Waarden. Instituties

Transcriptie

1 Humanisering Waarden Instituties Bachelor-college 2012 Universiteit voor Humanistiek Dr. F. Suarez Professionaliteit 1

2 Deel A/B Antropologie De Staat De Kerk De Veiligheid De Economie De Rechtstaat De Democratie De Verzorgingsstaat 2

3 Literatuur - C. von Clausewitz, Vom Kriege. - S. Freud, Zwei künstliche Massen: Kirche und Heer. - R. Moelker en J. Soesters, Het verschijnsel krijgsmacht: ontstaan en functies. 3

4 Bronnen Carl Schmitt, Politische Theologie, 1922 Ernst Jünger, Der Arbeiter, 1932 Carl von Clausewitz, Vom Krieg, 1832 Raymond Aron, Penser la guerre, 2 vol.,

5 Structuur les Wat is een leger? Wat is oorlog? Oorlogstypen Ontstaan ve oorlog Oorlog en noodlot Rechtvaardige oorlog Elementen vd oorlog Indeling vd oorlog Politie Humanisering? 5

6 Het leger Ontstaan leger en overheid gelijktijdig Jachttroep: leider + hiërarchie Bosvolken defensief // jagers offensief Jagers: territoriale radius Wapens: Primaten/Hominiden Leger = hiërarchisch gestructureerde groep ingericht voor gevechtshandelingen 6

7 7

8 Wat is oorlog? Is oorlog alleen binnen de soort? Entomologische wereld Verschil oorlog/jagen? 8

9 Wat is oorlog? Clausewitz, paradigmatisch: het duel Meer dan twee subjecten (conventie) Slachtoffers? Kwestie leven/dood Doel: onderwerping vd ander (vd wil) 9

10 Oorlogstypen Externe oorlog/conflict Uitbreiding actieradius Doel: verzorging v groep (zorgen) Doel: Verkenning gebied (weten) Oorzaak: Conflict v belangen (kunnen) Constitutie vh territorium 10

11 Interne oorlog Oorlogstypen Oorzaak in dierenwereld Oorzaak in mensenwereld Drie begrippen: Rebellie Revolutie Burgeroorlog Verschil revolutie burgeroorlog 11

12 Oorlogstypen Derde type: Guerrilla oorlog Zowel extern als intern Terrorisme Minderheid destabiliseren Tegen-wil (Chaos) Rebellie maar beperkt (geen revolutie) 12

13 Oorlogstypen Typen oorlog Externe oorlog Burgeroorlog Guerrilla oorlog 13

14 Ontstaan oorlog Aangekondigd/onaangekondigd Onaangekondigd: voorspelbaar of niet Aangekondigd: Bedreiging Onderhandeling: Clausewitz (Oorlog als voortzetting politiek) Langdurige spanning Exhibitionisme (Energieverbruik) Koude Oorlog als universeel verschijnsel Drôle de guerre 14

15 15

16 Ontstaan oorlog Tussenreflectie humanisering: Bij reële dreiging: exhibitionisme (Koude Oorlog) meest humaan? 16

17 Oorlog en noodlot Dialoog: Principe van coöperatie Oorlog: Principe van concurrentie Oor-log war Wehr Guerre: ver-warr-ing, tegenstand (deze etymologie = onzeker) Wrijving, doorbreken orde Natuurlijkheid maakt oorlog tot noodlot Noodlottig: Niet echt gewild Noodlottig: honger/overbevolking migratie/nomadisme Noodlottig: interne conflicten gebrek aan mobiliteit, verdeel problemen 17

18 Oorlog en noodlot Recht op verdediging Eerste oorlogen uit noodlot? Daarna via reflectiefdialogisch vermogen gedragen door de wil Tot 1945 middel vd politiek (Clausewitz) Na 1945 als ultima ratio» Besef oorlog instrumentalisering menselijk leven» Besef wezen vd mens = dialogisch in de strijd verwerkelijkt hij zijn wezen niet 18

