Kwaliteitsverbetering van donororganen

Transcriptie

1

2 Thema: Kwaliteitsverbetering van donororganen Prof.dr. Robert J. Porte, chirurg Sanna op den Dries, onderzoeker / student Geneeskunde

3 Petje op, Petje af 10 vragen

4 HOOFDPRIJS Petje op, Petje af

5 VRAAG 1 Hoeveel personen staan er momenteel op de wachtlijst voor orgaantransplantatie? 1300 mutsje op 400 mutsje af

6 VRAAG 1 Hoeveel personen staan er momenteel op de wachtlijst voor orgaantransplantatie? 1300 mutsje op 400 mutsje af

7 VRAAG 2 Hoeveel mensen staan geregistreed in het donorregister? 10,3 miljoen mutsje op 5,7 miljoen mutsje af

8 VRAAG 2 Van hoeveel mensen is de keuze ten aanzien van orgaandonatie bekend in het donorregister? 10,3 miljoen mutsje op 5,7 miljoen mutsje af

9 VRAAG 3 Hoeveel van die 5.7 miljoen geregistreerden geven toestemming voor donatie? 3,4 miljoen (60%) mutsje op 5,0 miljoen (88%) mutsje af

10 VRAAG 3 Hoeveel van die 5.7 miljoen geregistreerden geven toestemming voor donatie? 3,4 miljoen (60%) mutsje op 5,0 miljoen (88%) mutsje af

11 VRAAG 4 Hoeveel mensen overlijden er per jaar in Nederland? mutsje op mutsje af

12 VRAAG 4 Hoeveel mensen overlijden er per jaar in Nederland? mutsje op mutsje af

13 VRAAG 5 Van hoeveel overleden mensen komen er per jaar in Nederland daadwerkelijk organen beschikbaar voor transplantatie? 5000 mutsje op 230 mutsje af

14 VRAAG 5 Van hoeveel overleden mensen komen er per jaar in Nederland daadwerkelijk organen beschikbaar voor transplantatie? 5000 mutsje op 230 mutsje af

15 VRAAG 6 Tot welke leeftijd kun je orgaandonor zijn? 70 jaar mutsje op Er is geen limiet mutsje af

16 VRAAG 6 Tot welke leeftijd kun je orgaandonor zijn? 70 jaar mutsje op Er is geen limiet mutsje af

17 VRAAG 7 Van alle typen orgaantransplantatie komt niertransplantatie het meeste voor Ja mutsje op Nee mutsje af

18 VRAAG 7 Van alle typen orgaantransplantatie komt niertransplantatie het meeste voor Ja mutsje op Nee mutsje af

19 VRAAG 8 Hoe worden donororganen vervoerd van donorziekenhuis naar ontvangerziekenhuis? In een doos bij kamer- mutsje op temperatuur (±21 C) In een doos met mutsje af smeltend ijs (±0 C)

20 VRAAG 8 Hoe worden donororganen vervoerd van donorziekenhuis naar ontvangerziekenhuis? In een doos bij kamer- mutsje op temperatuur (±21 C) In een doos met mutsje af smeltend ijs (±0 C)

21 VRAAG 9 Hoe lang kan een lever buiten het lichaam op ijs worden bewaard? Maximaal 12 uur mutsje op Maximaal 24 uur mutsje af

22 VRAAG 9 Hoe lang kan een lever buiten het lichaam op ijs worden bewaard? Maximaal 12 uur mutsje op Maximaal 24 uur mutsje af

23 VRAAG 10 Hoeveel ontvangers van een levertransplantaat zijn na 10 jaar nog in leven? 80% mutsje op 50% mutsje af

24 VRAAG 10 Hoeveel ontvangers van een levertransplantaat zijn na 10 jaar nog in leven? 80% mutsje op 50% mutsje af

25 Thema: Kwaliteitsverbetering van donororganen Prof.dr. Robert J. Porte Chirurg

26 WAT GAAN WE BESPREKEN? Algemene informatie over donatie en orgaantransplantatie Hoe worden organen nu vervoerd en bewaard? Waarom is wat we nu doen niet goed genoeg? Pauze Machinale preservatie als nieuwe bewaartechniek Voordelen en uitdagingen De toekomst

27 WAAROM ORGAANTRANSPLANTATIE? Onomkeerbaar verlies van functie van een orgaan Nier Lever Longen Hart Alvleesklier Dunnedarm

28 HOEVEEL TRANSPLANTATIES WORDEN ER PER JAAR VERRICHT? Nederland UMCG Nier Overleden donor Levende donor Lever Longen Hart 37 4 Alvleesklier Dunne darm

