Centrumvisie Maarheeze Uitvoeringsprogramma

Transcriptie

1 Centrumvisie Maarheeze Uitvoeringsprogramma Het uitvoeringsprogramma biedt inzicht in de wijze waarop de centrumvisie wordt vertaald naar concrete maatregelen en ingrepen. Het gemeenschappelijke doel is immers om - in het verlengde van de visie - handen en voeten te geven aan de opwaardering van het centrum van Maarheeze. In dit uitvoeringsprogramma worden achtereenvolgens besproken: 1. De status van de centrumvisie 2. De rolverdeling van de verschillende partijen 3. De focusgebieden van de opwaardering (openbare ruimte, vastgoed en sociaal-maatschappelijk) 4. De uitvoeringsmatrix 5. De actielijst, met projecten voor korte, middellange en lange termijn. Deze actielijst is dynamisch en wordt uiteraard periodiek vernieuwd en geüpdatet. 1. Status De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de centrumvisie ligt niet alleen bij de gemeente Cranendonck, maar ook bij inwoners, ondernemers en marktpartijen. Het is daarom belangrijk om een duidelijk verwachtingspatroon te scheppen. Wat verwachten inwoners en ondernemers van de gemeente, en andersom? De centrumvisie is géén blauwdruk voor de toekomstige ontwikkeling van het centrum. Het geeft een gedragen ontwikkelingsrichting aan en enkele meer concrete maatregelen en acties voor de korte(re) termijn. Maar het laat bewust ook ruimte voor onverwachte kansen en mogelijkheden. Dat moet ook wel, want de opwaardering van het centrum van Maarheeze wordt zoals gezegd een gezamenlijk proces en een geleidelijke, organische ontwikkeling. Het is in het verlengde daarvan niet mogelijk en ook niet wenselijk om alles dicht te timmeren. Dat sluit meer kansen uit dan dat het genereert. In het uitvoeringsprogramma is per maatregel of ingreep een actiehouder benoemd, een fasering bepaald en waar mogelijk een indicatie gegeven van het benodigde budget. In aanvulling daarop dient bij de uitvoering van een maatregel of ingreep goed bekeken te worden welke subsidiemogelijkheden er zijn. Op die manier wordt door de gemeente ook echt handen en voeten gegeven aan de eerste stappen in het kader van de uitvoering van de centrumvisie Maarheeze. De gemeente zet daarbij in op het verleiden en meekrijgen van bewoners, ondernemers en marktpartijen om ook zaken op te gaan pakken. Zij hoopt met haar acties de randvoorwaarden te scheppen voor nieuwe ontwikkelingen en andere partijen uit te nodigen om ook in actie te komen. 2. Rolverdeling van de verschillende partijen De uitvoering van de centrumvisie ligt niet in handen van één partij, maar komt tot stand op basis van een wisselwerking tussen diverse partijen. Partijen met uiteenlopende belangen en beschikbare budgeten. Om te voorkomen dat in de uitvoering van de centrumvisie partijen op elkaar gaan wachten of dat verkeerde verwachtingen worden gewekt, wordt de rol van de verschillende partijen hieronder nader toegelicht. De gemeente Cranendonck is primair verantwoordelijk voor de inrichting en het beheer van de openbare ruimte, de veiligheid en de samenhang en afstemming in het centrum. Bij de herinrichting van de openbare ruimte zal de gemeente dan ook het voortouw nemen, uiteraard in samenspraak met inwoners, ondernemers en sociaal-maatschappelijke partijen. Daarnaast ondersteunt de gemeente initiatieven van inwoners, ondernemers en marktpartijen die in overeenstemming zijn met de centrumvisie. De gemeente neemt daarbij een faciliterende en proactieve rol aan, bijvoorbeeld door het afsluiten van anterieure overeenkomsten, waarin afspraken worden gemaakt over de realisatie van een project. Naast het afsluiten van een anterieure overeenkomst kan de 1

2 gemeente ook binnen de kaders van de centrumvisie gebruik maken van wettelijk toegestane instrumenten. Deze instrumenten worden uitsluitend ingezet als blijkt dat andere middelen niet tot het gewenst eindbeeld leiden. De gemeenteraad heeft aangegeven dat van het gemeentebestuur een proactieve houding mag worden verwacht. In het kader van de centrumvisie zal afhankelijk van de maatregelen en ingrepen - worden bezien op welke wijze hier invulling aan kan worden gegeven. Naast de hiervoor vermelde instrumenten zal de gemeente waar nodig en mogelijk ondersteunen, stimuleren, inspireren, aanjagen, bemiddelen, kortom een ferme inzet plegen om de ontwikkeling van het centrum te doen