STUDIE 185 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL. Residentieel elektrotechnisch installateur

Transcriptie

1 STUDIE 185 Residentieel elektrotechnisch installateur

2 Residentieel elektrotechnisch installateur sector: metaal - elektriciteit - kunststoffen subsector: elektriciteit Sectorcommissie beroepsopleidingsprofielen metaal - elektriciteit - kunststoffen van de Vlaamse Onderwijsraad D/2001/6356/11

3 I N H O U D 1 INLEIDING Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel Gegevens beroepsprofiel Gegevens beroepsopleidingsprofiel 1.2 Opdracht Opdrachtgever Doelstellingen 1.3 Ontwikkelingsproces Legitimatie 2 2 SITUERING VAN DE OPLEIDINGEN Gegevens uit de beroepenwereld Beroepenstructuur Geraadpleegde beroepsprofielen 2.2 Gegevens uit de opleidingenwereld Opleidingenaanbod Regionale spreiding opleidingen en tewerkstelling 2.3 Verantwoording van het te ontwikkelen beroepsopleidingsprofiel 5 3 HET Benaming van het beroepsopleidingsprofiel Globale omschrijving van het beroepsopleidingsprofiel Concrete vertaalslag Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen Evaluatie van de taken uit het beroepsprofiel Selectie van takenclusters en taken Formulering van vaardigheden met de bijbehorende kennis, inhouden en context Concrete uitwerking van de vertaalslag Beroepshoudingen Contextgegevens 3.4 Niveau van het beroepsopleidingsprofiel 15 4 BIBLIOGRAFIE 16 5 MEDEWERKERS AAN DE SECTORCOMMISSIE 16

4 1 1 INLEIDING 1.1 Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel Gegevens beroepsprofiel Sector : metaal-elektriciteit-kunststoffen Subsector : elektriciteit Beroep : residentieel elektrotechnisch installateur Beroepsprofiel : residentieel elektrotechnisch installateur Gegevens beroepsopleidingsprofiel Sectorcommissie vaste kern : METAAL-ELEKTRICITEIT-KUNSTSTOFFEN uitgebreide commissie : RESIDENTIEEL ELEKTROTECHNISCH INSTAL- LATEUR Studiegebied : MECHANICA - ELEKTRICITEIT Benaming van het profiel : RESIDENTIEEL ELEKTROTECHNISCH INSTAL- LATEUR Legitimator : Afdeling TSO/BSO : Raad voor Volwassenenonderwijs Datum : Afdeling TSO/BSO:15 juni 2001 : Raad voor Volwassenenonderwijs:26 juni Opdracht Opdrachtgever De koepelcommissie Opleidingsprofielen stelde op de vergadering van 16 oktober 1997 de vaste kern van de sectorcommissie opleidingsprofielen Metaal - Elektriciteit - Kunststoffen samen. De sectorcommissie werd uitgebreid met het oog op de ontwikkeling van een beroepsopleidingsprofiel naar aanleiding van het beschikbare beroepsprofiel Residentieel elektrotechnisch installateur (SERV in samenwerking met VORMELEK, 2000) Doelstellingen 1 De uitbouw van het onderwijs optimaal verzekeren. 2 De opleiding beter laten aansluiten bij de arbeidsmarkt. 3 De uitstroom van gekwalificeerde residentieel elektrotechnisch installateurs verhogen. Een afgestudeerde, die de vaardigheden beheerst, moet voldoen aan de beroepsvereisten van een beginnend residentieel elektrotechnisch installateur, zoals opgesomd in het hierna volgend beroepsopleidingprofiel.

5 2 1.3 Ontwikkelingsproces Het beroepsopleidingprofiel wordt samengesteld op basis van een handleiding voor het schrijven van beroepsopleidingprofielen voor het secundair onderwijs en het volwassenenonderwijs, ontwikkeld door de Dienst voor Onderwijsontwikkeling. Het is afgeleid van het beroepsprofiel residentieel elektrotechnisch installateur. De werkgroepmethode wordt toegepast. De uitgebreide sectorcommissie vergaderde op volgende dagen: 19 september 2000 (10 tot 16 uur) 16 november 2000 (14 tot16 uur) 7 december 2000 (10 tot16 uur) 6 februari 2001 (10 tot 16 uur) 20 februari 2001 (10 tot 16 uur) 26 maart 2001 (10 tot 12 uur) 21 mei 2001 (10 tot 14 uur). 1.4 Legitimatie De afdeling TSO /BSO en de Raad voor Volwassenenonderwijs legitimeren het beroepsopleidingprofiel. Het BOP wordt als advies aan de overheid voorgelegd.

