LUl]E DIKKE DINGEN. ~~"nn.gersckelsen. UI 'l' GEV m-~,u FE S TAW IN S C HOT E.H. PRIJS f 1.

Transcriptie

1 LUl]E EN DIKKE DINGEN ~~"nn.gersckelsen w w UI 'l' GEV m-~,u FE S TAW IN S C HOT E.H PRIJS f 1.

2

3 LUTE EN DIKKE DINGEN ^ GRUNNEGER SCHETSEN deur j.de GRAAF ^ '`JITGEVERIJ FESTA WINSCHOTEN

4

5 VERKEERD BEGREPEN Vrouw MuIder zit te braaien, kat het ze op schoot. 't Regent dat 't gut. Aal (Lag van neis. 't Regent poeske, dat is best veur 't gras en mous". En kat geft heur geliek; hai strikt mit kop tegen heur iaarm, krekt of e zeggen wil: proat nog ais wat meeri Kat wait ook ja nait dat minsen apmoai oetkieken noar dreugte, omdat 't koren plath ēn Iiggen gaait en 't hooi hier en doar staait te verrotten op 't Iaand. Vrouw Mulder wait dat wel, moar dei wil gain kwoad zeggen van 't weer. 't ZoI ja zunde wezen en boetendes, as 't op 't ain nait weert, weert op 't aander. As 't boeten boiderach ^teg en slim roeg weer is, zegt ze: Jonge Jong, heur ais poeske. Wat n poestwaai. Wordt Iucht zuver van. Goud dat we n dak boven 't li euf d hemmen Jong". As 't vrust dat 't kroakt, zegt ze: Wat is 't -best weer, non gaait aai ongemak dood in toen en op 't laand. En wat n zegen as je n kaggel hemmen maggen mit wat vuur der in". En kat begript heur best, dei wait veul beter as minsen wat n tevree minsk weerd is. As elk en ain op 't weer scheldt, omdat 't te dreug is of te natsk, te hait of te koid, te dokeg ot te winderg, zegt zai: 't Is krekt goud zo as 't komt. Paardie minsen bekieken 't van verkeerde kaant. Wie zollen ja gain beter weer begeren kinnen". Zo is 't ook weer mit aai dei regenboudei. MeIkboer komt 't padje op. n Juk het e op scholiers en n poar meiikbuzzen baaiern aan weerskaanten van horn. Hai schelt aan. Kat miaauwt. Dei done wait, dat e dommit weer n beetje melk in zien bordje krigt. Vrouw Mulder stubt schoet of en gaait noar deur. Ktipers trekt deksels van buzzen en vrouw Mulder laangt horn' t melkpaanje tou. Ze zegt:. best weer veur joe Kupers ll ē, mit aal dat woater dat ter vaalt". Kupers Iaangt heur lege melkpaan tou. n Kwoaie trek krigt e over zien oetkiek en graauwt heur tou: Smereg wief; mainen ie, dat 'k mie deur Joe zuikswat zeggen Ioat? Zorg moar dat ie bie n aander beter melt kriegen, moar ik kom hier nait weer". Hai gooit juk op nek, "'oak buzzen aan en Iopt gloeiend kwoad noar n aander klant.

6 HOESSCHONEN BROCHT GELUK Don Haarm en.haarmike verkeren haren, wazzen ze zo wies mit heur baaiden; zaggen 't hoast nait zol As klaren hongen ze aan nhander. Ze konnen mit s čhik.nait op straot lopen, zoo'n fiaauw.gedounte haren!ze. Ze laipen zo aibels suer tegenkancler aan, dat teujonges en CA vrauwlu heur noakeken op grindweg. Zekerwoarl Ze konnen nkander wei opetenl Moar ze wazzen nog moar krekt traauwd, don rnuitte heur zo, dat ze 't nait eerlieks doan haren. Oet was 't mit Iaiverd en schat; mit oogappeltje en snoetje; moeske en poeske. Zien bloumke was mains verl ēpt, hai mos niks meer van 't wicht hemmen en,heur leunink was mains onttreund; n slaif van n vint was 't en niks aansl Votdoadelk mit traauwen was 't elf ogen en betrokken Iucht mit heur. 't Was proelen en prommeln, mit n graauw en n snaauw. 't Was hoelen mit de klep dicht, van weerskanten. le zollen zēggen: hou is zulkswat in de wereid meugeilk? Mit traauwen en op brulof haar Haarm nog zo wies keken as n aimerke en Haarmke haar zo Foos mit hom west as n 'doefke mit zien doffer. Mit noar ber tou goan, in sloapkoamer was t begund. Ze haren Iedikaant tegen schot aan stoan, moar gain ain van heur baaiden woi adhter Iiggen. Hai verdraaide 't, om in 't waandnust te goan en zai nog veul meer. AaI oavens was 't gelotje van komsa; ze kwammen nait aan LaantI Dat duurde net zo Iaank, dat ain van baailde maalkopt in 't waandnust kroop. Kwoad as n spin lagen ze din even Ioater elk in n horn van heur grode Iedikant. En aanderdoags wazzen ze bokkeg en stoens. Ze zeden gain boe of ba en.keken zo swaart as n pachter. Zo verlai.pen weken en moanden. 't Haar gain biet,schelert kind, of ze wazzen van nkander roakt. Haarmke wol weer noar moeke ton en Haarm wol oftraauwen. Moar 't kin roar Iopen in wereld. Op 'n goie dag was 't mains a hail aander proatje. Haarmke was moarzo weer stoapei mit 4

7 Leur Haarrn en Haarm was mains weer glin verbraand op zien ^ raarmke. Hou was zuks toch in de goudeghaid meugelk? Hou konnen (lei Iu in zo'n woepsie zo veraandern? `Vat: was ter toch i n vredesnoam ge:beurd? Haarmhe haar aan 't hoesschonen west. ZL haa.r ' t IediI:c.(an van schot of midden in sloapkoamer zet. Waandilz_ist was votl En kloar wastt Ze hemmen 't ledikaant aai heur Ievensdoa gen doar s toa n!oaten en nooit gain lelk woord weer had.

8 Lelke en 't mooie stoef bie nkander Hai, hai, wat was dat guster watt Zuk aldernoarste heiiege liioedena as dei vraauwlu haren. 'k Wis wei, dat ze gain spinweb veur mond haren, moar dat 't zuk aideriezeikste belcstukken wa7- :.zen -, ciat dee mie toch nei I Glister tegen klaluden heurde ik mains n geblēr van wonder -en geweld. HaiIdaaI verhiiderd storinde ik noa boeten tou. 'k Docht, dat 't op zien minst moord en doodsiag was en don zaag doar n poar vraauwiu mit dienerge 16ppen tegen nkander stoan te belken. 'k ZeI moar gain noamen neumen. Wat dut 't o I 't Is aai maai genog, dat ik heur aai mien Ievensdoagen non veur zukke helhoeden aankieken mout. Heuden, heuden, wat was 't n geraag en gesch ēll Doe,dikkop, wat woi doe mie zeggen? Doe mit dien gl ēnne ogen in kop. Gelukkeg, at teetis heur nati deur zoo 'n maai schip, as doe bizze, in foek nemen Ioaten, groetjepoet IoezepuutT " Verdikkemie noa ton. Dat duurt mie zoo'n keerlsgek verwieten idoun! Zoo'n kwedeldeus, zoo'n hampei, zoo'n slaif, zoo'n rnaalheblbell" Wel gek in gain ende, doe iegei, doe rekel, doe kringl 'k WoI, dat opvloogs mit dien haile brudl" Ik opvlaigen? Veur die zeker? Doe paast beter in gent, stel doar e bizze. Lopst aaltied te schoemen! n Dikke deugenait, dat bizze! n Minne mieterd dat non waist! n Vaalze klongei n eerste laar ja wis, dat bizze! n LeIke I)at zegt mie dei havveltoet, dei swienhond, dei munster, dei Unniit, dei heihoak, dei " Inaains schoot Geert Nijmaaier op heur of. Hai balderde en beerde, krekt of e gloeiend glen was en zee: WeI deksei, schoam ie foe nait? En nou as de weerlag in hoes!" Hai haar schovvei in haand en dee kr ēkt, of e der pardoes inbaauwen wol. Zo m āttjeden en prommeiden nāg wat, moar rnouken toch, dat ze binnen deur kwammen. Don ze of sakt wazzen, spijde Geert zien oi sloatje oet, stak n neie in mond en began van neis te hoaken in toen. En don... Ih bleef even bie ons stoan! 6

