RAADSVOORSTEL Rv. nr.: B&W-besluit d.d.: 25 november 2008 B&W-besluit nr.:

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Rv. nr.: B&W-besluit d.d.: 25 november 2008 B&W-besluit nr.: Naam programma +onderdeel: Programma Bereikbaarheid, RijnGouwelijn. Onderwerp: Bestuurlijke Overeenkomst II tussen de gemeente Leiden en de provincie Zuid-Holland betreffende trajectdeel RijnGouwelijn grondgebied Leiden, kaderbesluit RGL. Aanleiding: Op 18 december 2007 zijn het college en het coalitieakkoord gepresenteerd. In dat akkoord heeft het college met betrekking tot de RijnGouwelijn (RGL) opgedragen gekregen een vergelijking te maken tussen het Hooigrachttracé en het tracé door de Breestraat. In de in maart jl. gesloten interim-procesovereenkomst met de provincie Zuid-Holland is afgesproken om voor 1 juli 2008 te komen tot een principekeuze over het tracé voor de RijnGouwelijn en afspraken daarover tussen de gemeente Leiden en de provincie Zuid- Holland. Dit in het licht van de in het coalitieakkoord geformuleerde condities voor de medewerking aan de RijnGouwelijn. Studie naar beide tracés en de uiteindelijke weging op basis van de in het coalitieakkoord geformuleerde criteria heeft geresulteerd in een keuze voor het Hooigracht-Langegrachttracé. De gemeenteraad heeft op 19 juni 2008 de Interim-overeenkomst Hoofdlijnen BO II vastgesteld, waarin deze tracékeuze wordt vastgelegd. Daarbij is echter één ontbindende voorwaarde opgenomen; dat indien bij het afsluiten van de BO II de kostenraming van het Hooigracht/Langegrachttracé meer dan 91 miljoen bedraagt alsnog de voorkeur uitgaat naar het Breestraattracé omdat in die situatie het Hooigracht/Langegrachttracé niet meer als gelijkwaardig aan het Breestraattracé kan worden beschouwd. Doel: De BO II is een duidelijke juridische, financiële en planologische basis voor de verdere samenwerking tussen de gemeente Leiden en provincie Zuid-Holland, aangaande de RijnGouwelijn. Dit voorstel regelt de financiële dekking van de verplichting die wordt aangegaan en geeft een beeld van de uitwerking die planologisch nog gaat komen nadat dit kaderbesluit is genomen. Kader: Er is een duidelijke relatie met de in de aanleiding genoemde besluitvorming. Daarnaast is de BO II een verdere uitwerking van de afspraken die de gemeente Leiden met de provincie Zuid-Holland heeft gemaakt in de BO I. De besluiten over de RGL en de aanvullende condities zijn zorgvuldig geplaatst in een breder regionaal en lokaal geheel van samenhangende beleidsdocumenten. Voor de gemeente gaat dat om de volgende beleidsdocumenten, de Variantennota Ringweg Oost en de nog in ontwikkeling zijnde

2 Kadernota Bereikbaarheid (actualisatie van het GVVP 2005) met als onderdeel daarvan een parkeernota. Deze nota s zijn in concept de context voor de besluiten over de RGL en de BO II. Tegelijk zijn de nota s nog niet allemaal afgerond gelet op hun afhankelijkheid van de kernbesluiten over de RGL c.a. Overwegingen: Bestuurlijke overeenkomst II (BO II) De basis voor de BO II vormt het principe dat de provincie verantwoordelijkheid draagt voor de aanleg, exploitatie en beheer van de lijn en dat Leiden zich maximaal inspant om de omgeving hierop af te stemmen. Hiermee bekleedt Leiden een zelfde positie als de andere gemeenten langs de lijn. Daarnaast staan in deze overeenkomst afspraken over een aantal verwante onderwerpen als de Ringweg-Oost en de ongelijkvloerse kruising Plesmanlaan. Projectscope Met ondertekening van de Tweede Bestuursovereenkomst wordt de projectscope van het tracé door Leiden vastgelegd, zoals weergegeven in de bijgevoegde ontwerptekeningen. Deze vastgelegde projectscope dient als (financieel) ijkpunt voor mogelijke latere scopewijzigingen. De gemeente Leiden en de Provincie gaan, gezamenlijk, maar ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid, zo spoedig mogelijk de Projectscope verder in detail uitwerken,leiden krijgt daarbij de voorbereidingskosten vergoed vanuit het projectbudget. De Independent Safety Assessor (ISA) zal worden gevraagd te adviseren over het ontwerp. Taakverdeling en risicobeheersing Naast de afspraken over de projectscope van de Voorkeursvariant, gaat de Bestuursovereenkomst in op: wie doet wat in de voorbereidings-, de uitvoerings- en de beheer- en exploitatiefase? Deze afspraken zijn gericht op het voorkomen dan wel beheersen van de risico's zoals die uit diverse risicoanalyses naar voren zijn gekomen. De Provincie zal de RGL door Leiden aan (laten) leggen, zoals is vastgelegd in de projectscope. De provincie zal hierbij optreden als opdrachtgever voor alle werkzaamheden in het kader van de aanleg van het deelproject Leiden, voor zover deze liggen binnen de ramingsgrenzen, De risico's van de realisatie, het beheer en onderhoud van de RGL, komen voor rekening van de Provincie, met uitzondering van de werkzaamheden die Leiden zelf voor eigen rekening uitvoert. Deze werkzaamheden zijn: Verplaatsen van de taxistandplaats; Overige infravoorzieningen; Aanleg verkeersregelinstallaties; Parkeercompensatie. De realisatie van de RijnGouweLijn krijgt in de planning prioriteit boven andere projecten in de stad. Daarnaast zijn afspraken voorbereid over de vergoeding van planschade en nadeelcompensatie, die ten laste van het projectbudget komen. Veel aandacht is besteed aan de bouwlogistiek en aan communicatie rond het project, voor Leiden essentiële punten.