19 Rechtvaardige oorlog 19

20 Rechtvaardige oorlog Rechtvaardige oorlog Clausewitz: oorlog nooit humaan Rechtvaardige oorlog humane oorlog Rechtvaardig heeft betrekking op 3 elementen Is een oorlog legitiem? Antwoord op vraag waarom. Het leger- en materieelgebruik. Antwoord op vraag waarmee. Motivatie oorlog. Vraag Met wie.» Propaganda, redevoeringen» Mobilisatie vd psyche 20

21 Elementen Oorlog Elementen oorlog Legitimatie Instrumentarium (Leger/materieel) Motivatie 21

22 22

23 Rechtvaardige oorlog Drie niveau s: Is inzet legitiem hangt af idee rechtvaardigheid Volgens Hitler oorlog legitieme actie Tegenwoordig mensenrechten eerbiedigen» (Servië) herstel rechtvaardigheid Juridificering leger/materieel gebruik» Conventie van Geneve (Dunant Rode Kruis)» Moeilijkheid: Noodsituatie (Carl Schmitt) wet opheffen Goede informatievoorziening 23

24 Momenten oorlog Indeling oorlog Verdediging (gebied, cultuur als vorm vh weten) Aanval (uitbreiding vh kunnen) Mobilisatie (volk Volkssturm) Totaler Krieg: Ernst Jünger/Erich Ludendorff Momenten oorlog Verdediging (defensief) Aanval (offensief) Mobilisatie 24

25 Volgens Oorzaken Indeling oorlog oorzaken oorlog ideologisch economisch psychologisch 25

26 Volgens Gevolgen Indeling oorlog gevolgen oorlog apathie/hoop Vernietiging/wederop bouw Trauma/vredeswens

27 27

28 28

29 Politie Hiërarchisch gestructureerde groep ingericht voor bewaken rechtsorde Beveiliging binnenwereld Handhaving rechtsorde» politie onderdeel rechtssysteem» Leger vh staatsapparaat 29

30 Politie In globale rechtsorde leger wordt politie militarisering vd politie Dreiging» burgeroorlog» guerrilla 30

31 Humanisering OnLuA qgys 31

32 Humanisering Humanisering v Oorlog: Letten op aspecten rechtvaardige oorlog Rechtvaardige of humane oorlog niet letterlijk Doel v humanisering? opheffen oorlog» pacifisme als doel» pacifisme als middel 32

33 Humanisering Is oorlog zelf humaniserend? Humaniseringstappen via oorlog School van Salamanca (Bartolome de las Casas, Luis de Molina, Francisco de Vitoria)» Francisco Suarez: idee algemeen Hof van Justitie (oorlog tussen staten vermijden)» Juridificering/democratisering 33

34 Humanisering Humanisering via oorlog (meer vb) Boerenopstand 12 artikelen Conflicten + 30 jarige oorlog Grotius Bayle Revolutie 1789 verklaring mensenrechten Slacht Solferino Dunant Rode Kruis WO I pacifistische beweging (in Katholieke kerk heel sterk) WO II UVRM 34

35 Humanisering Oorlog zelf humaniserend? Wezen vd mens is reflectief-dialogisch Alle leertrekkingen uit oorlog gericht op vermijden oorlog Civilisering oorlog: conventie Geneve 35

36 Humanisering Kant Zum ewigen Frieden Bond der volkeren Pacifistisch ideaal: Christus Boeddha Als streefideaal Mogelijk: afschaffing buitenland (naar Kants beeld?) dan leger niet meer nodig Des te meer politie nodig Denk aan Freud Thanatossucht 36

37 Humanisering Geestelijke Begeleiding in leger Morele dimensie los v humanisering Kamaradschaft Trouw (aan leider Freud; onderling) Opoffering Overtuiging (geloof, motivatie) Moralisering vd troep Jan-Hein Mooren: soldaat als moral agent Beheersen groepsprocessen Beheersen morele erosie 37

38 38

39 Finis 39