Vijf jaar Steunpunt - Knooppunt van samenwerking

Transcriptie

1 Vijf jaar Steunpunt - Knooppunt van samenwerking Jaarrapportage 2011 Het Steunpunt dat zijn wij! In bovenstaande afbeelding zijn te zien van bovenaf met de klok mee: het Ambulant Team, het Platform Hulpverleninig en Platform Justiteel overleg Den Helder/Schagen, Eigen Kracht Centrale Noord-Holland, Overleg Zorg van de regiogemeenten, Piketdienst Huisverbod en Regiegroep Huiselijk Geweld. Achtste voortgangsrapportage - Maart 2012

2 Inhoudsopgave 1. In vogelvlucht het jaar door 2. De meldingen 2.1. Meldingen bij het Steunpunt 2.2. Opgepakte meldingen door het Ambulant Team 2.3. Resultaat meldingen 2.4. Huiselijk geweld bij ketenpartners 2.5. Huisverboden 2.6. Vormen van huiselijk geweld 2.7. Huiselijk geweld binnen de regiogemeenten 3. Hulpverlening 3.1. Korte interventie door Ambulant Team 3.2. Hulpverlening AMW/De Wering - Pluspakket maatschappelijk werk - Piep zei de muis 3.3. De verhalenkring 3.4. Eigen Kracht-conferentie 3.5. Online hulpverlening 4. Voorlichting en deskundigheidsbevordering 4.1. Jubileum Steunpunt 4.2. Groepsvoorlichting 4.3. Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen kinderopvang 4.4. Training Gespreksvoering met ouders 4.5. Themabijeenkomst Misbruik binnen instellingen Help...is mijn collega wel oké?! 4.6. Voorlichting Frontoffice 4.7. Internationale Dag tegen Ouderenmishandeling 4.8. Website bezoek 4.9. Advertenties Nieuwsbrief huiselijk geweld 5. Ontwikkeling Steunpunt 5.1. Werkprocessen in Handboek 5.2. Platform Hulpverlening 5.3. Platform Justitieel (JCO) 5.4. Piketdienst bij huisverbod 5.5. Netwerkcoördinatie 5.6. Max aan aantal meldingen Ambulant Team 5.7. Nieuwe ontwikkelingen 2012 Bijlage 1: Financiële verantwoording: Afrekening Steunpunt Huiselijk geweld 2010 (HG0017) Afrekening Voorlichting en deskundigheidsbevordering 2011 (HG0015) 2

3 1. In vogelvlucht het jaar door Hieronder volgen kort de belangrijkste wetenswaardigheden en ontwikkelingen uit Er wordt verwezen naar waar hierover in het verslag meer te lezen valt. Jubileum Steunpunt Op 2 februari 2011 bestond het Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord-Holland vijf jaar en vierde haar eerste lustrum. Aan deze gebeurtenis is bij de netwerkpartners aandacht besteed via de bestaande overleggen en de media. De aanpak van huiselijk geweld is alleen mogelijk door de samenwerking van het Steunpunt met alle 18 samenwerkingspartners. Lees meer: 4.1. Jubileum Steunpunt. Nog steeds toename van meldingen en huisverboden Nog steeds is er jaarlijks een toename van de meldingen 1 te zien. In 2011 waren er 947 (2010: 866) meldingen waarvan 234 bij het Frontoffice en 713 bij het Ambulant Team. Dat is wederom een toename vergeleken met De meldingen komen van professionals, politie en burgers uit de hele regio. Ook het huisverbod 2 wordt meer en meer ingezet bij huiselijk geweld. In 2011 waren dit er 31 (2010: 22). In alle gevallen is binnen de afkoelingsperiode van tien dagen of de verlenging (13x) de hulpverlening gestart. Daarnaast zijn er 7 risicotaxaties gedaan die niet tot een huisverbod hebben geleid, maar waar wel hulp is ingezet. Lees meer: 2.1. Meldingen en 2.5. Huisverboden. Resultaat hulpverlening Van het totaal aantal meldingen van 713 bij het Ambulant Team zijn er 143 dubbelingen of met niet complete gegevens, waarna het daadwerkelijke aantal van 570 meldingen is overgebleven. Hier wordt een prioritering op toegepast. Uiteindelijk zijn door het Ambulant Team 324 personen direct benaderd, 21 meldingen zijn via het pluspakket van AMW/De Wering opgepakt en 116 meldingen door een van de ketenpartners (omdat deze al bij de casus betrokken was). Met een relatief klein deel van de meldingen is men door capaciteitsgebrek helaas niet aan de slag kunnen gaan. Lees meer: 2.2. Opgepakte meldingen door het Ambulant Team. De indruk bestaat dat de hulpverlening die op gang komt, beklijft. We gaan uit van de veronderstelling dat als er geen recidive plaats vindt, de hulpverlening werkt. In 2011 zijn 8 plegers voor de tweede maal in beeld gekomen bij Steunpunt en is eenmaal een huisverbod voor een tweede maal opgelegd. Om daadwerkelijk meer te kunnen zeggen of de hulp heeft gewerkt en het geweld daadwerkelijk gestopt is, is onderzoek nodig. Dit behoort vooralsnog 1 De term meldingen heeft de afgelopen jaren een bredere betekenis gekregen. Voorheen werd de term gebruikt voor het aanmelden van een concreet vermoeden van geweld, nu omvat het feitelijk alle eerste contacten. Hoewel nog niet geformaliseerd, volgen wij in dit verslag het veranderde gebruik van de term melding. Vanwege de leesbaarheid hebben we de aanhalingstekens weggelaten, maar in gedachten horen die er nog wel te staan. 2 Als iemand zich schuldig maakt aan huiselijk geweld, kan hij of zij een huisverbod opgelegd krijgen. Dit houdt in dat de pleger tien dagen zijn of haar woning niet in mag en in die periode ook geen contact mag opnemen met de partner of de kinderen. 3

