De effecten van vervangende organen op de kijk op het leven van mensen.
|
|
- Christel van den Berg
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Essay door Shane Severins De effecten van vervangende organen op de kijk op het leven van mensen. Introductie: Leven als een onsterfelijke robot zoals de terminator. Dit lijkt misschien op een idee dat alleen in sci-fi films kan voorkomen, maar het tegendeel is waar; wetenschappers zijn al veel verder dan wij denken. Met de nieuwe industriële uitvindingen en nieuwe vormen van operaties kunnen we nieuwe organen kweken of fabriceren met de cellen van onszelf of anderen. In dit essay ga ik een aantal punten behandelen die te maken hebben met orgaanprotheses gemaakt van menselijke cellen. Deze punten focussen op twee gebieden: 1. het principe organ farming, d.w.z. orgaankweek met gebruik van embryonale stamcellen. Later in dit essay geef ik een uitgebreidere definitie. 2. Het inzetten van 3d printers. Ze zijn beide bedoeld om organen te maken. Ook zal ik toelichting geven over wat een mens nou precies een mens maakt en beargumenteer of deze nieuwe vormen van organen dit beeld van de mens kunnen veranderen. Waarom dit onderwerp?: De reden dat ik dit onderwerp heb gekozen is, omdat mijn vader bijna veertig jaar geleden helaas zijn zicht is kwijtgeraakt aan zijn rechteroog. Hierdoor moest hij stoppen met vechtsporten en mocht hij geen wedstrijden meer spelen. Ik ben hierdoor al lang op zoek naar een oplossing voor mijn het probleem van mijn vader en schrijf daarom dus dit essay. Doel: Het doel van het schrijven van dit essay is om mensen informatie te geven over wat technologie op het gebied van vervangbare organen te bieden heeft. Ik zal allereerst dieper ingaan op wat de mens nou precies mens maakt en of er dingen zijn die ervoor kunnen zorgen dat we ons mens zijn kwijt raken. Hieruit trek ik conclusies die ik meeneem naar de volgende twee
2 paragrafen. Paragraaf twee gaat over organ farming, een concept dat de laatste jaren veel vragen heeft opgeroepen. De laatste paragraaf gaat over het inzetten van 3d printers om weefsel te printen om daarmee organen te kunnen creëren. Ik zal in deze paragrafen de conclusies op de punten van de eerste paragraaf verwerken.
3 Wat is de mens?: In hoeverre zien wij een mens als mens en wat maakt ons anders dan andere wezens? Dit zijn misschien wel de twee belangrijkste vragen die eerst beantwoord moeten worden voordat we het kunnen gaan hebben over de orgaanprotheses zelf. Ze zijn helemaal belangrijk om de vraag hoe verandert de kijk op het leven door orgaanprotheses te beantwoorden. Als we niet eens precies weten wat onze huidige kijk op het leven is, hoe kunnen we dan weten hoe deze eventueel kan gaan veranderen? Deze vragen zijn echter niet zomaar te beantwoorden, aangezien er niet een vast antwoord is, maar na jarenlang filosoferen en onderzoek heeft men wel een aantal punten kunnen vinden die mensen anders maken dan andere wezens. Zo neemt het boek van Michael Gazzaniga (Gazzaniga, 2008) - een professor in de psychologie aan de universiteit van Santa Barbara, Californië en hoofd van het onderzoekscentrum op het gebied van de geest - je mee door de nieuwste onderzoeken op het gebied van breinevolutie. In het boek vertelt hij dat er vijf emotionele modules zijn die ons onderscheiden van andere wezens; twee daarvan zijn relevant voor het vinden van een antwoord op de onderzoeksvraag. Gazzaniga vertelt in zijn boek dat mensen na een bepaalde leeftijd tekens van afschuw beginnen te tonen. Wij als mensen zullen bij alles wat we doen afschuw vertonen waardoor we sommige taken niet of anders zullen uitvoeren. Dit principe is niet van toepassing bij dieren. Verder vertelt Gazzaniga, dat mensen de enige wezens zijn die zich afvragen waarom wij uniek zijn vergeleken met andere wezens en dat wij een grote drang hebben het antwoord hierop te vinden. De vraag In hoeverre zien wij een mens als mens komt ook aan bod in het boek. Hier geeft Gazzaniga aan dat hoe ver wij ook gaan met het aanpassen van ons lichaam, we het na enige tijd normaal beginnen te vinden. Zo geeft hij het voorbeeld dat we een bril misschien eerst ook raar vonden, maar dat het na enige tijd geaccepteerd werd in de samenleving en het niets veranderde aan het begrip de mens. Deze twee punten zie ik echter niet als een definitief antwoord op de vragen, maar meer als discussiepunten, die ik ga meenemen naar de rest van het essay.
