De Belgische Mededingingswet 2013

Transcriptie

1 De Belgische Mededingingswet 2013

2

3 De Belgische Mededingingswet 2013 Een praktische en kritische analyse Johan Ysewyn Melissa Van Schoorisse Evi Mattioli Met bijdrage van Eveline Van Keymeulen ( prijsregulering van geneesmiddelen) Antwerpen Cambridge

4 De Belgische Mededingingswet Een praktische en kritische analyse Johan Ysewyn, Melissa Van Schoorisse en Evi Mattioli 2013 Antwerpen Cambridge Coverafbeelding: Karramba Production ISBN D/2013/7849/111 NUR 827 Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgever.

5 Voorwoord In een goed functionerende marktomgeving concurreren ondernemingen om aan de eisen van de consument te voldoen. Dit proces zet bedrijven ertoe aan om effi ciënter te werken, zodat ze competitiever worden, en zorgt ervoor dat ze zich blijven inspannen om verbeterde producten en diensten aan lagere prijzen te ontwikkelen. Consumenten hebben dus alle belang bij goed functionerende markten, maar de voordelen van goed functionerende markten strekken zich ook uit tot andere marktspelers, omdat de competitiviteit van het land versterkt wordt. Maar net zoals fysica-studenten leren hoe de wereld eruit ziet zonder wrijving om goed te begrijpen hoe belangrijk wrijvingen in de praktijk zijn, leren de economiestudenten hoe een perfect competitieve markt reageert, om later uit te vinden dat zulke markten in de praktijk niet vanzelf ontstaan. Het is daarvoor belangrijk dat men, aan de vraagzijde, zorgt dat consumenten in staat zijn om de beste keuze te maken (correct geïnformeerd, en niet te lang vast zitten met hun contracten) en, aan de aanbodzijde, controleert dat ondernemingen niet onderling afspreken, geen misbruik maken van hun dominante positie, of geen mededingingsbeperkende verticale of horizontale overeenkomsten maken. Dat is de job van de mededingingsautoriteit. Het Prijzenobservatorium, dat onder de koepel valt van het INR, en dus waarden als neutraliteit, objectiviteit en wetenschappelijkheid hoog in het vaandel draagt, zal potentiële problemen systematisch in kaart brengen mits een zorgvuldige screening van de invalshoeken prijsverloop, marges en prijsniveau. Er zal dan geval per geval worden beoordeeld of er wordt overgegaan tot bijkomend onderzoek waarvan het verslag zal worden overgemaakt aan de minister en de mededingingsautoriteit. De bedoeling is dan om de markten structureel beter te laten werken, mits acties aan de vraag- of de aanbodzijde (en dus niet alleen met de Mededingingswet). De nieuwe wet voorziet ook dat de Belgische Mededingingsautoriteit wordt hervormd. Een vlottere doorstroming van dossiers is de belangrijkste doelstelling van het wetsontwerp, om sneller te kunnen ingrijpen wanneer ondernemingen de wet overtreden. Om deze doelstelling te bereiken, moeten procedurele bottlenecks worden weggewerkt, moet het management van de onderzoeken gestroomlijnd worden en moet de doorstroming van zaken van de onderzoeks- naar de beslissings fase bevorderd worden. Daarom hebben we voorzien in: een hervormde en onafhankelijke mededingingsautoriteit met behoud van de scheiding tussen onderzoeks- en beslissingsbevoegdheden; dit zal resulteren in een meer gestroomlijnde structuur met een directiecomité samengesteld v

6 Voorwoord uit de voorzitter, de auditeur-generaal, de directeur economische studies en de directeur juridische studies; een meer gestroomlijnde procedure voor het nemen van administratieve beslissingen in eerste aanleg; een meer efficiënte procedure voor voorlopige maatregelen; een procedure voor transacties om inbreukprocedures versneld te kunnen afsluiten. De nieuwe wet is gestemd. De nieuwe structuur is opgericht. De nieuwe leiding is aangesteld. Een nieuwe fase in het afdwingen van eerlijke mededinging en het verbeteren van de macht is aangebroken. Ik wens ieder veel plezier met de lectuur van dit boek en elke praktizijn een boeiende ervaring met de nieuwe mededingingswet. Johan Vande Lanotte Vice-eersteminister en minister van Economie, Consumenten en Noordzee vi