9 t Greune jonge frizze,gras kwam zo mooi te grond oetpufert; Veur n Jag of wat, was 't apmoal nog ies en snei en non waa^^:- zen dei,kieuren zo sierleke mooi. n Noakende wiefke ston doar te pronken. Noakehd joa! Driest stak e zien mooie Iiggoam trankiel oet dat greun bie z.ien hakken. Groot Iu zeggen sneiklokje tegen horn. Zo is 't ook. Hai staait ja moar toerloos te luderi mit zien alderlaifste bengeltjess om aander blou.mkes in heur wintersloap wakker te luden. En joa, verdoid woari 'n Haar nait veur niks west! Stoef bie horn ston mie doar n haile lutje piezeltje Iiaandjebloumkel Hai stalc zien twinteg, daarteg widde aarmkes staait omhoog. Krekt āf e zeggen wol: minsen, minsen, wat is 't Ieven toch mooi. Veujoar Itomt in 't Iaandl Hai keek mit zien Iagend geel,gezicht mie Iiek aan en ik Ieesde doarin: Minsk, zai toch aal dat moois, rond om joe tou en dank Gād ter veur. Wat n verschii, dei noakende wiefkes en laandjebloumen mi t heur zunnig oetkiek of die baaide vraauwlu mit heur bluisterge kappeni ^

10 JOAREG Joa, joa, zo is 't. Dat zit ter weer op. Nou heb 'k al zes kruuskes op rug. Nou 'k al in mien ain en sestegste. En wat hemmen kinder mie bestrikt1 Wat ja 'n alderlaifst mooi schoetjel Woar kriegen ze 't heer? Wat sierleke mooie bloumkes en kriwweitjes binnen der ja op oettaikend. 't Is ja krekt of 't leeft! 1k wol oetstuvaariern houveul Lleuren dat ter wei nait in zitten, moar ik bin der 7-nit oetscizaait-l. 'k Roakte der mit verbiesterd. Voader was eerst baang, dat 't swaart was; moar ik zee vot: bizze maall" Och, dat kwam omdat ctei aigenste dag Kneels Jaantje hier west haar, mit 'n broen schoet. Dat was 'n alderiezelkste duurgelder. Dou heur Kneels der van heurde, haar e zegd: Ik kon dei Joap Lap wei bont en blaauw,heauwen I Verkoft e mie doar nait 'n verlepte broene schoet, swaart, vetrr zoo'n gruine pries!" Kneels Jaantje zee: Rust toch gain zegen op zuk waark. Zien soeterg wief en graauwstammen van jonges zetten de boridel toch vot weer in waikl" Nee, doar kin 'k rusteg op wezen. Dat schoetje van heur is nait swaart. 'k Wait ja veul te goud, hou verineord dat zai 't op dei swaarde handel tegen hemmen. 'k Bin der zo wies mit as schiet. 'k Heb 't aaldoag veur. Wie rh.e:mmen nait veul aanloop had. Verziedjederij op zoo'n dag, doar dou wie ja nait iaan. 'k Begriep mie.nait, hou dat paardie minsen zo huila wezen (kinnen, as ze joareg binnen. 1e binnen ja al weer 'n joar dichter bie joen,dood komen. ZoI doar haildaal gainain om dinken, as ze joareg binnen? Bepoald nait1 Aans zolien ze ja wel wat bestendeger wezen op dei dag. 't Lutje wichje van ons Mattje, idei noa mie neumd is, kwarn der mit 'n indeikouk en ros Iintje aani Ze woi mie dei I{ouk mit dat Iintje op aarm strikken. Voader, dei aaltied zo stief is as 'n Jurrie, het heur verdold nog hulpen. Ze kregen 't veur nkander en ik beb as zo'n moalhebbel wei 'n ketaaier deur 't hoes h ēn Iopen mit koulk op aarm. Hai, hai, as minsen mie zain haren, mozzen ze wei dinken 8

11 dat 'k mien aal zeuven nait haar. Moar ie kinnen nooit Ioven, wat 'ri plezaaier dat wie mit nkander had hemmen, dou ik doar peraaierde mit mien kouk en ros stri,kje op aarm. 'k Mos mie schoamen. 't Levens is zo eernsachteg en din zoo'n iedel gedounte. Moar ja, dat het dat schrotgoud teweegbroc+ht. Ze sc{hotitern 't ja oet, dou heur ootje weer zo in jonkmeulen kwam. Och joa, dei kinder moaken'n old minsk ja haildaal aans. As.ik zeg, dat ze mie in kring had hemmen en dat voader doarm oak aan mit doan het, din zel gain ain dat Ioven willen, en 't is toch netzo zekerwoart Voader haar 'n hail aander gezicht. 't Was net of dei daipe volien der op ains oetstreken wazzen. Hai keek zo verlaifd, krekt. as vrouger, dou wie korts traauwd wazzen. Och joa, dei kinder rnoaken ons oi Iu haildaai spoor biester. Moar 'n mooie Jag! Dat wast! ZoI wie 't nog weer mit nkander beleven maggen? ZoI ik aankom joar nog in mien tweiensestigste komen maggen? 9

12 HOARLEMMER EULIE 'k Bin leste tied wat oet order. 't Is nait te zeggen, zo bot slim bin ik mit zinkens aanhoald. 'n Pien, onder in rug en in 't bovenēn van Lain, ikrei.t as 'n peerd (lei bil broken het, doar ze tnit aan 't waark binnen om bain of te zoagen. 1k zoi mie zekerwoar gain leventege road waiten as ter nou gain hoarlemmer eulie in wereld was. 'k Heb nou al 'n week Iaank aal doag op noc :htern moag vieftien drupkes innomen en 'k loof eerliekswoar, dat 't al 'n beetje ofsakt. Eerst was 'k verkoilens, mien neus Iaip as 'n scherenslieperskaar, moar hoarlemmer eulie het mie der of hulpen. Dou. wer 'k wat demo.peg op borst; snachts hiemde ik as 'n vlaigmesien en wer zo poesteg as 'n vedde gaans, moar dou hoarlemmer eulie wat deur mien inholten trak, was mien dempeghaid vot en mien hiemen doan. Minsen Iagen mie voak oet, as ik heur vert ēl van de krachtdoadege Iiailzoame waarken van hoarlernmer eulie, moar zai b eminen der ook Ja gain ondervindens van, zo as ik. Dou bruier Jan aanderdoagse koors.haar en doar Laag te triiien as 'n rusk en even Ioater te swaiten as 'n otter en dou hai haildaal boeten was, began e te brullen as 'n kou, zodat wie apmoai zo baang werren as 'n wezel; wie wazzen der schoon verlegen mit, moar hoarlemmer eulie het horn best weer baineg moai.t. Dou voader zuurbrannen haar, dal e bie zetten speide as 'n raaiger ; wat bet hom hulpen? Hoarlemmer eulie, en niks aansi Dou ik as lutje wicht zoo'n Iiefzeerde haar, as 'n klomkaggel dei opreukeld wer, hoarlemmer eulie het hie der of hulpen. ZekerwoarI As je verstopt zitten of in loop binnen, as je zere ogen of minne oren hemmen; mit koeskillen of kopzeerde, mit kraamp of pien, hoarlemmer eui ^ie is nog moar net in 't liggoam, of aai ombaalgen binnen vott Wat nheb ik 'n pozzie minsen mitmoakt, dei aaltied gekwetter Iiaren en zo zond worren binnen as 'n haart en dat allinneg van dat wonder ngoudje. 'k Lod bepoald, dat ter 'n bult heur Ieven aan te danken hemmen. 10