4 Organ farming: Tegenwoordig hebben we pacemakers voor mensen die problemen hebben met hun hart. Maar stel, dat deze over een aantal jaar helemaal overbodig zijn geworden en je gewoon een nieuw hart kunt krijgen? Dit is iets wat de afgelopen jaren steeds dichterbij komt door de experimenten met het kweken van organen (Kenninslink.nl, 2016). Orgaankweek - ook wel bekend als organ farming - is het principe waarbij stamcellen van een embryo van 4-5 dagen oud worden gehaald. Dit noemen we ook wel embryonale stamcellen. Deze hebben nog geen gespecificeerde taak gekregen en kunnen dus nog in alles veranderen. De vraag die ik me hierbij stel is, of dit wel ethisch correct is om te doen. Aan de ene kant red je er het leven van een persoon mee of maak je het leven van een persoon een stuk makkelijker, maar aan de andere kant offer je daar wel een leven voor op. De kans bestaat ook, dat het nieuwe orgaan afgestoten wordt door het lichaam, omdat het lichaam merkt dat het nieuwe orgaan er niet oorspronkelijk vandaan komt. (De kans op afstoting is met organen afkomstig van orgaankweek wel een stuk kleiner, dan met transplantatie van dierlijke of menselijke donororganen, maar uitgesloten is het niet. Als afstoting optreedt, heb je voor niets een mensenleven opgegeven. Bovendien is er nog een discussie te voeren, nl. die over de moeders, die de cellen als het ware doneren, daardoor hun moederschap opzeggen en daarmee ook het vaderschap van de vader. Mogen vrouwen dit zelf beslissen net als met een abortus of zouden de vaders hier akkoord mee moeten gaan? Mijn standpunt over organ farming: Naar mijn mening zou het verwijderen van stamcellen voor gebruik bij orgaankweek een vervanger moeten worden voor een overtijdbehandeling. Daarbij worden als het ware ook de cellen verwijderd, maar wordt er alleen niets mee gedaan, terwijl je in ieder geval met dit principe nog een leven kan redden door de cellen in organen te veranderen. De afschuw voor de beslissing van een overtijdbehandeling zal dan waarschijnlijk verminderen, aangezien de cellen voor een goed doeleinde gebruikt kunnen worden. Dit lijkt in eerste instantie misschien positief, maar er is ook een keerzijde. Mensen zullen hierdoor wellicht ook eerder kiezen om een overtijdbehandeling te laten uitvoeren, omdat ze weten dat de cellen naar een goed
5 doeleinde gaan. Was dit niet het geval geweest, dan zou een vrouw misschien toch besloten hebben het kindje te houden. Ons zelfbeeld zal ook enorm veranderen als dit op grote schaal zal gebeuren. Mensen hoeven niet meer jarenlang te wachten op een donororgaan, aangezien er elk jaar tienduizenden overtijdbehandelingen/abortussen worden gepleegd, alleen al in Nederland (fiom.nl, zd). De levensverwachting zal hierdoor gaan stijgen, doordat er enerzijds minder doden zullen vallen door gebrek aan donoren en anderzijds organen vervangen zullen kunnen worden, wanneer de oude organen ziek of vervuild zijn. Ik denk dat door al deze veranderingen ons zelfbeeld zo verandert, dat we na een bepaalde periode onszelf gaan zien als meer onsterfelijk dan ooit te voren en dat daardoor het begrip het leven veel positiever opgevat zal worden door veel mensen. 3d printers: 3d printers zijn wel bekend onder de studenten van CMGT. Je kunt ze gebruiken voor allerlei soorten projecten en taken. 3d printers kunnen de laatste tijd steeds meer dingen doen en evolueren in rap tempo. Er zijn tegenwoordig zelfs al bedrijven en stichtingen die 3d printers inzetten om te trachten weefsel te printen om zo organen te kunnen produceren. Een van deze stichtingen is de Nederlandse Transplantatie Stichting (transplantatiestichting.nl, 2014). Zij proberen ook met stamcellen (die verkregen zijn uit orgaankweek) of cellen van een levende persoon weefsel te printen. De NTS geeft aan, dat dit principe nog in een zeer experimentele fase is en ze vooralsnog alleen maar voorweefsel kunnen printen. Dit wil zeggen, dat de cellen al wel op de goede plaats liggen maar nog niet kunnen functioneren als echte cellen kunnen. De NTS geeft aan dat het echt maken van werkende organen nog lang niet mogelijk is, maar doet wel een voorspelling dat we waarschijnlijk over een tiental jaren hopelijk wel kunnen beginnen met het transplanteren van het geprinte weefsel. Mijn mening over 3d printers en orgaan printen: De vraag die je kunt stellen is of we wel genoeg op 3d printers kunnen vertrouwen om organen voor ons te produceren. Ik denk dat we op dit moment daar nog geen antwoord op kunnen geven. Zoals het NTS al aangaf, kunnen ze nu alleen nog maar voorweefsel printen en verwachten ook niet dat we in de zeer nabije toekomst werkende organen kunnen printen. Wel
6 denk ik dat wanneer dit deze printers in de toekomst wel zal lukken, zij de essentie gaan worden voor de verandering op onze kijk op het leven. Ik denk dat wanneer mensen zien, dat we met zowel stamcellen als onze eigen cellen nieuwe organen kunnen printen, het begrip leven totaal verandert. Niet langer zullen er mensen dood hoeven gaan aan hartfalen of niet goed functionerende nieren aangezien zij dan gewoon nieuwe kunnen krijgen. Sterker nog, als de organen met eigen cellen van de betreffende persoon worden gemaakt is de kans minimaal dat de organen die daarbij ontstaan zullen worden afgestoten. Hierdoor zal de kijk op het leven veranderen van: Als ik een van deze ziektes/kwalen krijg ga ik dood naar Als ik deze ziektes/kwalen krijg is er een grote kans dat ik het gewoon overleef. Dit is natuurlijk een veel positievere kijk. Samenvatting: De vraag welk effect vervangende organen hebben op de kijk op het leven van mensen is een vraag die nog niet definitief beantwoord kan worden, aangezien vervangbare organen zoals ik ze in dit essay heb beschreven (door middel van menselijke cellen) er nog niet zijn. Wel komt het steeds dichterbij. We kunnen daarom alleen nog maar speculeren over wat de gevolgen zullen zijn. Mensen zijn wezens die zich altijd afvragen waarom zij anders zijn dan anderen. Alleen dit al maakt ze uniek. Echter, wij zijn ook de enige wezens, die afschuw voelen en wij laten ook afschuw onze keuzes in het leven veranderen. Organ farming zal een principe worden, dat veel weerstand, maar tevens veel steun zal krijgen van verschillende mensen. Er zullen mensen zijn die - net als bij abortus nu het geval is spreken van moord, maar er zullen ook mensen zijn die opgelucht zijn, omdat door dit principe de wachtrijen voor een donororgaan enorm omlaag gaan. 3d printers kunnen worden ingezet om orgaanweefsel te printen en daardoor dus in de toekomst organen mee te maken. Dit kan weer worden gedaan met stamcellen die via organ farming worden verkregen, maar ook met eigen cellen.