4 niet tot de taken van het Steunpunt. Lees meer: 2.3. Resultaat meldingen. Meer hulpverlening Bij de hulpverlening wordt zoveel mogelijk de eerstelijnshulpverlening van AMW/De Wering ingezet. In 2011 waren dat 124 lange trajecten waarvan 51 pluspakketten 3 maatschappelijk werk. Voor kinderen die getuige zijn geweest van geweld is er twee keer een Piep zei de Muis 4 groep geweest, waarvan in totaal 16 kinderen en 14 ouders gebruik hebben gemaakt. De ouders geven aan dat de kinderen veel baat hebben bij de groepsbijeenkomsten. Genoemd wordt het krijgen van meer zelfvertrouwen, rustiger worden, afname van woede uitbarstingen van de kinderen en zich beter kunnen uiten. Lees meer: 3.2. Hulpverlening AMW/De Wering Piep zei de muis. In 2011 is er één verhalenkring 5 geweest. Aan deze groep hebben 8 kinderen en 8 moeders mee gedaan. Beide groepen - kinderen en de moeders - geven aan dat de zij door de verhalenkring groeien in het aangeven van hun grenzen, zich minder schuldig gaan voelen en beter voor zichzelf gaan zorgen. Lees meer: 3.3. De verhalenkring. Mensen die zelf het heft in handen willen houden bij het oplossen van hun problemen kunnen in een zogenaamde Eigen Kracht-conferentie 6 samen met familie en vrienden een plan maken om die problemen aan te pakken, al dan niet in combinatie met professionele hulpverlening. In 2011 zijn er 7 van dergelijke bijeenkomsten gehouden in het kader van 3 Pluspakket AMW/De Wering: Het plusdeel bestaat uit het actief betrekken van het hele gezinssysteem bij hulpverlening. Cliënten die niet zelf om hulp vragen, worden actief benaderd als hulpverlening wel noodzakelijk is om tot een oplossing voor het hele gezinssysteem te komen. De ervaring is dat slachtoffers er meestal de voorkeur aan hechten om de relatie, ondanks het geweld, te laten voortbestaan. De plus zit ook in de moeite die gedaan wordt om met andere hulpverleningsinstellingen samen te werken aan een totaalplan (casemanagement). 4 Piep zei de Muis uitgevoerd door Triversum i.s.m. AMW/De Wering is er voor kinderen die thuis geweldsituaties hebben meegemaakt. De bedoeling is kinderen te ondersteunen in het verwerken van hun ervaringen. Piep zei de muis is voor jonge kinderen tussen de vier en acht jaar. De groep is een doe club ; Ook de ouders worden erbij betrokken. De kinderen komen vijftien keer bij elkaar en de ouders drie keer. 5 De verhalenkring uitgevoerd door Triversum i.s.m. Blij Den Helder is voor iets oudere kinderen tussen de zes en elf jaar. Het biedt kinderen een veilige plek om zich in verhalen te uiten over bedreigende situaties thuis. Daardoor kunnen hun schuld- en schaamtegevoelens verminderen. Parallel aan de verhalenkring is er een moedergroep voor moeders van wie tenminste één kind in de kindergroep zit De kinderen komen acht keer bij elkaar. 6 Eigen Kracht-conferentie gaan uit van het gegeven dat families zijn heel goed in staat zelf problemen binnen hun familie aan te pakken en de regie in eigen hand te houden, ook als er sprake is van kindermishandeling of huiselijk geweld. Tijdens een bijeenkomst, een zogenaamde Eigen Kracht-conferentie, maakt de aanvrager samen met familie en bekenden een plan voor de toekomst. De basis van het plan zijn de eigen middelen en mogelijkheden, en hulp van buitenaf waar nodig. Met elkaar werken aan een oplossing is het belangrijkste uitgangspunt van Eigen Kracht. 4

5 huiselijk geweld en daarnaast nog 3 binnen het project Families zelf aan zet, gericht op zorgen rond kinderen. Lees meer: 4.4. Training gespreksvoering met ouders. Verder wordt ook regelmatig (terug)verwezen naar ketenpartners omdat daar al hulp wordt gegeven of de specifieke hulp van een de ketenpartners nodig is. Hiervoor wordt gewerkt met een soort handmatige verwijsindex. Lees meer: 2.1. Meldingen bij het Steunpunt. Geen hulp gewenst komt ook voor Natuurlijk komen we mensen tegen die, om wat voor reden dan ook, geen hulp willen. In 2011 waren dit er 25. De redenen die mensen hiervoor aangeven, zijn divers en lopen uiteen van dat het geweld slechts eenmalig was, men zelf het met het eigen netwerk heeft opgelost ofwel dat het geweld inmiddels al weer enige tijd geleden was. Lees meer: 2.3. Resultaat meldingen. Online hulpverlening Het Steunpunt heeft in 2011 meegewerkt aan het beantwoorden van vragen en het chatten op een website van de Blijfgroep voor slachtoffers en plegers van huiselijk geweld. In 2011 heeft het Ambulant Team 19 chatsessies verzorgd (van de in totaal 188 gevoerde chatsessies). De eerste resultaten laten zien dat op deze manier meer mannen en hoogopgeleiden worden bereikt, zo ook dat hulp sneller kan worden geboden. Een mooie nieuwe manier om de doelgroep huiselijk geweld te bereiken. Lees meer: 3.5. Online hulpverlening. Samenwerking Veiligheidshuis start JCO Het Ambulant Team van het Steunpunt zorgt ervoor dat hulp snel en goed op gang komt. Daarnaast coördineert het Ambulant Team het Platform Hulpverlening, waarin instellingen en organisaties die te maken hebben met huiselijk geweld regelmatig overleg voeren. Dat voorkomt mede dat slachtoffers, plegers én kinderen tussen de wal en het schip vallen. In 2011 is er voortvarend samen met het Veiligheidshuis gewerkt om een Justitieel Platform op te zetten via een zogenaamd JCO, opdat ook met de justiële keten optimaal wordt samengewerkt. In 2011 zijn er binnen dit justieel overleg 28 zaken opgepakt. Lees meer: 5.3. Platform Justieel (JCO). Meer accent op kind in beeld De gemeente Den Helder wil de komende jaren steeds meer kinderen in beeld krijgen en waar nodig passende hulp geven. In 2011 hebben we daarom bijgehouden hoeveel kinderen er betrokken zijn bij casussen van het Steunpunt. In 2011 ging het om 188 gezinnen met kinderen onder de 18 jaar met in totaal 282 kinderen. Hiervan zijn er 119 besproken met, en 105 doorgeleid naar BJZNH/AMK. Bij BJZNH/AMK zijn er in adviezen gegeven (2010: 332), zijn er 127 consulten gevraagd (2010: 68) en hebben 208 onderzoeken (2010: 209) naar kindermishandeling plaats 5

6 gevonden. In het totaal zijn bij de adviezen 449 kinderen in zicht gekomen; 253 kinderen bij de consulten en 352 kinderen bij de onderzoeken. Lees meer: 2.6. Vormen van huiselijk geweld kindermishandeling. Ouderenmishandeling weinig tot niet gesignaleerd oudermishandeling wel Ouderenmishandeling wordt nog beperkt herkend. De schatting is dat er in de Kop ruim 2500 ouderen met dit geweld te maken hebben. Het wordt echter nog nauwelijks geregistreerd bij de instellingen op dit gebied. De politiecijfers laten per jaar de geregistreerde casussen zien (2010: 6). Bij de hulpverlenende ketenpartners komt men ouderenmishandeling wel tegen, maar door het ontbreken van de registratie is er weinig zicht op de aantallen. Het taboe op dit onderwerp is nog steeds groot. Opvallend is het naar verhouding grote aantal gevallen van oudermishandeling zowel binnen de politiecijfers (oudermishandeling 103 en ouderenmishandeling 4 van het totaal van 834) als bij het Ambulant Team (oudermishandeling 57 en ouderenmishandeling 1 van het totaal van 569). Lees meer: 2.6. Vormen van huiselijk geweld - ouder- en ouderenmishandeling. Eergerelateerd geweld In het jaarverslag Eergerelateerd geweld 2011 van de politie worden In de Noordkop 40 casussen aangegeven waarbij eergerelateerd geweld speelt. De eerste opvang gebeurt in Blijf van m n Lijf Den Helder. Vaak vindt de begeleiding plaats via begeleiding Femgard begeleid wonen en door het Ambulant Team. Verder zijn BJZNH/AMK, Veiligheidshuis en Internationaal Vrouwencentrum bij de aanpak belangrijke samenwerkingspartners voor de politie. Lees meer: 2.6. Vormen van huiselijk geweld eergerelateerd geweld. Voorlichting en deskundigheidsbevordering Er hebben zes voorlichtingen over de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling plaatsgevonden aan respectievelijk de participanten van het WMO loket Schagen, Wijkteam Centrum en Julianadorp in Den Helder, vrouwenorganisatie Hippolytushoef, Verenigingen in Anna Paulowna en het Zorg Advies Team Voortgezet Onderwijs Den Helder. In totaal waren er 211 deelnemers. Er vonden twee voorlichtingen plaats over de werkwijze van het Steunpunt aan de frontofficemedewerkers van Sensoor, waaraan in totaal 48 medewerkers deelnamen. In het kader van de verdere ontwikkeling van het netwerk van aandachtsfunctionarissen in de kinderopvang hebben er twee contactbijeenkomsten plaats gevonden die in totaal door 43 aandachtsfunctionarissen werden bijgewoond. Eveneens heeft voor deze doelgroep een training gespreksvoering met ouders bij vermoedens van kindermishandeling plaatsgevonden (17 aandachtsfunctionarissen). Er heeft tot slot een themabijeenkomst op een actueel onderwerp plaatsgevonden, te weten over Misbruik binnen instellingen - Help is mijn collega wel oké? (50 deelnemers). Lees meer: 4.1. t/m 4.10 Voorlichting en deskundigheidsbevordering. 6

