De toekomst van de Nederlandse Antillen

Transcriptie

1 De toekomst van de Nederlandse Antillen in staatsrec h telijke verh ou ding Een verkenning voor de constitutionele agenda van de 21ste eeuw Dennis Alfonsius Rosheuvel 1

2 2

3 De toekomst van de Nederlandse Antillen in staatsrechtelijke verhouding Een verkenning voor de constitutionele agenda van de 21ste eeuw P roefschrift ter verkrijging van d e graad van Doc tor aan d e U niversiteit L eid en, op gez ag van d e Rec tor M agnific us Dr. D.D. B reim er, hoogleraar in d e fac ulteit d er W iskund e en N atuurw etensc hap p en en d ie d er G eneeskund e, volgens b esluit van het C ollege voor P rom oties te verd ed igen op d insd ag 3 1 m ei klokke uur d oor Dennis Alfonsius Rosheuvel, geb oren te P aram arib o S urinam e in

4 4

5 Promotiecommissie Promotor: Referent: O verige leden: prof. mr. Th. G. Drupsteen prof. dr. E.M.H. H irsch Ballin prof. mr. E.A. Alkema Prof. mr. C.R. Niessen dr. A.E. Schilder 5

6 Aan: Mijn vader, Lisette, Patrick, Jouginea, Shereeta door tussenkom st van m ijn m oeder en p a T er H orst 6

7 De Passaat en de Nederlandse eilanden overzee Voor Dennis Rosheuvel Nog een keer krult de passaat zijn lippen en blaast hij weer. Blaast de passaat, verjaagt hij de wolken. Blaast de passaat bolt hij de golven. Blaast de passaat maar de Nederlandse eilanden overzee blijven stokstijf staan. Blaast de passaat maar de Nederlandse eilanden overzee blijven als een rots in de branding. Blaast de passaat maar de Nederlandse eilanden overzee blaast hij niet bij elkaar. W a lter P a lm 7

8 8

9 Voorwoord Bij aanvang van het schrijven van mijn onderzoek heb ik me vaak afgevraagd of het waar het de hier gemaakte keuzevoorstellen betreft verschil zou hebben gemaakt wanneer dit boek op de Nederlandse Antillen zou zijn geschreven. Tot dusver zijn alle staatkundige modellen niet van de grond gekomen. Dit boek verschijnt op tijd. Binnenkort gaan de eilanden van de Nederlandse Antillen zich buigen over het Statuut in de huidige vorm. Met behulp van persoonlijke archieven van anderen is het mij mogelijk gemaakt een goed beeld te krijgen van de verhandelingen in het parlement van de Nederlandse Antillen en Nederland over de voor dit onderzoek relevante periode van tot Tevens is er gebruik gemaakt van documenten, brieven en geschriften. Ook bestond de mogelijkheid kennis te nemen van vrij recente archieven tot van de voormalige Gouverneur van Suriname, welke zich in het Algemeen Rijksarchief (Den Haag) bevinden. V erhelderend waren soms de gesprekken met personen die dicht bij voormalige en huidige politici hebben gestaan. Een promotieonderzoek kan beschouwd worden als een lange afstandloop waarbij de stappen gaandeweg soepeler dienen te worden. Niettemin hoop ik dat de landen binnen het K oninkrijk der Nederlanden iets met mijn aanbevelingen kunnen (gaan) doen. Bij de onderzoekswerkzaamheden die in totaal vijf jaren hebben geduurd hebben vele personen en instanties op velerlei wijze direct of indirect hun bijdrage geleverd, maar ik mag helaas geen personen noemen. Het college van Promoties voert een strikt dankwoordenbeleid zodat ik sommige personen zou moeten vergeten. Degenen die mij geïnspireerd gestimuleerd en geë nthousiasmeerd hebben, zal ik persoonlijk bedanken. Den Haag Mei 2005 Dennis Rosheuvel 9