7 Conclusie: Wat zullen het printen van organen en organ farming betekenen voor ons zelfbeeld en kijk op het leven in de toekomst? Ons zelfbeeld zal enorm gaan veranderen, aangezien wij minder vatbaar zijn voor doodsoorzaken die wij nu kennen en daardoor zullen we ons anders opstellen naar de dood, maar ook naar onszelf. Mensen zullen minder snel bang zijn wanneer ze een ziekte of kwaal krijgen die op dit moment nog dodelijk is. Mensen zullen dus positiever in het leven gaan staan. Maar tevens is er de vraag of dit wel voor iedereen is? Er zullen zeker mensen zijn die niets willen weten van de nieuwe orgaankweekmethodes of het niet kunnen betalen. Dit kan dus de kijk op het leven verslechteren voor sommige mensen. Maar hopelijk zullen de meeste mensen er baat bij hebben. Leven als de terminator zit er voor ons dus nog lang niet in. Ook zullen we niet echt een onsterfelijke robot zijn, maar meer een machine die altijd blijft doorlopen en alleen van buitenaf of door ouderdom kan worden gestopt.
8 Bronnenlijst Gazzaniga, M. (2008). Human: The science behind what makes us unique. Redactie Stichting Biowetenschappen en Maatschappij. (2016, juni 22). Gekweekte mini-organen. Geraadpleegd op 13 maart 2017, Opgehaald van Kenninslink.nl: Redactie Fiom. (zd). Cijfers en Feiten abortus. Geraadpleegd op 13 maart 2017, Opgehaald van fiom.nl: Redactie Nederlandse transplantatie stichting. (2014, juli 1). De toekomst van transplantatie: 3D printen van organen. Geraadpleegd op 15 maart 2017, Opgehaald van transplantatiestichting.nl:
Xenotransplantatie is de transplantatie van organen, weefsels of cellen van de ene diersoort naar de andere diersoort, dus ook van dier naar mens.
Samenvatting door een scholier 1810 woorden 7 maart 2002 5,5 59 keer beoordeeld Vak ANW Xenotransplantatie uitleg in het kort Xenotransplantatie is de transplantatie van organen, weefsels of cellen van
Nadere informatieDONOR IN HART EN NIEREN
DONOR IN HART EN NIEREN havo/vwo MODULE: blz Inleiding Dit boekje gaat over orgaandonatie Het maakt deel uit van de lessenserie Donor in hart en nieren De lessenserie is uitgegeven door NIGZ-Donorvoorlichting
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Transplantatie
Praktische opdracht Biologie Transplantatie Praktische-opdracht door een scholier 1784 woorden 19 oktober 2010 7,5 6 keer beoordeeld Vak Biologie Orgaantransplantatie Wat houdt een transplantatie in? Inleiding
Nadere informatie1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Ontwikkelen van een eilandjesbron ten behoeve van transplantatie van geëncapsuleerde eilandjes van Langerhans voor behandeling van diabetes 1.2 Looptijd van
Nadere informatie1. Ben jij één van de 5,8 miljoen donoren?
