Politieke partijen en het natuurbeleid

Transcriptie

1 Politieke partijen en het natuurbeleid Jeroen Meijaard Provincie Gelderland, programma Natuur en Landschap

2 Inhoud 1. Waar richt het natuurbeleid zich op?... 3 Europese doelstellingen... 4 Gelders Natuurnetwerk (voorheen EHS)... 6 Dierenwelzijn... 6 Realiseren nieuwe natuur... 6 Beheren natuur Welke partijen vormen de Provinciale Staten van Gelderland en hoe staan/stonden de politieke partijen tegenover het thema natuur?... 7 Politieke partijen en natuur... 8 VVD... 8 PvdA CDA PVV SP D GroenLinks ChristenUnie SGP Plus Partij voor de Dieren Groep Wullink Wat zijn belangrijke onderwerpen voor het thema natuur in de volgende coalitieperiode? Hoe is het draagvlak voor de besluiten die zijn genomen op het gebied van natuur? Conclusies Methodes van informatieverzameling Bronnenlijst

3 Inleiding Afschieten van ganzen, is dat wel diervriendelijk? Moeten boeren hun boerderij verplaatsen omdat Brussel vindt dat de natuur op die plek beschermd moet worden? Wat is er in een tijd van financiële crisis nou echt belangrijk, kwaliteit van natuur of het profijt wat we kunnen hebben aan de natuur? Dit zijn zomaar een paar vragen waar de Gelderse politiek mee te maken krijgt de komende coalitieperiode. In dit verslag komen deze onderwerpen ook naar voeren, maar de vraag die centraal staat is: Hoe staan de Statenleden van de provincie Gelderland tegenover het natuurbeleid? De verkiezingen voor de Provinciale Staten staan weer voor de deur (18 maart 2015) en daarom is het van belang om te onderzoeken hoe er nou tegen bepaalde onderwerpen wordt aangekeken, in dit geval gaat het om natuur. Zullen er drastische veranderingen volgen in het beleid dat is opgesteld als er een andere coalitie gevormd wordt en wat heeft bij het natuurbeleid nou de prioriteit voor Statenleden? Voor de ambtenaren van het programma Natuur en Landschap kan dit van belang zijn omdat zij dan te weten komen wat de aankomende coalitieperiode hun werk gaat worden. Verder is het interessant om te zien hoe groot de rol is van natuur in de hedendaagse politiek. Waar is natuur volgens politici goed voor, moet natuur lonen of is het nog steeds bedoeld voor de mensen om ervan te genieten en bij te dragen aan de gezondheid van mensen? Het onderzoek is opgebouwd rond een aantal vragen die antwoord moeten geven op de vraag hoe Statenleden tegenover het natuurbeleid staan. Als eerste is het van belang te weten waar we het precies over hebben, wat houdt het natuurbeleid precies in en welke onderwerpen zijn daadwerkelijk van belang? Zo kan er worden afgebakend waar de Statenleden hun mening over zullen geven en kan er ook een beeld worden geschetst van de huidige situatie van natuur in Gelderland. Een tweede onderzoeksvraag is: welke partijen vormen de Provinciale Staten van Gelderland en hoe staan/stonden deze politieke partijen tegenover het thema natuur? Dit is de belangrijkste vraag voor het uiteindelijke resultaat. Door een overzicht te krijgen van de politieke partijen in Gelderland en hun ideeën over de maatschappij en onderwerpen zoals natuur, valt al veel op te maken over hoe een partij tegenover natuur staat. Zo is het duidelijk dat GroenLinks meer standpunten zal formuleren die verband houden met natuur dan een partij als de PVV. Daarnaast komen hier ook de verkiezingsprogramma s en de vergaderingen aan te pas. Met vergaderingen wordt bedoeld de vergaderingen van de commissie Landelijk gebied, Cultuur en Jeugdzorg en de Provinciale Staten. Tijdens de vergaderingen geven de Statenleden hun mening over onderwerpen die op dat moment besproken worden, uit deze vergaderingen is dan ook veel informatie te halen over hoe partijen staan tegenover het thema natuur. De verkiezingsprogramma s geven ook informatie over natuur. De partijen beschrijven hier hun standpunten voor onder andere natuur voor de komende Statenperiode. Helaas waren niet alle verkiezingsprogramma s beschikbaar. In de derde onderzoeksvraag wordt ingegaan op wat belangrijke onderwerpen zullen zijn voor de volgende coalitieperiode. Dit draagt bij aan het onderzoek aangezien er op deze manier duidelijk wordt waar de Statenleden hun mening over moeten gaan geven en waar zij zich bezig mee zullen gaan houden. De laatste vraag is gericht op de zogenaamde manifestpartners die een essentiële schakel vormen van het natuurbeleid. De diverse partijen (waterschappen, LTO, groene maatschappelijke organisaties) die in 2011 een manifest hebben opgesteld over het natuurbeleid in Gelderland worden de manifestpartners genoemd. Er wordt gekeken hoe het draagvlak tegenover de beslissingen staan die genomen zijn door de politiek. Omdat het draagvlak van natuur erg breed kan zijn is hier de focus gelegd op de manifestpartners. Zij hebben meegewerkt aan de beleidsuitwerking en staan los van de politieke partijen in de Provinciale Staten. Veel van de manifestpartners spreken ook voor hun achterban. 2

4 Deze vraag is opgenomen in het onderzoek omdat de politiek vaak haar standpunten richt op wat de achterban het liefst ziet gebeuren. Daarom is de verwachting dat de politieke partijen hun besluiten, ook ten opzichte van natuur, onder andere nemen in het belang van de achterban. Hoe de Statenleden tegenover het natuurbeleid staan kan dus afhangen van hoe de achterban er tegenover staat. 1. Waar richt het natuurbeleid zich op? In 2012 is er een beleidsuitwerking vastgesteld over het te voeren provinciale beleid ten opzichte van natuur en landschap. Er werd hierbij een bedrag van 40 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de uitvoering. Pijlers In de beleidsuitwerking staan drie pijlers centraal: 1. Zorgvuldig omgaan met natuur en landschap; Om zorgvuldig om te kunnen gaan met natuur en landschap zijn er de ontwikkel- en beheeropgave opgesteld. In de ontwikkelopgave staat de verandering van landbouw in natuur en hoe deze nieuwe natuurgebieden ingericht moeten worden. In de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) staat wat er noodzakelijk is aan nieuwe natuur. Het richt zich voornamelijk op Natura 2000, de Kaderrichtlijn Water en een compacte afronding van de EHS. In de beheeropgave staat hoe er wordt gewerkt aan het beheren van de natuur. Dit is belangrijk voor de kwaliteit van natuur en hoe mensen natuur kunnen gebruiken. De opgave die de provincie heeft verworven op het gebied van landschap is om de diversiteit ervan te behouden en te versterken. Bijvoorbeeld door de economie er meer bij te betrekken. Risicofactoren hierbij zijn onder meer het veranderende ruimtegebruik, ontwikkelingen in de landbouw en nieuwe vormen van energiewinning. 2. Maatschappelijke betrokkenheid en eigenaarschap vergroten; Mensen en de natuur horen bij elkaar. Het is de bedoeling met deze pijler dat de mensen meer bij de natuur betrokken worden, en dat het eigenaarschap vergroot wordt. Een eigenaar die trots en tevreden kan zijn over zijn gebied zal er ook meer aandacht aan besteden en er zorgvuldig mee omgaan. In het geval van natuur zorgt dit voor een hogere kwaliteit. Daarnaast zullen tevreden eigenaren ook andere mensen aansporen zich meer in te zetten en zorgvuldiger om te gaan met de natuur. Door een grotere maatschappelijke betrokkenheid van de burgers ontstaat er een hogere kwaliteit van natuur en landschap. Dit probeert de provincie te bereiken aan de hand van drie pijlers: A inwoners betrekken via een Gelderse groene dialoog; Vroeger was het natuurbeleid teveel gericht op professionals en werden deze er vooral bij betrokken. Dit moet veranderen, het moeten vaker de burgers zijn die zich inzetten voor de natuur. De participatie van burgers in natuur moet omhoog, juist omdat zij degene zijn die genieten van de natuur. Ook moet het mogelijk zijn om burgers deels natuur te laten financieren. Het doel van een Gelderse dialoog is: - Zicht krijgen op het beeld dat Gelderse inwoners van natuur en landschap hebben, hoe zij deze waarderen en welke rol en aanpak zij van de provincie verwachten. Het gaat hierbij om de diversiteit aan beelden en opinies; 3

