market monitor Focus op de sectoren staal/metaal en mijnbouw huidige prestaties en vooruitzichten

Transcriptie

1 market monitor Focus op de sectoren staal/metaal en mijnbouw huidige prestaties en vooruitzichten September 2012

2 In deze uitgave Inleiding Het tij is gekeerd 3 Australië Staal: druk op de producenten neemt verder toe 5 Mijnbouw: onderhevig aan fluctuatie in de metaalprijs 6 China Staal: economische vertraging raakt de sector 10 Metaal: gelijkaardige problemen als in de staalsector 13 Frankrijk Staal: producenten staan financiëel sterk 15 Metaal: problemen voor de metaalproductie houden aan 17 Indië Staal: lagere interne vraag treft de sector 19 Metaal: de sector blijft groeien 21 Nederland Staal/metaal: achteruitgang na het herstel in Verenigd Koninkrijk Staal/metaal: nog geen teken van verbetering 25 Verenigde Staten Staal/metaal: geen achteruitgang in verkoop 27 Snapshots Marktprestaties in een oogopslag 29 Chili Mijnbouw: lagere, maar nog steeds bevredigende winsten 29 Duitsland Staal/metaal: meer betalingsvertragingen op komst 30 Japan Staal/metaal: de uitdagingen nemen toe 31 Turkije Staal/metaal: toenemende winsten, ook in Overzichtstabel Prestaties per sector per land 33 Prestatie per sector Wijzigingen sinds augustus Op de volgende pagina s geven we de algemene economische vooruitzichten per sector in landen weer, aan de hand van de volgende weersymbolen: Uitstekend Goed Redelijk Slecht Guur 2

3 Het tij is gekeerd Sinds onze vorige Market Monitor-analyse van de staalsector in november 2011 is de mondiale economische groei weer vertraagd. De welbekende problemen met de eurozone waar zelfs de Duitse locomotief stoom begint te verliezen zijn één oorzaak, maar de groeivertraging heeft zich nu ook verspreid naar emerging markets als China en India. Dit heeft negatieve gevolgen voor de staal- en metaalsector, die beide nauw verbonden zijn met belangrijke sectoren zoals de bouw en auto-industrie. Op basis daarvan heeft de World Steel Association zijn vooruitzichten voor de groei van de staalsector in 2012 neerwaarts bijgesteld, en verwacht het dat het schijnbare verbruik van staal wereldwijd met slechts 3,6% zal toenemen (in oktober 2011 voorspelde de organisatie nog een groei van 5,4%). Verwacht wordt dat het staalverbruik in de Europese Unie dit jaar met 1,2% zal krimpen. De groeiprognose voor het Chinese staalverbruik is verlaagd van 7,5% naar 4%. Bron: World Steel Association 3

4 De economische vertraging is natuurlijk niet de enige oorzaak van de uitdagingen waarmee de sector wordt geconfronteerd. Een factor die in al onze verslagen terugkomt, is het feit dat de voorraden te groot zijn als gevolg van de teruglopende vraag. Bovendien vertonen de grondstofprijzen een neerwaartse trend. De wereldwijde markt van onedele metalen zal in 2012 naar verwachting slechts licht groeien, na de dubbelcijferige groei die in het kielzog van het wereldwijde economische herstel in 2010/11 werd bereikt (zie onderstaande tabel). Ondanks dit alles wordt verwacht dat zowel de staal- als metaalsector in 2013 zal opleven. Beide sectoren blijven van vitaal belang voor veel industrieën, en normaal zal de vraag naar grondstoffen zoals ijzererts en koper weer aantrekken. Dit kan echter pas als de crisis in de eurozone onder controle wordt gehouden om een ernstige besmetting van de wereldeconomie af te wenden en als de Chinese economie een harde landing kan voorkomen. In dit opzicht zijn de komende maanden cruciaal, net als de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november die de toekomstige koers van 's werelds grootste economie én van zijn staal- en metaalsector zal bepalen. 4

5 Outlook Australië Staal: druk op de producenten is verder toegenomen In onze vorige analyse van de Australische staalindustrie (november 2011) stelden we vast dat de hoge inkoopkosten en de sterkte van de Australische dollar het voor Australiës staalproducenten moeilijk maakte om internationaal te concurreren. Sindsdien is het probleem verergerd, zoals blijkt uit de recente resultaten van twee Australische staalproducenten, BlueScope en Arrium (voorheen Onesteel). Over de periode van zes maanden tot 31 december 2011 leed BlueScope een verlies van AUD 523,7 miljoen (het geschatte verlies over het hele boekjaar tot 30 juni 2012 bedraagt AUD 1 miljard). Het bedrijf kondigde een grote herstructurering aan en liet weten dat het zich uit de staalexportmarkt zou terugtrekken vanwege de aanzienlijke verliezen. Bovendien zal BlueScope zijn productiecapaciteit aanzienlijk terugschroeven, onder meer door zijn hoogoven in Port Kembla te sluiten. Het bedrijf zal zich nu op de binnenlandse staalmarkt concentreren en zal zijn bouwproductenactiviteiten uitbreiden door samen met Nippon Steel Corporation een joint venture op te richten die BlueScope's bouwproductenactiviteiten in de ASEAN-regio en in Noord-Amerika omvat. Arrium maakte bekend dat het over de periode van zes maanden tot 31 december 2011 een statutair nettoverlies van AUD 74 miljoen had geleden, en deelde mee dat de bijzondere waardevermindering van zijn Litesteel Technologiesactiviteiten in de VS en Australië tot dit verlies hadden bijgedragen. Arrium blijft verder wegschuiven van zijn traditionele activiteiten, namelijk de productie en distributie van staal. Het bedrijf omschrijft zichzelf nu als "een internationaal mijnbouw- en materialenbedrijf" met drie belangrijke bedrijfssegmenten: mijnbouw, mijnbouwproducten en staal & recycling. Atradius is in aanzienlijke mate blootgesteld aan de Australische staalgroothandel. We zijn al jarenlang actief als verzekeraar in deze subsector, we zijn dan ook vertrouwd met de belangrijkste spelers. Sommige kleinere spelers hebben deze zeer competitieve sector verlaten, maar voor zover bekend zijn er de afgelopen twee jaar geen grote staalgroothandelaren failliet gegaan. We blijven echter voorzichtig, en vragen doorgaans in vertrouwen de recentste jaarrekening van afnemers op, ter onderbouwing van de kredietlimietaanvragen. Australische staalsector STERKTEN Lokale fabrieken bevinden zich dicht bij hun markten ZWAKTES Sterke Australische dollar. Lokaal bekende merknamen. Concurreert met goedkopere import Recente toename in de herziening van potentiële dumpingacties tegen importeurs 5