7 Lespakket huiselijk geweld En jij?! voor ROC In het kader van het project Pilot Preventie Eergerelateerd Geweld voor jongeren en hun ouders West-Friesland is in overleg van het Horizon College het basispakket En Jij...?! tot stand gekomen. Het basispakket bestaat uit een docentenhandleiding met achtergrondinformatie en werkboek voor de deelnemers rondom de thema s Huiselijk Geweld, Identiteit, Cultuur en Eigen Keuzes. Het pakket wordt op het ROC Horizon College binnen het vak Loopbaan en Burgerschap aangeboden bij alle opleidingen van het ROC en van niveau 1 tot en met 4. Door uitgewerkte opdrachten aan te leveren kunnen de deelnemers bewijzen dat zij voldoen aan de kwalificatie-eisen Loopbaan en Burgerschap. Lees meer: Het lespakket is in te zien op onder projecten en medio juni 2012 komt er een apart projectverslag beschikbaar. Noord-Holland Noord Onder leiding van de drie centrumgemeenten Alkmaar, Hoorn en Den Helder hebben in 2011 verkennende gesprekken plaatsgevonden tussen de drie Steunpunten in Noord-Holland Noord om verdere samenwerking te realiseren op Noord-Holland Noord niveau. Hieruit is een model voortgekomen hoe deze samenwerking gerealiseerd zou kunnen worden. In 2012 wordt op basis van de keuze van de centrumgemeenten dit model al dan niet verder uitgewerkt. Lees meer: 5.5. Netwerkcoordinatie en 5.7. Nieuwe ontwikkelingen Cliëntencontact centraal Binnen het Steunpunt wordt steeds duidelijker dat met de huidige formatie van het Ambulant Team er een grens zit aan het aantal meldingen dat kan worden opgepakt. Het netwerk met de ketenpartners groeit en een en ander wordt steeds beter vastgelegd. Deze zaken vragen om overleg en administratie. De keerzijde is dat de beschikbare tijd voor cliëntencontact door de toename van de diverse overleggen en administratie wordt beperkt. In 2012 zal daarom nog kritischer worden bekeken hoe hier mee om te gaan. Cliëntencontact blijft prioriteit nummer een voor het Ambulant Team. Ook zijn binnen het cliëntencontact verdere prioriteiten vastgelegd. Lees meer: 5.6. Max aan aantal meldingen Ambulant Team. Uiteraard is er in het verslag nog meer te lezen en wordt er specifieker ingezoomd op de diverse activiteiten. 7

8 2. De meldingen De belangrijkste gegevens en bevindingen over de groei van het aantal meldingen en huisverboden in 2011 staan hieronder beschreven Meldingen bij het Steunpunt In 2011 waren er 947 (2010: 866) meldingen waarvan 234 (2010: 165) bij het Frontoffice en 713 (2010: 701) bij het Ambulant Team. Dat is wederom een toename vergeleken met Ditmaal vooral bij het Frontoffice. De meldingen komen van professionals, politie en burgers uit de hele regio. De meldingen komen bij het Ambulant Team via incidenten Huiselijk Geweld van de politie, risicotaxatie of huisverbod, cliënten komen via het Frontoffice van het Steunpunt of vinden zelf de weg naar het Ambulant Team of zij komen via de ketenpartners van het Steunpunt (advies/consult). Nieuw zijn de chatcontacten via Veilig Samen, een initiatief van de Blijf Groep waarin het Steunpunt participeert. Op wordt online en anoniem hulp geboden. Zie voor een overzicht hieronder: Meldingen binnengekomen Binnengekomen via Frontoffice Frontoffice Sensoor Ambulant Team Doorgeleid Frontoffice naar AT Incidenten via politie Advies aan cliënten Advies/consultatie ketenpartners Risicotaxatie zonder huisverbod Risicotaxatie met huisverbod Chats online hulp veilig samen Totaal Ambulant Team Totaal meldingen Opgepakte meldingen door het Ambulant Team Van het totaal aantal meldingen van 713 bij het Ambulant Team zijn er 143 dubbelingen of met niet complete gegevens, waarna er daadwerkelijk 570 meldingen zijn overgebleven. Hiervan zijn door het Ambulant Team 324 mensen direct benaderd. Hierbij is prioriteit gegeven aan de huisverboden, incidenten politie waarbij sprake is van huiselijk geweld en waarbij kinderen betrokken zijn, vragen via het Frontoffice, advies- en consultvragen van ketenpartners en online-hulpverlening. Van deze 324 mensen zijn er uiteindelijk daadwerkelijk 255 mensen bereikt door het Ambulant Team. Naast het Ambulant Team zijn er ook 21 meldingen via het pluspakket van AMW/De Wering opgepakt, en 116 door een van de ketenpartners (omdat deze al bij de casus betrokken was). Met een deel van de meldingen is men door capaciteitsgebrek helaas niet aan de slag kunnen gaan (bij benadering 100 meldingen). 8