6 3 2 SITUERING VAN DE OPLEIDINGEN 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld Beroepenstructuur Er is nog geen beroepenstructuur beschikbaar Geraadpleegde beroepsprofielen Het beroepsprofiel Residentieel elektrotechnisch installateur, opgesteld door de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen in samenwerking met VORMELEK (2000), is de basis voor het beroepsopleidingsprofiel Residentieel elektrotechnisch installateur. Het beroepsprofiel omschrijft het beroep van Residentieel elektrotechnisch installateur als volgt (p. 13): De residentieel elektrotechnisch installateur houdt zich bezig met het installeren van elektriciteit in nieuwbouw, en/of het herstellen en aanpassen van een elektrische installatie in een bestaande woning (woning dient ruim geïnterpreteerd). Het beroepsprofiel residentieel elektrotechnisch installateur heeft betrekking op een werknemer van een installatiebedrijf en niet op een zelfstandige. Het plaatsen van domotica en alarm- en veiligheidsinstallaties wordt in het beroepsprofiel niet als taak voor de residentieel elektrotechnisch installateur opgenomen (p. 11). Het KB van 6 december 1968 regelt het beroep van elektrotechnisch installateur. 2.2 Gegevens uit de opleidingenwereld Opleidingenaanbod Opleidingen elektriciteit worden aangeboden in het onderwijs en buiten het onderwijs. In het onderwijs worden de opleidingen aangeboden in het voltijds secundair technisch en beroepsonderwijs (TSO en BSO) en het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO), en het onderwijs voor sociale promotie (OSP). Buiten het onderwijs worden opleidingen aangeboden door de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) en het Vlaams Instituut voor Zelfstandig Ondernemen (VIZO) Overzicht van het met het beroepencluster direct overeenstemmende opleidingenaanbod Het voltijds secundair onderwijs biedt in het studiegebied Mechanica - elektriciteit in de tweede en de derde graad de studierichting Elektrische installaties BSO aan, in de tweede graad de studierichting Elektrotechnieken TSO en in de derde graad de studierichtingen Elektrische installatietechnieken TSO. Het DBSO biedt de kwalificatiegetuigschriften Elektricien residentiële elektriciteit en Hulpelektricien residentiële elektriciteit aan.

7 4 In het secundair volwassenenonderwijs (OSP) worden in het studiegebied Mechanica- elektriciteit de afdelingen Elektricien huishoudelijke installaties, Elektriciteit en Elektrische installaties, aangeboden. Het hoger onderwijs voor sociale promotie biedt in de categorie Technisch de afdeling Elektriciteit aan. Schematisch overzicht van het aanbod: GO CVPO OVSG VSKO Voltijds Deeltijds OSP De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) organiseert de opleiding Residentieel elektrotechnisch installateur als omscholingstraject voor werkzoekenden. Het Vlaams Instituut voor Zelfstandig Ondernemen (VIZO) organiseert de opleiding Elektrotechnisch installateur Overzicht van het met het beroepencluster aanverwante opleidingenaanbod Het voltijds secundair onderwijs biedt in het studiegebied Mechanica - elektriciteit in de tweede en de derde graad de studierichtingen Elektriciteit - elektronica TSO, Elektromechanica TSO, aan in de derde graad de studierichting Elektriciteit-elektronica TSO en in het derde leerjaar van de derde graad de studierichting Industriële elektriciteit BSO. Het DBSO biedt de kwalificatiegetuigschriften Bedrader-bestukker in de elektronica en Nijverheidselektricien aan. In het secundair OSP treffen wij de volgende aanverwante afdelingen aan: elektronica, hersteller van radio en televisie, elektricien voor industriële installaties, industriële elektrotechnieken, nijverheidselektronica Het hoger onderwijs voor sociale promotie biedt in de categorie Technisch de afdelingen Elektromechanica, Elektromechanische technieken, Industriële elektronica en Elektronica aan. VDAB biedt de volgende opleidingen aan als omscholingstraject voor vooral werkzoekenden: Industrieel elektrotechnisch installateur, Technicus industriële automatisering, Technicus domotica en gebouwenautomatisering, Installateur van gestructureerde bekabeling, Onderhoudselektricien. Voor werknemers geeft de VDAB bijscholingen: Domotica-systeem, Gebouwenautomatisering, Industriële automatisering, Gestructureerde bekabeling, CAE. VIZO biedt opleidingen voor technicus Onderhoudselektricien, Hersteller van elektrische huishoudapparaten, Installateur domotica- en immoticasystemen, Fabrikant-installateur van lichtreclame, Kabeltechnicus gestructureerde bekabeling, Bordenbouwer.

