waarom boek citaten verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid verschillen in waardeoriëntatie

Transcriptie

1 verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid en allianties. design ondersteunen represent: netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

2 rollen burger overheid belastingbetaler/kiezer klant actieve autonome intelligente actor klassieke wet-regelgever zakelijk public-management regisseur/netwerkpartner katalysator van maatschappelijke zelforganisatie werken tegelijk op elkaar in model van overzichtelijke samenleving werkt niet meer samenleving bestaat uit vele verhalen op meso niveau zelfredzaamheid represent: waarom boek belangrijkste transformatie van deze tijd overgang naar toenemende gelaagdheid van de maatschappij oorzaak gevolg confrontatie nieuwe overheidsbenadering nieuwe burger wensen kern huidige maatschappelijke intensivering en innovatie afkeer van ruimte voor centraliteit bureaucratie elite confrontatie tussen beleid overheid en mening burger werken in publieke sector gaat lijken op werken in markten dus gebruik methoden en gereedschappen daaruit alliantiekunde design design thinking kompas voor allianties samen redzaamheid zelforganiserend vermogen meso-niveau gewenst resultaat inzicht in ontmoeting meerlaags integraal vraagt om samenwerking in allianties wat mensen beweegt wat mensen willen wat mensen nodig hebben wat voor hen werkt systeem wereld leefwereld drijfveer schrijvers werken in modder tussen systeem en leefwereld wens naar meer verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

3 goed functionerend slecht functionerend groeiend aantal ketens binnen Rijk buiten Rijk doel: behalen concurrentie voordeel private allianties natuurlijke incentive want iedereen gaat meer verdienen rechtvaardig ketens doel: behalen distributie voordeel toedelen middelen passend op de vraag passend op het beleidsdoel kwantitatief proportioneel verschillen in waarde oriëntatie publieke allianties beweging van incentive beweging van public policy results naar civic results to naar with complex government naar governance belangen bevoegdheden prioriteiten (in-)efficiëntie bureaucratie public policy results civic results verschil leefwereld - systeem wereld evolutie rol burger in ogen overheid eerst vervolgens daarna tenslotte besluitvorming beleidsmakers implementatie vormen van actieve participatie belastingbetaler klant partner actor vereist collectieve inspanning draagt bij aan publiek bewustzijn geeft richting geeft vertrouwen vergelijk dragen bij aan collectieve public results voldoen aan eigen behoefte evolutie in waarde industrial product economy (0-er jaren) experience economy (vanaf 980) knowledge/self actualization (huidige fase) transformational/meaningful living (toekomst vanaf nu) overeenkomsten verder gaande democratisering van waardecreatie deelname gevarieerde stakeholders bij waarde creatie transformatie business modellen naar decentrale vormen toename onderling en stap voor stap experimenteren ipv top-down represent: verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid klassieke public administration new public management afstand tot maatschappij basis van politieke legitimatie stuurt door wet- en regelgeving dominant tot 0-80-er jaren overheid gericht op management prestatie efficiency burgers worden klanten aandacht voor uitvoering en relatie beleid-uitvoering huidige trend vernieuwing rijksdienst vier stadia ontwikkeling overheid whole of governance idee maatschappij die samen met overheid maatschappelijke waarde creëert en borgt overheid onderdeel van systeem overheid sluit aan bij horizontale netwerken en allianties rollen overheid regisseur partner rol overheid nog vaak experimenteel idee overheid kan maar zeer beperkte invloed uitoefenen op mondiale ontwikkelingen waarde oriëntatie ambtenaar ontwikkeling werken met allianties societal resilience hoe maatschappij anticipeert impact bepaald door hoe maatschappij reageert is gericht op versterken veerkracht maatschappij overheid sterke verwevenheid met maatschappij laatste redmiddel voor pechvogels netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