5 - De participatie van inwoners bij beheer en investeringen in natuur en landschap te vergroten en versterken. De dialoog nodigt uit om hiervoor met ideeën te komen en verantwoordelijkheid te nemen; - Het verbinden van economie, natuur en landschap. De dialoog biedt ruimte om na te denken en te spreken over de economische waarde van natuur en landschap. Hoe krijgen en nemen inwoners meer verantwoordelijkheid, zeggenschap en eigenaarschap? Denk aan zorg voor en beheer van natuur en landschap in ruil voor mogelijkheden om het gebied uit te baten; - Het leveren van input via de dialoogbijeenkomsten voor een aantal pilots, gebaseerd op ideeën van inwoners, waarbij zij zelf een belangrijke rol spelen. B ontsluiten van nieuwe kennis en expertise via een denktank; Tijdens vier bijeenkomsten is het de bedoeling dat er door mensen die deskundig maar ook onafhankelijk zijn wordt nagedacht over de relevante thema s met betrekking tot natuur. Bij deze relevante thema s kun je denken aan biodiversiteit, marketing, transities in het landelijk gebied, duurzaamheid en publiek-private samenwerking. Deze denktank moet voor de provincie dienen als klankbord en moet meer duidelijkheid geven over de betrokkenheid en verantwoordelijkheid voor natuur en landschap, door burgers, bedrijven, natuurorganisaties en maatschappelijke organisaties. C kennisnetwerk voor natuur en landschap ontwikkelen. Op het gebied van natuur heeft de provincie veel partners. Om met deze partners te kunnen blijven communiceren en om partners elkaar te kunnen laten vinden, waaruit nieuwe ideeën en voorstellen kunnen komen, moet er een kennisnetwerk voor natuur en landschap komen. Hierbij valt te denken aan het organiseren van kennisdagen, excursies, Community of Practices en werkplaatsen waar onderzoek en praktijk bijeenkomen. Dit zal allemaal beschikbaar worden via een soort van website. 3. Natuur en landschap: haalbaar en betaalbaar. Door de bezuinigingen is er minder geld beschikbaar voor de uitvoering, daarom wordt er verder gekeken naar het combineren van functies en het bundelen van publieke en private middelen. Er wordt meer ruimte geboden aan geldstromen van derden, private financiering en alternatieve mogelijkheden. Verder moeten bedrijven, inwoners en partners betrokken worden bij het beheer van natuur en moet dit leiden tot een goed beheer van natuur en landschap. Europese doelstellingen Het natuurbeleid heeft een aantal punten van hoge prioriteit die uitgevoerd moeten worden. De hoogste prioriteit hebben de doelstellingen die worden opgelegd vanuit de Europese Unie. Deze sluiten aan bij de ambitie om de biodiversiteit te behouden en bevorderen. Europese doelstellingen zijn het belangrijkst, want als deze niet worden behaald of tijdig worden afgerond kan er een boete volgen voor Nederland, die waarschijnlijk neergelegd zal worden bij de provincie Gelderland. Deze Europese doelstellingen gelden met name voor de Natura 2000-gebieden. Dit zijn gebieden die de Europese Unie als waardevol ziet voor de natuur en daarom wil laten beschermen. Ook willen ze hiermee ervoor zorgen dat de biodiversiteit niet verder achteruitgaat. Natura 2000 is een taak van de provincie omdat het valt onder natuurbeleid. Het beheren van natuur is één van de kerntaken van de provincies. Voor gebieden die aangemerkt worden als Natura 2000 gebied, is het niet het geval dat deze niet meer toegankelijk zijn voor mensen. De functie die natuur heeft als recreatie moet behouden blijven zodat mensen van de natuur kunnen blijven genieten. De insteek van de provincie Gelderland is om de instandshoudingsdoelen voor de Natura gebieden te koppelen aan de economie. Hoe hoger de kwaliteit van de natuur is, hoe meer ruimte er 4

6 is voor particulieren om hierin te investeren, bijvoorbeeld voor agrarische bedrijven, verkeer en industrie. Voor de provincie is het uitgangspunt ook om het natuurbeheer meer in handen te leggen van particulieren, zoals de agrarische bedrijven. Niet alle bevoegdheden omtrent Natura 2000 liggen in handen van de provincie. De verantwoordelijkheid voor het aanwijzen van een gebied als Natura 2000 gebied ligt bij de minister van Economische Zaken. Na het aanwijzen van een Natura 2000 gebied is het aan de provincie om een beheerplan vast te stellen. De Provincie betrekt hierbij alle betrokken partijen. Natura 2000 gebieden zijn vaak afhankelijk van de kwaliteit van het water in het desbetreffende gebied. Vanuit de Europese Unie is daarom de Kaderrichtlijn Water (KRW) opgesteld om te zorgen voor een goede kwaliteit van het water. De bedoeling is dat in 2015 de kwaliteit van het oppervlakteen grondwater in Europa op orde is. De doelstellingen van de KRW worden hieronder opgesomd. De KRW: beschermt alle wateren rivieren, meren, kustwateren en grondwateren stelt ambitieuze doelen om ervoor te zorgen dat alle wateren in het jaar 2015 de goede toestand hebben bereikt vereist dat er per stroomgebied een beheersysteem wordt opgezet, waarin er rekening mee wordt gehouden dat watersystemen niet stoppen bij politieke grenzen vereist grensoverschrijdende samenwerking tussen landen en tussen alle betrokken partijen zorgt ervoor dat alle belanghebbenden, met inbegrip van maatschappelijke organisaties en lokale gemeenschappen, actief deelnemen aan waterbeheer zorgt voor de vermindering en beperking van verontreiniging, ongeacht de bron (landbouw, industriële activiteiten, stedelijke gebieden, enz.) vereist het voeren van een waterprijsbeleid en zorgt ervoor dat de vervuiler betaalt houdt de milieubelangen en de belangen van zij die afhankelijk zijn van het milieu in evenwicht Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) De PAS is voortgekomen vanuit de Natura 2000 wetgeving en stamt uit De PAS richt zich op het terugdringen van stikstofdepositie. Een te hoge stikstofdepositie maakt het namelijk moelijker voor planten en dieren om te kunnen overleven. Dit is niet alleen slecht voor deze habitatstypen, maar heeft ook nadelige gevolgen voor de economie. Als er namelijk nieuwe activiteiten uitgevoerd worden in een gebied moet hiervoor eerst een vergunning worden aangevraagd in het kader van de natuurbeschermingswet. Stel dat er een te hoog gehalte van stikstof aanwezig is in een gebied dan wordt de vergunning niet verleend. In de beleidsuitwerking staan twee doelen van de PAS beschreven, deze zijn: - ruimte geven aan agrarische bedrijven voor een duurzame bedrijfsontwikkeling. Ook voor de aanleg en aanpassing van infrastructuur en ontwikkelingsmogelijkheden van de industrie is de PAS noodzakelijk; - realisatie van de doelstellingen van Natura 2000 door het verminderen van de stikstofuitstoot en het nemen van herstelmaatregelen. Gelderland heeft 19 natuurgebieden die zijn aangemerkt als Natura 2000 gebieden. In 17 van deze gebieden is het stikstof gehalte nog te hoog. Door de maatregelen van de PAS te gebruiken wil Gelderland de stikstof terugdringen en op deze manier kan ook makkelijker aan de doelstellingen van Natura 2000 voldaan worden. De PAS vult daarmee Natura 2000 aan. Daarmee komt er ook meer ruimte voor economische activiteiten. Zo wordt er altijd naar een mogelijkheid gezocht om de ecologie met de economie te combineren. 5