6 Australië Mijnbouw: onderhevig aan fluctuatie in de metaalprijs S Sinds onze vorige analyse van de mijnbouwsector in november 2011 zijn de prijzen van de meeste metalen, waaronder nikkel, koper en ijzererts, gedaald, net als de kolenprijzen. De voortdurende toename van het aanbod, in combinatie met de wereldwijde economische onzekerheid, verhogen het risico dat de neerwaartse druk op de prijzen van metalen en grondstoffen in de toekomst zal aanhouden. Hoewel de meeste Australische mijnbouwbedrijven winstgevend blijven, zijn de producenten met hoge kosten het meest kwetsbaar wanneer de grondstofprijzen dalen. Dit wordt geïllustreerd door de recente ondercuratelestelling van Kagara, een beursgenoteerd mijnbouwbedrijf dat zink en koper ontgint. We vermelden hier de prijsupdates van de belangrijkste metalen en grondstoffen waaraan Atradius is blootgesteld als gevolg van de mijnbouwbedrijven die we verzekeren: Nikkel Volgens het Bureau of Resources and Energy Economics daalt de nikkelprijs sinds medio februari van dit jaar gestaag, wat toe te schrijven is aan de onzekere vooruitzichten voor de wereldwijde economische groei. Geschat wordt dat de nikkelprijs in het tweede kwartaal van 2012 gemiddeld ongeveer USD per ton bedroeg, verwacht wordt dat de gemiddelde nikkelprijs over het hele jaar 2012 zal uitkomen op circa USD per ton. Wat aan deze prijsdaling bijdraagt, is de voorspelling dat de voorraden met 19% j-o-j zullen toenemen tot ton, wat overeenkomt met het verbruik van 6,5 weken. In 2013 zal de gemiddelde prijs naar verwachting echter stijgen tot ongeveer USD per ton. Een belangrijke reden hiervoor is de verwachting dat het nikkelverbruik sneller zal toenemen dan de raffinageproductie. Bron: Kitco 6

7 Koper Volgens het Bureau of Resources and Energy Economics daalde de koperprijs van USD per ton begin april 2012 tot USD eind mei. Verwacht wordt dat de gemiddelde koperprijs over het hele jaar 2012 met 11% j-o-j zal dalen tot USD per ton. Dit is te wijten aan de zwakkere marktprognoses voor het wereldwijde koperverbruik, veroorzaakt door de lagere groeivooruitzichten in China en de crisis in de eurozone. In 2013 zullen de koperprijzen naar verwachting met nog eens 3% dalen. De wereldwijde productie van geraffineerd koper zal in 2013 naar verwachting sneller groeien dan het verbruik, wat tot een neerwaartse druk op de prijzen leidt. Bron: Kitco Zink De daling van de zinkprijzen in de eerste helft van 2012 is vergelijkbaar met de prijsdalingen van andere onedele metalen, en is eveneens toe te schrijven aan de bezorgdheid over de economische vooruitzichten van de Europese Unie en, in mindere mate, van China. Verwacht wordt dat de gemiddelde zinkprijs in 2012 met 10% j-o-j zal dalen tot USD per ton. Deze daling weerspiegelt de zwakke groei van het zinkverbruik als gevolg van de verwachting dat de economische groei in belangrijke ontwikkelde landen en de emerging markets zal vertragen (bron: Bureau of Resources and Energy Economics). De productie van zink zal vermoedelijk sneller toenemen dan het zinkverbruik, naarmate nieuwe mijnen beginnen te produceren. Voorspeld wordt dat de zinkprijs in 2013 met 4% j-o-j zal stijgen tot USD per ton op basis van de verwachting dat het wereldwijde zinkverbruik weer sneller zal stijgen, terwijl de groei van de wereldwijde zinkproductie zal vertragen. 7

8 IJzererts Volgens het Bureau of Resources and Energy Economics steeg de ijzerertsprijs op de spotmarkt in het eerste kwartaal van 2012 met 4% k-o-k tot gemiddeld ongeveer USD 135 per ton voor ijzererts met een ijzergehalte van 62%, op basis van Free on Board (FoB) Australië. Deze stijging was grotendeels toe te schrijven aan het effect van de weergerelateerde verstoring van de bevoorrading in West-Australië en Brazilië en de aanvulling van de voorraden in China. Geschat wordt dat de prijs op de spotmarkt in het tweede kwartaal van 2012 gemiddeld nog steeds ongeveer USD 135 per ton bedroeg, verwacht wordt dat de gemiddelde contractprijs over het hele jaar 2012 zal uitkomen op circa USD 136 per ton. In 2013 zullen de prijzen vermoedelijk dalen tot ongeveer USD 131 per ton, als gevolg van de verwachte toename van het aanbod uit Australië en Brazilië en de vertraging van de groei van de importvraag. De grafiek hieronder toont de prijs van ijzererts (door China geïmporteerd ijzererts met een ijzergehalte van 62%; prijzen op de spotmarkt, in USD/metrische ton) van juni 2007 tot maart Bron: Metallurgische kolen Verwacht wordt dat de contractprijs van hoogwaardige harde cokeskolen over het hele jaar 2012 gemiddeld ongeveer USD 221 per ton zal bedragen. In 2013 zal de contractprijs van harde cokeskolen naar verwachting dalen, als gevolg van de toename van het aanbod uit Australië, Canada, Mongolië en Mozambique. (Bron: Bureau of Resources and Energy Economics) Thermische kolen Volgens het Bureau of Resources and Energy Economics werden begin juni met verschillende Japanse elektriciteitsbedrijven contractprijzen voor thermische kolen van ongeveer USD 115 per ton overeengekomen voor het Japanse boekjaar 2012 (zie figuur 1). Deze prijs ligt ongeveer 12% lager dan de prijs voor het Japanse boekjaar In lijn met de lagere verwachte economische groei in China, India en de Europese Unie, liggen de prijzen van thermische kolen op de spotmarkt ongeveer USD 30 per ton lager dan de contractprijs voor het Japanse boekjaar De volgende grafiek toont de prijs van Australische thermische kolen, Free on Board (FoB) Newcastle/Port Kembla, in USD/metrische ton, voor de periode van juli 2007 tot maart

9 Bron: In Australië ligt onze grootste blootstelling in deze sector in de verzekeringsdekking die we bieden aan bedrijven in de metaalmijnbouw, hoewel we ook afnemers van andere metalen, zoals smelterijen, verzekeren. Voorlopig hanteren we nog steeds een soepel acceptatiebeleid ten aanzien van deze mijnbouwbedrijven, ondanks de recente prijsdalingen van grondstoffen. Aangezien deze prijzen gewoonlijk schommelen, moeten we een echte trend ontwaren vooraleer we ons acceptatiebeleid verstrengen of de gehele mijnbouwsector herbeoordelen wat we in 2008 hebben gedaan, toen de snel dalende metaalprijzen resulteerden in het faillissement van mijnbouwbedrijven. We blijven dan ook waakzaam voor veranderingen in de metaalprijzen, zodat we kunnen anticiperen op toekomstige faillissementen. Bijvoorbeeld bij de beoordeling van de levensvatbaarheid van een afnemer vergelijken we de 'geldelijke kosten' van de winning van een metaal met zijn actuele prijs op de spotmarkt. Australische mijnbouwsector STERKTEN Geavanceerde en gemechaniseerde mijnbouw. ZWAKTES Hoge arbeidskosten en projectontwikkelingskosten Stabiel politiek klimaat, wat geruststellend is voor wie in langlopende projecten investeert. Traag goedkeuringsproces voor mijnbouwprojecten. Overvloedige natuurlijke rijkdommen. Sterke AUD ten opzichte van de USD. Strikte bescherming van het milieu. 9

