INFORMATIE VOOR COASSISTENTEN KLINISCHE BIOLOGIE Kwaliteitssysteem

Transcriptie

1 HUM-002E versie INFORMATIE VOOR COASSISTENTEN KLINISCHE BIOLOGIE LAG UZ Leuven - Herestraat Leuven Tel Fax laboratoriumgeneeskunde@uzleuven.be LAG-UZ Leuven

2 HUM-002E versie pagina 2/10 INHOUDSOPGAVE I. ALGEMENE INFORMATIE STAGE BEOORDELING WERKUREN AFWEZIGHEDEN... 3 II. LEERDOELEN VOOR PRE-SPECIALISTISCHE OPLEIDING KLINISCHE BIOLOGIE... 4 ALGEMENE LEERDOELEN... 4 LEERDOELEN SPECIFIEK VOOR DE KLINISCHE CHEMIE... 5 LEERDOELEN SPECIFIEK VOOR DE HEMATOLOGIE... 5 LEERDOELEN SPECIFIEK VOOR DE MICROBIOLOGIE... 5 III. MASTERPAPER... 6 IV. KANDIDATUURSTELLING VOOR OPLEIDING KLINISCHE BIOLOGIE... 6 NUTTIGE ADRESSEN EN TELEFOONNUMMERS... 8 BIJLAGE: VGM-DOSSIER VOOR COASSISTENTEN... 9 k

3 HUM-002E versie pagina 3/10 I. ALGEMENE INFORMATIE 1.1. STAGE Tijdens het laatste jaar van opleiding tot arts omvat het coassistentschap Klinische Biologie een stage van zes maanden, al dan niet aaneensluitend, op Laboratoriumgeneeskunde. Via de elektronische leeromgeving Toledo wordt een leidraad ter beschikking gesteld van de coassistenten (master in de geneeskunde, 4 de studiefase). Tijdens deze zes maanden wordt de coassistent vertrouwd gemaakt met de verschillende aspecten van de klinische biologie (hematologie, klinische chemie inclusief toxicologie, microbiologie) onder de vorm van een rotatiestage, waarbij aan elke discipline ongeveer twee maanden stage besteed wordt. Bij de stage wordt de coassistent opgeleid onder vorm van inleidende lessen, zelfstudie aan de hand van leermodules, begeleiding door vaste medische staf en ouderejaarsassistenten, en werkdiscussies. In het kader van de opleiding klinische chemie wordt wekelijks een moment van individuele verdieping voorzien aan de hand van casus-bespreking en/of protocollering. De concrete inhoud wordt met de betrokken supervisoren besproken. Het is de verantwoordelijkheid van de coassistent om in het begin van de werkweek met betrokken supervisor concrete afspraken te maken hieromtrent. Bij het einde van de stageperiode moet de coassistent zich voldoende kennis eigen gemaakt hebben om in staat zijn alle analysen te beheersen en zelfstandig uit te voeren die behoren tot het takenpakket van de bereikbare wacht Laboratoriumgeneeskunde BEOORDELING Op het einde van elke rotatiestage zal een beoordelingsformulier ingevuld worden betreffende de coassistent, en zal er een tussentijds begeleidingsgesprek plaatsvinden met de supervisor waarvan een verslag wordt opgemaakt. Beide documenten worden aan de coassistent vóór het einde toegestuurd moeten telkens zo spoedig mogelijk terugbezorgd worden aan het dienstsecretariaat van de coördinerend stagemeester WERKUREN Coassistenten vullen de arbeidstijdregistratie formulieren per week in en dienen deze documenten wekelijks in op het dienstsecretariaat. Om de homogeniteit met de coassistenten geneeskunde te behouden, wordt dezelfde werkprocedure aangehouden voor de coassistenten farmacie: invullen van de weekschema's arbeidstijdregistratie, dezelfde werkuren en dezelfde beoordelingsformulieren AFWEZIGHEDEN Coassistenten hebben één week paasvakantie en daarnaast nog 10 werkdagen vakantie op te nemen na overleg met de collega (co)assistenten en de directe supervisie. Werkuren zijn van 8u30 tem 18u. Het aanvragen van vakantie verloopt volgens de procedure geldend voor de assistenten (zie Handleiding assistenten Bijlage 2 Afwezigheden p. 1). Voor afwezigheid wegens ziekte geldt dezelfde procedure als voor de assistenten (zie Handleiding assistenten Bijlage 2 Afwezigheden p. 3).