7 Gelders Natuurnetwerk (voorheen EHS) De bedoeling van het Gelders Natuurnetwerk (GNN) is om natuurgebieden in Gelderland beter met elkaar te verbinden zodat de kans op overleving van plant- en diersoorten groter wordt. Elk gebied dat in de EHS is opgenomen heeft een natuurdoel. Als al deze natuurdoelen gehaald zijn is de EHS en voor Gelderland het GNN afgerond. De afgesproken datum voor het afronden van de EHS is Na de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2010 werd besloten om de EHS te verkleinen in oppervlakte. Dit had ook gevolgen voor het Gelders Natuurnetwerk. In Gelderland heeft het er toe geleid dat de oppervlakte nieuw te werven natuur met bijna de helft werd verminderd. Het idee van het Gelders Natuurnetwerk komt op hetzelfde neer als de oorspronkelijke EHS, natuurgebieden verbinden zodat de biodiversiteit niet achteruit gaat. Dit betekent niet dat natuurgebieden alleen binnen Gelderland met elkaar verbonden worden, het gaat ook om het verbinden van Gelderse natuurgebieden met gebieden buiten Gelderland. Het is bij het Gelders Natuurnetwerk niet exact aan te geven wanneer het klaar is. Het streven is in 2021, zoals voor de EHS is gepland, maar door diverse oorzaken, zoals beleidswijziging en de beschikbaarheid van grond, blijft het voorspellen van de einddatum onzeker. Dierenwelzijn Onder het beheren van natuur valt ook het zorgen voor een goed leven voor de dieren die leven in de Gelderse natuur. Op dit moment is er bijvoorbeeld veel discussie over het beperken van de populatie ganzen. Het is aan de provincie om een goed beleid op te stellen voor het bevorderen van dierenwelzijn. Realiseren nieuwe natuur Er is geld opzij gelegd door de provincie om te kunnen investeren in het ontwikkelen van nieuwe natuur. Hiermee wordt bedoeld grond aankopen en dit omzetten in natuurgebieden. Dit is niet alleen een mogelijkheid die de overheid kan doen maar ook particulieren kunnen grond aankopen om het om te zetten in natuur. Het realiseren van nieuwe natuur richt zich voornamelijk op drie belangrijke doelstellingen namelijk, Natura 2000, Kaderrichtlijn Water en de EHS. De opgave van nieuwe natuur is van ha naar ha verkleind. Door deze drastische verkleining komt er in de desbetreffende gebieden meer ruimte beschikbaar voor bijvoorbeeld wonen, landbouw en ook nog natuur. Het is de bedoeling dat in deze gebieden wordt geïnvesteerd door andere partijen dan de provincie. Naast de genoemde hectares voor het realiseren van nieuwe natuur, is er ook een zoekgebied ingesteld van 2000 ha. Zo is er als het nodig is toch ruimte om nieuwe natuur te realiseren en kan het realisatietempo omhoog. Dit zoekgebied verdwijnt als het GNN is afgerond. Beheren natuur Door de bezuinigingen die het Rijk heeft doorgevoerd, krijgt de provincie minder geld beschikbaar voor het beheren van de natuur. Het is aan de provincie om via innovatieve en creatieve manieren, en met het geld dat nog wel beschikbaar wordt gesteld, te zorgen dat de natuur toch goed beheerd wordt. Het beheer van natuur is namelijk van groot belang voor de natuur, het zorgt voor een goede kwaliteit, draagt bij aan de beleving van natuur en zorgt ervoor dat natuur en landschap voldoende gebruikt kunnen worden.. De provincie heeft ervoor gekozen om jaarlijks 25 miljoen euro uit eigen middelen te besteden aan natuurbeheer. 6

8 2. Welke partijen vormen de Provinciale Staten van Gelderland en hoe staan/stonden de politieke partijen tegenover het thema natuur? Provinciale Staten Gelderland: De Provinciale Staten van Gelderland wordt gevormd door 12 fracties waarvan 4 fracties de coalitie vormen. De VVD is de partij die bij de verkiezingen in 2011 als grootste uit de strijd kwam. Zij vertegenwoordigen de burgers van de provincies Gelderland in de Provinciale Staten met 11 zetels. Het PvdA en CDA hebben allebei 9 zetels en D66 heeft 4 zetels. Deze 4 partijen vormen de coalitie. De andere fracties die in de Provinciale Staten van Gelderland zitten zijn: - PVV (5 zetels) - SP (4 zetels) - GroenLinks (4 zetels) - ChristenUnie (3 zetels) - SGP (2 zetels) - 50Plus (1 zetel) - Partij voor de Dieren (1 zetel) - Groep Wullink (1 zetel) Coalitieakkoord: De 4 fracties die de coalitie vormen hebben in 2011 een coalitieakkoord gepresenteerd. Aangezien dit onderzoek zich richt op het natuurbeleid, wordt hier toegelicht wat het coalitieakkoord zegt over het thema natuur. Vanuit Het Rijk en de Europese Unie komen onder andere de Ecologische Hoofdstructuur en Natura 2000 door. Het is aan de provincie om beide goed uit te werken en onder andere de EHS af te ronden. In het coalitieakkoord staat dat natuurgebieden die alleen tegen hoge kosten in stand kunnen worden gehouden uit de EHS worden gehaald en de prioriteit van de EHS ligt bij het afronden van de projecten die al begonnen zijn en/of in een vergevorderd stadium zijn. Als er bij de ontwikkeling van een nieuw plan blijkt dat er gebieden zijn die niet afgerond kunnen worden voor 2018 is het de bedoeling dat deze uit de EHS geschrapt worden. Hierdoor moet er meer draagvlak ontstaan voor het ontwikkelen van nieuwe natuur op bepaalde plekken. Ook het verbeteren van de kavelstructuur krijgt een hoge prioriteit. Met herverkaveling wordt eigenlijk het ruilen van grond bedoeld. Gronden die in het bezit zijn van boeren kunnen van nut zijn voor de provincie. Zij kunnen proberen deze gronden met de boeren te ruilen voor gronden die de provincie bezit maar weinig nut hebben voor de provincie, terwijl die juist voor de boeren van waarde kunnen zijn. Er moet samengewerkt worden met derden en de provincie houdt haar ogen open voor opties op dit gebied. Om nieuwe partners te strikken zal er veel overlegd worden met alle betrokken partners zoals, waterschappen, maatschappelijke organisaties en gebiedscommissies. Agrariërs en andere particulieren moeten betrokken worden en meehelpen bij de realisatie van natuur. Natura 2000 moet aangepast worden en de provincie Gelderland zal bij het Rijk erop aandringen dat er in Brussel een andere implementatie van de Natura 2000 gemaakt moet worden. (Provincie Gelderland, Coalitie Akkoord 2011) 7

9 Politieke partijen en natuur VVD De VVD is in de Tweede Kamer de grootste partij en ook in Gelderland is de VVD de grootste met elf zetels in de Provinciale Staten. De VVD is van oorsprong een partij die zich richt op het liberale gedachtegoed en daarom richt het zich vooral op de individuele vrijheid voor burgers. Zelfontwikkeling van het individu is één van de punten die centraal staan bij de VVD. Ook pleiten zij voor niet te veel overheidsbemoeienis in het leven van de Nederlandse burgers. Economische groei en voldoende werkgelegenheid zijn, in deze tijd, zaken waar de VVD zich voor inzet. Economisch heeft Nederland een zware tijd achter de rug en het is nog steeds niet geheel voorbij. De VVD vindt het daarom belangrijk dat de economie weer gaat groeien. Het thema natuur is hierdoor voor de VVD een thema wat op het tweede plan terecht komt. Dit valt ook op te maken uit het verkiezingsprogramma van de VVD Gelderland in Dit verkiezingsprogramma richt zich op vijf kerntaken: 1. Ruim baan voor de economie en werkgelegenheid. 2. Ruim baan voor verkeer en vervoer. 3. Ruim baan voor wonen en leven. 4. Ruim baan voor een kleine provinciale organisatie. 5. Ruim baan voor de regio. VVD en natuur De VVD gaat voor een realistisch en haalbaar natuurbeleid waarbij er wordt samengewerkt tussen overheid, natuurorganisaties en landbouw. Zij vinden dat de EHS moet worden herzien en aangepast omdat zij achterloopt op schema. Dit gaat ten koste van de ondernemers en omwonenden. Als er gebieden zijn die nog niet zijn aangekocht moet de bedrijvigheid in dit gebied behouden blijven. Verder vindt de VVD het van belang om het natuurbeleid meer in de handen te leggen van particulieren. Zij kunnen zelf met modellen komen voor het beheer van de natuur, een optie is dat er horeca en woningen worden toegestaan in natuurgebieden. De VVD wil een nieuwe natuurwet om meer ruimte te bieden aan economische ontwikkeling in de natuur. De vele Europese regels zouden namelijk de economische ontwikkeling in de weg staan. Ook de Natura 2000 is een opgave waarover de VVD nog niet tevreden kan zijn. Zij vindt dat er teveel Natura 2000 gebieden zijn en wil deze verminderen.( VVD, 2013) Woordvoerder natuur De woordvoerder van de VVD in Gelderland voor het thema natuur is Bastiaan Meerburg. Hij heeft zich voordat hij terecht kwam bij de VVD Gelderland veel bezig gehouden met onderwerpen rond natuur, maar dan vooral met betrekking tot de dieren. Zo heeft hij onderzoek gedaan naar ziekten die van de dieren op de mensen over gaan, hield hij zich bezig met dossiers over mond en klauwzeer en is afgestudeerd in de studie Zoötechniek (dierwetenschappen ). Naast Statenlid, is hij plaagdierexpert. In de Statencommissie Landelijk gebied Cultuur en Jeugdzorg (LCJ) zet Bastiaan zich naar eigen zeggen in voor de agrariërs, zij moeten kunnen ondernemen maar ook het landschap op een goede 8