10 China Staal: economische vertraging treft de sector Sinds onze vorige analyse van de Chinese staalsector in april 2011 is deze sector er niet in geslaagd om zijn structurele problemen voor een groot deel op te lossen. Inmiddels liggen er nog meer problemen in het verschiet, aangezien de wereldwijde economische vertraging en de vertragende Chinese groei de sector zowel nationaal als internationaal hebben verzwakt. De Chinese bbp-groei bereikte in 2011 een peil van 9,1%, maar vertraagde in het eerste kwartaal van 2012 tot 8,1% j-o-j en in het tweede kwartaal van 2012 tot 7,6% j-o-j: de traagste groei in bijna drie jaar (zie onderstaande grafiek). De staalproductie en het staalverbruik in China zullen naar verwachting slechts matig toenemen in 2012, aangezien de scherpe vertraging van de investeringen in vaste activa de vraag doet afnemen. Volgens de World Steel Association steeg de productie van staal in China met slechts 2,1% j-o-j tussen januari en juli Deze groeivertraging is in eerste instantie toe te schrijven aan de maatregelen van de Chinese overheid om de investeringen in vastgoed af te remmen. De gevolgen van die maatregelen werden voor het eerst in 2011 gevoeld, maar zullen eveneens in 2012 en in 2013 voelbaar zijn. Er zijn ook risico's voor investeringen in de infrastructuursector, met name de spoorwegen, die goed zijn voor meer dan 20% van de totale bouwinvesteringen. Als gevolg hiervan zal het schijnbare verbruik van staal (d.w.z. exclusief veranderingen in de omvang van voorraden) naar verwachting met slechts 4% j-o-j stijgen in 2012, na een stijging van 6% j-o-j in In de komende jaren zullen China's staalproducenten hun aandeel in de totale wereldwijde staalproductie echter verder vergroten, zij het in een lager tempo. Verwacht wordt dat de binnenlandse productie langzamer zal stijgen, met een groeiprognose van 4,3% voor De overcapaciteit blijft op dit moment de grootste uitdaging voor de sector, ondanks de inspanningen van de overheid om het aanbod terug te dringen. Het probleem van overcapaciteit bestaat sinds eind 2010, toen de Chinese regering 10

11 maatregelen nam om de groei te temperen, vooral in de oververhitte bouw- en vastgoedsector, na het enorme stimuleringspakket van 2008 dat de effecten van de kredietcrisis moest tegengaan. De afnemende vraag en de overcapaciteit hebben ertoe geleid dat de voorraden van Chinese staalproducenten zijn toegenomen. Uit gegevens van de China Iron and Steel Association (CISA) blijkt dat de staalvoorraden in februari van dit jaar een recordhoogte van 19 miljoen ton bereikten. Als gevolg hiervan zijn de staalprijzen sterk gedaald. Deze overcapaciteit is samen met de stijgende grondstofprijzen, energieprijzen en financieringskosten de reden waarom de winstmarges van Chinese staalproducenten verder dalen. Volgens CISA daalden hun winsten in de eerste helft van 2012 met 96% j-o-j, of CNY 55 miljard (EUR 7 miljard). Meer dan 80% van de beursgenoteerde staalproducenten hebben ervoor gewaarschuwd dat hun resultaten onder de verwachtingen zullen blijven. De totale winst van de sector bedraagt slechts CNY 2,4 miljard (EUR 305 miljoen), terwijl de verlieslijdende bedrijven een totaal verlies van CNY 14,25 miljard (EUR 1,8 miljard) boekten. Op zoek naar nieuwe en diverse bedrijfsactiviteiten om winstgevend te blijven Als gevolg van hun zware verliezen hebben veel staalbedrijven geen andere keuze dan hun aandacht op andere bedrijfsactiviteiten te richten om winstgevend te blijven. Zo heeft Wuhan Iron and Steel Corp, de op drie na grootste staalfabrikant ter wereld, in varkenshouderijen geïnvesteerd en aangegeven dat het zijn activiteiten misschien wel uitbreidt naar kinderopvang en sanitair. Ondertussen hebben de Chinese staalhandelaren moeite om hun schulden af te lossen, en registreren lokale banken sinds eind 2011 meer gevallen van wanbetaling in deze subsector. Die banken zijn nu zeer alert, houden hun klanten nauwlettend in de gaten en verstrekken nauwelijks nog leningen aan de KMO. Onlangs hebben Chinese banken meer dan 20 staalhandelaren voor het gerecht gedaagd omdat ze hun leningen niet of niet tijdig aflosten. 11

12 Consolidatiemaatregelen van de overheid helpen grote bedrijven In het licht van de aanhoudende overcapaciteit blijft de Chinese regering de consolidatie in de sector stimuleren, zij het met relatief weinig succes op korte termijn. Een van de redenen hiervoor is dat het consolidatieplan de belastinginkomsten van de lokale provincies zal doen dalen. Om de staalsector te stroomlijnen, streeft de regering er volgens haar recentste vijfjarenplan voor de sector nog steeds naar om 60% van de totale staalcapaciteit van het land tegen eind 2015 te concentreren in de handen van de tien grootste Chinese staalbedrijven. Daarbij is het de bedoeling om de productie te consolideren in enkele van de grootste staalproducenten, waarbij grote staatsbedrijven, zoals Baosteel en Hebei Iron and Steel Group, zouden worden aangemoedigd om de jaarlijkse capaciteit gedurende de looptijd van het plan te verhogen tot 50 à 60 miljoen ton. Dit betekent een significant potentieel voor efficiencyverbeteringen. Bovendien zullen deze grotere geconsolideerde fabrieken hun betere onderhandelingspositie mogelijk kunnen gebruiken om betere inkoopprijzen voor ijzererts en cokes te bedingen, waardoor hun marges en productie zouden stijgen. Als gevolg van de vertraging van de Chinese economische groei, de zwakke vraag in de auto- en bouwsector, de drastisch gedaalde staalprijzen, het strakke beleid van de banken en de door de overheid gestimuleerde consolidatieinspanningen, worden kleinere en minder efficiënte fabrieken en handelaren uit de markt gedrukt. Gezien de structurele problemen in de staalsector hanteren wij een zeer voorzichtig acceptatiebeleid en houden we de aandeelhoudersachtergrond, de businessportefeuilles (d.w.z. geleverde goederen en diensten), de financiële prestaties, de betalingstermijnen en het handelsverleden nauwlettend in de gaten. Chinese staalsector STERKTEN Een centrale pijler van de Chinese industrie, met grote spelers: sterke staatsbedrijven met steun van de overheid Geen enkel land ter wereld produceert meer staal dan China. Drie van de vijf grootste staalproducenten ter wereld zijn in China gevestigd. De consolidatie zal waarschijnlijk leiden tot de eliminatie van de overcapaciteit, die de prijzen van staal en grondstoffen naar beneden trekt, waarbij kleinere fabrieken waarschijnlijk zullen sluiten ZWAKTES De sector kampt met het ernstige probleem van overcapaciteit, wat de prijzen van zowel staal als grondstoffen beïnvloedt. De overheidsmaatregelen die gericht zijn op het verhogen van de energie-efficiëntie en het verminderen van de verontreiniging leiden tot kostenstijgingen en productieverlagingen. De buitenlandse vraag is nog steeds zwak en het aantal handelsbelemmeringen neemt toe. Zwakke vraag in eigen land, onder meer als gevolg van de vastgoedbeperkingen en de stopzetting van de overheidssubsidies voor de bouw van infrastructuur. 12

