Voedselveiligheid en -kwaliteit

Transcriptie

1 Voedselveiligheid en -kwaliteit Voedselveiligheid en -kwaliteit en de tendens richting certificering Consumenten, retailers en producenten van voedingsmiddelen richten zich momenteel steeds vaker op voedselveiligheid en -kwaliteit. Een jaarlijks sectoronderzoek door het Consumer Goods Forum wijst op het feit dat de veiligheid van voedingsmiddelen en producten nog steeds een van de topprioriteiten van producenten en retailers is. Waar maken retailers en producenten zich nog meer druk over, behalve over veiligheid? De economie en de vraag op de markt, omdat dit gevolgen heeft voor de winst. Op een concurrerende wereldmarkt die nog moeilijker wordt gemaakt door de recente wettelijke regels houden producenten op elk punt van de supply chain de marges zorgvuldig in de gaten, terwijl ze op zoek zijn naar nieuwe strategieën om hun marktaandeel te beschermen. Behalve de algemene veiligheid van voedingsmiddelen, worden andere sectorvraagstukken steeds belangrijker, zoals gezond of biologisch geteelde voedings middelen en het welzijn van dieren. Behalve specialisatie, kunnen retailers en producenten er nu voor kiezen om alleen bij gecertificeerde leveranciers en onderleveranciers te kopen, dankzij de bredere acceptatie van wereldwijde normen voor voedingsmiddelen. Daarom wordt er gewerkt aan de standaardisatie van de normen. Dit wordt voornamelijk gedaan door het Global Food Safety Initiative (GFSI), een stichting Inhoud 1 Certificering: overzicht, verantwoordelijkheden en voordelen 2 Een norm kiezen 3 Door GFSI geaccepteerde normen 4 Normen vergelijken 5 Voorbeeld van een auditprocedure 6 Vooruitzichten 7 Overzicht 8 Bijkomende hulpmiddelen

2 In principe kan certificering worden gedefinieerd als een procedure waarbij een geaccrediteerde certificeringsinstelling een schriftelijke verklaring uitgeeft dat een product of een proces aan de eisen van de respectievelijke norm voldoet. Deze normen kunnen door de publieke sector (overheidsinstellingen) of door de privésector (retailer/sectorvereniging) worden vastgesteld. Voordelen van certificering Behalve de bestaande kwaliteitsnormen zoals ISO 9001, GMP of HACCP, wordt het voor producenten en retailers van voedingsmiddelen steeds belangrijker om gecertificeerd te zijn op basis van een specifieke, door het GFSI geaccepteerde norm voor voedingsmiddelen. De voordelen zijn o.a.: Meer vertrouwen door de klant Betere bescherming van het merkimago Een standaard proces/kwaliteitsmeting Lagere kosten omdat er niet opgeruimd hoeft te worden na de distributie van niet-compliënte producten van retailers en producenten zonder winstoogmerk. In dit document worden vier van de meest gebruikte normen verder uitgelegd. Ook worden de principes van deze normen met elkaar vergeleken, zodat producenten vergelijkingsmateriaal hebben over welke normvereisten ze willen voldoen. Tot slot worden de huidige trends beschreven inzake voedselveiligheid en kwaliteit overal ter wereld, zoals de noodzaak voor producenten en leveranciers om een meer actieve rol te spelen bij de certificering ten bate van de rentabiliteit in de toekomst. 1 Certificering: overzicht, verantwoordelijkheden en voordelen Global Food Safety Initiative (GFSI) Het GFSI werd in 2000 opgericht als een stichting zonder winstoogmerk op verzoek van ca. 30 CEO s van internationale retailorganisaties. Tegenwoordig wordt deze instelling beheerd door The Consumer Goods Forum. Het initiatief werd gestart als gevolg van een aantal grote problemen met voedselveiligheid, waaronder BSE. De bedoeling was om te zorgen voor wereldwijd vertrouwen in de veiligheid van voedingsmiddelen door consumenten. Het GFSI voert een benchmarkvergelijking uit tussen de bestaande normen voor voedingsmiddelen en de criteria voor de veiligheid van voedingsmiddelen teneinde de certificeringen wereldwijd te standaardiseren en het aantal audits te elimineren. De voorkeursimplementatie plaatst het GFSI vlak boven derden/accrediteringsinstanties, zoals aangegeven in de volgende diagram. De belangrijkste elementen en verdere vereisten staan in het Informatiedocument van het GFSI (gebruik de koppelingen aan het einde van dit document). International Accreditation Forum (IAF) The Consumer Forum Accrediteringsinstellingen GFSI Certificeringsinstellingen SGS, QMI SAI Global... Door GFSI erkende normen BRC, SQF, IFS, FSSC Producent/leverancier Producer/Supplier 2 METTLER TOLEDO - White Paper - Normen voor voedselveiligheid en -kwaliteit

