Handleiding opzetten Verloskundig Samenwerkingsverband (VSV)

Transcriptie

1 Handleiding opzetten Verloskundig Samenwerkingsverband (VSV) Een uitgave van de KNOV januari 2006

2 Inhoudsopgave Informatieblad Verloskundige Samenwerkingsverbanden 3 Stappenplan Verloskundig Samenwerkingsverband 5 Succes- en faalfactoren Verloskundig Samenwerkingsverband 9 Kostenraming Verloskundig Samenwerkingsverband 12 Overeenkomst Verloskundig Samenwerkingsverband 13 Voorbeeldagenda eerste bijeenkomst Verloskundig Samenwerkingsverband 16 2

3 INFORMATIEBLAD VERLOSKUNDIGE SAMENWERKINGSVERBANDEN Onderstaande tekst is een samenvatting uit het Verloskundig Vademecum 1 Verloskundige zorg wordt primair door een individuele zorgverlener (verloskundige, verloskundig actieve huisarts of gynaecoloog) verstrekt. Verloskundige samenwerking heeft tot doel deze individuele zorg waar nodig te optimaliseren en te integreren in daarmee samenhangende zorg, bijvoorbeeld door de huisarts die geen bevallingen doet. De term verloskundige samenwerking heeft betrekking op de multidisciplinaire structuur in de zorg voor zwangeren, barenden en kraamvrouwen. Deze samenwerking overstijgt daarmee monodisciplinair overleg en afstemming tussen beroepsgenoten in één beroepsgroep, zoals de verloskundige kring, het HAGRO-overleg of obstetrisch afdelingsoverleg in een ziekenhuis. Verloskundige samenwerkingverbanden zijn lokale vormen van overleg, veelal gecentreerd rondom ziekenhuizen. Bij verloskundige samenwerkingsverbanden zijn twee onderdelen van belang: de inhoud en de organisatie van de samenwerking. Als leidraad voor de doelstellingen van een verloskundig samenwerkingsverband geldt dat de regionale/lokale zorgverleners een gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen voor de verloskundige zorg. Doelen verloskundig samenwerkingsverband 1. het bevorderen van de kwaliteit van de individuele verloskundige zorgverlening en het creëren van een zorgcontinuüm, waarbij er duidelijke afspraken zijn gemaakt over wie verantwoordelijk is voor de zorg (zogenaamde ketenkwaliteit en ketenverantwoordelijkheid) 2. het organiseren van de verloskundige zorg op regionaal/lokaal niveau 3. het bevorderen en borgen van de kwaliteit van de verloskundige zorg in het algemeen en het bevorderen van de samenwerking van de verloskundige beroepsbeoefenaren onderling en met andere daarvoor in aanmerking komende beroepsbeoefenaren op regionaal/lokaal niveau Status van een verloskundig samenwerkingsverband Een verloskundig samenwerkingsverband draagt bij aan de kwaliteit van de zorg. Het ligt in de verwachting dat een verloskundig samenwerkingsverband een ontwikkeling doormaakt over een langere tijdsperiode, voordat er sprake is van een gevestigde, integrale werkwijze. In de eerste periode van ontwikkeling en gewenning kunnen de diverse deelnemers aan het overleg nog redelijk autonoom te werk gaan. Uiteindelijk moeten zij een beleid ontwikkelen dat door allen gedragen en geaccepteerd wordt. Geleidelijk aan krijgen afspraken daarom een bindend karakter. In de praktijk betekent dit dat verloskundige samenwerkingsverbanden zich in verschillende fasen kunnen bevinden. Uiteindelijk zullen verloskundige samenwerkingsverbanden gebaseerd zijn op vrijwilligheid en bereidwilligheid, maar niet op vrijblijvendheid. Dit betekent dat deelname hoewel dringend gewenst facultatief is. Als eenmaal voor deelname aan een verloskundig samenwerkingsverband is gekozen, dan onderschrijven de deelnemers de gemaakte afspraken en voert men ze in de praktijk ook uit. Inhoud en onderdelen van een verloskundig samenwerkingsverband Binnen een verloskundig samenwerkingsverband kunnen diverse onderwerpen besproken en afgesproken worden. 1 Verloskundig Vademecum De KNOV, de LHV, de NVOG en ZN maken samen het Verloskundig Vademecum: een gids voor huisartsen, verloskundigen en gynaecologen. Het vademecum bevat twee delen: een deel met adviezen en voornemens om de samenwerking te bevorderen en een gemeenschappelijk kwaliteitsbeleid te ontwikkelen; de Verloskundige Indicatielijst: een hulpmiddel om risicoselectie in de verloskunde in goede banen te leiden. De indicatielijst geeft aan bij welke indicatie een eerstelijns verloskundige of een huisarts een cliënt doorstuurt naar een gynaecoloog. De Inspectie voor de Gezondheidszorg, die toezicht houdt op de kwaliteit van de verloskundige zorgverlening, hanteert het Verloskundig Vademecum als veldnorm. Het Verloskundig Vademecum is te downloaden van 3