3 Afspraken worden gemaakt over de organisatie van het project, het aanstellen van een onafhankelijk stedenbouwkundig supervisor en een gezamenlijk gemandateerd calamiteiteitenteam in geval er tijdens de bouwfase zaken mis gaan. Vervolgafspraken op verschillende onderwerpen ten aanzien van beheer en exploitatie worden nog verder en gedetailleerder uitgewerkt in een toekomstige beheerovereenkomst tussen beide partijen. Uitgangspunt hierbij is dat de provincie verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud van de light-railinfrastructuur en Leiden verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Verder staat de afspraak tussen de provincie Zuid-Holland en de gemeente Leiden met betrekking tot de RGL-West, zoals gemaakt in de Interim-overeenkomst Hoofdlijnen BO II, opgenomen in de considerans van de BO II. Second Opinion BO II AT Osborne heeft in opdracht van de provincie Zuid-Holland en de gemeente Leiden een second opinion op de BO II uitgevoerd, conform de afspraak in de Interim-overeenkomst Hoofdlijnen BO II. Dit proces heeft parallel gelopen aan de totstandkoming van de BO II en veel verbeteringen zijn één op één overgenomen in de BO II. Uiteindelijk heeft er ook nog een beoordeling van het eindproduct plaats gevonden. De vraagstelling voor de second opinion bevatte de volgende onderdelen: analyseer de financieel-economische aspecten van de herziene BO II; analyseer de (bestuurlijk-) juridische aspecten van de herziene BO II; analyseer de planologische aspecten van de herziene BO II. De algemene beoordeling van de second opinion is dat de BO II een volledige en ordentelijke weergave is van alle afspraken. Het college vat dit op als positief. Ten aanzien van de financieel-economische aspecten geeft AT Osborne aan dat er sprake is van een verantwoorde kostenraming, waarin de onzekerheden zo veel mogelijk zijn beperkt. Belangrijk opgave vanuit de Interim BOII was, om het nauwkeurigheidspercentage van 25% waarop de raming van het VO Hooigracht - Langegracht is gebaseerd, terug te brengen naar 10%. Gegeven het tijdpad van BO II is gekozen voor een aanpak waarin de grootste onzekerheden in het ontwerp zijn geëlimineerd. AT Osborne heeft deze aanpak onderschreven. AT Osborne stelt voorts dat niet ondubbelzinnig kan worden gesteld dat de nu beschikbare raming de gevraagde nauwkeurigheid heeft. Wij delen deze mening. Belangrijk is echter dat de huidige raming vanuit de second opinion wordt gekwalificeerd als een reële inschatting van de kosten. Bovendien wordt naar de mening van AT Osborne met deze raming voldoende geanticipeerd op onzekerheden waar projecten van deze aard in het verloop mee te maken krijgen. Per saldo vinden wij, dat de beschikbare raming een voldoende betrouwbare financiële basis vormt voor de BOII. AT Osborne adviseert om in het verlengde van BOII afspraken te maken over de "principes van kostenverdeling". Dat advies nemen wij graag over. Onze inzet daarbij is geweest om deze principes al overwegend in BOII te verwoorden.

4 Wat de juridische aspecten betreft heeft de vertaling van de verbeterpunten in de BO II plaats gevonden. Het belangrijkste resultaat daarvan is dat er duidelijke afspraken in de hele BO II zijn opgenomen met betrekking tot de organisatorische afstemming in de uitvoeringsfase. Er zijn verder een aantal aanbevelingen gedaan door AT Osborne op het vlak van planologie. Daarbij valt te denken aan het opnemen van een geactualiseerde planologische planning in de totale projectplanningen het instellen van een gezamenlijke werkgroep planologie en vergunningen. Deze aanbevelingen worden door ons overgenomen. Het college constateert naar aanleiding van de second opinion dat de voorliggende BO II een goede basis biedt voor de verdere procesgang, realisatie en exploitatie van de RijnGouwelijn. Projectscope Om een kostenraming met een 10% onzekerheidsmarge van het RGL-tracé door de Hooigracht en de Langegracht te kunnen maken is het gehele tracé in een aantal trajectdelen verkeerskundig en stedenbouwkundig uitgewerkt. Vanuit diverse invalshoeken is er gekeken naar de mogelijkheden en onmogelijkheden, gegeven de functies van het wegennet en de beschikbare ruimte. Daarbij geldt dat een aantal zaken nog verder uitgewerkt moet worden voor een definitief ontwerp, maar voor een kostenraming zijn de voorliggende ontwerpen een goed uitgangspunt. Het kader waarin de projectscope is uitgewerkt wordt gevormd door de Kadernota Bereikbaarheid (geactualiseerd GVVP 2005)). Dat wil zeggen dat uitgegaan wordt van de verkeersintensiteiten die op basis van de verkeersmaatregelen (Ringweg-Oost, RijnlandRoute, knip Hooigracht, eenrichtingsverkeer Zijlsingel) berekend zijn met de Regionale Verkeers- en Milieukaart (RVMK). In hoofdlijnen zijn de uitgangspunten geformuleerd na workshops met bewoners, ondernemers en overige belanghebbenden langs en in de buurt van het HoLa-tracé (waaronder ook Bomenbond, Fietsersbond, ROVH, etc.). Dit wil niet zeggen dat deze uitgangspunten maatgevend zijn voor het definitief ontwerp, maar deze geven wel een realistisch beeld voor de projectscope. De belangrijkste uitgangspunten die we hier willen noemen zijn: - de tram rijdt in een stedelijke omgeving en past zich ook aan in de stedelijke omgeving; - de tram wordt zo min mogelijk gehinderd (eigen infrastructuur, prioriteit bij verkeerslichten, minimaal kruisend verkeer; - geen doorgaand verkeer via Hooigracht, bestemmingsverkeer blijft mogelijk; - differentiatie in snelheidsregimes (30 km/u Hooigracht, 50 km/u Langegracht/Schuttersveld, 15 km/u Stationsplein); - in het ontwerp is ruimte gereserveerd om busverkeer en haltes mogelijk te maken. Dit enerzijds om eventueel busverkeer ingeval van omleidingen te faciliteren, anderzijds om toekomstige beleidskeuzes ten aanzien van de verlegging van busroutes niet onmogelijk te maken; - hoofdfietsroutes worden zoveel mogelijk intact gehouden, fietsverkeer wordt gescheiden door gebruik fietspaden of stroken; - Zoveel mogelijk sparen bestaande bomen en parkeervoorzieningen.

5 Al deze uitgangspunten en alle kaders staan verder uitgewerkt en toegelicht in het Ontwerpboek RijnGouwelijn Oost, alternatief tracé Hooigracht Langegracht dat is toegevoegd aan dit voorstel. Hierbij dient opgemerkt te worden dat duurzaam ontworpen is, waarbij rekening is gehouden met busverkeer. Indien in het programma Binnenstad besloten wordt om de bussen uit de Breestraat te halen dan kan een deel van dit busverkeer via de Hooigracht afgewikkeld worden. In 2009 wordt in het kader van het programma Binnenstad een verkeer- en vervoerskundige studie opgestart waarin onderzocht wordt hoe het busverkeer in Leiden zonder de Breestraat kan worden afgewikkeld en geëxploiteerd. Kostenraming projectscope Hooigracht-Langegracht Doorberekening van het ontwerp dat gemaakt is voor de projectscope Hooigracht Langegracht heeft geresulteerd in een kostenraming. Hierbij is echter alleen gekeken naar de bouwkosten van het project en een deel van de investeringen. Hierbij worden de flankerende maatregelen, zoals aanpassing riolering, tegengaan sluipverkeer, verkeerslichten, en planschade nog niet meegerekend. Gelijk aan de rekenmethodiek van de vergelijking tussen de Breestraat en het Hooigracht-Langegrachttracé. Dit houdt in dat voor Leiden de volgende werkzaamheden zijn meegenomen boven de kostenraming voor het tracé: Verplaatsen van de taxistandplaats; Overige infravoorzieningen; Aanleg verkeersregelinstallaties; Parkeercompensatie. Uit het totaal kostenbeeld is waar te nemen dat de kosten voor het Hooigracht- Langegrachttracé de 91 miljoen niet overschrijden. De totale kosten bedragen 88,3 miljoen. Naast de kosten die gekoppeld zijn aan het Hooigracht-Langegrachttracé zijn er ook nog algemene kosten die gekoppeld zijn aan de RijnGouwelijn. Deze kosten bestaan uit de bijdrage BO I, bijdragen ten behoeve van herontwikkellocaties, voorbereidingskosten en indexering naar het jaar van betaling. Planologische procedures De financiële verplichting die de gemeente aangaat door het sluiten van de Tweede Bestuurlijke Overeenkomst kan worden gezien als een kaderbesluit in het Leids planproces. Er wordt een definitieve keuze gemaakt voor het project RijnGouwelijn en de verdere uitwerking daarvan. De komende periode zal na besluitvorming over de BO II dan ook in het teken staan van de uitwerking naar een uitvoeringsbesluit. Gezien het feit dat de provincie Zuid-Holland de uitvoerende partij is richt dit uitvoeringsbesluit wat de gemeente Leiden betreft zich op de vaststelling van een voorontwerpbestemmingsplan en de inbedding van het procedureel planologisch proces van de komende jaren in de organisatie. Daarbij valt ondermeer te denken aan de verschillende vergunningen- en vergunningprocedures die de komende jaren plaats zullen vinden. Naar verwachting kan het uitvoeringsbesluit eind 2009 worden voorgelegd aan de gemeenteraad.

