uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum MIL 05185/ januari 2012

Transcriptie

1 Muzenstraaf 61 Postbus BC Den Haag telefoon (070) fax (070) Aan de minister van Infrastructuur en Milieu Postbus EX 's-gravenhage, l ll,. l,. l l,, l Interprovinciaal Overleg o uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum MIL 05185/ januari 2012 onderwerp Ruimtelijke reservering windenergie in de provincies Geachte mevrouw Schultz van Haegen, Op 28 februari 2011 hebben de provincies u en minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) een ruimtelijk perspectief aangeboden voor het opstellen van tenminste MW windenergievermogen op land in 2020, met de mogelijkheid om dit op te schalen naar ruim MW indien het Rijk een aantal knelpunten oplost (ons kenmerk MIL 04459/2011). Naar aanleiding van deze brief heeft u, samen met minister Verhagen, in uw brief van 17 mei 2011 (uw kenmerk LOK ) toegezegd dat de Structuurvisie Windenergie van het Rijk uitgaat van het provinciaal ruimtelijk perspectief en zich richt op de grootschalige windenergielocaties en op het wegnemen van knelpunten. Het oplossen van deze knelpunten is ook van belang om de projecten onder de provinciale coördinatieregeling uit te kunnen voeren. U heeft tevens aangeven tot een gezamenlijk kaartbeeld te willen komen voordat alternatieven in een Plan- Mllteueffectrapportage (plan-mer) worden getoetst. In ons aanbod werd de mogelijkheid tot het opschalen van het opgesteld vermogen afhankelijk gemaakt van het wegnemen van een aantal knelpunten waarvoor het Rijk verantwoordelijk is. De belangrijkste knelpunten liggen bij een stabiel financieel kader (stimuleringsregeling, grondvergoeding RVOB, salderen), het oplossen van de radarproblematiek, het bouwen bij waterkeringen en langs infrastructuur, het aanpassen van het omgevingsrecht voor effectiever opschalen, de capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnetwerk en de voorrang voor duurzame energie. Een aantal acties is in gang gezet om deze randvoorwaarden helder te stellen. Het Rijk stelt normen vast voor de toetsing van radarverstoring en Rijkswaterstaat is samen met de waterschappen aan de slag om normen voor windenergie langs waterkeringen op te stellen. Wij hebben echter nog weinig voortgang waargenomen in de aanpak van andere knelpunten. inlichtingen bij : drs. M.A. (Marten) van der Gaag Doorklesnummer : (070) Bijlagen : 2

2 - 2 - Binnenkort worden de locatiealternatieven vastgesteld voor onderzoek in de plan-mer beoordeling. In de voorbereiding van deze plannen is het streven om voldoende ruimte te reserveren om MW wind op land te plaatsen. Wij maken ons grote zorgen over de gang van zaken. De conceptkaartbeelden van de structuurvisie Windenenergie op Land komen niet overeen met de provinciale uitgangspunten. Alle aangemelde projecten van boven de 100 MW die In het kader van de Rijkscoördinatieregeling (RCR) zijn aangemeld, worden in de concept-structuurvisie opgevoerd, zonder dat daarbij een ruimtelijk-economische afweging is gemaakt. Wij verzoeken u met klem om de behandeling van de aangemelde RCR-projecten op te schorten, totdat de Rijksstructuurvisie wind op land is vastgesteld en om, conform de met ons gemaakte afspraken, het provinciale ruimtelijke perspectief als uitgangspunt te nemen. Graag bieden wij u daarom een geactualiseerde stand van zaken aan van de ruimtelijke reserveringen die provincies hebben gemaakt of op dit moment vaststellen en de specifieke problemen die provincies ervaren bij een aantal van de randvoorwaarden. Effectief aan de slag onder provinciale regie De provincies onderschrijven het doel om in 2020 tenminste 