Sneak preview Leergang Ultimate voor VO Leergang Ultimate voor voortgezet onderwijs

Transcriptie

1 Leergang Ultimate voor voortgezet onderwijs Deze leergang is bedoelt voor docenten LO in het voortgezet onderwijs die Ultimate Frisbee willen aanbieden aan de onderbouw van het voortgezet onderwijs (klassen 1 tot en met 3). Ultimate Frisbee, of liever Ultimate zoals de sport officieel heet, is een intensieve teamsport waarbij atletische vermogens, teamtactieken en technische vaardigheden ingezet worden om de sport te kunnen beoefenen. Daarnaast kenmerkt Ultimate zich door het feit dat het een zelfregulerende sport is, m.a.w. er is geen scheidsrechter. De spelers zelf zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het zich houden aan de spelregels en oplossen van overtredingen mochten deze toch voorkomen. Hiervoor is een omgangscode opgesteld, de Spirit of the Game (SotG). De SotG is een wezenlijk onderdeel van de sport. Daar zal in de leergang ook veel aandacht aan gegeven worden. De opzet van de leergang is modulair opgebouwd. De totale leergangen bestaan uit 3 modules van elk 6 blokken die in een blokuur (2 * 45 minuten) gegeven kunnen worden. Elk blok bevat een beschrijving van het doel, oefeningen en spelvormen die dat blok uitgevoerd worden en toelichting voor de docenten om deze uit te leggen, observaties te doen en waar nodig d.m.v. tips en voorbeelden te corrigeren. Elk blok bevat daarnaast verdiepende oefeningen t.b.v. bijvoorbeeld BMS-klassen, sportklassen. Wanneer leerlingen meer tijd aan sport kunnen besteden of gemiddeld genomen meer aanleg hebben kunnen die met deze oefeningen beter uitgedaagd worden. Tenslotte bevat elke module een formulier waarmee aan het eind van de module leerlingen beoordeeld kunnen worden. In de tekst wordt gesproken over schijf in plaats van frisbee. In de officiële spelregels wordt gesproken over schijf. Deze lijn wordt in deze leergang doorgetrokken.

2 Inhoudsopgave 1 Ultimate... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.1 Geschiedenis... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.2 Ultimate in het kort... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.3 Over de schrijvers... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2 Opzet van de leergang Opbouw leergang Opbouw modules en leskaarten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.3 Algemene tips... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.4 Beoordelen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3 Module Doel De leerlingen De oefeningen Les 1... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Leerdoelen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Voorbeeld opbouw van de les... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inleiding... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Oefeningen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Afsluiten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.5 Les 2... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Leerdoelen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Voorbeeld opbouw van de les... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inleiding... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Oefeningen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Afsluiten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.6 Les 3... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Leerdoelen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Voorbeeld opbouw van de les... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inleiding... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Oefeningen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Afsluiten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.7 Les 4... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Leerdoelen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Voorbeeld opbouw van de les... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inleiding... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Oefeningen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Afsluiten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.8 Les 5... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Leerdoelen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Voorbeeld opbouw van de les... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inleiding... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Oefeningen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Afsluiten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3.9 Les 6... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Leerdoelen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Voorbeeld opbouw van de les... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inleiding... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Afsluiten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4 Leskaarten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4.1 Structuur... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4.2 Begrippen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4.3 Overzicht van de leskaarten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

