In Horn van Heerd. T. K. E. DE HAAS geb. OKKEN. DR. G. W. S. LINGBEEK. Met een woord vooraf DOOR P. NOORDHOFF GRONINGEN.

Transcriptie

1 In liskn van Heerd.

2

3 In Horn van Heerd. DOOR T. K. E. DE HAAS geb. OKKEN. Schrij{ster van "Olle Vrunden in Gronnegerland." Met een woord vooraf VAN DR. G. W. S. LINGBEEK. P. NOORDHOFF GRONINGEN.

4

5 . s. Het uitkomen van een nieuwen bundez schetsen van Mevr. DE HAAS-OKKEN is, na az het genoegen dat zij ons met hm'en ee?'sten bundel schonk, voor ons Groningers een evenement, en nu mijne vriendin mij weder vmagt om een enkel woord ter inleiding, geef ik dat maar az te gaarne. Want het zijn geen marionetten, die zij ona schildert: ezke figuur 1eeft, in onze herinnering hebben we er zuzke bewaard; de teekening is geen daguerrotype, maar scherp als een goed geretoucheerde photo. Vol vertro'ttwen beveel ik daarom weder dezen nieuwen bundel aan. Mogen de lezers er evenveel genoegen in vinden als in de "Olle Vrunden." LAAG-SOEREN, Mei DR. G. W. S. LINGBEEK.

6

7 BETJE.

8

9 BETJE. - "Is Juffrau hier in koamer?" "Joa vrau Beekman, koomt moar noader. Nou mien laive tied, ie huiven doar nait bie deur stoan blieven. Trekt 'n stoul aan en goat 'n beetje bie mie zitten.",,'n Oogenblikje den, want-e-e-e." "Joamoar ko-o-om, wat veur hoast heb ie wei. Ie binnen ja net 'n vlaigend vuur. Wie mouten nou 'n zetje I'usteg mit 'n kander proaten." "Ie hebben geliek Juffrau, want ik zol nou den ook ja van joe heuren hou 't zel vedan mit ons baiden." "Wis en zeker, en ik zel joe net zeggen' hou 't is. Want om tou proaten, dat dou 'k nooit. Kiek ais hier, ik wait van joe niks aans, as dat ia hier zoowat anderhalf joar wonen en dat ie 'n wedevrau binnen. Ik was verlegen om 'n arbaidswief en dou bin ie mie aanrekommandaierd- En dou heb 'k ja vot tegen joe zegt dat 'k gain geklets of geproat hebben woi, veur en aleer ik joe va1rtien doagen as 't woare op keur had harte arbaiden.

10 10 Want voluee mie dat nait, nou den hal' wie ja niks wieder mit 'n kander van neuden, en vol dee mie 't wei, den was 't den ja nog vroug genog. An dissa tied tou heb 'k aaltied omknooid mit maiden, moar doar bin 'k zat van en dik zat ook, ken 'k joe zeggen. Bin mie dat ook vrauwluu tegenswoorig? Leste dei 'k had heb was ook zoo'n echte flodderhillegie. Gek was 'k er tegen; 's morns vot van bel' oaf, 't kesjet moar uan, en 'n viefschaften rok of 'n wollen schoet, niks d'r van eurt! Dat was moar 'n blauw bont klaid aan, en 'n schoet mit bupzeelen over scholders man, en groote strooken d'r aan, net of ze op vlugt wol. Nou dat willen ze den ook 't laiste. Dou zai d'r zoo aankwam, zee 'k tegen heur: "mien git wicht" zee 'k "wat zest doe?" "Arbaiden" zee ze. "Loop doe rond" zae 'k "loat mie ais vuhen, hest ja 'n kesjet aan, bou wolt doe die boegen kennen?" "Hail best Juifrau" zee ze,,'t is zoo veul steveger, dat bin 'k zoo went." "Nou" zee 'k, "dat magst doe den zoo went wezen, moar ikke. nait heur. En woar is dien wollen schoet" zee 'k lien dien viefschaften rok?" "Hai" zae 't wicht dou tegen mie "ik hal' nooit van joe docht dat ie nog zoo olderwerelsk wassen, wei lopt nou nog mit 'n wollen schoet en zoo." Ik zee tegen 't wicht: "waist doe nog wei woar 't gat van deur is? en aans zel 'k die 't wei even wiezen. Jufi'ers heb 'k aan twei meer as genog, ik ken d'r gain darde bie gebruuken." Doarveur hal' 'k net zoo'n soort, dei heb 'k nog drei week

11 11 hollen, mqar oeh gommes, pronksk man, nait te geleuven, en wat zat d'l" onder? Zuuver niks, ken 'k joe zeggen. Ain hemd aan en ain in boalie, ainmoal hoaide zai ais 'n emmer vol woater oet graft, ik gong heur gauw aehternoa en ik zee: "pas bp Emehien" zee 'k "dat doe nait in graft vaist wicht, want kenst ja gain dreug hemd aankriegen." N ou ~ moar dei slieren hal' 'k den, zooas 'k joe zee, meer as genog van en ik doehte: "waist wei wat? Doe nemst aalle doagen 'n arbaidswief, den bist kloar en hest mit dat tuug niks meer neudig." Nou heb ie mie goud voldoan en ik wil joe wei geern hollen, as wie 't airts worden. kennen." "Dat zel ja vast. weigoan, ik bin d'r bliede om, dat ie mie wei hollen willen, ik mag hier ook wei verkeeren, en den het men laiver ain hoes, as aalle doagen 'n aander. Moar joen baide doehters, hou is dat, bin dei ook mit mie tevree J uffra u?" "Wat ken mie dat schelen? Heurt ais even vrau Beekman, ie besteden joe bie mie eurt, moar nait bie mien doehters. Zoo laank as ik leef, bin ik boas, dat heb 'k joe te zeggen, en as ie wat te vroagen hebben, den ken ie bie mie komen." "Dat is aalderbest, moar jonge, Juffrau, wat heb ie aans 'n poar laive wiehter, as 'k dat zoo moar ais zeggen mag, en aaltied gelieke nuuver en vrundelk en...." "Holt moar op te snaaren, ik wait zulf wei hou ze binnen. Zoolaank as 't Iutje wiehterkes wassen, joa zoolaank was 'k er stoap~lgek mit, moar nou ze wassen

12 12 binnen, nee eurt, nou mout 'k er niks meer van hebben.",,'t Is zunde dat ie zoo proaten, ik hoop nait dat ons laivm-heer joe d'r veur straft." "Wat wait ie d'r van mensk, wat ik op wichter tegen heb en aan wat kant dat schuld is. En wol ie nou den proaten' van straffen veur mie? Met joen gepreek heb 'k niks neudig en dugt d'r denk om dat 'k joe allen neg heb te arbaiden en nait om mie veur te preeken, as 'k dat heuren wi!, ken 'k wei noar kerk goan." "Och gommes.tuifl-au, zoo slim heb 'k 't nou hailendal nait maint, neemt mie dat vot nait zoo kwoalek, ie proaten ja vot net zoo vraid tegen mie." I,Joa, ik mos joe de wacht moar op slag goud aanzeggen, den komt joe zuks nait weer over. Moar ik wol nou ja over joe wat heuren. Joen man is dood ne?" "Joa Juffrau, och heerenk as 'k doar over begun..." "Wat nou, vot mit tip van 't schoet over oogen hen, zuks past mie ook nait eurt. Troanen en jeuzelderei heb 'k 'n bruir aan veri oren, schaidt doar nou ook moar gauw mit oet.",,'t Was zoo'n bovenste beste man, Juffrau, dei 'k misten mos en ie waiten ja zulf wat dat is, ie binnen ook ja wedevrau, net zoo goud as ik." "Joa, dat 's altemoal goud en wei, moar ik kremenair nait over mien man. 'k Reb 'n bult ondervonden, 'n haile bult vei is mie

13 13 sturven en zoo, en kiek dat kost geld om dat weer te kriegen, moar 'n man? dei ken 'k vergees wei weer kriegen, as 'k aan ain nait meer as genog had har." "Foi, foi Juffrau, 't is vreezelk, elk dei men heurt zegt dat ie zoo'n gouie man had hebben." "Goud? nou ja, moar 'n schoap is ook goud. Wait ie dat wei? En ik ken zuks nait oetstoan al is 't den ook nog zoo. Dou wie mit 'n kander verkeeren harren, was 'k wei ais bang en den zee 'k in mie zulf: "jonge jonge Betje" zee 'k den, "pas op wicht, dat zel doch wis gain joabruir wezen, want den bist doe d'r euvel aan, want vergeet doch nait, dat doe doar ab'sluut nait over magst wicht!' Moar den was 'k ook weer gerust, want den docht ik: "elk het in zoo'n tied mooiste kant veur, en dat zel hai ook net zoo goud doun as 'n aander!' Moar hail Iaank dum'de 't nait, of ik wis wei al hou loat dat 't was, en wat 'n slapscheet van 'n kerel dat ik kregen hal'. Och man, flauw wuir 'k er van. Dat gong aaltied moar: "best mien wichtje," r,goud Betje," of "joa, mie geern goud, as die 't moar noar 't zin is mien wicht;" En den weer: "Betje, wat wilst doe 't Iaiste?" en den sums ook nog wei ais: "zeker mien laivert," en zoo zemeide dat aaltied moar deur. Ik zee oet epres wei ais wat dat hailendal verkeerd was, moar hom was 't altemoal best. En den zee 'k sums: "zeg den doch in goudeghaid ook ais van nee, schel mie moar driest ais oet of viuik

14 14 mie ais oet, moar klets doch nait aaltied van Betje venr en Betje noa." "Wat trof dat aans mooi venr Jnffran, zol ik zoo zeggen, want 'n man dei boas wezen wol, har joe dunkt mie ook nait al te best past. Zol 't den nait veni minder worden wezen?" "Wat zel dei zet bednnden? Zoovenl zeker, as dat ik d'r znif wei riekeik wezen dnur? Non, doar heb ie geliek aan en doar koom 'k ook liek venr oet. Moar non ken ie den zeker ook wei begriepen dat ik om zien dood nait sjegrienderg west bin." "Meer kinder as disse Lwei wichter het Juffran nooit had?" "Joa, ook nog 'n jongtje, en dat dei sturven is, dat spiet mie nog aaltied." "Dat 's veraehtig gain wonder." "Joa, want den hal' 'k non ligtsehain "n kostwinder d'r aan had." "AI zeg ie non ook dat 'k preek, den mont 'k doeh zeggen dat ie d'r kwoad mit donn, as ie zoo proaten. As lk non zoowat nog ais zee, moar ie? Dat woont hier in 'n aaldersierlekst rent'nairshoes, kennen doun en loaten wat ie moar willen. Och heden, oeh heden, wat wedevran zol 't non zoo gond hebben as Jnffran Zandman." "Non is 't zeker ook weer mooi genog. WeI zegt joe hon roem en braid dat ik 't heb? En as dei jong leefd hal', non I den hal' ik nooit mien

15 15 boerderei d'r aan geven en den hal' 'k 't nog roe mer had. Zoo stait 't nou den moar net. Ain ding hal' 'k den weer z5rg over had en dat was, dat dei jong net zoo'n schoapskop worden was as zien voader. Mien wichter hebben wat meer van mie, moar noar mien zin toch nog veul te veul van heul' voader." "Wat heb ie nou doch op joen aigen dochters tegen. Hai, ik ken mie 't nait begriepen, dat doar nou wat aan schelen mout, en dat zegt heur aigen moeke." "Dat wait ie nou ja wei. Zai mouten ook ais tegen mie opstoan en ais aans willen as ik..as 't d'r op aan komt, den mout ik 't winnen, dat 's van zulf, al zel haile boudel ook barsten, moar ik mout d'r ook 'n beetje spul mit hebben, aans valt men d'r bie in sloap. lifoar overgeven dou ik 't nooit en mien zin gait deur, net zoo secuur. Gain mensk zel ooit zeggen kennen: "dei Juffrau Zandman let zuk deur heur aigen kinder op kop zitten." "N ou, ik denk er hail aans over, ik heb lait:;t aaltied vree en den as 't moar aits ken elk zien zin.". "Nee eurt, den bin 'k aans. Joen aigen kinder boas? 't Liekt mie noar niks. Dat was van zulf nait meugelk, moar ik hal' wei lied en mocht, dat't aaltied van dei nuvere lutje wichterkes bleven wassen. Och, zuk goudje mag 'k zoo geern lieden. Moar ik pro at moar over mie en ie zeggen niks." "Ja wat zel ik zeggen? Men zol 't zoo op 't oog nait zeggen, moar Juffrau,.Juffl'au, wei wait wat ie nog beleven

16 16 kennen mit joen kinder. Het liekt joe nou mooi tou dat d'r ais wat spul kwam, moar hai, zegt dat doch nait. Och, och, ie kennen joe nog wei ais aaldervreeselkst bekloagen, dugt d'r moar denk om, wat ik joe zeg." "Loopt ie rondom om miens gevaal. Wat zol 'k beleven mit dei wichter, mit heur "best Moeke, goud Moeke." Moar dat is mien zoak, dat gait joe gain spier aan, en wie hebben over mie al meer as genog proat. Ik zol ja over joe heuren. Heb ie aaltied al oet goan te arbaiden?" "Aaltied, nee dat nait. Moar nou al mennig joar. Ja ik zeg joe, vergees is mien rug zoo krom nait worden. Moar dou 'k mien beste man nog hal', nee dou gong 'k nalt oet, dei wol 't lang nait lied en. Moar dou hai dood was, mos 'k van zulf aanpakken." "Hou laank is he nou dood west?" "Joap? Nou, as wie mit 'n kander Zuudloarder maart beleven, - kiek, in dei streek hal' hai laank verkeerd, - den wordt '1, elf joar." "En houveul kinder heb ie?" "Ain, en dat is mien aalles, doar ken 'k nooit genog veur danken. Want dat is den doch zoo'n aaiderlaist best wicht, en zoo goud veur heur Moeke, doar wait Juffrau hailendal nait van." "Snaaren heb 'k niks mit op, moar doarvan ken 't wei zoo wezen." "Snaaren? Dat dou 'k nait, as ie 'n aander noar mien dochter vroagen willen, dei zel net zoo zeggen, dat ken ie driest Ieuven. In aalles het ze aaltied noal' mie Iustert.

17 17 Ik zee den: "jonge jonge mien wicht" zee 'k, "trauwen is mooi, moar 't het zien oetvaallen. Most die goud in 't wisse nemen", zee 'k. "En nait te gauw bie we zen eur, men heurt nait z.oo gauw dat d'r ain te loat komen is, te vroug dat gebeurt veul eerder. En kiek ais hier" zee 'k, "Annechie, vergeet nooit dat as doe trauwst, den komen z5rgen ook opzetten. Dain doe wat laanger" zee 'k, "den verdaim:t eerst wat over en kenst die nuver in 't sp ul zetten". Zai wol den van aalles aan mic gevon, moar dat wol 'k nait half hebben, want zoo laank as ik zond bin, red ik mie best." "Wat man het ze kregen?" "Nou, zai het 't den moar ais wat best roalrt. 'n Man dei best is veur heur en fiks in zien wark, en vairtien gulden in week, en ik zeg moar, wat zel 'n mensk meer bege81'en. Hai is bie 't spoor, riekelk twei uur loopen hier van doan, as 'k 't nou veur 't zeggen hal', den wol 'k zoo stommegeern dat ze wat dichter bie mie woonde. Moar nou 'k toch over heur aan gaang bin, mout 'k ook vot moar even zeggen, dat 'k hoop dat Juffrau mie mit 'n dikke zes week 'n dag of wat vrij geven ken." "En woarveur dat?" "Nou, den verwacht Annechie zooveul as heur eerste potje. 't Is aallens in eer en deugd goan, want guster het 't negen moand west dat zai trauwde. Nou kiek en in zoo'n gevaal wii heur aigen moeke heur laist biestoan, dat ken elk begriepen. 't Is zoo mooi, as ze bie 't spoor In Horn van Heerd. 12

18 18 vast wark hobben, den kriegen ze veur ieder kroam tien gulden om dokter to betoalen, en doar binnen zai mooi mit hulpen van zulf..as God nou moar zien zegen d'r op geft, dat 't a'moal goud oafloopen mag. Och heerenk, wat zel dat den 'n pak van mien hart wezell. Dat zel Juffrau den ja wis wei schikken? Heur man wii mie op slag hoalen as 't zoo wied is." ndat ken ja vast nait aans. Moar ik luip mien dochter nait aehternoa eurt, dat wil 'k joe wei zeggen." n Waeht moar ais, as 't zoover is den pro at wie nog 's weer. En mout ik nou den doagelieks moar komen?" nj oa, doar reken ik op." "Fiks Juffrau. Ziezoo, non mout ik 't ook broodneudeg verloopen." "Ie neudeg vot, en woar is dat goud veur? Ie hebben doch eten en drinken genog had en gain mensk waeht ja op joe." 7:Dei zet is Jufirau heurent. Moar kiekt, ik zit tegenswooreg 's oavends nog al loat op te naaien en te toeken. Want ik moak moar fiks wat kloar yeur 't lutje potje. Men is d'r zoo 'ivied oaf en ik bin d'r veur 'n week of wat nog hem loopen en heb Anneehie aalles zogt, woar ze om denken mos, moar zai kon ais wat vergeten. Doarveur het ze den heur moeke ook ja, dat dei heur wat helpt. Ik ken mie mit naaien best redden en den kost het heur ook niks. 't Mooiste is dat ze d'r niks van wait, nou bin 'k a1 zoo

19 19 bliede, as 'k zai hou ze opkikt, as ik doar mit mien pakje aankoom. Maar 't is 'n schandoal in wereld dat ZOO'll old wief as ik zooveul tied vergraimt mit proaten. Nou goa 'k den op slag ook vot. 'n Oavend Juffrau." "Ook z60, vrau Beekman." "Gouien oavend, vrau Beekman," "Ook gen'oavend, moar ik zai nait wei 't is..aan stem zol 'k zeggen dat ie 't wassen, Mans van Stroaten." "N et road en eurt. Moar hou loop ie zoo loat bie weg?" "Nou, dat aigenste kon ik joe ook wei vroagen." "Doar heb ie geliek aan. Ikke? ik heb mie wat ophollen. Eerst laank arbaiden, varven zoo laank as 'k zain kon, en dou nog 'n zetje oetrusten. 't Is in 't drokst van tied veur mie en......" "Nou komaan, ik mout ook wieder. Wie kennen 'n mooi endje mit 'n kander loopen, den ken wie ook nog ondertied 'n beetje proaten." "Dat is mie geern goud, moar hard loop en, dat ken 'k nait eurt." "Dat huift ook nait, moar sunt wenlleer is dat zoo veraandert, ie runden ja aans hoast bie stroat langs." "Och, ik bin tegenswooreg moar min in order." "Wat scheelt joe den? Doar heb 'k ja zuuver niks van heurt. Bin ie d'r allaank mit aanhoalt?" "Vief moand al ken 'k joe zeggen. En wat 't is? Och mensk, ik hab 'n zeenengestelte." 12

20 20 "Zoo-o-o. Nou, dat muit mie om joe van Stroaten, want dat is nait best man." l:nee, dat mag ie wei zeggen, en slim heb 'k 't ook, hail slim. Zeenen zitten mie overaal, deur nieren en spieren, zooas men den wei ais zegt. l~n kort van oam, dat ken ie nait half leuven. Oeh, oeh, dat if; zoo'n last. En houveul te meer kwoalen dat men heurt, honveul te meer dat men mennigmoal zulf d'r van krigt. En den ken mie sums mien hart zoo bot sloagen, den bin 'k verlegen. Want 't hart doar komt nou bie 'n mensk net anlles op aan, en as 'k doar goud om denk, den bin 'k hailendaal oet stuur." "Gain wonder. 't Hart huif ie mie niks van vertellen. Ik wait hou slim dat dab is. Want mien aigen Moeke is zooveul as aan heur hart sturven, en den wordt men nog benauwder. 't Is nait te hopen dat joe dat nog boven 't heufd hangt wat dei d'r mit beleefd het. Doodsbenanwd sums, ken 'k joe zeggen. Moar dokter heb ie doeh zeker ook. 'Vat zegt dei d'r van?" "Dokter, ja wis dei heb 'k ook. En wat dei zegt? Oeh nou, dei man is best, en hai komt geregeld, moar zeggen dut he nait veul. Hai zel wei denken: "wat 'k zeg, mout 'k ook woar moaken, en den hoi 'k mie moar laiver stil". "En medeeienen krieg ie dei ook, joa doch va~t?" "Medeeienen genog, moar aalgedureg wat aans, en dat

21 21 verlrauw 'k niks. Want den is man d'r ja nait aehter, seeuur nait. En aalderhande goud, oeh gommes, en veur jom'en bin 'k ook nis slim oet order west, moar dou krceg ik zoo'n dikkc witte drank, as dei moar 'n luk zetje sth stoan hal', den was d'r 'k wait nait wat op boom zonken, moar dei het mie hulpen, en zoonent wol 'k nou zoo stommegeel'll weer hebben, want den was 'k weer kloar, moar ik duur 't nait zeggen. Nou en den legt dokter mie ook sums 'n hail onneuzel gln.ske onder arm, mit nummers d'r op, Moar as ie mie nou vroagen: "helpt joe dat den ook?" den mout ik zeggen: "aan dit heden tou gain spier eurt." "Moar zegt hai den hailendal niks?" "Nait veu], joa en den zeg 'k ook zoo voak: "dokter" zeg ik den,,'t eten blift mie boven op moag liggen, 't wii d'r nait in, dat vuil 'k duudelk", moar doar wii he niks van leuven. Moar vertelt ie mie nou ais even, bin ie nog aaltied te arbaiden bie dat beroerde wief, dei J uffrau Zandman? Ik ken hoast nait leuven. dat 't woar is, moar ik zag joe d'r nou ja zulf van doan komen." "Joa, moar dut joe dat zoo nei? En woarom ainliek?" "Nou ko-o-m, holt joe nou moar nait zoo onneuzel. Zoo laank heb ie hier nou ook wei al woont om te waiten, dat zai nait veur zoo'n beste gait. En wat bin ie d'r a1 'n zet. 'n Vorreljaars om en bie, dunkt mie." "Elf week is 't west. En 't vo1dut mie goud, 'k mos laigen as 'k wat aans zee."