4 Deze onderwerpen zijn conform de hierboven beschreven doelstellingen gerangschikt in drie groepen: Categorieën inhoudelijke onderwerpen Groep 1: onderwerpen die volgen uit het bevorderen van de kwaliteit van de individuele verloskundige zorgverlening Groep 2: onderwerpen die de organisatie van de zorg betreffen Groep 3: onderwerpen die de kwaliteit van de zorgverlening in algemene zin stimuleren Organisatie en inrichting van een verloskundig samenwerkingsverband De deelnemers aan een verloskundig samenwerkingsverband zijn in de eerste plaats de verloskundige zorgverleners die direct betrokken zijn bij de zorgverlening aan individuele cliënten: de verloskundige, de verloskundig actieve huisarts en de gynaecoloog. Afhankelijk van de lokale of regionale situatie kunnen echter ook andere bij de verloskundige zorg betrokken zorgverleners of instanties in het samenwerkingsverband betrokken worden, hetzij op structurele basis, hetzij ad hoc. Hierbij kan men denken aan kinderartsen, huisartsen die geen bevallingen begeleiden, vertegenwoordigers van ziekenhuizen of kraamzorginstellingen, vertegenwoordigers van zorgverzekeraars en vertegenwoordigers van cliëntenorganisaties. Uit de ervaringen van bestaande verloskundige samenwerkingsverbanden komt duidelijk naar voren dat vertrouwen en onderling professioneel respect de eerste vereisten zijn voor nieuwe samenwerkingsverbanden. Daarnaast is het belangrijk dat steeds dezelfde vertegenwoordigers van de verschillende partijen aan het overleg deelnemen, zodat men elkaar goed leert kennen. Verschil VSV s en Districts Verloskundige Platforms (DVP s) VSV s zijn vooral bedoeld voor de operationele, zorginhoudelijke samenwerking tussen beroepsbeoefenaren. DVP s richten zich op de organisatie van de zorg op strategisch en beleidsmatig niveau. De geografische afbakening van een DVP zal aanmerkelijk groter zijn dan die van een VSV, met een logisch adherentiegebied waarin eerstelijns verloskundige zorgverleners, kraamzorgaanbieders, ziekenhuizen en zorgverzekeraars met elkaar samenwerken. Binnen het gebied van een DVP zullen meerdere VSV s actief zijn. Initiatief en ondersteuning Het initiatief tot opzet of verbetering van een verloskundig samenwerkingsverband ligt primair bij de veldpartijen zelf. De KNOV draagt bij aan VSV s door: 1. visie op verloskundige zorg in het Verloskundig Vademecum. Het bewaken van de gezamenlijke betrokkenheid van KNOV, LHV en NVOG met de inhoud van het Verloskundig Vademecum. 2. Gedeeltelijke vakinhoudelijke agendasetting o.a. vanuit team kwaliteit zoals standaarden en richtlijnen. 3. Bevorderen zelfredzaamheid en vaardigheid van verloskundigen: vakinhoudelijk vanuit team kwaliteit en positionering vanuit team belangenbehartiging. 4. Contact onderhouden en afstemming van relatiebeheerders met verloskundig adviseurs van regionale ondersteuningstructuur over VSV-vorming en knelpunten. 5. Faciliteren van verloskundigen en Regionale Ondersteuningsstructuur door instrumentontwikkeling en vakinhoudelijke informatie, bijvoorbeeld: richtlijnen, samenwerkingsovereenkomst, stappenplan. 6. VSV onder de aandacht brengen en houden van verloskundigen o.a. via relatiebeheerders en andere KNOV-communicatiekanalen. De Regionale Ondersteuning Structuur (ROS sen) kan bijdragen aan VSV s door: 1. Dragen van het proces om tot samenwerking te komen bijv. verkennende gesprekken, faciliteren en organiseren overleg, bevorderen en ondersteunen van projectmatige aanpak bij opstart of verbeteringstraject. 2. Facilitaire ondersteuning/advisering van verloskundigen bij procesmanagement en vormgeving VSV. 3. Contact onderhouden en afstemmen met relatiebeheerders KNOV over VSV-vorming en knelpunten. 4

