Stoppen met roken. en volhouden! Samen groeien Samen stoppen met roken. Geert Celis. Rookstopcursus CM Leuven

Transcriptie

1 Stoppen met roken en volhouden! Samen groeien Samen stoppen met roken 1

2 2

3 I. Voorbereiden tot rookstop 1) Wil ik stoppen met roken? 2) Stopredenen? 3) Voor- nadelen? 4) Hulpmiddelen? 5) Rookstopdag? 3

4 1) Wil ik stoppen met roken? Rookt nooit meer Tevreden roker Herval Blijft gestopt Stopt Denkt te stoppen Probeert te stoppen Beslist te stoppen Voorbereiding 4 Prochaska and Di Clemente, Am Psychologist 1999,47:1102

5 2) Stopredenen Gezondheid, hartaanval Beter uithoudingsvermogen Kortademigheid Minder spanning, genieten Minder afhankelijk van de sigaret, verslaving beu Betere geur, minder stinken, niet meer als asbak door het leven gaan Financieel, besparingen Kinderen, kleinkinderen Gezondheid partner 5

6 3) Voordelen en nadelen bij het stoppen met roken? Voordelen Betere geur, Stank weg Betere smaak Fitter voelen, betere fysiek/gezondheid, meer energie Meer tijd voor andere dingen Financieel Meer vrijheid Meer vrede kunnen nemen met jezelf Minder stress Nadelen Bepaalde gezelligheid valt weg, deugd valt weg sociaal contact Meer stress Gewicht Angst, schrik Slechter gaan voelen Geen tijd meer nemen om tot rust te komen 6

7 4) Hulpmiddelen Groepstherapie: Groepsproces Ineens stoppen Leren omgaan met rookbehoefte Zelfcontrole Positieve aanpak Leren leven zonder roken Medicamenteuze ondersteuning? 7

8 5) Rookstopdag bepalen Vandaag!!! Wat is mijn positief/ negatief gevoel bij de (voor)laatste sigaret? Wat heeft mij de voorbije dagen ontspannen? 8

9 II. Waarom roken? Begin : om erbij te horen of om mee te doen. (gevoel van welbehagen) Later : omdat men er behoefte aan heeft, een zichzelf versterkende bezigheid (lichaam probeert het nicotinegehalte op peil te houden) (gevoel van onbehagen weg nemen) Stop : positieve gevoelens gaan steeds zwaarder doorwegen en roken verliest zijn aantrekkelijkheid. gedragsverandering (Voorjaar 2008) (21 april 2008) 9

10 Gevoel van welbehagen Gevoel Rookstop Normaal (niet roker) Frequentie 10

11 Gedragsverandering Inzicht eigen rookgedrag: Situaties Vaste plaatsen Bepaalde activiteiten Gemoedstoestand AANPASSEN Als we de muis geen eten meer geven als ze op het hendeltje drukt zal ze na verloop van tijd niet meer op het hendeltje drukken 11

12 Situaties Na ontbijt, middagmaal, avondmaal (koffie) Opstaan/ wakker worden Wagen: Lange afstanden Voor en na het werk TV : sportwedstrijden/ pauzes Telefoon Kruiswoordraadsel Feestjes Veranda/ bureel Voor t slapen gaan Als kinderen slapen zijn 12

13 Vaste plaatsen Veranda Bureau Keuken, berging Salon/ living Taverne of café WC Auto Werk: werf/ buiten rooklokaal Tuin 13

14 Bij welke activiteiten Lezen Kruiswoordraadsel (wanneer het niet vlot gaat) PC (werk) Werken:strijken, afwas, eten maken,... Koffie drinken 14

15 Bij welke gemoedstoestand? 1. Neutraal 2. Zenuwachtig/ stress 3. Tevreden/ rustig 4. Gelukkig 5. Verveling/ kwaad 15

16 MRSS: groep voorjaar ,7 11, ,3 6,6 9,5 6,2 8,5 stimulans handeling genot spanning reduceren lichamelijke verslaving gewoonte/automatisme 4 sociaal 2 Geert 0Celis 16 1

17 Metingen: Longfunctie, CO en gewicht CO-meting Les 1, 3, 6, 10 en 11 Meten van het aantal carbomonoxide deeltjes (per miljoen) in de uitgeademde lucht. CO meter: Kleur aanduiding: Groen= niet roker Oranje= matig roker Rood= zwaar roker 17