7 Proloog Wanneer een wet de oude vervangt, sommige onderdelen grondig wijzigt, en andere bijna niet, dan hebben alle betrokkenen behoefte aan een gids om hun weg te vinden tussen wat bleef en wat nieuw is. En natuurlijk liefst bij het in werking treden van de wet. Al wie meewerkte aan handboeken over nieuwe regels, weet dat dit zelden lukt. En wanneer een ontwerp van (bicamerale!) wet in december 2012 door de regering in tweede (bv. inzake de beroepsprocedures nog duidelijk aangepaste) lezing wordt goedgekeurd, in januari 2013 door het Parlement in behandeling wordt genomen en als de wet(ten) van 3 april gepubliceerd word(t)(en) om op 1 september 2013 in werking te treden, bewijst dat niet alleen dat een parlement effi ciënt kan werken, maar wordt de uitdaging voor commentatoren en hun uitgevers wel heel groot. Toch wijst op het ogenblik dat ik dit schrijf alles erop dat het Johan Ysewyn en zijn team slagen zal. Dat alleen al verdient bewondering. U zult in dit boek niet alleen een beschrijving vinden van de nieuwe regels, maar ook een catalogue raisonné van wat uit vorige overzichten en commentaren relevant blijft en wat U vergeten mag, en een (eerste) lijst van vragen die de nieuwe regels oproepen. Nu is het aan de actoren in mededingingsland om een antwoord te geven op die (en andere) vragen. Jacques Steenbergen Voorzitter Belgische Mededingingsautoriteit vii

8

9 Inhoud Voorwoord...v Proloog... vii Over de auteurs...xv Inleiding... xvii Verkort geciteerd... xxi Hoofdstuk 1. Doel van de nieuwe Mededingingswet...1 Afdeling 1. Historisch perspectief...1 Afdeling 2. Belangrijkste kritiekpunten op de WBEM Het mededingingsbeleid heeft te weinig impact op de prijsstijgingen in België Duur van de procedures Te veel seponeringen Beperkt aantal klachten en verzoeken tot voorlopige maatregelen Te beperkt budget Rankings in Global Competition Review Kritiek en aanbevelingen van de OESO VEBIC...8 Hoofdstuk 2. Materiële bepalingen van het Boek Mededinging Afdeling 1. Preliminaire vragen Afdeling 2. Restrictieve mededingingspraktijken Restrictieve afspraken Het verbod De vrijstelling Misbruik van machtspositie Afdeling 3. Concentratiecontrole Begrip concentratie Aanmeldingsdrempels Aanmeldingsprocedure Uitvoeringsverbod Verhouding met de Europese concentratiecontrole Afdeling 4. Andere materiële bepalingen ix

10 Inhoud Hoofdstuk 3. De Belgische Mededingingsautoriteit Afdeling 1. Algemeen opzet Afdeling 2. Het directiecomité Institutionele structuur Opdrachten en bevoegdheden Afdeling 3. Het Mededingingscollege Institutionele structuur Opdrachten en bevoegdheden Afdeling 4. De auditeur-generaal en het auditoraat Institutionele structuur Opdrachten en bevoegdheden Afdeling 5. De voorzitter en de dienst van de voorzitter Institutionele structuur Opdrachten en bevoegdheden Afdeling 6. De assessor-ondervoorzitter Institutionele structuur Opdrachten en bevoegdheden Afdeling 7. De Directeur Juridische Studies Chief Legal Institutionele structuur Opdrachten en bevoegdheden Afdeling 8. De Directeur Economische Studies Chief Economist Institutionele structuur Opdrachten en bevoegdheden Afdeling 9. Onverenigbaarheden Afdeling 10. Beroepsgeheim en immuniteit Afdeling 11. Wraking en tucht Afdeling 12. Structuur van mededingings autoriteiten Vergelijking met onze buurlanden Hoofdstuk 4. De minister van Economie, de Dienst voor de Mededinging en de Commissie voor de Mededinging Afdeling 1. De minister van Economie Afdeling 2. De Dienst voor de Mededinging Afdeling 3. De Commissie voor de Mededinging Hoofdstuk 5. Restrictieve mededingingspraktijken Afdeling 1. Het onderzoek door het auditoraat De inleiding van het onderzoek De onderzoeksmaatregelen De onderzoeksprocedure De vertrouwelijkheidsprocedure De sepotbeslissing De transactiebeslissing x