13 Paardie willen wel zeggen, dat 't schiere verbeelns van mie binnen; ze wazzen apmoal nog veul eerder weer beter worren zunder Iioarlemmer eulie, zeggen dei slaiven. Moar dat is 'n proat as 'n pet zunder klep, bie mie. Mit zukke onwiezen kin je gain,gedounte hemmen. Binnen ook gounent dei willen joe wies moaken, dat 't haildaal verkeerd is veur nieren, moie niks van Ioven. As dat woar wezen zol, din haren mien nieren aai Iaank om zaip wezen most en dei binnen nog zo,geef as 'n kestaanje, wat ik joe zed! Zeker, clokters mouten der wezen, moar hoarlemmer ieulie nimt heur 'n bult waark oet handen. Dat zee ik ook tegen Joap Koeper en wat zee,dei?: As ie mainen, dat dokters mit dooie.minsen gain waark meer hemmen, din hemmen ie wei geliek. 'k Loof bepoald dat dat filaain goudje 'n bult mensen kepot moakt het. Opmaarkelk is 't, dat vrouger, clou eik en ain dei rommel bruukte minsen veui eerder (load gingen as nou". Dat is gain wiesmans proat, bie mie. Joap Koeper is aaltied ai 'n dwaarsbongel west en dat zel e ook wei blieven. 11

14 ZOO'N PAPEGAAI (Noar Domineeshurnor" d ēur Tj. W. R. de Haan) As 'k inait Iaig, din mout 't doar aargens hie Faarmsom, Termuriten, in dei kontraainen, eerlieks woar gebeurd wezen. Doar tivrronde n keerl of hai zel der nog wel wonen dei haar n Itroug; en in (lei kroug was n pappegaai. Proaten as e dee! En voele toal. AIdernoarst! Boerenjonges wazzen wel ais n beetje.doeneg moje reken en clin was heur mond nog voeler as.n ki ēns, dei n joar Iaank verstopt zeten het. 't Baist kreeg van laiverloa zuifde proat over I^orn. 't Schepsel wis fa nait beer! In oorlogstied verswonnen boerenjonges oet troug en kreeg I:astelaain aander klanten. Ondergrondsen Iaipen oet en in. Onder vlotier en op beun, tussen schotten en muren, overaal wazzen steden in 't grode hoes, doar ze beziedkroepen konnen as ter enroad kwam, kin 'k joe zeggen. Ain keer kwann. der n ondergrondse mit n hail poeaai te Iiaarbaarg in en raip: Hitler is doad". Ging n trillen deur jachtvvaa:id hen ; moar don vint begon te schottern, vernamen ze wei, dat e heur op ikoar had haar. Ze werren grabeg en woilen vint wei n toontje geven, moar mit dat aai vonnen ze 't toch n mooie grap en ze zeden aal klapscheet van: Hitler is dood". Tat wer van dei gevolgen, idat pappegaai 't ook Ieerde en op xi duur niks aans meer zee: Oorlog haar aal n rek duurd en 't wer aal gevoarleker veur tlndergrondsen, doarom zochten ze moar veur wizzeghaid n aander onderkomen. Ais op n oavend kwam der n troep Duutse soldoaten in Iaar- Imarg. Ze zatten nag moar net achter heur klokje, of doar hemden ze ach.ter heur zeggen: Hitler is dood". Keerls klapten op tneien van IoI, don ze heurden dat n vogel 't zegd haar. Moar 't duurde nait maal Iaank, don kwam der ais n hoge officier. Wat was dei keerl bienens, dou e heurde wat vogei zee! Hai vlukte 't oet en zee dat kastelāain baist aan,kaant doun mos. Hai ging eerst veur n dikke week noar DuutsIaand tou; moar o wai, as dat smereg baist nog ainmoal weer dat aigenste 12

15 zee, as er weerorl kwam ; din Ion kastelaain der steevaast op reken dat e doodschoten worren zol. Dou kreeg kanstelaain wurms vanzulm. n BIaauwe boon deur zicn ribben, doar haar e nilcs mit opl Zo hail stickorn ktivam der nog wei ais n ondergrondse bje 11or11; en zo vertelde kastelaain wat horz te wachten ston, as pappegaai zien snoet nait hii. Hai haar n g āie 'bie 't in. Vint was om Leermens L.-omen; hai wis vot van oost. Duch mic horn moar mit", zee e. Doar in Spiek, Glins, in clei h.ouk, woont n edomie, dei he Icrek zoo'n baist. Ze Iieken op nlcander as twei druppels woater. Ik kuutjebuut joenent veur z;enent en kloar is.kees. Ie kriegen din vanzulm n baist mit n hail aander inslag. Zienent het ja n hail aander opvouden had". 't Leek Icastelaain vot meroakel tou en 't ging aanl Domie Icreeg dei roegbek van n baist en kastelaain dei eidindeike. En joa mant Noa n dag of wat, cloar haar je aigenste officier alyveer.. \Vat keek e vergr ēld, dou e pappegaai doar nog zag. KasteIaain was slim veurkomend en zee, dat e pappegaai (lei male proat ofleerd haar. Officier zee, dat er der op reken mos, dat e tegen muur aankwam, as 't baist 't nog a.in keer weer lapte ; boetendes kwam rooie hoan op zien hoes, as er dat moar even wis! Hai 'havvelde 't apmoal op zien Duuts vanzulm, moar Icastelaain begreep horn best. Dou hai al n zetje onderkomen had haar in h.aarbaarg, kwam der ais n haile troep Duutse soldoaten in. Eertieds haren ze IoI had om pappegaai zien proat, moar 'non deden ze krekt of heur 't best noar 't zin was, dat vogels zo koest was. AIIinneg ain soldoat monk aiderhande babbelguuohies veur vogelkaauw, moar vogei zee gain boe of ba; dat dee heur apmoal slim neit Of f icier woi 't nait haaif Ioven, dat vogei zien male proat schoon ofleerd haar, doarom kommedaaierde soidoaten om ales oet te vinnen, dat 't baist 't aigenste nog ais weer zeggen zol. Dat was tegen gain cloven zegd. Ze begonnen veur vogelkaauw tc belken van: Hitler is dood. Hitler is dood". Vogel zette kop schaif, keek heur aan mit zien clruilege ogen en zee: Korn, boat ons danken". 13

16 KRAANT LEZEN Men kin nait loven wat kraant weerd is veur n rustend bakkera zo as ik. Tegentied dat vint 't hekje in komen mout, zit ik aal op oetkiek en mien Oabeltje krektzo. As kraant tou deur ingooid wordl, hribben wie aaltied n beetje in gekkens vanzulin wel horn 't eerst lezen zel. Mien Oabeltje wait deksels goud, dat mie as man eer tou komt, moar ze mag mie zo aldernoarste geern n beetje nittjen. En ze Jut niks laiver as wat ribbezakken. Noa wat Ilikhakkerij kin je der steevast op aan, dat ik hoog en braid in kroakstoul zit achter kraant bezied. Onder 't hozen stdppen of boksem oetstukken, lkikt OabeItje din, of ze ook wat iieis opdoun kin aan,aanderkaant van 't blad. Din bekropt mie 't I;aart en Iees ik heur wat haardop veur. II( kin aibals mooi veurlezen, al zeg ik 't zulm; moar n profeet is nait eerd in zien aigen hoes, Oabeltje leest 't veul Iaiver zulm, bet ze mie aai n I, cer onder neus vreven. Ik en Oabeltje, wie hemmen haii voak 't dikste neis aan 't aigenste. 't Mag mie nog heugen, idat 't vrouger aans was. Dou Iaaar ik meer dikke dingen en zai lutje neiskes bie 't in. Moar wie binnen op 't oijer zo hot slim noar nkander tou gruid, dat wie aalbaaide 't aine wat sloeren Ioaten en 't aander wat aankittjed h ēmmen, netzo Iaank dat wie overaal sikkom geliek over begonnen te dinken. Aalbaaide hemmer' wie 't grootste belang Lie 't neis, hou dat ter Leer gaait in 't oi Ioug. Veur joaren Leer hinnen wie vervoaren, moar ons haart Iigt nog, doar wie geboren en getogen binnen. Bie dei lu dei ons wat,gund, wat hulpen en wat ploagd liemmen. Aaldoag bin wie nog in ons dinken en doun bie heur, tot alderdeegs in ons dreumen tou. Dikste neis is veur ons din ook, hou dat ter Leer gait doar.gunters. GeIukkeg as ter clooien Of gewonden, as ter gounent traauwd of in kroam komen binnen, as ter vergoarderns of feesten in 't ol Ioug met zien kontraainen west hemmen, want aans din vinnen wie aan dei haile of kraant gain hak of smak aan. Kraant staait aaitied stoppend vol over minsen, dei 't wait nait hou wied weg wonen; moar wat kin ons dei vrimden 14