6 Bij dit uitvoeringsbesluit zijn ook de werkzaamheden in beeld gebracht die de gemeente wil gaan uitvoeren, maar die niet projectgerelateerd zijn. Waar mogelijk is het de bedoeling om werk met werk te maken en deze projecten mee te laten lopen bij de uitvoering van de RijnGouwelijn. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de reconstructie van het pleintje bij de Haarlemmerstraat, de parkeervoorziening bij de In Casa, etc. Relatie Ringweg-Oost (RWO) De keuze voor een tracé van de RijnGouweLijn via Hooigracht en Langegracht impliceert dat een directe relatie is ontstaan tussen RijnGouweLijn en Ringweg Oost. Hierbij wordt opgemerkt, dat ook bij het oorspronkelijke RGL-tracé via de Breestraat de Hooigracht een belangrijke functie zou krijgen voor het openbaar vervoer. Het beleidsvoornemen om kwetsbare centrumstraten zoals de Hooigracht en de Zijlsingel minder te belasten met intensief autoverkeer staat los van de tracékeuze van de RijnGouweLijn. Met andere woorden: ook bij een RGL door de Breestraat zou het autoverkeer door de binnenstad worden beperkt en een Ringweg Oost noodzakelijk zijn. De koppeling in de uitvoeringsplanning zou dan echter minder hard zijn. De relatie tussen beide ligt voornamelijk vastgelegd in de BO II, waarin aangegeven is dat als minimale eerste fase in de aanleg van de RWO door Leiden een gelijkvloerse kruising Kanaalweg - Hoge Rijndijk en een brug over de Nieuwe Rijn wordt aangelegd, waarna het verkeer verder, tijdelijk eventueel deels gebruikmakend van de bestaande wegen op industrieterrein de Waard, via de Sumatrastraat en Zijldijk (beide éénrichtingsverkeer) wordt afgewikkeld. Leiden streeft ernaar dat genoemde eerste fase van de RWO voor 1 januari 2014 in gebruik kan worden genomen, opdat de aanleg van de RijnGouwelijn op de Hooigracht kan aanvangen. In de BO II staat de financiële bijdrage van de provincie Zuid-Holland verder uitgewerkt en op welke wijze daaraan moet worden voldaan. Dit komt verderop in dit voorstel ter sprake bij de inhoudelijke behandeling van de BO II en de financiële dekking van de daarin opgenomen afspraken. Het raadsvoorstel met betrekking tot de tracékeuze Ringweg-Oost zal gezien de onderlinge afhankelijkheid gelijk oplopen in het besluitvormingsproces met dit raadsvoorstel. Gezien de andere fase van het Leids Planproces waarin de Ringweg-Oost zich bevindt is er voor gekozen om de twee raadsvoorstellen niet te integreren. Relatie BioSciencePark De planvorming voor hetzelfde BioSciencePark tussen enerzijds het project RijnGouwelijn en anderzijds het project LBSP wijkt enigszins van elkaar af. Begin dit jaar is de intentie geformuleerd om dit voor de definitieve vaststelling van het DO van de RijnGouwelijn (eind 2009) met wederzijdse instemming opgelost te hebben. Begin 2008 (maart/april) is hier een begin meegemaakt. Dit heeft geresulteerd in ambtelijke overeenstemming tussen Leiden en PZH over één wezenlijke aanpassing van het tracé van de RijnGouwelijn, de rechttrekking van de halte Ehrenfestweg. Dit is conform de wens van LBSP en verkleint het risico dat de gemeente loopt, aangezien verwerving en sloop van de daar aanwezige sporthal niet meer nodig is.

7 Binnen de gemeente is bestuurlijk vastgesteld dat de overeenkomst Knoop Leiden West, zoals mede ondertekend door de provincie Zuid-Holland van kracht blijft. Dit houdt in dat rekening dient te worden gehouden met het daarin vastgestelde programma en de daarin geformuleerde kwaliteit. De projectleiders LBSP en RGL onderschrijven gezamenlijk de memo Procesafspraken afstemming planvorming LBSP RGL, 10 november 2008, waarin procesafspraken staan opgenomen om de ontwerpen weer op elkaar aan te laten sluiten. Daarbij gaat het voornamelijk om dwarsprofielen en kruispuntontwerpen. De RGL betaalt wat nodig is voor een verkeersveilige afwikkeling van al het verkeer, waarbij rekening wordt gehouden met een functionele inpassing. LBSP is financieel verantwoordelijk voor eventuele meerkosten voor extra stedenbouwkundige kwaliteit. Uitgangspunt is daarbij dat voor de RijnGouweLijn een aparte bestemmingsplanprocedure worden gevolgd. De communicatie rond deze procedure zal worden getrokken door de projectleider RijnGouwelijn en het projectbureau RijnGouwelijn (PZH). Dit om de lopende bestemmingsplannen in het LBSP niet te frustreren. Daarnaast zal met betrekking tot de verkeersafwikkeling in het gebied en de afwikkelcapaciteit van kruisingen er een doorberekening plaatsvinden met de allerlaatste verkeerscijfers (GVVP met volledige ontwikkeling LBSP conform afspraken Knoop Leiden-West). Relatie Breestraat De definitieve keuze wordt nu gemaakt voor de RijnGouwelijn in de Hooigracht Langegracht in plaats van in de Breestraat. De Breestraat vormt echter een belangrijk onderdeel van de binnenstad. Nu de RijnGouwelijn niet door de Breestraat komt zal het economisch potentieel op een andere manier moeten worden versterkt. Dit kan met aanvullende maatregelen, zoals bijvoorbeeld een nieuwe inrichting van de Breestraat. De functie van de Breestraat als hoofdfietsroute staat echter niet ter discussie en blijft gehandhaafd. Met een herinrichting kan aan de Breestraat een kwaliteitsimpuls worden gegeven en kan het verblijfsklimaat worden verbeterd. Structureel kan herinrichting van de Breestraat pas plaats vinden na realisatie van de RijnGouwelijn in Uiteraard zal het herinrichtingsplan in overleg met de bestaande winkeliers en overige partners in de stad ( o.a. centrummanagement) worden opgesteld. In 2009 wordt een verkeer- en vervoerskundige studie opgestart waarin onderzocht wordt hoe het busverkeer in Leiden zonder de Breestraat kan worden afgewikkeld en geëxploiteerd. Tot 2015 is het college in principe bereid middelen vrij te maken voor versterking van het economisch potentieel in de Breestraat en omgeving. De wijze waarop dat dient plaats te vinden wordt verder uitgewerkt met bestaande winkeliers en overige partners in de stad (o.a. centrummanagement). De bereikbaarheid van de Breestraat zal verder door onder andere de uitbreiding van de parkeervoorzieningen zoals bij de Morspoort moeten worden vergroot. Financiën: In de BO II worden financiële afspraken gemaakt omtrent bijdragen voor RijnGouweLijn, Ringweg Oost en ontsluiting van het Biosciencepark.