10 manier beheren. Dit komt overeen met de weg die de VVD wil inslaan met het natuurbeleid, het combineren van natuur en economie. Bastiaan van Meerburg heeft zich als politicus gericht op het thema natuur, waarschijnlijk uit persoonlijke interesse als we ook kijken naar zijn studies. Hij is niet opgegroeid met een zogenaamde groene achtergrond en heeft daarom geen aanwijsbare relatie met natuur. Hij richt zich vanwege zijn studie voornamelijk op onderwerpen die gaan over de landbouw, maar ook onderwerpen die de agrariërs aangaan. (Bastiaan Meerburg, 2014) De VVD en Bastiaan gaan voor een kleine natuur waar de regelgeving beperkt moet zijn, de natuur moet vrij toegankelijk zijn voor de burgers. De VVD zal graag willen dat natuurgebieden niet zo zeer beschermd worden maar juist open blijven voor de burgers zodat zij meer te weten komen over de natuur en er ook meer waarde aan gaan hechten. De focus moet verplaatst worden van het ontwikkelen van nieuwe natuur naar het inrichten en behouden van de bestaande natuur. (VVD-Gelderland, n.v.t) Verkiezingsprogramma s De VVD is de grootste partij in Gelderland en daarom ook één van de coalitie partijen. Het gedachtegoed van de VVD richt zich op ondernemerschap en dit is voor het onderwerp natuur bij de VVD niet anders. In 2011 richtte de VVD haar punten, van het thema natuur, op het natuurbeheer. Ze wilden het meer in de handen leggen van particulieren en grondbezitters. Hiermee doelen zij voornamelijk ook op de agrariërs. In de beleidsuitwerking Natuur en Landschap zie je dan ook de hand van de VVD terugkomen. In de beleidsuitwerking wordt gepleit om het natuurbeleid meer in de handen van de burgers te leggen en het eigenaarschap te vergroten, want een tevreden eigenaar draagt goede zorg voor haar bezit. Dit leidt er dan ook toe dat de kwaliteit van natuur omhoog zal gaan. Dit is niet de enige reden dat de VVD wil dat particulieren initiatieven in de natuur worden gesteund, zij zijn namelijk ook van mening dat door ondernemerschap in de natuur ook de economie meer zal groeien. Het punt van de VVD over de particulieren in de natuur, is ook het belangrijkste punt voor de VVD bij de verkiezingen in 2015, als het gaat over het thema natuur. De overheid zal zich meer op de achtergrond moeten houden. De ondernemers zullen hier de meeste inspraak in hebben, dit bevordert de economische groei. In 2011 was dit op het verkiezingsprogramma geformuleerd in één punt, terwijl op het nieuwe verkiezingsprogramma er meer aandacht aan wordt besteed. Het verkiezingsprogramma richt zich namelijk vooral op de ontwikkeling van de economie in de natuur. Zo wilt de VVD dat bedrijven zich kunnen uitbreiden, ook op het platteland en willen zij een sterke agrarische sector ontwikkelen. Een ander belangrijk punt wat in 2011 op het programma stond bij de VVD is de realisatie van natuur. Zij vonden dat er niet te snel een gebied moet worden aangewezen als realisatiegebied voor natuur. Vooral in het geval dat het niet duidelijk was hoeveel het zou gaan kosten als het desbetreffende gebied omgezet zal worden naar een gebied voor realisatie van nieuwe natuur. Op het nieuwe verkiezingsprogramma wordt dit punt opnieuw verwerkt, zij het wel anders geformuleerd. De VVD wil namelijk niet dat er onnodig land- en tuinbouwgebieden worden omgezet in gebieden waar nieuwe natuur ontwikkeld moet worden. Zij achten de land- en tuinbouwgebieden van belang voor het behoud van het Gelderse landschap. Er zijn ook bepaalde punten die niet meer terugkeren in het nieuwe verkiezingsprogramma. Zo had de VVD op het verkiezingsprogramma in 2011 als punt dat de Natura 2000-wetgeving al streng genoeg is en daarom geen nieuwe strenge regels vanuit de overheid moeten komen. Op het 9

11 verkiezingsprogramma van 2015 is dit punt niet opgenomen. Dit kan zijn omdat de uitwerking gelukt is en de overheid geen strengere regels maakt voor het natuurbeleid. Wat opvalt als de belangrijkste punten van natuur van de verkiezingsprogramma s worden vergeleken, is dat in 2011 de nadruk lag op zo min mogelijk kosten maken. Dat valt op te maken uit de punten waarin de VVD aangeeft dat de overheid geen nieuwe grond mag claimen voor EHS als er onvoldoende geld is. Daarnaast vonden ze ook dat er niet gelijk een gebied moet worden aangewezen als realisatiegebied voor natuur, met name als de financiering hiervoor niet duidelijk was. Het was in 2011 voor de VVD belangrijk dat er juist verdient werd aan de natuur, dus de natuur moest winst opleveren en er moest niet teveel geld aan worden besteed. In het verkiezingsprogramma van 2015 wil de VVD nog steeds dat natuur geld oplevert door de particulieren hier meer invloed te geven, maar zijn er geen duidelijke punten waarin wordt aangegeven dat zij niet teveel kosten willen maken voor natuur. (VVD Gelderland, 2011) (VVD Gelderland, 2014) Vergaderingen Hoe belangrijk vindt de VVD natuur nou eigenlijk? Dit wordt beantwoord in de Provinciale Staten vergadering van 27 juni In deze Statenvergadering kunnen de Statenleden stemmen over de beleidsuitwerking Natuur en Landschap. De woordvoerder van de VVD op het gebied van natuur geeft aan dat hij vindt dat natuur niet het belangrijkste punt mag zijn in een dichtbevolkt land als Nederland, hij wil daarom ook niet teveel geld uitgeven voor natuur. De VVD vindt het dan ook winst dat de manifestpartners met elkaar hebben kunnen afspreken om de uitbreiding van natuur in de EHS te beperken. Op deze manier is de kans groter dat de natuur haalbaar en betaalbaar blijft, dit is voor de VVD een belangrijk punt. Het beschikbare budget dat aanwezig is voor natuur moet de leidraad vormen en niet de spielerei van de ecologen. De EHS is wat de VVD betreft een lastig punt en ook zij vinden het jammer dat de realisatietermijn van 2018 niet te behalen is, maar zij erkennen dat het niet haalbaar is omdat het niet uitvoerbaar is met het beschikbare budget. De VVD erkent ook dat op het gebied van natuur de nadruk moet liggen op de doelen en wetgeving die de Europese Unie ons heeft voorgeschreven, simpel gezegd door Meerburg: Als het over natuur gaat moeten we doen wat Brussel zegt. Meerburg geeft als laatste aan dat zijn partij in zal stemmen met de beleidsuitwerking. Bij de Provinciale Statenvergadering van 11 december 2013 kwam het natuurpact ter sprake en het ging met name over de gevolgen die dit zou hebben voor de beleidsuitwerking natuur en landschap. VVD gaat bij dit punt met name in op de uitvoering van de PAS. De PAS biedt volgens de VVD veel mogelijkheden tot banen en moet zo snel mogelijk worden ingevoerd. Het zorgt er immers voor dat natuur haalbaar en betaalbaar blijft. De PAS kan namelijk een economische impuls opleveren (volgens Ecorys een equivalent van banen waarvan circa in Gelderland. Dit is voor de VVD erg belangrijk aangezien werkgelegenheid één van de belangrijkste punten van de VVD is. Natuur moet lonen en ook in de toekomst moet dit zo blijven vindt de VVD. Meerburg vindt dat we opnieuw moeten kijken naar de beschermredenen van sommige habitatsoorten, het gebeurt vaak dat als er enige onzekerheid is in de wetenschap over deze soorten dat het uitvalt ten faveure van de natuur. Op deze manier kan er geen bedrijfsontwikkeling plaats vinden terwijl er onzekerheid is of er wel een effect zal optreden in de natuur als deze habitats worden beschermd. De VVD zou dan ook graag zien dat in deze gevallen het voordeel van de twijfel toch vaker gaat naar de economische ontwikkeling. In het Natuurpact komt ook naar voren dat er meer invloed komt van particulieren op het natuurbeleid. De VVD juicht dit toe. Meerburg zegt dat het eerst altijd is geweest dat de 10