9 In 2012 zal verder worden verkend hoe het niet kunnen oppakken van meldingen verminderd kan worden. Gedacht wordt aan het versterken van het Frontoffice of nog meer inzet van de ketenpartners Resultaat meldingen Van de 324 opgepakte meldingen door het Ambulant Team zijn er 131 eenmalig telefonische en geweest 4 eenmalige mailcontacten, 41 face-to-face gesprekken en 79 kortdurende hulptrajecten. Van dit aantal wilden 25 cliënten geen hulp. Cliënten geven aan dat het geweld slechts eenmalig was of dat zij het zelf inmiddels kunnen aanpakken met hun netwerk. Een enkeling geeft aan dat het al langer geleden is. Dit laatste pleit voor zo tijdig mogelijk meldingen oppakken omdat dan de motivatie het grootst is om hier daadwerkelijk wat aan te doen. Dit zien we ook bij het opleggen van een huisverbod. Binnen het op gang brengen van de hulpverlening wordt steeds meer gefocust op een systeemgerichte aanpak waarbij aandacht is voor slachtoffer, pleger en eventuele kinderen. Daarom zijn we bij de face-to-face gesprekken en kortdurende hulpverlening nagegaan wat er is gerealiseerd. Van de 120 directe cliëntcontacten (41 face-to-face gesprekken en 79 kortdurende hulptrajecten) hebben we bekeken wat er is bereikt: het gehele gezinssysteem (slachtoffer, pleger en kinderen) is bereikt bij 37 casussen, slachtoffer en pleger bij 19 casussen, alleen het slachtoffer bij 38 casussen. Van 26 casussen was dit anders of niet bekend. In 2011 hebben er twee aanmeldingen van kinderen plaats gevonden naar de Piep zei de muis groep. Gezien de grote groep kinderen die in beeld zijn bij het Ambulant Team ligt er voor 2012 de uitdaging bij het Ambulant Team om vaker en direct kinderen naar aanbod voor kinderen binnen het Steunpunt te verwijzen. Dezelfde uitdaging ligt ervoor het inzetten van Eigen Kracht-conferenties en het pluspakket van AMW/De Wering. Het Ambulant Team hanteert een verificatiesysteem met de ketenpartners waarbij gevraagd wordt of de cliënt bij een van de ketenpartners bekend is. Dit systeem fungeert als een handmatige verwijsindex. Als er een match is bij een van de ketenpartners dan wordt de hulpverlening door die ketenpartner opgepakt. In het totaal zijn er hiermee in 116 casussen opgepakt door de ketenpartners. In 2011 is afgezien van onderzoek te doen naar de tevredenheid van cliënten over de zorgcoördinatie van het Ambulant Team en de geboden hulp. Dit vanwege de beperkte respons van cliënten, zelfs na meerdere malen reminden. De indruk bestaat dat de hulpverlening die op gang komt, beklijft. We gaan uit van de veronderstelling dat als er geen recidive plaatsvindt, de hulpverlening werkt. In 2011 zijn 8 plegers voor de tweede maal in beeld gekomen bij Steunpunt en is eenmaal een huisverbod voor een tweede maal opgelegd. Om daadwerkelijk te kunnen zeggen of de hulp heeft gewerkt en het geweld daadwerkelijk is gestopt, is onderzoek nodig. Dit behoort vooralsnog niet tot de taken van het Steunpunt. 9

10 2.4. Huiselijk geweld bij ketenpartners De ketenpartners van het Steunpunt signaleren en registreren huiselijk geweld steeds beter. Wat we ook steeds meer zien is dat er bij de hulpverlening steeds meer aandacht is voor geweldsproblematiek. De politie, BJZNH/AMK, AMW/De Wering zijn de kernpartners en brengen met hun registratie al een aantal jaren huiselijk geweld en kindermishandeling in beeld. Het aantal meldingen via de politie is opvallend. Er kan gesteld worden dat de politie de hoofdleverancier is voor het Steunpunt. De politie geeft zelf aan dat zij in incident registraties huiselijk geweld hebben, maar bij het Ambulant team zijn hiervan maar 594 incidentmeldingen binnengekomen. De reden voor dit verschil in aantallen is onbekend en zal in 2012 worden verkend. Instelling Steunpunt -Frontoffice -Ambulant Team Politie - -Incidenten - -Aangiften - -Aangehouden - -Verdachten doorgeleid OM BJZNH/AMK -Adviezen -Consulten -Onderzoeken Ook andere hulpverlenende instellingen zijn gaan registreren. Bekend zijn de volgende gegevens: AMW/De Wering heeft in lange hulptrajecten rond huiselijk geweld ingezet. Hiervan zijn er 77 voortgekomen uit signalering binnen de eigen cliëntenpopulatie en 47 via het Ambulant Team van het Steunpunt. De GGD/OGGZ heeft in casussen met als meldreden huiselijk geweld. Dit naast meerdere andere meldredenen. Deze casussen staan ook vaak aangemeld in de incidenten van de politie. MEE registreerde in casussen waarbij sprake was van huiselijk geweld. Hiervan zijn 11 casussen doorgeleid of is er samengewerkt met AMK (2x), ASHG (3x), Veiligheidshuis (2x) en met het Meldpunt acute zorg van MEE (4x). Bij alle casussen heeft MEE hulp kunnen inzetten. Door Parlan werd in 2011 aan totaal 704 kinderen en hun gezinnen hulp / zorg geboden. Dit betrof aanmeldingen bij bemoeizorg, jeugdhulp, dagbehandeling, 24 uurs zorg verblijf, 24 uurs zorg pleegzorg, ambulante crisis en crisisopvang. Uitgaande van de brede definitie van kindermishandeling, zoals verwoord in het Noord- Hollandse protocol en de definitie van huiselijk geweld komen zij uit op een schatting dat in zeker 75% tot 80% bij de aangemelde kinderen er sprake is van een vorm van

11 kindermishandeling en/of huiselijk geweld. Bij deze kinderen speelt dat zij in een zodanige onveilige opvoedingssituatie verkeren dat zij in hun ontwikkeling bedreigd worden. Van de aanmeldingen in de Kop van Noord-Holland is dit 75% tot 80% van 704 aanmeldingen: 528 tot 563 kinderen. Het blijft de aandacht houden dat een aantal hulpverlenende instellingen (nog) geen registratie bijhoudt van kindermishandeling/huiselijk geweld. Bovendien blijkt, en dat is een tweede aandachtspunt, dat instellingen die wel cijfers bijhouden dit doen op verschillende niet vergelijkbare manieren Huisverboden In 2012 zijn er in het kader van een tijdelijk huisverbod in totaal 37 risicotaxaties (2010: 33) afgenomen door de Hulpofficieren van Justitie (HOVJ). Uit deze risicotaxaties zijn in (2010: 22) huisverboden voortgekomen. Van de opgelegde 31 huisverboden zijn er in de eerste 10 dagen 2 ingetrokken en 13 verlengd. Van 31 huisverboden was er bij 7 sprake van samenloop met het strafrecht. Het huisverbod is 3 keer overtreden. Hieronder is aangegeven hoe zowel risicotaxaties als huisverboden over de negen regiogemeenten zijn verdeeld. Risicotaxatie Zonder huisverbod 2009 Risicotaxatie met huisverbod 2009 Risicotaxatie Zonder huisverbod 2010 Risicotaxatie met huisverbod 2010 Risicotaxatie zonder huisverbod 2011 Risicotaxatie met huisverbod 2011 Den Helder Harenkarspel Hollands Kroon Schagen Texel Zijpe Totaal Uit: Alle gemeenten hebben vanaf 2011 dus te maken met risicotaxaties en huisverboden. In 2010 hadden Harenkarspel en Wieringen er nog geen ervaring mee opgedaan. De gezinnen waarbij een risicotaxatie is afgenomen, die niet tot een huisverbod heeft geleid, hebben eveneens hulp ontvangen. Hieronder staan de ingezette hulpinstanties aangegeven waaraan is doorgeleid. 11