22 22 "Zoo, en mensken zeggen aans dat d'r lloast nait bie te verkeeren is, benoam tegenswooreg." "Dat valt 'n beetje tou. Joa, zai roast en schettert sums wei wat riekelk, moar doar steur 'k mie niks aan, den bin 'k doof zoo laank en den bedo art ze zuk van zulf weer. Moar zoo slim as mensken heur moaken is ze nait half eurt, dat ken ie driest; geleuven, en best van eten en drinken ook, dat huift nait aans.",,'k 'Wol wei geern wat meer van heur waiten. Vertelt ais op." "Aans wei geern van Stroaten, moar dat ken nait. Want proaten oet hoozen woar 'k verkeer, dat geft gain pas, dat heb 'k nooit doan. Juffrau vertraut op mie en den zol 'k al deksels gemain we zen, as 'k heur bie stroat brocht. Wat zeg ie zulf aans? Zoo reken ik aaltied en den zeg ik tegen mie zulf: "As die 't nou aanging, wat wolt doe den 't laiste, hou ze mit die deden?" Dat is zoo makkelk, want den wait 'k vot hou 'k mie aanstellen mout." "Ie hebben ainliek geliek. 'k Hal' joe moar nait vroagen mouten. Moar re..." "Joa ik begriep 't altemoal wei. 't Is joe om joen zeun ne?" "Ja, doar wait ie van zulf ook wei van." "Zol ik doar nait van waiten? Nou, nou, dat wait elk en elk begroot 't om jongeluu, want elk mag ze geern Hooen." "Ik heb d'r 'n bult verdrait van: 't Ploagt mie zoo slim."

23 23 "Dat 's gain wonder, en den mit joen lelke scheel d'r bie, dat past joe niks man." "Nee, hou zol mie dat passen. Zoo'n munster van 'n wief. As mien jong moar geld hal', den zol ie ais zain, den hal' zai d'r niks op tegen. Ennou zegt ze verachteg ook nog dat jong 't allenneg om 't geld te do un is. 0, as 'k doar goud in koom, den....." "JOll, grootsk is ze, dat mag 'k ook gerust vertellen, want,dm wait ieder, en hail grootsk ook. Lezent kwam 'k e1' ais, en dou kwam ze vot bie mie en zee: "Vrau Beekman, hier heb ie 'n bont sehoet van mie." "Nou Juffrau, vrundelk bedankt" zee 'k, "doar bin 'k bliede mit, dat is net zoonent as 'k ook heb." ".Ja" zee ze, "doarom geef 'k joe hom nou net, wat denk ie dat ik mit mien arbaidswief geliek loopen wii? Doar liekt mie 't niks noa.",,'t Was de muite weerd; zoo 'n bekstuk, zoo 'n roegerd, heur voader was Bet zoo'n roege-dofferd." "Hai van Stroaten; z60 heb 'k joe nog nooit sehelden heurt." "Dat ken best zoo wezen. Moar is 't 'n wonder dat 'k zoo proat? Ik mout doar dag op dag aanzain dat mien nuvere jong, mien Wilm, verkwient veur mien oogen, zit zuuver gain leven meer in. En vrouger, oeh heerenk, 't was aal leven wat d'r aan was, 't was ja net of he in wierdroadjes hong, en aan hom zulf zoo persies ken 'k joe zeggen, dat he wei op 'n stuuvertje draaien kon. 't Liekt nait mooi om zien aigen woar te priezen, moar

24 24 ik zeg gain woord te veul. En nou loch gommes, 't is hom a'moal te veul, hai lopt d'r net zoo sloereg hen. En as wie 's middoags bietoafel zitten, kikt he veur zuk deel, en as ik den zeg: "tou mien jong, wie mouten nou ja eten", den prikt hai 'n eel'appel oet schuddel aan zien vork, en stipt hom in zien dobbelaiertje, Moar opeten? Och, doar komt hoast niks van, hai puult d'r wat mit om. En vrouger as 't etenstied was, den zee 'k yoak: "Wilm, nait holferen mien jong, dat liekt nait mooi." "Nee Voader" zee he den "moar 'k heb zoo '11 honger en den heb 'k ain eerappel in mond 1 ain aan vork en ain alweer in 't oog." En den lig 'k 's nachts wakker, en den denk ik: "woar zel dat op oetloopen? Ik ken 't nait langer aanzain." "As Juffrau moar tougaf, den was aalles bliedschop." "Ja, doar mout ie moar op llopen. Wil ie wei leuven vrau Beekman, dat zai heur dochter veul laiver noar 't korkhof brengt?",;hai, foi van Stroaten, noll goa ie te wieel, mien laive man, dat is 't aalderleste toch ook." "Ikke te wied goan? Woar proat ie over? Zai het 't ja aalle doagen net zoo goud veur oogen as ik. Want heur wichtje, heur Giene, lidt d'r ja net zoo goud onder as Wilm. Bie aal mien elende bin 'k nog aaltied weer zoo dankboar, dat mien beste vrau dat nait mit aanzain mos, dei is doar veur bewoard bleven gelukkig." "Ain dochter heb ie?" "Joa en Wilm, mien dochter is bie mie, dei dut mien hoeshollen."

25 25 "M eer kinder heb ie nait as dei twei?" "N ou, as ie dat aan mien vrau vroagt harren, den har zai zegt: "Joa vrau Beekman, wie hebben vail', moar twei ken 'k joe moar zain loaten, dei aander baident binnen moar drei en vief joar worden. Doil mos ik ze veur 't oog weer misten, moar 't binnen en blieven mienent aaltied, net zoo goud as baide aandern, en 's nachts I as 'k dreum, heb 'k ze hail voak weer." Dat zol ze den a'moal tegen joe zeggen." "Och heerenk, den het <lei ook \Vat beleeft in wereld." "J oa, heur weg is zwoar west, en doarom bin 'k nou zoo dankboar, dat ze dit nait meer kregen het." "Joen zeun stait wis allaank in winkel bie van Dungen?" "AI joaren, en hai het 'n hail mooi stuuverke overspoart." "En as 't nou ais tou trauwen komt, wii hai den zulf 'n winkel opzetten? En den-ne hierzoo of e-e?" "As 't ooit zoo vel' komt, moar ik twietel, ik twiefel,ja den noatuurlek zulf 'n winkel en noar gedachten in stad. Och I zoo dicht bie dat maal-ebbel is ook nait zoo mooi, en mit spoor ken wie ook ja gauw bie 'n kander komen. Veur mie en mien dochter l11uit mie 't aans slim dat ze votgoan. Moar wat klets ik toch, meugelk aalbaide eerder dodd." "Ik heb joenzeun nog nooit doal'zoo in hoes verno men, hai mag d'r zeker ook nait komen. Moar wanneer z<''1in jongeluu 'n kander den ainliek?" "Nou, doar is wei road veur. Over miem hoes het 't wiet niks te kommedaiern, en zoo dounde komt Giene zoo voak

26 26 bie ons as ze wii. Moar over dag is Wilm bie zien boas van zulf." "Doar ken Jl1ffrau zoo over to keel' go an en roazen, dat Giene den sums zoo 'n zet vot is, want den wait ze wei van oost jong." "Joa gelukkig steurt Giene zuk doar niks ann. Guster zee Z8 nog: "ik loat Wilm nait los, al gait ~Ioeke ook op kop stoan." "Nou, Juffrau het wei voak begcerd, dat d'r ais spul kwam en dat kinder ais tegen heur opstonden, moar noll het zai 't den ja. Moar nou deugt 't d'r ook niks, nou mos 't laiver weer aans. 't Zel dunkl mie nog wei veur 'n kander komen, docht ie 't ook nait van Stroaten"? "Ja-a-a dat mout ie neudig aan mie vl'oagen. Mien laive mensk, ie verkeeren d'r aalle doag. As ie moar proaten wollen, kon ie mie 'n baile bult vertellen, den wuir 'k ligtscbain nog wat wies wat mie troosten kon, moar dat verdraai ie ja." "Och man, ik mag 't nait doun, ik ken 't nait doun. 'k Heb' al veul meer zegt as 'k ainliek van rechtswegen zeggen mog J en..." "Holt nou doch op, meer zegt as ie moggen. Wat heb ie zegt? niks meer as aalle lutje kinder bie stroat mie wei zeggen konnen. Moar zel lk joe ais wat zeggen? Dat wief het meer op mit beur geld as mit heur kinder, en gain slag het ze doan veur dat geld, zai bet 't in sloap kregen, want zai het 't arft. En as d'l' gounent hengongen en dei wollen heul' opha "

27 27 "StH, stil van Stroaten, zoo nait wieder proaten eurt, want den wor ie slecht, en dat was ja aaldertreuregst." "Nou ja, as 'k over heur aan gaang koom, den ken 'k mie hoart nait bezitten. 'k Zel joe nog wat zeggen. 'k Reb veur 'n zetje 'n malmeulen varft, en dou mos 'k as ja noatuurlek ook varven, en dou zee 'k tegen dei as: "doe bist 't aaldel'veurnoamste" zee 'k. "Want as doe varrot wast en stukken gongst, den lag haile boudel tegen grond aan, en 't spul kon nait meer draaien. Moar doarom hest doe niks gain verbeeldens, doe waist 't ja nait ainmoal. Moar nou bin d'r 'n haile bult menschen, dei vel'beelden zuk, dat zai zoo 'n as binnen, en dat haile wereld om heur draaien mout. Dei stumpers I En wie mensken zollen zoo zeggen, dat 't in wereld net zoo goud, joa nog veul betel' gong, as y.uks nooit geboren wassen. Zoo 'n mensk is nou bie mie dei aigenste Juffrau Zandman ook. En nou wil 'k van oavend over dat maalle wief gain woord meer proaten." "Wat zegt joen dochter d'r van, mag dei Giene wei lieden?" "Wat zel dei d'r van zeggen? En Giene lieden? nou, 't was te wenschen dat aalle zusters zoo mit 'n kander wassen as dei baident, of dei dreient mout 'k zeggen, want dat aander wichtjfl is ook ja net zoo nuver as 't moar ken." "Dei zel heur zuster ook nooit veri oaten, dat ken ie moar driest leuven van mie."

28 28 "Rom, kom, vrau Beekman, as ie nou arms niks zeggen willen, wat mien aigen oogen zain kennen, dat huif ie mie nait meer vertellen eurt. Steekt dat moar stu in buuts." "Rai, ie binnen ja zuuver hoast wat vranterg op mie. Geleuft 't moar gerust man, as ik 't belel'en kon, den kwam 't van oavend nog altemoal in 't lieke. Joen aigen dochter het dei ook drokte mit vrijerij of nait?" "Gelukkig nait eurt. Och, och, ik denk aalle oogen bhkken: "as God mie dat wichtje nait geven en nait hollen loa ten hal', den mog 'k mie zulf ook wei 'n kop...." "Rai stil, zuk proat ken 'k nou ab'sluut nait heuren. Ie waiten doch zeker wei dat ie doar kwoad mit doun? 't Is goud dat ie zoo maal mit joen wichtje binnen, moar zuk proat, hai nee, dat 'H slecht." "Mien wichtje is mien hoop en mien troost, as 'k net zoo zeggen zel as 't is. En as 'k slecht wor, zoo as ie zeggen, den krigt Juffrau Zandrnan dat loater te verant woorden en aans gainain. Moar doar bin 'k alweer bie dat wief aanland, en dat wll 'k nait langer." "Kom kom, van veul het zai schuld, moar aallens ken ze nait helpen. Moar wat bin ik den toch riek as 'k op joe kiek. Mien dochter is traut, moar dat is tot op 't heden altemoal zegen. Kiek, mien besie man dei mis 'k, moar op dat yak bin wie geliek, ie en ik, want ie missen joen Vl'au ja. Moar aans aalles zegen mit mien wicht." "Zoo o-o. Grootmoeke bin ie zeker ook aal? Want dat is 't eerste ja voak."

29 29 "Sunt drei week, jon., moar a3.11ens in eel' en deugd eurt. Bienoa elf mound was zo trauwt. Dat heb 'k heur aaltied slim veurhollen.",,'t Kwam ook nait in mie op, om doar verkeerde gedachten over te kriegen. Ziezoo, nou bin wie ja ook woar wie we zen mouten, ik mout te minsen hierzoo oafdraaien. AR wie nou nog ais weer mit 'n kander loopen, den heb 'k laist dat ie wat zotjesder loopen, want ie begonnen aal harder, en den wor 'k zoo poesterg." "Och heerenk, woarom zee ie dat den nait even, dat gait mit mie in sleur as ik losbandeg loop, want kiek dat bin 'I\: nait went, maisttieds heb 'k 'n bult te droagen, omdat 'k Juffi'au heur bodschoppen den ook dou." "Nou, 't teste den moar en wei te rusten." "Ook zoo van Stroaten, en beterschop mit zeenen." "Heur ais even Giene, doe magst zoo flen tegen mie fiuiten as 't wist, moar 't het gain vat op mie eur. Jt~n ik zeg die nog ais, moar nou veur 18ste keel', dat dat slingeren en sheren mit Wilm van Stroaten van stonden oaf aan oet is en opholt, zoo wis en zeker as it dien moeke bin. 't Het mie al laank genog verveelt, en ik bin d'r zat van en dik zat ook. Dat gestoa om houkjes en Mrntjes bin 'k a1 laank gek tegen west, moar nou is 't den oet. Hest 't hegrepen?" "Moeke, dat ken joe gain eernst wezen, dat ken ie nait mainen."

30 30 "Wat deksel is mie dat? Doe grootbek, begunst nog weer van vem"en oaf aan? 't Scheelt mie gain hoar, of 'k geef die 'n slag aan ooren. En wolt doe mie vertell en wat ik main joa of nee? 't Wordt nog aal mooier mit die." "Moeke, och heurt nog ais even noar mie." "k Bin ainliek nog gekker as doe, drtt 'k 't dou, moar ana, zeg op den nog ain keer." "Moeke dit wol 'k zeggen. As ie eerlieks wat verkeerds of gemains waiten van Wilm, den geef 'k hom van doag nog de bons en aans..." "En aans? wat aans, doe bertoale rakkert? Zeg op, wat aans?" "Den hoi 'k vol van zulf, want den heb ie niks gain reden om d'r zoo op tegen te wezen." "Zoo-oo, heb ik doar gain reden tou? Ik dochte dat jk zulf old genog was om te waiten, wat reden of ik hal', joa of nee, en dat zoo'n bekstuk as doe bist, mie dat nait eerst zeggen huift. 'n Schandoal is 't, zoo 'n haffeltoet as doe bist, staist ja zuuver op achterste pooten en dat tegen dien aigen moeke. En dat allenneg omdat jk opkoom vem die en dien geld. Zoo'n koale krint, zoo'n verschimmelde grau-art, meugelk stief van schulden. Dei denkt: "as ik dat onneuzele wicht, dei Giene, moar los kriegen ken, den bin lk hulpen, dat schoap leuft mien l1100ie proatjes, en den ken ik mooi weer speulen van heul' geld."

31 31 "Moeke dat mag ie nait zeggen, Wilm wol mie net zoo goud hebben as 'k arm was." "Mag ik nait zeggen? Wolt doe mie de wetten stellen? Ik zel zulf waiten wat ik zeggen wil van dei eerdmiet, dei koale scharminkel, zugt d'r net oet of hai mit kenienen deur troalies vret. En den wolt doe nog proaten van volhollen, doe katoas van 'n wicht? Dat mout d'r nog bie komen. Ik zrg die, oet is 't eur, en niks aans." "Nait zoo scheid en Moeke, op mie dat ken mie niks schelen, moar op hom, dat dut mie zoo zeer." "Noll nog aal mooier, en doal'om zol ik mie stilhollen? Bist nait wies wicht? Vragst doe d'r ook noar wat mie zeer dut? Ik zeg die nog ainmoal, oet is 't cur, dien haile vrijerij." "Nee Moeke, elat komt nait in mie op. Ik bin drei en twintig joar en ik hoi vol. Dat hal' ie zulf ook do an, as ie in mien schounen stoan harren." "Ja dat most moar leuven, ik d'r zoo veurstoan as doe. Wat denkst doe, dat ik 't ooit in kop kregen hal' om mie te vergooien aan zoo'n Veling, zoo'n Poepenbasterd? 'Ii: Hal' ook laiver wilt, dat ze mie den vot moar om hals moakt harren." "Dat ken Wilm nait helpen Moeke, dat zion grootvoader oet Duutsland komen is, en doar is hai ook gain spier minder om." "Wat is dat? Wolt doe,ook nog begunnen Gal'tje? Giene ken 't aans allenneg wei oaf, wolt doe dien mond

32 32 d'l' ook nog insloagen? Waeht doe moar driest oaf, dat ik die d'l' bie roup eur. Zol 'k van die ook nog kompelmenten oafwaehten?" "Moeke, woarom mag Gartje dat nait zeggen, zai het ja geliek, dat dut d'r niks aan oaf en....." "vvel nee. dat dut d'r niks ann oaf, net zoo min zeker as dei haile verhongel'de varversboudel d'r wat aan oaf dut. En ik zel die nog ais wat zeggen. Het gebeurt nooit, dat doe trauwst mit zoo'n hongerlap, mit mien toustemmen nooit. Hest heurt? nobit, nee nobit." "Het spiet mie vreeselk Moeke, meer as 'k joe zeggen ken, moar oafzain van Wilm dou 'k nait, '1 komt nait in mie op. En doarom as 't den nait aans ken en ie joe nait bedenken, den dou ik 't zundel' joen toustemmen." "Nou ik woarsehauw die vear 't leste, ik ken nait leuven, dat doe dat deurzetten duul"st. En bedenk wat d'r den van komt, doe waist nait wat doe dust." "Ik dou 't 10chO" "Nou, op aigenste dag (Jat doe de gebodens aangefst mit dei koale jakhals, gait dien J\foeke's deur dieht vear die en veur aaltied, dab heb 'k die te zeggen. Hest nou nog keroazie, of wordt 't nou al war, aans?" "N ee Moeke, net as 'k' zee, 't spiet mie oakelk, moar as 'k 't om joen draigementen overgaf, was 'k "'"rilm nait weerd." "Draigementen, ja dab zest aans zaino Doe komst nait weer in mien hoes, en haile Giene is zoo goud as dood veur ons, dien noam zol hier nait weer nuimt worden,

33 33 en dien ainegste zuster kenst ook moar van oafzain. Huifst nait verwachten wezen, dat ikke of Gartje ooit van zien leven over dien druppel komen zellen." "Ikke aal, Moeke I" "Wat is dat? Begunst doe ook net zoo? Wol t doe ain lien trekken mit Giene, en dien moeke veur 't heufd steuten? Dat heb 'k ja wis verkeerd verstoan." "Nee, nee, Moeke, ie hebben 't goud verstoan. Ik blief nooit weg bie Giene en Wilm, nooit." "En as ik 't den niit Heden wi!, wat den?" "Den goa 'k d'r toch hen. Ik bin nog twei joar older as Giene, en dus ken ie mie 't nait verbaiden, net as of 'k nog 'n lutje wichtje was." "Ja-a-a, dou ie baident zukke nuvere lutje wichterkes wassen, wei har dou docht, dat d'r zoo'n uur as dit ooit komen zol; 'k har ja veul eerder om mien dood docht." "Is dat nou den nait allen neg joen schuld Moeke? Och tou, ik smeek joe d'r om, bedenkt joe nog, den bin wie altemoal zoo gelukkig mit 'n kander as wie worden kennen. Och tou Moeke." "Nooit, al zel haile boudel ook breken. Nooit." "En as ie Giene den nait langer in hoes hebben willen, woar mout dei stumper den onder dak?" "Denkst dat mie dat nog wat schelen ken? Loat zai rondom loopen om miens gevaa1." "En..... en zai mout doch ook hoesroad en zoowat hebben as zai trauwt, Moeke. Hou wordt dat den?" "Zoo, most doe nou 't woord do un? En doe zitst doar In Horn van Heerd. 3