17 ^_ scheien? Boetendes kinnen 't apmoal ook nog zaags Ieugen.s wezen. ZolIen ze kraant doarom,aaltied vol schrievcn oet verre Ianden, omdat gain minsk heur noawoaren kin? Mien Grootmoeke zee voak: Leugens kinnen nait drukt worren". As clat vrouger woar was, din hinnen minsen doarin n dik stuk in '+t achtern komen, want ze zeggen nou nog al fleeg: Hai Iugt of 't drukt is". As ik Oabeltje din veurlezen heb wei der sturven, traauwc.t en geboren binnen; wat ter te koop is en of ter woaraargns bouddag,hoiien worren zei; wat ongelukken en.noareghecīen derweer veurvalen +binnen; en as ter din nog ais n mooi stukje ii1 staait in ons moudertoai, din mout ik dat vanzulm veuriezen. As 't zo wied is, krigt Oabeltje kraant en leest nog ais vanneis 't aigenste wat ik heur veurlezen heb. As feulliton nait te wiederwaaieg is, mout ze dei nog even opnenlen, din Ieest ze dei van hoaver tot gort, benoam as ze nkander toch nog kriegen, noa hail wat hoaken en ogen. 't Is mie gain ainmoud met dei feuiiitons; i'k zeg moar, keeri dei 't schreven het, zogt 't apmoai oet zien cloem. En toch, kin 't nait aans zeggen, 't is mie mooi tou as Oabeltje der van vertelt wat ze der over lezen bet. 't Gaait heur krekt as leujonges, ze is grēi verbraand op dei schilderstukjes veur Iutjen. As AabeItje heurent der oet hoald bet, krieg ik kraant van neis en lees hou dat ter in 't boetenlaand heer gaait en of regeerders 't noa mien dunken goud doun en din krieg ik hailvoak n male smoak in mond en n vranterige trek over mien wezen en omdat dit nait goud is veur mien inholten, imiet ik kraant deel. 'k WiI nog zo geern n zetje mit en dei oi kraant zoi verdold joen Ieven bekorten. Doar was ais n meneer dei haar joaren en joaren in kaast zeten, idou dei vroagd wer, of e nou niks gain moois had haar in aai dei joaren zee e: Zeker dat. AIcČermooiste was, dat ik ant dei joaren deur gain kraant onder ogen bad heb. Dat hot mien leven red, want as ik dei aai doag lezen haar, din zol ik ter oareg wis nait deurkomen wezen".

18 OFPOTTERTAMERD Joap en Rinske hemmen 25 joar traauwd west. Ze hemmer' feest had, van smirregs twaaif, tot aanderdoags zeuven uur tott. Wat wazzen ze huilal Zingen en te keer goan, van komsai Wie Lemmen der 'n minne nacht mit had. Kinder wazzen,der apmoal en dei ihemmen onnaaierd, dat voader en mouder heur nou moar ais ofpāttertaaiern loaten moz- Zen. Mouder was 't vot goud, moar voader loende 't nait. Ze haren heur ja nog nooit op 't petret oftrekken Ioaten. Apmoal schiet! Niks weerd I" haar Joap zegd. Moar doar zat meer achter. Dou Joap traauwen zol mit Rinske, was e noar zien kammeroaden.goan en 'mar 't neis verteld. Rinske woonde in 'n aander chirp en zien kammeroaden konnen heur nail. Gainain haar 't alderdeegs vernomen, dat Joap al sikkom 'n joar op vrijersvouten Iaip. Vanzu.Im mozzen ze.der ales van tivaiten. Is 't 'n nuver tivicht?" vroug Lammert Nee-ee, dat nou juust nail", studderde Joap. Nou, wat kin 't ook verroppen keeri, of 't vei der wat ombobbelt, as 't moar 'n beste en fikse maaid is", zee Lammert. 't Is 'n best wicht. Ze het 'n haart van gold. Ze is van binnen mooier as van boe ten", zee Joap. Most heur keren I" zee Freerk. Dat was nail maaii" zee Pail. Dou Joap en Rinske traauwden, wazzen ze.aalbaaide zo nuver in 't swaart; moar Joap mainde, dat hai veul nuverder was in zien siipjas, as zai in heur mooie Iaange klaid mit braid generen ofzet. Moar Joap was wies mit zien Rinske en Rinske mit heur Joap, dat scheelde 'n haii pozzie. Sikkom aai doag zee Joap tegen zine Rinske, dat e wei veul nuverder wicht kriegen kind haar; moar dat e meer noa 't innerlieke as noa 't uterlieke keken haar. Din nikkopte Rinske. Joap haar der ook ja niks as wii van had. Aander heeds keken Rinske veurbie en zai haar naarns gain neis aan, as aan heur Joap. As Joap mit zien Rinske op raais was en ze hare+n veur heur 16

19 baaiden 'n koep6 aliinnig, zee Joap: Goa doe nou moar veur 't roam stoan wicht, din hewwe gain nood, dat ter aine bie ons in komt." Goud Joap", zee Rinske en din ston ze krekt zo Iaank veur gloazen deur, as traain stil ston. En 't ikwam aaltied netzo oet. Ze bleven aliinneg. En don ze viefentwinteg joar traauwd wazzen, zoiien ze din veur 't eerst ofpottertaaierd worreni Joap zee tegen keeri mit zien kiekkasje : As ie joen uterste best doun, dat mien Rinske der 'in beetje schier opkomt, doar het. i'k ' n ekstroa stuver veur over". Keen' knivveide wat en greep noar zien tralarechie, dei aan zien kiekkasje,hong te baaien.. Moar dou Joap 'n dag of wat Ioater dat petret onder ogen kreeg, dou was 't krekt, of ze horn mit 'n slaai veur hazzens haauwden, zo verbilderd was e. Was dat zien Rinske? Dei nuvere kregele vraauw, mit heur schaarpe oetkiek, en was liaf dat? Dei hampei van 'n keeri mit zien schoapeg gezicht? Meer as zeuventwinteg joar haar e maind, dat e veul inuverder was as zai, en nou zaag e inains, dat 't krekt aansom was. Hai lion der nait over oet en hai woi van 't pertret niks waiten. En Rinske? Och, dei was petret wel goud en Joap ston ter moo; op,bi.e heur. Dei het nog nooit zegd, dat ze nait noa 't uter- I ieke keken het. Moar dou Joap mit zinkens aanhoald wer, en ze tegen Rinske zeden, dat Joap ter nou veui meer over,honipelde as e aans aal dee, zee Rinske: Hompelde Joap? Doar heb ik ja nog nooit wat van zaint" Loater, dou Joap weer mit zien Rinske op raais mos, ging hai zulm aie stoatsions veur 't roam stoan. Hai lait zien :- Rinske zitten. Hai nam 't wizze veur 't onwizze. Van dag of aan, dat 't petret in heur hoes kornen is, zee e- nooit meer, dat e veui nuverder wicht kriegen kind haar, moar kwam der sikkom aai doagen: Ik Ioat mie nooit weer oipottertaaiern". 17