4 HUM-002E versie pagina 4/10 II. LEERDOELEN VOOR DE PRE-SPECIALISTISCHE OPLEIDING KLINISCHE BIOLOGIE ALGEMENE LEERDOELEN 1. Integrale kwaliteitszorg Kennis van het werken in een kwaliteitssysteem. 2. Klinische betekenis van een laboratoriumtest De coassistent moet zich een oordeel kunnen vormen over het klinisch nut van een laboratoriumtest. 3. Algemene basiskennis van werken in een laboratorium De coassistent moet vertrouwd zijn met de volgende zaken, die aan de basis liggen van alle laboratoriumactiviteiten : het bestaan van verschillende soorten water, en de methodes om water te zuiveren het SI-eenhedensysteem en de verschillende manieren om eenheden van enzymactiviteit uit te drukken het berekenen van concentraties in de volgende eenheden : molair, molail, normaal. het correct afwegen van milligrammen en grammen het correct hanteren van volumetrische apparatuur (bv. automatische pipetten en maatkolven), het maken van oplossingen en verdunningen de betekenis en bereiding van een buffer en het correct gebruik van een ph-meter het gebruik van centrifuges Deze basisbegrippen worden goed beschreven in het eerste hoofdstuk van het Tietz textbook of Clinical Chemistry, doch een en ander moet ook in de praktijk worden geleerd. 4. Elementaire kennis van de principes van analytische methoden, gebruikt tijdens de rotatie over de werkposten. 5. Afname, verwerking en bewaring van biologische stalen De coassistent moet weten welke types afname-recipiënten worden gebruikt. Hij moet zich bewust zijn van de problemen die zich stellen bij de patiëntvoorbereiding, de staalname zelf, het transport naar het laboratorium, de verwerking en bewaring van de stalen. Studiemateriaal: tweede hoofdstuk van het Tietz textbook of Clinical Chemistry, in-house procedures. 6. Veiligheid binnen het laboratorium De coassistent moet vertrouwd worden met de afvalproblematiek in een klinisch laboratorium, problemen m.b.t. tot microbiële contaminatie, en hij moet ook de betekenis begrijpen (of kunnen terugvinden) van de gevaar-pictogrammen en Risk/Safety -zinnen die worden gebruikt. 7. Omgang met literatuur en andere hulpmiddelen. De coassistent moet o.a. leren omgaan met moderne technieken voor literatuursearch en opslag, alsook met klassieke PC-pakketten (tekstverwerking, spreadsheet, database, presentatie). Kennis van (enkele elementaire onderdelen van) statistiek is een must. 8. Kwaliteitsbewaking De coassistent moet noties hebben van interne en externe kwaliteitsbewaking. 9. Na een stageperiode van minstens drie weken microbiologie, doen de coassistenten en mee aan de weekendpermanenties microbiologie op voorwaarde dat zij hiervoor competent verklaard werden (cfr CHK106). Zij zullen, onder supervisie van de assistent die tijdens het weekend werkt op labo microbiologie, op zaterdag- en zondagvoormiddag deelnemen aan deze