10 10

11 Inhoud Voorwoord 9 1 Inleiding en prob leemstelling Voorgeschiedenis Probleemstelling I ndeling 19 Voetnoten 21 2 D e N ederlandse O verz eese geb iedsdelen; van kolonialisme naar dekolonisatie De Nederlandse Antillen als kolonie van het Koninkrijk Geleidelijke dekolonisatie Dekolonisatie voltooid? De kolonies in het Caribische gebied Grondwetsherziening van 1948 en de I nterim-regelingen Het zelfbeschikkingsrecht De Conferentie van 20 mei tot en met 3 juni Voetnoten 47 3 Het Statuut voor het K oninkrijk der N ederlanden De Staatsregeling van de Nederlandse Antillen Politieke ontwikkelingen in Suriname Ontwikkelingen op Curaç ao (30 mei 196 9) Conferenties De Koninkrijkscommissie Wijziging van het Statuut door de beëindiging van de Statutaire band met Suriname De Status Aparte van het eiland Aruba Statutaire situatie binnen het Koninkrijk der Nederlanden Staatsinrichting Nederlandse Antillen Het Openbaar Bestuur 75 11

12 3.11 De wetgevende macht De uitvoerende macht De rechterlijke macht Politieke cultuur Ter afsluiting 84 Voetnoten 87 4 De Nederlandse Antillen als land Bestuursakkoord met Sint-Maarten Samenwerking van de Antilliaanse eilanden De terreinen van samenwerking Samenwerking tussen de landen van het Koninkrijk der Nederlanden De Minister voor Nederlands - Antilliaanse en Arubaanse Z aken en zijn voorgangers Belangenbehartiging van de Nederlandse Antillen en Aruba en de buitenlandse betrekkingen van het Koninkrijk De huidige verdragsrechtelijke relaties De toekomstige verdragsrechtelijke relatie Caribische Integratie Het Europees recht versus Koninkrijksverhoudingen De relatie Internationale Monetair F onds (IMF ) en de Nederlandse Antillen 126 Voetnoten Alternatieven voor de staatkundige herstructurering Nederlandse Antillen Onderzoeksrapporten van Van Leeuwen Onderzoeksrapport Jeukens De Werkgroep Dip: Gezamenlijk of gescheiden voortbestaan Werkgroep Herstructurering Nederlandse Antillen Oorzaak mislukking herstructurering Nederlandse Antillen De West-Indische F ederatie Het model van de PvdA Omslag in het Nederlandse Beleid Schets van een Gemenebestconstitutie voor het Koninkrijk der Nederlanden Gemengde Commissie werkgroep modernisering Statuut

13 5.11 Voorbereidingen op de Toekomstconferentie De Toekomstconferentie De Landelijke Commissie Herstructurering Nederlandse Antillen Rapport werkgroep Bestuurlijke en Financiële Verhoudingen Visies en verwachtingen van de bevolking van de Nederlandse Antillen omtrent hun verhouding binnen het Koninkrijk Overzicht samenwerking in de Oost-Caribische regio 186 Voetnoten Franse en Engelse bestuuursmodellen in het Caribische gebied De Franse staatsstructuur Bestuurlijke verhoudingen De Franse dekolonisatie en het ontstaan van de DOM - TOM Verschillen tussen een DOM een TOM en een CT Verdeling van de verantwoordelijkheden tussen de verschillende bestuurslagen bij een DOM De positie van de DOM - TOM binnen de Europese Unie Toekomstperspectief van de Caribische DOM volgens de Franse overheid Vergelijking met Nederland Het Verenigd Koninkrijk (VK) Bevoegdheid wetgeving/ constituties ten behoeve van de BDT s Betrekkingen met de BDT s: bevoegde instanties Het Staatsbestel van de BDT s Samenstelling van de vertegenwoordigende wetgever Het streven naar onafhankelijkheid 240 Voetnoten Denkbare modellen voor de staatkundige relatie tussen Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba Een meer geïntegreerd Koninkrijk De status van provincie Een gemenebestrelatie met Nederland Volledige onafhankelijkheid Bestuur op maat 270 Voetnoten

14 8 De staatkundige structuur voor de Nederlandse Antillen in de 21ste eeuw Inleiding Huidige staatkundige situatie in de Nederlandse Antillen Vergelijking van de beschreven modellen met het Franse en Britse model Staatkundige verhouding Nederlandse Antillen in de toekomst EU en de Nederlandse Antillen en Aruba Aanpassingen van het huidige Statuut 292 Voetnoten 297 Samenvatting 299 Summary 309 B ijlagen: I Geraadpleegde literatuur 315 II Het Statuut 323 III Lijst van afkortingen 343 IV Totaal uitgaven R egister: 347 Curriculum Vitae