5 STAPPENPLAN VERLOSKUNDIG SAMENWERKINGS VERBAND De Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen onderschrijft de wenselijkheid van het opzetten van Verloskundige Samenwerkingsverbanden in de regio. In die zin wordt de lijn gevolgd zoals deze is aangegeven in het Verloskundig Vademecum. Het Verloskundig Vademecum werkt in algemene zin uit, welke doelen kunnen worden bereikt door meer structurele samenwerking tussen de beroepsgroepen die betrokken zijn bij de verloskundige zorg. Het Verloskundig Vademecum kan een leidraad zijn bij het formuleren van een concept voor een VSV. Om een optimale aansluiting bij de regionale situatie te waarborgen, dient voorafgaand aan de vorming van het VSV een aantal zaken door verloskundigen te worden besproken en vastgesteld. Deze notitie biedt hiervoor een handvat, waarmee stap voor stap de motivatie voor samenwerking, de doelen en de organisatievorm kunnen worden geformuleerd. Stap 1 Welke argumenten zijn er voor samenwerking Wat zijn voor verloskundigen de argumenten om tot structurele samenwerking te willen komen en met wie? Argumenten kunnen liggen op verschillende vlakken: kwaliteit van de individuele zorgverlening organisatie van de zorg bevorderen van de kwaliteit van de zorg door samenwerking Stap 2 Doelbepaling samenwerkingsverband Van de verloskundigen wordt verwacht dat zij in het VSV inbrengen wat zij willen bereiken: wat is voor verbetering vatbaar? Deze doelen kunnen betreffen: het resultaat van zorgverlening de uitvoering van de zorgverlening de organisatie van de zorgverlening 5

6 Stap 3 Ordening samenwerkingsverband In de opzet van een samenwerkingsverband dienen de leden in ieder geval aandacht te besteden aan de volgende aspecten: disciplines besprekingen structuur geschillenregeling Belangrijk is dat de leden van het VSV deze zaken schriftelijk vastleggen. Disciplines Het VSV bestaat uit direct bij de verloskundige zorg betrokken zorgverleners: eerstelijns verloskundigen verloskundig actieve huisartsen tweedelijns verloskundigen gynaecologen(maatschap) Deze vormen de kerngroep. Lid van het VSV zijn in ieder geval eerstelijns verloskundigen en verloskundig actieve huisartsen die in het bezit zijn van een (toelatings)overeenkomst ziekenhuis huisarts/verloskundige van het desbetreffende ziekenhuis. Overige disciplines of zorgsectoren die aan het VSV kunnen deelnemen zijn: kinderartsen verloskundige afdeling in het ziekenhuis kraamzorg wijkverpleging niet-verloskundig actieve huisartsen Besprekingen Om de samenwerking vorm te geven zijn regelmatig besprekingen gewenst. Bij deze besprekingen is tenminste één afgevaardigde per discipline van de kerngroep bij mandaat aanwezig. De overige disciplines kunnen op uitnodiging bij de besprekingen betrokken worden. Tijdens de besprekingen kunnen de volgende zaken aan bod komen: casuïstiek zorginhoudelijke vraagstukken (protocollen) problemen die zich voordoen in de samenwerking resultaten uit registratie De frequentie van de besprekingen wordt lokaal bepaald. Te denken valt aan een maandelijkse of zeswekelijkse bespreking. Voor het leiden van de besprekingen bestaat voorkeur voor een onafhankelijk voorzitter. Is dit niet mogelijk dan gaat de voorkeur uit naar een roulerend voorzitterschap. Geschillenregeling Tussen partijen of personen van het samenwerkingsverband kunnen geschillen optreden. Het verzorgen van een laagdrempelige bemiddeling bij conflicten of het instellen van een geschillenregeling/commissie kan tot de taakstelling van een samenwerkingsverband behoren. 6