11 Inhoud 1.7 Grieven en verweerschrift Onderzoekstermijnen en verjaring Afdeling 2. De procedure voor het Mededingingscollege Het ontwerp van beslissing en verweerschrift De zitting De beslissing Afdeling 3. Procedurele rechten van de betrokken partijen Afdeling 4. Procedurele rechten van derden Hoofdstuk 6. Voorlopige maatregelen Afdeling 1. Voorwaarden Afdeling 2. Procedure Afdeling 3. Hoger beroep Hoofdstuk 7. Concentratiecontrole Afdeling 1. Relatie met de Europese Unie Verwijzingen Samenwerking Afdeling 2. De vereenvoudigde procedure Afdeling 3. De niet-vereenvoudigde procedure Het eerste fase onderzoek Onderzoeksfase Beslissingsfase Afdeling 4. Het tweede fase onderzoek Afdeling 5. Vertrouwelijkheid Afdeling 6. Procedurele rechten van derden Afdeling 7. Opheffing bevoegdheid Ministerraad Hoofdstuk 8. Geldboetes, clementie, schikkingen, dwangsommen en strafsancties Afdeling 1. Geldboetes Ondernemingen Natuurlijke personen Afdeling 2. Dwangsommen Afdeling 3. Fiscaal statuut van boetes en dwangsommen Afdeling 4. Clementie Afdeling 5. Transacties Afdeling 6. Strafsancties Afdeling 7. Verjaring Hoofdstuk 9. Hoger beroep en voorziening in cassatie Afdeling 1. Hoger beroep inzake restrictieve mededingingspraktijken en concentratiecontrole Hof van beroep van Brussel xi

12 Inhoud 1.2 Beslissingen vatbaar voor hoger beroep Procedurele vormvereisten Kenmerken van de procedure Voorziening in cassatie Afdeling 2. Hoger beroep inzake prijscontrole Hoofdstuk 10. Interpretatie van het mededingingsrecht voor hoven en rechtbanken Afdeling 1. Prejudiciële vragen aan het Hof van Cassatie Afdeling 2. Amicus Curiae-procedure Hoofdstuk 11. Prijscontrole Afdeling 1. Het opzet en de draagwijdte van prijscontrole Afdeling 2. De relatie met het Boek Mededinging Afdeling 3. De principes Afdeling 4. Het Prijzenobservatorium Afdeling 5. De procedure Onderzoek door het Prijzen observatorium Beslissing door het Mededingingscollege Hoger beroep voor hof van beroep van Brussel Politieke interventie Afdeling 6. Type maatregelen voorzien in het Boek Prijscontrole Voorlopige maatregelen Structurele wijzigingen van de marktwerking voorgesteld door de minister van Economie Programmaovereenkomsten Afdeling 7. Specifieke bepalingen voor geneesmiddelen Coördinatie van de bestaande reglementering Wijzigingen ingevoerd door het Boek Prijscontrole Hoofdstuk 12. Algemene beoordeling Bijlagen I. Wetboek economisch recht (BS 26 april 2013, 25216) II. Procedure A. Koninklijk besluit van 30 augustus 2013 betreffende de procedures inzake bescherming van de mededinging, BS 6 september 2013, B. Koninklijk besluit betreffende de afgifte van kopieën van het dossier zoals bedoeld in Boek IV van het Wetboek van economisch recht xii