4 ketens verschillen in waarde oriëntatie vier stadia ontwikkeling overheid compliance performance rechtsgelijkheid procedurele zorgvuldigheid onpartijdigheid integriteit gelijkheid effectiviteit doelmatigheid klantgerichtheid richtingen emergence waarde oriëntatie ambtenaar resilience draagvlak samenwerking participatie interactie eigenzinnigheid diversiteit netwerkversterking zelfredzaamheid verscheidenheid compliance en performance kunnen switchen emergence en resilience noodzaak weten in welke situatie en welke laag geopereerd wordt weten wat eigen voorkeur is top down, macro sturen compliance bepalen, uitvoeren, gehoorzamen een van actoren ontwikkeling toename van allianties mogelijk perspectief overheid resilience en emergence gelijkwaardige relaties resilience meso niveau represent: verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid dimensies organisatie uitdaging allianties hiërarchisch coöperatief specialisme inhoud sector al voordat organisatie er is waarom vragen hoe door wie wie beslist verhalen vertellen en delen openheid die om begrenzing vraagt en criteria kunnen houvast bieden gaat uit van bestaande regelingen gaat uit van eigen professie via ontdekken gaat uit van wat nodig is gaat uit van grenzen eigen professie en aansluiting andere professies accepteert bestaande manieren van werken verbetert werkwijze als dat nodig is werken met allianties denkt in ontwerpen denkt in problemen denkt van binnen naar buiten: van beleid naar vraag denkt van buiten naar binnen: van vraag naar beleid voert werkzaamheden uit zoals gevraagd werkt vanuit visie en ondernemerschap noodzaak: competenties klassieke ambtelijke professional ziet informatie als gegevens maakt geen uitzondering is nieuwsgierig en blijft onderzoeken herkent en erkent uitzonderingen stelt zich formeel op gaat volgens het boekje gaat uit van huidige taak focust op eigen handelen positioneert en engageert erkent handelingsverlegenheid creert indien nodig nieuwe opdracht ziet eigen handelen in groter geheel heeft formele macht heeft professionele statuur beperkt werk van negen tot vijf gaat voor resultaat, ook als het langer duurt netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

5 verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid type ambtenaar is dienaar algemeen belang sympathie overheids handelen dient zich te kenmerken door zorgvuldigheid, onpartijdigheid en integriteti betrokken overheidsdienaar allergie ambtelijke kwaliteit zie je terug in ingehouden, beheerst en voorzichtig handelen past het best bij compliance performance sympathie ambtenaar is iemand die ondernemerschap vertoont ten dienste van de publieke zaak burger is klant van overheid en heeft recht op goede dienstverlening publieke ondernemer allergie politieke verantwoording moet zich richten op naleving regels en procedures past het best bij emergence performance sympathie burger is klant van overheid en heeft recht op goede dienstverlening ambtenaar is netwerker die partijen met elkaar verbindt zakelijke netwerker allergie burger is een citoyen die in eerste plaats zelfstandig en zelfredzaam wil zijn represent: past het best bij bescheiden burgervriend past het best bij resilience vraag - antwoord onderscheid vraag - aanbod emergence resilience burger is een citoyen die in eerste plaats zelfstandig en zelfredzaam wil zijn sympathie regels mogen zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid niet ondermijnen allergie overheidshandelen dient zich te kenmerken door prestatie afspraken en resultaat gerichtheid vraag is gevolg van onrust vraag definitie vraag communicatief maken van onrust stappen zoeken naar antwoord pijn negatief dorst drang positief iets willen beslissing nemen articulatief maken van de vraag onderhandelaar vrager transformeert in opdrachtgever vraaggericht werken Er is collectieve onrust ontstaan blijven onderzoeken van onrust van essentie netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

6 grote diversiteit op alle terreinen vanzelfsprekendheden verdwenen ontworteling van samenleving van gemeenschappelijke oriëntatie ontwikkeling vanaf 0'er jaren post modernisme einde van de grote verhalen effect einde modernisme leidt tot vele kleine verhalen op mesoniveau indringend op overheid indringend op ambtelijke professionals represent: als plan eenmaal geaccepteerd is veel draagvlak plan complexe opgave kijkt naar nieuwe passende verbindingen open houding veronderstelt open mind open will verschil plannen versus allianties doen we het goede waarde alliantie wicked (aka double loop) doen we het goed management karakter vragen opener speelveld gevolg wicked karakter meer sensitiviteit voor werkelijke vraag echter lastig om bekende paradigma's los te laten project denken onder invloed van modernisme stelselmatigheid objectivering meetbaarheid beïnvloeding maakbaarheid drong tot in alle vezels van de samenleving door lekker makkelijk de wetenschapper heeft altijd gelijk je kon achter je bureau bepalen hoe het zat en moest mensen willen graag antwoorden gebruiken eerdere formuleringen onecht interviewen als kunde om vraag te leren kennen vraaggericht werken interviewer wil 'echtere' antwoorden techniek: luisteren, samenvatten, doorvragen betere techniek luisteren, stil nadenken, doorvragen probleem: in samenvatting biedt interviewer 'nieuwe' eerdere formulering wat geïnterviewde werkelijk belangrijk vindt komt eruit omdat geïnterviewde de geconcentreerde aandacht fijn vindt. maatschappelijke perspectieven in organisatiekunde onderscheidende van publieke en private blik criteria voor methoden en technieken netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