13 China Metaal: gelijkaardige problemen als in de staalsector De Chinese metaalindustrie heeft veel structurele problemen gemeen met de staalsector: overcapaciteit, gebrek aan financiering en staatsinterventie. Verwacht wordt dat de prijzen van industriële metalen in 2012 onder druk zullen blijven staan, voornamelijk omdat de Chinese economische groei de komende maanden verder zal vertragen. De markt van industriële metalen zal het in 2012 minder goed doen dan de bredere grondstoffenmarkt. Business Monitor International (BMI) voorspelt dat de prijzen van metalen met een krapper aanbod, zoals koper en tin, sterker zullen stijgen dan metalen waarvoor een overaanbod bestaat, zoals lood, zink en staal. Kleinere particuliere metaalbedrijven hebben het het moeilijkst Er zijn aanwijzingen dat de kleinere, minder efficiënte en vaak particuliere bedrijven in de metaalsector gedoemd zijn om op korte termijn failliet te gaan, omdat ze bijzonder kwetsbaar zijn voor de prijsdruk en het gebrek aan bancaire financiering. Op langere termijn zullen ook zij de dupe worden van de agressieve initiatieven van de overheid om een consolidatie in de metaalindustrie in de hand te werken. Als onderdeel van haar twaalfde vijfjarenplan voor de nonferro-industrie is de regering van plan om de gemiddelde jaarlijkse groei van de metaalproductie in de periode van 2011 tot 2015 terug te brengen tot 8%, tegenover 13,7% van 2006 tot Om dit te bereiken, stimuleert de overheid de consolidatie van eigendom. De Chinese regering wil dat de tien grootste smelterijen 90% van de koper- en aluminiumproductie en 60% van de totaal lood- en zinkproductie vertegenwoordigen. Deze consolidatieplannen onderstrepen de dominante rol die staatsbedrijven in de Chinese metaalindustrie spelen en zullen blijven spelen, 13

14 ondanks het feit dat ze slechts een klein deel van de totale mijnbouw- en metaalbedrijven in hun respectieve sectoren vertegenwoordigen (zie de grafiek hieronder). In haar plan om groei van de metaalproductie af te remmen, wordt de Chinese overheid inmiddels geconfronteerd met het dilemma van China's structurele onderaanbod van metalen zoals koper en ijzererts. Hoewel de binnenlandse vraag zal afnemen naarmate de Chinese economie vertraagt, blijft de stabiele en goedkope toegang tot grondstoffen op de lange termijn van cruciaal belang voor bedrijven. De waarschuwingssignalen zijn al te zien in de binnenlandse staalindustrie, die momenteel met flinterdunne marges werkt. De prijzen van in China geïmporteerd ijzererts zijn de afgelopen drie jaar veel sneller gestegen dan de staalprijzen, sluiten pas sinds kort nauwer aan bij de staalprijzen. Daarom zijn Chinese staal- en metaalbedrijven intensief bezig met de overname van buitenlandse activa, dat zullen ze blijven doen om het aanbod veilig te stellen. Wij handhaven een zeer voorzichtig acceptatiebeleid ten aanzien van de Chinese metaalsector, waarbij we de aandeelhoudersachtergrond, de businessportefeuilles (d.w.z. geleverde goederen en diensten), de financiële prestaties, de betalingstermijnen en het handelsverleden nauwlettend in de gaten houden. Chinese metaalsector STERKTEN Een belangrijke sector in China, die besproken wordt in het twaalfde vijfjarenplan China is een van de grootste productiebasissen in de wereld, en 's werelds grootste verbruiker van koper en aluminium. De consolidatie zal waarschijnlijk leiden tot de eliminatie van de overcapaciteit ZWAKTES Overcapaciteit voor de meeste basismetalen en lage zelfvoorziening in grondstoffen De overheidsmaatregelen die gericht zijn op het verhogen van de energie-efficiëntie en het verminderen van de verontreiniging veroorzaken problemen zoals kostenstijgingen en productieverlagingen. Restrictief beleid van de banken. 14

15 Frankrijk Staal: producenten staan financiëel sterk De Franse productie van staal steeg in 2010 met 20% j-o-j, voornamelijk als gevolg van de toegenomen vraag van de belangrijkste afnemers, met name in de auto-industrie. Volgens de World Steel Association steeg de Franse staalproductie, die 1% van de wereldproductie vertegenwoordigt, in 2011 met slechts 2,4% j-o-j. De eerste helft van 2011 was nog een uitstekende periode voor de gehele staalmarkt, die profiteerde van zowel de aanhoudende vraag als de stijgende prijzen, maar de verslechterende economische omstandigheden in de eurozone en de negatievere prognoses hebben tot een zwak vierde kwartaal van 2011 geleid. Steel Production Europe (27) France In Europe ,8 16 1,6 14 1,4 12 1, ,8 6 0,6 4 0,4 2 0,2 0 0 janv-08 mai-08 sept-08janv-09 mai-09 sept-09 janv-10 mai-10 sept-10janv-11 mai-11 sept-11 janv-12 mai-12 Millions of tons Bron: Eurofer In France Volgens de Franse staalfederatie (Acier) steeg de productie in de eerste helft van 2012 met 3,4% j-o-j, ondanks de zwakkere vraag. De orderportefeuilles zijn relatief goed gevuld, verwacht wordt dat het staalverbruik door dynamische sectoren zoals de vliegtuigsector en de sector landbouw- en industriële machines op peil zal blijven. De productiecapaciteit past zich echter aan de reële vraag aan, wat ertoe geleid heeft dat grote Franse spelers enkele van hun hoogovens hebben gesloten. Bovendien kunnen de winstmarges aangetast worden door de verwachte afvlakking van de verkoopprijzen van staal. Aangezien staalproducenten op voldoende eigen vermogen en een sterke financiële structuur kunnen terugvallen, zal het hen lukken om deze moeilijke periode te doorstaan vooral omdat ze gerust kunnen zijn dat, in een mondiale context, de vraag naar staal op de lange termijn zal blijven stijgen. Groothandel in staal en metaalertsen: het tij is weer gekeerd Groothandelaren werken met twee grote productcategorieën: - Platte producten bestemd voor de auto-industrie, de bouw, de vliegtuigsector en de sector industriële machines, en - Lange producten bestemd voor de bouw, de sector 'buizen, pijpen en pijpleidingen' en de spoorwegindustrie. 15