34 34 moar te liepen Giene, en denkst dast mie zoo nog bie 't hart kriegen zelst. HoI moar gauw op, winst d'r niks mit. En hou eerder dat doe die nou moar oafwaaist, hou laiver dat ik 't heb. 'Vie hebben veur goud mit 'n kander oafdoan, te minsen as doe die nait bedenkst. En wat doe mit krigst? Nou, wat dien aigen is, dat kenst mitnemen. Moar ik zeg die veuroaf, zoo wied komt 't nait, want doe zelst nou wei gauw wies worden, woar 't veurnoamelk om te doun was, om die of om dien geld." "Is Juffrau hierzoo?" "Joa, wat zol dat den?'. "Ik heb 't opkoamertje opfailt en 't stof ook oafwist, zel 'k nou moar in veurkoamer begunnen, Juffl'au? "Nee, eerst mout ie hengoan en loaten aalle gedienen aan ondern ton om deel zakken, hier in 't bovenen." "Ik begl'iep joe vast nait goud." "Hou dht zoo?" "Non mien git en gain ende, 't is ja half tien in morn, zun stait hoog aan hemel en nou zol ik gedienen zakken loaten? Hou komt Juffrau d'l' bie, den was 't ja net of 't hoes daip in rauw was." "Wil ie 't do un, joa of nee? En aans dou 'k 't zulf, want gebeuren zel 't." "Och gommes, Juffrau, Juffrau, dat dee 'k toeh nait. Zeker woar, oeh dugt dit nait, ik ro:td joe 't slim oaf." "Ie hebben mie niks oaf of aan te road en eurt. En as

35 35 ie nait langer verkaizen om te donn wat ik joe bestel, den-ne-e-e....." "Ja, den-ne ken d'r Ilooit meer van komen, as dat Juffrau mie koop op zegt. En dat woag ik d'r op, want ik ken arbaidshoezen genog kriegen, al wol 'k hier Iaiver blieven, omdat 'k hier non al zoo 'n zet bin en hier wei verkeeren mag. Moar 't muit mie doch, dat 'k mie zoo lank stilhollen heb, 'k hal' joe 't al veul eerder zeggen mouten." "Zoo, wei ja, doar is net verlet om, dat ie mie wat zeggen mouten. 't Zel wei wat deegs wezen. Ain ding heb 'k joe te zeggen, ie proaten nait over..." "Ja en doar zol 't non net over wezen. Alle mensken spreken d'r schaande van, zoo as ie dat Iaive wichtje behandeln, en gain mensk dnurt joe 't liek in joen gezicht zeggen. Moar lkke wei. Is dat mie ook 'n levent, zoo as ie doan hebben? Bin ie blind, dat ie nait zaggen, hou wit en hon spits dat dei stnmper om heur neuske worden is? Zoolaank as zai non onder gebodens is, is ze a1 vot, henr aigen moeke het heur votjagt. J a, ja-a, heur aigen moeke, en zai is in hoes bie Mans van Stroaten en doar het zai 't betel' kl'egen, venl betel', want doar het ze laifde kregen, dei bin wies mit heur, moar hon ze d'l' onder lidt, 't is nait te geleuven moar wei te zain, zai, en heur znster ook. En non wol ik joe's vroagen of ie's nachts nog sloapen kennen en of ie vree hebben in 't hart, en of ie denken duren, dat ons Iaivm Heer joe dat loater vergeven ken? Ik zeg joe: "nee Juffrau en nog 's nee, vree van binnen en l'ustege nachten ken ie nait meer hebben." En doarom 3*

36 36 wol 'k joe zeggen: "Aallens ken ie nnit meer goud moaken, moar 'n haile bult wei. Goat hen en zet nou op joen wichtje heur trauwdag deur weer veur heur open. In joen leste uur hier op disse wereld zel ie d'r veul makkelker om liggen." "Goat hen en loat optrekkers zakken en past op joe zulf." "Kiekt ais oet, Juffrau, hou vol vlaggen dat 't overaal is, dat is veur joon wichtje en heur toukomende, en nou zel heur moeke's hoes rauwen? Ze komen hier ja veurbie." "Wat ik wil en nai t wii, doar huif ik gain mensk rekenschop van geven, en aan joe zeker 't aaldel'minste." "Nee, gain mensk huif ie rekemchop geven, moar wei aan God, vel'geet ie dat?" "Nou heb 'k 't zat, dat gejeuzel van joe eurt, en nou den ook gain woord meer." "Juffrau zel berauw kriegen, zoo wis as wie hier stoan." "Dat is mien zoak." "He, komst d'r endling aan? Wat duurt dat van oavend laank Wilm, 't begon mie ZUUVer te vervelen, as dat mog, dat zel 'k d'r moar bie zeggen." "Joa mien wichtje, mien Gientje, dat most d'l' ook bie zeggen, want vervelen mag die zuks nooit, 't is ja 'n bewies dat 't onr zoo best gait. 't Was den vandoag ook weer bel'toal, zoo'n beste dag as wie had hebben. As 't zoo blift, ken 'k 't gauw nait allen neg meer oaf in winkel."

37 37 "Joa, wat gait dat mooi be? ainliek hoast bov:en ver waehten. Wat wol Brander hier, vast nait veul deegs, of wei?" "Dat heb 'k die nog ins nait verteld, moar wat 11eb 'k mooie woar op::;loagen." "Zoo, doar kwam Brander doeh vast nait over? Ik zit hier aaitied zoo mooi in pijkoamer, 'k ken aalles zain, moar 't is zoo muilek, dat 'k niks heuren ken van proat in winkel." "Dat huift ook nait mien snoetje, ik wi! die 't ja aitemoal geern vertellen. Brander? N ou, dei wdl mie 'n partij rezienen aansmeren, hai hal' 'n stoaltje bie zuk. "Nee" zee 'k, "dei wi! 'k nait hebben, ik wi! allenneg eerste soort hebben, dit is tweide." "Ja" zee he, "moar doal' gelden ze ook noar, ie huiven d'r nait veul veui: geven." "Ik zeg joe ja" zee 'k, "dat 'k allenneg eerste soort ver koopen wh." "Oeh kerel" zee he dou, "wil ie 'n koopman wezen en ie binnen nog zoo onneuzel? Veur tweide soort insioagen, man, en veur eerste verkoopen, begriap ie dat nait?" "Dat is bedraigen" zee 'k "en aans niks." "Dat is handel" zee he "en niks aans, en den verdain ie dubbeld." "Zoo'n bestoan heb 'k nait" zee 'k "en as ie dat van mie doeht harren, den bin ie d'r gluiend bie. 'k Wil eeriek deur tied" zee 'k." "Harst groot geliek mien jong. Oeh foi den doeh, as wie zoo begunnen zollen, dat was ja elendeg. En wat zee he? 'k Reb nooit gain goud oog op dei kerel had, pl'oat net zoo mooi, ken wei 'n viseh oet 't woater PJoaten en maint d'r niks van."

38 38 "Ja wat zol he zeggen? Rai foeterde wat van onneuzele koopluu en zoo, en dou gong he vot." "En wat wol Jonechien? "\Vat har dei ja 'n aalderarmhartigst gejeuzel, 't is aans al nait veul mit heur, moar nou was 't ja biester." "Joa dat was 'to Ik zee net as doe. ""Vel Jonechien" zee 'k, "wat zel wie nou beleven? Ie kieken ja net of aallens op is en niks meer over, wat is d'l" nou doch wei gebeurd?" "Och" zee ze, "dat ken ie wei begriepen zunder dat 'k joe 't nog weer zeg. Ik ken nait aaltied vot op slag betoalen.",,0 zoo, bcil'gen, 't 611e laidje. Rest 't doch wis nait doan Wilm?" "Nee wat dochst? 'k Wol ja nog laiver; nee heur, doar begun 'k nooit mit. Doar heb 'k zooveul verdrait van had bie mien boas; al gong 't mie niks aan, ik kon 't den <loch ab'sluut nait hebben. Ain klant har he, dei har d'r ais zeuventien gulden stoan, en dou zee boas tegen heur: "zoo ken 't nait langer, ie zellen ook oafbetoalen." En verachteg, van dat pas oafaan begunde 't wief z66: den betoalde zai 'n rieksdoalder oaf en kochte veur 'n dikke drei gulden weer, en dat hait den neren. 't Is wat moois! Nee eur, goud is goud, moar aal te goud is gek." "Wat zeest tegen Jonechien?" "Nou, wie wassen gauw oetproat. Ik zee: "nee Jonechien, dat heb 'k joe zoo voak al zegt, mit borgen ken 'k nait begunnen, ik ken 't nait aan joe doun en waigern

39 39 't aan 'n aander. Ik verkoop goudkoop, moar 'k wil geld bie de visch hebben." "En Vriezer zien vrau zooeven, wat verlet hal' dei nog zoo loat op oavend?" "Och ja, begriep ais even, dei arme sloof, dei mos 'n half ons vet hebben en zai legde net vairdehalf cent op teunbank. "Mien stumper" zee 'k, "ie mit 'n man en zeuven kinder, wat wil ie begunnen mit 'n half onske vet?" "Och" zee ze I "nee, dat 's woar, 't geft nait veul, moar mien man bet zien geld nog nait kregen van week." "Ocb, dat arme wief, nou mout ze ook nog laigen om dei gemaine zoeplap van 'n kerel. Ja, dat is ja zoo, want dei het noatuurlek aalles verzopen. Hest heur toch wat geven?" "J oa mien wichtje, wees moar gerust. Dei centen heb 'k aannomen, moar 'k heb heur 'n pond vet geven. 'k Wol dast ais zain harst, hou bliede dat dei sloof was." "J oa, nou dat was best van die. Wilm, dat 's 'n aander proatje. Moar mie dugte, Gartje kwam hoast ais weer." "Kom, kom, zoo laank is 't nog nait leden dat ze hier west bet. En em'guster is mien zuster hier ja west. Verlangst nou al weer zoo bot? Hou is dat mien laivert, doe kenst 't doch wis ook wei stellen mit dien man allenneg, of nait al te best?" "Nou, begun nou zoo nait eur, want dab waist doe goud genog, mien jongtje, moar och, doe begripst j;1 wei, ik verlang aaltied zoo slim om weer wat over :Moeke te

40 40 beuren. Moar best geliek, Gartje bet nou guster-em'guster weer aalles van Oaltje beurt." "Mie dunkt ainliek Gientje, dat Gartje nag drei week wacbten zel mit komen." "N og drei week, en woarom dat?" "Nou, nou, pas op, pas op!",,0 ja, stil, ik docbt d'r nou net zoo gauw nait am, moar den is 't ja 'n joar leden dat wie trauwt binnen." "Dat ik boast volmoakt gelukkig worden bin." "Ikke ook ja, moar ocb Wilm, dat mit Moeke, dat komt mie aaltied weer boven, dat most mie nooit kwoalek nemen eur. Aans, joa, as dat d'r nait was, was mien geluk volkomen," n'k Wait 't wei mien laivert. En kwoalek nemen, zegst doe? Nee, dat komt nooit in mie op. Zel 'k die ais wat zeggen? Mie dunkt dat 't altemoal wei terecbte komt, as wie vedan waig in koamer kriegen. Moeke mag ja zoo stomgeern lutje kinderkes Heden." "Wat zol dat 'n zegen wezen, moar 'k leuf 't van doag nog nait, want doar is Moeke veul te stief tou, om de eerste te wezen, dei biedraait." "En wie kennen 't tocb nait perbaien, want Gartje mag ja nait ainmoal over ons proaten, en ons braiven mout wie ja aan vrau Beekman beur alderes sturen." "Joa, 't is zoo treureg as 't ken. Hou zel ons potje baiten Wilm, wat dunkt die?" nas die 't gaud is, den bar ik docbt, as 't 'n jongtje is,

41 41 den 'n Manske. Moar as 't 'n wichtje is, den 'n Betje I noar dien moeke." "Och jong, zoo wol ik zoo geern. Moar ik dus 't nait zeggen, want ik docht: "Wilm het nog nooit 'n goud woord had van Moeke, dei is aal tied d wars west, dat ken 'k nai t vroagen," en nou bin 'k wei zoo aalderkrachtdoadegste bliede, mien jong, dat doe 't zulf zegst." "Geef mie den 'n smok. Den zel 'k die zeggen, wat 'k nog meer docht heb..... Ziezoo, nou zel 'k die vel' teilen, wat 'k meer docht heb. 't Zugt ja nog hail vel' hen, moal' men denkt toch veuroet en dat is ook niks. Ik wol zoo: ons potje zel nooit wies worden, dat Grootmoeke heur of hom en ons nait zain wil." "As wie 't lutje hollen maggen, den ken dat ja nooit. Hou zol dat nou?" "Heur 's even. Ik leuf nooit, dat Moeke dat volholt, dat zai die nait zugt. Op ain of aander tied komt 't secuur weer terechte, dat leuf ik steevast." "Och Wilm, wat zol dat 'n geluk wezen." "Zeker, moar wat was 't den sneu 1 meer as sneu veur Grootmoeke, as ons lutje niks van heur waiten wol. Dat zel nait gebeuren. Wie zellen aaltied aan ons kindje vertellen, dat 't 'n laive grootmoeke het, moal' dat dei zaik is. 't Is ja ook 'n zaikte. Want wei kon nou aans zoo volhollen." "Ja-a 3., moal' doe waitst nait halfhou stiefkopt dat Moeke is. As dat ken mien jong, zoo as doe dat van zins bist,

42 42 den bm k er zoo bliede om. Doe bist zoo goud tegen Moeke, 't is zuuver 'n wonder; mennegain.... J} "Ho, ho, ho, Gientje. Moakst mie weer veul mooier as 'k bin, wicht. Ik bin Moeke aaltied zoo dankboar, dat ze vrouger joaren zoo goud op die past het. Doe wast ja zoo'n iepenkrietje en konst d'r hoast nait boven op komen. Nou, en as dat heur nait gelukt was, hal' ik ja nooit zoo'n nuver besi wiefke kregen en..." "Nou most doe die op slag stilhollen heur, aans dou ik handen veur ooren. Moar nou verder, hou zel dat den?j},,0, dat 's ja makkelk genog. Wie zellen 't potje, as 't joareg is en zoo, ook aaltied wat geven van Grootmoeke, en zeggen dat dei ook zoo bliede is." "As 't moar ken." "Wis ken dat. Ik zel 't, as 't zoo wied is, ook aan Voader en Oaltje zeggen, dei mouten ons mithelpen.j} "Dat 's veur Voader ook 'n zuur-appel. Zol dei dat wei willen? Ik dus hom 't ins nait vroagen." "Dat huifst ook nait. Loat dat altemoal moar aan mie over." "WeI is van doag joareg?" " Ikke, ikke, ikke." "Hou hait ikke?" "Betje ja, Moeke, is joe dat nou vergeten?" "Nee, wis nait, moar hou haitst doe den meer as Betje?" "Betje van Stoaten,"

43 43,,0 foi, foi, niks van woar. Gauw betel' zeggen." "Den zel Betje ook 'n appel hebben?" "N ee, nee, doe bedellapke, hest zooeven al 'n appel had. N ou, hou haitst doe nou?" "Betje van Stoaten." "As doe nait betel' proaten kenst l gaist domee nait mit Moeke noar 't spoor om Tante Gartje te hoalen." "Betje van StrrlToaten den." "Ziezoo o o. En hou old bist doe nou?" "Vief." "Wat vief?" "Vief joa.",,'vat is dat nou weer?" "Vief joarrr. Bin 'k nou ook goote Moeke as guste?",,0, 'n hail stuk, Moeke ken 't be::;t zain, genog. Moar as doe zoo maal proatst, den worst weer 'n hail lutje potje. Moar kiek ais tou 't glas oet. WeI komt doar verachtig al aan?" "Tante." "Joa, Tante Gartje, goa heur moar gauw bie deur te muit. Den most Voader ook roupen." "Dag Gartje. Kom he~t 't lutje alweer op arm? Doar wordt ze hoast te groot veur." "Dag Giene f dag Wilm, ik fielsetair joe eurt, mit 't wichtje heur vermeerdern van jom en." "Danko, danko. Nou gauw houd en mantel oaf en den zitten." "Ikke op schoot."

44 12 "Ja wis, doe komst bie Tante op schoot. En wat bist doe ja groot worden. Gommes doagen, wat 'n groot wichtje." "Ja, wie wollen mit ons baiden noar 't spoor west hebben, om die oaf te hoalen, moar doe bist ons te gauw oaf west. Wie harren op aander train rekent." "Ik eerst ook. Moar 'k was kloar en dou di)cht ik: "den heb wie nog 'n beetje meer aan 'n kandel" Zoo'n dag is zoo gauw weer vot." "Joa, dat spiet ons aaltied zoo, Gientje ne?". "Ja wis. Moar hou is 't mit Moeke, Gartje? Zeg dat eerst gauw." "Dat ken 'k zoo gauw nait zeggen. Moeke wordt ainliek mindel', dunkt mie.",,0 heerenk." "Ja nou, most vot nait zoo verschrikt worden. Moeke is nait zaik zoozeer." "A:U Tante, Omoeke is ja aaltied zaik." "Wacht, doar komt Aantje net aan mit koffiepot, Moeke het nog niks koft veur ons feest. Doe most moar even mit Aantje en hoalen wat. Aantje, dou heur 't manteltje en goud moar om in gang, en goat den even mit joe baident noar beketbakker de Wit." "Eerst mout Betje nog even zain wat Tante heur mitnomen het." "Wacht den moar even in keuken, Aantje." "Kiek, dat is veur die van Grootmoeke. Bloudkraaltjes

45 45 mit 'n mooi slotje om dien wies halske, en dit krigst van mie d'r bie, armbandjes. Nou zel 'k die 't ook vot omdoun. Oeh, oeh, wat bist doe nou mooi." "Kiek is Moeke, kiek is Voader." "Jonge, jonge, 't is veul te slim. Dei laive beste Grootmoeke en Tante ne? M oar nou zel Moeke Aantje weer roupen." "Wat mout 'k hoalen, Juffrau?" "Hai, 'k bin glad oet stuur. Dat vel'gat 'k ja hailendal om te zeggen. 'n Half pond oalendjes, en den most ais vl'oagen of ze al oue wieven bakken, den most doar 'n pond van mitnemen." "En as ze dei nait hebben, Juffl'au?" "Den moar wat mangelkroakels." "En as ze dei den nait hebben"? "Hai Aantje, wat bist 'n kweeteldeus. Den moar kletskoppen, en nou veuroet. Dat spande d'r, en dat lutje ding wol'dt zoo wies, zai kikt Gartje woorden kant tot mond oet. Vertel nou gauw van Moeke." "Ja, ik heb joe d'r ja aaltied al van verteld." "Oeh, dat is zoo, moar doe zeest zooeven ja dat Moeke minder wuir. Most reken, wie heuren van gain mensk d'r wat over as van die, en ik heb voak gain rust of duur. As 'k e1' goud om denk, den wol 'k wei noar Moeke touvlaigen, en as 'k nait bang was, dat 'k 't a'moal mindel' moakte, har 'k 't al laank doan." IlJoa, Ga1'tje, dat kenst ook wei begriepen, 't stait mit

46 46 Giene op en 't gait mit heur noar Mr. Vertel ons nou aallens ais van veul'en oaf aa.n," "Nou goud den, moar den most nait aallaan mit buusdouk zitten Giene, en dat op ons groote feestdag." "Dat is best, moar begun den doch ook te vertellen." "Veur jom'en heb 'k joe al verteld dat Moeke zoo min begunde te sloapen, moar achternoa bekeken, den if; 't al veul Iaanger mis ",vest. Dou hal' 'k doar nog zoo gain arg in, moar jong8, jonge, wat was Moeke vranterg, as vrau Beekman ais 'n poar doagen vrij vruig. Moeke zee nooil: "woar wol ie den hein?" moar och, dat wis ze ja ook wei, en dat het heur den al stoken, ken 'k wei begriepen. Lang7.oamerhand, aai zoo van laiverloa begunde dat den mit 't sloapen en dat slimmerde moar aal aan. En van aallens hal' schuld, maar 't lag nooit aan Moeke zulf. As ik 's morns vruig: "heb ie goud sloapen Moeke?" den was 't ook glad mis, en huil 'le mie stil, den was 't nog mindel'. Den zee 'k: "heb ie wat sloapen?" den ging 't: "hou kenst dat nou vroagen, wei ken non zoo sloapen, as ze joe aallaan opkloppen." "OpkIoppen" zee 'k den, "och Moeke, wei zol joe nou opkloppen, dat binnen verbeeldens van joe." "Loop doe rondom" zee ze den "mit dien verbeeldens. J oap zel van doag op 't dak en kieken of doar oak bnnseis of znk tung is, want d'r holt secuur wat ton." Non, Joap gong op da.k bie genten langs en leeele onder pannen en joa man, hai zag 'n brinsel loopen.