7 Een mogelijkheid is het instellen van een commissie. Elke betrokken partij wijst in deze commissie één persoon aan; de benoemde leden wijzen in onderling overleg een voorzitter aan. De uitspraak van deze commissie is bindend voor alle partijen. Stap 4 Voorwaarden Door afspraken te maken op zorginhoudelijk- en organisatieniveau kan de kwaliteit van zorg verbeterd worden. Wil een samenwerkingsverband goed functioneren dan moeten een positieve attitude en bepaalde condities aanwezig zijn. goede voorbereiding van de vergaderingen het schriftelijk vastleggen van besluiten regelmatig vergaderen goede verspreiding van informatie en afspraken onder de deelnemers terugkoppelen van informatie door vertegenwoordigers uniforme verslaglegging van cliëntgegevens vertrouwen in elkaars kennis en vaardigheden de wil tot samenwerken onderlinge tolerantie loyaliteit en vertrouwen elkaar als gelijkwaardige collega s beschouwen bereidheid openheid te geven over eigen werkwijze gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de zorg bereidheid van ieder zich voor de groep in te zetten middelen voor secretariële ondersteuning steun van de eigen beroepsgroep, directie ziekenhuis 7

8 Voorbereiding eerstelijns verloskundigen Argumenten:... Doelen: Deelnemers: Voorkeur structuur (werkgroep, stichting) :. Voorkeur frequentie Voorkeur voorzitter Condities aanwezig (ja/nee) :. :. :. Voorbereiding (onderling nog werken aan) :

9 SUCCES- EN FAALFACTOREN VERLOSKUNDIG SAMENWERKINGSVERBAND Deze inventarisatie geeft een overzicht van succes- en faalfactoren van Verloskundige Samenwerkingsverbanden (VSV s) aan de hand van de volgende punten: 1. Doelstelling en inhoud 2. Proceskenmerken 3. Vormgeving 4. Rol Regionale Ondersteuningsstructuur (ROS) De genoemde succes- en faalfactoren zijn geen bewezen (wetenschappelijk onderbouwde) factoren. Zij komen deels voort uit ervaring, deels uit literatuur en deels uit meningen. 1. Doelstelling en inhoud: Succesfactoren Concrete doelstelling van overleg die door alle deelnemers onderstreept wordt (uitwisselen van verwachtingen van overleg geeft duidelijkheid, iedereen moet het nut en belang van overleg inzien. Duidelijke afbakening onderwerpen. Bespreken van onderwerpen waar deelnemers in dagelijks handelen last van hebben (motivatie tot participatie). Goede inhoudelijke voorbereiding door deelnemende partijen (op de hoogte zijn van elkaars knelpunten). Mogelijkheden tot implementeren van de uitkomsten van het overleg (tijd, geld en mankracht beschikbaar). Faalfactoren Conflicten over inhoud die hun oorsprong hebben in belangensfeer. Deelnemers inhoudelijk niet voldoende voorbereid op overleg. (Hebben deelnemers voldoende inhoudelijke bagage en maken ze hier optimaal gebruik van?). 2. Proceskenmerken: Succesfactoren Initiatief vanuit deelnemers zelf bevordert totstandkoming VSV. Wederzijds belang om werkzaamheden inhoudelijk goed te regelen (vakinhoudelijke interesse om samen te werken). Bestaande goede contacten werken bevorderend voor de opstart van een VSV (elkaar persoonlijk kennen). Evenwichtige verhoudingen tussen deelnemers (gelijkwaardig in omgang). Dit kan bereikt worden door: - Wederzijds respect voor en vertrouwen in elkaars deskundigheid/vakgebieden. - Goede communicatie. Op de hoogte zijn van en openstaan voor elkaar visies en belangen (kunnen verplaatsen in visie en belangen van de ander). - Bereidheid openheid te bieden over eigen werkwijze. Geen specifieke problemen aanwezig. Rust in organisatie van betrokken disciplines (geen fusies, hoge werkdruk, vacatures e.d.), dan meer aandacht en tijd voor VSV. Voldoende cohesie binnen lokale beroepsgroepen noodzakelijk voor goed functioneren. (Bundelen van verloskundigen uit verschillende maatschappen, samen sta je sterk). Resultaten zien van overleg in het dagelijks handelen. (Snelle resultaten motiveert, vieren van successen!, klein succesje in het begin). Faalfactoren Onevenwichtige machtsverhoudingen belemmeren de onderlinge communicatie en staan gelijkwaardig functioneren in de weg. Slechte communicatie (onduidelijke communicatielijnen, geen open communicatie, ook niet met achterban, het landt nergens). Ongeoefendheid verloskundigen in vergaderen en onderhandelen (onvoldoende overtuigen met argumenten). 9