12 natuurorganisaties de voorkeur kregen boven de particulieren. Doordat de particulieren nu meer invloed krijgen, is dit volgens de VVD een reden voor de overheid om een stap terug te doen ten opzichte van het natuurbeleid. Deze stap terug van de overheid zorgt ervoor dat de economie ook beter gaat lopen en er meer banen komen in de natuur door de invloed van de particulieren. Ook als de VVD kijkt naar de punten over het agrarisch natuurbeheer in het Natuurpact kunnen zij instemmen met wat wordt voorgesteld. Daarnaast vinden zij het goed dat er wordt geprobeerd om de kwaliteit van de EHS zo hoog mogelijk te houden. De kwaliteit van de EHS vinden zij belangrijker dan het creëren van nieuwe natuur. Zij leggen de nadruk op het beheren van de bestaande natuur en willen zo min mogelijk uitgaven voor nieuwe natuur. De VVD stemt dan ook in met het Natuurpact. Als het over natuurbeleid gaat komt er ook het onderwerp dierenwelzijn aan te pas. Dit onderwerp wordt vooral in de Provinciale Staten ingebracht door de PvdD en dit was ook het geval op 26 februari De PvdD vond dat er in een periode edelherten werden afgeschoten terwijl het in de desbetreffende periode (zoogperiode) ongepast is. Ook stelden zij dat het makkelijker en beter is voor de dieren om de rasters te verhogen. Meerburg van de VVD ging hierop in en zei dat er teveel edelherten zijn in Gelderland wat niet goed is voor het dierenwelzijn. Zij achten het dan ook noodzakelijk dat er in deze periode edelherten worden afgeschoten omdat het beter is om de populatie zo vroeg mogelijk uit te dunnen. De VVD fractie gaat ook in op het punt van meneer Van der Veer over het verhogen van de rasters. De VVD vindt het in deze situatie geen goed middel om de populatie terug te dringen en ziet alleen afschot als optie. Zij zijn het dan ook eens met het handelen van het college en steunen de PvdD niet. PvdA De VVD en de PvdA zijn de twee partijen die in de Tweede Kamer samen het kabinet vormen. In de provincie Gelderland zijn zij ook de twee grootste partijen maar hier vormen zij samen met D66 en het CDA de coalitie. De PvdA richt haar pijlen op een sterk en sociaal Nederland. De idealen die zij hierbij hebben zijn vrijheid, democratie, rechtvaardigheid, duurzaamheid en solidariteit. De PvdA richt zich op het collectief. Zij vinden dat mensen er voor elkaar moeten zijn, met hulp van anderen kun je jezelf beter ontwikkelen. Er valt op te maken dat ook de PvdA een partij is die zich niet specifiek richt op natuur en dat natuur ondergeschikt is bij de partij aan andere zaken. Het belangrijkste van de partij is namelijk een goed levensbestaan voor de burgers. Ook als iemand geen werk heeft, heeft hij/zij recht op een inkomen waarmee diegene voor zichzelf kan zorgen. Desnoods komt dit inkomen in de vorm van een uitkering vanuit de overheid. Ondanks dat de PvdA zich niet specifiek richt op natuur is natuur wel van belang voor de partij. (PvdA, 2005) PvdA en natuur Investeren in natuur is van belang, dit is namelijk investeren in onze eigen toekomst, volgens de PvdA. Naast de recreatieve functie die natuur heeft, levert het de mens ook veel grondstoffen en is het een klimaatbuffer. De PvdA wil dat er ruimte wordt gecreëerd voor natuur door verschillende natuurgebieden met elkaar te verknopen. Dit zorgt ervoor dat de overlevingskansen van planten en dieren groter wordt. Het landelijk gebied moet een zogenaamd Groen Hart blijven. Hiermee bedoelt de PvdA dat er zoveel mogelijk groen behouden moet blijven in deze gebieden. Aanleg van wegen en het bouwen van nieuwe woningen mag niet doorgaan. Verder vinden zij, voor het landelijk gebied, dat we de koeien in de wei moeten laten staan en het rivierenlandschap moeten beschermen. Ook strijdt de PvdA voor 11

13 een leefbaar en duurzame landbouw. Met een duurzame landbouw bedoeld de PvdA vooral dat er duurzaam wordt omgegaan met de bodem, grondstoffen en de gebruikte energie. De PvdA vindt dat de Ecologische Hoofdstructuur afgerond moet worden. Zij vindt de prioriteit die gesteld wordt helder, namelijk dat natuurgebieden op elkaar aaneengesloten worden zodat planten en dieren zich beter kunnen verspreiden en dit komt ten goede voor de biodiversiteit. (PvdA Gelderland, n.v.t) Verder wil de PvdA dat er gewerkt wordt aan een duurzame toekomst in Nederland. Dit moet gebeuren door zich in te zetten voor een andere energiehuishouding. Er moet overgegaan worden op bio- zonne- en windenergie in plaats van het nu gebruikelijke olie en gas. (PvdA, n.v.t) Woordvoerster natuur Anna-Ledin Hedin Penninx is geboren in Zweden maar opgegroeid op een agrarisch bedrijf in de Achterhoek. Zij heeft de opleiding Bos- en natuurbeheer afgerond. Na deze opleiding heeft zij gewerkt bij stal Monsour en een zorgboederij. Dat Anna-Ledin de natuur een belangrijk punt vindt blijkt doordat ze bij politieke besluitvorming altijd een balans zoekt tussen people, planet en profit, volgens haarzelf. Anna-Ledin is woordvoerder van de PvdA in de commissie LCJ. Zij ziet net als de VVD het belang in van meer ruimte voor ondernemers in de natuur omdat het bijdraagt aan de economie, echter is zij wel van mening dat dit niet ten koste mag gaan van de leefomgeving. Ook mag het niet zo zijn dat de samenleving de dupe wordt van de risico s die deze ondernemers nemen. Anna-Ledin zet zich om die reden in voor ondernemers, organisaties en burgers die hun eigen verantwoordelijkheid inzien en ook alternatieven inbrengen. Zij denkt dat er ook geld verdiend kan worden door de kwaliteit van natuur hoog te houden. Het landschap en de leefomgeving hoeven niet te lijden onder economische ontwikkeling. Vanwege de agrarische achtergrond van Anna-Ledin is de belangstelling voor natuur te begrijpen. Niet alleen is ze opgegroeid op een agrarisch bedrijf, ook de opleiding Bos- en natuurbeheer laat zien dat zij begaan is met natuur. (Anna-Ledin Hedin-Penninx, 2014) Verkiezingsprogramma Zoals hiervoor is beschreven is de PvdA niet een partij die het thema natuur voorop stelt. Er zijn namelijk andere zaken waar zij de prioriteit leggen. Dit betekent niet dat de partij geen waarde hecht aan het onderwerp en op de verkiezingsprogramma s staan dan ook standpunten over natuur. In het verkiezingsprogramma van 2011 had de PvdA maar een aantal punten opgenomen die te maken hadden met natuur. Deze punten hebben te maken met het bevorderen van de Gelderse natuur. Zo is het belangrijkste punt in 2011, als het gaat over het thema natuur, dat ze graag willen dat de EHS afgerond zou worden. Zij zeggen hierbij dat het voor hun van belang is om deze af te ronden vanwege de idealen van de partij. Ook in tijden dat het financieel wat moeilijker gaat wil de PvdA niet dat de natuur de dupe wordt van talloze bezuinigingen. Dezelfde insteek hadden zij in 2011 voor de landschappen in Gelderland. De kwaliteit van deze landschappen is het kapitaal van Gelderland, volgens de PvdA, en trekt talloze toeristen en recreanten aan. Deze toeristen en recreanten zorgen ook weer voor inkomsten en daarnaast is het ook voor bedrijven een aantrekkelijk gebied om zich te vestigen. Door ervoor te zorgen dat de kwaliteit van deze landschappen hoog blijft, heeft de PvdA voornamelijk een economische insteek. Naast de natuur richt de PvdA zich ook deels op de landbouw. Zij willen dat de provincie er meer aandacht aan besteed om de duurzame en hoogwaardige ontwikkeling in de landbouw te stimuleren. 12