7 ontwikkeling verschil plannen versus allianties beïnvloeding interviewen als kunde om vraag te leren kennen veel vragen zijn holistisch van aard wat gaan we doen? veel situaties eisen vraagonderzoek open innovatie gaat om meerdere functies tegelijk eisen multidisciplinaire aanpak gezamenlijk ondernemen represent: vraaggericht werken kernvraag startende alliantie dubbele puzzel onbepaald wat? we? stukjes sectorale inhoud bij elkaar zoeken prototype nerd vaak de groep kwijt duits mensen van verschillende achtergrond tot een groep met zin ontwikkelen prototype schaapshond instrumenteel expliciet modelmatig eenheid van reflecties verantwoordbaar vitaal reflexmatig kan uitgewoond raken spaans ondernemend op gebaseerd sociaal, eenheid van reflexen begrippenparen wat? we? plan groep inhoudelijk sociaal nerd schaapshond waarheid reflecties reflexen model verhaal verantwoording vitaliteit expliciet tacit oplossingen uitgangspunten objectief karakteristiek doordenken nachtje over slapen bestuderen leren kennen leren calibreren deductief: patroon/detail inductief: fragment/milieu duits spaans onderscheidende van publieke en private blik publiek privaat maatschappelijke perspectieven in organisatiekunde twee perspectieven criteria voor methoden en technieken vanuit deel naar geheel vanuit geheel naar delen zijn buiten organisatie kunde gebleven geheel is milieu waarin zijn deel tot wasdom komt centraal uitgangspunt centrale doelen waartoe delen moeten bijdragen centraal uitgangspunt maar plagen iedere beginnende alliantie right wing, liberal ik wil... betere delen leidt tot beter geheel alleen wanneer het niet anders kan op hoger niveau left wing, sociaal democratisch je moet... alle deelactoren hebben verantwoordelijkheid voor en zijn gebaar bij rechtvaardige inrichting van het geheel neem maatregelen, corrigeer neem initiatief, onderneem vermijd handel vermijd macht ben loyaal ben competetief bestendig, hecht aan traditie gebruik onderhandelingsmacht respecteer hierarchie ben fatalistisch laat je invloed gelden ben gehoorzaam en gedisciplineerd laat grootsheid zien ben exclusief misleid in naam van de zaak ben eerzuchtig geniet van vrije tijd ben spaarzaam open naar inventiviteit en nieuw realiseer vrijwillige overeenkomsten respecteer contracten ben optimistisch laat je geld werken woeker met je talenten promoot comfort en gemak werk makkelijk samen met nieuwe mensen strijd in naam van de zaak ben eerlijk ben efficient laat je welvaart zien netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

8 ontwikkeling verschil plannen versus allianties beïnvloeding interviewen als kunde om vraag te leren kennen vraaggericht werken maatschappelijke perspectieven in organisatiekunde onderscheidende van publieke en private blik represent: criteria voor methoden en technieken gericht zijn op sensitief zijn voor bedienen vraag/ noden van klanten burgers vraag inzichtelijk maken professioneel input bestuurlijk strategisch betekenisvolle samenhang in signalen uit leefwereld van mensen vitaal gezamenlijk ondernemerschap ondersteunen vanuit fascinatie met en toewijding voor opgave transparant verantwoording mogelijk maken overdrijvingen bestrijden gericht zijn op ondernemend van gezamenlijke prestaties bureaucratisch van alliantie van alle stakeholders ondersteunen dubbel ambassadeurschap verchillende domeinen kunnen bedienen om kunnen gaan met combinaties van balans brengen in klanten bevoegd gezag influentials adequaat controleerbaar vitaliteit verantwoording binnen alliantie naar eigen organisaties publiek maatschappelijk privaat verschillende sectoren inhoudelijke kennis know how werken als kompas en houvast voor samenwerkende partners coherent hoe goed verantwoording communicabel zijn aan gewone mensen verhalend professionals analytisch eis strategen innoveren in allianties vraagt om proces waarin autorisatie kan ontstaan partners weten zich geautoriseerd door hele alliantie drie licenties to represent to operate to innovate netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