10 Tijdgebrek en tijdsdruk. Vergaderen tussen de soep en de aardappelen in belemmert het rustig analyseren van een probleem en het verkennen van meerdere oplossingsmogelijkheden (jumping into conclusions). Het praktisch en procesmatig niet vorm kunnen geven aan de samenwerking (inhoudelijk wil men wel). 3. Vormgeving Succesfactoren Duidelijke vergaderstructuur met (onafhankelijke)voorzitter, agenda, notulen. Frequentie van vergaderen. Afspraken zijn niet vrijblijvend, ( strenge afspraken zodat overleg serieus genomen wordt. De wil om niet-vrijblijvende afspraken te maken). Duidelijke afspraken over mandatering, communicatie met de achterban. Aanwezig zijn van startnotitie. Aanwezig zijn van officiële samenwerkingsovereenkomst of statuten. Faalfactoren Ontbreken van officiële samenwerkingsovereenkomst.(onduidelijkheid omtrent juridische vormgeving; wat leg je als basis vast, wat juist niet: hoe ver ga je met binding aan afspraken, op welk moment ga je formaliseren?). Afspraken worden als vrijblijvend gezien. Ontbreken van mandaat vanuit de achterban. 4. Rol regionale ondersteuning Succesfactoren Voorhanden zijn van ondersteunende faciliteiten voor nieuw op te starten VSV. Opgedane ervaring met opzetten van andere VSV. Onafhankelijk. Faalfactoren Gebrek aan personele capaciteit om indien nodig VSV-ontwikkeling te ondersteunen. 10

11 Aandachtpunten VSV (Waar kun je aan werken) Doelstelling en inhoud Deelnemers onderschrijven doelstelling en visie (betrokkenheid creëren). Bevorderen van implementatie van gemaakte afspraken en zien dat het werkt. Proceskenmerken Snelle resultaten motiveren (vieren van successen!). Belangen van alle partijen duidelijk krijgen (verborgen agenda s open op tafel?). Beter communiceren (duidelijke communicatielijnen, openheid). Goed voorbereiden. Rust/onrust op het gebied van verloskunde kan zowel bevorderend als remmend werken op samenwerking. Vormgeving Betere vergader- en onderhandelingstechnieken van inzittende partijen. Randvoorwaarden voor goede vergadering scheppen (voorzitter, agenda, notulen, etc.). Juridische vormgeving verduidelijken. Mensen met voldoende mandaat aan tafel. Vergadering moet goed voorbereid worden, bij voorkeur beschikken alle partijen over dezelfde inhoudelijke informatie. Voldoende tijd. Wie initieert/duidelijke initiator. Enkele suggesties voor verdere verbreding/ verdieping Op te zetten cursus voor verloskundigen die zitting gaan nemen/ hebben in een VSV. Uitwisseling van best practices VSV met betrokkenen (multidisciplinair) in het veld. Ontwikkelen gezamenlijke instrumenten VSV. 11