14 Hierbij moet de kennis van de agrariërs maximaal worden benut en moeten innovatieve agrariërs de ruimte krijgen. Als laatste punt in 2011 richt de PvdA zich op Europa. Zij proberen een soort van lobby te starten met andere provincies die zich gaan inzetten voor minder strenge regelgeving omtrent Natura De PvdA is het namelijk eens met de doelstelling maar vindt dat er te hoge kosten aan vast zitten om het proces in gang te houden en deze kosten zijn niet meer in verhouding met de te behalen doelen. In 2015 richt de PvdA zich meer op de recreatieve kant van de natuur, wat we ook zien bij andere partijen. Net zoals in het verkiezingsprogramma van 2011 is het belangrijk dat Gelderland de recreatieve functie behoud en waar mogelijk ook uitbreid. Jaarlijks kunnen er volgens de PvdA meer dan twee miljoen toeristen naar Gelderland komen. Om dit te behouden en te verbeteren moet er meer aandacht worden besteed aan de infrastructuur voor deze toeristen. Het gaat hierbij vooral om de wandel- en fietspaden. De PvdA wil hierin investeren zodat het gemakkelijker wordt voor de toeristen. Verder zegt de PvdA hierover dat zij graag zouden zien dat de provincie in deze infrastructuur, in combinatie met natuur- en landschapsontwikkeling, investeert samen met haar partners zoals gemeenten en de waterschappen. Deze drie (natuur, landschap en recreatie) zijn namelijk met elkaar verbonden. De PvdA vindt het belangrijk dat er op het gebied van natuur op dezelfde koers verder gegaan wordt. Dit betekent dat zij graag zien dat het vastgestelde beleid voor het beheren van bestaande natuur en ontwikkelen van nieuwe natuur de aankomende jaren ook verder wordt uitgevoerd. Daarnaast willen zij dat de Gelderse organisaties waar zij nauw mee samenwerken op het gebied van natuur, zoals de Gelderse Natuur en Milieu Federatie en Het Gelders Landschap, financieel ondersteund blijven. In 2011 heette het nog de EHS maar tegenwoordig is de naam veranderd en heet het voor Gelderland het Gelders Natuurnetwerk. Net zoals in 2011 is het voor de PvdA nog steeds belangrijk dat het wordt gerealiseerd. Er moet nog 5300 hectare nieuwe natuur worden ontwikkeld en zij vinden dat dit voortvarend door moet gaan. (PvdA Gelderland, 2011) (PvdA Gelderland, 2015) Vergaderingen De Partij van de Arbeid laat zich weinig horen over het thema natuur in de verschillende vergaderingen, ook in de commissie spreken ze opvallend weinig over natuur. Er is wel duidelijk dat de PvdA voor de beleidsuitwerking is, alleen vinden zij het jammer dat de EHS niet kan worden afgerond in 2018 maar tegelijkertijd erkennen zij ook dat het nodig is om dit termijn te verschuiven. De PvdA vindt dat de schaapkuddes recht hebben op een subsidie van de Provincie Gelderland. Deze schaapkuddes mogen niet verdwijnen vanwege hun historische en toeristische waarde voor Gelderland. Naar aanleiding van het Natuurpact is de Partij van de Arbeid tevreden dat de provincie het nu voor het zeggen heeft op het gebied van natuur. Hierbij zou PvdA graag willen dat mensen gebruik kunnen maken van de nieuwe natuur die gerealiseerd wordt en laat ze ervan genieten. Ook moet natuur meer onder de aandacht gebracht worden bij de jongeren zodat het ook in de toekomst niet verwaarloost. Dit heeft mevrouw Hedin gezegd in de vergadering van Provinciale Staten op 11 december Bij deze vergadering staat ook het onderwerp kavelruil op de agenda. Bij het bespreken van dit punt geeft mevrouw Bosman aan dat haar partij een voorstander is van kavelruil, maar het moet wel het doel bereiken wat van te voren is vastgesteld, namelijk het zorgen voor meer dieren in de wei. 13

15 Het ganzendebat is de laatste tijd een punt wat veel speelt bij de vergaderingen van Provinciale Staten. Mevrouw Hedin wil niet dat er wordt afgeschoten in de winterperiode. Deze periode kan beter worden gebruikt om naar alternatieve middelen te zoeken. Ook moeten de boeren niet benadeeld worden vindt de PvdA. CDA Het CDA kenmerkt zich door vier uitgangspunten. Deze uitgangspunten zijn: - Gespreide verantwoordelijkheid Het CDA bedoeld hier mee dat verschillende organisaties het vertrouwen moeten krijgen om te kunnen doen waar ze goed in zijn en niet teveel aan regels gebonden moeten zijn. Hier gaat het vooral om organisaties die een bijdrage leveren aan de maatschappij. Zo kan er bijvoorbeeld gedacht worden aan zorginstellingen, sportverenigingen, kerken, bedrijven en vele anderen. Er moet sprake zijn van wederzijds vertrouwen, de overheid geeft deze organisaties het vertrouwen om te doen waar ze goed in zijn, en de burgers geven de overheid het vertrouwen. - Publieke gerechtigheid De overheid heeft als belangrijke taak om rechtvaardig te zijn en onrechtmatige activiteiten van burgers of bedrijven te bestrijden en te veroordelen. Daarnaast moet de overheid ook zorgen voor mensen die kwetsbaar en afhankelijk zijn. - Solidariteit Onderlinge verbondenheid tussen mensen is voor het CDA van groot belang. Het uitgangspunt is dat we niet alleen voor onszelf leven maar we moeten samenleven. De overheid zorgt voor de basis door bijvoorbeeld de gezondheidszorg, daarnaast wordt er van het individu verwacht dat deze anderen helpt waar nodig. - Rentmeesterschap Natuur en cultuur hebben we geërfd van onze voorouders en de generaties die na ons komen zullen natuur en cultuur van ons erven. Het is daarom van belang om hier goede zorg voor uit te dragen. Niet alleen op financieel gebied, er moet ook innovatief en creatief met deze zaken omgegaan worden. Dit zal leiden tot een hogere kwaliteit. De uitgangspunten van een partij zeggen vaak welke koers de partij wil varen en waar zij waarde aan hechten. Bij het CDA valt op te maken dat zij staat voor een samenleving die solidair is voor elkaar, het is voor het CDA van belang dat verschillende groepen mensen met elkaar kunnen leven in hetzelfde land zonder dat hier problemen door ontstaan. Het thema natuur wordt samen met cultuur gezien als een belangrijk uitgangspunt van het CDA. Natuur is namelijk niet iets waar alleen wij ons leven van kunnen genieten, het CDA wil dat ook de generaties na ons kunnen genieten van de natuur zoals wij dat hebben gedaan. CDA en natuur CDA snapt de noodzaak van Natura 2000, maar stelt wel een voorwaarde, de gevolgen voor de omgeving van de gebieden moeten haalbaar en betaalbaar zijn. Er moet rekening gehouden worden met agrariërs, zij moeten de ruimte krijgen en een goed toekomstperspectief hebben. Het CDA richt zich ook op het klimaat, zij willen meewerken aan een duurzaam klimaat. Dit gaan zij doen door duurzaam in te kopen. Producten die zij inkopen moeten 100% duurzaam zijn en ook auto s die geleased worden zullen bij voorkeur duurzaam zijn. 14

16 Het platteland was van de boeren, is van de boeren en moet van de boeren blijven. Dit is een kreet van het verkiezingsprogramma 2015 van het CDA Gelderland. Zij zien de boeren als de landschap beheerders van de provincie. Het CDA betreurt het dat er een grote groep van agrariërs in Gelderland is die stopt met hun werkzaamheden. Zij zullen daarom de boeren ondersteunen die het wel durven om door te gaan of zelfs uit te breiden omdat hier ook genoeg kansen voor liggen. De boeren zorgen voor ons brood op de plank volgens het CDA en zij wil samen met de boeren er alles aan doen dat dit ook zo zal blijven. We zitten er niet op te wachten om naast gas uit Rusland ook graan uit dit land te gaan importeren, aldus het CDA Gelderland. Daarom heeft het CDA ook een aantal punten opgesteld in het verkiezingsprogramma. Zij willen bijvoorbeeld ruimte voor de agrarische sector om zich te ontwikkelen, meer deregulering op dit gebied en niet de regelgeving strenger maken dan dat die al is vanuit Europa. Ook wil het CDA dat de invloed van de burgers in de natuur van belang zal blijven. De burgers kunnen meedenken aan oplossingen om de agrarische sector en het natuurbeleid sterker te maken door bijvoorbeeld met initiatieven te komen. (CDA,2014) Zoals vele andere partijen ziet het CDA kansen voor de natuur en economie om samen te gaan. Bedrijvigheid kan goed samengaan met natuur. Er zijn nu al veel recreatiemogelijkheden in de natuur doordat verschillende bedrijven zich hier hebben gevestigd, voornamelijk horeca. (CDA Gelderland, n.v.t) Woordvoerder natuur In de commissie LCJ is Peter van Boheemen actief als woordvoerder van natuur voor het CDA. Van Boheemen wil zich in zijn Statenperiode inzetten voor een realistisch natuurbeleid en voor het vitaal houden van de Gelderse land- en tuinbouw. Peter is van agrarische afkomst en dit heeft mede zijn keuze bepaald om in 1967 te kiezen voor de studie landinrichter. Deze studie heeft hij afgerond in Ook in zijn carrière ligt de nadruk op natuur en landbouw. Zijn laatste fulltime functie was weliswaar een managementfunctie maar dit was een baan bij een adviesbureau voor agrarische ondernemers. Persoonlijk wil Peter van Boheemen dat de maatschappelijke onrust en onzekerheid over de risico s van de intensieve veehouderij zo snel mogelijk de wereld uit gaan. Op nationaal niveau zijn volksgezondheid en dierenwelzijn namelijk belangrijke punten en Van Boheemen vindt dat de provincie dit ook moet erkennen en hier een rol in moet gaan spelen. Peter van Boheemen zit bij het CDA goed, hij heeft hiervoor gekozen omdat het CDA nadruk legt op gemeenschapszin. Daarnaast heeft het CDA ook vaak standpunten op het gebied van natuur aangezien rentmeesterschap één van de uitgangspunten is van de partij. (CDA Gelderland, n.v.t) Verkiezingsprogramma s Eén van de belangrijkste punten die het CDA als partij heeft, is het rentmeesterschap. Zij vindt dat we als mensen de taak hebben goed te zorgen voor de wereld om ons heen, dit is ook van toepassing op de natuur. Vanuit dit gedachtegoed mogen we stellen dat het CDA natuur dus belangrijk vindt. Net als de VVD was het verkiezingsprogramma van het CDA in 2011 gericht op het vergroten van eigenaarschap en een balans zoeken tussen economie en natuur. Zij geeft aan dat zij de agrariër graag als natuurbeheerder ziet en het platteland met haar natuur als een belangrijke economische factor zien. Dit zorgt ervoor dat de overheid niet teveel kosten hoeft te maken voor natuur en zij meer op de achtergrond kan treden. Het CDA vond dat de provincie deze agrarische bedrijven moest ondersteunen zodat zij zich verder konden ontwikkelen en zo ook meer voor de economie konden opleveren. 15

