Descartes, Heraclitus,. ontmoetingen met denkers

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Descartes, Heraclitus,. ontmoetingen met denkers"

Transcriptie

1 Descartes, Heraclitus,. ontmoetingen met denkers

2 Centrum voor Kinderfilosofie Postbus AK Alkmaar Tel: Coördinatoren: Marja van Rossum, Rob Bartels, We willen graag dat zoveel mogelijk mensen gebruik maken van de lessen uit deze serie. Mits je ons je ervaringen ermee laat weten. 2

3 Verantwoording Filosoferen met kinderen vertrekt vanuit de eigen vragen van kinderen. Dat lijkt me een nauwelijks te betwisten uitgangspunt. Immers hoe kun je filosoferen over vragen die je jezelf niet stelt. Vaak wordt hieruit de conclusie getrokken dat we kinderen op de basisschool niet moeten vermoeien met Socrates, met Kant, of met Lyotard. Daaraan kleeft een beeld van stoffigheid en heel vaak wordt de vrees verwoord, dat kinderfilosofie zo verengd zou kunnen worden tot overdracht. We gaan Kant toch niet behandelen op de basisschool. Wat we wel doen is filosoferen met kinderen over wat je kunt weten, over regels, over Waarover gaat het eigenlijk? Over vragen waar filosofen zich al meer dan tweeënhalf duizend jaar mee bezighouden. Kunnen die mensen dan geen plek krijgen? Zou dat zelfs niet moeten? In de school vindt cultuuroverdracht plaats. Daarom leren we kinderen over Caesar, over Columbus, en nog zo wat mensen die hun sporen in de geschiedenis hebben gedrukt. Zouden kinderen dan ook iets mogen weten over Socrates, over Kant en over nog een paar denkers die grote invloed hebben gehad. Wordt dat niet te moeilijk? Is dat niet saai? Ik houd van biografieën. In een goede biografie komt iemand tot leven, leer je iemand kennen. Dat idee staat me bij deze serie voor ogen. Het moeten teksten worden waarin een persoon voor kinderen tot leven komt en waarin ze het denken van die mens leren kennen en kunnen volgen. Die teksten moeten niet alleen kennisgeven, maar ook doen nadenken, vragen wakker maken. De keuze van personen wil ik niet beperken tot hen die als filosoof te boek staan. Het gaat me om mensen die door hun denken school hebben gemaakt. Galileï en Freud horen net zo thuis in deze reeks als Socrates en Descartes. De eerste ervaringen met deze vorm, met teksten over Spinoza, Descartes en Heraclitus laten zien dat vragen die filosofen zich vierhonderd of tweeënhalf duizend jaar geleden gesteld hebben vandaag nog steeds prikkelen, bij kinderen vragen wakker maken. De vragen van de filosofie zijn niet alleen van alle tijden, maar ook van alle leeftijden. 3

4 De lessen in deze reeks zijn door verschillende mensen gemaakt. Judith van Raalten tekent voor de teksten en de werkbladen over Descartes en Heraclitus. Als filosofiestudente heeft ze in het voorjaar van 2003 stage gelopen bij het Centrum voor Kinderfilosofie. Ze zijn door haar uitgevoerd op basisschool de Zevensprong in Boskoop. Ik hoop dat ook anderen deze lessen willen uitvoeren en mij hun ervaringen willen laten weten. Dan blijft het een levende reeks. Rob Bartels 4

5 Hoe kun je met denkers aan de slag? Bij iedere denker vind je eerst een toelichting. Die is bedoeld voor jou, de leerkracht. Zo kun je jezelf oriënteren. Voor de liefhebbers hebben we ook steeds wat literatuurverwijzingen opgenomen. Dat zijn steeds makkelijk toegankelijke boeken. Centraal bij iedere ontmoeting staat een leestekst voor de kinderen. Die moet je natuurlijk ook vooraf gelezen hebben. Dan heb je je voldoende voorbereid om te kunnen beginnen. Wie zich goed wil voorbereiden bespreekt thuis of met collega's in de lunchpauze een paar vragen bij de tekst. Een goed gesprek maakt altijd nieuwe gedachten los, gedachten waar je in je eentje niet opkomt. Dat voelt een stuk zekerder als je het gesprek met de kinderen begint. Met de teksten kun je op verschillende manieren aan de slag. Vertel het verhaal in je eigen woorden, lees het verhaal voor, of lees het samen met de kinderen. Daarna heb je verschillende mogelijkheden. 1. Onze voorkeur is de kinderen in tweetallen zelf vragen te laten formuleren n.a.v. het verhaal. Wij vinden het belangrijk dat een gesprek gehouden wordt over de eigen vragen van kinderen. Leonard Nelson, de grondlegger van het moderne socratisch gesprek zei eens: 'Als de deelnemers geen eigen vragen hebben, dan stop ik, ga ik naar huis. Immers als mensen geen vragen hebben, waarover zouden we dan moeten praten'. 2. Als je het risico dat je misschien naar huis moet te groot vindt, kun je ook een van de door ons bedachte vragen als startvraag voor het gesprek kiezen. 3. Na het verhaal kun je de kinderen ook het werkblad geven. Individueel vullen ze het in. In kleine groepjes bespreken ze hun bevindingen. Wissel die uit en kies uitspraken die je in de hele groep kunt bespreken. Het is het mooist als een tweede gesprek, of een derde, voortkomt uit het vorige gesprek. Soms is dat moeilijk, dan kies je een nieuwe invalshoek: een vraag van de kinderen die de eerste keer niet is gekozen; een van de voorbedachte vragen of het werkblad. 5