16 Net als in 2010 profiteerden zowel kleine als grote groothandelaren in de eerste helft van 2011 nog steeds van het economische herstel. In 2010 steeg hun omzet in Frankrijk met 5% (bron: Acier). Deze stijging was vooral te danken aan de verkoop van platte producten, met name aan de auto-industrie die destijds staatssteun genoot en dus een dynamische sector was. Elk van de drie belangrijkste afnemende sectoren (de auto-industrie, de sector industriële machines en de bouw) lieten in de eerste helft van 2011 groeicijfers optekenen. De stabiele prijzen (zie onderstaande grafiek) hielden de rentabiliteit van de groothandelaren in 2011 op peil. In de tweede helft van 2011 nam de activiteit echter duidelijk af en werden voorraden afgebouwd op basis van de pessimistische prognoses voor de Europese markt. In 2012 zal de binnenlandse vraag naar staalproducten naar verwachting met 6% krimpen, voornamelijk als gevolg van de verdere achteruitgang van de automobielsector, waar de verkoop aanzienlijk daalt. De bouwsector, die ongeveer 33% van de afzetmarkt van groothandelaren in Frankrijk vertegenwoordigt, wordt geconfronteerd met zowel de malaise in de huizenmarkt als een mogelijke beperking van het budget voor openbare werken. De financiële kracht van de groothandelaren is afhankelijk van hun grootte, waarbij de structurele financieringsbehoefte van elk bedrijf wordt bepaald door zijn behoefte aan werkkapitaal. Een belangrijk punt in deze sector is het beheer van deze behoeften, die toenemen naarmate de grondstofprijzen stijgen. Grote spelers hebben meestal het voordeel van een sterke financiële structuur en adequate financiering om de groeiende behoefte aan werkkapitaal te dekken, maar kleinere bedrijven kunnen af te rekenen krijgen met liquiditeitsproblemen en een beperkte toegang tot kortetermijnfinanciering. In de Franse staalsector worden facturen na gemiddeld 60 dagen betaald. Vergeleken met andere Franse sectoren zijn de gemiddelde insolventiecijfers in de staalsector zeer goed voor bedrijven die delfstoffen winnen en voor ijzer- en staalproducenten en slechts gemiddeld voor staalgroothandelaren. Omdat het ondernemingsklimaat in de staalsector verder achteruitgaat als gevolg van de verslechterende prestaties van een aantal belangrijke eindverbruikers van staal (voornamelijk in de automobiel-industrie en in de bouw), blijft ons acceptatiebeleid voorzichtig. Meestal staan de staalproducenten er financieel het beste voor in de sector. Franse sector van de staalproductie STERKTEN ZWAKTES Mondiale spelers Sterke financiële structuur Prijsvolatiliteit Afhankelijkheid van de bouw- en automotiveprestaties Overcapaciteit 16

17 Franse sector staal groothandel STERKTEN ZWAKTES Flexibele koststructuur Dynamisme van de aeronauticasector Geïntegreerde industrie in Frankrijk Prijsvolatiliteit Afhankelijkheid van de bouw- en automotiveprestaties Hoge nood aan korte termijnfinnciering 17

18 Frankrijk Metaal: problemen voor de metaalproductie sector houden aan De prestaties van groothandelaren in non-ferrometalen hangen vooral af van prijzen die eerder door speculatie dan door de realiteit van de markt worden bepaald. Zo bijvoorbeeld vertonen de aluminium- en nikkelprijzen sinds medio 2011 een neerwaartse trend, hoewel de vooruitzichten voor de middellange termijn positief blijven, als gevolg van de algemeen toenemende vraag. De subsector metaalproductie zit echter weer in de problemen. De belangrijkste activiteiten van deze subsector zijn het gieten, stampen, smeden en snijden van metaal: vooral voor de auto- en vliegtuigindustrie die samen goed zijn voor ongeveer 50% van alle klanten. Wat deze kapitaalintensieve subsectoren gemeen hebben, is hun behoefte aan financiering. Deze financiering is niet alleen nodig voor grote investeringen (om de productiviteit en het concurrentievermogen te verbeteren en om belangrijke klanten te behouden die nieuwe fabrieken in de emerging markets hebben opgezet), maar ook voor onderzoek en ontwikkeling (om te voldoen aan de vraag van klanten die technisch geavanceerde producten met toegevoegde waarde produceren). Financiering is eveneens van vitaal belang voor de herstructurering van verouderde fabrieken in gevestigde markten die met overcapaciteit kampen en voor de aflossing van hoge langlopende schulden. De financieringsbronnen zijn echter beperkt, als gevolg van de te lage rentabiliteit en de moeilijkheden om nieuwe langlopende steun van aandeelhouders en/of banken te verkrijgen was voor veel metaalproducenten het tweede jaar van herstel, met een gemiddelde omzetstijging van 5% tot 10%, afhankelijk van de sector van elke afnemer. De huidige situatie is echter des te moeilijker, omdat de weinige financiering die beschikbaar was, al naar de grotere werkkapitaalbehoefte is gegaan die uit deze opleving van de activiteit voortvloeide. Hoewel de luchtvaartsector momenteel bijzonder dynamisch is, zijn de prognoses voor vele andere sectoren vaag, met vraagtekens over de omvang van toekomstige orders. De lopende herstructureringen in de auto-industrie hebben nadelige gevolgen voor leveranciers die worstelen om het hoofd te bieden aan de teruglopende vraag. Bijgevolg hebben veel bedrijven in deze subsector krappe winstmarges, met grote schulden die hun financiële structuur en solvabiliteit verzwakken. Bovendien staat hun liquiditeit onder druk, als gevolg van de aanzienlijke behoefte aan werkkapitaal en de grote voorraden. In de Franse metaalindustrie worden facturen na gemiddeld 60 dagen betaald. Vergeleken met andere Franse sectoren zijn de gemiddelde insolventiecijfers in de metaalsector zeer goed voor bedrijven die delfstoffen winnen, gemiddeld voor groothandelaren in metaal en metaalertsen, maar slecht voor metaalproducenten. In de subsector 'vervaardiging van metalen constructiewerken en onderdelen' een subsector die sterk afhankelijk is van de bouwsector gingen verschillende bedrijven vorig jaar failliet, voornamelijk als gevolg van een prijzenoorlog die kleine en middelgrote bedrijven trof. In de eerste helft van 2012 hebben we ook wanbetalingen gezien in de subsector 'ketels', die met een dalende vraag wordt geconfronteerd. 18