9 verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid organisatie heeft baas license to represent verschil alliantie - organisatie alliantie heeft geen baas eis aan deelnemers licentie om alliantie te representeren kan wel worden verworven alliantie kunnen representeren van uit alliantie kunnen voorwaarde denken ervaren communiceren alle actoren voelen zich gehoord gekend erkend herkennen belangrijke van anderen represent: onderzoek onderzoekt de en het betekenissysteem van een groep kennen van toegang tot intrinsieke motivatie iemands echte zijn niet altijd voor hemzelf bekend bij raken van emotie wat alle onderwerpen die mensen werkelijk belangrijk vinden onmisbaar om ander te kunnen faciliteren in zijn zelfsturing positief negatief belangrijk is maar zijn wel altijd heel helder aanwezig collectieve denken collectieve handelen emic en etic inheems perspectief emic systematisch onderzoeken hoe kijken naar vragen stellen hoe zij zijn wat zij willen open onderzoeken, geen opvatting vooraf stappen uitheemse benadering etic verklaringen geven zo lang mogelijk uitstellen verschil tussen lid en groep lid kan deel uitmaken van groep maar toch niet alle onderschrijven niet naar wat er moet gebeuren profiel van groep zoeken naar maar naar wat actoren willen daar gezamenlijk profiel uit destilleren vertegenwoordigt diversiteit van groep vertegenwoordigt spanning van verschillen in groep uitwerken van de verschillen leidt tot krachtige identiteit netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

10 verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid represent: basisvraag wat wil deze groep groep zelf te onderzoeken stakeholders hoe influentials voeren van gesprekken gericht op expliciteren van uit een long list kern stap vaststellen onderwerp goed onderwerp is in werkelijk leven te zien en te ervaren nauwe afstemming met opdrachtgever of alliantie in worden willen de uitkomsten later gebruiken perspectief opdrachtgever gebruikers stap inrichten stuurgroep mensen met uitvoeringskracht impact is belangrijker dan formele positie ondernemend gezelschap A. samenstellen set documenten betrokkenheid belangrijker dan wie betaalt onderwerpen nodig voor betrokkenen onderwerp geschiedenis context doorgronden drijfveren worteling jargon stap B. aanwijzen - sleutelpersonen voor interview C. aanwijzen groep betrokkenen (informanten) die onderzoekers kan rondleiden uit A. B. C. wordt gedestilleerd terugkerende thema's struikelblokken belangrijke dynamieken criteria A. bespreken resultaten stap met stuurgroep B. besluiten belangrijke en instabiele thema's wie mensen zijn met wie wordt verdiept in groepen van personen onderwerp rondleiding afhankelijk van activiteiten alliantie informanten laten voor hen waardevolle plekken zien stappenplan zicht krijgen op diverse aspecten thema stap doel duur: niet: uur oplossingen plannen maken C. themagesprekken voeren intensieve dynamiek veel verschil van mening en invalshoeken men hoeft het nergens over eens te worden inzicht in waar zit conflict hoe ziet conflict eruit wat is geschiedenis wat zijn gevoeligheden wat zijn sturende drijfveren verslag resultaten thema gesprekken in stuurgroep kernvragen worden vastgesteld stap lijst van informanten samenstellen vertegenwoordigen hele onderzoekspopulatie snijvlak van klanten en organisaties huidige en gewenste klanten medewerkers leveranciers mensen uit raden van toezicht stakeholders deskundigen influentials ook complex systeem 0 informanten nagaan of veelzijdigheid systeem voldoende is afgedekt met de lijst van informanten met stuurgroep en eerdere informaten stap identiteitssessie stap onderzoeken alfabetische groslijst maken stap 8 alfabetische groslijst rubriceren en clusteren stap 9 beschrijven identiteit in verhaal, corporate story netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

11 verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid represent: basisvraag wat wil deze groep te onderzoeken hoe groep zelf stakeholders influentials voeren van gesprekken gericht op expliciteren van stap stap uit een long list kern stap stap stap stap identiteitssessie doel methode met - vragen komen tot de kern en daarmee identiteit groep vraag stellen aan deelnemers tekening bespreken met vragen als deelnemers bestellen tekening als antwoord wat laat je ons zien kern van de vragen is steeds bij aanwezige tekenaars antwoord nauwkeurig documenteren wat is hierin belangrijk voor jou? tekenen op A printen op A geen discussie voorbeeld: wijk zoekt nieuwe toekomst vragen wat betekent thuis voor jou wat voor buren en omgeving horen daarbij van wat voor plek waar ook ter wereld kan de door jouw gewenste wijk veel leren wat zijn karakteristieken van gewenste wijk stappenplan opmerkingen na bespreking worden drie tekeningen als antwoord op eerste vragen per deelnemer aan lijnen rond de groep gehangen vierde vraag is groepsopgave die in subgroepen wordt uitgewerkt ook tegenstrijdige belangrijk stuurgroep leert veel alle relevante signalen komen aan de orde methode groep steeds meer in gekleurde omgeving gevolg toestaan tegenstellingen sessieleider neemt stuurgroep apart vraagt commentaar laat commentaar weer in vragen terugkomen energiek ontspannen realistisch beeldenmachine stap stap 8 onderzoeken alfabetische groslijst maken welke zijn actief alfabetische groslijst rubriceren en clusteren in gedrag in uitspraken negatieve positiveren iedere waarde maar één keer opnemen het is hier een zooitje wordt omgezet in 'schoon, aandacht' meestal mogelijk in tot rubrieken drivers van identiteit, karakter van de groep dit zijn de kern overgang naar meervoud waaraan ieder individu heeft bijgedragen stap 9 beschrijven identiteit in verhaal, corporate story echt verhaal, geen model vat karakter onderzochte systeem samen invoelbaar dat kern plaats hebben netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