6 De tien fasen van het filosofisch gesprek De 'tien fasen' is een model, dat houvast biedt bij het leiden van gesprekken. Als je nog niet zo ervaren bent is het verstandig dit model als leidraad te gebruiken. Fase 1 de inleiding Een korte prikkelende inleiding die een kwestie bevat die goed uitgediept kan worden. Dat is het verhaal. Fase 2 de vragen Het formuleren van vragen door kinderen n.a.v. de inleiding. Geef de kinderen eerst de gelegenheid individueel een vraag te bedenken. Laat ze vervolgens in tweetallen een vraag formuleren. Fase 3 vragen verzamelen Inventariseer de vragen van de tweetallen op het bord, of nog mooier op een flap. Een flap kun je in de groep laten hangen. Fase 4 de startvraag De groep kiest een van de verzamelde vragen. Dit wordt de startvraag voor het gesprek. Fase 5 Eerste inventarisatie In tweetallen denken de kinderen na over de startvraag. Na een paar minuten kun je een rondje maken en verschillende tweetallen aan het woord laten. Je kunt de eerste antwoorden van de tweetallen ook verzamelen op een flap. Fase 6 Eerste vervolgopdracht of verdiepingsvraag Meestal geeft de inventarisatie genoeg gespreksstof. Soms zul je een vervolgvraag zelf moeten formuleren. De volgende drie fasen kunnen afwisselend voorkomen, niet noodzakelijk in deze volgorde. Fase 7 Het analytisch moment Het afbakenen van een woord of begrip door dit gezamenlijk te omschrijven. Soms zul je dit doen door een lijst van kenmerken van een begrip op te stellen waar iedereen het over eens is. Fase 8 Een nieuwe invalshoek Als het gesprek op een dood spoor zit, moet een andere invalshoek gezocht worden om de kwestie uit de startvraag nader te onderzoeken. 6

7 Verandering van perspectief, omkering van de vraagstelling zijn mogelijkheden om tot zo'n nieuwe invalshoek te komen. Fase 9 Verwijzen naar een eerdere stellingname Een gesprek heeft zijn eigen dynamiek, het ontwikkelt zich in een bepaalde richting. Het is goed om te vragen hoe uitspraken zich verhouden tot eerdere stellingnames of argumenten. Fase 10 Conclusie Het is belangrijk een gesprek af te ronden. Conclusies moeten gebaseerd zijn op dat wat reeds naar voren is gebracht, ze mogen niet als een duveltje uit een doosje komen. Dat is vaak lastig, er is niet altijd een heldere conclusie. Je kunt ook het proces nog eens nalopen. Aanrader: verwijs naar de startvraag en laat de kinderen een nieuwe vraag formuleren, waarmee je de volgende keer verder zou kunnen. Algemene tip Het is niet gek als je tijdens het gesprek met je handen in het haar komt te zitten. Het gesprek loopt dood en je weet niet meer hoe je verder moet. Of: er worden zoveel verschillende dingen gezegd, dat je het overzicht kwijt bent. Betrek de kinderen in je 'probleem': waar zijn we nu, hoe zouden we verder kunnen? Of: laat de kinderen in tweetallen verder gaan. Doelstellingen In schoolboeken horen doelstellingen. Bij iedere les en het liefst zo operationeel mogelijk geformuleerd. Bij deze lessen laten we ze uitdrukkelijk achterwege. Een van jullie zou op het idee kunnen komen dat die doelen moeten worden bereikt. Een leerkracht die in zijn hoofd heeft welke inzichten de kinderen tijdens het gesprek moeten verwerven kan beter niet aan een filosofisch gesprek met kinderen beginnen. 7

8 8

Handreiking voor het onderwijs

Handreiking voor het onderwijs Handreiking voor het onderwijs (behorend bij Heeft de dood een kleur? ) Hoe doe je dat, filosoferen? Filosoferen is in de kern verwonderen: durf je te verbazen over zaken die we vaak als normaal of anderszins

Nadere informatie

Wijsneuzen in de klas

Wijsneuzen in de klas Werkvorm 1 Wijsneuzen in de klas Algemene omschrijving In deze werkvorm staat het filosoferen met kinderen over levensbeschouwelijke onderwerpen aan de hand van het boek God Adonai Allah centraal. Het

Nadere informatie

Lesbrief Theater Dakota

Lesbrief Theater Dakota Lesbrief Theater Dakota In de film #Niet Gemeen Bedoeld! vertellen kinderen van drie scholen uit Wateringse Veld hun gedachten en ervaringen met social media en pesten. Kijk de film samen met je klas.