17 Naast de economische factoren die de natuur kan bieden, was een punt in 2011 ook de achteruitgang van de biodiversiteit. Het CDA maakte zich hier zorgen over en erkende dat er wat gedaan moest worden om de achteruitgang een halt toe te roepen. Om deze achteruitgang te stoppen ziet het CDA ook hier een rol weggelegd voor de burgers. De burgers zijn namelijk degene die genieten van de natuur en er ook waarde aan hechten. Het CDA vindt het belangrijk dat de burgers erkennen dat natuur voor hun dagelijks leven van belang is. Dit zorgt onder andere voor meer draagvlak voor het te voeren beleid. Om natuur meer onder de aandacht te brengen van de mensen, is het belangrijk voor de mensen om de natuur ook te kunnen beleven en er van genieten, dit wil het CDA dan ook bereiken door de natuurgebieden en landgoederen, voor zover mogelijk, open te stellen voor iedereen. Een ander punt wat het CDA aandroeg in 2011, is de EHS. Zij vonden dat de EHS een rijkstaak is en met name op het gebied van bekostiging voor de EHS moet dit ook zo blijven. Als er geen rijksmiddelen zijn voor de aankoop van gronden dan moet de provincie ook geen geld uitgeven aan het aankopen van nieuwe gronden voor de EHS. Aangezien er op de EHS en ook de Natura 2000 nogal wat kritiek is, moet er een boekje komen waarin duidelijk wordt wat er nou precies mogelijk is ten opzichte van EHS en Natura Volgens het CDA is het op sommige momenten schadelijk voor met name de economie. Door een boekje op te stellen kan duidelijker worden in hoeverre er de mogelijkheid is voor bedrijven om zich uit te breiden en verder te ontwikkelen in de EHS. Naast het realiseren van de natuurdoelen is het ook belangrijk dat sociaaleconomische, recreatieve activiteiten en culturele evenementen in en rond deze gebieden door kunnen gaan. Zo benadrukt het CDA nog eens dat de natuur niet alleen de functie heeft om ervan te genieten, er is meer uit de natuur te halen, vooral op economisch vlak. Bij het verkiezingsprogramma in 2015, blijkt dat net als de VVD ook het CDA meer ruimte ziet om geld te besteden aan natuur. Zij zet bij de nieuwe verkiezingen voor het thema natuur zich vooral in op het gebied van toerisme en recreatie. Het CDA stelt dat er voor toerisme en recreatie, in relatie tot het gebruik van natuur, nog onbenutte kansen liggen. Zij wil dat de provincie durft te investeren in vernieuwingen voor de sector toerisme en recreatie, dit draagt ook onder andere bij aan de economie. Natuur moet op dit punt niet worden gezien als belemmering maar juist als een kans. Door te investeren in natuur op de punten die echt van waarde zijn, houd je de kwaliteit hoog. Natuur en landschap gaan goed gecombineerd met toerisme, recreatie, sport en landbouw. Juist in de natuur zie je deze zaken veel terug. Dat het CDA nu bereid is om meer geld uit te geven aan natuur, terwijl zij in 2011 juist erg terughoudend waren met het geld uitgeven, blijkt uit het punt dat zij intensieve landbouw willen toestaan, maar alleen als er dan ook geïnvesteerd wordt in natuur op andere plekken zodat er een bepaalde balans wordt gecreëerd. Zo blijft het CDA de functie van de landbouw erkennen en willen zij ook dat dit verder ontwikkeld, maar houden zij zich ook aan het punt rentmeesterschap door ook voor de natuur geld beschikbaar te stellen. In 2011 was het een punt voor de CDA om duidelijkheid te krijgen wat er mogelijk is binnen onder andere de EHS en Natura Dit is een punt wat terugkeert in het programma in Het CDA wil dat er gekeken wordt naar welke mogelijkheden er zijn voor een goede en gezonde bedrijfsvoering tot uitbreiding van agrarische ondernemingen. Zeker binnen de Natura 2000 is het moeilijk voor bedrijven om zich uit te breiden omdat ze daar vast zitten aan Europese regels, het CDA wil dan ook zoeken naar creatieve mogelijkheden. Na de vergelijking van de verkiezingsprogramma s is er op te maken dat het CDA meer mogelijkheden ziet om te investeren in natuur. In 2011 was het gericht op natuur haalbaar en betaalbaar maken en 16

18 mocht natuur niet al teveel kosten. In 2015 durft het CDA punten op te stellen waarin zij willen investeren in de natuur. Dit kan veel te maken hebben met de periodes waarin de verkiezingsprogramma s werden opgesteld is het jaar waar nog steeds gevolgen voelbaar zijn van de financiële crisis en er nog voorzichtig werd gedaan met het uitgeven van geld. De mogelijkheden in 2015 lijken dan ook anders. Nu de crisis minder is geworden, is er weer ruimte om te investeren. Het natuurbeleid meer in de handen leggen van agrariërs was in 2011 een belangrijk punt en toerisme en recreatie kwam niet aan bod op het verkiezingsprogramma in In 2015 ligt de nadruk veel meer op toerisme en recreatie. Dit kan zijn omdat op het gebied van natuur al veel is overgeheveld naar de particulieren maar ook omdat er meer kansen voor inkomsten op het gebied van toerisme en recreatie liggen dan dat er nu wordt uitgehaald. (Harm-Jan van Schaik, Bert Komdeur, Plonia Pieper, 2014) (Mark Slinkman, Esther Heutink, Jan van den Bosch, 2013) Vergaderingen De beleidsuitwerking Natuur en Landschap die in 2012 gepresenteerd werd is volgens het CDA een goede beleidsuitwerking en zij steunen deze dan ook. De woordvoerder op het gebied natuur van het CDA is Van Boheemen. Hij vindt dat de beleidsuitwerking breed draagvlak heeft, realistisch is en binnen afzienbare termijn haalbaar. Daarnaast heeft de uitwerking een relatief hoog doelbereik. Net als de meeste andere politieke partijen had ook het CDA graag gezien dat de EHS kon worden gerealiseerd in Maar zij hechten waarde aan een goede en hoge doelscore en willen niet dat er ingrijpende maatregelen zoals onteigening gedaan moeten worden op het gebied van EHS en vinden het dan ook beter dat de termijn verzet is naar Vanuit het oogpunt van de sector landbouw wordt er ook tevreden gekeken naar het verschuiven van de termijn en dit is voor het CDA ook een punt om hiermee akkoord te gaan. De doelscore komt met de beleidsuitwerking op 58 procent uit en dit is volgens het CDA hoog als er wordt nagegaan dat 30 procent van de voorgestelde internationale verplichtingen niet haalbaar zijn voor Nederland. Zij hebben dan ook tevreden ingestemd met de beleidsuitwerking. Ook verkaveling is een punt wat voorkomt in het natuurbeleid. Bij de Provinciale Statenvergadering van 24 april 2013 kwam de subsidie voor Stichting Effectief Verkavelen In Gelderland ter sprake. Het CDA vond de situatie rond de verkaveling zorgwekkend en wilde graag dat dit verbeterde. Zij vonden het ideaal dat de sector zelf met initiatieven kwam wat ook nog eens leidde tot een goedkopere aanpak en steunen daarom de subsidie voor de Stichting Effectief Verkavelen In Gelderland. Doordat de sector zelf met initiatieven is gekomen kan de provincie zich zelf nog op de achtergrond houden. Ook met het Natuurpact heeft het CDA ingestemd. Dit heeft als voornaamste reden dat ze blij zijn dat er een financiële dekking is tot 2021 voor de afronding van het Gelderse Natuur Netwerk. Het CDA maakt zich tijdens het debat over de ganzen druk over het behandelbedrag dat de IPO heeft bepaald en door het Faunafonds is overgenomen. Als er een schadeclaim wordt ingediend moet de indiener namelijk eerst nog een behandelbedrag betalen. Zij vinden dat dit veranderd moet worden en het behandelbedrag eruit moet worden gehaald. Tijdens dit debat zegt het CDA ook dat zij willen dat de winterrust van de ganzen niet wordt verstoord. De winterrust zou verstoord worden omdat het mogelijk is dat ook tijdens deze periode er afschot van ganzen plaats moet vinden. Zij willen dan ook dat een volledige winterrust mogelijk is, maar stellen daar tegenover dat het aantal ganzen binnen 5 jaar aanzienlijk moet zijn teruggebracht en moet er een fatsoenlijke schaderegeling zijn voor de rustgebieden en niet rustgebieden. 17