3 2. Opzet van de leergang 2.1 Opbouw leergang Deze leergang Ultimate voor het VO bestaat uit 3 modules. Iedere module bestaat uit 6 lessen van 90 minuten (blokuur). Module 1 In module 1 liggen de aandacht en de leerdoelen volledig op basale spelregelkennis en het kunnen aanvallen. Ook zonder druk van de verdediging zal het moeilijk zijn om schijfbezit te behouden. Het accent ligt dus vooral op gooien en vangen waarbij in de spelvormen vaak met een overtal-situatie wordt gewerkt zodat altijd een eenvoudig aanspeelpunt beschikbaar is en zo veel schijfcontacten (gooien/vangen) mogelijk wordt gemaakt. Als module 1 is afgesloten hebben de leerlingen de volgende leerdoelen in meer of mindere mate bereikt: algemene kennis van ultimate m.b.t. spelregels en verloop van het spel te spelen met in acht nemen van de Spirit of the Game vaardigheid aan schijf te gooien met hammer-techniek (hammer, scoober) en backhand-techniek vaardigheid om de schijf te vangen met 2 handen vaardigheid om vrij te komen vaardigheid om te marken vaardigheid om de veldspelers te verdedigen De leerlingen kunnen met deze vaardigheden een wedstrijd ultimate spelen en de spelregels gezamenlijk handhaven waarbij de docent incidenteel een interventie hoeft te plegen. Deelname op een scholentoernooi is met deze vaardigheden mogelijk. Module 2 In module 2 ligt aandacht op verder ontwikkelen van werp-techniek (naast de geleerde technieken wordt de forehand geïntroduceerd) en het aanspeelbaar zijn (aanvalstactiek). Er wordt een begin gemaakt met verdedigen maar meer ter ondersteuning van het oefenen van de aanval. Als module 2 is afgesloten hebben de leerlingen naast reeds geleerde vaardigheden de volgende doelen in meer of mindere mate bereikt: diepere (spelregel) kennis van ultimate kennis van basale aanvalstactiek vaardigheid om schijf te gooien met backhand, hammer en forehandtechniek vaardigheid om de schijf te vangen met 2 handen of 1 hand vaardigheid om man-to-man verdediging toe te passen vaardigheid om de marking uit te voeren De leerlingen kunnen met deze vaardigheid een wedstrijd ultimate spelen waarbij meer spelregels beter gehandhaafd worden, de docent geen interventie hoeft te plegen en het spelniveau hoger ligt. Dit zal af te meten zijn dat worp- en vangfouten minder vaak voorkomen en dan meestal door druk van de verdediging veroorzaakt. Module 3 In module 3 zal de focus worden verlegd naar verdedigen. Nu de aanval beter beheerst wordt zal aandacht worden gegeven aan de vraag hoe het schijfbezit te veroveren. Als module 3 is afgesloten hebben de leerlingen naast reeds geleerde vaardigheden de volgende doelen in meer of mindere mate bereikt: zodanige kennis van de spelregels dat in 95% van voorkomende situaties de juiste calls worden gemaakt en correct opgelost kennis van een aanvalstaktiek en verdedigingstaktiek met variaties daarop vaardigheid om de schijf te gooien met backhand, forehand en hammer-techniek waarbij de hoek van de schijf gecontroleerd wordt (inside, vlak, outside) vaardigheid om een layout te maken.

4 3. Module Leerdoelen Als module 1 is afgesloten hebben de leerlingen de volgende doelen in meer of mindere mate bereikt: algemene kennis van ultimate m.b.t. spelregels en verloop van het spel te spelen met in acht nemen van de Spirit of the Game vaardigheid aan schijf te gooien met verschillende werptechnieken (hammer, scoober, backhand) vaardigheid om de schijf te vangen met 2 handen vaardigheid om vrij te komen vaardigheid om te marken (verdedigen van de werper) vaardigheid om de veldspelers te verdedigen In bijlage 1 zijn de criteria gegeven die getoetst kunnen worden na afloop van module 1, bijlage 4 geeft een beoordelingsformulier waarop de score op de verschillende criteria ingevuld kan worden om tot een cijfer te komen. 3.2 De leerlingen Bij de start van de module zullen de meeste leerlingen geen enkele voorkennis of ervaring hebben met ultimate. De meeste leerlingen zullen al wel eens met een schijf gegooid hebben (op strand, camping e.d.) met in de regel kwalitatief ondermaatse schijven. In de regel hanteren ze hierbij een backhand techniek waar meestal een hoop direct te corrigeren is. We leren in les 1 en 2 enkel de hammer-werptechniek aan, gevolgd door de scoober in les 3 en 4 en oefenen de backhand niet. De redenen hiervoor zijn de volgende: Veiligheid: met een hammer-techniek zijn het lichaam en de kijkrichting van de leerling vanzelf naar voren gericht waar de schijf gegooid gaat worden. Hierdoor heeft de leerling direct meer overzicht en zal de schijf minder ongericht gegooid worden. Eenvoudig: het is (na aanleren van de juiste grip) eenvoudiger om (rechts en links) langs een verdediger te gooien zonder de verdediger te raken. Leuk: het is een techniek die nieuw is en voor velen verrassend dat je zo de schijf ook kunt gooien. Praktisch: er is minder ruimte nodig om deze werptechnieken te beoefenen. Didactisch: de leerlingen leren iets aan ; bij backhand zullen ze van alles moeten af leren. Dit is veel ingewikkelder en vergt veel persoonlijke instructie. Door met de hammer techniek te gooien kan direct in de eerste les een tegenstander worden geïntroduceerd en kan samenspel ontstaan, veelal geholpen door oefeningen met een overtal situatie. Het gebruik van de backhand is niet verboden zoals geen enkele werptechniek verboden is. Leerlingen zullen bij het spelen vast wel de backhand gebruiken. Maar door de oefeningen willen we ze uitdagen de nieuwe techniek te gebruiken. Pas na les 4 zullen we ook naar de backhand-techniek kijken. 3.3 De oefeningen De oefeningen zijn er vooral op gericht om de aanval te ondersteunen: gooien, vangen en samenspel staan centraal. De spelvormen en ultimate-variaties worden ook bij voorkeur met kleine teams uitgevoerd. Met kleine teams spelen heeft een groot aantal voordelen: veel schijfcontact minder ingewikkeld veel scores (dus meer succesbeleving). Om gelijksoortige reden wordt in de beginvariant van een aantal spelvormen regelmatig met een joker gewerkt die altijd met de aanvallende ploeg meespeelt. Hierdoor ontstaat voor de aanvallers een overtalsituatie waardoor er altijd een speler vrij staat en bereikt kan worden.