12 Doorverwijzing na huisverbod heeft plaats gevonden naar: AMW/De Wering BJZ/AMK GGZ GGZ/FPA/daderhulpverlening GGZ/Triversum GGD/OGGZ 2-2 Brijder-verslavingszorg Reclassering Nederland Reclassering Palier Eigen Kracht-conferentie Anders als Opvoedcafe, vrouwenopvang, politie eergerelateerd geweld, Parlan, MEE, Leger des Heils Vormen van huiselijk geweld We hebben voor zover bekend, de gegevens vergeleken van de vormen van huiselijk geweld die worden geregistreerd bij het Ambulant Team, politie en AMK. Dit geeft het volgende beeld: Vormen van huiselijk geweld vergeleken bij Steunpunt, politie en BJZNH in 2011 Ambulant Team Politie BJZNH/AMK Relationeel geweld *1) - Oudermishandeling Kindermishandeling *2) Eergerelateerd geweld 4 *3) - Ouderenmishandeling Onbekend Totaal *1) Hieronder zijn de cijfers te vinden van geweld gericht op de (ex)partners (man of vrouw) en huisvrienden. *2) Dit zijn de adviezen, consulten en onderzoeken opgeteld van BJZNH/AMK. *3) De politie houdt een aparte registratie bij van eergerelateerd. Deze is niet uit de algemene cijfers te halen. In het totaal zijn er in Kop in casussen geweest waarbij eergerelateerd heeft plaatsgevonden. Kindermishandeling In 2011 is bijgehouden hoeveel kinderen er betrokken zijn bij casussen van het Steunpunt. Dit zijn in gezinnen met kinderen onder de 18 jaar met in het totaal 282 kinderen. Hiervan zijn er 119 besproken met BJZNH/AMK en 105 doorgeleid naar BJZNH/AMK. Bij BJZNH/AMK zijn er in adviezen gegeven (2010: 332), zijn er 127 consulten gevraagd (2010: 68) en hebben er 208 onderzoeken (2010: 2009) naar kindermishandeling plaats gevonden. In totaal zijn bij de adviezen 449 kinderen in zicht gekomen, bij de consulten 253 en bij de onderzoeken 352. Ouder- en ouderenmishandeling Ouderenmishandeling wordt nog beperkt herkend. De schatting is dat er in de Kop ouderen met dit geweld te maken hebben. Het wordt echter nog nauwelijks geregistreerd bij de instellingen op dit gebied. Jaarlijks laten politiecijfers de geregistreerde casussen zien (2010: 6). Bij de hulpverlenende ketenpartners komt men ouderenmishandeling wel tegen, 12

13 maar door het ontbreken van de registratie is er weinig zicht op de aantallen. Het taboe op dit onderwerp is nog steeds groot. Opvallend is het naar verhouding grote aantal gevallen van oudermishandeling zowel binnen de politie cijfers (oudermishandeling 103 van het totaal van 834 en ouderenmishandeling 4 van het totaal van 834) als bij het Ambulant Team (oudermishandeling 57 van het totaal van 569 en ouderenmishandeling 1 van het totaal van 569). Lees meer: 2.6. Vormen van huiselijk geweld. Eergerelateerd geweld In het jaarverslag eergerelateerd geweld 2011 van de politie worden In de Noordkop 40 casussen aangegeven, waarbij eergerelateerd speelt. Hiervan speelden er 32 in Den Helder, en in Schagen en Wieringerland totaal 8 (waarvan 1 in Hippolytushoef, 2 in de Wieringermeer, 1 in Tuitjehorn en 4 in Schagen). Veel zaken die in Den Helder spelen, komen van buiten onze regio. De eerste opvang gebeurt in Blijf van m n Lijf Den Helder 7. Vaak vindt de begeleiding plaats via Begeleiding Femgard Wonen in Den Helder en door het Ambulant Team. Als er kinderen bij betrokken zijn, wordt er doorgeleid naar BJZNH/AMK. Zij geleiden verder door naar hulpverlening. Samenwerking met de partners bij het Veiligheidshuis vindt ook plaats. Complexe zaken waar gevaar en veiligheid een punt is, kunnen worden besproken en afgestemd. Via het Internationaal Vrouwencentrum (IVC) zijn er 4 zaken aangemeld. Het IVC speelt een belangrijke rol, daar waar het gaat om de contacten, begeleiding, opvang etc. Ook de bijeenkomsten met het Platform Eergerelateerd Geweld van de diverse zelforganisaties zijn uniek. Het Platform is een belangrijke spil in de aanpak en bespreking met de achterban. In het kader van het project Pilot Preventie Eergerelateerd Geweld voor jongeren en hun ouders West-Friesland is in overleg van het Horizon College het basispakket En Jij...?! tot stand gekomen. Het basispakket bestaat uit een docentenhandleiding met achtergrondinformatie en werkboek voor de deelnemers rondom de thema s Huiselijk Geweld, Identiteit, Cultuur en Eigen Keuzes. Het pakket wordt op het ROC Horizon College binnen het vak Loopbaan en Burgerschap aangeboden bij alle opleidingen van het ROC en van niveau 1 tot en met 4. Door uitgewerkte opdrachten aan te leveren kunnen de deelnemers bewijzen dat zij voldoen aan de kwalificatie-eisen Loopbaan en Burgerschap. Lees meer: Het lespakket is in te zien op onder projecten en medio juni 2012 komt er een apart projectverslag beschikbaar. Cijfers huiselijk geweld De cijfers over huiselijk geweld in 2011: - Bijna 3/4 van het geschatte aantal gevallen van kindermishandeling (schatting kinderen in totaal) in de Kop van Noord-Holland wordt gemeld bij het BJZNH/AMK of Steunpunt. In 2011 komen er hier samen 816 (2010: 859) gezinnen met kinderen, respectievelijk 1336 (2010: 983) kinderen in beeld. Dit is 7 In Den Helder is Blijf van m n lijf de enige opvang voor eergerelateerd geweld (code rood) in de regio. Dit komt omdat het enige besloten setting is voor dit soort casussen vaak is vereist. De grootte van het gebouw baart in dit opzicht zorgen. Eergerelateerde zaken zijn complexe zaken. Zij leveren Inhoudelijk veel werk voor de behandelaars. De gemiddelde tijd voor de politie is 50 uur per casus. Daarnaast wordt ook veel tijd gevraagd van Blijf van m n Lijf, Femgard en Ambulant Team.. 13