19 PVV De PVV is een partij die zich de afgelopen jaren vooral op twee specifieke zaken heeft gericht: islamisering en de Europese Unie. De PVV wil een sterk Nederland die zich uitspreekt voor de eigen identiteit en er alles aan doet om de eigen identiteit te behouden. De PVV wil een veiliger Nederland waarbij ook wordt gestreden tegen de islamisering in Nederland aangezien deze volgens hen tegen de westerse waarde ingaat. Criminelen met een islamitische achtergrond moeten hard aangepakt worden. Verder strijdt zij voor een immigratie stop van niet westerse allochtonen, afschaffing van het Europees Parlement en belastingverlaging. Tot in het uiterste toe wil de PVV de Islam bestrijden, zij willen de grondwet aanpassen op het gebied van gelijkheid zodat de Nederlandse cultuur beter tot haar recht komt. De PVV heeft in haar partij visie en idealen niet een bepaalde plek ingeruimd voor het thema natuur. De partij blijft zich vooral richten op de bestrijding van de islamisering van Nederland. PVV en natuur De PVV richt zich bij het thema natuur ook weer op de Europese Unie. Er komen namelijk met de Natura 2000 veel regels door vanuit de EU. De PVV is hier op tegen en wil een Gelders landschap zonder bemoeienis vanuit Brussel, zij pleit voor het afschaffen van de Natura De PVV richt zich ook op het gebied van jacht. Ze staan niet achter plezierjacht maar erkennen wel het belang van noodafschot als er gevaar dreigt voor mens of dier. Zij benadrukken dat het dierenwelzijn iets is waar de PVV voor opkomt. De regelgeving moet versoepeld worden voor agrariërs, dit geeft hun de mogelijkheid om verder uit te breiden en zo de economie te bevorderen. Ook wil zij ruimte maken voor de burgers om met initiatieven te komen voor het plattelandsbeleid. Hier moeten burgers hun eigen initiatieven in kunnen herkennen. Deze punten van de PVV moeten leiden tot het behoud van het landschappelijk karakter dat de provincie Gelderland op dit moment heeft. Het valt op dat de PVV op het thema natuur weinig tot geen standpunten heeft en het geeft de indruk dat ze niet veel waarde hechten aan hoe wij in Nederland met onze natuur omgaan. Woordvoerder natuur Tot maart 2014 was Daniël Ter Haar degene die de PVV Gelderland vertegenwoordigde als woordvoerder van natuur. Hij is opgestapt bij de PVV omdat hij niet meer meekon met de ingeslagen weg. Hij was lid van de commissie LCJ en had vaak kritiek op het natuurbeleid dat de coalitie van Gelderland uitvoerde. Van de Statenleden die de provincie Gelderland heeft was hij het meest opvallend tijdens debatten over onderwerpen van natuur. Hij kwam op voor de agrariërs en claimde dat zij veel last hadden van de wetgeving rond Natura Zij zouden vaak uit gebieden moeten vertrekken omdat het aangeduid werd als Natura 2000 gebied en daarmee beschermd wordt. Dat Ter Haar zich inzet voor de boeren in Gelderland is te begrijpen als wordt gekeken naar zijn achtergrond. Daniël Ter Haar is opgegroeid op het platteland als zoon van een boer en is werkzaam op het AOC als docent agrarische bedrijfskunde en natuur- en scheikunde. Ter Haar was, en waarschijnlijk is, van mening dat er geen geld uitgegeven moet worden aan het realiseren van nieuwe natuur. De nadruk moet liggen op het onderhouden van de natuur die Gelderland al bezit. Volgens Ter Haar is er per jaar ongeveer 100 miljoen euro beschikbaar voor de natuur. Hij denkt dat je aan een kwart hiervan genoeg hebt als je de nadruk legt op het onderhouden van de bestaande natuur. 18

20 Voor de boeren wordt het ook bijna onmogelijk om grond te kopen door de absurde bedragen die zij vragen per hectare volgens Ter Haar. Als boer wordt het uitbreiden van je bedrijf dan heel lastig en dit is voor een boerenzoon als Ter Haar moeilijk te aanvaarden. Gekeken naar de achtergrond is goed te begrijpen wat de relatie is van Daniël Ter Haar met natuur. Vaak vanuit het oogpunt van de boeren heeft hij gestreden tegen het creëren van meer natuur in Gelderland met de mening dat er al genoeg was en dat die natuur beter onderhouden kon worden. (Daniël Ter Haar, 2013) Vergaderingen De woordvoerder natuur voor de PVV is een lange tijd Daniel Ter Haar geweest, maar hij is bij de PVV opgestapt. De PVV, en met name meneer Ter Haar, zegt zich in te zetten voor de boeren. Dit is ook te verklaren aan de achtergrond van Daniel Ter Haar aangezien hij een boerenzoon is. Het werd duidelijk bij het bespreken van de beleidsuitwerking van natuur dat de PVV hier niet mee akkoord ging. Een punt waar zij niet blij mee waren was het verstellen van de realisatietermijn van de EHS van 2018 naar Volgens Daniël ter Haar zorgt dit namelijk alleen maar voor meer onduidelijkheid bij de boeren en zij zitten hier niet op te wachten. De PVV zou er geen probleem meehebben dat de termijn verschuift naar 2025 als de EHS in 2018 echt niet kon worden gerealiseerd. Maar volgens deze partij is het dus wel mogelijk om het af te ronden in Zij had hier zelfs een motie voor ingediend die het mogelijk maakt om het in die periode te kunnen afronden maar deze is verworpen. De PVV had graag gezien dat de ontwikkelopgave verkleind zou worden. Een ander punt waar de PVV kritiek op heeft in de beleidsuitwerking is het zoekgebied. In de beleidsuitwerking is ha zoekgebied opgenomen en de PVV wil dat als er wordt besloten om nieuwe natuur te realiseren, wat voortkomt uit het zoekgebied, dan moet er op andere plaatsen aan ha natuur worden ingeleverd. Op deze manier wil de PVV ervoor zorgen dat de 5300 ha bestemd voor ontwikkeling ook echt 5300 ha blijft. Dit is voor de boeren beter, want zo hebben ze meer duidelijkheid. Op het gebied van jagen is de PVV in principe tegen jagen, alleen als er gevaar dreigt voor de mens of dier of ondragelijk lijden van het dier dan is jagen verantwoord. Bij het debat over de gevolgen die het Natuurpact met zich meebracht stelde Daniël Ter Haar dat hiermee het natuurbeleid voor de komende 8 jaar al vast ligt en daarmee ook de lasten elk jaar weer terug zullen komen. Deze lasten zullen de hardwerkende boer blijven treffen. Hij zegt dat landbouwgrond verdwijnt en natuur die er niet toe doet ervoor in de plaats komt. Als de VVD vraagt wat de PVV dan graag zou willen op het gebied van natuur zegt Ter Haar dat zij opkomen voor agrarisch natuurbeheer en een klein compact natuurbeleid. Ook blijft hij erbij dat de EHS wel in 2018 afgerond zou kunnen worden en hier ook naar gestreefd moet worden Het is opvallend dat de PVV zich over het natuurbeleid alleen uitsprak in de periode toen Daniël Ter Haar nog Statenlid was en ook woordvoerder op het gebied van natuur. Toen hij vertrok heeft de PVV zich niet meer of nauwelijks gericht op het natuurbeleid en hebben ze in de vergaderingen zich ook niet veel bemoeid met onderwerpen die bij het natuurbeleid meespelen. Het kan erop duiden dat de PVV zich niet of nauwelijks interesseert voor het natuurbeleid, maar alleen Daniël Ter Haar hier zijn mening over wilde uiten. (PVV Gelderland, 2011) Verkiezingsprogramma Deze was nog niet beschikbaar. 19