Dankwoord onderzoek naar Persoonlijk leiderschap

Transcriptie

1 Dankwoord onderzoek naar Persoonlijk leiderschap 1

2 Een onderzoek naar persoonlijk leiderschap (gedrag) bij Defensie heeft geleid tot een dissertation rapport van 535 pagina s. Dit rapport is voorgelegd aan de examencommissie - met onder andere dr. Ben Tiggelaar - ter beoordeling. Egon is cum laude geslaagd voor zijn executive MBA. Dit document is een deelaspect uit het totale onderzoek. Na het voeren van diverse gesprekken na de rapportage, blijkt het dat er veel overeenkomsten zijn tussen Defensie en andere Ministeries, (grote) bedrijven en organisaties. Mogelijk ligt dat aan de structuren en bestaande culturen (gedrag). Basis aspect van de gelijkenissen is de mens met al zijn intellegentie maar ook met al zijn beperkingen in het zien en begrijpen. Egon Beaart is vanaf 1979 werkzaam bij het Ministerie van Defensie en heeft verschillende functies vervuld op diverse locaties, eerst als militair en daarna als burger. Aanvankelijk was hij werkzaam binnen diverse technisch georiënteerde functies. Hierna begaf hij zich op het pad van het kwaliteitsmanagement. Het laatste decennium is in zijn werk de nadruk steeds meer gaan liggen op het menselijke aspect, op het begeleiden van en richting geven aan accreditatietrajecten en verandertrajecten. De laatste functie die hij heeft bekleed bij het Ministerie van Defensie is als plaatsvervangend hoofd van het centrale stafbureau leiderschap Defensie. Egon Beaart 2011/2012 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. All rights reserved. No parts of this book may be reproduced, stored in a database or retrieval system, or published, in any form or in any way, electronically, mechanically, by print, photo print, microfilm or any other means without prior written permission from the author. Ondanks de zorg die besteed is aan het onderzoek en de uitwerking hiervan, kan de auteur geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen. De meningen, constateringen, conclusies en aanbevelingen vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de visie of zienswijze van het Ministerie van Defensie. Mocht u nog suggesties, tips of opmerkingen hebben hoor ik deze graag via . egon@beaart.nl

3 Dankwoord Aan dit onderzoek heeft een groot aantal mensen van binnen en buiten Defensie een bijdrage geleverd. Dit betreft het geven van adviezen en idee vorming tot het concreet helpen met de uitvoering van zaken en uitzoeken van diverse [detail] aspecten. Al deze helpers verdienen een oprecht woord van dank voor de bijdrage die zij hebben geleverd aan de totstandkoming van dit rapport. Zonder al deze inzichten en bereidwillige medewerking had het rapport in deze omvang nooit tot stand kunnen komen. Verder gaat mijn dank uit naar de mogelijkheid die door de directeur van Beukbergen is geboden in de ondersteuning en het faciliteren. Zodat het afnemen van de 131 interviews van Defensiemedewerkers kon worden gerealiseerd. Dank en Chapeau voor jullie Hulp! Naam Voornaam Activiteit Organisatie/bedrijf/functie Website Bakker - de Jong Hanna Voorzitter examencommissie dissertation Set Advisor BSN Banse Carel Opdrachtgever onderzoek Banse Coaching Beaart Dyon Realisatie website Beelen Olaf Ondersteuning interventie 21 maart Bikker Gladys Coordinatie Beukbergen MyBit Individuele co-active coaching Medewerker Dienst Geestelijke verzorging Ilone, ondersteuning bijeenkomst 21 maart Dubbelraak Blauw Bloch David Tekstbewerking Presentatie deskundige Boots Perry Ontwerp logo DiB Mayflower Reclame bv Borst Ria Defensie horoscoop Bosch Ben Tekst correcties Bosma Alje Scenario verhalen Bedrijfsastrologe Coordinator Overlegzaken CZSK Corporate Storytelling en beweging Bruinink Eloïse Vastlegging Viva Voce Simply Lovely Food BSN Med. Catering en ondersteuning Viva Voce Business School Nederland Carels Joyce Ondersteuning interventie 21 maart Mediation, coaching, training Daalder Martijn Strategie ontwikkeling DiB Strategie ontwikkelaar Delfsma Gea F&D coaching en advies Dierendonck, van Gert-Jan Aalmoezenier Scenario planning Commissaris politie Gooi en Vechtstreek Eeuwijk, van Ben Erbudak Aysel Succes case voorzitter raad van bestuur Martine Ondersteuning bijeenkomst 21 maart, succes case HPO Directeur Ziggo Ferment Groeneveld Ramses DiB, interviewer Beukbergen DF&C Folkerts Ilse Trainee Haas Ton Ondersteuning Viva Voce Improvisatie theater Hest, van Corne Examencommissie dissertation Internal BSN Hölgen Dyan Ondersteuning Vaandrig Joachim Karin Raadsvrouw Jonker Janet Advies teksten Janet s Office Keijzer Leo, ondersteuning bijeenkomst 21 maart, DiB, Klankbordgroep Kerkhoven Astrid Ondersteuning bijeenkomst 21 maart Cook your life / Defensie Ivent Organisatie & Relatie Systeem Coach (ORSC) Kramer Jitske Scenarioplanning, DiB strategie ontwikkeling Organisatie antropoloog Kwee Emma Redigeren teksten Punchline 3