14% duurzame energie te produceren en de noodzaak om daarvoor een substantieel vermogen aan windenergie op land op te bouwen. Samenwerking tussen alle partijen is cruciaal om deze doelstelling te realiseren, De provincies zijn de regionale ruimtelijke gebiedsregisseurs en verantwoordelijk voor ruimtelijke kwaliteit van het landschap. Windenergieprojecten zijn complex en vragen om een goede samenwerking met het gebied. De provincies hechten er groot belang aan om te komen tot een Rijksstructuurvisie voor wind op land waarin het Rijk locaties en zoekgebieden voor grootschalige windenergieprojecten vastlegt die passen binnen het provinciaal ruimtelijk kader voor windenergie. Discrepantie tussen rijks- en provinciaal beleid leidt alleen maar tot onduidelijkheid en onrust rond projecten. De realisatie van windenergie is er mee gebaat wanneer we gezamenlijk een eenduidig beleid voeren. Op dit moment ervaren de provincies dat de RCR veel projectontwikkelaars verleidt tot aanvragen die contraproductief werken in het creëren van draagvlak in een gebied. Zolang er geen duidelijkheid is over de keuze van gebieden voor de grootschalige RCR-projecten, achten de provincies het noodzakelijk dat er geen nieuwe RCR-aanvragen in behandeling worden genomen als ze niet vallen binnen gebieden die al door de provincies zijn aangewezen. Een groot risico met een overhaaste uitvoering van grootschalige (RCR-)windenergieprojecten is ook dat de weg naar een toekomstige sanering en herstructurering voor lange tijd wordt afgesloten. Provincies investeren momenteel sterk in het draagvlak voor de noodzaak om saneren en herstructureren bij de start van projecten mee te nemen. Als dit niet gebeurt wordt het provinciaal landschap nu voor de komende 50 jaar bepaald door de huidige windenergieparken. Daarom willen de provincies dat afspraken over opschalen en saneren in de kwartiermakersfase van een RCR-project worden vastgelegd voordat deze grootschalige windenergieprojecten daadwerkelijk gestart worden. Perspectief provinciale ruimte voor windenergie Om een heldere discussie te voeren over de noodzaak en locatie van concentratiegebieden voor windenergie in het kader van de Structuurvisie Windenergie op Land, hebben de provincies hun inschatting van het op te stellen windenergievermogen geactualiseerd. Zonder aanpassing van de knelpunten verwachten de provincies binnen enkele jaren ongeveer MW windenergievermogen te kunnen opstellen, bijna 450 MW meer dan ons bod van 28 februari Indien de knelpunten worden opgelost die hieronder zijn toegelicht kan bijna MW extra worden gerealiseerd, merendeels zelfs nog ruim vóór 2020, zoals blijkt uit de tabel, opgenomen in bijlage 1. De voorwaarden waaronder dit in de verschillende provincies mogelijk is, zijn eveneens toegelicht in de bijlage 1 bij deze brief.

3 - 3 - Het proces om dit extra vermogen te plaatsen is complex en kwetsbaar. De provincies waarschuwen ervoor dat het goede, MW ruim voor 2020, niet mag worden gehinderd in de zoektocht naar het betere, MW in Zij geven hoge prioriteit aan het doorzetten van de huidige projecten en willen investeren om samen met het Rijk de ruimte te zoeken voor extra windenergievermogen na 2016 om uiteindelijk de beoogde MW in 2020 te halen. De provincies verwachten dat de MW niet uitsluitend in concentratiegebieden kan worden geplaatst. Provinciale projecten zijn hard nodig om dit doel te halen. De provincies zien kansen om deze te ontwikkelen. Soms kan dit zelfs beter als juist niet wordt gekozen voor een RCR concentratiegebied, maar de regie wordt overgelaten aan een regio, zoals in het voorstel van West Brabant is opgenomen. Graag