19 Daarom hanteren we begrijpelijkerwijs een erg voorzichtig acceptatiebeleid ten aanzien van metaalproducenten. We nemen in het bijzonder de sectoren die de belangrijkste afzetmarkten voor het betrokken bedrijf vormen onder de loep. Hierbij vergelijken we hun schulden en aandeel van kortlopende schulden met hun cashflow, en vergelijken we hun kortlopende schulden met hun omzet. We monitoren ook het vermogen van bedrijven om nieuwe exportkanalen te vinden, alsmede de mogelijke resultaten van eventuele fusies en consolidaties die aan de gang zijn. We hanteren een soepeler acceptatiebeleid ten aanzien van metaalgroothandelaren die vaak flexibelere kostenstructuren hebben, al blijven we in sommige gevallen voorzichtig: ook hier focussen we ons op de voorraden en belangrijkste afnemende sectoren van het desbetreffende bedrijf. Franse sector van de metaalproductie STERKTEN Technische kennis Traditional gezien sterke partnerships met grote klanten Een sleutelsector wat tewerkstelling betreft (potentiëel Franse overheidssteun) ZWAKTES Overcapaciteit productie in sommige segmenten Gebrek aan productiviteit Hoge herstructurerings- en investeringsnood 19

20 Indië Staal: lagere interne vraag treft de sector India heeft overvloedige reserves van thermische kolen, maar zijn cokeskoolreserves zijn schaars. Cokes zijn essentieel voor de conventionele productie van staal in hoogovens. De cokes die het land nodig heeft, worden grotendeels uit geïmporteerde harde cokeskolen gehaald. In 2011 kwamen de winstmarges van de meeste Indiase staalproducenten onder druk te staan. Hun inputkosten stegen door de verstoring van het aanbod aan cokeskolen, onder meer als gevolg van de overstromingen in het Australische Queensland, alsook door de hogere importfacturen, als gevolg van de waardedaling van de Indiase roepie. Daarnaast verbood het hooggerechtshof vorig jaar de mijnbouw in drie mijnbouwdistricten in de deelstaat Karnataka, om de illegale winning van ijzererts te beteugelen, waarbij het hof milieuoverwegingen aanhaalde en een overheidsinstantie opdroeg een milieueffectbeoordeling uit te voeren. In april van dit jaar werd het verbod gedeeltelijk opgeheven. Sommige mijnen hebben hun activiteiten inmiddels heropgestart nadat ze hiervoor een milieuvergunning hadden gekregen. Om hun bevoorrading met grondstoffen (vooral cokeskolen) veilig te stellen, willen enkele van de grote spelers cokeskolenmijnen in het buitenland overnemen. Sommige staalbedrijven zijn ook bezig met de invoering van alternatieve en groenere technologieën om hun afhankelijkheid van cokeskolen en ijzererts te verminderen. Parallel met haar mijnbouwbeperkingen verhoogde de Indiase regering, begin 2012, de uitvoerrechten van 20% naar 30%. Deze rechten zijn bedoeld om de Indiase staalproducenten te bevoordelen door ervoor te zorgen dat ze kunnen concurreren voor de kunstmatig beperkte reserves van het land. Hoewel de druk van de grondstofkosten in de komende maanden kan afnemen, zal de teruggelopen vraag naar staal de staalprijzen waarschijnlijk beperken, wat druk zet op de marges. Na de zeer hoge groei in 2010 en 2011, vertraagde de economie in 2012 met een groei van 5,3% j-o-j in het eerste kwartaal en 5,5% j-o-j in het tweede kwartaal. Ook de industriële productie en de investeringen vertraagden. Om de consumentenprijsinflatie te bestrijden, blijft de rente hoog (momenteel 8%), maar dit heeft ook de binnenlandse vraag getemperd. De groei van de uitgaven in de infrastructuursector de grootste verbruiker van staal is vertraagd, net als in eindgebruikerssectoren zoals de automobielsector en de sector duurzame consumptiegoederen. Elke renteverlaging zal waarschijnlijk geleidelijk zijn, de Indiase staalproducenten zullen een voorzichtige combinatie van binnen- en buitenlandse financiering moeten gebruiken om hun rentekosten te beheersen. Dat gezegd zijnde, verwachten we dat de vooruitzichten voor de Indiase staalproducenten in 2012 vrij stabiel blijven, ondanks het risico van een vertraging in de groei van de binnenlandse vraag naar staal vanuit de auto-industrie, de witgoedsector, de bouw en de infrastructuursector. Volgens de kortetermijnvooruitzichten van de World Steel Association (WSA) zal het Indiase staalverbruik dit jaar met 6,9% groeien tot 72,5 miljoen ton. In 2013 zal de groei naar verwachting versnellen tot 9,4%, als gevolg van de verstedelijking en de stijgende investeringen in infrastructuur. Groeit de binnenlandse vraag naar staal op de middellange tot lange termijn niet zoals verwacht, dan zullen de staalproducenten zich moeten richten op de export om rendabel te blijven geen eenvoudige opgave gelet op de huidige vertraging in de ontwikkelde wereld. 20