13 Inhoud III. Concentratiecontrole A. Koninklijk besluit van 30 augustus 2013, betreffende het aanmelden van de concentraties van ondernemingen bedoeld in artikel IV.10 van het Wetboek van economisch recht ingevoegd door de wetten van 3 april 2013, BS september 2013, B. Formulier C/C betreffende de aanmelding van een concentratie overeenkomstig artikel IV.10 van Boek IV van het Wetboek van economisch recht C. Nadere regels voor een vereenvoudigde aanmelding van concentraties, goedgekeurd door de algemene vergadering van de Raad voor de Mededinging op 8 juni 2007, BS 4 juli 2007, D. Formulier CONC C/C-V/S betreffende de vereenvoudigde aanmelding van een concentratie overeenkomstig artikelen 9 en 61 van de Wet tot bescherming van de economische mededinging, gecoördineerd op 15 september IV. Geldboetes A. Mededeling van de Raad voor de Mededinging van 19 december 2011 betreffende de berekening van geldboeten, BS 18 januari 2012, B. Koninklijk besluit van 4 september 2013 betreffende de betaling en de invordering van de administratieve geldboeten en dwangsommen bepaald in Boek IV van het Wetboek van economisch recht, BS 6 september 2013, C. Mededeling van de Raad voor de Mede dinging betreffende volledige of gedeeltelijke vrijstelling van geldboeten in kartelzaken, BS 22 oktober 2007, Trefwoordenregister xiii

14

15 Over de auteurs Johan Ysewyn leidt het Belgisch mededingingsdepartement van Clifford Chance in Brussel. Hij heeft een ruime ervaring in alle aspecten van het mededingingsrecht, met name fusiecontrole, kartelonderzoeken, staatssteun en misbruik van machtspositie-dossiers. Hij spreekt en schrijft regelmatig over de prangende problemen in de toepassing van het mededingingsrecht, en is de coördinator van de Vereniging van Belgische Mededingingsadvokaten. Sinds 1995 is hij de auteur van het jaarlijkse Overzicht van rechtspraak van de Raad voor de Mededinging. Clifford Chance werd in 2013 bij de Belgian Legal Awards bekroond als Competition & Anti-Trust Law Firm of the Year. Melissa Van Schoorisse is advocate in het mededingingsdepartement van Clifford Chance in Brussel. Zij behandelt alle aspecten van het mededingingsrecht, met name kartelonderzoeken, fusiecontrole, staatssteun, en misbruik van machtspositie-dossiers, en heeft voornamelijk ervaring in media en telecommunicatie, energie en petrochemie, en transport. Zij is de coauteur van het Overzicht van rechtspraak van de Raad voor de Mededinging, gepubliceerd in het Tijdschrift voor Belgische Mededinging. Evi Mattioli is advocate binnen de praktijkgroep EU- en Mededingingsrecht van CMS Nederland in Brussel, waar zij alle aspecten van het mededingingsrecht behandelt. Zij is promovenda mededingingsrecht aan de Katholieke Universiteit Leuven. Haar doctoraal proefschrift handelt over de recente onderhandelingsprocedures die de Europese Commissie hanteert bij vervolgingen voor mogelijke inbreuken van het mededingingsrecht. Eveline Van Keymeulen is medewerkster in het IP-departement van Allen & Overy LLP en lid van de EU Life Sciences groep. Ze verdeelt haar tijd tussen de kantoren in Parijs en Brussel, en behandelt een brede waaier aan reglementaire en intellectuele eigendomsaspecten met betrekking tot de life sciences-sector onder EU-, Belgisch, Frans en Nederlands recht. Zij adviseert fabrikanten van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen onder meer inzake klinische proeven, vergunningen, reclame, prijszetting en terugbetaling en publiceert eveneens regelmatig over deze onderwerpen. xv