12 verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid represent: methode waarmee een organisatie wordt getuned op een set van stap maken beschrijven naar voorschrijven inleiding nauwkeurig aanscherpen daarna fijn slijpen proces van scherp selecteren van voorstellen to brand basis vraag als we het zo doen, kan het dan iets van ons alleen zijn in organisatiekunde sturing een brand wordt opgebouwd op basis van gevonden gewenste van een gemeenschap naar hoe gevonden matrix met instrumentele criteria op ieder kruispunt passende invulling naar instrumentele eisen gevoelassociaties kern drie lagen per kernwaarde uiteen leggen verbeeldt emotionele laag look and feel waar appeleert het aan wat voor functies? functionele laag wat mag de klant verwachten wat wordt je geacht te leveren als medewerker aspiraties? streven-laag waar wordt naar toe gewerkt wat completeert identiteit? set eigenschappen resultaat kernwaarde tabel totem uniek verhaal nieke plek van groep in kosmos handelen denken nodigt uit tot bepaalde stijl van leven maar is niet formeel sturend helpt leven te sturen organisatie weber in organisaties mechanistisch mannelijk macht waarheid verschil organisatie en alliantie alliantie geeft e instrumentarium aantrekken chemie afstoten attributie beinvloeden eigenschappen totem en attributie, ontstaan van groepen en groepsidentiteit combinatie beide instrumentaria robuust tegen vastlopen vrouwelijk uniek verhaal helpt formele gereedschap tegen helpt gepassioneerde drive met formele gereedschap paradoxen dilemma's professionele basis voor gedegen uitvoering appelleert aan mensen verbindt mensen instrumentarium wat verbindt gevonden beluisterde voorbeelden inhoud geschiedenis gemeenschap plaats gemeenschap voorbeelden corporate story verhaal spanning tussen kern spanning in verhaal hoe er mee omgegaan wordt karakter vader - rebel ontwikkeling professional - ouder loutering avontuurlijk - risicobewust vertellend stijl en opbouw natuurlijk niet-redenerend krachtig middel merkprisma basale vragen beantwoorden vanuit kern corporate story experientieel twee perspectieven strategisch beleidsmatig ervaring soorten relaties instrumenteel relatie en verhalen met perspectieven instrumenteel experientieel en verhalen verband beleid en aanbod en verhalen sferen en ervaring scharnierpunt sturing versus design gebruik merk vanuit perspectief opdrachtgever vanuit ervaring door designer wil een bepaalde ervaring beloven experimenteren bepaalde producten door ontwikkelen voor optimale ervaring projecten selecteren projecten aanscherpen werkwijze toetsen of kleine variaties beter begrip van degenen die hij onderzoekt in formulering leiden tot fijnzinnige onderzoeker betere identificatie van hen in het merk beter gebruik met product of dienst kleine variaties in prototypes fijnzinnige designer betere identificatie vergeijk systeemwereld <-> leefwereld netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

13 verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid represent: stap kern worden overgenomen essentiële samenleving stap onder iedere kernwaarde wordt geplaatst passende emotie functie streven methode stap als kolommen consistent zijn rijen checken deze horen hele identiteit te zijn eventueel aanpassen nieuwe tabel voorleggen aan stuurgroep stuurgroep akkoord stap kernwaarde tabel is goed als betrokkenen zeggen dat ze het al wisten maar nooit goed onder woorden hebben gebracht criterium gebruik als merk voor voor goede werking identiteit als kompas voor talloze besluiten voor realisatie conclusie het merk is vervanger geworden voor ontbrekende hiërarchie stap kies een haalbaar projectvoorstel voor wie stap stap laat beschrijven stel groep samen wat hoe in relatie met realisatie namens alliantie stap laat groepsleden rapportcijfer geven aan projectvoorstel individueel 0 tot 0 selecteren passende projecten stap bespreek scores per kern bij onvoldoende geen doorgang reden onvldoende stap groep bespreekt welke aanpassing nodig is voor voldoende geen onderhandelingsproces proces van goed begrijpen stap bij compleet begrip aangepast of alternatief voorstel formuleren stap 8 stap 9 herhaal stap t/m indien bij herhaling blijvend onvoldoendes voorstel verwerpen bij goedkeuring testen op instrumentele haalbaarheid netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