21 Volgens het rapport van de Working Group on Steel voor het twaalfde vijfjarenplan van de Indiase regering ( ) zijn er veel factoren die het staalverbruik per hoofd van de bevolking in India potentieel kunnen verhogen. Deze factoren zijn onder meer de geschatte investeringen in infrastructuur van bijna USD 1 biljoen, een verwachte groeiversnelling van de productie van de huidige 8% naar 11-12%, een toename van de stedelijke bevolking van het huidige niveau van 400 miljoen tot 600 miljoen tegen 2030, en de opkomst van de landelijke markt voor staal waar het verbruik momenteel slechts een tiental kilogram per persoon bedraagt. Totaal afgewerkt staal (gelegeerd + ongelegeerd) in India. Jaar Productie voor verkoop (in duizenden Import (in duizenden tonnen) Export (in duizenden tonnen) Verbruik (in duizenden tonnen) tonnen) ** * April december * Bron: Joint Plant Committee (JPC), *Voorlopig, ** Herzien cijfer Ministerie van Staal, Indiase regering Financieel sterke spelers De belangrijkste spelers in de Indiase staalindustrie zijn allemaal financieel sterk, de meeste zijn op Indiase beurzen genoteerd. De grootste spelers handhaven doorgaans een gezonde liquiditeitspositie en redelijke winstmarges omdat de vraag sterk is. Er zijn echter momenten waarop de marges onder druk komen te staan als gevolg van de stijgende inputkosten en invoer (bijvoorbeeld vanuit China). De Indiase staalindustrie wordt bedreigd door de goedkope import, nu de Indiase invoerrechten op staal tot de laagste in de wereld behoren. Dit kan de marges van binnenlandse bedrijven onder druk zetten. Als de Indiase regering de invoerrechten op staalproducten zou verhogen, kan dat een zekere mate van bescherming betekenen voor de binnenlandse staalindustrie. India heeft de normen van de Wereldhandelsorganisatie echter al goedgekeurd, waardoor het voor de regering moeilijk kan zijn om de invoerrechten aanzienlijk te verhogen. De Indiase staalproducenten zijn ook op zoek naar overnamemogelijkheden in buitenlandse markten. Tata Steel heeft van de Zuid-Afrikaanse regering groen licht gekregen om te beginnen met de bouw van zijn ferrochroomfabriek voor de productie van staal in Richards Bay in de Zuid-Afrikaanse provincie KwaZoeloe-Natal, een investering van USD 103 miljoen. Daarnaast is Tata Steel van plan om het Thaise Millennium Steel PCL over te nemen voor USD

22 miljoen als onderdeel van een expansieprogramma van USD 23 miljard in de komende 12 tot 15 jaar. En er zitten nog veel meer overnames in de pijplijn. Zo bijvoorbeeld nemen Jindal Steel en Essar Steel belangen in bedrijven buiten India. Op de middellange tot lange termijn wordt in deze sector een verdere consolidatie verwacht via fusies en overnames. De belangrijkste strategieën voor succes zijn een betere integratie tussen de mijnbouw en de productie van afgewerkte producten (wat tot schaalvoordelen leidt), bezuinigingen op logistiek vlak en grondstofkosten, alsook een grotere productie van producten met toegevoegde waarde. Veel zal ook afhangen van de mate waarin producenten de verwachte grondstofprijsstijgingen zullen kunnen doorberekenen aan de consument. 22

23 Indië Metaal: de industrie blijft groeien Belangrijke uitdagingen voor de Indiase metaalindustrie blijven de problemen om grond te verwerven voor het opzetten van projecten in onbebouwde gebieden; vertragingen bij de aflevering van milieuvergunningen voor mijnbouwactiviteiten; logistieke ondersteuning; veiligstelling van de levering van grondstoffen; hogere grondstofkosten en de toename van de goedkopere Chinese import. Aluminium India is de op vier na grootste aluminiumproducent ter wereld, maar behoort tot de landen met het laagste aluminiumverbruik per hoofd van de bevolking: slechts 1,3 kilogram, wat minder is dan China (3 kg) en een fractie van het niveau in ontwikkelde landen (25-30 kg). De Indiase aluminiumindustrie produceert amper 1,318 miljoen ton metaal, in vergelijking met een wereldwijde productie van 40 miljoen ton. India heeft bauxietreserves van in totaal ongeveer 3,5 miljard ton, goed voor 5% van het wereldtotaal. De goedkope arbeidskrachten, de nabijheid van grondstofreserves en de eigendom van elektriciteitscentrales maken dat de Indiase producenten tot de producenten met de laagste kosten ter wereld behoren. De productie wordt echter sterk belemmerd, hoofdzakelijk door de trage aflevering van milieuvergunningen voor mijnbouw- of uitbreidingsprojecten. Een andere grote uitdaging waarmee de sector wordt geconfronteerd, zijn de stijgende grondstofprijzen, aangezien de meeste inputkosten zoals stookolie, koolteerpek en natronloog samen met de vrachtkosten zijn gestegen. De aanhoudende vrees voor een vertraging in China, dat goed is voor bijna 40% van de mondiale vraag naar aluminium, heeft ook tot een daling van de aluminiumprijzen geleid. De sectoren die het meeste aluminium verbruiken, zijn de energiesector, gevolgd door de bouw, de automobielsector en de sector duurzame consumptiegoederen. Business Monitor International (BMI) schat dat in ,5 miljoen ton aluminium werd verbruikt, en verwacht dat het verbruik zal oplopen tot 1,9 miljoen ton in 2016 naarmate de binnenlandse productie groeit. De groei in 2012 zal echter beperkt blijven tot slechts 2,7%, als gevolg van de afname van de activiteit in de automobielindustrie, de problemen met de grondstoffenvoorziening en de aanhoudende vertragingen waarmee bedrijven die hun capaciteit willen uitbreiden worden geconfronteerd. Lood India is goed voor ongeveer 1,8% van de wereldwijde productie van geraffineerd lood en 2,2% van het mondiale verbruik. Dit jaar zullen de Indiase loodsmelterijen hun capaciteitsgrens bereiken. Toch zal het verbruik blijven stijgen, waardoor de markt afhankelijk wordt van de import, die tegen ton zou moeten bereiken. De stijging van de grondstof- en energiekosten zal waarschijnlijk wegen op de marges van Indiase producenten. Zij zullen deze stijgende kosten mogelijk moeilijk aan de consument kunnen doorberekenen als gevolg van de waarschijnlijke waardestijging van de roepie, waardoor geïmporteerd geraffineerd lood aantrekkelijker wordt op de lokale markt. 23

24 Zink De groei in de bouwsector resulteert in een toenemend verbruik van gegalvaniseerd staal en zal naar verwachting een motor zijn voor de Indiase zinkmarkt. Verwacht wordt dat de vraag en het aanbod in India de komende vijf jaar in evenwicht blijven, met een bescheiden netto-export. Koper India is een belangrijke koperproducent en netto-exporteur en is goed voor 3% tot 4% van de wereldwijde productie. Het Indiase koper gaat vooral naar de bouw en de telecomsector. Volgens schattingen van Business Monitor International groeide de productie van geraffineerd koper in 2011 met 7,7% j-o-j tot ton. De aanhoudende groei van de Indiase markt zal bijdragen aan de ondersteuning van de internationale koperprijzen. Nog steeds een soepel acceptatiebeleid De politieke situatie in India kan een belemmering vormen voor de uitbreiding van de capaciteit, vanwege problemen in verband met de verwerving van onbebouwde gronden voor capaciteitsuitbreiding en de lange wachttijden om een milieuvergunning voor mijnbouw- en logistieke activiteiten te verkrijgen. Alle metaalproducenten en bedrijven in de metaalmijnbouw in India worden met deze problemen geconfronteerd. Dit en de vertraging van de binnenlandse vraag maken dat onze prognose voor de prestaties van de sector minder duidelijk is dan in onze vorige Market Monitoranalyse van november In de Indiase staal- en metaalindustrie worden facturen na gemiddeld 60 tot 90 dagen betaald. We hebben de afgelopen drie jaar zeer weinig kredietverzekeringsclaims ontvangen en op basis van onze ervaring verwachten we niet dat dit in de toekomst zal veranderen. Daarom blijven we een soepel acceptatiebeleid hanteren, zonder significant verschil tussen de verschillende subsectoren. Bij de beoordeling van het debiteurenrisico kijken we vooral naar de actuele financiële prestaties, de prestaties in vergelijking met een groep vergelijkbare bedrijven, de handelservaringen en de klantrelaties. Indische staal /metaalsectoren STERKTEN Grote voorraden ijzererts van hoge kwaliteit staten zoals Orissa, Jharkhand en Chhattisgarh hebben rijke ijzerertsreserves Relatief lage kapitaalkosten dankzij lage grondprijzen en bouwkosten ZWAKTES Goedkopere invoer vanuit China, Rusland, Oekraïne, Kazachstan en Roemenië Sterk afhankelijk van de import van metallurgische kolen en cokes 24