willen wij met u onderzoeken hoe wij dit proces zo goed mogelijk kunnen geleiden in de formulering van de opdracht voor een plan-mer voor de concentratiegebieden. Goede randvoorwaarden zijn absolute noodzaak Het realiseren van MW extra vermogen binnen de bestaande provinciale ruimtelijke plannen is alleen mogelijk als een aantal knelpunten door het Rijk worden opgelost. De vijf belangrijkste punten zijn opgenomen in bijlage 2 bij deze brief. Inmiddels heeft goed ambtelijk overleg plaats gevonden over onze zorgpunten. Wij stellen voor dat in het bestuurlijk koepeloverleg van 16 januari aanstaande de punten uit deze brief worden besproken. Wij hebben er vertrouwen in dat het mogelijk is om aanvaardbare oplossingen te vinden om de knelpunten weg te ruimen en de realisatie van onze gezamenlijke ambities voor windenergie praktisch vorm te geven. Een afschrift van deze brief versturen wij naar de minister van EL&I, de heer MJ.M. Verhagen. et vriendelijke groet, TERPROVINCIAAL OVERLEG drs. G. Beukema algemeen directeur

4 Bijlage 1 bij brief MIL05185/2012 Stand van zaken en randvoorwaarden provinciale ruimtelijke reserveringen Provincie Minimum Extra* Toelichting en voorwaarden** Fryslan 400 MW 400 MW Drie zoekgebieden: - IJsselmeer bij Afsluitdijk - kop Afsluitdijk - bij klaverblad Heerenveen Groningen 750 MW 750 MW Hard bod, gerealiseerd in 2019, mogelijk al in 2015 drie concentratiegebieden in de Eemshaven, Delfzijl en langs de N33 bij Veendam en Menterwolde Drenthe 200 MW 280 MW 15 MW op/bij het Europark - Coevorden als hard te beschouwen, de rest is planologische ruimte, vast te stellen in Onderzoek naar mogelijkheid 280 M\M rl W Overijssel 80 MW 80 MW Gelderland 102 MW 140 MW 140 MW als voldaan aan randvoorwaarden Flevoland 730 MW 1169 MW Huidige situatie 580MW Vergunde projecten 150 MW Windpark NOP (definitief, niet onherroepelijk) 439MW Exclusief potentiële vermogensgroei door modernisering & herstructurering Noord-Holland 430 MW 430 MW Realisatie in 2014 Zuid-Holland 230 MW 720 MW Planologisch ruimte gemaakt voor 720 MW Utrecht 35 MW 50 MW Noord Brabant 320 MW 420 MW 420 MW is mogelijk als er geen grootschalige (>100MW) locaties worden aangewezen in Brabant in de SV Windenergie op Land Zeeland 500 MW 500 MW Limburq 30 MW 30 MW Totaal 3797 MW 4969 MW *: dit vermogen kan worden opgesteld Indien de knelpunten die hieronder zijn benoemd op korte termijn door het Rijk worden opgelost. **: zie toelichting en voorwaarden per provincie. Fryslan Fryslan wil doorgroeien naar een totaal van minimaal 400 MW opgesteld windenergievermogen binnen 3 zoekgebieden: - in het IJsselmeer nabij de Afsluitdijk - op de kop van de Afsluitdijk - bij de grootschalige infrastructuur van het klaverblad bij Heerenveen Deze ambitie kan alleen tot stand komen als verouderde windturbines gesaneerd worden, ook bij projecten van 100MW die onder de RCR vallen. De zoekgebieden waar de doorgroei naar minimaal 400 MW mag plaatsvinden zijn opgenomen in het coalitieakkoord na de provinciale verkiezingen van maart 2011 waarmee Provinciale Staten hebben ingestemd. Deze zoekgebieden en de voorwaarden waaronder de doorgroei van windenergie mag plaatsvinden worden vastgelegd in een structuurvisie waarvan het ontwerp naar verwachting in april 2012 wordt gepubliceerd. De voorbereidingen, inclusief het opstellen van een planmer, zijn inmiddels gestart. Aan de hand van de concrete plannen binnen de zoekgebieden zal pas duidelijk worden of en hoeveel vermogen boven het beoogde minimum van 400 MW gerealiseerd kan worden. Buiten de aangegeven zoekgebieden willen Provinciale Staten geen nieuwe windturbines toestaan. Fryslan zal niet instemmen met voorstellen van het Rijk andere opties te verkennen buiten de aangegeven gebieden. Ruimtelijke kwaliteit heeft een grote rol gespeeld in de provinciale afweging. In de structuurvisie Infrastructuur en Ruimte is de verantwoordelijkheid