47 47 Maar don mas ie Moeke ais heurt hebben:,,'k zee 't Ja aal, doe aaltied mit dien goud sloapen." Dou mos timmerman komen en breken pannen op om 't nust te zuiken, 'n ruuderij van belang, moar dei von niks, moar moakte 'n hail getimmerte bie latten van laiboom, want Moeke hal' zegt, dat ze doar bie opgongen. Aander morn zee 'k:,:was 't nou betel' van nachts, Moeke?" "Nee" zee ze, "wat zol 't beter wezen, nou klimmen ze bie zinken piep van regenbak op." Best, doar kwam ook 'n getimmerte om tou, en Joap vong vail' bunsels, nou aallens den mit 'n kander gong dei last over. 'n Dag of wat loater kreeg 'k slim wind van veuren don 'k weer vruig: "hon is 't goan, Moeke?" "Vragst dat nog wicht? Hon zol 'k sloapen k81men? Wie hebben vleddermoezen achter 't behang en dei lewaaien haile nacht deur." "Gommes doagen" zee 'k, "dei heb wie al zoo laank as mie den ken mag en doar kon ie ja zoo best om sloapen. Vrouger zee ie: "al komen ze mit 'n trom venr mien ber, den wor 'k nog nait wakker en nou is 't..." "Ja wat is 't nou? Ken lk dat meugelk help en, dat dei beroerde vleddermoezen veul harder te keel' goan as vronger? Dat zet ik de beste, om doar bie te sloapen." Non, 'n dag of wat loater zee 'k: "Reb ie wat sloapen Moeke?" Moar don was 't zoo slim ~ ja 't is stoer veur mie, om 't te roaken, want as 'k mie ais stil hoi, den is 't hailendaal pik in 't vuur, den gait 't aal:,,'t ken die niks schelen of ik sloap of nait" en zoo moar vot. Moar

48 48 dou begon Moeke den: "hol op wicht te jeuzelen van sloapen, moar goa hem en hoal op slag Joap." "Ik zee: "wat mout Joap bie ons?" "WeI verdold" zee Moeke, "is 't nou al zoo wied, mout ik die al rekenschop geven? Doe verbeelst die, leuf 'k, dat doe tot voogd over mie aanstelt bist. Moar tou den moar, veur dit moal zel 'k die 't eerst zeggen. Dei neie hoan het zoo'n aaldernoarste kraai over hom, dei zel dood, en van doag nog, want ik verdei 't, om doar bie te woaken." "Och nee" zee 'k, "ons nuver hoanje was wie ja baide zoo wies mit, en dei zel doch wis nait dood?",,'t Liekt ja wei, dat doe wiezer bist mit 't hoanje as mit dien moeke," kreeg 'k dou, en wat zol ik? ik mos ja wei noar Joap tou. Eerst zee 'k nog: "hoanen kraaien doch eerst tegen morn." Moar Moeke zee: "moar disse nait, dei begunt om twei uur ai, ik zeg die 't ja." Nog ais 'n moal dat 'k vruig, was 't: "WeI zel nou sloapen tegenswooreg, dei duvelse MeertekaUen bin ja hailendal gek." 'n Aander moal, want kiek ik ken joe nait zoo persies zeggen, wanneer dat 't altemoal gebeurde, 't is d'r ja ook allen neg om te doun, dat ie waiten hou wie d'r langs komen." "Joa, dat is van zulf, vertel doe moar deur. Moar och hem'enk Gartje, 't is veur die ook 'n hait hangiezder z60." noch joa, moar ik schik mie d'r wei in, as 't moar ooit ais 'n moal goud was. Al verschaiden moal hin 'k Moeke over 't mat komen, dat ze veur open sikter zat mit hand onder 't heufd te lezen in 'n krant, dugte mie.

49 49 Dou ik d'r aankwam, stopte zai 't gauw weg en dee sikter op slot. Moar dou zag ik 'n keer, dat ze troanen in oogen har en dou zee 'k: "Hou is 't nou 'mit joe, Moeke?" "Ja", zee ze, "hou zol 't wezen as men gain sloap krigt? Doe aaltied mit dien old gevroag, dat kenst den doch zeker wei begriepen." "Ja," zee 'k, "moar ie heuben ja troanen in oogen." "Hest doe 'n slag mit meulenrou had?" zee ze dou, "troanen, hest doe dei wei ooit bie mie zain?" "Nee," zee 'k, "moar nou aal." "Zoo," zee ze, "en waist doe den ins nait dat 'k zoo verkoldenh bin as 'n snip? Oogen loopen mie d'r ja van over, wicht." "Heden," zee 'k, "sunt wanneer is dat den zoo?" "Bunt wanneer? Denkst dat 'k doar bouk van hoi? Hai, doe bist ja zuuver net of doe moar half deeg langer bist," dat kreeg 'k dou. Moar ik dochte: "Ik mout doch ais waiten, wat doar in dei al-krant stoan mag, en dou Moeke ais 'n moal sleudel d'r in vergeten har, gong ik d'r sth bie, en wat was 't nou? Dei krant doar in stait, dat doe in kroam komen bist, Giene.",,0 min git en gain ende, ik wil d'r hen, ik goa van oavend mit die." "Dat, zelst wei loa ten, want den bedarfst haile boudel ligtschain." "Rou komt 't den weer terechte?" "Doar wait 'k niks van, moar wie mouten nog sth wat geduld hebben." "Gartje het geliek, Gientje, mien wichtje, doe most die In Htirn van Heerd. 4

50 50 nog wat bedoaren. StH moar, ik heb die 't ja ook aaltied al zegt, op 'n duur komt 't weer in order." "Ik ken 't nait oethollen. HOll g~"\'it 't mit 'b eton, Gartje?" "Doe most 't oethollen, Giene heur, ik hoi joe ja goud op hoogte. Nou, 't eten is ook nooit goud, en den blift 't stoan. As 'k den zeg: "smoakt joe 'b nait?" den is 't: "WeI lust nou zuk aanbrand eton? Ikke nait." "Och", zeg 'k den,,,'t is hailendal nait aanbrand." "Nou, den hest deksel openloaten I den is d'r roet invallen, dat is den ook al neggeliek. Moar ik wait wei dat 't meer as onneuzel is, dat doe nait betel' op pot passen kenst." Doar ken 'k den mit hengoan. Den zeg 'k ais weer: "Moeke, woarom eet ie niks?" den is 't: "ja, dat most neudeg nog vroagen, wat denkst dat 'k mie te bars ten drinken wii, 't giert ain ja deur hals van zolt," of "geef doe dat eten maar aan 'n aander, is gain lak of smak aan, 't is ja net of 'k 'n slag veur kop krieg. MOrn middag mout 'k ais 'n bord vol zoepenbrij hebben." Best, ik kwam ja mit zoepenbrij, doll zee Moeke: "bist nou stoapel wicht, wei lust nou 's middags zoepenbrij, is die 't in kop sloagen?" Aander dag vruig 'k ais weer: "hou heb ie sloapen, Moeke?" "Ja, dat most neudig vroagen, ik ken ja nait meer sloapen, van oavend most mie 'n groot glas vol dreuge pons geven I den wil 'k dat ais perbaiern." Nou, dat gong aan van zulf, moar oeh gommes, dou aanderdoags was 't nog veul slimmer as

51 51 aans, dei pons was zuk tuug, dat stak en prikte joe overaal en moakte joe kop allenneg gek, en van sloapen gain zweemke. En lust jammer dat ze wordt, den zeg 'k sums: "ie eten lang nait genog," moar 0 heerenk, den is 't: "hou zel 't ainliek, zel ik langei' vrijjeghaid hebben om te eten, houveul dat 'k zulf wil en as mie past, joa of nee?" Ainmoal zee 'k dat 'k Dokter hoalen wol, moar dat duur 'k nooit weer zeggen, want vreeselk was 't, hou Moeke dou losbrandde. Nou en vrouger, as 'k zee:,/k wol dugte mie morn ais noar stad", den was 't: "wat zel dat beduuden? Gekhaid a'moal heur, wat zeit doe aalle klapscheet noar stad doun, geldvermaalen en aans niks." En nou, as ik d'r in 'n zetje ais nait over pro at, den begunt Moeke: "hai Gal'tje, doe most ook neudeg ais noar stad, ik mag dien mantel veur mien oogen nait meer zaino Mie dugte, dat zagst doch zulf ook wei, dat doe armneudeg 'n neie koopen most." "Mien laive Moeke", zee 'k, "dei mantel is nog zoo mooi, dei heb 'k ook ja nog moar 'n zetje." "Dat is m.ie den a'moal gelieke veul" zee ze, "moar ik mag hom nait lieden, hai hangt die ja ook kaant taalter-kwaalter om scholders hem. En dien houd is ja schauw zuuver, hai mie dugte, zoo 'n jonk wicht zag zuks zulf wel." En as 'k den weerom koom den kikt Moeke hoast deur mie hen, moar zeggen of vroagen dou wie den gain ain van baident. 'k Wait zeker, as ik wat zee, dat 'k vot 'n slot op mond 4*

52 52 kreeg. Moar doar komt 't lntje weer aan. Wisk non gauw dien oogen oaf Giene, zai maint ja aaltied dat elk dei sehraiwt zaik is, en den wil zai ook hoast oegunnen.",,1k bin slim bliede Gartje, dat Gientje en ik non aalles Weel' beter waiten, doe holst ons seenar op hoogte ne?" "Seennr Wilm, dat heb 'k ook ja aaltied " "K:iek,kiek, Idek, wat ikke kegen het van Aantje." "Ja. moar, ho, ho, dat gait zoo moar nait, doe lntje wildepoest, eerst dag zeggen, ton ganw." "bag Moeke, dag Tllnte, dag Voader, kiek, kiek non den doch ook/" "Mien gommes, wat is dat wei, dat isja vast veur mie?" "Nee Moeke, venr Betje, ne Aantje?" "Ja wis, allen neg veni" die, moar non most ook vel' tallen wat It is.",,'n Koppenschnddeltje, en kiek \ ook nog 'n pnnt mit molboonen." "Non, non, non, doar zeit doe van middag snkkeloa oet drinken." "Moar non most ook vertellen woar wie mit ons baident west binnen." "the de Wit." "Ja a a, moar wat zee dei?" "Doe Intje wieske mit dien zwarte oogen." "En wat zeest doe don?" "Mien oogen bin nait zwart, dei bin mooi schoon, Moeke het rnie wosken."

53 53 "Wat mos de Wit lachen om 't lutje daierke. En woar hest doe stoan?" "Op de Wit zien teunbank." "En wat kl'eegst doe dou van de Wit? Kenst nou zulf niks vertollen? Rest ja gain oog van dien koppenschuddeltje oaf. Nou tou, wat kreegst?",,'n Toatje.",,'n Toatje, nee doch vast, en hest ook "danke de Wit" zegt?" "Ja, en 'n kuske wol he hebben, moar Aantje zee weer van doetje. Nou op Tl1nte 's schoot." "Wat is d'r nou gebeurd Gientje, mien wichtje, wat scheelt die doch wei? Woar is Betje?" "Betje is bie Aantje. 0 heerenk, ik verlangde zoo dat doe in boes kwamst, 'k wait mie gain road. Moeke is zaik." "Moeke zaik, doch wis nait slim?" "Ik ken 't boast nait lezen, lees doe mie 't even te veuren, 'n braif van Gartje." "Ja mien stumper, moar doe most die nait vot zoo dood oet stuur moaken, doe snokst 't ja oet." "Dat is verachtig... gain... wonder. Moar lees nou.",,'t Is moar 'n stuk of wat woorden ja." "Ik wil d'r Mn." "Nee, nee, nait zoo hoastig, mien gommes, Gartje schrift ja, dat Dokter dat nait lieden wii."

54 54 "Moar lees nou den." "Lieve brooder en zuster. Ik neem de pen op, om U met dozo letteren te berichten alsdat MoedeI' ziek is. Van gistermorgen af ligt ze op bed en praat er maar al in om. Ik he b Dokter haald, maar die trekt met de schoudors, nu woet ik nog niets. Ik heb gevl'aagd of Giene komen mag, maar dat wil hij opsluut niet lijden. "\Vees nou maar niet al te ongerust, vertrouw maar op mij, ik zal elken dag een lettertje sturen, en zoo gauw as ik weg kan, kom ik zelf even. Vrouw Beekman zal daags oppassen en ik 's nachts. Zijt gegroet van G. ZANDMAN. Bedoar die nou mien laiverb, zoo slim as doe vot denkst, is 't ja hailendal nog nait." "Hou kenst dat nou zeggen Wilm, vot al boeten 't verstand, liekt dat... nait... slim?" "Och joa, mien wichtje, moar doe zitst moar aal te snokken, zoo ken 't den doch ook nait mit die. Hou wilt doe dat zoo volhollen, doe miemerst aal dei joaren al zoo slim over Moeke." "As 'k er moar bie was, dat zeg ik die ja aaltied, den was 't lang zoo stoel' nait." "Dat kon doch aaltied nait, al was 't nou a'moal goud. Doe most ook nait vergeten dat doe trauwt bist." "Vergeet ik dat den ooit? Begun nou nait zoo maal te proaten, ik heb zoo al meer as genog." "Och joa eur, ik main d'r niks gain verkeerds mit,

55 G5 moar troosten dat is mie nooit glad oafgoan.,t Begroot mie ook bot om Gartje, dei bringt d'r ook wat mit over, nou ook nog woaken, en dei stumper zag d'r al zoo min oet." "Dat is mie nait opvaallen, en doar hest ook ja niks van zegt jong, tegen mie nait en tegen heur nait." "Nee, mit moudwil heb 't nait zegt, 'k wol die gain zorgen meer geven a:::; doe al harst." "Woarorn zegst 't nou den?" "Ja a-a, zoo onneuzel bin 'k aaltied. Dat vol mie moar weer zoo tou mond oet. Dat spiet mie nou weer iezelk, moar 't is al weer zoo. Moar doe most nooit verge ten Gientje, mieh wicht, wie droagen 't mit ons baident ne? Ik heb d'l' net zooveul onder te doun as doe ook." "J oa, mien j ong, dat 's best, doe most nou nog moar dubbeld zooveul geduld mit mie hebben as aans al. Ik verlang alweer noar morn, noar tieden van Gartje. Moar woarom zol Dokter nou in goudeghaid nait Heden willen dat ik koom, as Moeke nait bie heur stukken is - hai, dat ken... 'k... _ hoast _... nait oetbrengen - den verneemt zai d'r ja doch niks van." "Ik bin Dokter d'r dankboar veur dat dei 't nait lieden wil. Want zol dat nou wei goud veur die wezen? Zeg 't zulf." "Gartje is d'r ook ja aaitied bie." "Doar zegst doe 't net. Gartje zugt heur aaitied, moar doe in aal dei jom-en nait, en wolt doe Moeke den zoo veur 't eerste weer zain?"

56 56 "As 't nait aans ken, ja wis, hou eerder hou laiver. o Wilm, wei wait hou zai sums noar mie en 't lutje veriangd het." "Joa, dat kon men oat Gartje heur proat ook best vel' nemen. Ik heb die aaltied al zegt, oet heur hart het ze die nooit hailendai steuten, moar kiek, zai is veui te grootsk, of wat zel 'k zeggen, om doar ooit veur oet te komen." "Ik mout Moeke weerzain." "Eerst nou nog wat geduid, Dokter kenst ook ja op vertrauwen, dei wait aalles en zel ons ook wei "\Voarschauwen/' "Was 't moar morn." "Vrau Beekman." "Wat blieft Juffrau? Goddank dat ie mie weer kennen." "Is dat den zoo'n wonder?" "J oa, zeker is dat 'n wonder, 't het Iaank genog duurt. Moar ik mag nait mit joe proaten. Dokter het mie 't stief verboden." "Dokter, wat het dei d'r mit neudeg?",,'t Is nait goud veur joe." "N ou ja-a-a. Moar mien git, wat beknooi ie doar doch wei? Mien Iaive tied, petereuliestel in kbamer op toafel, en den moar ruiern in 'n staartpaanje. Wat dou ie doch?" "Zuurdaig moaken." "Vem' wei dat?"

57 57 "Veur joe Juffrau, dat heb ie aaltied aan kuuten." "Ikke? Nee doch, wat zel dat beduuden?" "Dat het Dokter zegt." "Ret dei hier van aallens te kommedaiern? Dat zel ophollen eurt." "Ja, ja a, bedoart joe 'n boetje. Eerst mout ie weer betel' wezen." " W oar is Gartj e?" "Dei slept 'n zetje, Juffrau.",,'t Is ja hoog dag. Boudelliekt wei behekst hier. Wat dut dei over dag te sloapen?",,'s Nachts woakt ze al zoo laank." "Woaken? Woarom dat?" "Och, zai kon joe's nachts nait best allenneg loaten. Moar ik In'oat veul te veul mit joe, Dokter het mie 't op hals oaf verboden." "Zegt mie den doch, woarom?" "Joen heufd is veul te zwak, zegt Dokter." "Mien heufd te zwak, zoo, zoo, nou dei 't wait mout 't moar driest zeggen. WeI zol dat nou ainliek 't beste waiteil:, ikke zulf of Dokter, dei d'r nait in kieken ken. Loat Dokter om mie. noar de pomp loopen mit zien fiemelekwinten." "Foi, foi, Juffrau, zoo mag ie nait proaten, Dokter het zooveul zorg mit joe had." "Dat ken best wezen, moar hai mout mie nait zoo de wetten stellen, dat ken 'k ja van gain mensk oetstoan."

58 58 "Nee, nee, moar ho, ho, ie wassen slim zaik, dat zeg '1;: joe." "Holt doar moar over op. Vertelt mie laiver even, wat nuvel' lutje wichtje kwam hier doch aalgedureg?" "Ja-a-a, ie hebben aaltied, 11acht en dag proat tegen 'n lutje wichtje en sums zee ie d'r tegen van Giene en den weer van Gartje, en den vruig ie weer: "hou haitst doe mien wichtje?" moar west het hier nooit ain." "Dat 's aal woar." "WeI nee, Juffrau, zeker woar nait, hou zol hier nou 'n lutje wichtjo komen? Ainegste dei hier komen k011, wil ie hier ja nait hm, hm, ik pro at veul te veul." "Zeg 't moar driest, wat joe op tong ligt, ik wait 't ja zulf wei.. Reb ie joen klainkind - 't is ja wis 'n jong - al voak zain?" "Nou, dat zel woal' wezen. Och gommes, as 't 'n zetje leden is, dat 'k hom zain beb, heb 'k gain rust of duur Ian gel'. Al mos 'k d'r hen kroepen, den zol ie zain, dat 'k nog voak kwam. Moar dat stait ja al in Bibel, dat het aaltied al zoo west. Soalomo proatte ja al over grootolders en klainkinder." "Komt 't kind ook wei ais bie joe?" "N ou, en of 't den ook 'n feest is, och, och, och, dat laive ding is ja nog veul maalder mit mie as mit zien aigen moeke. Joa, as 'k over dat jongtje aan gaang koom, den ken 'k hoast nait weer oetschaiden. En den heb 'k

59 59 moar ain wensch en dat is, dat zai wat dichter bie mie woonden. St6apel bin 'k mit dat lutje." "Was ie tevree mit joen dochter's man?" "Joa, doar har 'k zoozeer niks op tegen. Ik hal' ook moar op ain ding te passen, en dat was, dat hai mien wicht gelukkig moakte. En dou 'k moar zag, dat dat spul best was, was mien hart gerust. Meer hal' 'k niks te vroagen, ik tra u wd e j a zulf nai t mit hom, en dou Annechie tegen mie zee: "Moeke, dei mag 'k lieden en aans gainain", zee ik: "best eur, doe most 't waiten, as 't moar gain dranksteern of opsnieder is, doar most die veur in 't wisse nemen." :Moar nou goa 'k vot mit mien geklets." "Ja, en nou zol ik sloapen. 0, mien God, as ze mie dat aallens z60 veurproaten. Woarom zol Giene nait komen? Moar och, dat dus dei stumpei' ook ja nait woagen. Zol 't wichtje op heur lieken of op e-e-e? As ik hem ais ruip, moar nee, dat ken den toch ook nait. Moar och heerenk, och heerenk, 'k wol dat ze kwammen, moar zeggen'? nee, dat ken 'k nait. En zoo van veuren of aan lev en, dat ken 'k ook nait, want ik ken 't nait langer oetstoan. Zol Giene wei ais noar mie verlangen? Ja-a-a, duurst dat nog vroagen? Rest heur ja zulf wegstot, hou zol dei stumpei' nou bie die komen duren mit heur potje, doe wast ja best in stoat en joagen hem vot. En wat dochst nou ainliek, dat heur beste -Wilm, dei zoo wies mit heur is, heur d6araan blootstellen zol? Hai mos ja nait wies wezen, d6e mit dien stain en hart, wat wolt doe proaten.