Nadere informatie

reeks ontmoetingen 2 een ontmoeting met Heraclitus

reeks ontmoetingen 2 een ontmoeting met Heraclitus reeks ontmoetingen 2 een ontmoeting met Heraclitus Toelichting Door deze ontmoeting met Heraclitus gaan we terug naar het begin van de westerse filosofie. Zo rond 600 voor Christus komen we in het KleinAziatische

Nadere informatie

Kaart Naam Handleiding

Kaart Naam Handleiding Lesbrief Dialoog Lesoverzicht In deze les wordt de gespreksvorm Dialoog geïntroduceerd. De les is gebaseerd op een aantal kaarten uit de kinderkennisbank. In het overzicht hieronder kun je zien welke.

Nadere informatie

Filosoferen over kinderrechten

Filosoferen over kinderrechten Filosoferen over kinderrechten Een goed en fijn leergesprek in de klas organiseren is een hele kunst en de rol van de docent als gespreksleider is daarbij bijzonder. Bij het filosoferen doet de docent

Nadere informatie

Maak zelf geld. Lesvoorbereiding. Verwondering. Kennis

Maak zelf geld. Lesvoorbereiding. Verwondering. Kennis Geld graad 1 Lesvoorbereiding Maak zelf geld Print 1 keer het verhaal Isaura s droom, Toon Isaura's foto op het smartboard Print de Braziliaanse munt, de real uit. Verwondering Lees het verhaal Isaura

Nadere informatie

FILOSOFEREN met kinderen

FILOSOFEREN met kinderen FILOSOFEREN met kinderen icc keuzemodule INHOUD PAGINA Inleiding 3 Lesschema bijeenkomst 1 voor trainer 4 Lesschema bijeenkomst 2 voor trainer 7 Bijlage 1 Vragenkaartjes 10 Bijlage 2 Oefening 11 Augustus

Nadere informatie

Het Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken

Het Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken Ontwerponderzoek Paper 2 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie I.F. Hazewindus, drs. Filosofie Het Socratisch Gesprek als methode voor

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln. Helma Goudsmits a 32

Mentor Datum Groep Aantal lln. Helma Goudsmits a 32 Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Vak-

Nadere informatie

Over taaie taboes en lastige liefdes

Over taaie taboes en lastige liefdes Seksuele diversiteit graad 3 Lesvoorbereiding Over taaie taboes en lastige liefdes Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print het artikel Huwelijken

Nadere informatie

Kinderboeken in de klas. Begeleidingsbrochure voor leerkrachten

Kinderboeken in de klas. Begeleidingsbrochure voor leerkrachten Kinderboeken in de klas Begeleidingsbrochure voor leerkrachten 1 Wie is Oscar Brenifier? Oscar Brenifier is een Canadese filosoof en pedagoog. Al enkele jaren werkt hij met kinderen rond filosofie. Aan

Nadere informatie

Uitvoerder en adviseur in de bouw: draaiboek workshops

Uitvoerder en adviseur in de bouw: draaiboek workshops Uitvoerder en adviseur in de bouw: draaiboek workshops Beter samenwerken = minder faalkosten Opzet uitrol boekje 1. Gedeeld perspectief krijgen op het probleem van de kloof 2. Inzicht in de behoeftes van

Nadere informatie

DE L CKER DOELEN STELLEN

DE L CKER DOELEN STELLEN DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER DOELEN STELLEN Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij vakken Maatschappijleer,

Nadere informatie

Filosoferen doe je zo

Filosoferen doe je zo Filosoferen doe je zo Leidraad voor de basisschool Rob Bartels en Marja van Rossum Daarom is geen reden, groep 5 en 6 De hoofdzaak, groep 7 en 8 Kinderfilosofie band 2, 15-12-2008 deel nw.indd 3 17-12-2008

Nadere informatie

Werkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les:

Werkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Werk graad 3 Lesvoorbereiding Werkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Zet het luisterverhaal klaar op het smartboard. Print de memory

Nadere informatie

ONS GELOOF, JOUW GELOOF PA!

ONS GELOOF, JOUW GELOOF PA! ONS GELOOF, JOUW GELOOF PA! De Vloer Op Jr. in de klas Leeftijd: 9-12 jaar, 13-15 jaar Niveau: bovenbouw basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs Tijd: 45 min Benodigdheden: beamer of digibord, internetverbinding,

Nadere informatie

Kinderrechten. Doelstellingen. Materiaal

Kinderrechten. Doelstellingen. Materiaal Dag van de Rechten van het Kind Kinderrechten Doelstellingen De kinderen verwoorden wat een kinderrecht is. De kinderen zien in hoe belangrijk het is dat kinderrechten gerespecteerd worden. De kinderen

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Handleiding bij de studielessen voor groep 1-3 van de basisschool NAAM

Handleiding bij de studielessen voor groep 1-3 van de basisschool NAAM Handleiding bij de studielessen voor groep 1-3 van de basisschool NAAM September 2009 In september en oktober 2009 is de Levend Evangelie Gemeente gemeentebreed bezig met het onderwerp GEBED. Op verzoek