8 RijnGouweLijn In de tabel hieronder is aangegeven welke bijdragen de gemeente Leiden doet aan de provincie voor de aanleg van de RGL in het kader van de BO I en de BO II. Tevens is daarin opgenomen welke kosten de gemeente Leiden maakt voor eigen werkzaamheden. Bedrag * 1 Kosten mln. BO I: 16,8 BO II - Bijdrage aan provincie 1,4 - Verplaatsen taxistandplaats/aanpassing fietsenstalling 3,5 - Overige infravoorzieningen 2,0 - Aanleg verkeersregelinstallaties 1,6 - Parkeercompensatie 0,5 Subtotaal BO II 9,0 Bijkomende kosten gemeente Leiden - Bijdragen ten behoeve van herontwikkelingslocaties 3,5 - Voorbereidingskosten 2,0 - Indexering (index vanaf %) 4,4 - realiseren dekking oude voorbereidingskosten 1,5 - risico RWO niet gereed per (kosten Breestraat) 0,8 Subtotaal bijkomende kosten gemeente Leiden 12,2 Totaal kosten 38,0 De dekking van de kosten voor de RijnGouweLijn is als volgt: Bedrag * Dekking 1 mln. Kapitaallasten programma 4, product ,2 Vereveningsreserve 0,9 Bijdragen derden 4,9 Overige bijdragen PM Totaal dekking 38,0 De dekking van deze kosten is in het verleden al geregeld met RV Tweede bestuursovereenkomst RGL en met RV Tracékeuze RijnGouwelijn, overeenkomst met provincie Zuid-Holland en Ringweg-oost. In RV is opgenomen dat de resterende middelen benodigd voor de Hooigracht/Langegracht tracé geregeld worden in het investeringprogramma In dit investeringsprogramma is geregeld dat er vanaf 2012 gedurende 5 jaar in totaal gereserveerd wordt voor RGL. Daarmee is de dekking door kapitaallasten geregeld.

9 Het bedrag van is bij de begroting 2008 abusievelijk beschikbaar gesteld. Dit krediet wordt nu weer afgesloten en gaat onderdeel uitmaken van het krediet Eigen kosten Leiden. Naast de dekking door kapitaallasten wordt er conform RV ,9 miljoen bijgedragen aan RGL vanuit de vereveningsreserve. Volgens RV zouden er tevens nog de volgende bijdragen zijn: Bedragen * 1 mln Bijdragen Grondexpploitaties PM Derden 7,25 Reserve parkeren 0,62 Projectbureau RGL 0,20 Totaal 8,07 Over de als PM opgenomen bijdrage uit grondexploitaties wordt het volgende opgemerkt. Bijdragen uit grondexploitaties zijn op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de nota Vermogensbeheer alleen mogelijk als er na afsluiting een positief saldo rest. Dat is op dit moment nog niet bekend. Daarom is deze dekkingscomponent niet als harde dekking opgenomen in dit voorstel. Bij een eventueel batig saldo bij afsluiting van de betreffende grondexploitaties zal dit worden geboekt als bijdrage aan de investering voor de RGL. Dan vallen de aan daaraan gerelateerde kapitaallasten vrij ten gunste van de meerjarenbegroting. De bijdragen door derden vallen onder andere lager uit door het gewijzigde tracé. De bijdrage vanuit de reserve parkeren kan niet worden aangesproken, omdat daarop een claim is gelegd vanuit het besluit RV Uitvoeringsbesluit Transformatie Willem de Zwijgerlaan. Hiermee vervalt deze bijdrage voor de RGL. In de BO II is de bijdrage vanuit het projectbureau RGL verdisconteerd in de bijdrage die de provincie levert aan de hogere kosten van het tracé. Hiermee vervalt deze expliciete bijdrage. In totaal resteert een bijdrage door derden van 4,9 miljoen. Hiermee is de totale dekking geregeld van hetgeen is opgenomen in de BO II Ringweg Oost De Provincie Zuid-Holland levert een bijdrage aan de realisatie van Ringweg Oost. Op grond van de nu eveneens ter besluitvorming voorliggende Bestuurlijke Overeenkomst II tussen de gemeente Leiden en de provincie Zuid-Holland betreffende de RijnGouweLijn-Oost bedraagt de omvang van deze bijdrage 27,5 miljoen. Geïndexeerd conform IBOI is deze bijdrage 29 miljoen. Door de gemeenteraad van Leiden is in het kader van de gecombineerde besluitvorming over RijnGouweLijn en Ringweg Oost in juni 2008 de financiële dekking geregeld voor de realisatie van Ringweg Oost vanuit de stelpost kapitaallasten voor een bedrag van 35,5 miljoen en voor 9,1 miljoen aan kapitaallasten door herprioritering in meerjareninvesteringsplan. In het

10 meerjareninvesteringsplan is in jaarschijf ,5 miljoen opgenomen en voor de jaarschijven jaarlijks een bedrag van 1,83 miljoen. In het meerjareninvesteringsplan is tevens rekening gehouden met een bijdrage vanuit de vereveningsreserve door opbrengsten vanuit verkoop vastgoed voor een bedrag van 13,8 miljoen (geïndexeerd). In het investeringsplan was tevens rekening gehouden met een bijdrage vanuit de provincie voor een bedrag van 42,5 miljoen (geïndexeerd). Door de gewijzigde BOII is deze bijdrage gewijzigd in een bedrag van 28,9 miljoen (geïndexeerd). De hoogte van de bijdrage van de gemeente Leiderdorp aan Ringweg Oost staat op dit moment nog niet vast. De nu geregelde dekking is als volgt: Bedrag * 1 Dekking mln. Kapitaallasten programma 4, product ,6 Verkoop vastgoed 12,2 Bijdrage provincie 27,5 Reserve voorziene investeringen* 13,5 Indexatie 3,1 Totaal dekking 100,9 * De reserve voorziene investeringen wordt in 2009 gevoed met 8,3 miljoen vanuit onderuitputting kapitaallasten en met 4,9 miljoen afkoopsom Ziggo. De onderuitputting kapitaallasten 2008 wordt bij bestemming van het resultaat bij de jaarrekening 2008 toegevoegd aan de reserve. Op dit moment zijn de financiële middelen beschikbaar voor het realiseren van de eerste fase van Ringweg Oost (tijdelijke verbinding via een brug over de Nieuwe Rijn, gebruik makend van bestaande wegen ten noorden van de Hoge Rijndijk). De omvang van de Leidse bijdrage aan Ringweg Oost staat nog niet vast, omdat er nog geen duidelijkheid bestaat over de hoogte van de bijdrage van de gemeente Leiderdorp. Na uitwerking van het definitieve ontwerp (incl. kostenraming) van Ringweg Oost zullen met Leiderdorp definitieve afspraken worden gemaakt over de financiering en de bijdragen van Leiden en Leiderdorp, vast te leggen in een samenwerkingsovereenkomst. Naar verwachting kan het voorlopige ontwerp (VO) hiervoor als basis dienen. Evaluatie: Niet van toepassing.