5 HUM-002E versie pagina 5/10 wachtdienst. De wachtfrequentie voor de coassistent bedraagt maximaal 1 op 4 weekends. De op te nemen taken tijdens het weekend kunnen onder meer zijn: mee volgen met de vitek antibiogram validaties, te hertesten isolaten voor vitek uitzoeken, inzetten manuele gevoeligheidsbepalingen voor vitek werkpost, negatieve BacTAlert flessen ontladen, enten positieve hemocultuurflessen, eventueel malditof identificaties, sneltest RSV, malaria sneltest, Cryptococcen Antigentest, inzetten sensititer LEERDOELEN SPECIFIEK VOOR DE KLINISCHE CHEMIE 1. Theoretische en elementaire praktische kennis van de primaire meettoestellen. 2. Theoretische en praktische kennis van toxicologische basistests. LEERDOELEN SPECIFIEK VOOR DE HEMATOLOGIE 1. Basishematologie (celtellingen en afgeleide meetgegevens) Preanalytische factoren : voorbereiding van de patiënt, bloedafnamesysteem en afname, anticoagulans, monsterbewerking, bewaarcondities, storende invloeden. Hematologische analysers: werkingsprincipes kennen, principes van kwaliteitscontrole begrijpen. 2. Morfologie Perifeer bloed celdifferentiatie, beenmerg en lichaamsvochten elementair kunnen beoordelen; problemen herkennen voor doorverwijzing. Perifeer bloed : Maken en kleuren van bloeduitstrijkpreparaten. Differentiële telling van leukocyten. Vaststellen en beschrijven van morfologische afwijkingen van erytrocyten m.b.t. afmetingen, kleur en insluitlichaampjes. Vaststellen en beschrijven van morfologische afwijkingen van leukocyten (toxische korreling, lichaampjes van Döhle, vacuolisatie, atypische lymfocyten, hypersegmentatie etc.), en van trombocyten. Beenmerg: Elementair morfologisch onderzoek van beenmergpreparaten. Lichaamsvochten (lumbaal, ascites, pleura, synoviaal): Cytose Elementair morfologisch onderzoek met inbegrip van voorbereiding van diagnostische protocols Algemeen : kennis van werking en afstelling van de microscoop. 3. Elementaire coagulatie en hemostase Preanalytische omstandigheden: voorbereiding van de patiënt, bloedafname en bloedafnamesysteem, anticoagulans, monsterbewerking, bewaarcondities, storende invloeden. Oriënterend stollingsonderzoek (PT, APTT, D-dimeren, bloedplaatjesaantal): testprincipes kennen en begrijpen. LEERDOELEN SPECIFIEK VOOR DE MICROBIOLOGIE 1. Gramkleuring en microscopisch onderzoek van bacteriologische preparaten 2. Giemsa-kleuring en microscopisch onderzoek van dikke druppel preparaten in het kader van malariadiagnostiek 3. Entingsprocedures voor bacteriologische monsters 4. Uitvoering van identificatie van bacteriën en interpretatie van het antibiogram 5. Analyse van hemoculturen

6 HUM-002E versie pagina 6/10 III. MASTERPAPER De Faculteit Geneeskunde verwacht van elke coassistent een masterpaper, dit is een verplicht OPO in het 4 de master geneeskunde. Voor meer concrete richtlijnen in verband met de masterpaper wordt ook verwezen naar de leidraad coassistentschap. Praktische richtlijnen: De coassistent kiest onderwerp en promotor tegen 15 september en dient de masterpaper via mail of schriftelijk in als concept tegen 15 december. Dit concept is ofwel de aanvraag ethische begeleiding masterproeven of een korte beschrijving (2-tal bladzijden) van het topic dat de coassistent zal bespreken. Op het einde van het eerste semester licht de coassistent de betrokken vaste medische stafleden van de dienst in over de stand van zaken van de masterpaper, gevolgd door een gedachtenwisseling. De coassistent neemt hiervoor het initiatief. Tegen 15 mei levert de coassistent de finale versie van de masterpaper in 2 exemplaren in bij de coördinerend stagemeester en ook elektronische aan het dienstsecretariaat laboratoriumgeneeskunde@uzleuven.be. Op het einde van het academiejaar wordt gevraagd een mondelinge presentatie van de masterpaper te houden in een korte PowerPoint presentatie (max 10 min). De coassistent geeft dan beknopt en gestructureerd zijn bevindingen weer voor een publiek van coassistenten, assistenten en stafleden. Het komt er op aan de essentie van de boodschap beknopt en gestructureerd te vertellen. Dit realiseert men niet door zoveel mogelijk slides zo snel mogelijk te projecteren maar wel door te selecteren. Als vertrekpunt kan de coassistent voor elke fase van de IMRAD 2 slides voorzien, behalve de Resultaten die 4 slides plaats krijgen. De slides moeten de hoofdpunten in het verhaal ondersteunen; ze hoeven niet alle details te bevatten. Het publiek voelt zich meer aangesproken als men oogcontact houdt en zijn verhaal met enthousiasme brengt. Men komt alleen maar te weten of men zich aan de tijd kan houden door de presentatie vooraf uit te proberen. Oefening bevordert ook de vlotheid. IV. KANDIDATUURSTELLING VOOR OPLEIDING KLINISCHE BIOLOGIE Vereisten voor kandidatuurstelling klinische biologie zijn: 1. het diploma Geneeskunde behaald hebben wanneer de specialistische opleiding aanvangt: 2. het curriculum vitae moet voldoen aan de door de Benoemingscommissie van de UZ Leuven gestelde eisen voor ontvankelijkheid van een aanvraag voor specialisatie (cfr. toelatingsvoorwaarden tot master in de specialistische geneeskunde; De dienst Laboratoriumgeneeskunde stelt als voorwaarde dat de kandidaat over het geheel van het reeds afgelegde curriculum minimaal 68% van de punten heeft behaald. Wanneer een kandidaat die niet aan deze minimumvereiste qua studiecurriculum voldoet, zich aanbiedt voor een coassistentschap in Klinische Biologie, wordt aan de kandidaat in kwestie gemeld dat hij niet zal kunnen geselecteerd worden voor een opleiding in de Klinische Biologie. De instroom van assistenten wordt bepaald door de contingentering medisch aanbod (KB 2002, aangepast in juli 2008). 3. De kandidaten arts-assistenten dienen schriftelijk hun kandidatuur (inclusief volledig curriculum vitae) te stellen vóór 15 november bij de stagemeester voor Klinische Biologie voor de KU Leuven.

