Artikel Intervisiespel

Transcriptie

1 Artikel Intervisiespel Maakt u wel eens gebruik van intervisie? Vinden uw deelnemers het ook zo moeilijk om een goede vraag te stellen? Voeren altijd dezelfde mensen het hoogste woord? Vervalt intervisie in het geven van goedbedoelde adviezen? Intervisie Interviseren is een veel gebruikte werkvorm waarbij je als professionals in een team op gestructureerde wijze van en met elkaar leert. De werkvorm is helder: iemand brengt een probleem of vraag in; de andere deelnemers stellen vragen en geven tot slot advies. Een prima wijze om kennis met elkaar te delen. Veel organisaties beginnen dan ook enthousiast met intervisie, maar na een tijdje neemt de animo af. Na verloop van tijd valt op dat het altijd dezelfde mensen zijn die een casus of probleem inbrengen. Steeds dezelfde mensen stellen vragen of geven advies. Hoe kun je de intervisie fris en levendig houden? Hoe zorg je ervoor dat iedereen betrokken blijft en een goede inbreng heeft? Linda Schlundt Bodien vertelt over eigen ervaringen en het ontstaan van dit spel. Tijdens de intervisie leert niet alleen de probleeminbrenger; alle deelnemers leren van en met elkaar. Een ogenschijnlijk triviale casus kan de mooiste leermomenten opleveren. Met het intervisiespel leert iedereen! Wat is een goede vraag? Persoonlijk heb ik jarenlang deel uitgemaakt van de afdeling Management & Organisatieadvies bij MHR architecten in leren, een onderwijsadviesbureau in Gouda. Bij deze afdeling (maar ook bij andere afdelingen bij onze organisatie) staat intervisie sinds jaar en dag als vast punt op de agenda. Bij toerbeurt brengen teamleden een casus in en stellen de andere leden vragen. Regelmatig viel mij op dat het stellen van rake vragen een hele kunst is. Meer dan eens was ik onder de indruk van de vragen die mijn collega s konden verzinnen en ik bedacht dat ik die vragen wilde vasthouden. Ik begon ze op te schrijven voor je-weet-maar-nooit. Op een dag vroeg ik me af: Is het stellen van een goede vraag eigenlijk te leren? En: Aan welke criteria moet een goede vraag voldoen? Om met het laatste te beginnen: een goede vraag is volgens mij open van aard en ontlokt meer dan ja of nee als antwoord. Een goede vraag zet de ander aan tot nadenken. Bij een goede vraag is de vragensteller niet zozeer gericht op het verkrijgen van informatie voor zichzelf, nee, de ander staat centraal. Het gaat erom dat de casusinbrenger nieuw perspectief krijgt, een beter gevoel, op een nieuw plan komt of een nieuw idee. Nu de eerste vraag: Is het stellen van goede vragen te leren? Ja, ik ben ervan overtuigd dat er veel valt te leren, dus ook het stellen van open vragen. Oefening baart kunst immers, maar ik bedacht dat een handig hulpmiddel erbij misschien zo gek nog niet is. De vraag was nu: Hoe zou dat hulpmiddel eruit moeten zien?