8 Onderzoek naar de bevolking van de opleidingen In het voltijds gewoon onderwijs volgden in het schooljaar : 670 leerlingen (657 jongens en 13 meisjes) de studierichting Elektriciteit TSO waarvan 381 leerlingen (372 jongens en 9 meisjes) in de tweede graad en 289 leerlingen (285 jongens en 4 meisjes) in de derde graad; leerlingen (4 259 jongens en 77 meisjes) de studierichting Elektrotechnieken TSO waarvan leerlingen (2 275 jongens en 33 meisjes) in de tweede graad en leerlingen (1 984 jongens en 44 meisjes) in de derde graad; leerlingen (3 078 jongens en 30 meisjes) de studierichting Elektrische installaties BSO waarvan leerlingen (1 547 jongens en 14 meisjes) in de tweede graad en leerlingen (1 531 jongens en 16 meisjes) in de derde graad. Op 1 februari 2000 volgden, volgens een bevraging bij de coördinatoren, 17 leerlingen een opleiding Elektricien residentiële elektriciteit, 11 leerlingen een opleiding Hulpelektricien residentiële elektriciteit en 20 leerlingen een opleiding Elektrische installaties. In het secundair volwassenenonderwijs volgden in de referteperiode van het schooljaar : 69 cursisten (68 mannen en 1 vrouw) de afdeling Elektrische installaties (lineair); 92 cursisten (85 mannen en 7 vrouwen) de afdeling Elektricien huishoudelijke installaties (modulair) In 2000 beëindigden bij de VDAB 165 cursisten de opleiding Elektrotechnisch installateur (residentieel en industrieel) Regionale spreiding van het opleidingenaanbod en de tewerkstelling in Vlaanderen en het Brussels Gewest Opleidingen elektriciteit worden verspreid over het hele grondgebied van Vlaanderen aangeboden en afgestudeerden kunnen in de hele Vlaamse en Brusselse regio aan het werk. 2.3 Verantwoording van het te ontwikkelen beroepsopleidingsprofiel De fase waarin het beroepsopleidingsprofiel ontwikkeld wordt, biedt sociale partners en opleidingeninstanties (binnen en buiten onderwijs) een platform om samen af te spreken wat essentieel is zodat voor alle partijen duidelijk wordt wat de beroepsopleiding minimaal moet aanbieden en wat de sociale partners van iemand die de beroepsopleiding gevolgd heeft, precies kunnen verwachten. Het voorliggend beroepsopleidingsprofiel beantwoordt aan die vraag en maakt het mogelijk dat de beroepsopleiding aansluit bij de vraag van de arbeidswereld.

9 6 3 HET (BOP) 3.1 Benaming van het beroepsopleidingsprofiel Het beroepsopleidingprofiel heet Residentieel elektrotechnisch installateur en beschrijft de kwalificatie Residentieel elektrotechnisch installateur. 3.2 Globale omschrijving van het beroepsopleidingsprofiel De leerling/curstist residentieel elektrotechnisch installateur leert het eigen werk organiseren, materiaal voor residentieel elektrische installaties en bijbehorende componenten plaatsen en aansluiten en elektrische verwarmings- en verlichtingstoestellen plaatsen en aansluiten. 3.3 Concrete vertaalslag Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen Het beroepsopleidingprofiel wordt afgeleid van het beroepsprofiel Residentieel elektrotechnisch installateur (SERV in samenwerking met VORMELEK, 2000) Evaluatie van de taken uit het beroepsprofiel Het toegeleverde beroepsprofiel kan ondergebracht worden in type A; dat is een beroepsprofiel dat takenclusters omvat voorzien van kennis, attitudes en contextgegevens.