Donorschap Per 31 augustus 2015 zijn er 5,8 miljoen Nederlanders die geregistreerd donor zijn (CBS,2015) 7 6 5 4 1. Ben jij één van de 5,8 miljoen donoren? 6 39% Ja Nee 1 Al 40 jaar, als je een orgaan
Nadere informatie8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën
8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën Ga je een sectorwerkstuk maken? Dan is orgaan- en weefseldonatie een goed onderwerp! Hier vind je allerlei tips, bronnen en ideeën om een sectorwerkstuk
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. weefselconstructie, bloedvaten, nierfalen
Niet-technische samenvatting 2015310 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De invloed van nierfalen op weefselconstructie van bloedvaten 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieDONOR IN HART EN NIEREN
DONOR IN HART EN NIEREN vmbo MODULE: blz blz donor in hart en nieren Module 2 DONOR IN HART EN NIEREN vmbo MODULE: blz Lessen over orgaandonatie Dit boekje gaat over orgaandonatie Donororganen en donorweefsels
Nadere informatieProfielwerkstuk Het stappenplan, tips en ideeën
Profielwerkstuk Het stappenplan, tips en ideeën Ga je een profielwerkstuk maken? Dan is orgaan- en weefseldonatie een goed onderwerp! Hier vind je allerlei tips, bronnen en ideeën om een profielwerkstuk
Nadere informatieWerkstuk ANW Xenotransplantatie
Werkstuk ANW Xenotransplantatie Werkstuk door een scholier 1752 woorden 21 november 2001 4,8 22 keer beoordeeld Vak ANW Inhoudsopgave Deel 1. Inleiding: Soorten transplantatie Soorten transplantaties Xenotransplantatie
Nadere informatie17 oktober Onderzoek: Orgaandonatie
17 oktober 2014 Onderzoek: Orgaandonatie 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De
Nadere informatieDe waarde van ziek weefsel
Tekst Gerben Stolk Nieuw onderzoekmodel medicatie hartpatiënten De waarde van ziek weefsel Kan de werking van medicijnen voor hartpatiënten nóg beter worden getest dan in proefdieren? Op initiatief van
Nadere informatieTissue Engineering. Kennis en mening van middelbare scholieren
Tissue Engineering Kennis en mening van middelbare scholieren Lieke Asma Wetenschapswinkel Universiteit Twente 22 mei 2006 Inhoudsopgave Pag. Voorwoord 3 1. Inleiding 4 2. Onderzoeksvragen en hypotheses
Nadere informatie6.2. Boekverslag door D woorden 17 oktober keer beoordeeld. Inleiding
Boekverslag door D. 2502 woorden 17 oktober 2003 6.2 128 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Na veel onderzoek in laboratoria werd uiteindelijk op 23 december 1954, met succes een niertransplantatie
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Xenotransplantatie
Praktische opdracht ANW Xenotransplantatie Praktische-opdracht door een scholier 1700 woorden 12 juni 2003 6,2 13 keer beoordeeld Vak ANW Inhoudsopgave Inleiding Deelvraag 1 Deelvraag 2 Deelvraag 3 Deelvraag
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015246 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontrafelen van de rol die darmflora speelt in het ontstaan van hart- en vaatziekten 1.2 Looptijd van het project 1.3
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Van Nature tot Metro Van Nature tot Metro Inleiding Onderzoekers publiceren het verslag van hun onderzoek in wetenschappelijke bladen die internationaal verschijnen.
Nadere informatie7,4. Keuzeopdracht door een scholier 1316 woorden 25 maart keer beoordeeld. - Wat zijn proefdieren eigenlijk?
Keuzeopdracht door een scholier 1316 woorden 25 maart 2003 7,4 24 keer beoordeeld Vak ANW - Wat zijn proefdieren eigenlijk? Een dierproef is een experiment waarbij (levende) dieren worden gebruikt voor
Nadere informatieEen pilletje als oplossing?
Een pilletje als oplossing? Titel: Een pilletje als oplossing? Vak: Biologie Domein: Interactie Sector: vmbo klas 2 3D aspect: werkwijze: waarderen en oordelen Denkwijze: oorzaak en gevolg 1. Introductie
Nadere informatieRegelgeving inzake lichaamsmateriaal
Regelgeving inzake lichaamsmateriaal Wegwijs in de wetgeving 1 Marie Claire de Vries Inhoud 1. VWS en medische producten 2. Wetgeving inzake lichaamsmateriaal 2 VWS en medische producten. Voorzien in de
Nadere informatiePositieve verpleegkunde: op weg naar een bloeiende samenleving!
Van Kleef Lezing 10-12-2015 Spreker: Jan Walburg, Hoogleraar Positieve Psychologie, Universiteit van Twente Positieve verpleegkunde: op weg naar een bloeiende samenleving! Aan positieve psychologie kleeft
Nadere informatie146
145 146 Bij genetische modificatie door middel van transgenese worden met behulp van biotechnologische technieken erfelijke eigenschappen veranderd of van het ene naar het andere organisme overgebracht.
Nadere informatieKANKER EN KANKERONDERZOEK
DE GEMENE DELER KANKER EN KANKERONDERZOEK Naam: Klas: Datum: INLEIDING Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Bijna een derde van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat zelf mee te maken. Op dit moment
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Orgaantransplantaties
Praktische opdracht Biologie Orgaantransplant Praktische-opdracht door een scholier 2283 woorden 9 mei 2006 8 209 keer beoordeeld Vak Biologie Toen ik de opdracht kreeg een P.O. te maken voor Biologie
Nadere informatieDonor. Inleiding. Hoofdstukken. Wat is een donor?
Donor Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over donor zijn. Omdat ik het heel belangrijk vind dat mensen donor zijn. En ik wil jullie graag vertellen wat donor zijn eigenlijk precies is en waarom iedereen
Nadere informatieAls iemand slachtoffer is geworden van incest moet abortus ook kunnen worden gepleegd.