3 2 Een norm kiezen Als gevolg van het voortgaande werk om te verzekeren dat elke certificeringsmethode juist is, promoot GFSI de acceptatie van alle goedgekeurde normen: Eenmaal gecertificeerd, overal geaccepteerd. Uit de praktijk blijkt echter dat retailers, producenten en zelfs hele industriesectoren een sterke voorkeur hebben voor een bepaalde certificering. 3 Door GFSI geaccepteerde normen Medio 2011 zijn de volgende normen door GFSI erkende productieprogramma s. De vetgedrukte programma s zijn de meest gebruikte en wereldwijd geaccepteerde programma s. BRC Global Standard Nederlandse HACCP FSSC Global Aquaculture Alliance BAP Global Red Meat Standard IFS International Featured Standard SQF 2000 Synergy De meest gebruikte en door GFSI geaccepteerde voedselveiligheids- en kwaliteitsnormen staan hieronder weergegeven, in volgorde van prevalentie op de huidige markt. BRC (British Retail Consortium) Voordat een beslissing wordt genomen over een norm of een set normen, moet bij de klanten worden gecontroleerd welke normen worden geaccepteerd en aan welke normen zij de voorkeur geven. Gezien deze voorkeuren bieden sommige certificeringsinstanties gecombineerde audits (zoals BRC en FSSC 22000) tijdens een enkel, geïntegreerd auditproces. voedingsmiddelen om zich aan de wet- en regelgeving te houden en consumenten te beschermen. Dit was de eerste norm die in 2000 door GFSI werd geaccepteerd. International Food Standard (IFS) De IFS werd in 2002 door een Duitse retailvereniging vastgesteld en vertegenwoordigt meer dan 190 distributeurs, waaronder IFS-gecertificeerde leveranciers in 90 landen. Deze norm voorziet in een aantal geïntegreerde controles van veiligheid en kwaliteit bij voedselverwerkende bedrijven en biedt certificering voor een groot aantal verwerkingsprocessen voor voedingsmiddelen, met uitzondering van de primaire landbouwproductie. De IFS bestaat uit vijf gerelateerde normen: IFS Food, IFS Broker, IFS Logistics, IFS Cash & Carry/Wholesale en IFS HPC. Oorspronkelijk ontwikkeld voor de behoeften van de Britse leden van het British Retail Consortium. De BRCnormen worden overal ter wereld toegepast en worden geaccepteerd door een steeds groter aantal retailers en merkproducenten in de EU, Noord-Amerika en daarbuiten. BRC dekt de toevoerketen met vier gerelateerde normen: BRC Global Food Standard, BRC Storage and Distribution, BRC IOP for Food Packaging en BRC Consumer Products. BRC Global Standard for Food Safety (gericht op voedselveiligheid) werd in 1998 geïntroduceerd en heeft momenteel nagenoeg gecertificeerde vestigingen in meer dan 100 landen. Deze norm werd ontwikkeld om de veiligheids-, kwaliteits- en bedrijfsvoeringsvereisten te specificeren voor producenten van 3 METTLER TOLEDO - White Paper - Normen voor voedselveiligheid en -kwaliteit Safe Quality Food (SQF) 2000 Standard De SQF 2000-norm is de ene helft van een tweedelig programma voor de productie en distributie van voedingsmiddelen en voor de primaire productie (SQF 1000). Deze norm werd in West-Australië ontwikkeld, maar behoort nu tot het Food Marketing Institute (FMI) in de VS. Het doel is te voldoen aan de behoeften van kopers en leveranciers overal ter wereld. De norm certificeert dat het voedselveiligheids- en kwaliteitsmanagementsysteem van een leverancier voldoet aan internationale en nationale voedselveiligheidsregels. SQF is de enige internationale instantie voor certificering van voedingsmiddelen die buiten Europa gevestigd is en omvat meer dan 5000 gecertificeerde bedrijven.