14 bestaansreden alliantie vaststellen goede dingen doen opnieuw doordenken representatie license to operatie spelregels om preferenties te ordenen risico's te verevenen voorzieningen gezamenlijk institutioneel burgers nieuwe interactie met klanten interactieve ontwerpmethoden passende vormen van opdrachtgeverschap vraagt om innovatie eisen kernelement = innovatie eigendom heldere afspraken commerciële intellectuele rechten heldere in-uittreedregels waarom boek praktisch uitgewerkt contractueel van open en veelbelovend naar roadmap proces is iteratief inleiding verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid technologieën organisaties culturen en blijven hem stellen tijdens proces stellen 'waarom vraag' hiërarchie afgebakende grenzen minder gevoelig voor wetmatigheden ontdekken zijn scouts en pioniers inspireren holistisch denken alles ter discussie te stellen grenzen te verleggen neiging tot in niet voor de hand liggende relaties tussen potentieel toegevoegde waarde te zien designers maatschappelijke vraag: de rol represent: gebruik als vanzelf wordt ervaren handleidingen eigenlijk overbodig zijn product zodanig vorm te geven dat streven design kwaliteit van een voorwerp of omgeving die een individu in staat stelt om een actie als vanzelf uit te voeren totaal ervaringen definitie tegenwoordig affordance internet reizen technologisch kunnen we meer dan ooit monodisciplinaire invalshoeken gecombineerd met traditionele probleemoplossings strategie werken vaak niet goed meer onzekerheden verdwijnen gedeelde waardesystemen confrontatie ons lichaam is hetzelfde gebleven grote verschillen rijk en arm spanning logica vrije markt versus bescherming van zwakkeren tegenstellingen design leest de veranderingen in de wereld als verandering van ervaring design netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

15 design = styling design = marketing en industrial/product economy experience economy inleiding affordance design leest de veranderingen in de wereld als verandering van ervaring cocreatie business tool als brandstof voor innovatie transformational/meaningful living economy geschiedenis design = vanaf 000 cultural tool om transformaties te kunnen realiseren abstracte ambities begrijpelijk maken organisaties articuleren van hun visie design helpt huidige trend gebruikers gedreven innovatie kan vage abstracties adequaat omzetten in concrete praktische realiteit waarom boek verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid holistische oplossingen van producten diensten en bijv ruimtelijke inrichtingen zijn belangrijker dan stand alone producten, mits goed aangestuurd gebeurt nu vaak niet goed samen met andere gedragswetenschappers verlegging van product naar eindgebruiker ruimte voor design als ontwerper van totaal oplossing gebaseerd op eigen onderzoek wordt tegenwoordig in begin van proces al ingeschakeld gevolg zijn in staat abstracte begrippen om te zetten in concrete praktische realiteiten maken vertaalslag van woorden naar leesbare vormen gebruiker burger klant overheid zoekt eindgebruiker staat centraal bij publieke zaak design maatschappelijke vraag: de rol represent: geen hiërarchie verschillende culturen verschillende belangen verschillende ambities verschillende agenda's worden vaak als neutraal gezien in allianties nog grotere behoefte aan houvast en tastbaarheid verklaring sterke groel inbreng designers rol in allianties feitelijk objectief meetbaar aantoonbaarheid bij wetenschap dus meetbaar klanten tevredenheid eindgebruikers vergroting van omzet op lange termijn design wanneer is design succesvol onderzoek onderzoek voor dat moment na dat moment ontwerpen blijft een moment van magie netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