14 een flinke sprong vooruit wat betreft het aantal kinderen in beeld krijgen, mogelijk mede veroorzaakt door de activiteiten in het kader van RAAK. - Ongeveer 1/4 van het geschatte aantal gevallen van relationeel geweld in de Kop van Noord-Holland (schatting gevallen in totaal ) wordt gemeld bij politie, komt bij het Steunpunt of in de hulpverlening terecht. - Ouderenmishandeling wordt nog beperkt herkend. De schatting is dat er in de Kop ouderen hiermee te maken hebben. Het wordt nauwelijks geregistreerd bij de instellingen op dit gebied. Jaarlijks laten politiecijfers de geregistreerde casussen zien (2010: 6). Bij de hulpverlenende ketenpartners komt men ouderenmishandeling tegen, maar door het ontbreken van de registratie is er weinig zicht op de aantallen. Het taboe op dit onderwerp is nog steeds groot. - Opvallend is het hoge aantal oudermishandeling zowel binnen de politiecijfers als bij het Ambulant Team. - Eergerelateerd geweld is in 2011 bij het Steunpunt 4 maal geregistreerd (2010: 9). Binnen de politiecijfers wordt 40 keer aangegeven. Alles bij elkaar opgeteld komt huiselijk geweld en kindermishandeling steeds beter in beeld. Volgend jaar zal het Steunpunt worden aangesloten op de verwijsindex risicojeugd. We hopen hiermee nog meer kinderen in beeld te brengen over wie er zorgen zijn 2.7. Huiselijk geweld binnen de regiogemeenten Ook is gekeken naar, natuurlijk voor zover bekend, het aantal casussen in de regiogemeenten in de Kop. Hieronder een overzicht: Meldingen huiselijk geweld en hulp AMW per gemeente Kop van Noord-Holland Meldingen Hulp AMW Meldingen Ambulant Team *1) Incidenten meldingen politie BJZNH/ AMK *2) Onderzoek Huis- Verbod opgelegd AMW/De Wering Lange hulp trajecten Den Helder Harenkarspel Hollands Kroon: Anna Paulowna Niedorp Wieringen Wieringenmeer Schagen Texel Zijpe Onbekend *1) Deze cijfers zijn alle betrokken individuen van alle casussen. *2) Dit zijn de onderzoeken die BJZNH/AMK in 2011 is opgestart. 14

15 3. Hulpverlening De belangrijkste gegevens en bevindingen over interventies en hulpverlening en Eigen Kracht-conferenties in 2011 staan hieronder beschreven Korte interventie door Ambulant Team In totaal heeft het Ambulant Team in 2011 voor 79 cliënten kortdurende hulp ingezet (maximaal 2-3 gesprekken). Deze korte interventie bleek soms voldoende om het geweld te stoppen of om zelf weer verder te kunnen. Bleek deze interventie niet voldoende, dan is doorgeleid naar andere vormen van hulp Hulpverlening AMW/De Wering Steunpunt en AMW/De Wering hebben een nauwe samenwerking wat betreft de aanpak van huiselijk geweld en huisverboden. AMW/De Wering voert in dit kader extra taken uit. De AMW/De Wering verzorgt namelijk een zogenaamd pluspakket maatschappelijk werk en het Piep zei de muis, een aanbod voor kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. Pluspakket maatschappelijk werk Als eerstelijnsinstelling biedt het pakket laagdrempelige driesporenhulpverlening aan slachtoffers, plegers en kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. Het plusdeel bestaat uit het actief betrekken van het hele gezinssysteem bij de hulpverlening. Cliënten die niet zelf om hulp vragen, worden actief benaderd als hulpverlening wel noodzakelijk is om tot een oplossing voor het hele gezinssysteem te komen. De ervaring is dat slachtoffers er meestal de voorkeur aan hechten om de relatie, ondanks het geweld, te laten voortbestaan. De plus zit ook in de moeite die gedaan wordt om met andere hulpverleningsinstellingen samen te werken aan een totaalplan (casemanagement). De Wering heeft in (2010: 175) lange hulptrajecten bij huiselijk geweld uitgevoerd Van de lange hulptrajecten zijn er 51 (2011: 73) pluspakkettrajecten. In dit aanbod is de systeemgerichte hulp verder ontwikkeld. Over deze hulpverlening is aan te geven dat: Bij 67 hulpverleningstrajecten (59%) was de eerste manifeste hulpvraag van de cliënt gericht op het huiselijk geweld; bij 16% van de hulpverleningstrajecten was de eerste manifeste hulpvraag gericht op de relatieproblemen. Qua inkomstenbron heeft 35% van de cliënten een inkomen uit loondienst; 16% van de cliënten heeft een bijstandsuitkering; 10% heeft een ziektewetuitkering; 6% heeft bij aanmelding geen inkomen. Echt(paren) met kinderen (67%) komen het vaakst met een hulpvraag waarbij sprake is van huiselijk geweld; bij 47% gaat het om één-ouderhuishouden. Van de cliënten Is 12% jonger dan 24 jaar en 2% jaar of ouder. De grootste groep (75%) is tussen de 25 en 44 jaar. 51% van de cliënten komt op eigen initiatief bij het AMW; 14% komt binnen, onder andere via het Steunpunt Huiselijk Geweld, veelal tijdens en nadat er een huisverbod heeft plaatsgevonden; 12% wordt verwezen door overige hulp en dienstverlening. 47% krijgt via het AMW psychosociale hulpverlening en bemiddeling partnerrelatie. Ongeveer 10% van de hulpverlening bestaat uit pedagogische begeleiding; bij 16% 15

16 heeft het AMW de rol van casemanager op zich genomen om gezamenlijk met het cliëntsysteem en de betrokken hulpverleners vanuit één plan te werken. Bij 8% heeft er na hulpverlening van het AMW verwijzing plaatsgevonden naar de GGZ; 4% is ook verwezen naar MEE en 4% naar de advocatuur. 81% is niet verwezen. De Wering geeft aan dat in 2011 meer dan in voorgaande jaren, fondsen zijn aangeschreven om 'broodnood' te regelen. Ook het Ambulant Team geeft aan dat het ziet dat de oorzaak van huiselijk geweld soms voort lijkt te komen uit gebrek aan financiele middelen. Mogelijk kunnen we in 2012 hierover meer aangeven. Piep zei de Muis In 2011 draaide De Wering samen met Triversum twee groepen 'Piep zei de muis.' In het voorjaar en in het najaar waren er totaal 16 kinderen, in de leeftijd van 4 tot en met 8 jaar, die mee deden aan de kindergroep. Ingeschreven op de oudergroep waren 14 ouders/grootouders. Er waren 10 biologische moeders, 2 stiefmoeders en 1 grootmoeder die de verzorgers van de kinderen waren en deelnamen aan de oudergroep. Daarnaast profiteerden een niet-verzorgende biologische vader, een stiefvader en een grootvader van de oudergroep door een of meerdere keren de bijeenkomsten bij te wonen. Tijdens de individuele afrondingsgesprekken die met de ouders zijn gehouden, bleek ieder kind baat te hebben bij de groep. Ouders noemen de volgende zichtbare resultaten: kinderen hebben meer zelfvertrouwen, andere kinderen waren rustiger geworden, woede uitbarstingen bij kinderen namen af, of kinderen konden zich beter uiten. In 2009 en 2010 merkten we dat ouders regelmatig alleen de kinderen lieten deelnemen aan de kindergroep, zonder dat zij zelf verschenen op de oudergroep. De kracht van het programma is de combinatie: kinderen leren dingen en ouders worden versterkt in hun ouderrol. We hebben in 2011 de volgende veranderingen doorgevoerd om deelname van ouders te vergroten: tijdens intakegesprekken zetten we de afspraken op papier en ondertekenden ouders en trainers het 'contract'; ouders kregen een deelnemersmap met informatief materiaal om de training formeler en aantrekkelijker te maken; na de eerste bijeenkomst bracht de maatschappelijk werker huisbezoeken bij ouders die de bijeenkomst niet hadden bezocht, om hen te motiveren deel te nemen. De deelname van ouders aan de bijeenkomsten nam toe, ten opzichte van Voor de groep 'Piep zei de muis' zijn er meer dan voldoende aanmeldingen. Potentiële deelnemers vielen soms tijdens de intakeprocedure af. Redenen hiervoor waren: men kwam niet opdagen tijdens de intake, of men zag af van deelname; een kind paste niet in de groep in verband met het ontwikkelingsniveau of psychopathologie. Omdat er voor kinderen in de leeftijdcategorie van 4 tot en met 8 jaar weinig effectieve interventies zijn, is Piep zei de muis een aanbod waaraan in de regio behoefte bestaat De verhalenkring De verhalenkring uitgevoerd door Triversum in samenwerking met Blijf Den Helder is voor iets oudere kinderen tussen de zes en elf jaar. Het biedt kinderen een veilige plek om zich in verhalen te uiten over bedreigende situaties thuis. Daardoor kunnen hun schuld- en 16