5 voor ruimtelijke kwaliteit van het landschap overgedragen aan de provincies. Fryslan verwacht daarom dat het rijk de keuzes van de provincie Fryslan zal respecteren bij het opstellen van de rijksstructuurvisie voor windenergie en geen ruimte zal bieden voor projecten groter dan 100 MW buiten de hierboven aangegeven zoekgebieden. Groningen De provincie Groningen zal uiterlijk in 2019 een windenergievermogen van 750 MW realiseren. Dit is een hard bod dat mogelijk al in 2015 tot stand kan komen. Deze 750 MW is verspreid over drie concentratiegebieden in de Eemshaven, Delfzijl en langs de N33 bij Veendam en Menterwolde. Deze drie gebieden zijn gekoppeld aan bedrijventerreinen en grootschalige infrastructuur, om turbines hiermee op te laten gaan in het landschap. Met dit concentratiebeleid sparen we onze waardevolle open landschappen en worden andere belangrijke economische dragers in plattelandsgebieden (o.a. wooneconomie, toerisme en recreatie) zo min mogelijke aangetast Op dit moment is 356 MW geïnstalleerd en in 2011 is 72 MW vergund en onherroepelijk geworden. Daarnaast loopt er een RCR procedure in de locatie langs de N33 voor 120 MW. In de Eemshaven en Delfzijl zijn we met alle betrokkenen in gesprek, dat proces loopt. In 2012 start de MERprocedure voor een windpark in de zuidpunt van het concentratiegebied Eemshaven, dit is een uitbreiding van een bestaand windpark. In dit park wordt minimaal 30 MW extra gerealiseerd. Tevens worden onderzoeken gestart naar de mogelijkheden om ongeveer 120 MW op te stellen op het bedrijventerrein Oosterhorn (concentratiegebied Delfzijl) en van 100 MW op en nabij de Eemshaven. Wanneer er meer gebieden worden aangewezen in Groningen zal het draagvlak binnen de huidige drie POP-locaties afbrokkelen en betekent dit de doodsteek van het concentratiebeleid. Drenthe De provincie Drenthe biedt tot 2020 planologisch ruimte aan 200 MW windenergie. Hiervan is 15 MW op of bij het Europark Coevorden vrijwel als hard. Het overige deel van de taakstelling moet worden gevonden binnen het provinciale zoekgebied zoals dat is vastgelegd in de Omgevingsvisie Drenthe. Mogelijke locaties voor windparken zullen worden vastgelegd in de Gebiedsvisie windenergie Drenthe, die medio 2012 zal worden vastgesteld door PS en de gemeenteraden van Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen. Om op landelijk niveau tot MW aan windenergie op land te komen, onderzoeken de provincie en de betrokken gemeenten of de provinciale taakstelling van 200 MW kan worden verruimd tot 280 MW. Dit onderzoek maakt onderdeel uit van de ontwikkeling van de gebiedsvisie. Overijssel Overijssel zet in op 80 MW opgesteld windenergievermogen in Het beleid voor de plaatsing Is vastgesteld in de omgevingsvisie 2009 en bevestigd in coalitieakkoord Op dit moment is 6 MW gerealiseerd en wordt nog eens 36 MW gebouwd. De projecten voor de overige 38 MW doorlopen nu een bestemmingsplanprocedure. Het merendeel van de totale opgave zal worden gerealiseerd in concentratiegebieden gelegen in de beleidsmatig vastgestelde kansrijke zoekgebieden. In de rest van Overijssel is windenergie alleen mogelijk met overeenstemming gemeente en omgevingsbeleid provincie. Buiten de kansrijke zoekgebieden zal de provincie geen inpassingsplannen opstellen. Voorwaarde voor de realisatie is dat knelpunten voor radarverstoring worden opgelost en dat de SDE/SDE+ wordt gecontinueerd. Gelderland