10 Selectie van takenclusters en taken De omzetting van de takenclusters in het beroepsprofiel naar vaardigheidsclusters in het beroepsopleidingsprofiel gebeurde als volgt: BEROEPSPROFIEL 1.1 Voorbereidende taken: Plannen van de werkzaamheden (tabel 1) Beheer van onderdelen en gereedschap (tabel 2) Werken uitvoeren ter voorbereiding van de installatiewerken (tabel 3) 1.2 Uitvoerende taken: Ruwbouwwerk voorafgaande aan het installatiewerk (tabel 1) Plaatsen van inbouwdozen of centraaldozen (tabel 2) Leggen van de buizen en/of kabels voor de verschillende stroomkringen (tabel 3) Draad of kabel trekken (tabel 4) Plaatsen en aansluiten van schakelaars en wandcontactdozen (tabel 5) Plaatsen en aansluiten van parlofonie, videofonie, belinstallatie en telefonie (tabel 6) Plaatsen en aansluiten van de verdeelkast (tabel 7) Plaatsen en aansluiten elektrische verwarming (tabel 8) Plaatsen en aansluiten verlichting (tabel 9) Systematisch oplossen van storingen (tabel 10) Vaardigheidscluster 1: Het eigen werk organiseren Vaardigheidscluster 2: Materiaal voor residentieel elektrotechnische installaties en bijbehorende componenten plaatsen en aansluiten Vaardigheidscluster 3: Elektrische verwarmings- en verlichtingstoestellen plaatsen en aansluiten 1.3 Ondersteunende taken: De bouwplaats in de oorspronkelijke staat herstellen (tabel 1) Kwaliteitszorg (tabel 2) Toezicht op veiligheid en hygiëne (tabel 3) Voor het uitvoeren van alle taken van het beroepsprofiel werden in het beroepsopleidingsprofiel de nodige vaardigheden en de ondersteunende kennis omschreven. De beginnend residentieel elektrotechnisch installateur heeft de clusters 1, 2 en 3 verworven.

11 Formulering van vaardigheden met de bijbehorende kennis, inhouden en context De mate van van de vaardigheden en kennis wordt genuanceerd aan de hand van volgende criteria: Vaardigheden V1 = oriëntering Een cluster van vaardigheden waarmee de lerende/beginnende beroepsbeoefenaar kennis maakt. Hij/zij neemt deze vaardigheden waar of voert ze kort uit om een beter beeld te krijgen van de beroepsactiviteiten binnen de bedrijfstak. V2 = onder begeleiding uitvoeren. De lerende/beginnende beroepsbeoefenaar voert deze vaardigheden uit in situaties waarin het voordoen/nadoen een rol spelen of waarin de verantwoordelijkheid voor de uitvoering bij derden ligt. = zelfstandig uitvoeren De lerende/beginnende beroepsbeoefenaar voert deze vaardigheden uit in situaties waarin hij/zij op eigen initiatief handelt of waarin de verantwoordelijkheid bij de lerende zelf ligt. V4 = begeleidend uitvoeren De lerende/beginnende beroepsbeoefenaar voert deze vaardigheden uit in situaties waarin hij/zij de verantwoordelijkheid voor de uitvoering door derden op zich neemt. Ondersteunende kennis K1 = feitelijke kennis Deze kennis is op herkenning uit te voeren. (Dit niveau kan omschreven worden door middel van werkwoorden van het type: reproduceren, bewust zijn, herinneren, herkennen, registreren, opnoemen, aanduiden, benoemen, opsommen ) = begripsmatige kennis Deze kennis is op inzicht terug te voeren. (Begrijpen, verstaan, aantal aangeven, verband uitdrukken, bewijzen, voorbeelden geven, typren, de essentie aangeven, omschrijven, met eigen woorden zeggen ) K3 = kennistoepassing Deze kennis past de feitelijke en begripsmatige kennis toe. (Gevarieerd aanwenden, uitwerken, beoordelen, evalueren, produceren, vergelijken met, structureren ) K4 = integrerende kennis De kennis in nieuwe situaties toepassen en zoeken naar innovaties.