16 hoe gebruikers het beleven hoe zij er mee omgaan telkens onderzoeken wens gebruiker wordt onderzocht aanbod ontwikkeld steeds verbeterd prototype stappen iteratief proces essentiële betekenissen kritische ontwerpfactoren gericht op onderzoekend inleiding hoe ze een taak benaderen wat ze belangrijk vinden echter mensen verschillen one solution fits all maatwerk producten en diensten maximaal toegesneden op individu vroeger tegenwoordig geschiedenis ordenen herordenen samen grip krijgen op veelheid materie door maakt gerichte selectie mogelijk zoek specifieke onderzoeksfocus extreme gebruikers anti gebruikers werkelijkheid nabootsen lab research onder gecontroleerde condities reële situatie nabootsen living lab zo echt mogelijke context observatie in feitelijke omgeving field research observatie in feitelijke omgeving gedrag volgen experiental design landscape (DLS) gecombineerd met apparatuur gedrag meten customer journey map feitelijk doen visuele weergave van proces vastgelegd in dat klant doorloopt beleven customer journey ervaren alle data visueel post its groepren op betekenisvolle samenhang voor wie wat doelen motivaties gedragingen ontwerpen extra ontwerp aandacht zelfde produkten diensten sfeer stijl affinity diagramming proces beleidsmaker proces dienstverlener customer journey map impressie maken door typeringen van gebruikers die worden samengevat in persoon gebruik geeft ontwerper inzicht gebruiker komt in aanraking met producent ervaring voorspellende waarde moodboard persona samen nadenken staand werken flexibiliteit mogelijk maken touch points geordend op wanden uitnodigend voor interactie tussen betrokkenen selecteren doelgroeprepresentatieve deelnemers kamer soorten veldwerk werkgroep ruimte locatie onderzoek element element methodiek waarom boek verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid maatschappelijke vraag: de rol represent: fases emoties bottlenecks betekenisvolle clusters van informatie indruk wat wel of niet past zoek naar referentiebeelden stijlgids (brandbook) keuzes gedrag eerste generieke uitwerking van leidende principes korte lijst van uitgangspunten van gedrag handelingsprincipes hulpmiddelen haalbaarheid financierbaarheid aantrekkelijkheid terugkerende werkzame principes op basis waarvan verandering wordt uitgewerkt design principes ontstaan door implementeren grote en kleine veranderingen continu gebruik innovatie funnel blijven hangen in eindeloos onderzoeken en detailleren steeds beoordelen of bepaald concept nog moeite waarde is om verder uit te werken fasering momenten waarop idee wordt beoordeeld op bijv 0 in haalbaarheid en in realisatie stage gates hoeveel concepten er per fase onder handen mogen zijn bepaal van te voren stap innovatie funnel oplossing gevaar element doorgaan alleen bij voldoende geef ideeën cijfers bij iedere fasewisseling/stage gate stap brainstormsessies bijv betrek gebruikers prototype creativiteit ontwerp team stimuleren ideeën opborrelen bij clusteren en samenhangen element netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

17 open will and heart oprechte nieuwsgierigheid uitvoerder van vastgesteld beleid dilemma met attitude risicomijdend gedrag geen vitale samenwerking doel ambtenaar vrijheden ambtenaar anders dekking vanuit de top toetsen of ontwikkeling wenselijk is goed intern overleg goed intern overleg vooraf tijdens eisen werken in allianties toetsen of ontwikkeling past binnen dienst ervaren observeren conceptualiseren experimenteren leerfasen waarom boek dromer denker beslisser doener leerstijlen leerfasen en stijlen (Kolb) verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid weten wat je bent en waar je goed in bent voortouw nemen als jouw rol het beste past overnemen als jouw rol aan de orde komt overdragen als opvolgende rol aan de orde komt belang maatschappelijke vraag: de rol represent: ladder of inference eigen opvatting en oordeelsvorming uit te stellen al kijkend en vragend opvatting te vormen onderzoeker dient blijf vragen durf te vragen verdiep in wat belangrijk is voor ander stel het trekken van conclusies uit oprechte nieuwsgierigheid achter dezelfde woorden schuilt grote verscheidenheid aan betekenissen wees sensitief voor schijnbare vanzelfsprekendheden schetsen prototypes foto's maak tastbaar door attitude start met observatie naar conclusies en betekenissen bouw beeld op toets conclusies wees sensitief voor afwijkingen niet iedereen is overal even goed in ontwikkel je eigen aanpak doorloop hele onderzoekscyclus ken je eigen kracht en valkuilen netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