11 RAADSBESLUIT De raad van de gemeente Leiden: Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders (raadsvoorstel van 2008), mede gezien het advies van de commissie BESLUIT: 1. In te stemmen met de concept Tweede Bestuursovereenkomst RijnGouwelijn-Oost versie 18 d.d. 12 november 2008 (BOII), die de afspraken tussen de provincie Zuid- Holland en de gemeente Leiden regelt inzake de beoogde aanleg van de RGL-Oost, voor het trajectdeel nieuw spoor op het grondgebied van de gemeente Leiden. Dit betekent dat er een definitieve keuze wordt gemaakt voor het Hooigracht-Langegrachttracé door de binnenstad. 2. De financiële gevolgen te dekken door: a. een krediet beschikbaar te stellen van 17,9 miljoen voor de bijdrage aan de provincie in het kader van de BO I; b. een krediet beschikbaar te stellen van 1,7 miljoen voor de bijdrage aan de provincie in het kader van de BO II; c. een krediet beschikbaar te stellen van 18,4 miljoen voor de eigen kosten Leiden; d. waarbij de kredieten onder sub a en sub b worden afgeschreven in 40 jaar en worden gedekt door de kapitaallasten vanuit product binnen programma 4 Bereikbaarheid; e. waarbij het krediet onder sub c wordt afgeschreven in 25 jaar en waarbij de dekking is geregeld voor een bedrag van 12,6 miljoen door kapitaallasten vanuit product binnen programma 4 Bereikbaarheid, voor een bedrag van 0,9 miljoen door een bijdrage vanuit de vereveningsreserve en voor een bedrag van 4,9 miljoen door bijdragen door derden; f. de resterende investeringsruimte bij afsluiten van bovenstaande kredieten in te zetten bij niet projectgerelateerde werken rondom RGL-tracé; g. het voorbereidingskrediet van 3,5 miljoen uit 2005 met een tekort van 1,5 miljoen af te sluiten; h. waarbij het krediet onder sub g voor een bedrag van 1,5 miljoen wordt verantwoord onder het krediet onder sub c; i. het bij de begroting 2008 beschikbaar gestelde krediet voor RGL Eigen werkzaamheden Leiden met een bedrag van zonder realisatie af te sluiten; j. de bijgevoegde begrotingswijziging vast te stellen. 3. Kennis te nemen van de Second Opinion op de BO II, zoals uitgevoerd door AT Osborne. Gedaan in de openbare raadsvergadering van 16 december 2008, de Griffier, de Voorzitter,

12 Dit voorstel is op 16 december 2008 ongewijzigd vastgesteld.

13 Behoudens advies van de commissie B&W.nr , d.d. 25 november 2008 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp RGL Oost Leiden en Tweede Bestuursovereenkomst BESLUITEN 1. In te stemmen met de concept Tweede Bestuursovereenkomst RijnGouwelijn-Oost, versie 18 d.d. 12 november 2008 (BOII), die de afspraken tussen de provincie Zuid- Holland en de gemeente Leiden regelt inzake de beoogde aanleg van de RGL-Oost, voor het trajectdeel nieuw spoor op het grondgebied van de gemeente Leiden. Dit betekent dat er een definitieve keuze wordt gemaakt voor het Hooigracht- Langegrachttracé door de binnenstad. 2. Kennis te nemen van de Second Opinion op de BO II, zoals uitgevoerd door AT Osborne en in te stemmen met de geformuleerde respons hierop. 3. Te herbevestigen dat de samenwerkingsovereenkomst Knoop Leiden West en de daarin opgenomen bepalingen over ondermeer het programma van het Bio Science Park tevens als uitgangspunt voor de planvorming RijnGouwelijn dient, waarbij de provincie Zuid-Holland wordt verzocht dit ook van haar zijde te bevestigen. Medio 2009 dient er een definitief ontwerp RijnGouwelijn door het Bio Science Park te liggen met een advies over de dekking van eventuele meerkosten. 4. Akkoord te gaan met de wijze waarop de financiële gevolgen van de Tweede Bestuursovereenkomst gedekt zijn. 5. De gemeenteraad voor te stellen: a. in te stemmen met de BO II; b. kennis te nemen van de Second Opinion c. kennis te nemen van de wijze waarop de financiële gevolgen van de BO II gedekt zijn; d. een krediet beschikbaar te stellen van 17,9 miljoen voor de bijdrage aan de provincie in het kader van de BO I; e. een krediet beschikbaar te stellen van 1,7 miljoen voor de bijdrage aan de provincie in het kader van de BO II; f. een krediet beschikbaar te stellen van 18,4 miljoen voor de eigen kosten Leiden;