25 100% buitenlandse investeringen toegestaan via automatische route in de mijnbouwsector Moeilijk om gronden te verwerven (wat capaciteitsuitbreidingen belemmert), lange wachttijden om een milieuvergunning te verkrijgen, en trage toewijzing van koolblokken Infrastructurele beperkingen met betrekking tot wegen, spoorwegen, havens etc. 25

26 Nederland Staal/metaal: achteruitgang na het herstel in 2011 De Nederlandse staal- en metaalindustrie heeft een breed scala van klanten. 71% van haar totale productie is bestemd voor de binnenlandse markt en de resterende 29% wordt geëxporteerd. Haar twee grootste afnemende sectoren zijn de verwerkende industrie (machines, transport, elektronica,...) en, in het bijzonder, de bouw. In 2011 profiteerde de Nederlandse staal- en metaalindustrie vooral van de exportgroei. Deze groei compenseerde de lagere binnenlandse vraag van de afgelopen jaren als gevolg van een stagnatie van de bouwproductie en de teruggelopen vraag vanuit de machine-industrie en de consumentengoederensector. In 2011 steeg de binnenlandse verkoop van staal en metaal met 7%, terwijl de export met 21% groeide. Het herstel dat heel duidelijk was in de eerste drie kwartalen van 2011, vertraagde in het vierde kwartaal tot een bescheiden groei van slechts 3,5%. In de Market Monitor van november 2011 voorspelden we dat het herstel van korte duur zou zijn, en we hebben gelijk gekregen. De omzet bleef in het eerste kwartaal van dit jaar groeien, maar kromp in het tweede kwartaal met 9% j-o-j. Volgens de Word Steel Association daalde de Nederlandse productie van ruw staal tussen januari en juli 2012 met 4% j-o-j. De waarde van de orders die in de eerste helft van 2012 werden ontvangen, was al even deprimerend, met uitzondering van de maand juni toen de orders met 3% j-o-j stegen. De buitenlandse vraag blijft een belangrijke factor voor deze sector, maar wordt steeds meer onder druk gezet door de crisis in de eurozone en de wereldwijde economische vertraging. Omzet, productie en afzetprijzen Bron: CBS 26

27 Meer gevallen van betalingsachterstand en insolventie Vorig jaar had de staal- en metaalverwerkende industrie meer werkkapitaal nodig om aan de stijgende productie- en verkoopvolumes te voldoen, terwijl tegelijkertijd de prijzen van grondstoffen stegen. De restrictieve kredietverlening door banken heeft een belemmerend effect gehad op de hele sector, in die mate dat de sector niet in staat was om nieuwe orders te financieren en dat is nog steeds het geval. In de staal- en metaalindustrie worden facturen tegenwoordig na gemiddeld meer dan 60 dagen betaald, in vergelijking met gemiddeld 45 tot 60 dagen vorig jaar, omdat afnemers langere betalingstermijnen verlangen om hun kaspositie te verbeteren. Dit is niet verwonderlijk, aangezien de belangrijkste afnemende sectoren, zoals de bouw- en infrastructuursector, zelf niet voldoende projectfinanciering kunnen krijgen. De vraag van deze afnemers naar langere betalingstermijnen maakt het voor staal- en metaalleveranciers natuurlijk moeilijker om werkkapitaal te vinden. Het is door dit soort druk dat het aantal insolventies in de staal- en metaalsector verder stijgt. In de eerste helft van 2012 steeg het aantal insolventies van Nederlandse bedrijven met 25% j-o-j. In de staal- en metaalsector zullen de huidige overcapaciteit en druk op de marges de zwakste bedrijven blijven treffen, nu de economie vertraagt en de productievolumes in de verwerkende industrie afnemen. Bovendien zijn veel bedrijven nog bezig met het aanpakken van de gevolgen van de crisis van 2008/2009, door middel van kostenbesparingen en reorganisaties en hebben ze moeite om externe financiering te vinden. De staal- en metaalverwerkende bedrijven die direct aan de bouwsector leveren, zijn het kwetsbaarst. Tamelijk sombere vooruitzichten De bedrijven in de staal- en metaalverwerkende sectoren zijn overwegend leveranciers van halffabricaten, de vertraging van de Nederlandse economische groei zal aldus een negatief effect blijven hebben op hun verkoopvolumes. Volgens de recentste prognose van Consensus Economics in augustus 2012 zal het Nederlandse bbp in 2012 met 0,7% dalen en zal de verwerkende industrie met 1,5% krimpen, gevolgd door een zeer bescheiden opleving van 0,7% in De problemen in de Nederlandse bouwsector zullen in heel 2012 en 2013 aanhouden. Staalverwerkende bedrijven, die afhankelijk zijn van de bouw, zullen ook worden geconfronteerd met een gebrek aan steun door de banken, het einde van hun kostenbesparingsmogelijkheden en het negatieve effect van teruglopende overheidsinvesteringen. Sectoren zoals de transportsector, de machine-industrie, de verwerkende industrie en de foodsector gaven tot eind 2011 impulsen aan de verkoop- en productievolumes voor staal en metaal, maar de vooruitzichten voor deze sectoren zijn nu onzeker geworden. Algemeen gesproken valt te verwachten dat de staal- en metaalmarkt dit jaar met 3% tot 4% zal krimpen. Het gebrek aan orders is niet bevorderlijk voor de huidige overcapaciteit in de staalbouw, de marges blijven onder druk staan. Grotere bedrijven in de staalverwerkende industrie concurreren met kleinere bedrijven voor orders, verwacht wordt dat de liquiditeit nog verder zal afnemen en de betalingstermijnen zullen toenemen. Innovatie, efficiëntie, samenwerking binnen de leveringsketen, goed gekwalificeerd personeel en toegevoegde waarde voor klanten winnen allemaal aan belang om deze moeilijke periode door te komen. 27