6 De Gelderse bijdrage aan windenergie op land is gelijk gebleven aan de minimaal 102 MW die werd vastgesteld in de IPO brief van 28 februari Als de knelpunten worden opgelost die in de brief werden aangekaart wil Gelderland zich inspannen om 140 MW in 2020 te realiseren. De belangrijkste voorwaarden voor Gelderland zijn dat de SDE+ een gedifferentieerde toepassing waarborgt zodat initiatieven in de provincie financieel mogelijk worden gemaakt. Flevoland De werkzaamheden voor de realisatie van het Windpark Zuidlob zijn recent gestart. Het opgestelde vermogen in Flevoland groeit hiermee met 122 MW. Samen met de uitvoering van het windpark Sternweg in Zeewolde van circa 27MW groeit het opgestelde vermogen voor 2015 naar circa 730 MW. Als de besluitvorming over het windpark NOP onherroepelijk is dan vindt een verdere doorgroei naar 1169MW plaats en is de laatste grootschalige locatie voor wind vergeven. Wat dan volgt is de modernisering en gelijktijdige herstructurering van het huidige areaal. Dit proces is reeds gestart met een verkenning naar de toekomstige ruimte voor windenergie in Flevoland. Deze is aanzienlijk uitgaande van de toepassing van de tweede generatie windturbines. De resultaten van deze verkenning vormen input voor het Rijksstructuurvisieproces. Het regionale vervolgproces wordt momenteel vormgegeven. Noord-Holland De provincie Noord-Holland houdt vast aan de realisatie van 430MW in 2014, zoals vastgelegd in het Klimaat- Energieakkoord tussen Rijk en provincies. Deze doelstelling wordt behaald met de realisatie van het Windplan Wieringermeer. In het coalitieakkoord is vastgelegd dat geen uitbreiding plaatsvindt van windenergie op land, in afwijking van de plannen in de Structuurvisie Noord-Holland In het l e kwartaal van 2012 nemen GS en PS een besluit over de uitwerking van dit akkoord in het provinciaal ruimtelijk beleid. Provincie Noord-Holland pleit voor een spoedige vaststelling van een minimum realisatienorm, gebaseerd op het provinciaal bod en gekoppeld aan de Structuurvisie Wind op land. Voor het bepalen van de ruimte voor windenergie gelden een aantal randvoorwaarden voor Noord Holland: - de besluitvorming uitwerking coalitieakkoord - het oplossen van de knelpunten voor radarverstoring (Windplan Wieringermeer, Kop Noord- Holland) - het invoeren van een juridisch instrumentarium voor herstructurering (Kop Noord-Holland) - Herziening Luchthaven Indelingen Besluit (LIB) / uitkomsten onderzoek clustering windturbines (Noordzeekanaalgebied) - Helder en stabiel financieel kader (SDE+) dat rekening houdt met looptijd herstructureringsopgaven (Wieringermeer, Kop Noord-Holland) met een aparte categorie voor 6 MW-plus Zuid-Holland Op dit moment is in Zuid-Holland ongeveer 265 MW windenergievermogen opgesteld. De Zuid- Hollandse ambitie is om in 2020 te komen tot 720 MW. Dit is ruimtelijk uitgewerkt in de Provinciale Structuurvisie (vastgesteld door PS in februari 2011, plaatsingsvisie windenergie) en verder geconcretiseerd in de Nota Wervelender (vastgesteld door PS in januari 2011). De harde ondergrens is 230 MW. Dit is het opgesteld vermogen minus de te verwijderen turbines. De ambitie kan behaald worden, mits de in de IPO-brief van 28 februari 2011 genoemde knelpunten worden opgelost. Daarnaast ziet de provincie voordelen in een aparte SDE+ categorie