4 FSSC Deze norm combineert de ISO Food Safety Management-norm met de Publicly Available Specification (PAS) 220, die zich richt op verplichte programma s. Deze norm werd in 2010 door het GFSI geaccepteerd en momenteel zijn er 400 organisaties met een FSC certificering. Dit omvat zowel openbare als privébedrijven die het volgende produceren: bederfelijke dierlijke of plantaardige producten, producten met een lange bewaartijd, ingrediënten voor voedingsmiddelen en/of additieven voor voedingsmiddelen. De producenten die al een ISO certificering hebben, hoeven zich alleen te laten onderzoeken op 4 Normen vergelijken Alle GFSI-geaccepteerde normen, voor primaire of secundaire productie, moeten voldoen aan de drie voornaamste certificeringsvereisten: Bedrijven moeten aantonen dat ze een managementsysteem voor voedselveiligheid gebruiken Bedrijven moeten Good Manufacturing Practices (GMP) aantonen, goede distributieprocedures en/of goede landbouwprocedures basis van de PAS 220 en mogelijk bijkomende vereisten om ervoor te zorgen dat ze deze door het GFSI goedgekeurde certificering krijgen. Dit is vaak het eenvoudigste certificeringstraject voor bedrijven die al aan de ISO vereisten voldoen, maar het certificeringsprogramma wordt mogelijk nog niet duidelijk begrepen of geaccepteerd door klanten. Andere normen hebben vaak betrekking op specifieke sectoren (rood vlees, aquacultuur). Maar de meeste van deze specifieke voedselveiligheidsvereisten voor deze sectoren komen meestal ook aan de orde bij een of meer van de grote certificeringsprogramma s. Bedrijven moeten aantonen dat ze een risicobeoordeling hebben uitgevoerd en de kritieke controlepunten hebben geïdentificeerd volgens de HACCPprincipes Elk programma verschilt qua bereik en structuur. In de volgende tabel staan de voornaamste verschillen weergegeven tussen de meest gebruikte normen. Onderwerp BRC IFS SQF FSSC Systeembenodigdheden Systeem vaststellen en toepassen Rapport/ datamanagement Kwaliteit en voedselveiligheid Voorgeschreven vereisten Door certificeringsinstantie en normeigenaar Kwaliteit en voedselveiligheid Voorgeschreven vereisten Door certificeringsinstantie en normeigenaar Voedselveiligheid Niveau 2; Niveau 3 omvat kwaliteit (de noodzaak om een voedselveiligheidsanalyse uit te voeren en kritieke kwaliteitscontrolepunten te definiëren) Enkele vereisten zijn voorgeschreven; hier is een voltijds SQFfunctionaris voor nodig Bedrijf moet zich in Quick Fire aanmelden, voorafgaand aan het certificeringsproces Voedselveiligheid Levering van raamwerkvereisten voor de onderneming om voor naleving te zorgen en het voedselveiligheidssysteem te demonstreren Door certificeringsinstantie en normeigenaar 4 METTLER TOLEDO - White Paper - Normen voor voedselveiligheid en -kwaliteit