12 KOSTENRAMING VERLOSKUNDIG SAMENWERKINGSVERBAND Gehanteerde uitgangspuntenbij de kostenraming: - Deelnamekosten van bestuursleden/leden van het VSV zijn voor eigen rekening, - De kosten van werkgroepen zijn p.m. geraamd; - Bij de kostenberekening wordt uitgegaan van 5 bijeenkomsten per jaar en 2 refereeravonden per jaar. - Bij de kostenberekening wordt uitgegaan van een extern aan te trekken notulist, die op commerciële basis werkzaamheden verricht; - Voor een formele oprichtingsvergadering zijn vooralsnog geen kosten geraamd. Kostenraming: Bestuursbijeenkomsten: - Kosten faciliteiten: o Vergaderruimte per dagdeel, 5 x 34,-= 170,- o Koffie/thee/broodjes, 5 bijeenkomsten x 13 deelnemers x 5,- 325,- o Papier en porto, 5 bijeenkomsten x 10,- 50,- - Kosten administratieve ondersteuning: o Verzending agenda s, 5 x ½ uur x 45,- p.u. 112,50 o Verzending notulen, 5 x ½ uur x 45,- p.u. 112,50 o Bijhouden actielijsten, 5 x ¼ uur x 45,- p.u. 56,25 o Aanwezigheid notulist bij bijeenkomsten, 5 x 1½ uur x 45,- 337,50 o Uitwerken notulen, 5 x 1½ uur x 45,- p.u. 337,50 o Kilometervergoeding notulist, 0,28 p. km p.m Subtotaal 1.501,25 Refereeravonden: - Kosten faciliteiten: o Vergaderruimte per dagdeel, 2 x 34,- 68,- o Koffie/thee/broodjes, 2 bijeenkomsten x 40 deelnemers x 5,- 400,- o Papier en porto, 2 bijeenkomsten x 50,- 100,- - Kosten administratieve ondersteuning: o Verzending agenda s, 2 x ½ uur x 45,- p.u. 45,- o Verzending notulen, 2 x ½ uur x 45,- p.u. 45,- o Aanwezigheid notulist bij bijeenkomsten, 2 x 2 uur x 45,- 180,- o Uitwerken notulen, 2 x 2 uur x 45,- p.u. 180,- o Kilometervergoeding notulist, 0,28 p. km. p.m Subtotaal 1.018,- Kosten werkgroepen: p.m. De totale kosten op jaarbasis bedragen aldus 2.519,25 exclusief de genoemde p.m.-posten (kilometervergoeding notulist en kosten werkgroepen). Kostendekking Het uitgangspunt hierbij kan zijn dat iedere disciplines naar evenredigheid een financiële bijdrage levert aan het in stand houden en functioneren van het VSV. Dit betekent het maken van afspraken omtrent de verdeelsleutel en de inning van gelden. Een andere mogelijkheid is een bijdrage in natura of een combinatie van beide mogelijkheden. 12

13 OVEREENKOMST VERLOSKUNDIG SAMENWERKINGSVERBAND... naam 1. Begripsomschrijving Het Verloskundig Samenwerkingsverband (VSV)... (naam) is opgericht op... (datum, jaar) en betreft een geformaliseerde samenwerking tussen de verloskundigen en (verloskundig actieve) huisartsen in het verzorgingsgebied van het... (naam ziekenhuis) en de gynaecologen en klinisch verloskundigen van het... (naam ziekenhuis). In het Verloskundig Vademecum van de Commissie Verloskunde van het College voor Zorgverzekeringen (twee delen: eindrapport en indicatielijst; juli 2003) worden de uitgangspunten voor een verloskundig samenwerkingsverband beschreven. 2. Doel a. Bevorderen van de kwaliteit van de individuele verloskundige zorgverlening en het creëren van een zorgcontinuüm. Vastleggen van afspraken over wie verantwoordelijk is voor de zorg. b. Vastleggen van de organisatie van de verloskundige zorg in het verzorgingsgebied van het... (naam ziekenhuis). c. Het bevorderen en borgen van de kwaliteit van de verloskundige zorg in het algemeen. d. Het bevorderen van de samenwerking tussen, verloskundigen, (al dan niet verloskundig actieve) huisartsen, gynaecologen en andere daarvoor in aanmerking komende beroepsbeoefenaren in de regio op het gebied van de verloskundige zorg. Status Deelname aan het VSV is gebaseerd op vrijwilligheid en bereidwilligheid, maar niet op vrijblijvendheid. Als voor deelname aan het verloskundig samenwerkingsverband is gekozen, dan onderschrijven de deelnemers de gemaakte afspraken en voert men ze in de praktijk ook uit. Om onder eigen verantwoordelijkheid bevallingen op de verloskundige afdeling van het... (naam ziekenhuis) te verrichten in die situaties waarin een normaal beloop van de bevalling is te verwachten is een Toelatingsovereenkomst... (naam ziekenhuis) - huisarts/verloskundige nodig. In artikel 2, lid 3 en 4, van de toelatingsovereenkomst wordt deelname aan het VSV geeist, evenals het in acht nemen van de Verloskundige Indicatielijst (VIL) en van alle afspraken die in het VSV worden gemaakt. Voor waarnemers/waarneemsters geldt hetgeen in artikel 2, lid 5 van de toelatingsovereenkomst is beschreven. Als geen bevallingen onder eigen verantwoordelijkheid op de verloskundige afdeling van het... (naam ziekenhuis) worden verricht is geen toelatingsovereenkomst nodig, maar kan wel worden deelgenomen aan het VSV, met inachtneming van de VIL en van alle afspraken die in het VSV worden gemaakt. 13