12 Concrete uitwerking van de vertaalslag CLUSTER 1: HET EIGEN WERK ORGANISEREN Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan: 1.1 instructies i.v.m. welzijn (gezondheid, veiligheid, hygiëne) kwaliteit en milieu uitvoeren 1.2 persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken 1.3 schema s van residentieel elektrotechnische installaties lezen 1.4 op basis van de werkopdracht in overleg het eigen werk plannen 1.5 het materiaal en gereedschap nodig voor de uitvoering van de opdracht bepalen en eventuele tekorten melden 1.6 gereedschap werkklaar houden en defecten melden 1.7 materiaal uitpakken, visueel controleren en eventuele gebreken melden 1.8 gereedschap en materiaal volgens instructies op de werf opslaan en beschermen V2 Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) risico s en beschermingsmaatregelen eigen aan het beroep basisprincipes van het AREI i.v.m. het beroep van residentieel installateur kwaliteitszorgsystemen individuele beschermingsmiddelen principes van ergonomie voor de residentieel installateur situatieschema, installatieschema, ééndraadschema werkmethode een werkopgaveblad kunnen lezen materiaal en gereedschap voor de residentieel installateur vereiste hoeveelheden materiaal kunnen inschatten courante symbolen op verpakkingen van elektrotechnisch materiaal instructies van de fabrikant uitvoeren risico s voor materiaal en gereedschap op de werf en te nemen beschermingsmaatregelen hef-, til- en verplaatsingstechnieken toepassen 1.9 nagaan of het werk volgens de opdracht uitge- voerd kan worden en afwijkingen melden 1.10 ladders veilig opstellen veilig gebruik van ladders K1 K3 K1

13 10 Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan: 1.11 stellingen volgens instructies veilig monteren en demonteren 1.12 een residentieel elektrotechnische installatie demonteren 1.13 op basis van de werkopdracht een leidingtracé voor een residentieel elektrotechnische installatie uitzetten 1.14 de werkplek tijdens en na het werk opruimen 1.15 afval volgens instructies sorteren 1.16 de eigen administratie volgens instructies bijhouden V2 V2 V2 Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) soorten stellingen veilig gebruik van stellingen technieken en gereedschap om residentieel elektrotechnische installaties te demonteren voorzorgsmaatregelen bij het demonteren van bestaande installaties factoren die het uitzetten van een leidingtracé voor een residentieel elektrotechnische installatie kunnen beïnvloeden uitzettechnieken engereedschap K1 CLUSTER 2: MATERIAAL VOOR RESIDENTIEEL ELEKTROTECHNISCHE INSTALLATIES EN BIJBEHORENDE COMPONENTEN PLAATSEN EN AANSLUITEN Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan: Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) 2.1 sleuven maken V2 technieken om sleuven te maken in muren, vloeren en wanden gereedschap voor het maken van sleuven voorzorgsmaatregelen bij het maken van sleuven 2.2 gaten voor inbouwdozen en verdeelkasten maken V2 technieken om gaten voor inbouwdozen en verdeelkasten te maken gereedschap voor het maken van gaten voor inbouwdozen en verdeelkasten voorzorgsmaatregelen bij het maken van gaten voor inbouwdozen en verdeelkasten

14 11 Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan: 2.3 doorboringen maken en afdichten 2.4 inbouwdozen en centraaldozen plaatsen 2.5 buizen bewerken, leggen, inwerken en bevestigen V2 Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) technieken om doorboringen te maken gereedschap voor het doorboren van muren, vloeren en wanden voorzorgsmaatregelen bij het maken van doorboringen afdichtingsmaterialen en -technieken inbouwdozen en centraaldozen: soorten, kenmerken en toepassingsgebied cementmortel kunnen maken plaatsingstechniek en gereedschap volgens het materiaal waarin gewerkt wordt buizen en hulpstukken: soorten, handelsmaten en hun toepassingsgebied meetgereedschap buizen op lengte kunnen brengen plooigereedschap buizen kunnen plooien verbindingstechnieken voor buizen buizen kunnen verbinden bevestigingsmateriaal voorlopige en definitieve bevestigingstechnieken sleuven kunnen dichtmetselen 2.6 kabelgoten plaatsen kabelgoten en bijbehorende hulpstukken: soorten en hun toepassingsgebied plaatsingstechnieken voor kabelgoten 2.7 kabels leggen, inwerken kabels: soorten, handelsmaten, en bevestigen toepassings- gebied gereedschap om kabeleinden te ontmantelen technieken om kabels te bevestigen bij inbouw en bij opbouw bevestigingsmaterialen