5 Onderwerp BRC IFS SQF FSSC Certificeringsproces Geldigheid van het certificaat Geïntegreerde audit Hercertificerings- of onderhoudsbezoek Certificeringsmerkteken Geen fase 1; bedrijf gaat direct over op een certificeringsaudit ter plaatse Certificaat geldig voor 1 jaar; graad C- hercertificering binnen 6 maanden Hercertificering hangt af van de auditresultaten (graad C moet na 6 maanden gebeuren. Dit betekent dat het interval of de geïntegreerde conditie wordt veranderd al naar gelang het resultaat) Dezelfde audittijd als het certificeringsbezoek Mag niet op het product worden weergegeven Geen fase 1; bedrijf kan met gemak direct overgaan op een certificeringsaudit ter plaatse Certificaat geldig voor 1 jaar Maakt geen integratie mogelijk met ISO-managementsysteemnorm, maakt integratie mogelijk met productcertificeringsprogramma s Dezelfde audittijd als het certificeringsbezoek Mag niet op het product worden weergegeven Fase 1 ter plaatse of extern; fase 2 ter plaatse; Alle grote nalevingsproblemen die in fase 1 zijn aangetroffen moeten verholpen zijn, voordat de fase 2-audit wordt gestart Certificaat geldig voor 1 jaar; graad C- hercertificering binnen 6 maanden Verschillende managementsysteemstructuur, maar mogelijk voor geïntegreerde audit hier zijn aparte rapporten voor nodig, vanwege de SQF-rapportage-upload naar een database Dezelfde audittijd als fase 2 ter plaatse Niveau 3-certificering - het certificeringsmerkteken mag op het product worden gebruikt Fase 1 ter plaatse; fase 2 ter plaatse; problemen in fase 1 moeten verholpen zijn tijdens de fase 2-audit Certificaat geldig voor 3 jaar Dezelfde managementsysteemstructuur als ISO-norm, daarom eenvoudig geïntegreerd met andere managementsysteemnormen Voor een onderhoudsaudit is minder audittijd ter plaatse nodig dan de eerste of hercertificering Mag niet op het product worden weergegeven Bron: COMPARING GLOBAL FOOD SAFETY INITIATIVE GFSI RECOGNISED STANDARDS, SGS, 2011 Factoren die de producenten in overweging moeten nemen voordat ze zich voor een bepaalde norm opgeven zijn: Productkenmerken De positie van de onderneming in de supply chain Bestaande management systemen De naleving van de bestaande wet- en regelgeving in het verleden De voorkeuren van klanten/industriesector Zoals eerder vermeld, is het mogelijk dat een norm eenvoudig toe te passen is, maar geen van de voordelen van certificering biedt, omdat de norm niet wordt geaccepteerd door de klanten van een bepaalde onderneming. 5 Voorbeeld van een auditprocedure Op het volgende stroomdiagram staat de normale procedure afgebeeld voor het verkrijgen van de FSSC certificering. Andere procedures verschillen vaak enigszins, maar zo krijgt u een uitstekend idee van wat een certificeringsaudit inhoudt. 5 METTLER TOLEDO - White Paper - Normen voor voedselveiligheid en -kwaliteit Het proces kan vaak ingrijpend zijn, maar er staan deskundigen van de certificeringsinstantie voor u klaar om u van advies te voorzien om ervoor te zorgen dat uw systemen de wet- en regelgeving volgen en veilig zijn.

6 Download een exemplaar van de programmavereisten van Normen voor voedselveiligheid en -kwaliteit Interne auditcorrecties en corrigerende actie afgerond Corrigerende actie niet afgerond of onvoldoende Geen certificaat uitgegeven Voer een zelfbeoordeling uit om naleving van de vereisten uit sectie 3 van deel 1 van de programmadocumentatie vast te stellen Selecteer een erkende certificeringsinstantie Initiële auditfase 1 Evaluatie van FSMS*-documentatie, bereik, hulpmiddelen en gereedheid voor fase 2 Initiële auditfase 2 Evaluatie van de implementatie en effectiviteit van het FSMS* Afsluitende bijeenkomst en bevestiging van niet-naleving Bewijs van correcties en corrigerende actie beoordeeld door certificeringsinstantie aan de hand van gedocumenteerd bewijsmateriaal of nieuw bezoek. Met succes afgeronde documentatie Onafhankelijk certificeringsonderzoek afgerond Geen problemen met de naleving bekend Certificeringsbeslissing genomen door certificeringsinstantie Voortgaande toezichtsaudits *Food Safety management system (voedselveiligheid- en beheersysteemaudits) 6 Vooruitzichten De tendens richting striktere voedselveiligheids- en kwaliteitsregels zet zich voort. Nieuwe problemen met de voedselveiligheid en kwaliteitsaspecten ontstaan door ontwikkelingen zoals genetisch gemodificeerde organismen, nanotechnologie en de toename van de internationale aankoop en handel van voedingsmiddelen en voerders. Hierdoor zal deze trend steeds meer aan kracht toenemen. 6 METTLER TOLEDO - White Paper - Normen voor voedselveiligheid en -kwaliteit Robert J. Parrish, Vice President Global Food, SGS Geneva Consumer Testing Services, voorspelt dat de volgende voedselveiligheidstrends de komende jaren steeds duidelijker zullen worden: Organisaties die nog meer verantwoordelijkheid voor de voedselveiligheid op zich nemen om hun merkimago te beschermen