5 Leskaart 1.8 Markerdrill Benodigdheden 1 schijf per 3-tal Beschrijving Oefening om de marker-positie te leren Duur 5-10 minuten Leerdoel Het leren van de taak die de marker heeft Wat moet je al kunnen? Werpers moeten backhand, hammer en / of forehand enigszins beheersen Uitleg Verdeel de leerlingen in drietallen. 2 werpers / vangers staan tegen over elkaar met ong 8 10 meter tussen hun in. De marker staat bij de werper. De werper probeert langs de werper de schijf naar de vanger te gooien. De marker loopt zo snel mogelijk naar de nieuwe werper. Na iedere 10 worpen wisselen van marker. Marker is de naam van de verdediger bij de werper. Taak van de marker is om het de werper moeilijk te maken de schijf in een bepaalde richting te gooien. De marker moet daarbij wel de volgende regels in acht nemen: de ruimte tussen werper en marker is minimaal een schijfafstand (m.a.w. je moet een schijf tussen de 2 buiken kunnen houden) de marker mag de werper niet raken of de schijf als de werper deze nog vast houdt De marker mag de werper niet om armen m.a.w. zijn armen allebei naar voren houden en daarmee de werper in zijn bewegingsvrijheid belemmeren. De marker mag, als de werper op minder van 3 meter is genaderd, beginnen met tellen. De marker roept Tellen en telt daarna van 1 tot 10. Als de werper de schijf niet heeft gegooid op moment dat de T van 10 wordt uitgesproken is er sprake van een stallcount / uitgeteld. De aanvallende partij is de schijf dan kwijt ( turnover ). Een machtig wapen. Als de schijf gegooid wordt roept de marker UP! of HOOG!. Dit is geen spelregel maar een signaal naar de andere verdedigers van zijn team dat de schijf in de lucht is. De marker zal proberen met armen en lichaam een scherm te vormen waar de werper om heen moet zien te gooien. Armen en lichaam zijn in één vlak waarbij de armen proberen de schijf te blokkeren zodra deze gegooid is.

6 voor de lesgever: Loopt het? Is het veilig? Zorg voor voldoende afstand tussen de drietallen Lukt het bijna? Lukken de worpen vaak niet? Wijs de werpers er op om met de juiste voet te pivoteren / uit te stappen. De voet waarmee je uitstap is dezelfde als de hand waarmee je gooit. Wordt er geteld? Vaak vergeet de marker te tellen omdat ze druk bezig zijn de gooier het moeilijk te maken. Lukt het goed? Wordt de schijf steeds binnen 3 4 tellen gegooid? Wordt er Hoog / Up geroepen? Laat de werpers wachten met te beginnen met gooien totdat de marker bij hun staat opgesteld. Vaak vergeet de marker hoog / up te roepen. Breng dit nu consequent in, zodat het later een automatisme wordt in het spel. Leeft het? Wordt het saai of verslapt de aandacht? Tel hoe vaak de schijf door de marker geblokt wordt of uitgeteld. Later Suggesties voor latere lessen; variaties Begin met 2 markers die niet heen-en-weer lopen Na het gooien gaat niet de marker opnieuw achter de schijf aan maar de werper wordt de nieuwe marker, de marker blijft staan en wordt de nieuwe vanger.