15 12 Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan: 2.8 in teamverband kabels in buizen en kabelgoten aanbrengen 2.9 in teamverband draad in buizen en kabelgoten aanbrengen 2.10 schakelaars en contactdozen plaatsen en aansluiten Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) draad- en kabelcoderingen draden: soorten en hun toepassingsgebied wettelijk bepaalde kleurcodes (AREI) consequent de draadkleuren gebruiken plaatsingstechnieken voor draden contactdozen: soorten, kenmerken en toepassingsgebied schakelaars: soorten en hun werking plaatsingstechnieken voor contactdozen en schakelaars aansluittechnieken voor contactdozen voor netspanning/telefonie/tv- en kabeldistributie 2.11 belinstallatie en toestellen voor parlofonie / videofonie / telefonie volgens de instructies van de constructeur plaatsen en aansluiten 2.12 een verdeelkast plaatsen verdeelkast: soorten en hun plaatsing 2.13 componenten op een verdeelbord plaatsen, verbinden en aansluiten kastopbouw plaats van de componenten in de kast plaatsingstechnieken voor componenten courant gebruikt schakelmateriaal: werkingsprincipes, technische specificaties het functioneren van schakelmateriaal kunnen controleren onderscheid kunnen maken tussen 3,230 V en 3,N400 V soorten draden en hun verbindingstechniek bedradingstechnieken 2.14 een meterkast plaatsen richtlijnen van de stroommaatschappij raadplegen 2.15 stroomkringen en de voedingsspanning etiketteren etiketteringmethodes K1 K1

16 13 CLUSTER 3: ELEKTRISCHE VERWARMINGS- EN VERLICHTINGSTOESTELLEN PLAATSEN EN AANSLUITEN Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan: 3.1 snoeren bewerken en aansluiten 3.2 een thermostaat plaatsen en volgens instructies van de constructeur aansluiten 3.3 een elektrisch verwarmingstoestel volgens instructies van de constructeur monteren, installeren en aansluiten 3.4 armaturen en railsystemen voor verlichting plaatsen 3.5 samen met een bevoegde de zelfgeplaatste elektrische installatie testen en in opdracht fouten en defecten herstellen Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) bewerkingstechnieken voor snoeren snoeren: soorten, hulpstukken en toepassingsgebied aansluitingstechnieken en -gereedschap voor snoeren soorten thermostaten het functioneren van een thermostaat kunnen controleren armaturen: soorten, toepassingsgebied, plaatsingstechnieken bevestigingstechnieken en -middelen railsystemen: soorten, toepassingsgebied, plaatsingstechnieken bevestigingstechnieken en -middelen lampen: soorten, toepassingsgebied montagevoorschriften toepassen voorschakelapparatuur: doel en soorten foutzoekmethode meetinstrumenten een installatie onder spanning kunnen meten K1 K1