7 voor turbines van 6 MW of meer. Zoals uiteengezet in de Nota Wervelender, zal het leeuwendeel van de 720 MW moeten worden gerealiseerd in de concentratiegebieden, zoals het Rotterdamse Havengebied (300 MW) en de randzone van Goeree-Overflakkee ( MW). Daarnaast streeft de provincie naar een opgesteld vermogen van MW in 'Overig Zuid-Holland'. De concentratiegebieden uit de provinciale plaatsingsvisie zijn overgenomen in het voorstel van I&M voor de structuurvisie Wind op Land. De provincie hecht er waarde aan dat in die structuurvisie wordt benoemd dat ook voor de gebieden buiten de benoemde concentratiegebieden, de provinciale plaatsingsvisie leidend is. De provincie gaat er van uit dat waar met de regio gezamenlijke visies windenergie worden uitgewerkt die tegemoet komen aan de ambities van provincie en rijk, deze leidend zullen zijn in de structuurvisie Wind op Land. Utrecht De concept versie van de ruimtelijke structuurvisie houdt vast aan het eerdere en afgewogen bod van 50 MW. De structuurvisie wordt begin 2012 ter inzage gebracht. In de concept-structuurvisie wordt toegestaan om vermogen op te stellen in de beoogde zoekgebieden als daarvoor gemeentelijk draagvlak is. De uiteindelijke keuzes worden gemaakt in de vaststellingsprocedure in PS. De inschatting is echter dat 50 MW al een stevige opgave is die als realistisch maximum gezien kan worden. De verwachting op basis van lopende en ingezette projecten is dat in de komende jaren is waarschijnlijk 35 MW wordt opgesteld. De voorwaarde om boven de ondergrens van 35 MW uit te komen zijn, naast SDE en radar, van procedurele aard. Noord-Brabant Op basis van bestaand vermogen en lopende procedures is 220 MW vergund vermogen in 2015 haalbaar. Er is politiek draagvlak en planologische ruimte voor de provinciale doelstelling van 320 MW in 2020, mits de knelpunten worden opgelost die in de IPO-brief van 28 februari 2011 werden genoemd. De Regio West-Brabant heeft daarnaast aan Gedeputeerde Staten aangegeven mogelijkheden te zien om extra vermogen in de regio te realiseren ter grootte van ca 100 MW, mits in de Structuurvisie Wind op Land geen grootschalige locatie in West-Brabant wordt opgenomen. Gedeputeerde Staten hebben met dit voorstel ingestemd. Dit betekent dat er in de provincie Noord-Brabant, onder voorwaarden, bestuurlijk draagvlak is voor een vermogen van ca. 420 MW. Ingestemd kan worden met de locatie Volkeraksluizen, Sabinadijk, Karolinadijk als onderdeel van een mogelijk grootschalige locatie rondom de Volkeraksluizen/Hellegatsplein en de locatie A16 ten noorden van knooppunt Zonzeel als onderdeel van een grootschalige locatie A16 in samenhang met de A16 ten zuiden van Dordrecht. Dit zijn locaties die onderdeel zijn van het bod van de Regio West-Brabant. Zeeland Door invulling van de locaties zoals die in het huidige omgevingsplan voor windenergie zijn aangewezen inclusief een extra locatie rond de Krammersluizen kan de provincie 500 MW realiseren. Limburg De provincie Limburg heeft in 2011 aangegeven 30 MW te willen realiseren. De ruimtelijke reservering voor windenergie zal worden vastgesteld in de algehele herziening van het omgevingsplan. De mogelijkheid om onder voorwaarden ruimte te reserveren voor 60 MW zal pas duidelijk worden na behandeling van het omgevingsplan in GS/PS.

8 In Limburg is op dit moment 5 MW gerealiseerd en wordt 9,2 MW gebouwd. Er zijn plannen in behandeling voor 27 MW maar de uitkomst hiervan is erg onzeker door het ontbreken van draagvlak. Saldering van de opgewekte elektriciteit met omwonenden zou een positieve bijdrage kunnen leveren aan het creëren van draagvlak voor windenergie op lokaal niveau. Het rijk (ministerie van financiën) wil hieraan vooralsnog niet bijdragen. Aanvullende voorwaarden is een betere financiële uitgangspositie voor windarme locaties via een differentiatie van de SDE+. Zonder deze differentiatie verwachten wij te weinig marktinitiatlef.