16

17 Inleiding Het jaar 2013 markeerde de twintigste verjaardag van de Raad voor de Mededinging. Het is een verjaardag in mineur geworden. De Raad lag de laatste twee jaar onder zwaar politiek vuur en wordt vervangen door een nieuwe Belgische Mededingingsautoriteit. Logischerwijze is ook de Wet Economische Mededinging fundamenteel gewijzigd, vooral wat de procedure op het niveau van de autoriteit betreft. Het boek dat u nu in handen heeft, is de opvolger van een eerdere editie die ik met Tom Snels en Annekatrien Lenaerts had geschreven naar aanleiding van de wijziging van de Wet tot bescherming van de economische mededinging in De bedoeling was toen, zoals nu, een beschrijving te geven van de belangrijkste wijzigingen van de mededingingswetgeving en deze waar nodig praktisch en kritisch te benaderen. Maar de omvang van dit boek toont aan dat de wijzigingen die we nu bespreken, van een heel andere orde zijn dan die in Zonder overdrijving kunnen we zeggen dat we vandaag geconfronteerd worden met een Copernicaanse revolutie in het Belgisch mededingingsrecht. Even terug in de tijd naar het prille begin van de moderne mededingingswet in België: in 1991 zag een nieuwe Wet Economische Mededinging het daglicht. Deze wet werd toen in de grootste onverschilligheid voorbereid, besproken en gestemd. Ze werd zelfs met scepticisme onthaald. 2 De vraag werd onverbloemd gesteld of België, een land met een open economie, dat afhankelijk is van de import van grondstoffen en de export van half afgewerkte en eindproducten, wel nood had aan een mededingingswetgeving. 3 Hoe anders is het vandaag. De regering-di Rupo ziet het mededingingsrecht duidelijk als een beleidsinstrument in haar strijd tegen prijsstijgingen in België. Het regent studiedagen, themanummers, persartikelen en zowel het ondernemings leven als de advocatuur hebben een zeer grote interesse getoond in de evolutie van de nieuwe mededingingswetgeving. 1 J. Ysewyn, T. Snels en A. Lenaerts, De nieuwe Belgische Mededingingswet, Cabg 2007/4, Larcier, Zie o.m. H. Swennen, Een paar opmerkingen i.v.m. de Belgische wet tot bescherming van de economische mededinging, SEW 1993, 510 e.v.; I. Verougstraete, Institutionele aspecten in De nieuwe wet van 5 augustus 1991 tot bescherming van de economische mededinging, P. De Vroede (ed), Brugge, Die Keure, 1993, 47; P. De Vroede, De Wet tot bescherming van de economische mededinging, Mys & Breesch, Gent, 1997, 1. 3 Parl.St. Kamer , 2345; Parl.St. Senaat , xvii

18 De Belgische Mededingingswet 2013 In 1991 was de Wet Economische Mededinging duidelijk geboetseerd op de Europese substantiële bepalingen, maar met een heel eigen structuur gebaseerd op een duaal model, met een geprononceerd onderscheid tussen het onderzoeksen het beslissingsorgaan, met de nadruk op de bescherming van de rechten van verdediging. En, ondanks alle wijzigingen is dat de voorbije 20 jaar de rode draad gebleven van het afdwingingsbeleid in België. Vandaag is de wijziging ingrijpender en gaat ze naar het hart van de afdwinging van de mededingingsbepalingen. De duale structuur die het Belgische institutionele systeem kenmerkte, wordt vervangen door een monistische en onafhankelijke autoriteit waarbinnen zowel het onderzoek als de beslissingsfase worden gecombineerd weze het in verschillende organen van dezelfde autoriteit. De regering-di Rupo heeft, in lijn met het regeerakkoord, terzelfdertijd getracht om de procedures te versnellen en efficiënter te maken. De procedure inzake voorlopige maatregelen zal het gemakkelijker maken voor verzoekers om snel duidelijkheid te krijgen betreffende hun verzoek. Uiteindelijk wordt een vernieuwd systeem van prijsreglementering ingevoerd waarin het Prijzenobservatorium en de Belgische Mededingingsautoriteit een sleutelrol zullen spelen. Het teleurstellende van de laatste twee decennia is dat zowel de regelgever als de autoriteit op alle niveaus zich voornamelijk hebben geconcentreerd op institutionele en procedurele vraagstukken. De substantiële afdwinging heeft daarbij aan belang ingeboet en dat is een jammerlijke zaak. Het valt nog af te wachten of de nieuwe wet de focus in dezen kan doen verschuiven. Dit boek toont aan dat er nog heel wat onbeantwoorde vragen zijn die waarschijnlijk pas hun beslag zullen kennen op het niveau van de hoven wanneer die kennis zullen nemen van hogere beroepen en prejudiciële vragen. De bedoeling van dit boek is geenszins om een exhaustief handboek mededingingsrecht te schrijven. Andere boeken zijn hier beter voor geschikt. 4 Wel is het de bedoeling om de grote aanpassingen van de nieuwe wet te bespreken, deze te kaderen in het ruimere mededingingsrecht, waar nodig deze kritisch te benaderen en de potentiële pijnpunten voor de praktijk aan te stippen. Het is duidelijk dat dit boek vele vragen niet of maar ten dele beantwoordt en waarschijnlijk vele vragen zelfs niet identificeert. De mededingingspraktijk heeft de laatste jaren immers een zeer grote vindingrijkheid gekend en dat zal onder de nieuwe wet niet anders zijn. We hopen echter wel een kader mee te geven dat nuttig is, zowel voor de gespecialiseerde praktizijn als voor diegene die een meer algemene inleiding tot de nieuwe wet zoekt. In dezen wil ik vooreerst mijn co-auteurs, Melissa Van Schoorisse en Evi Mattioli, bedanken voor hun inzet en scherpe analyses. Dit boek was er zonder hun tomeloze energie nooit gekomen. Wat betreft de prijsregulering voor genees- 4 Zie onder meer D. Vandermeersch, De Mededingingswet, Mechelen, Wolters Kluwer, 2007, 535; J. Ysewyn, Tien jaar Belgisch Mededingingsrecht, Rechtspraakoverzicht, Gent, Larcier, 2008, 600. xviii