14 g. waarbij de kredieten onder sub d en sub e worden afgeschreven in 40 jaar en worden gedekt door de kapitaallasten vanuit product binnen programma 4 Bereikbaarheid; h. waarbij het krediet onder sub f wordt afgeschreven in 25 jaar en waarbij de dekking is geregeld voor een bedrag van 12,6 miljoen door kapitaallasten vanuit product binnen programma 4 Bereikbaarheid, voor een bedrag van 0,9 miljoen door een bijdrage vanuit de vereveningsreserve en voor een bedrag van 4,9 miljoen door bijdragen door derden; i. de resterende investeringsruimte bij afsluiten van bovenstaande kredieten in te zetten bij niet projectgerelateerde werken rondom RGL-tracé; j. het voorbereidingskrediet van 3,5 miljoen uit 2005 met een tekort van 1,5 miljoen af te sluiten; k. waarbij het krediet onder sub j voor een bedrag van 1,5 miljoen wordt verantwoord onder het krediet onder sub f; l. het bij de begroting 2008 beschikbaar gestelde krediet voor RGL Eigen werkzaamheden Leiden met een bedrag van zonder realisatie af te sluiten; m. de bijgevoegde begrotingswijziging vast te stellen. Samenvatting Het college heeft een bestuursovereenkomst gesloten met de Provincie Zuid Holland over de aanleg van de Rijn Gouwelijn. Op 18 december 2007 zijn het college en het coalitieakkoord gepresenteerd. In dat akkoord heeft het college met betrekking tot de RijnGouwelijn (RGL) opgedragen gekregen een vergelijking te maken tussen het Hooigrachttracé en het tracé door de Breestraat. In de in maart jl. gesloten interim-procesovereenkomst met de provincie Zuid-Holland is afgesproken om voor 1 juli 2008 te komen tot een principekeuze over het tracé voor de RijnGouwelijn en afspraken daarover tussen de gemeente Leiden en de provincie Zuid- Holland. Dit in het licht van de in het coalitieakkoord geformuleerde condities voor de medewerking aan de RijnGouwelijn. Studie naar beide tracés en de uiteindelijke weging op basis van de in het coalitieakkoord geformuleerde criteria heeft geresulteerd in een keuze voor het Hooigracht-Langegrachttracé. De gemeenteraad heeft op 19 juni 2008 de Interim-overeenkomst Hoofdlijnen BO II vastgesteld, waarin deze tracékeuze wordt vastgelegd. Daarbij is echter één ontbindende voorwaarde opgenomen; dat indien bij het afsluiten van de BO II de kostenraming van het Hooigracht/Langegrachttracé meer dan 91 miljoen bedraagt alsnog de voorkeur uitgaat naar het Breestraattracé omdat in die situatie het Hooigracht/Langegrachttracé niet meer als gelijkwaardig aan het Breestraattracé kan worden beschouwd. De BO II is een duidelijke juridische, financiële en planologische basis voor de verdere samenwerking tussen de gemeente Leiden en provincie Zuid-Holland, aangaande de RijnGouwelijn. Dit voorstel regelt de financiële dekking van de verplichting die wordt aangegaan en geeft een beeld van de uitwerking die planologisch nog gaat komen nadat dit kaderbesluit is genomen.

15 CONCEPT Tweede Bestuursovereenkomst RijnGouweLijn-Oost Provincie Zuid-Holland- gemeente Leiden Betreffende Trajectdeel Grondgebied gemeente Leiden Versie 18 d.d. 12 november 2008

16 Inhoud Hoofdstuk 1: Definities...20 Hoofdstuk 2: Onderwerp van de Overeenkomst...21 Hoofdstuk 3: Afspraken omtrent de Projectscope Leiden...22 Hoofdstuk 4: Afspraken omtrent voorbereiding Deelproject Leiden...25 Hoofdstuk 6: Afspraken omtrent exploitatie, beheer en onderhoud...31 Hoofdstuk 7: Financiën...33 Hoofdstuk 8: Ringweg Oost...36 Hoofdstuk 9: Bevoegdheden en Organisatie...37 Hoofdstuk 10: Ontbinding...39 Hoofdstuk 11: Voortdurende verplichtingen...40 Hoofdstuk 12: Geschillenregeling...41 Hoofdstuk 13: Inwerkingtreding en duur overeenkomst...42 Hoofdstuk 14: Geheimhouding...43 Hoofdstuk 15: Algemeen...44

17 ONDERGETEKENDEN: 1. De Provincie Zuid-Holland, hierna te noemen: (de) Provincie, te dezen rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar gedeputeerde J.W.A. van Dijk, ingevolge art 176 Provinciewet gemachtigd door de Commissaris van de Koningin, en handelend ter uitvoering van het besluit van Provinciale Staten d.d. 10 december 2008, die hierbij verklaart de [heer/mevrouw] [ ] last en volmacht te hebben gegeven tot het paraferen van deze Overeenkomst en bijlagen. 2. De Gemeente Leiden, hierna te noemen: Leiden, te dezen rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar wethouder J. Steegh, ingevolge art 171 Gemeentewet gemachtigd door de Burgemeester en handelend ter uitvoering van het besluit van de Gemeenteraad d.d. 3 december 2008, die hierbij verklaart de [heer/mevrouw] [ ] last en volmacht te hebben gegeven tot het paraferen van deze Overeenkomst en bijlagen. hierna gezamenlijk ook te noemen: (de) Partijen OVERWEGENDE: 1. dat door Partijen op 7 juli 2005 tezamen met een aantal andere gemeenten de Bestuursovereenkomst RijnGouweLijn Oost (BO 1) is ondertekend, waarin door de Partijen bij deze overeenkomst afspraken zijn vastgelegd inzake de aanleg, de exploitatie en het beheer van de light-railverbinding RijnGouweLijn Oost; 2. dat voor het deelproject Leiden overeenkomstig het bepaalde in BO 1 in 2005 een concept voor een tweede bestuurlijke overeenkomst is opgesteld (BO 2 versie 2005) met als doel nadere afspraken te maken over onder meer de vaststelling van de projectscope voor het op het grondgebied van Leiden aan te leggen Trajectdeel Nieuw Spoor, het opdrachtgeverschap, de kosten- en risicoverdeling en de ruimtelijke besluitvorming; 3. dat de Raad van Leiden op 21 december 2005 onder voorwaarden heeft ingestemd met BO 2 versie 2005 en dat Provinciale Staten op 1 februari 2006 onvoorwaardelijk hebben ingestemd met BO 2 versie 2005, maar dat BO 2 versie 2005 niet is ondertekend wegens de uitslag van het referendum in Leiden van 7 maart 2007; 4. dat de gemeente Leiden en de Provincie op 3 maart 2008 een Interim procesovereenkomst hebben afgesloten die tot doel heeft afspraken vast te leggen om te bepalen en overeen te komen of het Hooigracht-Langegrachttracé of het Breestraattracé het meest gewenste tracé is door de binnenstad van Leiden en onder welke condities; 5. dat in de Interim procesovereenkomst is vastgelegd dat Partijen ernaar streven dat de Gemeenteraad van Leiden en Provinciale Staten uiterlijk 1 juli 2008 over de keuze van het tracé zullen besluiten en dat in het geval de Hooigracht-Langegracht wordt gekozen deze tracékeuze uitgangspunt zal worden voor een herziene Bestuursovereenkomst 2 die uiterlijk 31 december 2008 zal worden ondertekend; 6. dat de colleges van Gedeputeerde Staten en de Burgemeester en Wethouders op 27 mei 2008 en de Gemeenteraad van Leiden op 19 juni 2008 en Provinciale Staten op 25 juni 2008 hebben ingestemd met de Interim overeenkomst Hoofdlijnen BO 2 die