17 Beroepshoudingen In het volgend overzicht geven we de beroepshoudingen weer die voor het beroep van residentieel elektrotechnisch installateur van bijzonder belang zijn. Veiligheids- en milieubewustzijn Actief en pro-actief gericht zijn op veiligheid, op het voorkomen van situaties die personen en omgeving kunnen schaden. Doorzettingsvermogen Erop gericht zijn, ondanks moeilijkheden, een doel te bereiken. Flexibiliteit Bereid zijn zich aan te passen aan wijzigende omstandigheden, onder meer middelen, doelen, mensen en procedures. Imagobewustzijn Aandacht hebben voor de impact die het eigen gedrag en voorkomen op de anderen kan hebben. Zelfstandigheid Bereid zijn om zelfstandig, zonder hulp of toezicht gedurende lange tijd aan een taak te werken. Klantgerichtheid Bereid zijn te luisteren naar de wensen van klanten. Zin voor samenwerking Bereid zijn in overleg met anderen samen te werken om een kwaliteitsvol resultaat te bereiken. Zin voor zelfevaluatie Bereid zijn voortdurend het eigen werk te beoordelen in functie van kwaliteit en kwantiteit. Leergierigheid Op de hoogte willen blijven van de technologische ontwikkelingen in het beroep Contextgegevens 1 Binnen de elektriciteitssector komt men een brede waaier van installatiebedrijven tegen, elk met hun eigen specialisaties. Afhankelijk van de grootte van het bedrijf zal de graad van arbeidsdifferentiatie verschillen. De opdracht elektrische installatie vertrekt vanuit het installatiebedrijf en de residentieel elektrotechnisch installateur zorgt voor de uitvoering ervan. Installateurs werken meestal in kleine ploegen van 2 à 3 personen. Op grotere werven kunnen ploegen worden samengevoegd. De werfverantwoordelijke superviseert en coördineert de taken. In principe beschikt de residentieel elektrotechnisch installateur over de autonomie om het werktempo en de werkwijze aan te passen, de volgorde van het werk te veranderen. De arbeidsomstandigheden van een residentieel elektrotechnisch installateur zijn vergelijkbaar met de algemene omstandigheden in de bouw. Dit betekent werken in wisselende klimatologische omstandigheden zoals tocht, koude, regen, wind en warmte en een verhoogd risico op ongevallen door het werken op een werf. 1 De gegevens komen uit het beroepsprofiel.

18 15 Vanuit het bedrijfsleven verwacht men op korte termijn niet echt grote vernieuwingen die een noemenswaardige invloed zouden kunnen hebben op het takenpakket van de residentieel elektrotechnisch installateur. Grote innovaties liggen vooral op het gebied van materiaal en gereedschap en de daarmee verbonden nieuwe technieken. Er wordt verder nog verwacht dat domotica als ssysteem meer en meer de markt zal veroveren, wat op dit ogenblik door de bedrijven als een specialisatie gezien wordt. 3.4 Niveau van het beroepsopleidingsprofiel In de regel zijn residentieel elektrotechnische installateurs enkel verantwoordelijk voor de uitvoering van het opgedragen werk. De planning en de coördinatie ervan gebeurt door de ploegbaas. Er is sprake van coöperatieve verantwoordelijkheid waar residentieel installateurs met collega s samenwerken. Het takenpakket bestaat voornamelijk uit het toepassen van routines en standaardprocedures. Het betreft beroepsgebonden vaardigheden en kennis. Gezien de mate van verantwoordelijkheid, complexiteit en transfer stelt de uitgebreide sectorcommissie voor het beroepsopleidingsprofiel residentieel elektrotechnisch installateur op niveau 2 te plaatsen. (De handleiding voor het schrijven van beroepsopleidingprofielen (Dienst voor Onderwijsontwikkeling, 1998) omschrijft dat niveau van kwalificatie als volgt: een kwalificatie die vooral praktisch werk omvat, dat zelfstandig kan worden uitgevoerd binnen de grenzen van de aangeleerde technieken.)

19 16 4 BIBLIOGRAFIE Beroepsprofiel Residentieel elektrotechnisch installateur, Brussel, Sociaal- Economische Raad van Vlaanderen/Vormelek, Handleiding voor het schrijven van beroepsopleidingprofielen voor secundair en volwassenenonderwijs, Brussel, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Dienst voor Onderwijsontwikkeling, Belgisch Staatsblad 759 K.B. van 6 december 1968 betreffende de voorwaarden tot uitoefening van het beroep van elektrotechnisch installateur in de ambachts-, de kleine en middelgrote handels - en de kleine nijverheidsondernemingen. Statistisch jaarboek van het Vlaams Onderwijs, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Departement Onderwijs. 5 MEDEWERKERS AAN DE SECTORCOMMISSIE Roger Vandevoorde, voorzitter van de sectorcommissie, GO Freddy Steenackers, VORMELEK Jean Paul Heirweg, CVPO Hugo Defillet, CVPO Johan Vandenbranden, OVSG Eric Suys, VVKSO Luc Bogaerts / Willy Sleurs, Dienst voor Onderwijsontwikkeling Armand Onkelinx, Dienst Beroepsopleiding Departement Onderwijs Frans Allard / Rita Vanheste, Vlaamse Onderwijsraad