18 III. Samenstelling van tabaksrook tabakssoorten (Virginia, Burley en Oriental). Elk sigaret eigen recept De samenstelling van tabaksrook: > componenten Koolmonoxide (CO) Teer Nicotine Irriterende en toxische stoffen 18

19 KOOLMONOXIDE (CO) Kleurloos en reukloos Uitlaatgassen Giftig bindt zich x sneller aan hemoglobine dan zuurstof Verdringt zuurstof uit het bloed Chronisch zuurstoftekort Gedaalde weerstand Verminderde prestatievermogen Beschadigt de wanden van de bloedvaten Dichtslibben van de bloedvaten Vernauwing Meetbaar in het bloed: HbCO niet rokers 1-2% rokers 5-10% In de uitgeademde lucht: CO meter: 0-10: niet roker 11-20: lichte roker >21: zware roker 19

20 20

21 TEER Ontstaat door verhitting van plantaardig materiaal. Mengsel van verschillende stoffen. Zwart en plakkerig. Smaak van de sigaret Bruinverkleuring van tanden en vingers en de slijmvliezen van de luchtwegen. Remmende werking van de trilhaartjes: filterfunctie valt weg en schadelijke stoffen kunnen via de luchtwegen binnen dringen. ontstekingen (chron.bronchitis) Ontwikkeling van longkanker : benzopyreen en nitrosaminen 21

22 22

23 NICOTINE Komt voor in de tabaksplant Nicotiana tabacum (Columbus 1492) Jean Nicot (Franse ambassadeur in Portugal) Amerika Franse koningin Catharina de Medici: geneeskrachtig wondermiddel tegen hoofdpijn Tomaten, aardappelen, aubergine, cocaplant,... Alkaloid (morfine, codeïne, cafeïne,...) Veroorzaakt gewenning Heeft invloed op het zenuwstelsel Versnelde : ademhaling, hartslag darmbeweging Bloeddrukverhoging, vaatvernauwing, trombose,.. Impotentie, grauwere en slappere huid,... Geeft de indruk kalmerend te werken 23

24 NICOTINE Is een snel werkend drug. Binnen 7 sec -> hersenen Na 30 min daalt het nicotinegehalte naar de helft. Na 60 min -> naar 1/4 (verklaring -> aantal sigaret/dag) 24

25 Nicotine NICOTINE bevat (mg) afgave (mg) 1 sigaret ,5-2,0 1 light sigaret 3-8 0,1-1,0 1 sigaar ,2-1,0 Insecticide (zenuwgif) Misselijk bij inname van 2-5mg (eerste sigaret) Dodelijk bij 40-60mg o verlamming ademhaling o opletten met nicotinepleisters en kinderen Wordt tamelijk snel uit het lichaam verwijderd. Veel water drinken versneld dit proces. 25

26 Light sigaretten? Om hetzelfde effect te bekomen: Dieper/ krachtiger inhaleren Meer sigaretten roken 26

27 27

28 28

29 IRRITERENDE EN TOXISCHE GASSEN Acroleïne, stikstofoxiden, waterstofsulfide, ammoniak,... Hebben een nadelige werking op de trilhaartjes Beperking luchttoevoer Stimuleren de slijmproductie Hoestbuien Verminderen afvoer van stof en microben Infecties 29

30 Ammoniak en aroma s Ammoniak: vergemakkelijkt het inademen van de rook en vermindert de hoest. betere absorptie nicotine grotere verslaving Vanille wordt gebruikt voor de jongste rokers. Cacao betere uitzetting van de luchtwegen zodat de rook gemakkelijker toegang heeft tot de longen. Genol en mentol een verzachtend effect op de luchtwegen en maskeren zo de prikkelende effecten van de rook. 30

31 Carcinogenen (kankerverwekkers) Vooral in teer Benzopyreen, nitrosaminen, polonium 210, cadmium, nikkel, arsenicum,... 31