29 Door zorgvuldige selectie is de kans dat een orgaan het na transplantatie niet gaat doen zeer klein: 3-4%

30 SUCCESPERCENTAGES NA TRANSPLANTATIE Overleving 5 jaar na transplantatie Nier Orgaan 92% (levende donor) 83% (overleden donor) Patiënt 95% Lever 76% 85% Long 68% 72% Hart 78% 80% Alvleesklier 80% 90%

31 KWALITEIT VAN LEVEN Vóór levertransplantatie Enige jaren later (Foto s beschikbaar gesteld door patient zelf)

32 GEEN TRANSPLANTATIE ZONDER DONATIE Aantal patiënten die wachten op een transplantatie Nier 850 Long 200 Lever 160 Hart 65 Alvleesklier 40 Dunne darm 2 Aantal donoren per jaar in NL: 230 Alleen nier: 60 Multi-orgaan donor: 170 ± 1300

33 WAAROM ZIJN ER MAAR 230 DONOREN PER JAAR IN NEDERLAND? Hoe wordt iemand orgaandonor?

34 ORGAANDONATIE IN NEDERLAND Actief systeem Alleen donor als jij of je nabestaanden dat willen Donorregister Totaal aantal inschrijvingen: 5.7 miljoen* Toestemming: 3.4 miljoen Nabestaanden beslissen: 0.7 miljoen Geen toestemming: 1.6 miljoen Bij niet-geregistreerden geven in 70% van de gevallen de nabestaanden geen toestemming *) Peildatum:

35 45 tot 53% 43 tot 45% 41 tot 43% 39 tot 41% 24 tot 39%

36 WORDT IEDEREEN DONOR DIE DAT ZOU WILLEN? Helaas niet.. Per jaar overlijden er in Nederland mensen Daarvan worden er slechts 230 donor (0.16%) Voorwaarden om donor te kunnen zijn: Overlijden vindt plaats in een ziekenhuis Geen kanker Geen ernstige chronische ziekte Geen langdurige zuurstofgebrek (hartstilstand of ademstilstand) vóór het overlijden

37 ONDER WELKE OMSTANDIGHEDEN KAN IEMAND DONOR ZIJN? Opgenomen op een IC-afdeling in een ziekenhuis (afbeeldingen afkomstig van het internet)

38 ONDER WELKE OMSTANDIGHEDEN KAN IEMAND DONOR ZIJN? Opgenomen op een IC-afdeling in een ziekenhuis Ernstige hersenbeschadiging Geen hersenfunctie meer Hersendood of klinisch dood Ademhaling is overgenomen door een beademingsmachine Hart klopt autonoom door Voorbeelden Grote hersenbloeding Kortdurend zuurstof gebrek na b.v. hartinfarct of drenkeling

39 HEART-BEATING VERSUS NON-HEART- BEATING DONATIE Op IC-afdeling met ernstige hersenbeschadiging Heart-Beating: Geen hersenfunctie meer (volledig hersendood) Ademhaling is overgenomen door een beademingsmachine en hart klopt autonoom door Non-Heart-Beating: Geen volledige hersendood Echter, verder behandelen wordt zinloos geacht ( kasplantje ) Behandelend artsen besluiten, in overleg met de familie, om de beademing te stoppen Door zuurstofgebrek zal ook het hart stoppen ( hartdood )

40 ENKELE REDENEN WAAROM EEN DONOR SUBOPTIMAAL IS Non-heart-beating donor Momenteel 50% van alle 230 donoren / jaar in NL Overgewicht (o.a. vervetting van de lever) Suikerziekte Lange ziekenhuisopname Slechte voedingstoestand Oudere donoren

41 TOENAME VAN DE DONOR LEEFTIJD Leeftijd in jaren Nier Hart Long Lever Alvleesklier Jaren Bron: Jaarverslag Eurotransplant 2012

42 WAAROM KUNNEN ORGANEN VERDER BESCHADIGD RAKEN NA DONATIE? Huidige bewaarmethode is gebaseerd op koelen (0-4 o C) Voordeel van koelen: Verlaging van stofwisseling Minder zuurstof nodig Vertraging van schade / bederf Maakt transport mogelijk buiten het lichaam

43 KOELKAST OF KOELBOX - Het Principe blijft hetzelfde -

44 EENVOUDIG TE TRANSPORTEREN

45 WAAROM KUNNEN ORGANEN VERDER BESCHADIGD RAKEN NA DONATIE? Huidige bewaarmethode is gebaseerd op koelen (0-4 o C) Nadeel van koelen: Kou veroorzaakt schade Kou voelt niet fijn Verandering in temperatuur induceert schade

46 SLEUTELVRAAG: Kan additionele schade worden voorkomen door een andere bewaarmethode?

47 De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan naar nieuwe methoden om donororganen beter te kunnen bewaren, vervoeren en testen vóór transplantatie Meer hierover na de pauze.