17 schaamtegevoelens verminderen. Parallel aan de verhalenkring is er een moedergroep voor moeders van wie tenminste één kind in de kindergroep zit De kinderen komen acht keer bij elkaar. Deze groep heeft in 2011 eenmaal plaats gevonden. Er hebben 8 kinderen aan deel genomen en 8 moeders (gescheiden) aan de oudergroep. Het waren allen getraumatiseerde kinderen en met hen is gewerkt via lotgenotencontact en diverse hulpvormen als maken van een sociogram (actielijstje van wat te doen als er iets aan de hand is), stimuleren van het derde milieu (sportclubs e.d.), aan het ontschuldigen en het goed voor jezelf zorgen. In de moedergroep is onder andere aan de orde geweest het aangeven van grenzen naar partner én kinderen, hoe te straffen en belonen, en het belonen van gewenst gedrag. De aanmeldingen voor deze groep zijn beperkt vandaar dat deze in 2011 slechts eenmaal is gegeven terwijl tweemaal mogelijk is Eigen Kracht-conferenties Tijdens een huisverbod en bij overige meldingen van huiselijk geweld is ervoor gekozen standaard aan cliënten het burgerbesluitvormingsmodel Eigen Kracht-conferenties aan te bieden. In 2011 zijn er 7 Eigen Kracht-conferentie (2010: 7) ingezet bij huiselijk geweld of huisverbod (2009: 7). Van de 7 Eigen Kracht-conferenties zijn er 3 door het Ambulant Team aangemeld, 1 door de GGZ, 1 door de wering en zijn er 2 door burgers zelf aangevraagd. Daarnaast hebben er 12 informatieve gesprekken in 2011 (2010: 6) met cliënten plaats gevonden. De in 2011 nog niet ingezette Eigen Kracht-conferenties, zullen in 2012 alsnog worden gehouden. Daarnaast zijn in 2011 binnen het project Families zelf aan zet bij zorgpunten en/of dreigende kindermishandeling rondom kinderen nog 3 Eigen Kracht-conferentie ingezet gericht op zorgen rond kinderen. Deze zijn alle 3 door de GGD/jgz aangemeld. Dit project is verlengd tot 1 juli 2012 om de geplande78 Eigen Kracht-conferenties daadwerkelijk te kunnen realiseren. Er komt een onderzoek naar de resultaten en een apart eindverslag met de bevindingen. Dit is medio juni 2012 te verwachten. De Eigen Kracht-conferentie is een zinvol middel gebleken voor gezinnen die zelf hun problemen willen oplossen Online hulpverlening In 2010 is de ontwikkeling van de online hulp bij huiselijk geweld van start gegaan. Op 1 maart 2011 is de website onder de naam de lucht in gegaan. De website is een initiatief van de Blijf Groep en is ontwikkeld in samenwerking met de Steunpunten in Noord Holland, zo ook de Kop. Doelgroep van de site zijn volwassenen (18+) die te maken hebben met spanningen en geweld in partnerrelaties. Naast de mogelijkheid om (anoniem) contact te leggen met een hulpverlener, biedt de site een zelftest, forum voor lotgenoten, filmpjes en veel informatie en praktische tips. 17

18 Met de online hulpverlening zijn 23 getrainde hulpverleners aan de slag gegaan waaronder ook de medewerkers van het Ambulant Team Kop; zij verlenen met elkaar 5 (werk)dagen in de week 3 uur per dag de online hulp. Hulpvragers kunnen chatten met, of online een vraag stellen aan een hulpverlener. Uitvoerende organisaties zijn Blijf Groep (Amsterdam, Flevoland en Alkmaar), in samenwerking met SHG Zaanstreek/Waterland (GGD Z/W), SHG Amstelland (Vita Welzijn en advies), ASHG Kop van Noord- Holland (GGD Hollands Noorden), ASHG Gooi en Vechtstreek (GGD G&V). De website heeft in de periode van 1 maart-31 december unieke bezoekers op de site gehad, 188 chatgesprekken gevoerd, er zijn 162 online vragen gesteld en 3825 zelftests gedaan. De meeste bezochte pagina s zijn homepage, de zelftest en contact met een hulpverlener. Daarna informatie over je relatie aanpakken, vervolgens de filmpjes. Bij de chatsessies is 20% tussen de jaar, 41% tussen de jaar, 30% tussen de jaar en 9% 50+. Van de chatters ervaart 28% minder dan een jaar problemen in zijn/haar relatie, 28% tussen de 1-5 jaar, en 37% langer dan 5 jaar. Een groot aantal chatters zoekt dus inderdaad sneller hulp dan volgens de tot nu toe bekende gegevens (gemiddeld 6 jaar). Bij de chat is 17% man, voornamelijk plegers van huiselijk geweld. Zij willen graag in gesprek over hun gedrag en vragen advies over hoe ze hun agressie onder controle kunnen houden. Daarnaast zijn zij ook slachtoffer van geweld en omstander. Bij de online vragen is 14% man. Hier is de meerderheid slachtoffer van geweld. Zij willen hun ervaringen delen en vragen over advies hoe ze uit de spiraal van geweld kunnen komen. Daarnaast zijn zij ook omstander en pleger van geweld. Een meerderheid van de online hulpvragers is hoog opgeleid (HBO/universitair: 53%). Dit percentage is veel hoger dan bij de hulpvragen bij het Steunpunt van de Blijf Groep waarvan circa 15% hoger opgeleid is (Jaarcijfers Blijf Groep 2010) Ruim 80% van de hulpvragers is vrouw. De cijfers laten zien dat in ieder geval een nieuwe doelgroep wordt bereikt die tot nu toe bleef: hoogopgeleide vrouwen. Bij het chatten zien we dat de directe aanleiding voor een contact meestal psychisch geweld (56%) is, pas daarna lichamelijk geweld (33%) en ook seksueel geweld (11%). Uit de gesprekken valt op te maken dat bij lichamelijk en seksueel geweld er ook vaak sprake is van psychisch geweld. Bij de zoektermen zien we dat psychisch geweld en geestelijke mishandeling het meest voorkomen na huiselijk geweld. Ook bij de online vragen wordt psychisch geweld/geestelijke mishandeling veel vaker genoemd dan lichamelijk geweld. In veel gevallen is het de eerste keer dat de hulpvrager (anoniem) over zijn/haar probleem durft te praten. Een vraag die regelmatig voorkomt is of de situatie wel ernstig genoeg is om hulp in te schakelen. De hulpvrager vraagt zich af hoe hij of zij tegen de eigen relatie aan moet kijken: noem je dit geweld? Moet ik iets doen? Dit soort vragen stellen mensen niet of nauwelijks aan tafel bij een hulpverlener. De schaamte is groot. De online hulp is gedurende het jaar meer gaan lopen. De medewerkers van Ambulant Team hebben in chat gesprekken gevoerd. Zij ervaren de chatsessies als leerzaam en zinvol omdat het mogelijk maakt om ook op een andere manier, vaak anoniem, met cliënten over huiselijk geweld te praten. 18