14 3. Samenstelling a. Leden van het VSV... (naam VSV) zijn de gynaecologen van het ziekenhuis, (verloskundig actieve) huisartsen en verloskundigen van het verzorgingsgebied van het ziekenhuis. Conform artikel 1 van de Toelatingsovereenkomst... (naam ziekenhuis) - huisarts/verloskundige is iedere huisarts/verloskundige die voornoemde toelatingsovereenkomst heeft lid van het VSV. Andere bij de verloskunde betrokken disciplines (verpleegkundigen, kinderartsen, kraamzorg etc.) kunnen op uitnodiging van het bestuur of op eigen verzoek deelnemen aan de bijeenkomsten. b. Het VSV heeft een bestuur (bestaande uit een gynaecoloog, een huisarts en een verloskundige) dat voor maximaal 2 jaar wordt gekozen. Herbenoeming van zittende bestuursleden is mogelijk. 4. Organisatie a.... (aantal invullen, bijvoorbeeld zesmaal) per jaar is er een reguliere bijeenkomst van het VSV. Daarnaast kunnen er bijzondere (thema-)bijeenkomsten worden georganiseerd. b. Van alle bijeenkomsten wordt een presentielijst bijgehouden en worden notulen gemaakt. c. Voor huisartsen gelden de VSV-bijeenkomsten als klinische avonden en zijn als zodanig geaccrediteerd. (Op termijn ook voor verloskundigen) d. Per bijeenkomst wordt een deel van de tijd besteed aan logistieke/huishoudelijke aspecten en een deel aan inhoudelijke aspecten (referaten, perinatal audit, etc.). e. De VIL wordt waar nodig aangepast aan de lokale situatie en vormt een steeds terugkerend onderdeel van de agenda van de bijeenkomsten. f. Besluitvorming vindt zo mogelijk plaats via consensus. Indien een stemming nodig zou zijn, dan moet dat onderwerp voor een volgende bijeenkomst geagendeerd worden met de expliciete mededeling dat er een stemming over zal plaatsvinden. Een gewone meerderheid van stemmen is voldoende om een besluit aan te nemen, indien tenminste de helf van het totale aantal VSV-leden aanwezig of gerepresenteerd is. Stemmen bij volmacht is mogelijk, per VSV-lid maximaal twee volmachten. Indien de vereiste helft van het aantal VSV-leden niet aanwezig of gerepresenteerd is, wordt het onderwerp voor een volgende bijeenkomst opnieuw geagendeerd en dan volstaat een gewone meerderheid van de dan aanwezige stemmen. g. Deelnemers verplichten zich te werken zoals is afgesproken in het VSV, waarbij de VIL de basis vormt, waar nodig gewijzigd voor de lokale situatie. h. Alle lokale afspraken worden op schrift gesteld en samengevat in een protocollen- of richtlijnenboek dat voor iedere deelnemer beschikbaar is. Zolang dit protocollenboek nog in voorbereiding is en zolang een afspraak er nog niet in opgenomen is gelden de notulen waarin de betreffende afspraak is opgenomen als bindend. 5. Individuele zorg a. De eerstelijns zorg in het ziekenhuis wordt verleend volgens het Huishoudelijk reglement behorende bij de Toelatingsovereenkomst... (naam ziekenhuis) huisarts/verloskundige. b. Alle tweedelijns bevallingen worden elektronisch vastgelegd (met LVR-2-registratie). De eerstelijns bevallingen worden vastgelegd in de LVR-1-registratie. c. Indien na een tweedelijns bevalling geen klinisch kraambed nodig is, wordt de zorg overgenomen door de huisarts/verloskundige, die daarover telefonisch wordt ingelicht. De betreffende 14