32 32

33 IV. Ontwenningsverschijnselen Prikkelbaarheid, gespannen, concentratieproblemen, rusteloosheid, ongeduld, hoofdpijn, duizeligheid, tintelend gevoel in vingers en tenen, korte momenten van afwezigheid, beven, maag- en darmstoornissen, boosheid, transpireren, slaapstoornissen, wisselende stemmingen, grotere eetlust, koude rillingen, vermoeidheid, hartkloppingen, zenuwachtig, neerslachtig, hyperactief,... 33

34 c r a v i n g Ontwenningsverschijnselen > helft van de stoppers Lichaam vraagt nicotine Hoelang duurt het? Afhankelijk van persoon tot persoon Volharden Eerste dagen ergst (72u) Golfbeweging (piekencurve) Bekijk het als een griep: gaat over na korte tijd tijd c r a v i n g 34

35 Wat te doen bij ontwenningsverschijnselen? Prikkelbaarheid Zoek een manier om die prikkelbaarheid af te reageren: kauwgom, pen,... Verklaar je gedrag: zeg dat je gestopt bent met roken. Verwittig je omgeving Regel van 10 seconden Gespannen, emotioneel zijn Ontspanningsoefening Extra kwetsbaar, emotioneel: géén schuldgevoelens hebben 35

36 Wat te doen bij ontwenningsverschijnselen? Concentratieproblemen Verwacht de eerste weken niet teveel van jezelf. Doe nu eerst de zaken die minder concentratie verlangen. Neem regelmatig een rustpauze, wandelen Zorg voor voldoende slaap Rusteloosheid ( je kan je draai niet vinden ) Rookstopper heeft het gevoel bezig te moeten zijn Relativeer Bewegen Ontspanningsoefeningen Géén koffie Duizeligheid Vooral de eerste dagen, verbetert snel Voorzichtig zijn: bv autorijden 36

37 Wat te doen bij ontwenningsverschijnselen? Maag-en darmstoornissen Bv.: tragere stoelgang, maagklachten, oprispingen Symptomen behandelen > 3 weken= huisarts verwittigen Grotere eetlust Smaakpappillen werken beter Gezonde voeding Hoofdpijn Slaap masseren Pijnstiller Rusten Ontspanningsoefeningen 37

38 Algemeen Denk er niet teveel aan. Probeer uw gedachten af te leiden. Niet gevaarlijk. Tabak Stop Lijn Elke werkdag van 8-19uur

39 V. Tips Maak omgeving rookvrij. Denk aan de positieve associaties, aan de voordelen van rookstop. Als het zien roken of de geur problemen geeft,vermijdt dan de plaatsen waar gerookt wordt. Een glas water helpt om plotselinge zin in een sigaret te onderdrukken. Fruit is een gezond tussendoortje. Doe korte ademhalingsoefeningen. 39

40 Tracht bepaalde plaatsen en momenten te vermijden Neem plaats in rookvrije ruimtes (op de trein, in het restaurant,...) Vervang koffie/alcohol door fruitsap of water (koffie en alcoholische dranken verhogen immers de zin om te roken) Voelt u zich even niet sterk genoeg om in het gezelschap van rokers te verkeren, zoek dan even niet-rokers op Doe dingen die u niet al rokend kan doen: auto wassen, douche nemen, (Voorjaar 2008)... (21 april 2008) 40

41 Zoek een vervangmiddeltje voor de sigaret Steek iets anders in uw mond: een stuk fruit, suikervrije kauwgom,... Hou uw mond fris door regelmatig uw tanden te poetsen of uw mond te spoelen Zoek dingen om met uw handen bezig te zijn: speel wat met paperclips, hou een balpen vast,... 41

42 Zoek nieuwe gewoonten voor uzelf Ga na de maaltijd dadelijk van tafel: doe de afwas, maak een wandeling,... Ontspan regelmatig: sluit uw ogen en adem een 10-tal keer diep in en uit Besteed wat meer aandacht aan uzelf, uw uiterlijk... Neem genoeg lichaamsbeweging: fietsen, joggen, zwemmen,... Het doet u ontspannen en het helpt u uw lichaamsgewicht op peil te houden 42

43 VI. Afspraken Leef van dag tot dag Stel elke dag als doel vandaag rook ik niet Glazen bokaal: geld in stoppen Beloon op korte termijn Verwittig bij afwezigheid / of 016/ Volgende les: donderdag 24 april Relaxatie-oefeningen Sportieve kledij 43

44 44