19 4. Voorlichting en deskundigheidsbevordering Door de negen gemeenten in de Kop wordt jaarlijks de voorlichting en deskundigheidsbevordering vanuit het Steunpunt mogelijk gemaakt. In 2010 gebeurde dit onder het motto Blijvend aandacht voor signaleren van huiselijk geweld. In het verslagjaar hebben de volgende activiteiten plaats gevonden, soms in aansluiting op andere lopende projecten Jubileum Steunpunt Op 2 februari 2011 bestond het Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord-Holland vijf jaar en vierde het haar eerste lustrum. Hieraan is bij de netwerkpartners via de bestaande overleggen en in de media aandacht besteed. De aanpak van huiselijk geweld is alleen mogelijk door de samenwerking van het Steunpunt met alle 18 samenwerkingspartners; In het afgelopen jaar hebben we bij ons vijfjarig bestaan stilgestaan door onder andere het vastleggen van het moment in een foto (zie voorzijde verslag). De overleggen met het Ambulant Team, de piketdienst huisverbod, het Platform Hulpverleninig en Platform Justiteel overleg Den Helder/Schagen, Eigen Kracht Centrale Noord-Holland, Overleg Zorg van de regiogemeenten, Piketdienst Huisverbod en Regiegroep Huiselijk Geweld, kregen een feestelijk tintje door het eten van taart Groepsvoorlichting In 2011 hebben er zes voorlichtingen over de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling plaatsgevonden aan respectievelijk de participanten van het WMO loket Schagen, Wijkteam Centrum en Julianadorp in Den Helder, vrouwenorganisatie Hippolytushoef, Verenigingen in Anna Paulowna en het Zorg Advies Team Voortgezet Onderwijs Den Helder. In totaal waren er 211 deelnemers Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen kinderopvang Voor de sector kinderopvang en peuterspeelzalen worden er voor de aandachtsfunctionarissen (AF) kindermishandeling twee keer per jaar netwerkbijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten ondersteunen de aandachtsfunctionaris in de uitvoering van taak en functie en biedt een handreiking om de functie verder te ontwikkelen. In de bijeenkomsten worden kennis en ervaringen gedeeld. De twee bijeenkomsten hebben plaatsgevonden op dinsdag 19 april 2011 in Den Helder (kinderdagverblijf Wiele Wiele Stap) en op dinsdag 4 oktober 2011 in Zijpe (Kinderopvang Zijpe). De bijeenkomst op 19 april 2011 stond in het teken van de rolverdeling en regievoering bij een vermoeden van kindermishandeling. Vragen als wie pakt wat wanneer op, en met welke vraag kan ik bij welke organisatie terecht stonden centraal. Tijdens de bijeenkomst gingen de deelnemers in gesprek met medewerkers van het AMK, het Voorschoolszorgadviesteam en het Steunpunt Huiselijk Geweld. Specifieke vragen uit de eigen beroepspraktijk werden beantwoord en besproken. Deze netwerkbijeenkomst werd door 24 aandachtsfunctionarissen bezocht. Op de bijeenkomst op 4 oktober 2011 was Tanja Geerdes, jeugdarts en extern vertrouwenspersoon bij de GGD Hollands Noorden gastspreker en vertelde over de 19

20 mogelijkheden van het inhuren van een externe vertrouwenspersoon bij de GGD Hollands Noorden door de kinderopvangorganisaties. Verder stond deze netwerkbijeenkomst in het teken van leren van elkaar door het bespreken van een casus met behulp van de incidentmethode. Deze netwerkbijeenkomst werk door 19 aandachtsfunctionarissen bezocht Training Gespreksvoering met ouders Beroepskrachten in de kinderopvang hebben een signalerende functie. Zij zien vaak dat het niet goed gaat met een kind. Een gesprek voeren met ouders bij zorgen over een kind en vermoedens van kindermishandeling, is geen eenvoudige zaak. Hoe lastig is het niet om de goede vraag te stellen en door te vragen? Hoe denkt de professional zelf over kindermishandeling? Tijdens deze trainingsdag kwamen belemmeringen en dilemma s van signaleren aan bod en werd besproken dat signalen als het ware verpakt kunnen zijn. Er werden basistechnieken gespreksvoering aangereikt en de deelnemers oefenden aan de hand van casussen/praktijkvoorbeelden met een actrice. De training vond plaats op donderdag 16 juni 2011 in Den Helder. In totaal namen 17 aandachtsfunctionarissen uit de kinderopvang deel. De training werd door de deelnemers als praktisch en zeer nuttig ervaren Themabijeenkomst Misbruik binnen instellingen Help...is mijn collega wel oké?! In het kader van deskundigheidsbevordering is er op 20 mei 2011 een themaochtend Misbruik binnen instellingen met als titel Help...is mijn collega wel oké?! georganiseerd. De bijeenkomst vond plaats in Slothotel Igesz te Schagen. Aan de themaochtend hebben 50 professionals uit verschillende sectoren deelgenomen. De bijeenkomst was gericht op preventie én professionalisering van de beroepspraktijk met betrekking tot dit onderwerp. Er blijkt geen simpel eenduidig antwoord te zijn op de vraag: Hoe kunnen hulpverleners omgaan met misbruik binnen instellingen en de daaraan gekoppelde meldplicht? Dit kan niet in één protocol of wettelijke regeling voor de verschillende sectoren worden vastgelegd. De themaochtend is als zeer geslaagd gewaardeerd Voorlichting Frontoffice Er hebben in 2011 twee voorlichtingen plaatsgevonden over de werkwijze van het Steunpunt aan de frontoffice-medewerkers va het Steunpunt: Sensoor. De afspraken tussen Sensoor en het Ambulant Team werden opgefrist, zo ook de kennis over wat het Ambulant Team doet met meldingen. In totaal namen 48 medewerkers van Sensoor deel Internationale Dag tegen Ouderenmishandeling Op de Internationale Dag tegen Ouderenmishandeling op 15 juni heeft het Steunpunt een aparte digitale nieuwsbrief laten verschijnen waarin aandacht werd besteed aan de opening van het Meldpunt ouderenmishandeling in de zorg, de signalenkaart voor huisartsenpraktijk en de risicofactoren ouderenmishandeling. 20