18 op 17 juli 2008 door Partijen is ondertekend, waarin is afgesproken, tesamen met flankerende afspraken, om de RijnGouwelijn Oost volgens het tracé door de Hooigracht-Langegracht aan te leggen; 7. dat Partijen beiden de inspanningsverplichting op zich nemen om samen met Holland Rijnland alles te doen wat de realisatie van RijnGouwelijn-West bevordert; 8. dat ten behoeve van de aanleg van de RGL-West naar de kust in Katwijk en Noordwijk inmiddels een tracénota/milieueffectrapportage door de Provincie en Holland Rijnland is vastgesteld en aanvaardbaar verklaard door het Bevoegd Gezag (Oegstgeest, Katwijk, Noordwijk); en dat als vervolg hierop inmiddels door de Provincie een Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse is opgesteld, een wijziging van het Streekplan Zuid-Holland West aan Provinciale Staten is aangeboden en een ontwerp Nota voorkeursalternatief met een ontwerp tracékeuze wordt opgesteld; 9. dat inmiddels van de geraamde projectkosten door de Provincie 80 miljoen in het MPI is gereserveerd en (onder voorwaarden) door samenwerkingsorgaan Holland Rijnland 37,5 miljoen; 10. dat indien de bijdrage van het Rijk (nog) niet voorhanden is, de RijnGouwelijn-West naar de kust eventueel gefaseerd kan worden aangelegd; 11. dat deze Overeenkomst is vastgesteld door de colleges van Gedeputeerde Staten op 11 november 2008 en Burgemeester en Wethouders op 25 november 2008 en dat Provinciale Staten op 10 december 2008 en de Gemeenteraad van Leiden op 16 december 2008 met deze overeenkomst hebben ingestemd; 12. dat het Hooigracht-Langegrachttracé de voorkeur van Partijen heeft omdat het tracé, ondanks de hogere kosten, binnen de gestelde planning kan worden gerealiseerd en de mogelijkheid biedt om direct dubbelsporig in een autoluwe omgeving te worden gebruikt. Dit tracé heeft ten opzichte van het Breestraattracé als voordelen dat het, uitgaande van een Ringweg Oost, qua dienstregeling robuuster, toekomstvaster, verkeersveiliger en met een goede verkeerscirculatie kan worden gerealiseerd; 13. dat het voor de exploitatie van de RijnGouwelijn Oost via de Hooigracht-Langegracht noodzakelijk is om de Hooigracht autoluw te maken en dat het daarvoor essentieel is om een oostelijke ringweg aan te leggen; 14. dat de Raad van Leiden in 2007 nut en noodzaak van een Ringweg Oost heeft vastgesteld en dat besluitvorming over het tracé in het eerste half jaar van 2009 zal plaatsvinden waarbij volgens het College van Leiden twee tracévarianten perspectief vol zijn: het ene tracé loopt van het Lammenschansplein via de Kanaalweg, een nieuwe brug over de Nieuwe Rijn en wordt via twee eenrichtingscircuits over de Sumatrastraat en de Zijldijk (Leiderdorp) aangesloten op de Willem de Zwijgerlaan en de N445; het andere tracé loopt van het Lammenschansplein via de Kanaalweg, via een nieuwe brug over de Nieuwe Rijn en wordt met een nieuwe tunnel onder de Zijl naar de Zijldijk (Leiderdorp) aangesloten op de Willem de Zwijgerlaan en de N445; 15. dat voor elk van die tracés als eerste fase kan worden gerealiseerd: de aanpassing van de kruising van de Kanaalweg en de Hoge Rijndijk en een brug over de Nieuwe Rijn, die vervolgens wordt verbonden met de Sumatrastraat en de Zijldijk, waarbij tijdelijk gebruik wordt gemaakt van de bestaande wegen op industrieterrein de Waard; 16. dat Partijen nadere afspraken aangaande onder meer de vaststelling van de Projectscope voor het op het grondgebied van Leiden aan te leggen Trajectdeel Nieuw Spoor, het opdrachtgeverschap, de kosten- en risicoverdeling en de ruimtelijke besluitvorming willen vastleggen in deze Overeenkomst;

19 17. dat Partijen bevestigen dat conform het gestelde in de Interim overeenkomst Hoofdlijnen BO 2, zij van mening zijn dat de aanleg van een Combibrug over het RijnSchiekanaal (die tevens de bestaande spoorbrug ter plaatse zou vervangen) niet de hoogste prioriteit heeft en dat Partijen vaststellen dat vanuit het belang van het Deelproject Leiden een light rail-brug over het Rijn-Schiekanaal voldoet en Partijen derhalve afzien van een combibrug. 18. dat Partijen zullen bestuderen of de verschuiving van een ongelijkvloerse kruising van de RGL met de Plesmanlaan/N206 van het project RGL West naar de ontsluiting van het Biosciencepark en de wijziging van de ligging van de RGL ten opzichte van de Plesmanlaan van noord naar zuid een batig saldo (op Definitief Ontwerpniveau) oplevert.

20 verklaren Partijen als volgt te zijn overeen gekomen: Hoofdstuk 1: Definities In deze Overeenkomst wordt naast de definities zoals opgenomen in de Eerste Bestuursovereenkomst verstaan onder: 1. Eerste Bestuursovereenkomst (BO 1): de door Partijen alsmede door een aantal andere gemeenten op 7 juli 2005 gesloten Bestuursovereenkomst RijnGouwelijn- Oost ; 2. Overeenkomst: deze overeenkomst; 3. Projectscope Leiden: de tussen Partijen overeengekomen ontwerptekeningen, scopebeschrijving en ramingsgrenzen van de RGL Oost voor het Trajectdeel Nieuw Spoor voor zover dat is gelegen op het grondgebied van Leiden en is opgenomen in de bijlage 1 bij deze overeenkomst. 4. Deelproject Leiden: het ontwerp, de aanleg, de exploitatie en het beheer van de RGL-Oost voor zover dit, in het kader van deze Overeenkomst, betrekking heeft op het Trajectdeel Nieuw Spoor voor zover dat is gelegen op het grondgebied van Leiden; 5. Binnenstadstracé: Het tracé van de RGL vanaf (en inclusief) de Jan van Houtbrug tot en met het voorplein van NS-station Leiden Centraal. 6. Knoop Leiden West: De Knoop Leiden West (KLW) is een samenwerkingsverband tussen de Provincie, Leiden, Katwijk, Oegstgeest en Teylingen en de Universiteit Leiden om te komen tot een integrale, hoogwaardige en leefbare inrichting van het gebied van de kruising van de A44, de N206 en de RijnGouwelijn. 7. Ringweg Oost (RWO): De Ringweg Oost is een bovenlokale verbinding tussen de provincale wegen N206 en N445, via een nog vast te stellen tracé, die dient onder andere om de binnenstad van Leiden verkeersluw te maken en daardoor de exploitatie van de RGL over de Hooigracht te faciliteren. 8. Ontsluiting BiosciencePark (BSP) Het Leiden Bio Science Park behoort tot de top-5 van science parken in Europa. Om die positie verder uit te breiden en te versterken is het noodzakelijk dat er een adequate en duurzame oplossing is voor de verkeersafwikkeling Plesmanlaan. De ontsluiting van het Biosciencepark is een Randstad Urgent project dat tot doel heeft de ontsluiting van het Biosciencepark te verbeteren, zodat dit park zich verder kan uitbreiden en daarmee haar internationale concurrentiepositie op het gebied van life sciences kan behouden en uitbreiden. Met de bijdragen van Leiden, Provincie en Rijk is er een solide financiële basis om de noodzakelijke infrastructurele maatregelen uit te voeren.