4 Naam Voornaam Activiteit Organisatie/bedrijf/functie Website Lemmens Theo Ondersteuning bijeenkomst 21 maart Director Technical Services Lipkin Lisa Ondersteuning bijeenkomst 21 maart Story Strategies Loon, van Fons Scenario planning, DiB Eenheids commandant Lubberts Jerre Idee vorming Word of Minds Meer, van Roger Scenario planning Commercieel directeur intersafe Groeneveld BV Mienstra Nico Coordinatie scenarioplanning Specialist scenarioplanning Mooij Jan Dominee Nordsiek Frits Klankbordgroep LKOL Noya Monique Ondersteuning bijeenkomst 21 maart, uitwerking diepte interviews, storytelling Coaching Opstal, van Suzanne DiB LTZSD 1 Oskam Daan Groepscoach Ossewaarde, van Tetske Ondersteuning bijeenkomst 21 maart Ontwikkeling van mens en organisatie Posthuma Addy DiB ARBO deskundige Raamsdonk, van Rurger Ontwikkeling en produceren presentatiefilm Presentatiefilms Repro Den Haag Med. Frans, Harry, Marco, Rene, Robin Drukwerk, kopieën, etc.. Romeijn Danny Advies script presentatiefilm Power Point Design Rosman Ed Ondersteuning lay out Opmakerr Indesign Ruijter Onno DiB Ritmeester Schram Krista Strategieontwikkeling onderzoek Expert Sociale veiligheid & overheidsinterventies Severins Marcel Vormgeving en opmaak rapport Mayflower Reclame bv Sinnema Sybe Ondersteuning in verwerking gegevens, sparring partner Vaandrig Sloot Corine Dominee Smit Mayke Ondersteuning bijeenkomst 21 maart Dubbelraak Snitjer Frank Ondersteuning Vaandrig Struijk Casimir Huize Beukbergen Tempels Anique Ondersteuning, Stagiaire Ter Beest Hanneke Raadsvrouw Terhurne Hans Realisatie hoofdstuk mindmaps en sparring partner Organisatie visualist Tiggelaar Ben Examencommissie dissertation External BSN Uittenbogaard Dirk Succes case FDC Directeur Veldhuis Rob Illustraties Prenten tekenaar Visser Rob Overzicht uitwerking alternatief 2 Expert geloofwaardig communiceren Voorde, van de Liesbeth Redigeren teksten Taalkundige Warmerdam Arjan Klankbordgroep HPO programma manager Weg, van der Ruurd Beschikbaar stellen faciliteiten Directeur, predikant Zomer Rens Coordinatie interviews Beukbergen Stagiaire Zwalm, van der Fred Vervaardigen Power Point presentatie en brainstrorming MsOffice Specialist (MCP), adviseur