2 Het spel is voor onze organisatie een bruikbaar hulpmiddel. Er wordt regelmatig intervisie gehouden. In de groepen die ik begeleid zie je dat mensen het moeilijk vinden om met de juiste vragen door te dringen tot de kern. Dit spel helpt hierbij goed. Koningin Emmaschool Schoonhoven Directeur Rob Zilverberg van de Koningin Emmaschool uit Schoonhoven vindt intervisie op zijn school waardevol. Hij zoekt daarbij regelmatig naar gevarieerde werkvormen en activiteiten. Over intervisie en het intervisiespel zei hij: Wat mij betreft is intervisie een goede manier om de teamleden op school verder te professionaliseren. Het is niet voor iedereen gemakkelijk om goede vragen te bedenken. Daarom is het intervisiespel een heel goed hulpmiddel. School voor AKA/ ROC Tilburg Judith Groenendaal vertelt: Ik heb tijdens de opleiding Oplossingsgericht Werken in het Onderwijs kennis gemaakt met het spel. Ik was meteen enthousiast, het kwam ook precies op tijd, er was net besloten om intervisie te gaan doen binnen de school waar ik werk. We hebben het spel nu een keer gebruikt in drie groepen. Collega's vonden het een prettige manier van werken en de vragen nodigen echt uit tot een andere kijk. Raamwerk Ik besloot de vragen die ik in de loop van de tijd had verzameld bij elkaar te zetten in een groot document. Ik overzag de hoeveelheid, de doeltreffendheid en de diepgang van de vragen. Maar ze waren wel verschillend van aard. Er waren vragen bij die een beroep deden op het nemen van afstand zoals bijvoorbeeld: Wat is (eigenlijk) de kern van je vraag? Andere vragen deden een beroep op intuïtie en gevoel: Wie is jouw begripvolle vriend als het gaat om je vraag? Weer andere vragen gingen over ervaring en in actie komen: Als je omgaat met je vraag zoals je geneigd bent, wat doe je dan? Tot slot waren er vragen die verwezen naar een oplossingsrichting: Wat zou je willen in plaats van je probleem? Ik besloot de vragen te rubriceren in een aantal categorieën gebaseerd op de theorie van Human Dynamics en de Oplossingsgerichte benadering. Vragen die vroegen om afstand (Mentaal) te nemen van het probleem heb ik ingedeeld bij de Denkvragen. Vragen die een beroep deden op intuïtie en relaties (Relationeel) noemde ik Voelvragen. Actieve en praktische vragen (Fysiek) deelde ik in bij Doevragen. En vragen naar perspectief, hoop en kracht noemde ik Oplossingen. Na een lang proces van ordenen, rangschikken en selecteren ontstond de eerste versie van het Intervisiespel. Daarmee ging ik op pad. Ik was benieuwd of en hoe het hulpmiddel zou werken. Het intervisiespel is geschikt voor iedereen die deelneemt aan intervisie of coaching. Voor beginners is het een hulpmiddel bij het formuleren van vragen. Voor gevorderden kan het een welkome aanvulling of afwisseling zijn.

3 Eerste ervaringen Na een oproep via meldden zich een paar organisaties: een basisschool, een VO school, een ziekenhuis en een organisatie voor jeugdzorg. Bij de eerste try-outs bleek al snel dat deelnemers onder de indruk waren van de vragen en van de diepgang die het gesprek bracht. Zo hebben we de intervisie nog nooit gevoerd, zeiden ze. En: Dit GAAT wel ergens over. Minder ervaren deelnemers zeiden dat het spel een hulpmiddel was bij het formuleren van vragen. Zij gingen zo op in het intervisieproces dat ze vergaten een eigen vraag te verzinnen. Op die momenten hielp het dat je een vraag van een stapel mocht uitkiezen. Meer ervaren deelnemers gaven aan dat zij zich tijdens het spel bewust werden van het type vragen dat zij doorgaans stellen. Voor hen bracht het spel bewustwording en werd het een welkome aanvulling of afwisseling. Tijdens één van de try-out sessies zei iemand me: Weet je wat het is? Het Intervisiespel: Structureert, want iedereen komt aan bod. Faciliteert, want iedereen stelt een vraag (al dan niet) met behulp van een kaartje. Stimuleert, want je gaat nadenken over het soort vraag dat je stelt. Zo kernachtig had ik het zelf nog niet bedacht. Met toestemming is deze uitspraak direct in de handleiding verwerkt. Mijn spelen is leren, mijn leren is spelen......en waarom zou mij dan het leren vervelen? schreef Hiëronymus van Alphen in Deze waarheid geldt tot op de dag van vandaag. Spelend leren is een prettige en ongedwongen manier van leren. Op ontspannen wijze ben je met elkaar bezig met je vak. MHR heeft verschillende educatieve spellen ontwikkeld. Het Intervisiespel is het eerste spel dat beschikbaar is. Linda Schlundt Bodien maart 2011 Verder lezen: Human Dynamics Samen leven, samen werken; Sandra Seagal en David Horne. ISBN Oplossingsgericht werken in HRM. methodiek voor de professional. Gwenda Schlundt Bodien. ISBN Serie Prakijkgids deel 1 Samenwerken, deel 2 Vergaderen, deel 3 Stress, deel 4 Feedback Voor meer achtergrondinformatie kunt u terecht bij MHR architecten in leren

4

5

6

7

8