Nadere informatie

Voor de paboopleider. Werkvorm 10: voor de opleider (1) Verleden en heden

Voor de paboopleider. Werkvorm 10: voor de opleider (1) Verleden en heden Werkvorm 10: voor de opleider (1) Leren mensen van de Oorlog? De Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog zijn binnen het geschiedenisonderwijs bij uitstek onderwerpen waarbij gepleit wordt voor een koppeling

Nadere informatie

Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar

Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen vormen een beeld bij het onderzoek van de professor Leerlingen vergroten hun woordenschat door het leren van nieuwe vaktermen

Nadere informatie

Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal

Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal Doelgroep groepen 5 t/m 8 Materialen handleiding Filosoferen met kinderen, informatie en tips schoolbord of flip-over schrijf- of tekenpapier pennen, potloden

Nadere informatie

Sammie en opa. - Vakantiebestemmingen - Je dood vervelen

Sammie en opa. - Vakantiebestemmingen - Je dood vervelen Sammie en opa Het verhaal gaat over Sammie die samen met zijn opa allerlei avonturen beleeft. Door de weeks woont Sammie bij opa, zijn moeder is dan voor haar werk vaak op reis. Wie zijn vader is weet

Nadere informatie

Beslissingen nemen (niveau 1 en 2)

Beslissingen nemen (niveau 1 en 2) Beslissingen nemen (niveau 1 en 2) Korte omschrijving In deze opdracht bespreekt u met studenten verschillende manieren om een beslissing te nemen. U doet dit aan de hand van een voorbeeld. De studenten

Nadere informatie

Wat goed dat je geïnteresseerd bent in de stage '' Leer ze 'n Lesje "voor jouw MaS bij Amnesty International!

Wat goed dat je geïnteresseerd bent in de stage '' Leer ze 'n Lesje voor jouw MaS bij Amnesty International! DRAAIBOEK LEER ZE N LESJE Wat goed dat je geïnteresseerd bent in de stage '' Leer ze 'n Lesje "voor jouw MaS bij Amnesty International! 1. Je kunt beginnen met het doen van de e-learning op de Amnesty

Nadere informatie

Winkelen in het bos?

Winkelen in het bos? Winkelen in het bos? Natuur, tweede graad Doelstellingen Kinderen ervaren dat het bos uit verschillende delen en bewoners bestaat. Kinderen ontdekken verbanden tussen alle delen en bewoners van het bos.

Nadere informatie

Spider(wo)man. Doelstellingen

Spider(wo)man. Doelstellingen Spider(wo)man Vrouwendag/gender, derde graad Doelstellingen Kinderen benoemen kenmerken van helden Kinderen onderzoeken in hoeverre de rol van een meisje verschilt met de rol van een jongen in een film

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

WIJ DENKEN OVER KENNIS EN WETENSCHAP. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. WD kennis wetenschap 2601.indd 1 26-1-10 12:16

WIJ DENKEN OVER KENNIS EN WETENSCHAP. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. WD kennis wetenschap 2601.indd 1 26-1-10 12:16 WIJ DENKEN OVER KENNIS EN WETENSCHAP Verwerkingsboek Philippe Boekstal DAMON WD kennis wetenschap 2601.indd 1 26-1-10 12:16 VOORWOORD Dit verwerkingsboek bevat een aantal teksten en opdrachten die aansluiten

Nadere informatie

LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX.

LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX. LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX. Omschrijving van de activiteit De leerlingen lezen tips over correct handelen als je het uitmaakt met je lief. Ze bespreken

Nadere informatie

MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8

MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 Inleiding In groep 7 of 8 komen leerlingen vaak voor de tweede keer met hun klas naar het van Abbemuseum. Bij het eerste bezoek, in groep 5 of 6, hebben ze

Nadere informatie

De nieuwe zorgmedewerker

De nieuwe zorgmedewerker Werkblad De nieuwe zorgmedewerker De zorg verandert in snel tempo. Ook jouw rol als verzorgende of helpende verandert: meer aandacht voor individuele cliënten en hun netwerk. Werken met een zorg-leefplan

Nadere informatie

De leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd.

De leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd. Les 24 Ik hou van.. Doel blok 4: De leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd. Leskern: De leerlingen onderzoeken het begrip houden van

Nadere informatie

DE L CKER. Het project is een samenwerking tussen Human, NPO 3Lab en NPO3Extra.

DE L CKER. Het project is een samenwerking tussen Human, NPO 3Lab en NPO3Extra. VLUCHTELING IN NEDERLAND DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas. Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij vakken

Nadere informatie

Lesbrief bij Als honden konden bidden van Margriet Cobben

Lesbrief bij Als honden konden bidden van Margriet Cobben Lesbrief bij Als honden konden bidden van Margriet Cobben Voor groep 6, 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief Thema s in het boek Lesopzet Doel van de les Uitwerking Bijlage: opdrachtenblad Thema s in het boek

Nadere informatie

Lesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?

Lesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Lesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Zonder dat we het door hebben worden we steeds asocialer. Dit

Nadere informatie

TOOLBOX TOOLBOX. Betekenisvol Contact AAN DE SLAG MET DE. Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten

TOOLBOX TOOLBOX. Betekenisvol Contact AAN DE SLAG MET DE. Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten AAN DE SLAG MET DE TOOLBOX Betekenisvol Contact Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten TOOLBOX Ideeën voor betekenisvol contact tussen ouderen met dementie en familie of vrijwilligers Inleiding Voor

Nadere informatie

Als één blok samen. Laat 's morgens bij het binnenkomen de clip van de Phillibustas zien: http://www.youtube.com/watch?

Als één blok samen. Laat 's morgens bij het binnenkomen de clip van de Phillibustas zien: http://www.youtube.com/watch? Lesvoorbereiding Als één blok samen Diversiteit 3 e graad Beluister het lied Iedereen is anders van de Phillibustas: http://www.youtube.com/watch?v=13md0gd6sec Voorzie een speelgoedauto, huis, of ander

Nadere informatie

DE L CKER JAPANSE MANGACULTUUR ALS HOBBY

DE L CKER JAPANSE MANGACULTUUR ALS HOBBY DE L CKER JAPANSE MANGACULTUUR ALS HOBBY DOCENTENHANDLEIDING Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij

Nadere informatie

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Schoolplein groep 3-4. Schoolplein

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Schoolplein groep 3-4. Schoolplein UNICEF Handleiding lessuggestie Schoolplein groep 3-4 Handleiding Schoolplein Alle kinderen in de wereld hebben rechten. In het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties zijn deze opgenomen. Artikel

Nadere informatie

Een overtuigende tekst schrijven

Een overtuigende tekst schrijven Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen

Nadere informatie

Thema 6: Kun je verloren lopen in je gedachten? webversie

Thema 6: Kun je verloren lopen in je gedachten? webversie Thema 6: Kun je verloren lopen in je gedachten? 3 3e leerjaar Doelen Eindtermen en leerplandoelen Leermiddelen Thema in vogelvlucht Voortaak box 6 Kun je verloren lopen in je gedachten? 3 1 De kinderen

Nadere informatie

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Pagina 1 Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Je gaat een profielwerkstuk maken. Dan is euthanasie een goed onderwerp. Het is misschien niet iets waar je dagelijks over praat of aan denkt, maar

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal

Nadere informatie

Een uitvinding hoeft niet alleen je eigen leven een stukje makkelijker te maken, denk ook aan de wereldproblemen

Een uitvinding hoeft niet alleen je eigen leven een stukje makkelijker te maken, denk ook aan de wereldproblemen Wat is jouw uitvinders naam? INTRODUCTIE Als je dit boekje in handen hebt, ben je waarschijnlijk iemand die al een uitvinding heeft bedacht en daarmee de wereld gaat veranderen voor jezelf en anderen,

Nadere informatie

Handleiding bij de digitale les voor de Nederlandse Kinderjury 2012

Handleiding bij de digitale les voor de Nederlandse Kinderjury 2012 Handleiding bij de digitale les voor de Nederlandse Kinderjury 2012 Ieder jaar stemmen duizenden basisschoolleerlingen op hun favoriete boeken van het afgelopen jaar. Om zo veel mogelijk kinderen enthousiast

Nadere informatie

Les 2 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar

Les 2 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Les 2 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen leren wat een faculteit is Leerlingen leren meer over de faculteiten op de Radboud Universiteit Leerlingen leren om een

Nadere informatie

Differentiatie en motivatie in de rekenles

Differentiatie en motivatie in de rekenles Starter Ieder heeft een kaartje (hetzij breuk/hetzij kommagetal) Eerste doel: drie rijen: 1x breuken en 2x kommagetallen op volgorde. Eerste stap: Zoek je beide buren Tweede stap: Ga op volgorde van klein

Nadere informatie

Een filosofisch gesprek is geen gewoon kringgesprek waarin meningen, ervaringen en gevoelens worden gedeeld, want filosoferen:

Een filosofisch gesprek is geen gewoon kringgesprek waarin meningen, ervaringen en gevoelens worden gedeeld, want filosoferen: Denken over denken Gratis lesbrief Fabien van der Ham Alles is rond www.filosofiejuf.nl Kringgesprek? Leuk dat u wilt gaan filosoferen met de klas. Filosoferen is niet moeilijk, het is hooguit even wennen

Nadere informatie

Verwerkingsopdrachten Sociaal-Cultureel Werk; saw 4 ISBN Thema 5 Van plan van aanpak naar activiteiten

Verwerkingsopdrachten Sociaal-Cultureel Werk; saw 4 ISBN Thema 5 Van plan van aanpak naar activiteiten Verwerkingsopdrachten Sociaal-Cultureel Werk; saw 4 ISBN 97890 8524 0983 Thema 5 Van plan van aanpak naar activiteiten Verwerkingsopdrachten thema 5 Sociaal-Cultureel Werk; saw 3 & 4 pagina 1 Opwarmen

Nadere informatie

WAT WILLEN WIJ WETEN? Een online interview via WhatsApp, Skype, Google Classroom of per mail.