7 HUM-002E versie pagina 7/10 Studenten geneesmiddelenontwikkeling die een masterproef hebben uitgevoerd op de dienst Laboratoriumgeneeskunde kunnen zich kandidaat stellen voor een mandaat ter specialisatie in de Klinische Biologie. Studenten Farmaceutische Zorg die ook een totaal van 12 weken stage gelopen hebben op de dienst Laboratoriumgeneeskunde kunnen zich ook kandidaat stellen voor een mandaat ter specialisatie in de Klinische Biologie. Deze studenten van het laatste jaar Farmacie kunnen vóór 1 november hun kandidatuur indienen (in drievoud) bij het Secretariaat van de FFW. Het ad hoc formulier is aldaar te bekomen. Voor ontvankelijkheid van de aanvraag moet de kandidaat, in overeenstemming met de criteria voor artsen, over het reeds aflegde deel van het curriculum minimaal 68% van de punten hebben behaald. Selectie van de kandidaten gebeurt op basis van het studiecurriculum van de kandidaat en een interview. Het aantal te selecteren kandidaten is afhankelijk van het aantal beschikbare opleidingsplaatsen. Bij de selectie zal (in eerste of tweede semester) een kort mondeling examen van elke subdiscipline (quotatie voor het vak Verdieping in de Klinische Biologie) afgenomen worden door de supervisoren van alle subdisciplines om te peilen naar de kennis opgedaan tijdens de stage. De leerstof voor dit examen is vermeld in de syllabus van de KU Leuven Master in de Geneeskunde Afstudeerrichting pre-specialisatie Klinische Biologie

8 HUM-002E versie pagina 8/10 NUTTIGE ADRESSEN EN TELEFOONNUMMERS Coördinerend stagemeester Klinische Biologie KU Leuven: Prof. Dr. Marc Van Ranst Contactpersoon voor het co-assistentschap klinische biologie: Prof. Dr. Apr. Koen Poesen Via: Dienstsecretariaat Laboratoriumgeneeskunde UZ Leuven Herestraat Leuven 016/ Mevr. Betty Smeyers

9 HUM-002E versie pagina 9/10 BIJLAGE: VGM-DOSSIER VOOR COASSISTENTEN Vanaf academiejaar is de stagefiche vervangen door VGM-dossier. De studenten dienen bij de aanvang van het coassistentschap dit document in te vullen en te laten tekenen door het diensthoofd. Daarna leveren zij dit document in op het Facultair Bureau Stages. Studenten die hun keuze wijzigen van coassistentschap dienen het VGM-dossier opnieuw in te vullen en te laten tekenen door het diensthoofd van de dienst waar zij hun coassistentschap verder zetten.

10 HUM-002E versie pagina 10/10