7 Nog striktere controles ter bescherming van de supply chain voor voedingsmiddelen Traceerbaarheid en geïntegreerde managementprogramma s die een essentieel en mogelijk afgedwongen onderdeel van de voedselproductie zullen worden Op basis van deze trends en alle bijbehorende wijzigingen van de internationale en nationale wet- en regelgeving, zullen de certificeringsprocessen regelmatig worden herzien. Voorbeelden van recente wettelijke regelingen die gevolgen hebben gehad voor de certificeringsprocessen zijn: Nieuwe wet inzake voedselveiligheid in China In februari 2009 heeft de Standing Committee of the National People s Congress van de Volksrepubliek China na twee jaar van deliberaties en herzieningen de Chinese wet inzake voedselveiligheid goedgekeurd. De wet inzake voedselveiligheid heeft de honderden verschillende regels en normen voor de Chinese voedingsindustrie geconsolideerd tot één officiële, nationale norm voor voedselveiligheid. De eerste regulering over gezondheidsvoedingsmiddelen zal naar verwachting voor het einde van 2011 van kracht worden. De Amerikaanse Food Safety Modernization Act (FSMA) President Obama heeft de Amerikaanse Food Safety Modernization Act in januari 2011 tot wet verheven. De focus is nu gericht op preventie van, in plaats van reactie op verontreinigingen. Momenteel worden de nieuwe regels toegepast die het volgende dekken: Betere preventieve controles Hogere frequentie van verplichte FDA-inspecties Grotere aansprakelijkheid van importeurs. Over het algemeen zorgen de nieuwe Chinese en Amerikaanse wetten voor het volgende: Betere controle- en toezichtbevoegdheden Striktere veiligheidsnormen Verplichte terugroepactie bij ondermaatse producten Als de regels worden overtreden, volgen ernstige sancties Gezien de striktere vereisten en het feit dat wereldwijde controle-instanties hard aan het werk zijn om certificeringsnormen overal acceptabel te maken, zijn steeds meer producenten en leveranciers op zoek naar certificering, om de wettelijke wijzigingen een stapje voor te blijven en hun rentabiliteit in de toekomst te verzekeren. 7 Summary Consumenten en overheden overal ter wereld maken zich steeds meer zorgen over onveilige voedingsmiddelen. Recente verontreinigingsgevallen (zoals de EHEC-uitbraak in juni 2011) worden overal gepubliceerd en gedistribueerd via elektronische media, wat duidelijke gevolgen heeft voor het inkomen van de betroffen leveranciers en soms zelfs voor de industriesector in zijn totaliteit. Als een bedrijf gecertificeerd is op basis van een door het GFSI geaccepteerde norm, zoals IFS, SQF, FSSC of BRC, kan worden aangetoond dat aan de veiligheidsvereisten wordt voldaan. Alle certificaten zijn gericht op het voorkomen van gelijkaardige problemen met de voedselveiligheid. Toch moet het juiste certificaat worden gekozen op basis van de industriesector, de behoeften en de voorkeur van de klant. Daarnaast blijft het GFSI eraan werken om de eigenaars van goedgekeurde programma s te harmoniseren volgens het principe van eenmaal gecertificeerd, overal geaccepteerd. Als de vereisten van een van deze normen worden bestudeerd en toegepast, beschikt de onderneming over een raamwerk voor voortdurende verbetering van de kwaliteitsprocessen tijdens de productie. Hierdoor wordt het merkimago beschermd en verbeterd en wordt de rentabiliteit in een concurrerende wereldwijde markt in de toekomst verzekerd. 7 METTLER TOLEDO - White Paper - Normen voor voedselveiligheid en -kwaliteit

8 8 Bijkomende hulpmiddelen METTLER TOLEDO, Voldoe aan de wereldwijde normen voor voedselveiligheid en verhoog de productiviteit en rentabiliteit SGS - Dit hoofdstuk Voedselveiligheid en de trend richting certificering bevat een uittreksel uit het whitepaper VERGELIJKING VAN DE ERKENDE NORMEN VAN HET GLOBAL FOOD SAFETY INITIATIVE (GFSI) met copyright van SGS. Deze whitepaper kan gedownload worden van de website van SGS GLOBAL TRENDS IN FOOD SAFETY, Robert J. Parrish, Vice President Global Food, SGS Geneva Consumer Testing Services International Featured Standards (IFS) British Retail Consortium (BRC) Safe Quality Food (SQF) Institute Global Food Safety Initiative (GFSI) The Consumer Goods Forum Food Safety System Certification 22000; FSSC FDA Food Safety Modernization Act, FSMA Voor meer informatie Nederland Mettler-Toledo B.V. Franklinstraat JK Tiel Tel Fax contact.nl@mt.com Nederland Mettler-Toledo PI B.V. Het Sterrenbeeldd ML s-hertogenbosch Tel Fax info.nl@mt.com België N.V. Mettler-Toledo S.A. Leuvensesteenweg Zaventem Tel Fax contact.be@mt.com Technische wijzigingen voorbehouden 11/2011 Mettler-Toledo AG