slagen. De taak van de gemeente is om proactief mee te denken als kwartiermaker. Het gaat daarbij om het aanjagen van initiatieven, maar in eerste instantie niet om risicodragend te participeren in vastgoedontwikkelingen. Inwoners Maarheeze De inwoners van Maarheeze spelen onder meer een rol in de uitvoering van diverse maatregelen en ingrepen. Daarnaast wordt van hen verwacht dat zij initiatieven aandragen die passen binnen de kaders van de centrumvisie. Dergelijke burgerinitiatieven ontstaan vaak vanuit een probleem of een behoefte in de lokale samenleving, waarmee de samenleving een signaal af geeft naar de gemeente. Een probleem wordt daarbij niet alleen gesignaleerd maar ook aangepakt en kan anderen er ook toe bewegen initiatieven te nemen die een bijdrage leveren aan de kwaliteit van het centrum. De gemeente zal burgerinitiatieven zoveel mogelijk ondersteunen, mits deze passen binnen de kaders van de centrumvisie. Recente voorbeelden van burgerinitiatieven zijn bijvoorbeeld in Maarheeze het burgerinitiatief Samen op weg naar de A2, de aanleg van een multifunctioneel grasveld te Gastel (initiatief vanuit de Dorpsraad Gastel) en de aanleg van een insectentuin in Budel. Een schakel tussen de inwoners van Maarheeze en de gemeente Cranendonck is de dorpsraad. De dorpsraad geeft de gemeente gevraagd én ongevraagd advies over de meest uiteenlopende zaken. De dorpsraad de gemeente aansporen bepaalde ontwikkelingen in het centrum te initiëren, faciliteren of vlot te trekken. Ondernemers Maarheeze De ondernemers vormen een essentiële schakel bij de uitvoering van de centrumvisie. Het zijn immers de ondernemers die het centrum van Maarheeze maken tot wat het is. Daarbij kan gedacht worden aan ontwikkeling van bijvoorbeeld kwaliteit of breedte in het voorzieningenaanbod, uitstraling van vastgoed of buitenruimte, maar ook door het organiseren van activiteiten en evenementen die de levendigheid en aantrekkingskracht van het centrum vergroten. Marktpartijen Voor de (her)ontwikkeling van vastgoed is de gemeente Cranendonck in belangrijke mate afhankelijk van vastgoedeigenaren en ontwikkelaars. Zoals gezegd zal de gemeente in principe niet risicodragend participeren in vastgoedontwikkelingen. De gemeente zal de marktpartijen die dat in het verlengde van de centrumvisie willen waar nodig en mogelijk faciliteren en begeleiden. Van marktpartijen wordt daarbij wel verwacht dat zij concrete initiatieven aandragen. In samenspraak met de gemeente kan vervolgens bekeken worden hoe deze initiatieven gefaciliteerd kunnen worden. (sociaal-)maatschappelijke partijen De (sociaal-)maatschappelijke partijen vormen met name een belangrijke gesprekspartner voor de gemeente Cranendonck bij de uitvoering van diverse maatregelen en ingrepen. Er is sprake van een gezonde wisselwerking. Daarnaast wordt van deze partijen verwacht dat zij het voortouw nemen als het gaat over het versterken van sociaal-maatschappelijke structuur van het dorp. De insteek is natuurlijk dat verschillende belanghebbenden en partijen elkaar motiveren en aanjagen om het centrum van Maarheeze een stap verder te brengen. 2

3 3. Drie sporen: de focusgebieden Openbare ruimte Zoals hierboven reeds benadrukt is de gemeente Cranendonck primair verantwoordelijk voor de inrichting en het beheer van de openbare ruimte. De gemeente zal hier hoe dan ook het voortouw in nemen. Dat betekent echter niet dat de openbare ruimte een puur gemeentelijke aangelegenheid is. De samenwerking met ondernemers, inwoners en andere marktpartijen kan een waardevolle bijdrage leveren aan de opwaardering van de openbare ruimte. Daarbij moet onder meer gedacht worden aan de opwaardering van de onderdoorgang onder de A2 en het vergroenen van het straatbeeld. Kruisbestuiving is daarbij een belangrijke sleutel tot succes. Dit neemt echter niet weg dat de bal in eerste instantie bij de gemeente ligt. Zij zal de uitstraling en samenhang van de openbare ruimte in het centrum nader bekijken en daarbij gelijktijdig uitvoering geven aan het vastgesteld gemeentelijk beleid omtrent de categorisering van wegen in Maarheeze. Vastgoed Voor de (her)ontwikkeling van vastgoed is de gemeente Cranendonck afhankelijk van vastgoedeigenaren en andere marktpartijen (ontwikkelaars). De gemeente is in veel gevallen geen eigenaar en bezit niet de financiële mogelijkheden om