20 BRUIERKE DERK Wat het e 't noa ' :t zinl Is gain ain in sciioui dei zoo'n beste (lag het. Lutje Kneels het 'n hruierke kregen. ou e vanmorgen van 't ber of'kwam, het voader horn mitnamen noa binhoes tou. Voader tilde 't mooie zieden klaidje op, en joa man, dear Iaag e.,,dat is nou dien aigen bruierke", zee voader. Och gommes doagen, dat is wall Voader zee, hai haitte Derk. 'n Mooie noaml Vot dou e vanmorgen in schoul kwam, (het e meester 't verteld. Meester was zo vrundelk, Och man, dei was ter zo blied mitl Meester vroug horn of hai der ook wies mit was; nou d.:rt was ja vanzulml Moar oclr heden, wat was 't 'n prugeltje, wat was ham dat ofvalen. Moar hai zol wei gaauw wazen en dijen. Din kon e der vedan mit speulen. 0, as 't zo wied was, dat e mit horn tiepeln en siddeln, beziedjekroepen en kniikkerspeulen Icon I Hai zol Iutje Derk dommit wel leren, as e op 'n bainen was. Din narn e hom mit noa schoul tou. Wat zolien ze opkieken, as e doar mit zien Iiitje bruierke bie 't haandje deur 't bug hin Iaipl Heur, meester vertelt... 1`Iiks aan... KneeIs baauwt zien Iuchtkestail en midden in dat kestail zit Lien,bruierke Derk. Midwintersdoagen binnen dicht hie. Meester vertelt over geboorte van Jezus en wat ter dou bie veurvalen Moar Iutje KneeIs dinlct: Wat laive kopke het e, en wat mooie oogjes. 't Is ja kre'kt 'n pop, zo Iuddek. Schane dat moeke net zaik is, anus Ion lutje Derk nou mooi lopen leren. Voader het 't ja veuis le drok, dei is ja aaltied vot; nou moeke Ieb+ait is, mout ik wei 'n beetje mit 't lutje potje ompelen. Moar, och heden, wat het e nog moar lutje baintjes l 't Binnen net piepstoaien, doar binnen mienent haile dikken bie, en din moje voader zienent der ais zain! Wat zei 't Iaank duren, veur Iutje Derk ook zukkent T{rigt. As e eerst moar ais zuikke bainen haar as ik, din woi 'k nog wel ais mit horn veldjen. Och man, wat zoi Ic horn 'n lap zettenl 18

21 As ILitje Devi( domrnit lopen kin, tvat zei k hom d in nhuh zain Ioaten., mien neie siddeltop, mien zoeglap, mien tiepelstok " Kneels, h oe hectic die zoon van Zacharias en Elisabeth?" vragt lvleester. Derk, meesterl" zegt Kneels. En noa n haiie rck begript c pa s, woarom dat ze apmoal zo Iagen mozzen. ^

22 JOBKES EERSTE FEESTDAG Hai Iaag doar te krieten in 't waigje. 0, 't was zuk aarmhaarte,g reren dat e dee. Zien moeke zat bie horn. Zai kon 't nail Ianger aanzain. Ze trok sloppen oet. Nlit Mode hozeviiddels trapte ze onder aan 't waigje. Jobje zuzuide aai henneweer en stii was e. Dou begon Jobkes moeke van oilen tot kollen mit Jobke te leuten. Voader haar op 'n duur de gugel der mit. Nloeike zee:,.,ligst doe doar, mien Iutje krudoorntje? Wat bist doe toch 'n Iaif keerltjel Wat hes doe ja mooie oogjes, mien schatje. WoIt doe mit mie proaten, doe Iutjeke? WoIt doe dien moeke wat vertēiien? " Don hegon voader: Hangst doe doar, mien Iaive Iaamp? Wat Dist doe toch 'n schat! Wat hest doe mooie kraaltjes aan die hangen. WoIt doe weer brannen, mien lutjeke? Wolt doe ons weer in 't Iicht zetten?" Zoo'n slaif van 'n vintl Dei proat mie doar mit Iaamp!" was moeke don oetvalen. Joa woarom nait? Jobke verstaait die ja netzo min! Woarom mag ik din nait mit Iaamp proaten? As Iaamp ons dommit in 't Iicht zet, din is dat hail gewoon; moar as Jobke ais begon le proaten, wat zolt doe WI worren!" Mit keerls kin je nait proaten, dei hemmen van potjes gain verstaand ; moar zo'n haaifmaai as doe bizze, dei mit Iaamp 'n redenoatsie bolt, dei mout ter nog geboren worren!" Moar verder haren ze der nait over oetwaaiden kind ; want ston alweer 'n jong bie deur mit 'n dikke toat. 't Haar guster haildag aal aanlopen en vandoag ook nog mit dikke toaten, Iutje toatjes en poaskestoeten. In keider stonnen ze op rieg. Toaten wazzen mit mooie rose sukker bestreken, doar weer mooie widde en rode kriwweltjes en bloumkes op. Aine.ston!nit sierleke Ietters optaikend: Ter ere van de kieine Jakob". Heuden, heuden, wat 'n Iekkersl Was ja gain opkriegen aant 20

23 ,16bles eersle feestdag zol Legunnen. JobkeS voader was ter op oet. Dei mos ter 'n stapke bie doun, nou der weer 'n mondje biekomen was. VraauwIu, dei Jobkes moeke eta! dat Iekkers toustuurd barer), Icwammen boudel mit opm.oaken. Deur ston nail still Vraauwlu l:regen der wat hikhakkerij gekkens vanzulnn, wel of aa.n 't bovenin zitten zol. Noast Jobkes moeke kwammen JobkeS I3aaide grootmoekes te zitlen ; moar wel din aan beurt 'was, konden ze 't nail recht over ains worren. Ze mozzen ook ja overaal om dinken I WeI oi 't olste was, wel 't sipste in Femilie was en wei of 't rnainste in reken was. wer kovvie as eulie tapt, zo lobbeg en lekker ; doar was nou niks aan spoard. Bie eerste koti kovvie werren tippen meskovietoart ronddaild en bie tweide lutje toatjes. f.3oaker was goud rij ; van aandermans wier is 't goud l.iaai groaven. Ze glom as 'n ekkel; ze haar heur fiks mit gruine zaip haisterd. 'n Swaart tibeden klaid haar ze aan en 'n helder wit schoet veur. Neuzen haar ze aal teld en ze haar aal oetrekend, wat ze veur dei vieftien kwattjes wel aai nait kriegen konnen. Boater tapte moar in. Nlit vaaierde loop werren mainste kopkes op zied Iegd; dat bedudde zoveui as dat ze.genog haren ; moar dat ze nait zo bonds wezen zollen om bedanken te doun, as ze.nuigd werren op 'n viefde kopke. Moar dou ze dei kregen har.en, wer kopke haildaal omkeerd, en was 't 'Joan mit kovviedrinken. Dou mozzen reumerkes en kraf der,heer. En dou Icwam 't mooiste van Jobkes feestda-gy Hai wer oet 't waigje tild. Ain veur ain kregen ze Jo`bke op schoot. Elk.haar 'n Iaif woordje veur horn en eik zaag weer wat,neis aan horn..ain zee dat e krekt op zien moeke leek en 'n.aander,,dat e wei wat van zien voacler of bruierkes weg ha.ar. Ain haar 't over zien hlaauwe,00gjes en zien luk neuske en 'n aander over zien koeitjes in kin. Moar apmoal zaggen ze wat moois aan horn! Jobke haar 't braid noa 't zin. Van ain schoot op aander, doar haar e 't ja krekt aan tou. Ze ibleven moar mit horn zitten. Ze konnen horn ja nail eerder toulangen aan heur.noaiherske, veur en ialeer dat ze wart van horn sn-aard haren. Veur mooie neie Maiden huvven ze nail 21

24 laang wezen; boaker was om Leermens komen, dei dee 't potje mit kro.amverziede aaltied wat ekstroa douken om. Dou vraauwlu heur twei zeupkes op haren en Jābke deur bowler in sloap schommeid was, mouk ain noa aander lloareg- Laid om vot te goan. Boaker ston hie kapstok en hilp heur apmoai wat mit klaieroazie. Hail stiekom stopten vraauwiu heur apmoai 'n twattje in hannen. Jobke wer oet 't waigje tiid en kreeg borst van zien moeke. Zo kreeg hai 'ook wat van 't feest, want Jābkes moeke haar iwei zeupkes had en borst haar Jobke nog nooit zo Iekker smoakt. ^ 22