Spreekbeurt door een scholier 1609 woorden 12 februari 2003 7.2 79 keer beoordeeld Vak Nederlands De redenen voor een abortus. Je kan wel zo zeggen van ik wil geen kind en daarom wil ik een abortus, maar
Nadere informatieDe Keukentafel Uitdaging
De Keukentafel Uitdaging MAG HET WAT RUSTIGER AAN DE KEUKENTAFEL Gemaakt in het kader van het Swing project Een cliëntproces; tools voor samenwerking Door Nic Drion Aan de keukentafel Aan de keukentafel
Nadere informatieWelke richting volg je? In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?
Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet
Nadere informatieBent u al donor? Ja Nee
Nederland zegt Bent u al donor? Ja Nee Wist u dat u als donor in één keer acht levens kunt redden? En dat het heel makkelijk is om u als donor te registreren? Of u nu oud, jong, groot, klein, dik, dun,
Nadere informatieGOED ALS NIEUW BIOLOGIE LEERLINGENHANDLEIDING
ZO GOED ALS NIEUW BIOLOGIE LES 1: GEKWEEKTE WEEFSELS Als er in ons lichaam iets kapot gaat, kan dat een probleem opleveren. Sommige onderdelen zijn te vervangen, maar zo goed als het origineel wordt het
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Summary in Dutch)
(Summary in Dutch) Omgaan met Informatie over Complexe Onderwerpen: De Rol van Bronpercepties In het dagelijkse leven hebben mensen een enorme hoeveelheid informatie tot hun beschikking (bijv. via het
Nadere informatieDonoren zijn van levensbelang Inclusief donorformulier
Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.donorvoorlichting.nl Donoren zijn van levensbelang Inclusief donorformulier Donoren zijn van levensbelang Donororganen en donorweefsels zijn nodig om ernstig
Nadere informatieKlonen we straks mensen? Antwoord op de lastigste vragen in het klo...
1 van 5 7-2-2018 08:34 newscientist.nl Klonen we straks mensen? Antwoord op de lastigste vragen in het kloondebat Andy Coghlan 6-8 minuten De komst van Zhong Zhong en Hua Hua, s werelds eerste gekloonde
Nadere informatieBIO ETHISCHE VRAGEN. Ethisch / Juridisch debat. Welke zijn voorbeelden van knelpunten?
BIO ETHISCHE VRAGEN Ethisch / Juridisch debat Welke zijn voorbeelden van knelpunten? Mag men aan vrouwen eiceldonatie vragen? Welk statuut en waarde kent men toe aan de eicel? Welk statuut en waarde kent
Nadere informatieFuturist Gerd Leonhard over technologie en de mensheid
Futurist Gerd Leonhard over technologie en de mensheid Terwijl de titel van zijn nieuwste boek Technology vs. Humanity een strijd tussen mens en robot doet verwachten, is futurist Gerd Leonhards visie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 28 284 Wijziging van de Wet op bijzondere medische verrichtingen betreffende invoering van een verbod op xenotransplantatie Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING
Nadere informatieWAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over.
WAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over. Op 1 juli 2020 komt de nieuwe donorwet. Deze wet is voor mensen in Nederland van 18 jaar of ouder die ingeschreven zijn in een Nederlandse
Nadere informatieOpdracht Levensbeschouwing Doodstraf
Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht door een scholier 1930 woorden 14 maart 2003 6,2 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 0. Geef een korte argumentatie waarom jij tegen of voor de doodstraf
Nadere informatie11 MEI Wet betreffende het onderzoek op embryo's in vitro. (B.S. 28/05/2003)
11 MEI 2003. - Wet betreffende het onderzoek op embryo's in vitro. (B.S. 28/05/2003) Artikel 1. Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet Art. 2. Voor de toepassing van
Nadere informatieBesmettelijke hersenaandoeningen
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Moeten we ons zorgen maken over een huntingtine-invasie? Goed lab
Nadere informatieGenen & embryo s. Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen
Genen & embryo s Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen Genen en embryo s Deze lezing: Introductie genen en gentechnologie Meer gentechnologie: crispr/cas9 Genetische modificatie van embryo s Drie-ouder
Nadere informatieSTAMCELLEN. 1. Definitie 2. Soorten 3. Eicel 4. Morula 5. Blastocyst 6. Foetus 7. Navelstrengbloed 8. Stamcellen uit volwassen individu
STAMCELLEN 1. Definitie 2. Soorten 3. Eicel 4. Morula 5. Blastocyst 6. Foetus 7. Navelstrengbloed 8. Stamcellen uit volwassen individu DRIE EIGENSCHAPPEN: DEFINITIE VAN STAMCELLEN A) NIET- DIFFERENTIATIE
Nadere informatieWAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over.
WAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over. Vanaf 1 juli 2020 gaat de nieuwe donorwet in. Dan komt iedereen vanaf 18 jaar die is ingeschreven in een Nederlandse gemeente in het nieuwe
Nadere informatiehoofdstuk 2 een vergelijkbaar sekseverschil laat zien voor buitenrelationeel seksueel gedrag: het hebben van seksuele contacten buiten de vaste
Samenvatting Mensen zijn in het algemeen geneigd om consensus voor hun eigen gedrag waar te nemen. Met andere woorden, mensen denken dat hun eigen gedrag relatief vaak voorkomt. Dit verschijnsel staat
Nadere informatieWat is? filosofie? Wat is. en kwaad. Hoofdstu
Wat is filosofie? Hoofdstuk 1 1 filosoferen: doordenken! 5 e vragen 6 2 gewone vragen en filosof isch 9 3 aanleidingen om te filosoferen 12? eren 4 waarom filosof 5 samen filosoferen 14 17 6 filosof ie
Nadere informatieVERANDER- MANAGEMENT. Direct aan de slag met veranderprocessen, randvoorwaarden en weerstanden tegen veranderingen
VERANDER- MANAGEMENT Direct aan de slag met veranderprocessen, randvoorwaarden en weerstanden tegen veranderingen Dit rapport behandelt alle aspecten rondom het begrip verandermanagement. Meer weten over
Nadere informatieEen ander domein is de wetenschap. Wetenschap kan men als volgt omschrijven:
Pagina B 1 Samenvatting inleidende les ethiek 8/02/06 ETHIEK. Filosofie is denken, hard nadenken over vanalles en nog wat, en hoort eigenlijk bij ethiek. Ethiek zelf kan me ook een beetje vergelijken met
Nadere informatieOntwikkeling versus degeneratie
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Wordt de groei van kinderen beïnvloed door de ZvH mutatie? Kleine
Nadere informatieAfweer systeem tegen ziektes, moederlijk hormoon,ontwikkeling, vogels, testosteron
Niet-technische samenvatting 2015311 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Heeft de kwaliteit van het afweer systeem bij de vader een invloed on de kwetsbaarheid van de kinderen voor moederlijk
Nadere informatieRobotica. door Fabien van der Ham Alles is rond
Robotica Praattips om te filosoferen met kinderen over robotica door Fabien van der Ham Alles is rond www.filosofiejuf.nl Waarom deze praattips? De organisatie Nederland leest wil Nederland meer laten
Nadere informatie6,2. Werkstuk door een scholier 1735 woorden 11 april keer beoordeeld. Levensbeschouwing
Werkstuk door een scholier 1735 woorden 11 april 2002 6,2 224 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding. We hebben voor dit onderwerp gekozen omdat ons het wel een interessant onderwerp leek en we
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2000 2001 26 568 (R 1638) Wijziging van de Rijksoctrooiwet, de Rijksoctrooiwet 1995 en de Zaaizaad- en Plantgoedwet ten behoeve van de rechtsbescherming
Nadere informatieB1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8. Menselijke prestaties verbeteren. Ons lichaam. Wat zou jij. Het leven is. willen verbeteren? van binnen veranderen?
Menselijke prestaties verbeteren Ons lichaam Wat zou jij Het leven is B1 B2 B3 B4 van binnen veranderen? willen verbeteren? een geschenk Met hulp van technologie is er oneindig veel te verbeteren aan de
Nadere informatieEindexamen vwo biologie pilot 2012 - I
Bloedziekte verhelpen met huidcellen Een internationaal team van stamcelonderzoekers rapporteert een doorbraak in de behandeling van Fanconi anemie, een erfelijke bloedziekte. De onderzoekers verwachten
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies
Nadere informatieV O L G E R S F A C E B O O K / D E D R E S S C O A C H W W W. G L A N C Y. N L
SIMPEL STAPPENPLAN VAN JE PASSIE JE WERK MAKEN 3.278 VOLGERS FACEBOOK/DEDRESSCOACH WWW.GLANCY.NL Mijn reis: van passie naar ondernemer Gefeliciteerd! Je hebt een eerste stap gezet. Wat fantastisch dat
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 150 Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De natuurlijke afweer van het lichaam wordt verzorgd door het immuunsysteem. Zonder immuunsysteem zouden pathogenen zoals virussen
Nadere informatieWat is je leeftijd (bv. 17)? Typ leeftijd over (enkel cijfers) jaar. In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?
Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet
Nadere informatie6,6. Werkstuk door een scholier 3419 woorden 21 oktober keer beoordeeld. Inhoudsopgave
Werkstuk door een scholier 3419 woorden 21 oktober 2003 6,6 38 keer beoordeeld Vak ANW Inhoudsopgave Inleiding: Een nieuw leven met een nieuwe lever Hoofdvraag Vraagstukken Deelvragen Wat is xenotransplantatie?
Nadere informatieGeschiedenis en Techniek Groep 7
Geschiedenis en Techniek Groep 7 Water verplaatsen Grieken en Romeinen Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over
Nadere informatieOnvoorwaardelijke liefde 1 e zondag in de veertig dagen tijd 18 februari 2018 Bij Genesis 21 : en Marcus 1 : 12 15
Onvoorwaardelijke liefde 1 e zondag in de veertig dagen tijd 18 februari 2018 Bij Genesis 21 : 14-19 en Marcus 1 : 12 15 Afgelopen woensdag is de veertig dagen tijd begonnen. We tellen veertig dagen tot
Nadere informatieDarmkanker. Dit is leukemie
Darmkanker Dit is leukemie Bloed wordt gemaakt in het beenmerg. Beenmerg zit in je botten. In het beenmerg zitten stamcellen. Uit de stamcellen ontstaan bloedcellen. Bloed stroomt door je bloedvaten naar
Nadere informatieMeer weten? Ga naar www.donorvoorlichting.nl.
Vraag 1 Wat is doneren? Doneren betekent geven of schenken. Iemand die orgaan- of weefseldonor is, geeft na zijn dood zijn organen of weefsels weg voor transplantatie. Dit heet donatie. Bekijk het filmfragment
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Afscheid nemen betekent loslaten. We hebben in het afgelopen jaar afscheid moeten nemen van een aantal mensen. We zullen straks hun namen noemen, één
Nadere informatie5.5. Werkstuk door een scholier 2547 woorden 4 november keer beoordeeld. Wat is het verschil tussen de dierproeven van vroeger en nu?