60 60 't Was 't aalderbeste west, dat doe moar dood goan wast, den harst dien aigen kinder ook nait langer bie 'n kander wegbollen. Wolt doe 'n moeke wezen? Sehoam die, sehoam die slim. Dat arme wief, dat doe hest te arbaiden, is doezend moal rieker as doe, dei bulkst van geld. Moar doe magst ja zoo geern sloapen, sloap den moar, en loat dien kinder in stad verkwienen van zorg en verlangst noar die. Hm, hm, zoo ain wil M6eke haiten. Ja tou, sloap nou moar, as doe te min sen sloapen ken st. Doe wist 't ja nait leuven, al hest 't ook nog zoo voak ondervonden, dat ain dei gain vree van binnen het, nait sloapen ken. Sloap nou moar, Betje Zandman, tou, sloap." "Goddank Gartje, dat doe d'r bist. Ik mout eerst even oetschraiwen en den most mie aal lens vertellen eur." "Bedoar die den Giene, want ik mout van middag bie tied weer vot." "Doe zugst d'r nait best oet, Gartje." "Nee, moar oeh, ik heb ook 'n stoere tied mit Moeke. Woar binnen Wilm en Betje?" "Even om bodschop, dei kommen dommee weer. Hou gait 't mit 't eten, wint Moeke nou fiks aan?" lin ou, 't eten is zoo'n spul. Dokter zegt aal, dat ik moaken mout, dat d'r meer inkomt, want krachten winnen zoo'n onneuzel beetje. En 't eten, ja a, 't liekt misschain

61 61 lelk, dat 'k dat zoo moar zeg, moar jonge, d'r is voak hoast gain wieshaid mit Moeke te plegen." "Hou dat zoo?",,'k Zel die 'n poar ~toaltjes vertellen. Ainmoal zee ze tegen mie: "Gartje, most mie ais 'n poar sepieten geven, dat liekt mie zoo lekker." "Heerenk, heerenk, sepieten", zee 'k, "mien gommes doagen." "HoI op wicht", zee Moeke, "slagst ja net aan as 'n blinde vink, is dat nou zoo'n wonder, dut die dat zoo nei?" "Joa" zee 'k, "dat mout mie wei nei doun. Bin ie den vergeten, dat ie veur 'n joar of wat ais 'n parteitje kalfvip-esch koft harren bie roes? En dou ie 't zolten wollen, zatten d'r ook 'n poar sepieten onder, dou zee ie tegen mie: "nou kiek ais, doar het mie dei beroerde kerel d'r 'n poar van dei smerege dingen bie doan, goa doe gauw hen en smiet ze in daip." Moar dou 'k half weg was, ruip ie mie weerom en zeeden: "geef op, ik zel ze op 'n schoon bord doun en breng doe ze den aan Mevrau, kompelment van mie. Wat ain nait lust, net aander zuk dik in, bie Doomnies yolk zellen ze zuk tuug wellussen." Nou, Mevrau was d'r bliede mit en wol mie bedanken, moar ik zee: "dat huift nait Mevrau, Moeke wol hour eerst III daip smieten, en 't daip hal' heur ja ook doch nait bedankt." Dou zee ie nog tegen mie: "bist nait wies wicht, dat doe dat d'r bie vertelst?" Moar dou begunde Moeke: "as doe dien leks oet hest, den zel ik wat zeggen. Doe hest den singeliere meneuvels, dat gait aallaan: nie eten ja niks, wat lust joe nou doch

62 62 ais?" en zeg 'k wat, den begunst zoo." N ou, ik zee niks meer, moar '8 oayends ging 'k noar slachter en ik kreeg den aal zien doagon 'lot 'n po;]'r sepieten. Aanderdoags zette ik 110eke dei veur, moar - 'k hal' 't aigenste wei docht - dou was 't: "Is die 't in kop sloagen, Gartje, komst doar nou mit sepieten aan? Wat dochst nou ainliek, dat 'k 'n schoap was, en dat 'k dei nou nog Ius? Loop doe rond mit dien sepieten eur. D'r lopt bie die secuur wat van Sunt Velten onder." 'n Dag of wat loater was 't: "Gartje, most mie ais 'n boetje geruoatepitten geven." Ik moakte gauw c1at 'k gernoat kreeg, en dou Moeke 's middags wat stil lag, mit berdeuren dicht, gong ik gamv sth in komner zitten te gernoat doppen. 't Dnurde mtit Iaank, doar gongen berdeuren open, en Moeke zee: "geef mie 'n beetje drinken, 'n kop vol koffie of zoo." En don ik d'r mit bie 't bel' kwam, was 't: "ha-a-arregat wicht, wat stinkst ja, doe zitst mie doch wis nait in koamer te gernoatdoppen?" "Joa," zee 'k, "moar 'k heb 't doan, ie kennel} ze nou kriegen, zoo ganw as joe 't past_" "Wat yerbeeldst die wicht, zol ik non nog gernoatepitten lussen? 'k Heb aan stank meer as genog, haile lmamer stinkt ja 'n uur veur de wind. Gauw 't glas omhoog en moak dast votkomst mit dien gernoatepitten." "Hai, dat is ja kaant 'n temptoatsie veur die. Och wicht, 'k wol zoo geern dat 'k dio helpen kon. Moar wat kl'igt JlvIoeke nou den 'leur eten?" l] Och, ik moak van aallens kloal', maar 't is hoast aaltied mis. 't Beste gait 't nog mit 'n luk frikkedilje en

63 63 den 'n beetje han gop d'l' achteraan, moar guster wol dat ook nait, don was 't in ins: "zoo zuur as kreus." "Moar wat zegt Dokter noll den, mag ik nou nog hoast nait komen? Doe hest doeh zeker aalles wei mit Dokter beproat?" "Wis en drei, moar Dokter wis 't ja boetendes ook wei, dei het ons ja aaitied kent. En wat wie oafsproken hebben zel 'k die dommit wei vertellen. Eerst zel 'k die nog ais wat aans zeggen. Verieden Moandag zee Dokter tegen Moeke, dat 't hom nait hard genog vemoet gong, en dat hai d'r ais even 'n dokter oet stad bie hebben wol. "Ikke nait," zee Moeke, "dat gait secuur over eurt, ik heb aan ain dokter meer as genog, 'k wol ja nog Iaiver. Dat old gevroag noar 't kundige pad ken 'k ja nou wei al van speien. Ja-a Dokter, doar was nou net verlet om, dat dat nog ais weer hailendaal van vemen of aan begnnde. N Ae eurt, doar ken niks van komen, mien laive tied man, hou krieg ie 't in kop? Prakkezaiert zuks moar oet venr 'n aandel', ik krab zoo wei weer op." Moar Dokter zee: "ik vind het noodig, Juffrouw, en als ik zooiets noodig vind, gebeurt het ook." Moar oeh laive vrede, dou most Moeke ais heurt hebben, ik sehoamde mie oogen hoast oet 't heufd. lk zoe 't Ioater ook tegen Doktor, moar dei zee: "dat is niets, ik weet er immers alles van." "En holl gong dat doll verder?" "Ja, 't mooiste komt nog. Ik mout d'l' ook wei om lachen. Annderdoags kwam Dokter on zoe, dat hai Dunderdagsmorns om elf nul' mit dokter Oosten kwam.

64 64 Moeke gong mit rug noar hom tou liggen en zee niks. Moar Dunderdags om tien um zee Moeke tegen mie: "Zai wollen wis om elf uur komen? en nou is 't tien, ne?" "Joa," zee 'k. "Den wil 'k eerst nog 'n zetje sloapen veur en aleer dat dat gemoal begunt. Most nait bie mie komen veul' tied, want ik bin zoo sloaperg, 't zel nou wis wei lukken willen." Best, ik gong ja nait hen van zulf. Persies om elf uur kwammen de heeren en ik vertelde hou 't d'r bieston, en wie gongen mit ons dreient in koamer. "Moeke", zee 'k, "hier binnen heeren," moar zai verroerde zuk nait. "Moeke," zee 'k, "wordt nou doeh wakker," moar aallens bleef stil. Dou begunde Dokter te proaten, moar dei kreeg ook gain antwoord en Moeke lag mit 't gezieht noar muur, dat zain kon wie boast niks. Dat duurde zoo 'n zetje en op 't Hlste kreeg Dokter hem bie arm en sehudde heur wat hen en weer, moar d'r was gain benul in te kriegen, gain spier. Ik mos aallens zeggen, wat ze had hal' en zoo, moar dat was altemoal hail gewoon. 's Morns har Moeke nog tegen mie zegt: "geef mie den doeh wat eten, want ik bin zoo gammel." Moar nou was wie den doodverlegen, ik wuir zoo ongerust, ken 'k die zeggen, moar dei aander dokter zee: "de pols is best, U behoeft geen zorg te hebben, maar ik moet met 'n half uur weer bij den trein wezen." Ons dokter zee: "ik kan d'r geen touw aan vastknoopen, ik begrijp e1' niets van." Van aallens deden ze nog om hem wakker te moaken, moar 't ain hulp net zooveul as 't aander, en zoodounde

65 65 konden zai votgoan, net 'zoo wies as ze komen wassen. Ik gong even mit noar woagen, en ainliek - ik dus 't ja nait zoo sehienen loaten - was 'k zoo doodongerust en doal'om gong 'k ook vot weer noal' Moeke. Amper aan was 'k nog moar in koamer, of Moeke keerde zuk om en zee: "binnen ze vot, joa ne?" "J oa" zee 'k, "moar heb ie heur den wei verno men en bin ie nou wakker?" "Ja", zee M oeke, "ik heb nait sloapen wieht, begripst dat nait? Ik hal' 't ja genog zegt, dat 'k 't nait lieden wol." "Oeh ja" zee 'k, "moa.r hou kon ie joe nou zoo maal aanstellen, 't is ja vreezelk." "Heur a.is," zee Moeke, "veul honden, mien wicht, is de hoaze zien dood, en ik zel mien ende mit ain dokter ook wei kriegen, wees doar moar gerust op." "Oeh, oeh, oeh, dat was ja elendeg doun. Hai, wat oakelk ook veur die, en wat zee Dokter loater wei?" "Dei was helleg, dat kenst ook begriepen. Moar ik zee: "nou Moeke alweer zukke knepen het, mag Giene den doeh zeker ook wei komen." Wie hebben d'r dou mit ons baident 'n haile zet ovor proat en nou heb wie den overlegd, Dokter en ik, dat ik van middag lutje Betje mitnemen zol, as joe 't goud was. Wie kennen den ais zain hou dat oaflopt, en as 't zoo gait as wie altemoal hopen, den most doe die moar kloar hollen om morn mit Wilm te komen, ik zel joe 't den veur wisseghaid van oavens nog even mit telegroaf zeggen loaten. WeI wait of den, as wie 'n etmoal wieder binnen, aalles nait in order is.",,0 Gartje, Gartje, wat bin 'k nou ja bliede. K,,,am In Hom Vlln Heerd. 5

66 66 Wilm noll moar weer mit 't wichtje. Moar Moeke wordt van zu1f van te veuren niks wies wel?" "WeI nee, holl dat goan ze1, 10at moar driest aan Dokter over." "Dag mien 1aive Grootmoeke. Ie zeggen ja niks, ken ie nait proaten, Grootmoeke?" "Dag.,.. mien wichtje.,.. moar..,. wei,.,. bist doe?" "Ikke." "Holl haitst doe, mien 1utje? Koom gallw aisstoefbie mie." "Ikke hait Betje. Grootmoeke hait ja zu1f ook van Betje." "Betje: zegst doe?" "Betje van Stroaten. Hait Grootmoeke dat d'r ook bie? Ikke bin Grootmoekes 1utje Betje." "Och mien lutje, geef mie 'n kuske. WeI het die dat a1temoa1 1eert?" "Ie drukken mie zoo stief. Kiek, z60 is 'n kuske. Voader het mie aallens zoo 1eert." "Dien Voader? mien God." "Nee Grootmoeke, 't is j oon God nai t allennig. Voader zegt, dat wie ain God veur ons altemoal hebben." "Joa, mien wichtje, joa, dien Voader het geliek. 'Voar is dien Moeke?" "In hoes en Voader ook." "In hoes? Woarzoo? Hiel'zOO?"

67 67 "Nee, in ons hoes, wie hebben zulf ook wei 'n hoes, wis Grootmoeke dat nait?" "Joa wel, mien Iutje, moar hou bist doe hier den komen?" "Mit tante GarLje ja, dei het mie hoalt, en van nachs sioap ik ook bie heur. Groote Betje wol ook zoo geern mit, moar Moeke wol 't nait lieden." "Groote B~tje, wei is dat den doch? Wat bist doe 'n aaldernuverst daierke, en bist ja net zoo trankiel, mien wichtje." "Groote Betje, dat wait Grootmoeke doch nog wei. Dat is mien groote pop, dei het Grootmoeke mie ja zulf stuurt." "Ikke?" "Joa ja, hai wat is Grootmoeke dom, ik heb ja zoo'n bult moois, dat ie mie altemoal stuurt hebben. Kiekt, mien mooi sl5tje van Grootmoeke heb 'k ook om hals, armbandjes binnen van tante Gartje." "WeI het die dat verteld, mien laivertje, dat doe dat van mie kregen hest?" " Voader, dei vertelt mie zoo'n bult van mien beste G rootmoeke.",,0 mien kind, hol op, ik ken 't nait heuren.",;woarom nait, Grootmoeke?",,"Vat bist doe ja al 'n groot wichtje." "Ja, en ik ken ook al braiden." "Nee doch vast, wat braidst doe den?" "Eerst 'n hoosband, en dou hanskjes veur groote Betje en noli... roadt ais?" 12

68 68 "Hooskes veur die zulf?" "Nee-ee-ee, lang nait." "Den ken 'k 't ja vast nait roaden?" "Haile mooie kmkes veur Grootmoeke." "Dat is doch wis nait woar?" "Joa, zeker woar, van sangen goal"en, 'k heb wei zoo'n dikke kloun d'r van." "Och, och,och, en wat kenst nog meer? Moar geef mie eerst nog ais 'n kuske. Ja zoo, died. armkes om mien hals. Wat kenst nou nog meer, mien ]utje?" "Beden ken 'k ook al." "Beden?" "Joa Grootmoeke, as 'k 's oavends in ber lig, den dut Moeke mien handjes zoo en den zeg ik: "Goede trouwe Hemelsche Voader, moak mien laive Grootmoeke weer zond", en Moeke zegt, dat dat beden is." "Mien laive Giene, en holl bin Ik tegen die west?",,0 gommes, Grootmoeke, nait schraiwen, den wor ie weer zaik." "Dat dou 'k ook nait mien potje." "Aalwoar, troantjes loopen joe over wangen. Vuilt moar; kiek, mien vingertjes worden d'r ja net zoo nat van." "Nee, mien wichtje, 0 nee, nee, dat kenst doe nait begriepen. Grootmoeke het aaltied 'n dikke ieskorst om 't hart had en dei smelt d'r nou oaf."

69 VAN BUREN KRIGT VOLK.

70

71 VAN BUREN KRIGT YOLK. "Ziezoo, nou heb 'k leuf 'k aalles veur 'n kander. Vail' kopkes op bred, room en klontjes, nee, niks vergeten." "J a, moar heur ais even noar mie, ain ding heb 'k die te zeggen, doe " "Begunst al weer, en wat is dat den?" "Begunst al weer? WeI begunt, doe of ik? Moar ik wol die den moar even zeggen, dat doe nait zoo vreeselk bot nuigen huifst, en heur ook nait zoo 'n bult touhollen." "Ja, moar kom, dat wait 'k nou zulf wei. Wat dochst, dat ik nait wait hou 't heurt? Pas doe moar op die zulf." "Dat 's goud en wei, moar wie worden 't d'r mit kwiet. En waiten hou 't heurt? Guster wist doe 't nait." "Hou dat zoo? Zeg 's op." "Nou, dou Mevrau hier 'n kop vol koffie kreeg. Hai, 'k schoamde mie zuuver oogen oet kop. Dou huilst doe heur klontjes tou, en keekst d'r stief noa, doe waist doch zeker nog wei, dat doe den aander kant oetkieken moutst. Dat heurt doch zoo."

72 72 "Doar heb 'k den nait bie docht op dat pas. Moar hest nou al vuur in neie stoof? Wat is 't al loat, en hest laange piep ook nog ins nait in brand." "Dat is vot kloar, dug doe den nog even 'n kooltje in tebakskefoor. Doar is wat bie deur. bat binnen ze vast. Nou, pas mie op, nait zoo rei eur." "Gouien oavend. Van Buren, vrau van Buren, hou gait't d'r heer?" "Gouien oavend Bosman, dai scheelt zooveul nait. Moar goat zitten. Woar is joen vrau, komt dei d'r aan?" "Nee, vrau komt nait." "Komt dei nait? Hou is dat zoo? Wie wassenjoe mit joe baident verwachten." "Joa, 't zeggen was ook dat ze mit zol, moar zai hal' haile nacht in 't Em west mit 't lutje en.. " "Is dei den alweer zaik?" "Och nee, zaik nou nait zoozeer, moar 't is ainliek 'n krieterke en deien wi! ze ook niks. En vrau is den vot hailendal oet stuur, den maint ze vot dat 't weer termienderg worden zel. En zoodounde was d'r gain proaten aan, dat 'k heur mit kreeg." "Hai Bosman, wat muit mie dat, want den is d'r haile oavend ja niks aan veur mie. Moar tou Harm, geef Bosman laange piep den doch ook, den ken he ja ook begunnen te smooken. Dat lutje potje is doch zeker nait recht zond, zoi 't wei? Heb ie Dokter wei ais hoalt?"

73 73 "Nee-ee, dokters, as 't dour aits boeten ken, den red wie ons, ik bin d'r teminsen slim op tegen. Want den om Nei-joar, dat wait wie ja altemoal wei, pen en pampier is gewilleg, den ken men moar oafdokken." "Moar as 't den nait aans ken?' "Nee, noll den 7.e1 't ook wezen. Moar, ons is te road en geven, dat wie heur tuskentieds zoegen loaten mossen op 'n rauwe woddel, en dat zel wie eerst ais perbaiern." "N ou Pieterke, hoi doe die nou uis 'n zetje stil, doe hest nou drokte mit koffiepot. Wat koom ie loat Bosman, 'k hal' al zoo hard votmoakt, dat 'k doan kreeg. 'k Was aan 't appels snieden." "J a, dat ston mie ook al min aan, dat 't zoo loat wuir, moar 'k wol Jantje nog beproaten dat ze mitgong, moar 't hulp mie niks. Moar appels snieden zeg ie? Heb ie nou nog natte appels?" "Ja, doar bin wie aaltied slim zuuneg mit, en wie wollen morn appels in pot eten, dugt ons." "Snie ie dei den?" "Joa, appels snieden dou 'k zulf aaltied. Want as men 't volk doar mit aan gaang zet, komt 't halve d'r nait van te vlugt, en Pieterke is d'r ook nait eerlek bie vertrauwd." "Zoo-oo-oo, bin ik nait bie appels vertrauwd? Dat most neudig zeggen, ik mag ais 'n enkeld stukj e ope ten, moar den kenst doe 't aans. Nou zel ik ais even vertellen woar doe nait bie vertrauwd bist. Harm.... "

74 12 "HoI die stil Pieterke, wat het Bosman noll aan..." "Dat ken mie niks schelen. Ik wu 't zeggen; wat mainst doe mit dien appels. Harm gong verleden week noar zien zllster in Beem, dei het 't nait braid en dou zol hai heur den zes metworsten mitnemen, en doll he d'r kwam, hal' he verachteg moar anderhalf meer over. Hal' he nait aalles onderweegens ope ten?" "Is dat woar Van Buren? HOll is 't meugelk." "N ou j a, woar is 't. Kiek, ik dochte - Pieterke wol dat ja zoo hebben - "zes is wat riekelk", en ik mos ja 'n en loopen, en 'k kreeg honger. Dou 'k dou smoak d'r ainmoal van hal', kon 'k nait weer oetschaiden. En ik kon 't bie mien zuster ja aans wei goudmoaken." "As dat den ook moar gebeurd was." "Holst doe die nou hoast ais sth? Joa of nee? :Moar heb ie ook kolle vouten? Pieterke mit heur getjaauwel. Ik vergeet haileildaal om joe te zeggen dat stoof warm is. Zet vouten d'r moar driest op." "WeI drommels, wat heb ie d'r ja 'n mooie stoof oethoalt! Hailendaal koper! Zoonent snidt d'r ook nog al wat in." "Joa, doar heb ie geliek aan. Acht gulden geld is d'r mit hengoan." "Dat wil 'k best leuven. Moar dei gait ook nooit weer oaf. Doar hal' 'k ook nog wei ais zinnighaid aan." "Ik bin d'r makkelk aankomen. J oa, makkelk - stoer kon 'k ainliek net zoo goud zeggen."

75 7G "Hou is dat meugelk'? Doar ken 'k Ilait bie. Makkelk en stoel' van baident?" "Dat zel 'k joe zeggen. Zoo voak as ik noal' 't maart goa, mout ik ja. 'n hail ende loopen om d'r te komen. Nou, en den op 't maart stait ook gain stoul veur joe kloar. Doar lopt men den van zulf ook weer 'n uur of wat. Nou, en as ik den bainen weer opnemen mos om noal' hoes te goan, was 'k voak zoo aalderonneuzelste muide. Den zee 'k tegen mie zulf: "Harm", zee 'k den, "doe lopst ja aan deur van harbal'g veurbie jong, goa d'r even in en rust die 'n zetje oet." Moar den mos 'k wat verteren, zai ie, en 'n stuuver, dat was den al 't aalderminste van zulf, moar den bezat ik mie en den zee 'k tegen mie zulf: "Harm", zee 'k, "loop doe moar deur noar hoes tou, den hest 'n stuuver verdaind." En as ik den in hoes kwam, den dee ik 'n stuuvel' in 'n deuske en dat heb ik zoo acht joar bank doan en zoodounde heb 'k 't geld makkelk bie 'n kander kregen, moar 't is d'r veul' mie voak slim op aankomen en doarom zeg ik: stoer en makkelk." "Dat is joe knap oafgoan. Dat dee 'k joe nait noa." "Zoo nait ne?" "Nee, en zoo wol 'k ook nait. WeI verdikke nog ainmoal tou, 'n man, dei d'r zoo warm in zit as Harm van Buren, mout dei zuk half dood loopen? Ie konnen ja, as ie dat wollen, vail' peerden tougeueks veur koetsewoagen spannen en voaren d'r hen en...." "Dat heb ik ook zegt, Bosman."

76 76 "Joa Pieterke, doe zegst zoo'n lmlt. Veul meer as mie laif is, leuf dat moar gerust. Nou Bosman, en wei dat d'r 't warmste inzit van ons baident, dat zel nog te bezain stoan." "Ja, dat dut hier nou niks aan oaf. lk bin ook zuuneg en slim zuuneg ook, moar dom"om hal' 'k nog gain zin om mie dood te loopen." "Zoo proat ie nou, nou ie zoo dicht bie 't maart wonen, moar dat mag den ook wezen, zoo as 't wil, ik bin hel1l wiezer mit mien stoof, nou ik d'r zooveul zwaitdruppen veur vallen loaten heb. Dom'van was 't aleer joaren mooi, dou men 't vuul' nag op heerd hal', den zette men vouten moar even op ploat, en wat 'n mooi gezicht was 't, zoo'n vuurke. Nou zit men den bie zoo'n dichte kachel, en wat het men doar van? Nou ja, warmte zel ie zeggen, moar dat is 't oak net aal. Torf en goud verbrandt helfte gauwer en gain mooi gezicht of niks komt d'r van. Mit kolle vouten ken ie d'r den bie zitten. Moar kolle vouten, dat verdraai 'k, doar komt van aalles oet vat. Den mos 'k mit zoo'n holten stoof zitten en doar kon 'k mie nait mit vergoan, dei schopte ik iederbod hoast om. En zoodounde bin 'k d'r ja nou glad oet." "Wis en zeker Van Buren. Maar hou gait 't mit 't vei?",,'t Gait nog al. Ons ol-peerd het 'n mooi meer-voolje kl'egen en den heb wie al 'n stuk of drei kalfkes vongen." "Joa, wie ook, en mot is oak aan tou. Hou'n voolje heb ie kregen, net as 01 zulf?"