15 kraamvrouw krijgt op de dag van ontslag een elektronisch verwerkt partusverslag met brief mee. 6. Verwijzing a. Overleg omtrent individuele patiënten kan te allen tijde plaatsvinden. De gynaecologen zijn bereikbaar via hun secretariaat, de verloskamers of de telefooncentrale van het ziekenhuis; de verloskundigen en huisartsen zijn bereikbaar via hun eigen telefoon, bij waarneming wordt dat via hun telefoonbeantwoorder duidelijk gemaakt. b. Bij verwijzing naar de gynaecoloog kan een patiënte zelf een afspraak maken bij het secretariaat. Een verwijsbrief kan door de patiënte zelf worden meegenomen, dan wel worden gestuurd per post, fax of . Indien een spoedconsult nodig is moet dat via overleg op de onder 7a. genoemde wijze door de huisarts of verloskundige worden besproken. Zo mogelijk wordt bij iedere verwijzing (een kopie van) de zwangerenkaart meegegeven. c. Verwijzing van zwangeren (of van patiënten voor wie preconceptioneel consult nodig is) naar niet-obstetrische specialisten vindt altijd plaats via de gynaecoloog. d. Als een patiënte door de gynaecoloog in consult wordt gezien, moet expliciet met haar worden afgesproken hoe de verdere zorg geregeld gaat worden: retour 1 e -lijn of verder in 2 e -lijn. In beide gevallen wordt de huisarts/verloskundige telefonisch, per fax, per of via notitie op de zwangerenkaart die patiënte bij zich heeft op de hoogte gesteld. 7. Geschillenregeling Tussen partijen of personen van het VSV kunnen geschillen optreden. Voor het verzorgen van laagdrempelige bemiddeling bij conflicten is een commissie ingesteld. Elke betrokken partij wijst één persoon aan voor deelname in de commissie. De benoemde leden wijzen in onderling overleg een voorzitter aan. De uitspraak van deze commissie is bindend voor alle partijen. 15

16 VOORBEELDAGENDA EERSTE BIJEENKOMST VERLOSKUNDIG SAMENWERKINGSVERBAND 1. Opening en vaststellen agenda 2. Vaststellen voorzitter en notulist 3. Kennismaking; naast uw naam, discipline en waar u werkzaam bent, zouden wij het interessant vinden om uit te wisselen wat u persoonlijk belangrijk vindt in de verloskundige zorgverlening 4. Doelstelling overleg; wat is de hoofddoelstelling en waar wil een ieder het accent op leggen? (Als bijlage een overzicht van de doelstellingen vanuit het Vademecum) 5. Welke resultaten wil het samenwerkingsverband bereiken? 6. Aan welke voorwaarden moet voldaan worden? 7. Welke knelpunten liggen er voor het opzetten van een VSV? 8. Samenstelling van het overleg: welke disciplines zijn vast lid en welke disciplines op uitnodiging van de agenda?, welke personen 9. Communicatie: hoe is de relatie met de achterban geregeld? Is er sprake van mandatering? Zo ja, hoe is deze geregeld? 10. Structuur; voorzitter, trekkers/dagelijks bestuur, agenda, notulen, vergaderplaats 11. Besluitvorming: op welke wijze wil men dit laten verlopen? 12. Samenwerkingsovereenkomst: vindt men het belangrijk om de intentie tot samenwerking, de doelstelling en de structuur schriftelijk vast te leggen? 13. Onderwerpen: inventarisatie maken van welke onderwerpen een ieder aan de orde wil stellen 14. Frequentie en randvoorwaarden Doelstellingen VSV vanuit Verloskundig Vademecum: 1. Gericht op inhoud van de zorg b.v.: - overlegmogelijkheden rondom individuele patiënten; - overleg over verloskundig beleid en verwijsbeleid; - verwijzing naar andere specialisten; - verwijzing echoscopisch onderzoek; 2. Gericht op organisatie van de zorg b.v.: - plaats van de eerstelijns bevalling; - knelpunten in de organisatie van de zorg; - veranderingen in de organisatie van de zorg; - afspraken over automatisering; 3. Gericht op kwaliteitsbevordering b.v.: - gezamenlijk opstellen van protocollen - gezamenlijke bijscholing; - experimenteren van nieuwe vormen van overleg. 16