bestaand vastgoed aan te kopen. Bovendien is de gemeente geen ontwikkelende (risicodragende) partij, zij neemt uitsluitend een faciliterende rol aan. Als het gaat om de door- of herontwikkeling van het Rabobank-pand en de zuidwand van de Smits van Oyenlaan is de gemeente dan ook afhankelijk van derden. Hetzelfde geldt voor de transformatie van het tankstation. Dit neemt niet weg dat de gemeente een rol heeft als kwartiermaker. Door marktpartijen te stimuleren, te verleiden en uiteindelijk te activeren kan gezamenlijk worden opgetrokken om tot het gewenste resultaat te komen. De (her)ontwikkeling van vastgoed laat zich om die reden in tijdspanne moeilijk voorspellen. We zullen de ogen open moeten houden voor de kansen die zich voordoen. Sociaal-maatschappelijk In Maarheeze zijn reeds diverse sociaal-maatschappelijke projecten opgestart, waaronder de website en het initiatief De Helpende Hand. De gemeente ondersteunt deze projecten waar nodig en mogelijk, maar de projecten worden getrokken door de inwoners van Maarheeze zelf. Zodra een initiatief meer vorm krijgt wordt door de gemeente hulp en ondersteuning geboden door begeleiding te bieden bij het verkrijgen van vergunningen, het aanvragen van startsubsidies of door introductie van de initiatiefnemers in een voor hen relevant contactennetwerk. Initiatiefnemers willen meestal snel van start gaan, terwijl procedures vaak (veel) tijd in beslag nemen. Deze tempoverschillen mogen niet leiden tot stoornissen in de onderlinge relatie. Zowel de initiatiefnemers als de gemeente, zullen duidelijke afspraken moeten maken en verwachtingen afstemmen. 4. De uitvoeringsmatrix In september 2016 is een burgeravond gehouden over de doorvertaling van de centrumvisie in concrete projecten. Zo n 30 inwoners, leden van de dorpsraad en klankbordgroep hebben op die avond gediscussieerd over de volgende stap. In lijn met de Centrumvisie werden met name de Stationsstraat en Smits van Oyenlaan als de belangrijkste plekken waar ingrepen nodig zijn, benoemd. In onderstaande uitvoeringsmatrix zijn zowel fysieke ingrepen als beleidsmatige doelen opgenomen die op de burgeravond met de aanwezigen zijn besproken. De volgorde van deze uitvoeringsmatrix is aan de ene kant een verbeelding van de prioritering; wat vinden we op korte termijn belangrijk om op te pakken en wat moeten we daarvoor doen? Het verbeteren van de uitstraling en verkeerssituatie van de Stationsstraat staat bijvoorbeeld hoog op de prioriteitenlijst. Daarnaast is in deze lijst ook een inschatting af te lezen van de ontwikkelingsmogelijkheden op korte termijn. Projecten die op dit moment kansrijk worden ingeschat staan hoger op de lijst. Plekken waar de gemeente zelf actie kan ondernemen staan daarom in deze fase hoger. Projecten die afhankelijk zijn van derden staan vooralsnog lager. Dit kan natuurlijk snel veranderen als zich onverwachte mogelijkheden van marktpartijen of vanuit het dorp aandienen. 3

4 De gemeente neemt echter nadrukkelijk haar verantwoordelijkheid in Maarheeze waar dat kan. Dat is ook ingegeven door de overtuiging dat als de gemeente het voortouw neemt in de eerste fase, dit een uitnodigende werking kan hebben op andere partijen om aan te haken. De gemeente hoopt daarmee een vliegwiel te realiseren. Fysieke ingrepen Wat Wie Wanneer Aanpak Stationsstraat, bestaande uit: Planvorming: start - Herinrichting openbare ruimte samen met een eind 2016 / begin - Instellen 30km-zone locatiespecifieke - Herinrichting van het Raboplein klankbordgroep - Vergroening van de voortuinen - Verbeteren loop- en fietsroute Smits van Oyenlaan Stationsstraat Scholencluster/Smeltkroes Herinrichten openbare ruimte Smits van Oyenlaan Sfeervoller maken en vergroenen van de onderdoorgang van de A2 en de directe omgeving (taluds, schermen) samen met een locatiespecifieke klankbordgroep, mogelijk in overleg met Philips Planvorming: start eind 2016 / begin Het verbeteren van beheer en onderhoud van gemeentelijke monumenten, met name in Oud- Maarheeze, in overleg met de eigenaren Verbinding Marishof St. Jozephschool. Zowel wat betreft groen als het rollator- en rolstoelvriendelijk maken van de route Zoeken naar een goede inpassing van evenementen en/of een evenementenlocatie. Eind 2016 / begin Beleidsmatig Wat Wie Wanneer Instellen centrum- / parkmanagement Ondernemers en gemeente Op korte termijn Cranendonck Aanpassen van het bestemmingsplan, waarbij meer flexibiliteit en uitwisseling van functies mogelijk is. Op termijn Monitoring van subsidie- en sponsormogelijkheden Afstemming mogelijke woningbouwprogramma s in relatie tot de ladder voor duurzame verstedelijking 5. De actielijst voor de komende maanden Voor de individuele projecten moet een aantal stappen worden doorlopen om tot een eindresultaat te komen. 4