5 EGON BEAART EN PERSOONLIJK LEIDERSCHAP Leiderschap is core business bij Defensie. Dat stelde Commandant der Strijdkrachten, generaal Van Uhm tijdens de opening van het academisch jaar van de Nederlandse Defensie Academie [Ministerie van Defensie, 2009]. Welnu, wat vinden we daarvan terug in de dagelijkse praktijk? Internationaal wordt Defensie geroemd over de bijdrage aan en de manier van optreden in de operationele context, zoals in Afghanistan. Hoe is het echter gesteld met het leiderschap in de vredesbedrijfsvoering? (De vredesbedrijfsvoering is de dagelijkse bedrijfsvoering en ondersteuning aan het primaire product / de core business van de militaire organisatie.) Hoe verhoudt zich dat tot de gedragscode bij Defensie die staat voor eigen verantwoordelijkheid, fatsoenlijke omgangsvormen en goede samenwerking? Hoe zit het met de kernwaarden die daaraan ten grondslag liggen? Eerlijk en duidelijk; moedig; empathie en verbinding; dienstbaar; bezieling en authentiek. Egon Beaart onderzocht in hoeverre leiderschap aanwezig is bij Defensie en in welke mate de structuur, procedures en ongeschreven regels het gewenste gedrag bevorderen. Daarnaast bracht hij factoren in kaart die volgens experts en medewerkers essentieel zijn om de prestaties van de organisatie te verbeteren. In een vooronderzoek zijn diverse gesprekken gevoerd en thema s bestudeerd die zijn voorgelegd aan een klankbordgroep om tot de uiteindelijke thema s te komen die door middel van een literatuuronderzoek verder zijn uitgediept. In het veldonderzoek zijn diverse methoden gebruikt om een gedegen en onderbouwd advies te kunnen geven. De methoden die onder andere zijn gebruikt zijn: enquêteren van 418 medewerkers; 54 diepte interviews, zowel bij Defensie medewerkers (divers niveau) als externen zoals organisatiedeskundigen, leiderschap goeroes, wetenschappers, vakbond voorzitters en 2e Kamerleden van de vaste kamer commissie van Defensie; Beukbergen interviews waar 131 medewerkers zijn geïnterviewd, een cultuurmeting van de huidige Defensie cultuur en de gewenste Defensie cultuur (ingevuld door 119 medewerkers); het volgen en ondersteunen van een experimentele groep genaamd Defensie in Beweging ; en een scenario planning voor het jaar Uit het onderzoek kan geconstateerd worden dat er veel potentieel aan ideeën en bereidwilligheid is binnen Defensie. Het probleem is echter dat de mogelijkheden stelselmatig bewust of onbewust worden genegeerd. De communicatie wordt als zeer slecht beoordeeld en het maken van verbinding (contact) met de medewerker is een probleem wat terug te herleiden is naar een gebrek aan empathisch vermogen en het sterke groepsgedrag. Het ontbreken van een Corporate Defensie Identity (visie) en het bewustzijn dat het niet om het eigen onderdeel gaat maar om het geheel, ondersteunend aan het operationele product, ontbreekt. De bureaucratie en regelgeving worden als last ervaren en leiden tot besluiteloosheid en angst om initiatieven te nemen. Dit wordt nog eens versterkt door de hiërarchie en, bewust dan wel onbewust, machtsvertoon waardoor medewerkers klein worden gehouden en niet het beste uit de medewerkers wordt gehaald. Het ontbreken van vertrouwen en, zelfs nog sterker, het onderlinge wantrouwen komen uit het onderzoek naar boven. De Defensie medewerkers worden te weinig gehoord. Alles lijkt gebaseerd te zijn op instrumenteel handelen onderbouwd door spreadsheets en plannen van aanpak die in de praktijk niet (voldoende) blijken te werken. De Defensie medewerker gelooft niet in deze plannen, gewoonweg omdat ervaring hem geleerd heeft, dat de uitvoering ver van de theorie af staat. Defensie is erg intern gericht, wat niet meer past bij de huidige maatschappelijke ontwikkelingen van diversiteit en de nieuwe denkwijze van de nieuwe generatie. Uit de scenarioplanning blijkt dat persoonlijk leiderschap van essentieel belang is, Defensie zal daarom de komende jaren in persoonlijk leiderschap moeten investeren. Niet structuren, procedures en maatregelen zijn bepalend voor de prestaties van Defensie, maar de mensen - talent, potentieel, boegbeelden - zijn de sleutel tot succes. Dit blijkt uit de analyse van de literatuurstudie, het veldonderzoek en andere soms onconventionele onderzoeksmethoden. Om gewenst gedrag te ondersteunen, adviseert Beaart de aandacht te richten op drie pijlers in het rapport Leiderschap is core business afgekort als de VIP strategie: Volhouden, (Corporate) Identiteit of te wel visie en het bevorderen van Persoonlijk leiderschap. Dat hiermee de kern is geraakt, blijkt uit de vier succesvolle casussen (twee binnen en twee buiten Defensie) waaraan deze pijlers zijn getoetst. Het rapport Leiderschap is core business geeft, naast de uitkomsten van een grondige analyse, heldere aanknopingspunten voor het behalen van de organisatiedoelen. 5