77 'f7 IIWat donkerder en 'n nuver bleske veur kop, en ain witte vout. Dat hal' 'k nou laiver aans lieden mocht." IIDat wil 'k ook nait zeggen. En hou gait 't'mit dorsken?" "Dat 's 'n hail stuk hen. "Vie binnen nou nog mit garst aan gaang." IIZ00, dat schudt goud ne?" "J oa, dat spul is best, moar 't stroo is zoo kort." "Doar heb ie geliek aan. Moar jonge, korrels bin aans slim zwoar. Ik heb 't laiver zoo, as zoo as verleden joar. Onneuzele korrels en laank stroo." "Ja-a-a, dei zet is joenent. Moar ik wol 't laist aalbaide best hebben. 't Is ainliek benauwd in bo l'derij, dat ongelukken ook mit doun.",,1foar zoi dat ovemal zoo nait mit wezen? Moar wat ongeluk main ie den?" 1I0ch, wie harren veur 'n dag of wat 'n rot in kelder, en dei is ons 's nachts verzopen in melk van doags te vem-en." IIWat zol dat, doar kon ie melk doch wei om karnen?" "Dat zee ik ook, moar dou mos ie Pieterke ais heurt hebben. Gommes doagen nog ainmoal tou, wat gong zai te keel'. Zukke melk wol zai nait in karn hebben, dat was veui te viezeg." "En wat dou?" "Dou het ze 'n haile emmer vol melk aan arbaider geven, den konnen dei d'r brei van koken en dei wuir d'r niks van wies, en den kon dei groote hoeshollen d'r ja lekker van eten. 't Begrootte mie tou toonen oet, moar ik kon d'r niks aan doun. Pieterke is den vot zoo rei."

78 78 "Zeg dat nog ais 'n moal as doe duurst Harm, dat ik rei bin. Heb ik wei ooit eerder 'n drup melk weggeven? Zeg op, moar dat kenst nait. Ditmoal aan arbaider en den verleden joar ais 'n plompke baist aan Doomnies, omdat dei mie van aallens brocht harren, dou ik zoo zaik was." "Nou vrau van Buren, moar dit hal' nait huft eurt. 't Was schaande. Nee, den is Jant.je aans. Dei is oetsloapen, dat zeg 'k joe. Wie harren lest 'n moes in karn, zundel' dat wie 't wissen, en dei was aan aalle pol vel' vlogen mit 't karneii van zulf. Ik zee - want dei botter leek zoo miskleureg -: "nou mag wie dei botter wei aan zwienen geven. Ik Ius d'r teminsen niks van." "Ik ook nait", zee Jantje,,~moar aan zwienen, bist nou nait wies? Dat stop ik in 't vat." "Loop doe hen mit dien vat", zee 'k, "en as ze '1, den keuren en boor d'r insteken?" "Rai, wat bist doe sums onneuzei" zee ze. "Dat smeer ik in 't wiedste van 't vat om, doar komt gain keurmeester mit zien boor, want dei steken ze doch liek noar ondern. En wei wait, wei dat vat krigt en woar dat dat belandt, mess chain wei bie Zwarten in Londen, en dei mouten zuk d'r den moar mit redden." Nou en zoo is 't gebeurd, ken 'k joe zeggen, hail nuver hal' zai 't in vat omstreken." "N ou, moar zoo wol ik nai t, en aans bin 'k zuuneg genog op melk." "Dat mos d'r ook nog biekomen, dat doe dat nait wast, woar zoi wie den botter van karnen?"

79 71'} "Ie hebben geliek, Van Buren. Moar, naaister het bie ons verteld, dat ie joen grootknecht zes week geven hebben. Is dat woarhaid?" "Joa, dat kon nait langer." "Dat 's ook 'n dure grap eurt. Zuks was mle nou weer te slim." ".Ja-a-a, mie ook, moar 't kon ja nait aans. Rai z6l vot en dou hal' 'k al zoo voak perbaiert om hom zoo niedeg te moaken, dat he vot luip, want den hal' 'k van zulf gain cent loon geven, moar jong bleef moar stil doar he was. Hai vruig mie ais wat he doun mos. "Niks", zec 'k, "doe huifst niks veur mie langei' doun." "Dat '8 mooi", zee he - want vent stonk, 7.00 lui was he - "zoo best heb 'k 't nog nooit had", en verachteg, hai gong in 't karnhoes zitten te smooken en te lezen in 't almenak, en ik docht dat he dou wegloopen zol. Nou, dat verdrutte mie al hail gauw, en ik zee: "ruk moar op." "Hou laank hal' is hom had?" "Ik heb hom dou binnenstieds kregen. Verleden joar 'n beetj e veur Poaske." "Nee Harm, 'n beetje noa Poaske." "Nait woar, Pieterke. Wat wolt doe proaten. Denkst dat 'k dat nait meer wait? Even VElur Poaske, want - dat verget mie nooit - tweide Poaskedag vrat vent mie twinteg aiel' op en ain stoetbrug, en op lutje Poaske twinteg stoettruggen en ain ai." "He, mien git zeg ik, dat kon helpen. Moar aans veur 't wark was hai in 't eerst doch wei schikkelk, of nait?"

80 ~o "Och, wat zol 't wezen. 'n Oploopende kop har dei jong, zooas men enkeld zugt. Ainmoal har he peers tal aanveegt, en even d'r noa komen hounder en dei krabben hom boudel weer vol. Gait jong dou nait hen mit zien gekke kop en krigt biel en kapt ain mooi henje - dat he te pakken kreeg - toonen oaf? Gluiend was 'k op dei smeer1ap. 'n Doalder was mie d'r net veur boden. N ou, en hai was onfersounlek, hai wis van gain gouien dag of gain gouie morn of gain wat blieft, kortom van niks wis he." "Den is 't moar goud, dat ie d'r 'n en aan moakt hebben. Woarom bin ie Zundag nait in kerk west, dat wol 'k joe a1 eerder vroagt hebben." "Nou, ik hal' halve nacht opzeten bie 't 61 peerd en dou wol 'k laiver 'n zetje sioapen op ber as in kerk. En Pieterke was wat muide, dugt heur en zoodounde bleef dat d'r bie." "Nou, dat mag joe muien." "Hou dat zoo?" "Omdat mie 't nait denken mag, dat Doomnie ooit z60 mooi preekt het. 'k Reb 't ook zegt, want ik bin oet kerk mit west te koffiedrinken. Ik zee: "nou" zee 'k, "hou 't zoo was van morn, dat wait ik nait, moar ain van baident, Doomnie 1eert aan, of ik leer aan, want het verveo1de mie van morns den zuuver niks, om mie hal' 't nog driest 'n half uur langer duren mugt." 'JZbo, wat ie zeggen. Wat zee Doomnie?"

81 81 "Niks, moar 't zel hom den doeh wei mooi in ooren roast hebben." ".loa, dat mout zoo wezen. Doomnie zien olste doehter dei het 't wis ook al zoo wied, dat ze vedan trauen zel?" "Joa-oa, dei lopt op kloarliehten dag a1 mit 'n meneer aan arm." "Nee doeh vast? En op kloarliehten dag, zegie? Hai, wat liekt dat ja iezelk. Dat is ja zuuver net of dei in ins hailendal op riddel komen is." ".loa, zegt dat wei. 't Valt mie ook slim oaf van Doomnie en Mevrau, dat dei nait wiezer binnen." "En dei jongkerel, liekt dat nogal wat? Heb ie wei ais mit hom proat? 1eert wis ook tou doomnie?",,0 dat spul liekt best. 'k 1euf dat doar niks op te zeggen valt. Hai wil ook hail wei proaten. Joa, doomnie wordt he, moar hai is hoast kloar, noar 't zeggen is." "Nou, men zol hopen dat dei meneer zuk nait verzint het, moar ik hal' dugt mie dat middelste wicht veul laiver." "Dei middelste? Oeh gommes, dei is ja nog veul te jonk, Van Buren. Dei olste is ja nog moar... ja zol ze ainliek al negentien wezen? Mie dunkt, dour zel 't nog dik om bandjen." "Ie hebben geliek, zoo wied doeht ik nait hen, moar ik mog veul laiver over dei middelste heur wezen." "Nee, dat ken 'k nou juust nait zeggen." "Baide jongs, of studenten den, wassen dei a1weer noar stad '?" In HOrn van Heerd. 6

82 82 "Nee, nog nait. "Dei bin doar ja "yis bie 'n bakker in kost mit heur baident?" "Ain bie 'n bakker en aander bie 'n wedeyrau en..." "Wat zeg ie doar, bin die baide jongs nait bie 'n kander?" "Wat ik joe zeg eurt. Elk hebben zai 'n koamer, ja en den mout ie ais begriepen, den eten ze weer bie aander luu." "Och mien git zeg ik. Wat is dat ja 'n wonder gedountc. 't Liekt ja wei dat Doomnie zien geld gram is. 'k Heu d'r aaniol ook nooit van heurt, dat jongs nait mit 'n kander konnen. Ie wei?" "N ee, ik ook nait. Moar dat gait mit mie van hak op tak. Heb ie ook heurt dat Hoppers 'n dikke hieptaik oyer zien spul kregen het? Ik heb mie 't yer tell en loaten." "Nou nee, heurt heb 'k 't nait, moar nei dugt mie 't niks. Want dei arb aid en ja aalle baide nog yeul harder achteroet as 'n peerd en woagen loopen ken. Aaltied onder weegens, nou en as men boudel op 't volk drieyen let, den wait men wei hou 't gait." lijoa Van Buren, zegt dat wei, 't is onneuzel. En den is man ook nog zoo bot aan drank d'r bie. Moar da t ken hai moar half helpen." "Hou dat zoo? WeI ken dat den helpen?" "Pefester in stad." nmien laiye, doar begriep 'k niks van."

83 83 "Den zel 'k joe 't vertellen. Hoppers hal' vem' joaren' last van moag, on doar gong hai mit noar pefester, nou en dei zee tegen hom, dat he melk drinken mos mit '11 Ink beetje kojak of beste branwien d'r deur. Dou Hoppers dou in hoes kwam zee he: "melk is mie te liemerg en te sliemerg" zee he, "dat Ius 'k nait, moar dat 'n beetje kojak of branwien best veur mie is, wil 'k op slag leuven." Och man, en doar gong 't hen. Is dat nou dei pefester zien schuld, joa of nee?" "Dat is moar half eurt. Want dei man kon doch nait waiten, dat Hoppers nou zoo do un zol?" "Zoo-oo-oo, mos dei dat den nait zain kennen, dat deli road veur dei man nait lieden kon?" "Joa, moar ho ais '11 boetje, hai kon d'r doch nait deur hem kieken." "N ou, den zeg ik moar, wat dut zoo'n kerel den pefester te wezen. Moar ik mout ook hoast vot, 't wordt Ioater." "Ko-o-om, ie kennen 't nog genog doun, BOElman, ie binnen zoo Ioat komen." "Dat is zoo, vrau Van Buren, moar Jantje zel meschain nog wei opzitten." "vvat zol dat veur 'n moal? Hou liekt joe neie ontvanger?" "Dat scheelt dunkt mie zooveul nait, Van Buren. Ik leut. dat dei wei makkelk te bruuken is." "Hail oareg, dat dugte mie ook." "Ja, en ik heb hom ook zaino Moar wat het dei kerel 6*

84 84 'n aalderlaist mooi gezicht in kop, men zol d'r rauw in bieten." "Pieterke, wilst doe die nou wei op sto:.tnde vout stilhoilen? Is ditt nou proat veur 'n trauwde vrau? Schoam die wicht, hai, wat kenst doe mie helleg moaken. Doe hest van oavend ja zuuver hoast 'n bolbred veul As doar nou ais aandel' luu bie "Yest wassen as Bosman, wat proat was d,r den komen? "Dat wief van Harm van Buren is gek op aander manluu." 1fainst dat dat zoo mooi was veur mie?" "Holst ook hoast weer op? Ik heb 't nou wei al heurt. 'k Heb 't mit die habe dag al nait roaken kent." "Bosman, hou ih 't tegenswooreg mit 61-Knelske, wie hebben d'r in 'n zetje nait van heurt." "N ou, ik bin d'r guster even west, en van morn kwam 'k Dokter tegen en dou vruig 'k hom hou 't gong.,,0/' zee he, "dat gaat vooruit, Bosman," en mit luip he wieder. Ik docht: "man, man, ie verlaigen mie doar 'k bie stoa. Want as dat zoo was, woarom heb ie heur den zoo'n hail luk-fleschke mit goud geven, den hal' zai ook ja nog genog 'n groote drank op kent." Is 't woal' of nait?" "Ja wis en zeker, moar holl leek joe 't den zulf tou?" "Noar mien gedachten was 't beste, dat God heur moar wegnam." "Hou dat zoo, Bosman? Mien tied, 't "vas ja aaltied zoo'n nuver oareg old wiefke. Zai redde zuk zulf en ik zol zoo zeggen, dat ze gain mensk in weeg is." "Nee-ee, dat is ze mie ook nait. Moar as ik mien

85 85 gedachten zeggen zel, den het zai ze nait aue zeuven meer.",;lobpt doch hen, dat was ja bedruifd. Hou duchte joe dat zoo?" "Dat zel 'k joe zeggen. Ik kwam e1' den ja guster en ik zee: "Och heden Knelske," zee 'k, "wat heb ie doch 'n aaldertreuregst leven. As ik zoo as ie aaltied op ber liggen mos, den kniesde ik mie dood. Verveel ie joe nait aaldervreeselkst, aaltied hoast allenneg en zoo." En wat zee 't 61 dou tegen mie? "As ie dat denken Bosman, den bin ie glad mis, want tiedkorteg bin 'k nooit, eurt." "Hou is dat meugelk stumper?" zee 'k, zoo gong mie 't net oaf. "Ja", zee ze, "ik bin haile doagen aan 't lezen, en aan 't zain ook mennigmoal." "Och," zee 'k, "wat wol ie mie wiesmoaken van lezen en zain, ie binnen ja zoo goud as blind." "Ja", zee ze, "moar veul' zuk lezen en kieken as ik dou heb ik gain oogen neudeg." "Doar ken 'k nait bie", zee 'k, "want ik ken gain letter lezen in 'n bouk of zoo zundel' mien oogen." "Ik lees ook nait in 'n bouk", zee ze, "want ik bin ja bienoa blind, moar ik kiek noar binnen, in mie zulf - ik heb ja zoo'n bult beleefd - en den lees 'k moar aal deur en dat verdrut mie nooit. "Nou en zain, aal dei mie veurgoan binnen noar dat groote mooie vailege land, zel 'k moar zeggen, dei komen a'moal oaf en tou bie mie en den zai 'k ze zoo duudelk mit mien blinde oogen. En zai binnen altemoal gelieke vrundelk tegen mie, want veur zoover as 'k wait heb ik ook nooit 'n mensk kwoad doan. Moudwillig teo

86 S6 minsen nooit, doar bin 'k gerust over. Nou, dag Bosman", zee ze dou, net of ze muide wuir en mie wei slieten wol. Moar nou vroag ik joe, is dat nou wiezemans proat, joa of nee?" "WeI nee man, hou zol 't dat wezen. Moar dat 's onneuzel, dat zai nog gek is - want dat is ze - op heur o11e dag, hai, dat har 'k nait docht." "Och en zai leek aans ook moar wat hoamel. Nou en hou bot dat oaksters tegenswooreg schatteren in dei hooge boomen doar bie heur, dat ken ie nait leuven. En heur noabers hond dei het wei zoo bot hoelt van nacht." "Nou-ou, den duurt 't ja zeker ook nait laank meer. Den zeg ik mit joe, dat is ook moar te hopen." "Joa, dat is zoo. Ook al weer 'n no to ares over kop ne in stad." "Joa, dat is schrikkelk, zoo voak as dat gebeurt. Wat bin doar nou weer 'n bult mensken arm bie worden." "Woarom binnen ze ook aa1tied nog zoo gek en brengen heul" geld d'r hen. Aigen schuld, zeg ik." "Ja, ja-a, moar elk ken gain land of aigendommen koopen; dei den zoo'n luk beetje het, och, dei brengt het d'r hen. Tieden om 't in 'n ol hoos te bewoaren bin veurbie, want elk het geern 'n beetje rente, dat 's ja van zulf." "Dat is woarhaid. Aigendommen bin d'r zoo betuun, moar dat is aans zoo'n mooie geldbeleggen bie mie. Veura1 as men wat fertuunlek is mit oaf- en aangoand geschenk, den is 't zuuver 'n lust."

87 87 "Non, dat zeg ie goud." "En ne-e-e, wat 'k zeggen wol. Kerk het op hand ook weer landverhuren ne?" "Ja, en dat kon wei ai::; duurder worden. D'r binnen 'n bult laifhebbers. Nou, kerk het 't ook wei neudeg." "Dat is goud en wei, moar-re kiekt ais hier, elk is zuk zulf 't noaste en ik wait wei wat ie d'r geel'll van hebben willen en ie waiten wei wat ik neudeg bruuken mout. Nou en wie huiven 'n kander 't geld ja 11ait oet buuts joagen en doarom..." " Nee, nee, doar denk ik net zoo over, dat is in dichte voaten." "Dat 's den oafsproken, Van Buren. Moar nou mout ik zeker woar ook vot." "Mout 't wezen?" "J oa, 'k zel mien ruimer oetsteken en den goa 'k e1' van deur. Nee, nee, vrau Van Buren, nait weer insioagen." "Och mien gommes, 'n luk beetje nog." "Schai den oet Pieterke, doe zugst ja dat Bosman nait meer hebben wi!." "Nou, dankboar. Ie mouten schoa moar gauw ais weer hoalen." "Dat zel wie doun eurt. Ie komen ook ais weer oet?" "ZekeI', zekei'; nou I Van Buren, vrau Van Buren." "Dag Bosman. WeI t'hoes en 't beste mit 't lutje wichtje en grout'nis aan joen vrau." "Dat zel 'k vrijmoaken."