18 ervaring voortdurende reflectie persoonlijke opvatting uitwisseling van kennis verantwoording afleggen meer dan intuïtie eigen methodologie ontwikkelen: tussen ongepland open en verantwoording opvatting over proceskwaliteit eigen rol als gids in proces anderen willen bijdragen werksfeer is die uitnodigt om mee te doen kwestie zo agenderen dat inhoudelijke betrokkenheid recht op kwesties afsturen niet bang zijn durven leren in openbaar noodzakelijk creëren van innovatie ruimte: tussen inhoudelijke kennis en vertrouwen naar hitte toe sturen ipv ervan af in te zetten activeren intelligentie van anderen vermogen synergetische creativiteit hebben/ontwikkelen waarom boek naar toepassing en interventie strategie twee polen ontwerp inhoud en analyse springen van verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid uitdagend verhaal gezamenlijk ontwikkelen stap betekenis creatie in beeld organiseren van aansluiting bij de partijen: tussen strategie in ontwerp keuzes materialiseren van verhaal stap oplossingen diepgaand testen oplossingen stap ontwikkelen van sensitiviteit voor verschillen in benadering van partners toegang krijgen tot de variatie in benaderingen sussend weg definiëren waarnemen en bespreekbaar maken van verschillen: tussen variatie en invariatie twee valkuilen heftige escalatie verschillen bespreekbaar en beslisbaar te maken wees voorbereid en intervenieer bewust het resultaatmoment moet je herkennen onderzoeken moet tot resultaat leiden resultaat moet je vastzetten creëren van kleine en grote resultaten: tussen bewegen en vastzetten van denken overeenkomsten in ervaringen van lerende professionals (patronen waargenomen door auteurs) maatschappelijke vraag: de rol represent: concept uitwerken naar concrete ideen blijf toetsen op effecten werkelijkheid moet sterker zijn dan het beeld concrete ideeën testen met concrete gebruikersgroepen denk en onderhandelingsresultaat = echte resultaat valkuil van concept tot prototype: tussen denken en doen accepteer dat het gedoe het werk zelf is het is nooit af deins er niet voor terug het gedoe is het werk verbazing en onderzoek is gericht op het werkelijk begrijpen waar het de ander om gaat denk niet te snel dat je de ander begrijpt denk niet dat anderen hetzelfde zien als jij valkuil betekenisvolle ontmoeting begint met verwondering geen hiërarchie niemand staat in het centrum vaardigheid er onderling uit te komen eis vrijheid tot initiatief in een alliantie is niemand de baas 'we kunnen toch gewoon' voorbarig helderheid scheppen 'hierover is besloten dat' coup plegen trucs de participanten het project zijn daarna met drie: is geen onderlinge strijd maar eisen die het project stelt. onderlinge strijd twee mensen starten project mechanisme N+ ontstaan door toedeling van betekenissen en project mag eisen stellen door eigen identiteit test of het klopt test of anderen het ook zo zien verwar taal niet met werkelijkheid taal is alleen maar een beeld van de werkelijkheid pas dus op met denken dat dingen gaan zoals je denkt mensen organiseren in de werkelijkheid is iets anders dan ideeën in ons hoofd we weten niet wie het water heeft ontdekt, maar vrij zeker dat het geen vis was netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen

19 er zijn twee dingen die het leven bedreigen: de Staat en de Markt - vrij naar Erich Jantsch Today's Da Vinci is an Alliance- Stefano Marzano hard werken, speels blijven en niet bang zijn! - René Redzepi de ultieme waarde van een propositie ligt in de mate waarin het de gebruiker transformeert of ten goede verandert - Pine & Gilmore, 999 waarom boek al weten ze niet hoe voor mensen waarmee ze zich verbonden voelen iets willen betekenen iets tot stand willen brengen verschuivingen in maatschappelijke vraag en rollen van de overheid weten zich verbonden met overheid staan graag midden in gedoe weten dat persoonlijk initiatief en ondernemerschap er toe doet blijven onderzoeken blijven initiëren willen ervaren hoe dingen werkelijk in elkaar zitten vallen niet stil op dilemma of spagaat zitten niet stil achter bureau laten zich niet van de wijs brengen rusten niet voordat het gelukt is betere ontmoeting tussen vraag en aanbod betere ontmoeting tussen vragen en aanbieder overheid - burger dokter - patient woningbouw corporaties - huurders minder onzinnige diensten en regels niet direct jacht naar meer, goedkoper, beter mensen materieel tijd enorme besparingen etc relaties kenmerken beter doorzien klantvraag wat is overheid heeft in de transitie behoefte aan ondernemende publieke professionals uitgangspunt doel: maatschappelijke vraag: de rol represent: genereert gezamenlijke kennis intensivering van ontmoetingen maatwerk verbonden met passende vergoeding bureaucratische instituten veranderen in clearing houses gevolg laboratorium mesoniveau tussen systeem wereld en leefwereld professioneel intermenselijk diepere ontmoeting brandstof betere wereld netwerken versie --0.mmap - &Dickjan Nieuwenhuizen