25 DIN KIN ELK ZAIN DAT 1K GELIEK HEB 1Vleester Lalkens het n rieg jonges dei 's oavens nog wat bieleren moufien. Hai het ter aai oare,ghaid aan I Dat hui f t joe gain nei doun, want binnen eerste kopstukken bie. Mouten nait inainen dat ze amliggen goan veur de stoerste sommen. Allinneg dei Jans WiedeI, dei mos ter nait maank wezen. Vint mit zien I3abbelguuchies en zien,dom oetkiek. Wat,moakt e meester voak rmaalkopt Is n petrettekeeri bie meester, dei wil om schik zien klas. ofpottertaaiern. Meester het ter web oren noar. Moar dei Jans Wiedel zit horn ciwaars, as dei der hie opkomt, is hail petret bedurven. Doarom zegt e: Ja kiek ais, Jans, wie komen op 't petret mit nkander, moar doe dust nait mit dis keel'''. En woarcm nait", zegt Jans. Ja kiek ais", zegt Meester, 't binnen apmoal krekt zukke kioare jonges, doar doe mit in klas zitste. As ik 't petret loater zain loat, din kin ik zeggen: Kiek, dat. is Kloas, dei is dokter worren en dat is Pieter, dei is nou advekoat en (tat is Joakob, dei het nifebriek en doar is Simon, del - is aigener van n grode boerenpboats, moar as doe (tom' bie op,i s taaist, din mout ik zeggen: Kiek, dat is Jans, doar is niks van terecht komen. As ik 't petret Ioater zain boat, din kin elk zain,. dat 'k geliek En zo gaait 't aani As ze ofpottertaaierd worren zellen, wordt^,lans noar hoes tou stuurd. As petretten kboar binnen, vragt me ester wel of ter aine van kopen wil. En eerste dei vinger omhoog dut is Jans. Meester vragt hom woarom dat e n petrel hemmen wil, ha.i staat ter ja ins nail op. Moar Jans zegt: Ja,kiek ais, meester, dat zit zo", en don wist er noar koppen, dei (low' zo aibals mooi op 't pepier stoan. NQu kin ik loater zeggen: dei is ddkter worren en clei advekoat en clei het n febriek en dei is aigener van n grade boerenploats en kiek dat is ons meester, dei is korts ter op sturven aan.kanker. As ik 't petret Ioater zain laot, din kin elk zain, dat 'Ic geliek hebr. 23

26 H1LJE HET HOESBEZUIK Olderlingen herrlmen heur eerste kop kovvie had en nou onnaaiert Jannengoa bie horn zulm, dat 't nou,din moar ais wezen mout. I-f oc.c old binnen ie Hilje? vragt e.,,dreienseuventeg, Jannengoa." Dat wordt al wat h ē. Seuventeg en as wie hail staark bintjen tacbteg joar en och heden, wat dut 't of, as 't ēnd moar goud wezen mag he".,,zeker, zeker", zegt HiIje en inains kikt ze triesterg. Moar krekt zo as zun sums zo filaain deur regenwolken,h ēnkieken kin, trek ter 'n Iaachje over heur gezicht as ze zegt: Ik heb 't no zo goudi Och heden, joa. 'k Bin zo blied dat ilc mie zuim redden kin. Nooit niks wat met dioakens verneuden had. Naarns gain schulden, dat is 'n pozzie weerd manlui" O, zeker 'n groot veurrecht is dat, Hilje; moar nog veul groter veurrecht is 't, as wie waiten maggen dat ter aine is, dei joe aai joen zunden twietscholden het". Joa, joa, niks.aans, Jannengoa", en weer komt ter 'n schaar over heur oetkiek, moar op slag trekt e ook weer Weg as ze zegt: Mien hoeske heb 'k aigen en vrij en mien toentje hoal 'k 'n haii bui toet. Wat heb ik aaltied 'n zorg had voor mien oi dag. En nou waiten ie nait haalf, hou blied dat ik bin, nou 'k zoo'n rusteg Ieven hemmen mag". As ie 'n aigen hoeske hemmen maggen, is 'n zegen, moar veui en veul.groter zegen is 't toch, as wie 'n hoes hemmen, nait mit hannen moakt, moar veur aaltied in de hemel". Joa, doar zeggen ie wat, Jannengoa". En din is 't stii. Older- Iingen,zitten op knipnoagels, of ter nog meer komen mag, moar op 'n duur komt ter: 'k Braai nog wei ais veur dizze en dei. Vrouw Bolhoes heb 'k bult aan te daniken dei stopt mie hail wat braai-' en naaiwaark tou". Nou maint 1VIuIder, dat 't zien tied wordt, om zienent ter ook tou te cdoun. Hai is sikkom net zo old as HiIje, boetendat is e meer mit Hilje in kun,.doarom toalt hai heur aanders tou: Magst nog 24

27 aaltied geern noar kerk tou goan, Loof nait, dat Joe ain keer overslagst as baineg bist, well?" Nee, Mulder, din mos ik wei hai l bot slim oet order wezen, as ik dat!oaten zo!". En kinst ook getugen van 'n zegen dei krigst onder 't geheur?" I-Iilje suit 't aine oor wat mit doem en vinger veuroet en zee: Wat zeggen ie, Mulder?" Mulder vragt 't aigenste nog ais en din komt er niks as: Zeker, zekeri" En din is 't weer 'n zetje doodstii, moar inains begunt ze weer te knivveln en zegt: Bolhoes is lezzent sikkom mit perenwoagen op kladder west. 't Haar niks schelen kind, of ze wazzen maal te moat komen. Hai, hai, 'k mout ter nait aan dinken. Hail hoesholen zat in koetsewoagen. Net veur 't moar het aarbaider peerden opvonigen". La, doar kin je aal weer aan zain, Hilje 116, ons Ieven is mom' 'n daamp". Vrouw Bothoes het ter 'n dag of wat van oetstuur west. 't I-Iiesde mie tou dou ze der mit mie over prout en ik heb zegd: 'k Mag der inait aan dinken, dat ie doar mit nkander in 't woater om haals komen wazzen. Wat mos ik din? Din haar ik Ja niks meer te braaien en naaien". Nou is 't MuIders tied om ' n vermoanen te geven; 'n beetle kwoad ropt e Imard: Hai Hilje, zo magst nail proaten, hew! VaaIst mie slim o f, da's nog aan dat beetje waark dinkst, as ter zoo'n groot ongeluk gebeurd wezen zoi." 't Liekt wei of Hilje blied is dat proat nou wat het.ir kaant oet gaait. Ze Iaagt nou kaant vrundeik en zegt: Moar Mulder, dat mout ie nait zo hoog opnemen. 't Is ja nait gebeurd gelukkig ; ik zeg gelukkegi En dat zeg 'k doarom, omdat 't veur mie slimmer wezen zoi as veur wei ook in ons dorp." Even is 't stii, moar veur dat olderlingen weer oversc.fmakeiri kinnen,noar de swoare kaant, dut HiIje heur zet dei ze spoard het veur 't leste. Ze wait dat olderlingen mit 'n ketaaier Lie nosterhoesvolk wezen mouten en ze b et beur bereken dat ze dizze ketaaier wei vol proaten kin mit 't neiske dat ter nou komt: Deurwoarder is bie koopman Geertsemoa west en het haile boudel opschreveni" 25

28 Weer laagt Hilje en benoam nou, omdat ze heur aalbaaide inains zo verhiiderd aankieken. Ze wait dat Jannengoa en Mulder 'n hekel aan Geertsernoa hemmen dat 'n oard het. En ze wait van ender). en swetten, en dat Iekst ze nou veur heur op. As ketair om is, is ze nog nait oetverteld. OIderlingen Ioaten heur mom. proaten, die wilien der ook wei wat meer van waiten, moie reken. Din mouten Oosterhoesvolk in de goudeghaid moar beetie wadhten As ze op grindweg lopen, zegt Jannengoa: `7`1at is 't doar toch aldernoarste swoar ihoesbezuik doun Lie dei āi HiIJe. Ze is zo glad as 'n oai, dei Joe hailtied deur vingers hen glipt. Moat wei baar dat nou ooit van dei Geertsemoa docht. Dat is dus guster gebeurd en nou mozzen ie horn vandoag ais broasken heurd hemmen. KeerI kin horn wei op neus,speien van wiezegheid." Mulder stekt piep aan achter kiep van Jas, strikt.iuziver aan en zegt nits as: KeerI het 'n bolbred veur kop". 26