88

89 JOAPKE MEMORIE.

90

91 JOAPKE MEMORIE. "Aans bin 'k niks, moar mien geheugen, dat scheelt nog zooveul nait en dat is 'n makkelk ding. Ja, dat is zoo; of mensken 't leuven willen of nait, makkelk is 't, want nou huif ik nooit aan disse of gene te vroagen: "hou was dit vrouger, of hou was dat?" Ik wait 't zulf wei. Kiek ais hier, ik was nog moar 'n hail lutje jongtje, dou ik in hoes loopen kwam bie mien Moeke en dou ik zee: "Moeke, woarom bin ik nait zoo as aander jongs?" Moeke, kon 'k wei zain, kreeg d'r zuuver 'n schrik van en ze zee: "WaL mainst doe doar mit mien jong?" Ik zee: "Och nou Moeke, jongs zeggen, as ze slootje springen of 'n kander op rug zit ten, of zoo wat en ik ook geern mit wii: "Wat zol dei bochel, goa doe moar vot, 'n bochel ken zuks nait mit doun." Moeke trok mie stoef tegen zuk aan en dou wuir mien gezicht nat, moar nait van mien aigen troanen, dat wait 'k secuur. Moeke zee niks en dou vruig 'k nog weer: "Moeke, woarom is dat zoo?" "Doe bist mien aalderlaiste jongtje" zee ze. "Ja" zee 'k weer, "doar bin 'k bliede

92 92 om, moar woarom heb ik 'n bochel, dat dut doar toch niks aan oaf?" "Joa" zee ze, "dat dut d'!, 'n haile bult aan oaf, mien laivert. Dien bruir Tonnies is zoo recht as 'n keel's en ook zond en doarbie negen joar older as doe, dei ken zuk zulf al hoast hailendaal redden, moar doe bist mien laive Joapke en doe blifst bie mie. En as doe nou ook zoo wast as Tonnies, den konst doe die ook redden en den wast doe 10ater ook IMng nait zooveul bie mie, mien jongtje, mien Joapke." "lk wii ook geern bie joe blievon Moeke" zee 'k, "want ie bin mien aalderlaiste Moeke en ik heb moar ain, moar waarom heb iii:: 'n bochel? Zegt mie dat den doch eerst." Dou wuir mien gezicht net zoo nat, moar nait van mie zulf heur, secuur nait, van Moeke's troanen, wat 'k joe zeg, en doli docht ik: "lk mout moar nait meer zoo vroagen" en ik zee:,,1i10eke hou bin ik in wereld komen?" "N et as aander mensken, mien jong." "Hou bin aander mensken d'r den komen?" "God het ze altemaal geschoapen, mien jong." "Wait God den ook wei Moeke, dat ik 'n bochel hob?" "Joa zeker, mien jong." "Waarom wol God dat den zoo hebben Moeke?",,Ja mien jongtje, d'r is zoo veul, zoo hail veul, wat God allennnig wait en doar heurt dit ook bie eb doar maggen mensken nait noar vroagen. Most aaltied onthollen, mensken mouten tevree wezen aaltied en met aailes, zoo as God 't doan het en zoo as God 't beschikt 1 want dat

93 93 is aaltied 't beste, - doar kenst steevast op vertrauwen." "Den is 't ook 't beste Moeke, dat ik 'n bochel heb?" "Joa mion jong heur, en Moeke het die d'r veullaiver om." "He t God mie d'r ook lai vel' om, Moeke?" "Joa mien jongtje, veul laiver. En as wie baiden nou moar bie 'n kander blieven maggen, den zel ik wei oppassen, dat mien Joapke d'r nait veul last van het." Dou sti-eek ze mit heur hand over mien rug hen, drukte mie zoo vast tegen zuk aan, as of ze mie nooit weer losloaten wol en keek mie in oogen en dou heb 'k hail duudelk zain heur, dat 't heur schuld was, dat miem gezicht zoo nat was. Moar, wat was dat mooi, dou vuilde ik d'r niks meer van, dat 'k zoo was as 'k was en as den loater jongs weer zeeden: "Joapke bochel," den ging 'k gauw noar Moeke fln den zee 'k: "Och Moeke, striekt even weer mit joen hand over mien rug hem, den is mien bochel weer vot", en dat dee ze ook aauied, moar wonderliek was 't, dat ik den juust ook aaltied nat in 't gezicht worden mos. Nou JJapke, dat is nou den van vrouger, moar nou most vot nait laanger zoo deur miemeren, want dat is nnit goud veur die, doar worst mindel' van. N ou wat zol dat? Foi, foil Joapke, magst doe zoo proaten? Schoamen most die heur, denk aan dien Moeke. Ja-a-a-, as Moeke nog bie mie was, den docht ik ook hail aans, moar zes joar is mien laive Moeke nou al dood en sunt dei tied is mien pakje op rug zoo zwoar worden en mien brood zoo bitter. Al het 'n mensk ook gain bochel en al is he wassen en zit in zien aigen spul mit

94 94 'n beste vrau en nuvere kinderkes om zuk tou, den is 't nog 'n vreeselke slag, as he zien beste Moeke verlust, en houveul te meer den veur ain dei 'n bochel het. Moar.Joapke, nou vernemst den zeker doch ook duudelk, woar noll dien gezicht nat van wordt, of nait? HoI den nou doch ook e~rst ais weer op, mien gommes, op 'n aander keer kenst ja wei ais weer. Doe wolt dien deuske mit geld ja ais bekieken. Ja, komaan dat is ook zoo, moar dat is gauw gebeurd, en kiek dat is nou moar ainmoal zoo: as 'n mensk gain memorie hal', den kon he nait miemeren, moar 'n mensk het 'n memorie en dus mout he miemeren. Moar hier is mien deuske, wat vuilt 't licht, och heerenk, och heerenk Joapke! onneuzel mien jong; 'n kwartje, 'n dubbeltje en anderhalf cent, dat is 't haile kaptoa.l, zeuven stuuver en anderhalf cent, joa en den-ne dat kwartje, dat mooie kwartje van Moeke, moar dat telt nait mit, doar wait gain mensk van, doar heb 'k 'n gatje deur sloagen en 'n tauwke del' deur en dat hangt om mien hals, op bloote vel, dat krigt gain mensk ooit te zaino Zeuven stuuver en anderhalf cent is nait veul, moar gain schulden heb 'k en ik bin weer betel', en dokter en aptaiker heb 'k betoald guster, doarom is mien geld nou den ook hoast Ope Dokter het mie hail best behandeid en dei vruig mie guster ook nog, dou 'k hom betoalde: "Kun je 't wei missen? anders Iaut maar gerust eerst loopen hoor." Ik zee: "Joawel Meneer, best heur", want ik wi! absluut nait mit aandermans geld in buuts loopen.

95 95 Nou en aptaiker, zeuventien dranken heb 'k had en negen deuskes poeiers en dei dranken doar wassen van dei dikke broenen bie, dei bin zoo stonnachtig duur en dei helderen hal' 'k aans zuuver niks in tel, gain reuk, gain smoak, gain kleur, den docht ik voak: "Ik wait nait man, ik wait nait." Moar doli ik ainmoal in 't aptaik wachten mos; har Meneel' zulf 'n beetje, 'n luk beetje goud in 'n fleschke doan en dou zea zien bedainde: "Nu maar vol Menecr, van dat heele dure goed, van dat aqua?" "Ja" zee Meneer en dou docht ik: "Mien gommes, den is dat doc? aans as ik docht, wat zel ik wat betoalen mouten." N ou 't was elf gulden vief en zeuventig, dat vol mie nog tou, moar veur mie was 't 'n bult. Moar gelukkig, ik kon 't den doch betoalen. Mit mien kostgeld bin 'k ook bie, gain mensk huift 'n cent van mie hebben en du8 ken ik nou den moar ais weer rechtop deur 't dorp loopen... Wat is dat Joapke? doe rechtop? bist nou in ins vergeten, dat te Nee, nee, dat bin 'k nait verge ten ; zoo rechtop den as dat veul' mie ken. Moar nou den mien geld, dat komt terecht, want Dokter het zegt, dat ik morn weer begunnen mog te naaien, maar dat ik nait te veul do un mos, want och kiek, dei 'n bochel het, het gain roeme borst, moar doar bin 'k weer mit tevree, want 't aine heurt bie 't aander. Wat dat aanbelangt is 't goud, dat ik bie Van Cloppen bin, want dei betoalt bie 't stuk en den is 't veur hom neggeliek

96 96 of ik hard naai of z6tjes. Hai betoalt 'n beetje, moar dat ken de man nait helpen. Moar komaan, ik zol ja hoast verge ten, dat Doomnies maid mie 'n stukkende boksen broeht het. Dat zel den m6rn mien eerste wark wezen. Hai, foi, foi wat heb 'k doar guster 'n elendige schrik van kregen. Ik koom mie doar in tweilieht van aptaiker vandoan, en dou zag ik wat sehontjen over weg. "Oeh heerenk", docht ik, "wat mag dei stumpei' sehelen, plat zitten op weg en den z66 mit aalle martel en veuroet sehoeven, dei het vast zien baide bainen broken." 't Hart sluig mie, zoo a~ men den wei ais zegt, in hals en ik wis nait, hou hard da 'k loopen zol om hom te helpen. Dou 'k 'n beetje diehter bie kwam, leek mie 't net of 't Doomnies Gerard was. "N ou is d'r den gain road in wereld tou", zee 'k in mie zulf, en net dou 'k dat doeht, keek he om en zee net zoo monter as aaltied: "Dag Joapke." "Oeh mien laive tied, Jongheer," zee 'k, "wat groot on gel uk is d'r nou gebeurd, bin ie zoo lelk komen te vallen?" Dou laehte mie doi jong, dat he sehoaterde en sprong overfld en zee: "Ik weet van geen ander ongeluk, as dat jij jongheer zeggen, Joapke, meen J' e dat?", ", Nee nee" zee 'k, " dat heurt zoo', as 'n Doomnieszeun noar stad gait te leel'en, den mout ik jongheer zeggen, Joapke wait woar he stoan mout." "Meroakels Joapke", zee he dou, "Gerard en niks andel's". "Ja" zee 'k, "moar nou bin 'k nag nait wies worden, woarom ie zoo aalderonneuzelst sehontjen mossen oyer weg. Wat seheelt joe den doeh in goudighaid?" Dou laehte mie jong

97 97 weer, dat he schudde en zee: "Pas op, niet verklappen Joapke, moar mien broek wil niet kapot." "Da's 'n geluk" zee 'k. "Da's 'n ongeluk" zoe he, "want ik mag die broek absluut niet lieden, jonges in stad zeggen, dat he van tapietgoed moakt is. "Kom" docht ik, "ik zel hom wat helpen, en nou is he den heelemoal deur van achteren." "Foi, foi" zee 'k,,,'t is 'n schandoal van joe", moar Iachen mos 'k, as 'k in joaren nait Iacht heb. "Niet klappen, Joapke" zee he, en zoo gong he vot. Moar nou zel 't maanje niks touvaallen, dat ik hom kregen heb mit 'n roltje lappen d'r bie en ik zel hom mooi moaken, doar zel 't nait aan mekaiern. As 'k hom den mornvroug kloar heb, den ze'k hom gauw oafiangen bie achterdeur. 't Zel mie ais lust en of hai den vot ook weer net zoo begunt. Wacht, 't rekentje ken 'k nou nog wei even kloar schrieven, 'k wait veuroet wei, wat 'k doar veur hebben mont en da's veur mie moar even biegoan, want schrieven, al zeg 'k 't zulf, doar ken 'k mie best mit redden. Komaan, op 'n poeierpampierke moar, dei heb 'k veur zuk luk karwaikes bewoard. An Doomnie... ho, ho Joapke, wat gait dat ja verkeerd, hest doe aleer jom'en noar schoul go an, joa of nee? Den bist doch zeker ook nait verge ten jong, dat an verkeerd is, dat mout ja toch vast meervoud wezen, twei a's; komaan, 'n nei pampierke. Aan Doomnie de Vos. Uwes Zoon een nieuw gat gezet 35 cts. J. HARMSEN. 7 In Horn van Heerd.

98 98 Zie7.0o, da 's al veur 'n kander. N ou ze 'k 'n schoone bonte buusdouk d'r bie leggen, doar spel 'k den 't haile boudeltje in. As 'k nou weer 'n beetje verdaind heb, den mout ik ook wat koopen, om om en aan te trek ken. Mooi wezen, och gommes nee, dat komt in Joapke nait op, want den-ne... valt 't nog moar meer op-e-e-e... van achtern 1 moar Zundags noar kerk en zoo, knapmoutjoapke den doch net zoo goud wezen as 'n aander. Drommels is 't, dat nou dat aander nog weer zoo biester laank duren mout, want wanneer krieg ik dat geld nou nog bie 'n kander veur-re-e... nee, doar het gain ain wat mit neudig, och heerenk! och heerenk!" "Oomke, mag wie d'r in? Dou ie ons deur den gauw open?" "Joa heur, dag mien lutjen, bin ie doar? Nou, dat'~ fiks heur, dat ie bie J oap-oomke komen. Dag Kneelske, dag Geertmantje. Hest Geertmantje weer zoo nuver bie 't handje, Kneelske? Moar wat scheelt die, mien jong?" "Moeke het mie sloagen." "Zoo-oo, wat harst doe den doan?" "Ikke niks, Moeke dee wat." "Wat den?" "Nou, Moeke het dat mooie ding, dat Joap Oomke ons moakt het van goarenkl5skes, in kachel gooit." "En woarom dat?" "Nou, Moeke zee: "hier mit dat smerige ding van dei zitinweeg, dat moakt mie haile vlour en toafel vol schraammen en schrippen, en den ken ik d'r moar tegen

99 99 vrieven", en dou zee ik: "dat is nait van zitinweeg, oat is van J oap-oomke en wie willen 't hollen." "Stil moar mien jongtje, stil moar heur, ie bin mien laive jongtjes." "En Moeke zee: "dei beroerde Joap, om joe zuk tuug te moaken." Ik zee: "Ik heb Joap-pomke veul laiver as joe, want ik mag joe nait lieden", en dou het Moeke mie zoo sloagen. "Ikke wil Moeke verkoopen", zee Geertmantje ook nog. Moeke zee: "begunst doe ook nog? Kenst ook nog wei 'n lawabbes van mie kriegen." "Wat wolt doe zeggen, lutje Geertmantje?" "Ikke wil Moeke verkoopen veur 'n dubbeltje." "Nee Geertmantje, dat ken nait, wat zegt Joap-Oomke aans? Ik wait veul betel', want ik bin veul older, ik bin al hoast vief joar en Geertmantje is nog moar drei." "Wat wolt doe den, mien jong?" "Ik wil noar Meneer Van Cloppen en den wil ik zeggen, of Moeke doags bie Meneer Van Cloppen komen mag te naaien en den Joap-Oomke aaitied bie ons in koamer en den ken Meneer zien dubbeltje ook nog hollen.'; "Nee, mien lutje Kneelske, dat most nait vroagen heur, Moeke mout hier blieven." "Joa, moar Moeke is aaltim kwoad. Den wol ik, dat 't aaltied Zundag was, den was Joap-Oomke, vot oet kerk, haile dag bie ons. Joap-Oomke, wil ie ons nou weer '11 beetje vertellen van Grootmoeke en van 't mooie moantje?" 12

100 100 "Van 't mooie moantje, dat ken vot nait, mien laivert, want dei mout d'r eerst weer zitten, dei zit d'r nou nait." "Joap-Oomke, was Grootmoeke wei ais kwoad?" "Nee mien jongtje, nooit heurl nooit Kneelske." "Verbrandde dei ook 'n mooi ding van goarenkloskes, dat zoo aalderlaist rollen kon?" "Nee mien Geertmantje, nooit heur." "Ik wol dat Grootmoeke nait vot was." "Dat wol Joap-Oomke zo6 geernj moar woarom bekikst doe mie aal zoo op rug, Kneels?" "Och, ik wol ais kieken of d'r ook 'n tipke oetstak.',,'n Tipke oetstak? Woarvan mien jongtje?" "Harm Slagter zee tegen mie: "Ik heb veul mooier pet op as doe, Kneels." Ik zee: "En wie hebben veul mooier kat as ie." Harm zee: "Ik heb veul mooier Oomke as doe." Ik zee: "Nait woar, Joap-Oomke is de aaldermooiste op haile wereld." "Och, wat wolt doe," zee he,,:mit dien J oap-oomke? dei het 'n boche!." Ik zee: "Nlks van woar, dat is 'n kastje, doar het Joap-Oomke zien vleugels in." "Hou kwamst doar bie, mien Kneelske?" "Ik heb ais '11 moal 'n schilder kregen Joap-Oomke, van Meneer, en doar ston 'n haile groote Engel op en dou zee Voader: "Gommas doagen, wat liekt dei op Grootmoeke." "Van wat meneer den doch?" "Och, Joap-Oomke was d'l' zulf bie, bin ie dat nou vergeten?"

101 101,,0 ja! bie 't station van chef. 0 ja! zoo'n schilder van 'n levensverzekern, ja, nou wait Joap-Oomke 't wel." "Nou en dou Voader dat zee, vruig ik: "het Grootmoeke nou den ook vleugels?" "Joa mien jong, joa heur~ secuur," zee Voader. En dou vruig ik: "Voader, wat mensken kriegen den vleugels?" "Dei hail best en goud bin, Kneels," zee Voader, en dou gong he vot, en nou wol ik ais noar Joap-Oomke zienent kieken." "Stub die den doch in goudeghaid eerst oaf, veur dat doe in hoes komst." "Ikke mie oafstubben? Ik bin nait smereg." "N ee! da t is van zulf, hou zol t doe ook zain kennen, dat d'r wat smerig was, moar ik zeg die: goa eerst hen en stub die oaf, per forto en niks aans, doe zitst ja vol zoagmeel." "Hai Geessien, wat moakst vot 'n lewaai." "Wat denkst doe den, dat ik 't vergees schoonmoak?" "Wat zol zoo'n bietje dreug zoagmeel?" "Dat zol zooveul, dat ik dat nait in koamer hebben wil, zooveul zol dat." "Moar mien gommes, nou is 't den zeker ook op 't hoogste, nou hest al 'n krant veur mie op toafel oetspraidt? Of stait d'r wat in dat 'k lezen mos?" "Wat wait ik wat d'r in 'n krant stait, en wat ken mie dat den nog schelen? Veur dien smeerlapperij is 't en aans niks heur, en hai blift d'r Jiggen."

102 102 "Smeel'Iapperij? Zoo-oo-oo, non mooi is 't, zooas ik aaltied opwacht wor." "Doe graimert mit dien piepaaske en dien zoagmeel." "Drinkst doe gain koffie mit?" "Nee, ik heb zooeven al koffie dronken." "Woarzoo den?" "Hierzoo, woar aans?" "Non, pot is ja nog vol" "WeI zegt die dat?" "Doe schenrst ja zooeven 'n bies onder stonl weg, omdat kroan. van pot dicht zat en sluigst ja mit deksel op en deel, don kon ik doch zain, dat pot vol was." "Non en wat zol dat den?" "Dat zol zooveul, dat ik op 'n aander dag zuk gentwoatel' nait weer drinken wi!, doe drinkst eerst allennig en den komt pot vol woater veur mie." "Wat zol dat den nog?" "Vragst dat ook' nog? WeI mont 't verdainen, ik of doe?" "Proat mie doch nait van verdainen, wat wolt doe vel' dainen? Wie hebben ins nog nait zoovenl, dat mien oue voader ais overkomen ken; zesthalf joar bin 'k non al tranwt, en dei het nog nooit bie mie west, allennig omdat ik hom gain raisgeld stnren ken." "Dat ken ik den doch nait helpen?" "Zoo? Wei ken dat den helpen?" "Wat zol ik den, as doe dien zin harst?" "Bist doe ook 'n kerel? 'n schoap bist, per folto en niks

103 103 aans. Dat blift mie doar moar zien haile leven timmermansknecht. Boas zolt doe worden, en den timmei'm an bie kerk, den konst opschrieven wat doe wolst, den hal' wie aans niks meer neudig. Wat ik die zeg, per forto heur en niks aans. Den hal' wie kerk en pastrij en meestershoes en drei steekes en 'n poar hoezen en wei zol dien rekens noareken? Gain ain heur, en as ze d'r wat van zeeden, den konst tegen verschaiden van dei luu zeggen: "en wat dou ie zulf?" den harren ze 'n slot op mond, moar doe bist gain kerel." "Nou, het stekt die ook nait biester nauw, dat mout 'k e1' van zeggen." "Het stekt mie zoo nauw, dat as ik aalles waiten har, hal' ik die nooit nomen." "WeI deksels, zeg dat nog ainmoal as 't woagen duurst~ den zest ais zain of ik 'n schoap bin, joa of nee. As wie onder vail' oogen binnen, den holst die doar sth over heur; wei het 't mainste vrijt, ik of doe? Moar meer huif 'k zeker nait zeggen?" "Dat ken mie ook al wat scheien, of doe wat zegst, joa of nee." "Woar bill jongtjes?" "Dei heb 'k op pad jagt, dei besmeren en begleeren mie haile boudel." "Doe bist zukke nuvere kinderkes IJait weei'd, Geessien. As mien moeke dat beleefd hal', och gommes, och gommes I" JI Wat beleefd har? Zeg op!" JlDat doe zoo tegen lutjen wast."

104 104 "Nou ja-a-a, dat kon mie ook wat schelen, eerst boudel schoon heul', dat is 't veurnoamst.e. Wat bin 'k bliede, dat Joap vandoag weer noar Van Cloppen is, den ken 'k dat koamerke vandoag ook ais schoonmoaken." ".roap moakt het doch nait voel." "Zoo, den most moar ais zain hou zien koamel'ke aaltied vol palderaksie zit en alles volligt van voazels en roafels." "Och, hai het ja zaik west, tlou mog he doch nait naaien, en zooveul naaien nemt he aans ook nait mit noar hoes, dei stumper ken ja hoast nait." "Ik bin bliede, dat he vot is en dat he nou allennig moar komt om etenstied.",,'t Is mooi dat wie hier zoo stoef bie stad wonen en hai zoo makkelk noar Van Cloppen goan ken en aaltied vast wark het, en dat he weer beter is, want jongtjes begunnen al stukkent te loopen. Kneels hal' ook 'n gat in zien hooske vandoag." "Zoo, en naai ik dat den nait? of denkst ainliek, dat ik nait naaien ken?" "Ik wait wei beter, moar men zol 't hoast zeggen, want doe dnst ja niks aans as poetsen en wrieven, mie venl te venl heur; zindelk is mooi, moar zoo, och gommes!" "HoI doe die stil over mie, doar begripst doe niks van en ik ken die 't verstand nait geven." "Nee, gelnkkig nait, want den kreeg ik 'n roar soort." "StH doe; 't leste woord zelst hebben, zoo gauw as doe geld hest veur mie, dat ik sturen ken aan Voader, dat dei ais overkomt en eerder nait, per forto en niks aans."