5 1. Bepalen scope Welk gebied hebben we het over, wat is de aard van de gewenste ingrepen (van bloembakken plaatsen tot integrale herinrichting), wie zijn als belanghebbende betrokken 2. Budgetten bepalen Op basis van een eerste scan met kengetallen bepalen wat het gaat kosten 3. Planproces inrichten Hoe worden de plannen uitgewerkt, wat is de rol van de klankbordgroep, wie neemt de leiding 4. Interactieve planvorming Het daadwerkelijk tekenen en rekenen om tot een uitgewerkte inrichtingstekening te komen 5. Aanbesteding 6. Uitvoering Eerste prioriteiten Aanpak Stationsstraat Smit van Oyenlaan Uit de uitvoeringsmatrix blijkt dat van de fysieke maatregelen de herinrichting van de Stationsstraat Smit van Oyenlaan hoge prioriteit krijgt. Hiermee wordt als eerste gestart. De gemeente zal het initiatief nemen in opzetten van een projectstructuur en het de samenstelling van de locatie- of projectgebonden overlegorganen voor de planvorming. Hier kan na vaststelling van het uitvoeringsprogramma mee worden gestart. De volgorde waarin zaken worden opgepakt is uiteraard belangrijk. Een eventuele herinrichting van Stationsstraat is bijvoorbeeld niet mogelijk zonder inzicht in hoe de verkeerssituatie zal worden in het dorp en voordat er een goed herinrichtingsplan is opgesteld, in samenspraak met bewoners en ondernemers. Nu beginnen we niet helemaal opnieuw voor wat betreft het verkeer. Zo is er een vastgesteld categoriseringsplan dat aangeeft waar de verschillende verkeersstromen in het dorp een plek dienen te krijgen en waar niet. De Stationsstraat staat hierin als 30 km weg aangegeven vanaf de Sterkselweg en zal derhalve ook zo ingericht moeten worden. Er loopt ook nog een majeur verkeersproject waarin de verkeersafwikkeling voor vrachtverkeer rond Maarheeze wordt onderzocht. De uitkomsten hier van zullen echter weinig effect hebben voor de Stationsstraat, aangezien hier nu al alleen bestemmings-vrachtverkeer is toegestaan. Gedurende de planvorming zullen deze beleidsuitgangspunten ten aanzien van verkeer goed gecommuniceerd moeten worden. In het verlengde daarvan kan (samen met ondernemers en omwonenden) het inrichtingsplan worden opgesteld voor de Stationsstraat en een plan voor het veiliger en aantrekkelijker maken van de Smits van Oyenlaan worden opgesteld. Het doel van deze planvormingen is om ingrepen en investeringen in de openbare ruimte zo goed mogelijk voor te bereiden en af te stemmen. Met een goed en doordacht plan voorkomen we dat we kansen laten liggen, nu investeringen doen die latere kansen belemmeren, of die niet het optimale effect weten te behalen. Op basis van de (inrichtings)plannen kan vervolgens de herinrichting van de openbare ruimte ter hand worden genomen en 30 km/u-regiem in de Stationsstraat worden ingesteld. Parallel aan de herinrichting van de openbare ruimte kunnen natuurlijk al andere zaken worden opgepakt, zoals het vergroenen van de voortuinen langs de Stationsstraat, het organiseren van activiteiten in de Smits van Oyenlaan, het verzamelen van ideeën voor het opknappen van de tunnel onder de A2, of het invullen van leegstaande panden, etc. Een belangrijk deel daarvan is echter afhankelijk van de initiatieven en medewerking van bijvoorbeeld vastgoedeigenaren en ondernemers. Dat maakt deze acties moeilijk te plannen. Dit neemt niet weg dat het redelijk op zichzelf staande acties zijn, die onafhankelijk van elkaar tot uitvoering kunnen worden gebracht. Inpassing evenementen / evenementenlocatie Naast de herinrichting van de Stationsstraat is de inpassing van evenementen c.q. een evenementenlocatie een prioritair project. Er is behoefte aan een locatie waar (kleinschalige) activiteiten kunnen plaatsvinden op maatschappelijk en cultureel gebied. De gemeente zal het initiatief nemen in het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek. Hier kan na vaststelling van het uitvoeringsprogramma mee worden gestart. 5