WAT WILLEN WIJ WETEN? Een online interview via WhatsApp, Skype, Google Classroom of per mail. WAT WILLEN WIJ WETEN? Een online interview via WhatsApp, Skype, Google Classroom of per mail. Houd een online interview: Deze opdracht kan klassikaal, individueel of als groepsopdracht gedaan worden. Leerdoelen:

Nadere informatie

Spider(wo)man. Doelstellingen

Spider(wo)man. Doelstellingen Spider(wo)man Vrouwendag/gender, tweede graad Doelstellingen Kinderen benoemen kenmerken van helden Kinderen onderzoeken in hoeverre de rol van meisjes en jongens van elkaar verschilt in films Kinderen

Nadere informatie

Handleiding voor docenten

Handleiding voor docenten LEREN PROGRAMMEREN MET Spelenderwijs leren programmeren voor kinderen LEREN PROGRAMMEREN MET Ron Ford Ron Ford Spelenderwijs leren programmeren voor kinderen 11-03-13 11:11 Handleiding voor docenten Scratch

Nadere informatie

HANDLEIDING AAN DE SLAG MET TRENDS

HANDLEIDING AAN DE SLAG MET TRENDS HANDLEIDING AAN DE SLAG MET TRENDS ORGANISEER EEN TRENDSESSIE MET DE TRENDPUBLICATIE IEDEREEN AAN ZET DOEL Met deze set kun jij samen met anderen de gevolgen van trends voor de communicatie van de Rijksoverheid

Nadere informatie

DE L CKER ZELFVERTROUWEN NA PESTEN

DE L CKER ZELFVERTROUWEN NA PESTEN ZELFVERTROUWEN NA PESTEN DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij vakken

Nadere informatie

Werkvormen beroepenkaarten

Werkvormen beroepenkaarten Werkvormen beroepenkaarten Tessa Boff Tonella Werkvorm 1: De beroepenkaarten om te onderzoeken wat je leuk vindt Doel: Naast dat de beroepenkaarten een beroep op de kaart hebben, staat er ook een foto

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven: het Nieuwsbegripfilmpje bekijken

Waarom ga je schrijven: het Nieuwsbegripfilmpje bekijken Handleiding Les 1 Deze schrijfles is de derde waarin leerlingen oefenen in het genre instrueren. Het is een oefenles: leerlingen passen de schrijfstrategie KLUNS toe, die trouwens in deze les verkleind

Nadere informatie

DE L CKER IKBAL: MEISJE IN JONGENSKLEREN

DE L CKER IKBAL: MEISJE IN JONGENSKLEREN IKBAL: MEISJE IN JONGENSKLEREN DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij

Nadere informatie

> VINGER IN DE PAP Handleiding bij de vragenlijst

> VINGER IN DE PAP Handleiding bij de vragenlijst > VINGER IN DE PAP Handleiding bij de vragenlijst Hallo leerlingenrader! Je wil te weten komen hoe tevreden de leerlingen zijn over de leerlingenparticipatie op jouw school? Dat kan je doen met de vragenlijst

Nadere informatie

Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie.

Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie. Titel Vruchtentaart Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden Lesactiviteit Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie. Leerkracht:

Nadere informatie

KiesWijzer. een les over kiezen voor het voortgezet onderwijs

KiesWijzer. een les over kiezen voor het voortgezet onderwijs KiesWijzer een les over kiezen voor het voortgezet onderwijs Inleiding Met veel plezier presenteert Intermijn de les KiesWijzer. Uw leerlingen staan in het nieuwe schooljaar weer voor grote keuzes. Welk

Nadere informatie

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo WERKVORMEN MAGAZIJN Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo Voorwoord Voor u heeft u Thema boekje 1 Wat is netwerken? Dit themaboekje is een onderdeel van de lessenserie Netwerken.

Nadere informatie

door denken werkboek DAMON 01_Doordenken_WB_v1a.indd 1 27-12-12 14:10

door denken werkboek DAMON 01_Doordenken_WB_v1a.indd 1 27-12-12 14:10 door denken werkboek DAMON 01_Doordenken_WB_v1a.indd 1 27-12-12 14:10 Hoofdstuk 1 Wat is filosofie? paragraaf 1 filosoferen: doordenken! Opdracht 1, p. 5 Doordenken kun je over alles. In deze eerste opdracht

Nadere informatie

Verklaren hoe planten groeien

Verklaren hoe planten groeien Verklaren hoe planten groeien De Nieuwsbegrip schrijflessen werken met één handleiding voor A en B. Aanwijzingen voor verschillen tussen A en B en voor werken met zwakke en sterke leerlingen vindt u in

Nadere informatie

Handleiding schrijfles: Een uitdaging

Handleiding schrijfles: Een uitdaging Handleiding schrijfles: Een uitdaging Taalhandeling: Fictie Fictie 0 1 Verhaal Schrijftaak: Verhaal over jezelf als held die een uitdaging aangaat. Lesdoel: Leerlingen maken kennis met de standaardopzet

Nadere informatie

LESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling?

LESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling? SAMENVATTING In deze les wordt het begrip voedselverspilling geïntroduceerd. De leerlingen maken kennis met een voedselketen en ontdekken welke partijen daarbij betrokken zijn (de schakels in de voedselketen:

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Bouw je eigen stad. Bronnen: Pictogrammen van

Bouw je eigen stad. Bronnen: Pictogrammen van Bouw je eigen stad Korte omschrijving werkvorm: Wat is politiek? Het besturen van het land. Maar je kunt het ook kleiner maken: het besturen van een stad of een dorp. Waar moet je allemaal aan denken als

Nadere informatie

Kom in actie! (niveau 3 en 4)

Kom in actie! (niveau 3 en 4) Kom in actie! (niveau 3 en 4) Korte omschrijving De studenten voeren in 4 groepjes opdrachten uit. Alle opdrachten gaan over een methode om invloed uit te oefenen op politieke beslissingen. Op een groot

Nadere informatie

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Gedicht groep 7-8. Gedicht

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Gedicht groep 7-8. Gedicht UNICEF Handleiding lessuggestie Gedicht groep 7-8 Handleiding Gedicht In het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties zijn de rechten voor het kind opgenomen. U maakt deze rechten concreet en zichtbaar,

Nadere informatie

Sociaal vlees. Bij lesmateriaal op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les.

Sociaal vlees. Bij lesmateriaal op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les. Voeding graad 3 Lesvoorbereiding Sociaal vlees Bij lesmateriaal op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les. -Voorzie 5 lekkere rauwe groenten die je kunt eten met gezonde dipsausen (wortelen,

Nadere informatie

Sterker naar het mbo. Docentenhandleiding. Januari 2018 Spirit4you.

Sterker naar het mbo. Docentenhandleiding. Januari 2018 Spirit4you. Sterker naar het mbo Docentenhandleiding Januari 2018 Spirit4you www.bekijkjetoekomstnu.nl Inhoudsopgave Deel 1 Algemene informatie 3 Aanleiding 3 Vaardigheden oefenen 3 Voor wie? 3 Bij welk vak? 3 Algemene

Nadere informatie

DE BAAN OP! Een interessant bedrijf kiezen. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

DE BAAN OP! Een interessant bedrijf kiezen. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf

Nadere informatie

Ben jij Vindingrijk? Kolom

Ben jij Vindingrijk? Kolom Ben jij Vindingrijk? Hoe vind jij het om: met je eigen fantasie, op je eigen manier, en door uit te proberen of te onderzoeken nieuwe ideeën, oplossingen, of dingen te bedenken of te maken? Aan welke les,

Nadere informatie

Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8

Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s

Nadere informatie

Wetten maken. Benodigdheden: Het werkblad Wetten maken óf De losse bladen van wetten maken. Duur 20 minuten. Handleiding:

Wetten maken. Benodigdheden: Het werkblad Wetten maken óf De losse bladen van wetten maken. Duur 20 minuten. Handleiding: Wetten maken Korte omschrijving werkvorm In Nederland zijn er regels waar iedereen zich aan moet houden. Deze regels noemen we ook wel wetten. Deze werkvorm gaat over hoe deze wetten gemaakt worden. De

Nadere informatie

Handleiding Gespreksvormen Dialoog

Handleiding Gespreksvormen Dialoog Handleiding Gespreksvormen Dialoog Inhoud Overzicht 1. Inleiding 2. Doel 3. Werkvormen 4. Tips voor het begeleiden van een dialoog 4.1. De aanleiding 4.2. De startvraag 4.3. De verkenningsfase: het van

Nadere informatie

Mijn computer is leuk

Mijn computer is leuk Handleiding Mijn computer is leuk Ouders praten samen over computers, kinderen en opvoeding Pharos, 2014 Marjolijn van Leeuwen INHOUDSOPGAVE Inleiding blz. 3 De themabijeenkomst blz. 5 Thema 1, oefeningen

Nadere informatie

Ik wil je dan graag aanmoedigen. Begin gewoon. Begin opnieuw. Bid bijvoorbeeld deze zin: Ik wil graag bidden.

Ik wil je dan graag aanmoedigen. Begin gewoon. Begin opnieuw. Bid bijvoorbeeld deze zin: Ik wil graag bidden. INLEIDING Stil zijn. Geen woorden. Of een paar woorden. Een enkele zin misschien. Maar vooral: stil zijn, tot rust komen, contact maken met mijn eigen hart en met het hart van God. Als je mij op dit moment

Nadere informatie

Lesbrief: Dagje uit Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?

Lesbrief: Dagje uit Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Lesbrief: Dagje uit Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Je bent vast wel eens een dagje uit geweest. Met school of met je

Nadere informatie

Duurt eerlijk het langst?

Duurt eerlijk het langst? Duurt eerlijk het langst? Leeftijd: 9 tot 12 jaar Duur: 60 min. Doelen Kinderrechten Kinderrechtenwaarden Kinderrechtenvaardigheden Leermiddelen Materialen Vooraf Kinderen denken na over wat eerlijk zijn

Nadere informatie

9. Schrijfopdrachten

9. Schrijfopdrachten 9.1 Poëzie doel Creatief schrijven activeren voorkennis toepassen kennis wanneer n.v.t. groepssamenstelling individueel duur 20 minuten De leerkracht geeft leerlingen een begrip, apparaat, mening, enzovoort.