Werkstuk door een scholier 2547 woorden 4 november 2005 5.5 49 keer beoordeeld Vak ANW Wat is het verschil tussen de dierproeven van vroeger en nu? Voorwoord Al honderden jaren worden er dierproeven gebruikt
Nadere informatieDeel ; Conclusie. Handleiding scripties
Deel ; Conclusie Als je klaar bent met het analyseren van de onderzoeksresultaten, kun je beginnen met het opstellen van de conclusie(s), de eventuele discussie en het eventuele advies. In dit deel ga
Nadere informatieWerkstuk Biologie Erfelijkheid
Werkstuk Biologie Erfelijkheid Werkstuk door een scholier 1743 woorden 3 mei 2000 5,1 126 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Informatie over het onderwerp: Het onderwerp is erfelijkheid. Er is weinig
Nadere informatieKANKER EN KANKERONDERZOEK
DE GEMENE DELER KANKER EN KANKERONDERZOEK Naam: Klas: Datum: INLEIDING Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Bijna een derde van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat zelf mee te maken. Op dit moment
Nadere informatieHersenonderzoek en intelligentie
45 Hersenonderzoek en intelligentie U werkt als psycholoog-onderzoeker aan de universiteit. Binnenkort bezoekt u samen met een collega het symposium Hersenen en intelligentie. U hebt afgesproken dat ieder
Nadere informatieIntroductie tot privacy
Introductie tot privacy Deelnemers ontdekken hoe zij over privacy denken en welke invloed dit heeft op hun eigen leven. Deelnemers bedenken welke informatie ze graag privé willen houden en in welke context
Nadere informatieArtificiële Intelligentie En De Menselijke Maatschappij
Artificiële Intelligentie En De Menselijke Maatschappij door : Carlo Tijmons CMGT1A docent: Maaike Harbers datum: 08-07-016 vak: Filosofie 01-3: Ons Brein en Bewustzijn Abstract De film Her is wat mij
Nadere informatieToetsingsvragen Basispakket
Toetsingsvragen Basispakket I. De vier wezensdelen van de mens (Rudolf Steiner/antroposofie) 1) B) Welke wezensdelen vinden we volgens Rudolf Steiner terug bij: mineralen, planten, dieren en mensen. 2)
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
11 Nederlandse Samenvatting Bij beslissingen over het al dan niet vergoeden van behandelingen wordt vaak gebruikt gemaakt van kosteneffectiviteitsanalyses, waarin de kosten worden afgezet tegen de baten.
Nadere informatieSamenvatting. Kans op latere nierfunctieproblemen bij levende donoren
Samenvatting Mensen die een donornier nodig hebben, staan in ons land gemiddeld drie tot vier jaar op de wachtlijst voor transplantatie van een nier van een overleden donor. Het aanbod van postmortale
Nadere informatieNCAE. Toelichting handelsnormen voor eieren - verzamelaars november 2013
1 TOELICHTING HANDELSNORMEN VOOR EIEREN VERZAMELAARS Inhoud 1 Algemeen 2 Vergunning / registratie 3 Ontvangst, transportverpakking, begeleidend document eieren 4 Intraverkeer van eieren 5 Merken van de
Nadere informatieC. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse
C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse en ook: wil ik werken, of door naar een (passende) hbo-opleiding? Optie 1: Een vraag die ieder mens zich vroeg of laat stelt: wat wil
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2003 2004 26 568 Wijziging van de Rijksoctrooiwet, de Rijksoctrooiwet 1995 en de Zaaizaad- en Plantgoedwet ten behoeve van de rechtsbescherming van biotechnologische
Nadere informatieReacties na TV-uitzending Grote Donorshow
Reacties na TV-uitzending Grote Donorshow BNN heeft vrijdagavond de grote Donorshow uitgezonden. Sommige vragen van vlak voor de uitzending hebben we ook gesteld na afloop. Dan kunnen we zien hoe mensen
Nadere informatieGRIP OP JE LOOPBAAN. Praktische checklist
GRIP OP JE LOOPBAAN Praktische checklist GRIP OP JE LOOPBAAN PRAKTISCHE CHECKLIST Hoe krijg je grip op je loopbaan? Nadenken over wie je bent, wat je wilt en wat je kan, helpt om meer grip te krijgen
Nadere informatieUiteenzetting Nederlands Orgaan en weefsel donatie
Uiteenzetting Nederlands Orgaan en weefsel do Uiteenzetting door een scholier 2635 woorden 18 maart 2011 6,2 16 keer beoordeeld Vak Nederlands Waarom dit onderwerp? Ik heb voor het onderwerp orgaando gekozen
Nadere informatieWaar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol?
Hoe word ik beter in geschiedenis? Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen.
Nadere informatieINFORMATIE VOOR NABESTAANDEN. Dit is een uitgave van de Nederlandse Transplantatie Stichting transplantatiestichting.nl.