21 Hoofdstuk 2: Onderwerp van de Overeenkomst 1. Partijen stellen zich met het aangaan van deze Overeenkomst ten doel afspraken te maken met betrekking tot de realisatie van het Deelproject Leiden in combinatie met flankerende afspraken. 2. Deze Overeenkomst is bedoeld ter aanvulling op hetgeen Partijen tezamen met een aantal andere gemeenten omtrent de RGL-Oost in de Eerste Bestuursovereenkomst hebben afgesproken. Met het oog op het doel van deze Overeenkomst hebben Partijen afspraken gemaakt en in deze Overeenkomst vastgelegd, omtrent: a) de Projectscope Leiden; b) de voorbereiding van de uitvoering van het Deelproject Leiden; c) de realisatie- (aanlegfase) van het Deelproject Leiden, waaronder het opdrachtgeverschap; d) exploitatie, beheer en onderhoud van het Deelproject Leiden; e) aanvullende financiële bijdragen van Partijen ten behoeve van realisatie Deelproject Leiden; f) de afhandeling van schadegevallen; g) het voorkomen, beheersen en verdelen van risico s; h) de aansturing van het Deelproject Leiden en de verantwoordelijkheden; i) financiering en realisatie van de Ringweg Oost; j) ontsluiting van het Biosciencepark; k) Geschillenregeling. 3. De Interim proces overeenkomst gesloten op 3 maart 2008 en de Interim overeenkomst Hoofdlijnen BO 2 gesloten op 17 juli 2008 vervallen op de datum dat deze Overeenkomst is ondertekend. Deze overeenkomst omvat alle afspraken die Partijen tot het moment van ondertekening hebben gemaakt en treedt in de plaats van alle (mogelijk) eerdere - al dan niet schriftelijk vastgelegde - afspraken tussen Partijen met betrekking tot Deelproject Leiden, met uitzondering van de afspraken die zijn vastgelegd in de Eerste Bestuursovereenkomst, welke in stand blijven. 4. Met de ondertekening van deze overeenkomst zien Partijen af van hun recht BO 1 te ontbinden op grond van hoofdstuk 8 art 1 van BO 1.

22 Hoofdstuk 3: Afspraken omtrent de Projectscope Leiden 1. Vaststelling Projectscope Leiden Partijen hebben ten behoeve van de beoogde uitvoering van het Deelproject Leiden de Projectscope Leiden vastgesteld. Deze Projectscope Leiden en de hierop gebaseerde planning en de vertrouwelijke kostenraming alsmede de kostenraming voor de vervanging van de riolering maken als bijlagen 1 en 2 integraal onderdeel uit van de Overeenkomst. In de Projectscope Leiden geven Partijen uitdrukkelijk de zaken aan die wel en niet behoren tot de scope van het Deelproject Leiden. 2. Wijziging Projectscope Leiden Partijen kunnen slechts gezamenlijk besluiten tot een wijziging in de Projectscope Leiden. Indien op wens van één van de Partijen een wijziging wordt aangebracht in de Projectscope Leiden komen de eventuele daaruit voortvloeiende door Partijen gezamenlijk vast te stellen, meerkosten in vergelijking tot de in Overeenkomst opgenomen kostenraming, geheel voor rekening voor de partij die de betreffende wijziging wenst. Indien een wijziging van de Projectscope Leiden een gezamenlijke wens is van de beide Partijen, zullen zij volgens een nader door hen te bepalen verdeelsleutel de eventueel daaruit voortvloeiende meerkosten voor hun rekening nemen. Indien een wijziging van de Projectscope Leiden, ter beoordeling van Provincie, juridisch c.q. wettelijk noodzakelijk is, al dan niet blijkend uit eventueel door derden tegen het Deelproject Leiden gevoerde procedures dan wel vanwege geldende internationale en/of EG- wet- en regelgeving en/of nieuwe wet- en regelgeving van het Rijk, dan komen de eventuele kosten die daaruit voortvloeien ten laste van de Provincie. Indien de daartoe bevoegde organen van Partijen onverplicht nieuwe regelgeving en/of beleid vaststellen, waardoor de Projectscope Leiden niet ongewijzigd kan worden uitgevoerd, komen de meerkosten die daaruit voortvloeien geheel voor rekening van de partij die de nieuwe regelgeving en/of nieuw beleid heeft vastgesteld. 3. OV-knooppunt en halte Lammenschansweg In de Projectscope Leiden is op verzoek van Leiden de aanleg van een halte aan de Lammenschansweg (middenligging) opgenomen. De kosten van aanleg van deze halte zijn voor rekening van Leiden zoals bepaald in hoofdstuk 7 van deze Overeenkomst. Ten aanzien van (de kosten van) het beheer en onderhoud voor deze

23 halte gelden dezelfde afspraken als voor de andere haltes van het Deelproject Leiden. De Provincie zal een onderzoek laten uitvoeren naar de optimalisering van het Openbaar Vervoerknooppunt Lammenschans in relatie tot halte Lammenschansweg met als uitgangspunt dat de vervoerwaarde van de RGL Oost minimaal gelijk dient te blijven. Indien dit leidt tot een voorstel om de Projectscope aan te passen zal dit, in afwijking van het bepaalde in artikel 2 van dit hoofdstuk, worden behandeld als een voorstel van de Provincie waarbij over de verdeling van de kosten Partijen gezamenlijk afspraken zullen maken. 4. Stedenbouwkundige inpassing Projectscope Leiden De stedenbouwkundige uitgangspunten voor de inpassing van Deelproject Leiden zijn verwerkt in de Projectscope Leiden. Indien Partijen hiervan af willen wijken, wordt dit beschouwd als een projectscopewijziging, zoals beschreven in artikel 2 van dit hoofdstuk. Indien in het kader van de uitvoering van het Deelproject Leiden zaken binnen het openbaar gebied van Leiden tijdelijk verplaatst dan wel verwijderd moeten worden, zullen deze zaken bij oplevering van het Deelproject Leiden in dezelfde staat, zoals aanwezig bij de start van de uitvoering, dan wel in een daaraan gelijkwaardige staat worden teruggebracht, waarbij wordt voldaan aan de stedenbouwkundige uitgangspunten als opgenomen in de Projectscope Leiden. Partijen nemen gezamenlijk en voorafgaande aan de start van de uitvoering de staat van de openbare ruimte op en leggen daarmee het dan aanwezige kwaliteitsniveau vast. Leiden zal voor eigen rekening en risico de openbare ruimte herinrichten tengevolge van de komst van de RGL-Oost, voor zover deze inrichting geen onderdeel uitmaakt van de Projectscope Leiden. 5. Bestaande bouwmogelijkheden die conflicterend zijn met realisatie Project Leiden zal een onderzoek verrichten naar het risico dat vigerende bestemmingsplannen nog niet gerealiseerde bouwmogelijkheden bieden die, bij uitvoering daarvan, de beoogde realisatie van het Deelproject Leiden kunnen frustreren. Leiden zal zo nodig tegen het bestaan van deze bouwmogelijkheden, indien mogelijk, (juridische) maatregelen treffen. 6. Afspraken omtrent verleggen en vernieuwen van kabels en leidingen vanwege het Project Het verleggen van kabels en leidingen maakt onderdeel uit van de Projectscope Leiden.