19 Inleiding middelen, hadden we snel begrepen dat enkel een specialist in farmaceutische regelgeving dit deel met enige toegevoegde waarde voor de lezer kon schrijven. Dank dus aan Eveline Van Keymeulen, die deze afdeling voor haar rekening heeft genomen. Uiteindelijk wil ik ook Sara Labib danken, die het boek, de voetnoten en kruisverwijzingen de nodige consistentie heeft gegeven. Uiteraard willen we ook vicepremier Vande Lanotte danken voor zijn voorwoord. Als architect van deze hervorming was er niemand meer geschikt om dit boek in te leiden. Ook willen we zeer speciaal directeur-generaal Jacques steenbergen bedanken voor zijn proloog en voor zijn waardevolle commentaren op het manuscript. Vanzelfsprekend ook dank aan onze uitgeefster Pascale Van Houtte voor haar geduld en vertrouwen. Uiteindelijk wensen wij onze respectieve advocatenkantoren, Clifford Chance LLP en CMS Nederland, te bedanken voor hun steun bij dit project. De in dit boek ingenomen standpunten vallen uiteraard niet noodzakelijk en in sommige gevallen zelfs helemaal niet samen met de standpunten van onze kantoren of van onze cliënten. De tekst werd afgesloten op 11 september Johan Ysewyn xix

20

21 Verkort geciteerd Belgisch Mededingingsrecht Wetgeving BMa: De Belgische Mededingingsautoriteit, een autonome dienst met rechtspersoonlijkheid zoals gedefinieerd in artikel 16, 1 WER-IV. WBEM 2006: Wet tot bescherming van de economische mededinging, gecoördineerd op 15 september 2006, BS 29 september 2006, Ed. 3, WBEM 2013: Wet van 3 april 2013 houdende invoeging van boek IV Bescherming van de mededinging en van boek V De mededinging en de prijsevoluties in het Wetboek van economisch recht en houdende invoeging van de definities eigen aan boek IV en aan boek V en van de rechtshandhavings bepalingen eigen aan boek IV en aan boek V in boek I van het Wetboek van economisch recht, BS 26 april 2013, 25216; Wet houdende invoeging van de bepalingen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet, in boek IV Bescherming van de mededinging en boek V De mededinging en de prijsevoluties van het Wetboek van economisch recht, BS 26 april 2013, WER-IV of Boek Mededinging: Boek IV Bescherming van de mededinging dat door artikel 4 van de WBEM 2013 in het Wetboek van economisch recht wordt ingevoerd. WER-V of Boek Prijscontrole: Boek V De mededinging en de prijsevoluties dat door artikel 5 van de WBEM 2013 in het Wetboek van economisch recht wordt ingevoerd. Prijzenwet: Wet van 22 januari 1945 betreffende de economische reglementering en de prijzen, BS 24 januari 1945, 453, Errata, BS 11 februari Boeterichtsnoeren 2011: Mededeling van de Raad voor de Mededinging van 19 december 2011 Richtsnoeren voor de berekening van geldboeten inzake restrictieve mededingingspraktijken die uit hoofde van artikel 63 van de Wet op de bescherming van de economische mededinging worden opgelegd, BS 18 januari 2012, Immuniteitsmededeling: Mededeling van de Raad voor de Mededinging betreffende volledige of gedeeltelijke vrijstelling van geldboeten in kartelzaken, BS 22 oktober 2007, xxi