INFORMATIE VOOR NABESTAANDEN Dit is een uitgave van de Nederlandse Transplantatie Stichting transplantatiestichting.nl Orgaandonatie Waarom krijgt u deze brochure? Iemand in uw naaste omgeving is overleden
Nadere informatieHet zijn de mensen die geen twijfel kennen voor wie we doodsbang moeten zijn
Het zijn de mensen die geen twijfel kennen voor wie we doodsbang moeten zijn INLEIDING Bij twijfel doen! De titel van dit boek staat haaks op de conventie in onze maatschappij dat je bij twijfel niet moet
Nadere informatieU schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?
Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen
Nadere informatieBetreft: reactie Nederlandse Transplantatie Vereniging inzake consultatieronde Wet Zeggenschap Lichaamsmateriaal.
De heer E. Beenakker Contactpersoon VWS Wet Zeggenschap Lichaamsmateriaal Haarlem, 23 juni 2017 JdJ/MY/51.17 Betreft: reactie Nederlandse Transplantatie Vereniging inzake consultatieronde Wet Zeggenschap
Nadere informatieLAAT DE WIND WAAIEN
LAAT DE WIND WAAIEN 2019 zal worden herinnerd als het jaar waarin iets veranderde, toen kinderen staakten om volwassenen te vragen actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Geïnspireerd
Nadere informatieMaking an interactive video Door Remco Draijer (imm08304)
Making an interactive video Door Remco Draijer (imm08304) Achtergrond Deze paper is een opdracht voor het vak Inleiding Multimedia voor de studie Informatica aan de Vrije Universiteit. In de periode van
Nadere informatieAbortus en de gave van menselijk leven
Abortus en de gave van menselijk leven Philip Nunn met een invulling/getuigenis door Moniek Venhuizen 9 September 2018 Introductie 2 1. Waar komt het menselijk leven vandaan? toen vormde de HEERE God de
Nadere informatie5 10 6. De overweginging van NL Octrooicentrum 6.1 Werkwijze van wezenlijk biologische aard Verzoekster stelt dat conclusie 1 en conclusies 4 tot en met 7 niet octrooieerbaar zijn op grond van artikel
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, De lezingen van deze zondag voeren ons linea recta naar een van de belangrijkste kernverhalen van de Bijbel: de Exodus. Het volk Israël bevindt zich
Nadere informatieLiturgie Kom-in-de-kerk/aangepaste dienst Emmen, 14 april 2019 thema: wie is Jezus voor jou? m.m.v. De Notenkrakers
Liturgie Kom-in-de-kerk/aangepaste dienst Emmen, 14 april 2019 thema: wie is Jezus voor jou? m.m.v. De Notenkrakers 1. Votum 2. Vredegroet Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus.
Nadere informatieTaakkaart 6 Belangrijkste uitvinding! Titel
Taakkaart 6 Belangrijkste uitvinding! Titel In deze taakkaart ga je ontdekken wat jullie de belangrijkste uitvinding vinden die al bestaat. Tevens gaan jullie nadenken over nieuwe uitvindingen, dus iets
Nadere informatieVoedsel onder de loep
Voeding graad 2 Lesvoorbereiding Voedsel onder de loep Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les Print het krantenartikel 'Voeding kan de aarde redden' 1
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. De Reizende DNA Rechter
Afsluitende les Leerlingenhandleiding De Reizende DNA Rechter Dossier HER2 cellijn Achtergrond informatie Mevrouw X is een borstkankerpatiënt. Voor onderzoek zijn bij haar tumorcellen afgenomen en op kweek
Nadere informatieHoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren.
Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren. Bij het doen van onderzoek onderscheid je vier fasen: 1 De fase van voorbereiding 2 De fase van uitvoering 3 De
Nadere informatieSTT Toekomstmonitor 2016
Lengte vragenlijst: ongeveer. 15 minuten STT Toekomstmonitor 2016 Uitleg bij de codes om type vraag aan te geven: S = Single vraag slechts één antwoord mogelijk M = Multiple vraag meerdere antwoorden mogelijk
Nadere informatieEen speelvriendje op batterijen: hoe gaan kinderen om met robots?
Behavioural Science Institute Afdeling Sociale en Cultuurpsychologie Een speelvriendje op batterijen: hoe gaan kinderen om met robots? Terugkoppeling onderzoeksresultaten mei-juni 2016 Sari Nijssen, promovenda
Nadere informatieKwaliteitsverbetering van donororganen
Thema: Kwaliteitsverbetering van donororganen Prof.dr. Robert J. Porte, chirurg Sanna op den Dries, onderzoeker / student Geneeskunde 1-11-2013 2 Petje op, Petje af 10 vragen HOOFDPRIJS Petje op, Petje
Nadere informatieLindsay. Mama worden. De weg naar geluk via ivf
Lindsay Mama worden De weg naar geluk via ivf 1 Uit mijn dagboek (1) Mijn verhaal begint in 2004. Ik wil een kind. Ik verlang naar een kind. De tijd is er rijp voor. Mijn vorige relatie gaat het vierde
Nadere informatieDOMEINBESCHRIJVING 27 MEI 2014 VOORLOPIG CONCEPT
DOMEINBESCHRIJVING 27 MEI 2014 VOORLOPIG CONCEPT 1. VOORSTEL NIEUW DOMEIN D MARKETING 1.1 Doel en inhoud Dit domein maakt de leerling vertrouwd met marketing en de functies daarvan. Marketing gaat over
Nadere informatie