29 IN 't OL LOUG in n snidder is autobus in 't ol long. Gaait mie veul te rad. elc Heb ja ins gain tied om de boucle' onderwegens te bekieken. Heuden, heuden, wat is ales veraanderd in dei zesendaarteg joar dat ik ter nait west heb. Wev,en lieken smaler en hoezen veul iutjeder. 1- fail voak, m!dden in 'nacht, in dreum, as ik hier honderden urea vandoan was, heb ik de boudel hierzo bekeken en din leek mie ales groter, rnooier en rieker ton. Wat binnx del deuren ing, wat binnen dei vinsters luddek. 't Is ja kaant 45f ales in aander trompen is. Kiek, Joni' woonde Meerten Bolhoes. Is aaltied n ainspaanjer nooit traauwd west. Hai Imar aaltied haile nuvere hoesbolsters, dei verw&nden horn wat ze Iconnen ; moar Meerten was tegen n vraauwminsh. opwoven. Ain oet doezencit. En doer woonde Mans Grasboes. As kind mos Lie Mans aal doag rnelh hoalen. Ain keer sheib ik n kwattje verloren en doar haar n bade emrner vol melt veur kriegen kind. Dou liepend in hoes lo.varn minder kwattje en melk, stuurde moeke mie aan zuiken. Mog nait.eerder in hoes komen, veur kwattje der weer was. Woar ik ook z6gt, tussen staintjes of in 't gras, kwattje bleef vot. 1k laip doodoetstuur aal henneweer bie ol omdat ik nait wis, woar dat ij onderdak kriegen 'zol, want dat moeke wat zee, doar ze niks van mainde, dat wazzen wie nait w čndt. Woar mos b ēn, noar stad tou?... Noar zee?... Noar grootmoehe?... 't Was al stikkeduuster, dou bruier mie ophil, omdat moeke baang worren was dat n ongeluk kregen haar. Wat liemmen Mans Grashoes en zien vraauw ons voak appels en peren, neuten en mispels,geven. Grashoesvoll; beste Jul Woar binnen ie hleven? Apmoal verswonnen. Mainsten (food! JoaT. Doar hemmen I Eg,ge en Jannoa woond. Dou ik zoo'n (line jong was, beb ik heur aalbaaide oetdroagen zain. n Boerenwoagen mit stro der op ston twei keer, kort achter.nhander veur hoes. Domie mit hoge houd. Poar keerls mit paten op en vaier vraauwlu mit regensprei over hop laipen achter woagen 27

30 noar kerkliof tou. 'n PoaItje hemmen ze nait kregen. In Ieven en dood wazzen ze +bie rieken adhteroet. AIlineg Iaandje- en %otterbloumen, dei gruien krekt zo goud op heur graf... Op paaitjes en zaarken staait overaai: Hier rust-. Moar dou iic ais as n hwoajong bie doodgroaver ston, dei n neie graf grouf, kwarnen der boniken veur n dag. ZoIlen ze Egge en Jannoa Lem rust ooh nog steurd henmen, onljat ze gain zaarlc krtegen 1connen? Doar woonde Wierengoa. Nog aigenste toen mit appels en peren, lrudoorns en aalbeerns. Wat heib we ons doar voak aan te goud Joan. Veur n poar sint hon je n buus vol kriegen. Veur.. l;k Ilaar moeke gain sinten over, moar as 't gruingoud riep was, "kwam schoet oetzied en knip oet buus. Moeke haar n buusgat in rok en buus haar ze mit alderhandelint om 'zied bonnen, boven Ilec1r I>evern onderrok. In buus haar ze n zulvern knipke en doar zatten sums rieksdoaiders en guldens in. Wie wazzen riek zo te reken. Wieren goa was zo knieps as de moat en zien vraauw was r:j oetvalen. Doarorn waaide der wei ais n dikke poest en din slotig Wierengoa zien vraauw. ltiiit boesbezuik zoi botter geld kosten en vroug domie aan vraauw Wierengoa of ze wei ais iklappen van heur man kreeg. 't Mins zee trankiel weg van nee". Moar Wierengoa zee, noaclat domie horn dreimoal vroagd haar: WeI ais n hail luk peuterke, domie!" Hier woonde ol Kupers mit zien minne borst. Ie konnen horn 'ic wait nait woar aankomen heuren te hiemen en poesten. Moar wie graauwstammen wizzen van gain meelieden, nee, wie schollen horn oet van: oi poesterd, oi rousterd, oi stoomboot". Kupers, as ie nou nog Ieefd haren, din kon 'k Joe helpen. 'k Heb ra rnedesien dei n dempege borst weer roemte en Iozzeghaid geft. 7ol 't weer goud moaken wat ik verkeerds doan hebt Zeker, ik woi joe wiezer had hemmen. As ie mit joen vergrēlde oetkiek ae.li ter ons heer zatten, wizzen wie ja veuls te 'goad dat ie ons t6ch noon aan hakken komen konnen. In dat hoes woonde vrauw Elemoa en doar stoef noast vrauw C ^eerkes. Dei baaide vraauwlu kregen roezie om n ding van nilcs. Oet piekaanteghaid vrauw Elemoa veur vrauw Geerkes 28

31 I,eur roeten n Loge sciiot tin:n.ern. 't `Vas ter Lie vrauw Geerleš ciuuster van in koamer. VeIdwadIiter en borgrneester konnen der niks aan doun, want schot ston nog op vrauw Elemoa's haim. En Zundoags ging vrauw EIemoa noar zulfde kerk, doar vrauw Geerkes oak zat en din zong. ze: Ai, ziet, hoe IiefIiJk is 't dat :cc>neri van 't zelfde huis als broeders sainen. wonen". L)aarteg staphes van heur hoes, doar liggen vrauw Elemoa en vrauw Geerkes, Hen stapl{es van nkander of. EI{k hemmen ze n mooie poal mit biebelte ksten der op. De wind giert deur de stroeken,,dei heur gele bloaren waaien loaten en ik heur: En fe zellen ukander nait meer vervluiken en de treun van GM zei doar wvzcn en r ien dainstknecli tln zellen horn tlainen". 29

32 TOCH BIE NKANDER lvioei:e, zo kin 't nait IangerT Meerten vaalt of, as snei veur zun. Zien aarms en bainen binnen krekt stokjes." 'k Bin blied dat doe 't ook zigst, Berend. AaI doag zeg 'k: Meerten, blief moar in hoes mien Jong, 't is te stoer veur die". Hai is verbraand op 't waark en wie zitten midden in drokte. Tussenbaaidenmennen is 't makkelkste, moar dat kin e alderdeegs nait meer doun, verneem 'k tivei. Dokter mout ter moar heer". Nou zel 't din ook vot wezen. Dat walk ja wei sekuur. Wie hemmer). der non Iaank genog tegen droud. \Vie zellen 't non moar boeten horn doun en sturen tieden, dat (l6kter vandoag nog ikomen mout, din kin e -oak ait meer tegensporreln. VeuIs te 1aank 'het e ons aal op tobb en hollen, mit zien,gedrutje, benoatn.» otc Lai begunt te breken en te ihousten. 'k ^^'Iag 'Look haildaal ^e^^^r^^?e^ ^ -), chit e zt.ckke male tc.vaai sters oetspijt. Doti dater Meerten beklopt en bedoan haar, hil e vraauw Korrengoa aan, dei krekt. keuken, aan k6ppenschuddels was- Len was. Hai zee, dat c even rusteg mit heur proaten mos. ^ ^. ^ ra atr. v Itorren goa ging m1 tt horn in binhoes. Ze bleef in h etir v erbilderdhaid staail stoan. D6kter trok n stou.i.aan en zette ain veur hei:ir kioar, stoef veur horn. Dou ze heur op tip van stoul zet haar, zee dokter, dat 't nail best was mit Meerten. Hai Iceek,heiir liek iri ogen, want hai mos 't ja gaud waiters, of ze 't wel velen Lon, wat e te zeggen h.aar. Dou kwam ter hie stt^k- Len en br61a(en oet. Dat Meerten hail min `vas. Dat e vot -noar ber mos en da t ter n ai t veul kaans op was, dat e weer betern zol. Zien b.aaide longer) wazzen.aandcan. En nait n Ink beetje. Ze mozzen moat' op 't slimste reken. D āi{ter drukte hear Iiaancl stief en dou e votging, trok e buusdouk oet buus. Onderwegens 1..,vam -dater Berend tegen, dei 't tussenbaaicicnmennen van. Meerten overnomen haar. Dater hii horn aan, en zee, dat e 't waark nou moar eerst liggen!oaten mos, omdat zien moeke zien steun neudeg haar. Hai vertelde.00k, hou.noar dat Meerten der aan tou was. Don 'bleef 't waark, waark en n zetje loater zalten rnoeke en bruier in veurkoamer te reren. n Dag wat loater. 30