22 De Belgische Mededingingswet 2013 Parlementaire voorbereidingen Raad van State: Advies van Raad van State, afdeling Wetgeving, advies /1 van 20 september 2012 over een voorontwerp van wet houdende invoeging van boek IV Bescherming van de mededinging en boek V De mededinging en de prijsevoluties in het Wetboek van economisch recht en houdende invoeging van de definities eigen aan boek IV en aan boek V en van de rechtshandhavingsbepalingen eigen aan boek IV en aan boek V, in boek I van het Wetboek van economisch recht, Parl.St. Kamer , Doc / /001, Memorie 2013: Wetsontwerp houdende invoeging van boek IV Bescherming van de mededinging en van boek V De mededinging en de prijsevoluties in het Wetboek van economisch recht en houdende invoeging van de definities eigen aan boek IV en aan boek V en van de rechtshandhavingsbepalingen eigen aan boek IV en aan boek V, in boek I van het Wetboek van economisch recht; Wetsontwerp houdende invoeging van de bepalingen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet, in boek IV Bescherming van de mededinging en boek V De mededinging en de prijsevoluties in het Wetboek van economisch recht, Parl.St. Kamer , Doc / /001, Kamerverslag 2013: Verslag Vanheste van 22 januari 2013, Parl.St. Kamer , nr. 2591/003. Senaatsverslag 2013: Verslag Talhaoui van 13 maart 2013, Parl.St. Senaat , /3. Rechtsleer Overzicht 2007: J. Ysewyn, T. Franchoo en T. Snels, Overzicht van rechtspraak van de Raad voor de Mededinging 2007, TBM , Overzicht 2008: J. Ysewyn, T. Franchoo en M. De Backer, Overzicht van rechtspraak van de Raad voor de Mededinging in 2008, TBM , Overzicht 2009: J. Ysewyn en T. Franchoo, Overzicht van rechtspraak van de Raad voor de Mededinging in 2009, TBM , Overzicht 2010: J. Ysewyn, Overzicht van rechtspraak van de Raad voor de Mededinging in 2010, TBM , Overzicht 2011: J. Ysewyn en M. Van Schoorisse, Overzicht van rechtspraak van de Raad voor de Mededinging in 2011, TBM , H. Gilliams: H. Gilliams, Het nieuwe Belgisch Mededingingsrecht, TBH 2013/6, M. Abenhaim en J. Probst: M. Abenhaim en J. Probst, Du contrôle des prix en Belgique : Une analyse du Livre V du Code de droit économique, TBM 2013/2, xxii

23 Verkort geciteerd D. Gerard en A. De Crayencour: D. Gerard en A. De Crayencour, La réforme du droit belge des pratiques restrictives de concurrence, TBM 2013/2, P. Goffinet: P. Goffinet, Le nouveau régime belge du contrôle des concentrations, TBM 2013/2, K. Marchand en B. Stulens: K. Marchand en B. Stulens, De nieuwe procedure inzake voorlopige maatregelen: nihil nove sub sole?, TBM 2013/2, Europees mededingingsrecht Verordening 1/2003: Verordening (EG) nr. 1/2003 van de Raad van 16 december 2002 betreffende de uitvoering van de mededingingsregels van de artikelen 81 en 82 van het Verdrag, [2003] Pb.L. 1/1. Concentratiecontroleverordening: Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad van 20 januari 2004 betreffende de controle op concentraties van ondernemingen, [2004] Pb.L. 24/1. Commissiemededeling Samenwerking Commissie/Rechters: Mededeling van de Commissie betreffende de samenwerking tussen de Commissie en de rechterlijke instanties van de EU-lidstaten bij de toepassing van de artikelen 81 en 82 van het Verdrag, [2004] Pb.C. 101/54. Commissiemededeling Schikkingen: Mededeling van de Commissie betreffende schikkingsprocedures met het oog op de vaststelling van beschikkingen op grond van de artikelen 7 en 23 van Verordening (EG) nr. 1/2003 van de Raad in kartelzaken, [2008] Pb.C. 167/1. De Minimis-bekendmaking: Bekendmaking inzake overeenkomsten van geringe betekenis die de mededinging niet merkbaar beperken in de zin van artikel 81, lid 1 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (de minimis), [2001] Pb.C. 368/13. xxiii

24