9 Bijlage 2 bij brief MIL 05185/2012 Goede randvoorwaarden zijn absolute noodzaak Het realiseren van MW extra vermogen binnen de bestaande provinciale ruimtelijke plannen is alleen mogelijk als een aantal knelpunten door het Rijk worden opgelost. De vijf belangrijkste punten zijn: 1. Stabiele financiële kaders: stimuleren, vergoedingen en randvoorwaarden Drie maatregelen in de financiële randvoorwaarden kunnen helpen om windenergieprojecten tot stand te brengen: Stimuleren: De SDE+ systematiek biedt in de huidige opzet te weinig mogelijkheden om windenergie effectief te stimuleren. Daardoor blijven projecten liggen die wel een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de totale doelstelling voor duurzame energie. Om de mogelijkheden te verruimen pleiten we voor een aparte SDE+ categorie: - voor grote turbines (6 MW-plus), - in water en nearshore - voor gebieden met minder wind. Daarnaast achten wij langjarig (>5 jaar) duidelijkheid noodzakelijk over de toekomstige financiering van DE-projecten om de bereidheid van windturbine-eigenaren te vergroten om in te stappen in langlopende herstructuringstrajecten en om investeringen in provinciale/regionale planvorming te rechtvaardigen richting Provinciale Staten. Vergoeding riiksaronden: Het RVOB vraagt een hoge vergoeding voor de plaatsing van windturbines op rijksgronden. Voor een park van tien 3 MW windturbines betekent dit een bedrag van tien miljoen euro over de levensduur van twintig jaar. In samenhang met de SDE subsidie leidt dit tot het via een omweg doorsluizen van EL&I subsidies naar het ministerie van Financiën. Het is daardoor lastiger om een sluitend financieel plan te maken zonder een beroep te doen op (extra) subsidie. De provincies pleiten dan ook om dit systeem aan te passen, eventueel in samenhang met de aanpassing van stimuleringsmaatregelen voor duurzame energie. In het afgelopen jaar is hierin geen verandering gekomen. Salderen: het draagvlak voor windenergieprojecten op lokaal niveau kan worden vergroot door de mogelijkheid te bieden om saldering toe te passen op de energierekening van particulieren die eraan deelnemen. Saldering van de opgewekte elektriciteit met omwonenden zou een positieve bijdrage kunnen leveren aan het creëren van draagvlak voor windenergie op lokaal niveau. Het rijk (ministerie van financiën) wil hieraan vooralsnog niet bijdragen. Aanvullende voorwaarden is een betere financiële uitgangspositie voor windarme locaties via een differentiatie van de SDE+. Zonder deze differentiatie verwachten wij te weinig marktinitiatief. 2. Duidelijke toetsingsregels voor radarverstoring De verstoring van radar door windturbines is in de afgelopen jaren steeds een knelpunt geweest. Het IPO is blij dat op dit dossier afgelopen jaar nieuwe initiatieven zijn genomen. In 2010 heeft het ministerie van Defensie in samenwerking met I&M normen en een toetsingsmethode voor een wettelijke regeling ontwikkeld. De eerste resultaten uit het verkenningsonderzoek met deze normen en rekenmethode in 2011 wekken de indruk dat het probleem eerder groter wordt dan kleiner. Volgens de ontwerpregels moeten vrijwel alle windenergieprojecten in Nederland getoetst worden. Dit komt voor een deel door de ontwerpnormen die Defensie hanteert. De toetsingshoogte van voet is lager dan de voet in omringende (NAVO) landen. Ook de ontwerpnorm voor de detectiekans wijkt af. Daarmee plaatst Nederland zich in een uitzonderingspositie en wordt weer een nationale kop geplaatst op internationaal aanvaarde normen. Met de voorgestelde uitgangspunten zal de plaatsing van windturbines in een aanzienlijk aantal gevallen niet worden toegestaan door Defensie, tenzij beleidsmatig wordt afgeweken van de