33 As n lopend vuurtje was 't proatje deur 't Ioug goan, dat Meerten Korrengoa doodmin was. f ;ai doag kon e 't der ton doun, zeden ze. Doar kin je nou aan zain wat n minsk is T. Zo zond en zo dood. Dood kikt nait noar riekdom of,aarinoude, noar jonk of o1d, kiek moar noar Meerten. Meerten Korrengoa zoi vandan aigener worren van 't olderliek spui. Lien bruier Berend komt ja op 't spul van zien 'aanstoande. Aalbaaiden mooie briljante ploatsen. Schane, 'n goie vint, niks,nait knieps, nee, rij was e, krekt zo goud veur 't waarkvolk as veur,nerendounden. Dood tikt aan zien deurke. 't Zel aaltied zo wezen, besten worren nait old. Lo wer der redenaaierd in 't long. Ivleerten haar vot wei aan dokter vernomen, dat 't ter Tloar maal veur horn bieston, moar dat 't zo slim was, dat haar e,nait dinken Dou d ākter aanderdoags weer komen was, haren Berend en moeke mit 'dokter onnaaierd, dat ze horn 't moar vertellen rnozzen. Le stonden mit heur dreien veur 't Iedikaant, dou dokter zee, dat ter nait veul haans op beterschop was, en dat e der moar op reken mos, dat 't we1 ais op staarven aangoan kon mit hoin.. Moar och heden, odh heden, wat roakte dei,aarme jong don van streek. Moar moeke wees hom on n beter Ieven en dokter dee zienent ter tou. Dou wer e op n duur rusteg. Joa zeker, hai loof de aan n!even noa dit leven. Hai Ioofde mit hail zien haart, dat ter hie God gain onrecht is en dat horn dommit n zoaleg Ieven wachtte. Moar jonk te wezen en staarven te mouten, o dat is zo stoerl Aal meer mos e housten en koggeln. Wat was e baang veur besmetten van aandern. Hai dee ales krekt as dokter horn zee. Dākter kwam aal doag. 't Was gain zaikte van moanden en weken, moar van doagenl Mit kloare ogen konn je horn ieder dag. weer minder worden zain. Hai haar slim verlet, dat ter ais n domie bie horn kwam. En: dat was nou zo maal, ze zatten der aal sikkom n joar zunder. Joa, haren al wei 'n poar olderlingen west, moar dat was moar Iapwaark. Ze mainden 't wel %goud, moar Meerten haar der gain. troost bie vonden. Ze prouten der wat om tou. Le konden nait in Meerten zien toustand komen. Dat dat nou ook juust zo. 31

34 wezen mos, (fat ze zuncler domie zaten; wat muitte Meerten en -vraauw Korrengoa dat slim. Moar smirregs, don vraauw Korrengoa veur 't roam zat te braaien, wei kwam doar over 't brukje h6n? n Domiel ivioar wat veurent.? Ze kreeg der Ihaart:kloppen van. Hou duurde hai f t woagen?as dat nou nog ain was, dei krekt (aans docht as zai, al was 't ook n Jehovoagetuige, o n mormoon, n sabbatist Of n haailsoldoa:t,,dei mit Meerten over de woarhaid proaten wol, dat was nog doar aan tou ; moar zukkent? Dei veur n joar of wat nog lieur aigen domie was? Joa-oa, haar nooit ain woord in zien preken west, dat nait deugde, doar nait van... Moar Lai mainde dat horn onrecht,aan (loan was en hai haar om de hond gain spinweb veur mond had. Ze wazzen van nkander roakt en hoat haar vat kregen op vraauw Korrengoa en. op Meerten en Berend. Ze mozzen van dei domie niks, moar din ook gain spiertje meer hemmen. En doar kwam e aan I KeerI haar n boibred veur kopl Hai ston al in 't kaarn+hoes. Vraauw Korrengoa wist nait, hou slat ze cler rnit aan mos. Horn doar stoan Ioaten, dat ton vanzulm nait. Ze zette stoul aan zied en schondjede noar achtern tou. Ze bleef in haarnhoesdeur stoan. Ze was blied, dat e vot nai t mit oetstoken haand veur heur ston te plazen. Hai zee, dat e heurd haar, dat Meerten wei nait weer beter worren zoi en omdat zai gain domie haren, woi hai nou wet wat mit horn proaten. Bie,dood en grade raarnpen komen wie weer dichter bie nkander, vraauw Korrengoa. Dat kwam der zo vrundeik en eldindelk oet, dat woorden besturven heur in mond, dei ze zeggen wol van: Is veui te veul veurvalen, domie, ie mouten nail mainen, dat wie dat apmoai vergeten binnen". Ze zee niks. En ging domie veur noar Meerten zien Iedikaant. Nleerten zette grode ogen op. Pieltjes hoat schoten oet zien ogen, ze vlogen domie Iiek in 't gezicht. Domie haar hier ja. niks verneuden! Wat mos dei keerl bie hom? 't OI zeer kwam boven en hai woi domie trttnkiel rug toudraaien. Domie mos even op tanden bieten, moar dou Iaangde horn haand. Meertien hii haand onder cleken. Dou zee domie: Meerten, doe hest Lie mie op kezoatsie goan, is 't nou zo wied hen, dat doe van dien oi domie niks meer waiten wilst? Zo rnout 't 32

35 nail', Nog n Iuk zetje, Meerten, rn.isschain ik n6g eerder as doe, din mouten wie veur God verschienen. As bruiers van 't zulfde Imes bier zo wied van nkander of stoan, hou zel chat dorncnit din in 't Iieke komen7" Don Iaangde Meerten domie haand, dei hai n č)a oi. -- stoken Iii!. n Ketairke het domie mit Meerten proat do;:c vernarn e wei, dat Meerten muid wer. Moar don domie vol ging, vroug Meerten of domie gaauw weerkomen wol. Domie het ter nog n keer of drei weer west en 't wazzen Meerten zien beste ogenblikken. 't Het zien Iieden Iichter moakt e n z:en staarve. 1 inakkelder. Tien doagen noa domie's eerste bezuik bie Meerten werrei r l.lokken Iud en wer Meerten begroaven. n Domie dei nooit bie Meerten west haar, oet n aander Iaaidde begraftenis. Moa.r domie, dei z:en leste cleagen aa ļ do<r,; veur ^ Pur zicrl k ledikaant haar, zee ston ook r^.o^ ^, n ' ^voor^.^. ^ t`^j 't Was a riek woord I Dou werren kerkmuren, dei optrokken wazzen en. zoveul hoat brocht haren, deei hoaid. Meerten was ingoan in de rust, dei der overblift veur 't voik van God. Domie hoopte horn dour gaauw te vinden. Din zoiien ze veur aaltied bie nkander wezen, doar woar gain steukelderij of roezie, gain Qfgl.Inst bma,siyar- Ierij, gain boat of nied meer wezen zei. š 33