Nadere informatie

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een

Nadere informatie

Sta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO

Sta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO Sta in je recht Lessen over (kinder)rechten voor Speed-date Wij hebben een rechtsysteem waar iedereen zich aan moet houden. Maar welke rechten zijn dat dan? Welke ken je en welke rechten lijken jou vanzelfsprekend?

Nadere informatie

Introduceren thema 80 jarige oorlog. Thema: 80 jarige oorlog. centraal: 2. Maak een nieuw eigentijds volkslied.

Introduceren thema 80 jarige oorlog. Thema: 80 jarige oorlog. centraal: 2. Maak een nieuw eigentijds volkslied. Geschiedenis 80 jarige oorlog Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: 80 jarige oorlog In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou Nederland eruit zien als Nederland

Nadere informatie

Overijse Overlegt. Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente. Leidraad voor grotere toekomsttafel

Overijse Overlegt. Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente. Leidraad voor grotere toekomsttafel Overijse Overlegt Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente Leidraad voor grotere toekomsttafel Leidraad voor een toekomsttafel 6 tot 14 personen 30 tot 60 min (afhankelijk van aantal deelnemers)

Nadere informatie

IK WIL JOU NIET VERLIEZEN

IK WIL JOU NIET VERLIEZEN IK WIL JOU NIET VERLIEZEN De Vloer Op Jr. in de klas Leeftijd: 9-12 jaar, 13-15 jaar Niveau: bovenbouw basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs Tijd: 55 min Benodigdheden: beamer of digibord, internetverbinding,

Nadere informatie

Lessuggesties. Basisonderwijs gr

Lessuggesties. Basisonderwijs gr Lessuggesties Basisonderwijs gr. 3-4 - 1 - Inhoudsopgave Inleiding 3 Groep 3/4 4 Placemat 5 Levend memory 6 Delftsblauw tegeltje 7 Woordzoeker 8 Bijlage 1 9 Bijlage 2 10 Bijlage 3a 11 Bijlage 3b 12 Bijlage

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Liefde, voor iedereen gelijk?

Liefde, voor iedereen gelijk? Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'

Nadere informatie

Voor jezelf? Les 1 Welkom!

Voor jezelf? Les 1 Welkom! Voor jezelf? Les 1 Welkom! Welkom! Dit is de cursus Voor jezelf? Wil je voor jezelf beginnen? Droom je ervan een eigen bedrijfje te starten? Zou je dit ook kunnen? In deze cursus ga je dit onderzoeken.

Nadere informatie

Criteria. De beroepencarrousel

Criteria. De beroepencarrousel Criteria Sector vmbo basis vmbo kader / theoretisch havo / vwo mbo niveau 1-2 mbo niveau 3-4 Fase van de opleiding begin van de opleiding tijdens de opleiding einde van de opleiding Loopbaancompetentie

Nadere informatie

VOLLEDIGE INSTRUCTIES LEESVAARDIGHEID

VOLLEDIGE INSTRUCTIES LEESVAARDIGHEID VOLLEDIGE INSTRUCTIES LEESVAARDIGHEID Maak een mindmap of schema van een tekst ga je dan doen? Naar aanleiding van een titel, ondertitel, plaatjes en of de bron van de tekst ga je eerst individueel (en

Nadere informatie

Meningsvorming: jij en vluchtelingen

Meningsvorming: jij en vluchtelingen Meningsvorming: jij en vluchtelingen Korte omschrijving Het kan uw leerlingen bijna niet ontgaan zijn dat de Europese Unie te maken heeft met een grote stroom vluchtelingen. Sinds een paar maanden is dit

Nadere informatie

OnzeLes. september AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht

OnzeLes. september AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht OnzeLes september 2017 AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht Facilitator notes 'OnzeLes' app Doel Leren kennen van de 'OnzeLes'

Nadere informatie

DE L CKER EEN LEUKE ONTDEKKING: MASTURBEREN

DE L CKER EEN LEUKE ONTDEKKING: MASTURBEREN EEN LEUKE ONTDEKKING: MASTURBEREN DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting

Nadere informatie

KEUZEVAKKEN. 3 de GRAAD ASO DUITS

KEUZEVAKKEN. 3 de GRAAD ASO DUITS In heel wat studierichtingen vult je je studiekeuze aan met een keuzevak. Tijdens deze twee wekelijkse lestijden verken je andere wetenschappelijke disciplines. Deze keuzevakken vormen een waardevolle

Nadere informatie

Het ontdekken van je professionele missie

Het ontdekken van je professionele missie Het ontdekken van je professionele missie Methodiek Omschrijving: Door het opbouwen van een ToC worden teams uitgenodigd om dieper na te denken over wat ze willen bereiken en over hoe hun activiteiten

Nadere informatie

Lesbrief: Sporten met een doelgroep Thema: Waar ga ik heen?

Lesbrief: Sporten met een doelgroep Thema: Waar ga ik heen? Lesbrief: Sporten met een doelgroep Thema: Waar ga ik heen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Sporten met een doelgroep Inleiding Sporten is goed voor iedereen. Je blijft

Nadere informatie