10 Bijlage 2 bij brief MIL 05185/2012 norm. Omdat het toetsingsmodel niet openbaar is, moeten planvormende overheden en projectontwikkelaars TNO betalen om suggesties te krijgen voor de verbeteringen die kunnen worden aangebracht om wel te voldoen aan de normen. Wij vragen u om overheden vrij te stellen van de kosten voor deze berekeningen en bijbehorende advisering. Het is nog niet mogelijk om exact de gevolgen van de radartoetsing te kwantificeren, maar de provincies verwachten dat veel minder windvermogen in Nederland kan worden geplaatst als de regeling onveranderd van kracht wordt. Hiervan zien we voorbeelden rond toplocaties zoals de Oosterscheldekering, waar (bij)plaatsing van windturbines niet meer mogelijk Is met de voorgestelde normen, en in het zoekgebied West-Brabant in het concentratiegebied Zuidwestelijke Delta. Juist het wegvallen om onduidelijke reden van dergelijke toplocaties ver van de radarposten betekent naast minder windvermogen ook verlies aan enthousiasme en draagvlak bij initiatiefnemers en in politieke gremia. Om te voorkomen dat de plaatsing van windenergie stokt, dringen wij er bij u op aan om een onderbouwde norm voor toetsing van radarverstoring te laten vast stellen die recht doet aan de veiligheid én aan de noodzaak om in Nederland voldoende locaties voor windenergie op land te ontwikkelen. 3. Bouwen in de waterkering en langs infrastructuur Rijkswaterstaat past samen met de waterschappen de beleidsregel voor het bouwen in de waterkering aan. Op een aantal plaatsen bieden waterkeringen goede mogelijkheden voor de bouw van windturbines en het realiseren van extra opgesteld vermogen. Dit is nodig om een aanzienlijke verruiming van de mogelijkheden voor windenergie te bieden die goed aansluiten bij de landschappelijke plannen van de Rijksadviseur voor het Landschap. Hetzelfde geldt voor de aanleg van windparken bij (rijks)wegen. Om plannen tijdig te realiseren is het wel nodig dat deze beleidsregels snel van kracht worden en tevens worden vastgelegd in het Algemene regels Ruimtelijke Ordening (Barro). besluit 4. Capaciteitsproblemen elektriciteitsnetwerk en voorrang voor duurzame energie Op veel plaatsen in Nederland heeft het (hoogspannings)netwerk onvoldoende capaciteit om het (toekomstige) aanbod aan elektriciteit van windenergie te transporteren. Het congestiemanagement dat Tennet ontwikkelt stuurt er op aan dat windturbineparken als eerste worden stilgelegd als het aanbod van elektriciteit te hoog is voor de netcapaciteit. Het effect hiervan op de rentabiliteit is zo ongunstig dat initiatiefnemers hoogst waarschijnlijk investeringen in windturbineparken uitstellen. Naast een goede infrastructuur voor hoogspanningsnetwerken zijn ook regionale slimme-energienetwerken (smart-grids) nodig om het probleem van een fluctuerend energieaanbod op te vangen. hun 5. Aanpassen omgevingsrecht voor effectiever opschalen en herstructureren Fryslan, Groningen, Noord-Holland en Flevoland willen hun huidige windareaal moderniseren door herstructurering. Herstructurering is nodig omdat het bestaande areaal voor 2020 is verouderd en om een landschappelijke kwaliteitsslag te maken. Herstructurering zorgt ervoor dat minder, maar grotere turbines de oude molens vervangen. Dit levert ook een verbetering op van de gewenste landschappelijke kwaliteitsslag. Op dit moment biedt het omgevingsrecht niet de mogelijkheid om de herstructurering af te dwingen. Gezamenlijk onderzoek van deze provincies en uw ministerie heeft aangetoond dat het mogelijk is om hiervoor adequate wetgeving te ontwikkelen. Als alternatief om de herstructurering en opschaling structureel in te bedden kan worden overwogen om windparken te ontwikkelen in een concessiestelsel. Met de huidige regels wordt een recht voor onbepaalde tijd toegekend voor de vestiging van windturbines. In een concessiestelsel wordt het recht op het langjarig exploiteren van windparken gemaximeerd tot

11 Bijlage 2 bij brief MIL 05185/2012 de technische en/of economische levensduur van de windturbines. Een dergelijk stelsel kan toekomstig gewenste herstructurering van windparken vereenvoudigen. Het biedt ontwikkelaars enerzijds voldoende zekerheid voor bedrijfseconomisch verantwoorde investeringen en geeft overheden meer planologische flexibiliteit. Inmiddels is ons gebleken dat uw departement onderzoek is gestart naar de mogelijkheden om dit instrumentarium op te bouwen. Provincies zijn hierbij echter niet betrokken. Wij verwachten dat betrokkenheid van de provincies in deze verkenning het draagvlak voor de uitkomsten ten goede zal komen. Daarbij willen we dat zowel de korte termijn (saneren van bestaande situaties) als de lange termijn (bijvoorbeeld concessiestelsel) verkend worden.