105 105 "Wat verlet hest doe den doch in de wereld om dien voader, dat jeuzelt dag oet dag in over dien voader, en vrouger hest doch nooit zoo biester veul om hom geven wei?" "Hou dat zoo?" "Nou, 'n joar veurdat dien moeke sturven is, is dien voader mit heur vervoaren noar Helder, dat was leuf 'k - zoo haitte dat te minsen - omdat doar dou zoo'n bult groafwark was. Doe wast hier en gingst van aine dainst noal' aandel', en as ik d'r goud achter bin, harst doe niks gain verlet om d'r hen te goan, of wei?" "Doe mit dien "of wei" en dien gezeme!. Wat zel dat heduuden, wat zit doar achter, dat doe zeest over Voader "zooas dat te minsen haitte"? Zeg op, en op slag." "WeI zeker, dat mout ik die oetleggen? Wat wie van 'n kander waiten, huif wie nait zeggen, as 't niks gain moois is, dunkt mie." "Doar zit aiweer wat achter, wat wilt mit mie te targen t doe..." "Heur ais Geessien, ik mout weer vot, moar as doe 't den absluut heuren wilst t zel 'k die 't wei even zeggen. Ain dei oppassen wol, huifde om groafwark. te kriegen nait hail noar Helder vervoaren, en zoo ain huifde nou ook nait in 't armhoes te zitten t dei nog nait zoo Old is en fikse aarms aan 't lief het en allennig veur zuk zulf zorgen huift. Is 't nou goud?" "Dat is aaitied zoo, dei zulf 'n knooier is t het 't grootste woord over 'n aander. Moar ik heb die dit te zeggen t

106 106 dat ik el' nait sth over bin, veur dat Voader hier 'n moal west het en hoil krieg ik dat geld? Dat is dien zoak en per forto en niks aans." "Loat wie nou nait aaltied spul moaken Geessien, ik zel die wat zeggen: ik wol ook geel'll, dat dien voader hier ais kwam, want al leuf ik nou nait dat doe zoo 'n bult mit hom op hest, wait ik doch wei, dat zoolaank as doe die dat zoo vast in 't heufd zet best, ik doch gain vree heb in hoes. Zel ik nou mien tebak 'n zetje overloaten en doe aal dien geld veur zaip en vriefwas spoaren? Den dou wie d'r elk wat tou." "Dien tebak, joa heur, datis mooi, den heb ik gain piepaaske meer en zoo, en gedienen worden nait geel van rook. Moar zaip en was - bist nait wies jong? Raile boudel versmeeren? Nee TOnnies, dat gait over, doarhest doe gain verstand van, moar 'n mensk mout zien leste geld oetgeven veur zaip en was. Eerst schoon en zindelk, en den komt 't aander van zuif."»nou, moar heur, den gait 't mit mien tebak ook over, dat het 'n man nog veul neudiger as zoo 'n gepoets aaltied om zuk tou. Dag Geessien." "Loop doe rond." "Rou loat is 't nou? Zebin altemoal aan 't sloapen. 0, DOg gain half tien. Joapke ken nog onmeugelk nait noar bel'. Jongtjes heur goudje heb 'k weer mitnomen en

107 107 dat zel 'k even moaken en den leg ik 't mornvroug gauw weer in koamer, den is 't weer hail as ze 't aan hebben mouten. Mooi, dat ik zoo'n beetje sloap neudig heb. Ik ken vot nait aan 't naaien d'r mit, nee heur, eerst wat mit Moeke proaten. Jonge, jonge, ik bin zoo gelukkig, as moan zoo mooi in mien koamerke schient. Wacht! mien stoul veur 't glas, zoo- net of't dag licht is, moar veul plechtiger en vrediger - doar goa ik op zitten, en nou Moeke's stoul tegen mieover, zoo stoef bie, dat he tegen mien kneien aankomt, den is 't net as Moeke en ik vrouger zoo voak zatten in moanschien, heur kneien tegen mien kneien, en den vertelde ze mie, dou ik nog klain was, aaltied van 't mooi-moantje, en loater ookoveraal van. Zo6 Joapke, nou pet oaf en handen vouen en nait noar dei leege stoul kieken, moar stief noar moan, den zugst in Moeke's oogen. Nou zit ze tegen die over, heul' moar J kenst 't zachte tikken van heur praimen heuren, heurst wei Joapke? duudelk kenst 't heuren. Leege hand en hal' ze nooit, ook nait in schemeroavend. Heur Joapke, q.eur. Wat was 't mooi vrouger, z66 zatten Moeke en ike Stoer het ze 't had in wereld, moar ze was aaltied tevree en ze kloagde nooit. Moar as ik dat ais zee, den zee ze: "nee, mien Joapke, ik bin nait zoo goud as doe mainst, want Joapke, ik kon mie d'r eerst moar nail in schikken, dat Yoader mie verloaten mos. Wie harren aaltied beproat, dat 't zoo mooi wezen zol as Tonnies mit kon noar timmerwinkel, den kreeg wie

108 108 't ook wat r0emer, en dou 't zoovor was, sturf joen beste voador." "Moeke", zee ik den, "wat toch 'n geluk, dat Tonnies dou al groot was" en den gaf ze mie geliek en den zee ze: "joa mien jong, dat heb 'k Ioater ook inzain." En dou ik dou doags ook vot was om 't naaien te leeren en zai aaltiod allennig was, den zee 'k wei ais, as wie zoo mooi zatten: "Heb ie 't ook veul te stil had Moeke?" Dou zee ze ais: "Nee, mien jong, want begriep ais aan, ik heb wei ais zeggen heurt, dat ons keunegin 'n hoes het mit honderd koamers, nou en zoo 'n groot hoes heb ik ook." Ik keek zoo verwonderd en ik vruig: "Moeke, wat scheelt joe?",,och", zee ze, "doe begri pst mie nai t, kiek dat zit z66: keunegin ken heur koamers zain loaten en ikke nait, dat is 't onderschaid, en mienent bin veul mooier." Ik zee weer: "Moeke wat scheelt joe?" "Begripst nou nog nait?" zee ze. "Mien koamertjes binnen onneuzel klain en dei zitten in mien heufd en deurkes goan I as ik allennig bin, van zulf open en in elk koamerke zit Voader en den proat wie mit ons baiden over ons beste jongs, over Tonnies en ons lutje Joapke en dat wie zoo hopen, dat 't doar goud mit goan zel." Ain groote zorg har Moeke en dat was over 'n Vl'au veur Tonnies. Want ze zee den: "as ik vot mout, en Tannies den nog nait trauwt is, zel joe 't eerst zoo leeg wazen, moar as dei nou moar 'n goude vrau treffen mag I den komt aalles wei weer te-recht mit joe baiden. T<innies

109 109 is zoo goud en mien Joapke is zoo seupel en zoo 'n laif jongtje, dei kennen gain ash'ant wief bie zuk hebben." Moeke, gelukkig dat ie van Tonnies zien trau... Joapke, Joapke, dat gait nait goud mien jong! foi, foi, schoam die nou slim. Bist zoo bhede, dat Moeke dat nait beleefd het en kikst in heur oogen en harst heur 't hoast verteld? Schoam die Joapke, schoam die. Eerst Moeke's stoul weg zetten en dien aigen achter in koamerke oet moanschien weg, goa doar nou eerst zitten en pet weer op en handen los. Joa, zoo is 't betel'. Nou, ik zag den mit schrik, dat Tonnies verkeeren kreeg mit Geessien Martens, want elk wis wei, wei Geessien :Martens was, 'n mooi, knap wicht, moar den har men aallens zegt. Ik heb er nog zoo'n spiet over, dat ik Tonnies nait eerder woarschouwt heb, moar ik docht: "Joapke, steek doar dien neus nait in, dat geft gain pas veur die." Dou hai 'n half joar mit heur loopen har en ik Geessien ook kennen leerde, zag ik dat dat veur Tonnies verkeerd oafloopen zol en ik docht: "pas of gain pas, Ik zeg 't." Tonnies zee: "hest geliek J oap, 0, wat wol 'k er geern oaf, moar 't ken nait meer, 't ken nait meor, ik heb heur ain keer vroagt en den is 't nait eerlek I pro at doar nooit weer over I J oap." En 't is oetvaallen zooas te verwachten was, en nou het ze aaltied wat in kop I doar ze Tonnies 't leven zuuver benauwd mit moakt. StH doar over I.J oapke, moar doe redst die nog eerst mit dien 6Ue spullen heur, mensken zellen

110 110 die d'r secuur wei mit loopen loaten. - Noil magst weer mit Moeke proaten, Joapke. Wacht,'nou stoul weer veur 't glas en Moeke's weer net zoo as zoo even en pet weer oaf en handen weer vouen en stief noar moan kieken in Moeke's oogen. Heur Joapke, heul'! praimen tikken oak alweer zoo duudelk, heur Joapke. Nou Moeke, Tonnies is trauwt en wat het dei twei aalderlaiste jongtjes en wat is he d'r wies mit. En Moeke, wat binnen ze wies met lutje Joap Oomke, hai zit voak mit op elke knei ain en den vertelt he heur van heur GrooLmoeke en ook van 't mooi moantje, doar binnen zai ook alweer net zoo wies mit.. Ik wait nait Moeke, of ie nou ook aaues wei waiten zilnder dat ik joe 't vertel, moar ie kennen nait half waiten, hou nuver dat ze wei binnen. Wat 'n zegen Moeke, veur Joap Oomkej as ze in zien koamerke bin te speulen', den bin wie mit ons dreien net zoo bjiede. - Moar Joapke, zeit doe nait aan 't sloapen? Dat ken doch zoo nait. En morn weer noar Dokter.heur, want dien oogen loopen haile oavend over. Nou eerst jongtjes heur goudje nog even noazain." "Ik bin trauwt mit die heur, moar nait mit dien bruir, en zoo wil 'k nait langer." "Morn, Geessien; dat heurt doch zeker eerst, bie mie te minsen, hest min sloapen zeker he?" "Hou dat zoo?"

111 111 "Vragst dat nog? Omdat ik vot zoo 'n zegenwensch aan kop kreeg." "J oa, doe kenst d'r wei gauw overben proaten, moar ik zeg die, ik, ik zulf, bin trauwt mit die, moar nait mit dien bruir, per forto en niks aans." "Ik begriep er niks van, wat wilt den doch? Dat wait elk den doch zeker wei?" "Dat bedudt z()oveul, dat ik hom nait langer in hoes hebben wil, dei zitinweeg, dei verhongerde sn..." "HoI op, zeg ik die en op slag; as doe zoo over Joap proatst, den vergriep ik mie aan die. As doe ooit weer z66 proatst over Joap of as 't wat te zeggen hest - zoo as sums ook gebeurt - over mien moeke, den vergeet ik dat doe <Ie moeke van mien kinder bist, doar kenst driest op reken, Mst mle VenitOan Geessien?" "Mien gommes doagen, bist ja net 'n vlaigend vuur in ins, moar ik blief d'r bie, Joap wil wie nait langei' in hoes hebben." "Ikke hail geern en jongtjes ook."."joa, doe! en jongs, nou joa, moar ikke den nait." "Roup den doch nait zoo hard, dei stumpei' is nog ill zien koamerke, 'k wol veur gain geld dat he die zoo heurde." "Ikke wei, den wis he 't vot, want weg zel he." "Wat het he die den doan? Zeg op." "Ik wii dat koamerke laiver leeg en aan kant hebben en -ne-e-e...." "Wat meer? WeI zel jongtjes heur goud den bail hollen en mienent?"

112 112 "Jongs heur goud? Nou ja! 't is de muite weerd, wat slieten zukke lutje kinder? Ik mag dat geljauwel tegen jongs ook nait langer heuren." "Wat getjauwel?" "Nou, hai vertelt heur ja aaitied van Groot..." "Geessien, pas ap." "En van dei moan, harregat en doar ken 'k nou den wei flauw van worden, dei moan is wei al doezelld joar zoo west; zeg den zulf, is dei nou ooit aans as aans? Dei haile moan is mie nait weerd, dat 'k mien kop in nek smiet." "Nee, dat wil 'k best leuven van die, doe kikst laiver op grond of 't smerig of gleerig is. Moar wat dochtst den nou ainliek, wat jongtjes zeggen zollen as Joap-Oomke nait meer bie heur was?" "Wat ken dat schelen? Loat dei op pad goan en speulen. Joap zel vat." "Wel zel mien goud den moaken?" "Mien git, ikke, wei aans?" "Doe zitst 's oavends bie toafel, te sloapen." "Nou, dat is verachtig gain wonder, as men 'n man en kinder het, dei joe haile boudel versmeren." "Moar nou hest mie nog nooit de rechte reden zegt zeker, woarom dat Joap vot zel?" "Wie kriegen zoo'n schiet-beetje kostgeld van hom." "O-o-o! zoo-oo, nou komt oap oet mauw." "Ja! Ik wil zooveul hebben, dat d'l' van overblift dat Voader komen ken."

113 113 "Zoo-oo-oo! nou, dei 't wait mout 't moar zeggen, moar Ik zeg die, J oap zel nait vot, en meer kostgeld ken he nait geven, en boetendes, wie kriegen drei gulden in week en doarveur wil elk hom wei hebben. En den kon he ook nog gerust geld vroagen veur aal zien naaien veur ons bie naeht en bie ontied. Doe zolst gewoar worden, wat hai dut, as he vot ging, moar hai gait nait vot heur!" "Woarom ken hai nait meer geven?" "Rai verdaint moar 'n beetje." "Loat hom den OIll opslag vroagen en wat dut he aans snieder te wezen. Ik heb die dit te zeggen: snieder worden mien jonges nait, ain zel varver worden bie kerk en aander timmerman bie kerk, den bin dei baiden onder dak en per forto en niks aans." "Zoo, doe opsnieder, zolst. heur nou eerst moar wat meer onder dak hollen, nou ze klain binnen, dei sturnperkes zwalken aaltied om, omdat doe heur d'r oetjagst. Oeh, oeh, as mien nuvere jongtjes heur Joap-Oomke nait harren." "J oa zeker! dat is aalles en nog wat, dei -..." "Geessien!" "StU moar, bist ja net buskruut veraehtig, nou ik Joap yot hebben wii. Moar woarom ken Joap nou den nait zeggen: "Ik wil meer geld verdainen"?" "Van Cloppen ken nait meer geven." "Woarom nait?" "Omdat he den nait zoo goudkoop verkoopen ken." "Den loat hom duurder verkoopen." In Horn van Heerd. 8

114 114 "Moar zooveul begrip hest doe doch zeker wei, dat zoolaank as 'n aander zoo goudkoop verkoopt, hai 't ook doun mout. Aans zeggen de luu: "dei en dei is veul beter-koop, doar goa lk hen." "Loaten aalle winkels den duurder verkoopen." "Joa, wei joa, doe zolst vot wei even zeggen: "zoo mout 't in wereld", den was 't kloar." "Moar zeg mie nou den laiver, hou is dat den, dat dat goud altemoal veur zoo'n cent of wat naait wordt?" "Ja, dat is mit drei woorden nait te zeggen." "Zeg den vair, woorden kosten doch gain geld zeker bie die?" "Doe waitst wei, dat groote hoes, dat doar boeten Heerpoort stait? Nou, zukke hoezen bin d'r veul meer en van dei doar in zitten, mouten ook verschaiden naaien en dei kriegen d'r moar 'n beetje veur." "Non verachtig, mouten zuks nog geld verdainen op koop tou? Dei mossen ze veul laiver 'n kop....." "Wist die op slag sth hollen mit dien proaten over aander mensken? Ik zeg die, dat doar partei bie binnen, veul betel' as partei dei losloopen." "Nou, dat ken mie den ook niks schelen, moar woarorn worden aalle winkels den nait duurder? Zag mie dat den doch." "Kiek is hier: goudkoop maggen de mainste mensken wei over. As ik en miens gelieken 'n jas hebben mouten en wie kennen ain kriegen veur zes gulden, den mag wie gain zeuven geven. Den is d'r 'n aander soort mensken

115 115 mit 'n Iutje tractement, dei d'r ook nog zoo'n beetje meneer van we zen mouten, nou dei past 't goudkoopste ook, wan t zoo wies bist wei, as zai d'r nai t mit tou komen, den geft gain ain heur d'r wat bie. Den is d'r nog 'n aander soort, dei hebben wei meer inkomen, moar hebben te strieden mit zaikten en zuchtigheden joar oet joar in; nou, as zuks 'n nei pak hebben mouten en zai kennen 't kriegen veur vief en darteg gulden, den geven ze gain acht en vairteg, dat maggen ze nait doun en dat kennen ze nait doun. N ou en den is d'r nog 'n soort en dat bin zuks dei geld genog hebben, moar dei te giereg binnen om d'r genog oaf te nemen." "N ou, dei mossen ze den per forto en niks aans ook moar op slag....." "Ho, ho, ho! komst d'r vot moar weer van boven op in? Wat doe d'r van zegst, hou 't in wereld tougait, is 't neggeliek om, moar ik wol die allennig moar dit zeggen: Van Cloppen ken 't nait helpen en Van Cloppen ken d'r allennig niks aan doun; zoowat mouten mensken mit 'n kander beter moaken. Moar ik mout neudeg eerst vot, dag Geessien." "Dag Tonnies, nou en-ne-e, dat blift zoo, Joap zel vot." " Vrau Kalkman, wil ie ook weer 'n koamerke verhuren?" "Geern Harmsen." "Joap eurt, moar driest Joap." 12

116 116 " Non, geern J oap, moar aan wei?" "Aan mie." "Aan joe? dat binnen doch lengens zeker?" "Nee, woarom zollen dat leugens wezen?" "Non, mien laive, ie wonen doar ja zoo mooi mit 'n kander. Moar goat hier eerst bie mie zitten, Joap, 'k zel den moar de vrijpostighaid nemen om Joap te zeggen." "J oa, vran Kalkman, dat is ook zoo, wie won en doar mooi bie 'n kander, moar ik bin zaik west, zooas ie meschain wei heurt hebben, nou en den-ne-e ken men nait zoovenl drokte aan 't henfd hebben, en hoeshollen wordt grooter en zoo.",,0 zoo-oo-oo, is 't weer om dei tied van 't joar mit Geessien, joa den... " "N ee, nee, ie verstoan mie verkeerd, zai hebben nait aans as twei jongtjes, moar kiek, mit speulen en zoo is 't nog al 'n hail gezoes van zulf." "Joa, ik bin bliede dat ik joe in mien koamerke hebben zel, moar ik mout doch nog even zeggen: ie bin doagelieks doch vot? en den heb ie gain spul mit kinder." "Nee, moar Zundags den doch. Moar mag ik joen koamerkes ais zain?" "Joa, en wat tret ie dat, want nou ze baide leeg binnen, heb ie keur, moar ie zeuen joe gain oogenblik bedenken, reken ik, want ain is venl mooier en grooter as aander. Komt hier moar heer." "Non, dit is verachtig 'n hail mooi koamerke, dat stait mie den moar ais biester aan."

117 117 "Dat docht ik wei, en kiek, wat 'n mooio kast, van onderen tot boven mit holt beschoten." "Ja eurt, mooi en knap, 't huift nait betel'. En pries?" "Gelieke duur, vairdehalve gulden in week mit aalies d'r bie." "Zoo, ie maggen 't er neudeg veur hebben, djar wil 'k niks van zeggen, moar re ik hal' docht van drei gulden." "Nee Joap, dat ken nait." "Nou den mout 't moar aangoan veur drei gulden viefteg, 1110ar 0 heerenk, hou liekt dat mit dei hooge muur boetendeur, ken hier welzun en moan in schienen?" "In schienen nou zoo zeer nait, moar doagelieks bin ie ja vot en Zundags is 't Zundag en bie oavend komt lamp ja op." "Loat mie joen aander koamerke ais zain, vrau Kalkman." "Dat is him'zoo, moar dat valt joe oaf." "Joa, wat dat aanbelangt, is 't nait veul, moar veul meer licht dunkt mie." "Dat is wei te begriepen, hier stait niks in weeg en zoo." "Schient moan hier ook in?" "Nou, net zoo licht as bie dag eurt, as moan schient, moar gain beschoten kast en zoo." "Ik wii dlt koamerke hebben." "Ie verzinnen joe zeker?" "Nee, dlt koamerke is mienent." "Ie mouten 't waiten en ik bin d'r moar ais wat bliede om."

118 118 "Moar.re, wie mouten goud akkedaiern; Zundags wii ik jongtjes bie mie hebben, ook te eten; as 'k oet kerk koom, den neem ik ze mit en doagejieks maggen ze hier, as ik 's oavend8 in hoes bin, ook wei ahl komen van zulf en mien bruir mout ook vrij loopen hier hebben. Wat mout ik joe nou geven veu]' Zundags?" "Eten veur dei baide lutjen? Reb ie d'r wat op tegen as ik den 'n schelling krieg doarveur?" "Nee niks; den heb wie nou vast aalles oafproat?" "Wanneer koom ie den?",,'t Is nou Zoaterdag, ik hal' docht van overm5rnoavend." "Bestig." "N ou, dag vrau Kalkman." "Dag Joap. - Wat zel mie dat geven? Bie dat lutje sniederke is 't ook zeker nait pluus eurt. Hai wil hier wonen, omdat 't hom bie Tonnies en Geessien te drok is mit jongtjes en ainigste dag dat he vrij is in week, mouten dei bie hom komen? Ik wait nait, ik wait nait. Moar oppassen zel 'k op hom, dat mout ik, want wei wait wat zoo'n stumper in kop krigt. Nou en den 'n koamerke, omdat moan d'r in schient. vvel het 't ooit zoo gek heurt, lkke nait, aal hou old dat 'k al bin." "Tonnies, 't is Zundag en jongtjes binnen nuver aan 't speulen mit Slagter zienent, zel wie 'n endje loopen?" "Geern J oap, komaan den moar." "Tonnies, ik mout die wat zeggen."

119 119 "Wat zegst dat wonder, net of 't aan hals tou vol bist." "Dat bin 'k ook. Ik goa morn bie joe vot." "Foi J oap, hou kenst mit zukke maalle proat tegen mie begunnen?" "Tou Tonnies, blief nou nait midden op weg stoan i 't is eernst heur." "Leugens, Joap, dat ken 'k nait leuven." "Oeh Tonnies, moak mie 't nait nog stoerder as 't al veur mie is, ik goa vot, eerlieks woar, ik mout vot." "Rou zol dat meugelk we zen kennen? Ik wi! die nait misten, wie hebben nooit aans as baide onder 't aigenste dak sioapen, en mit mien wi! gebeurt dat ook nooit." "Ik goa mornoavend vot, ook nait mit mien wi!, dat beloof 'k die, moar ik heb al 'n koamerke huurt bie vrau Kalkman." "Joap, Joap, wat hest doe doan en hou komst d'r bie jong? Heb ik die wat doan?" "N ee eur, niks i en om die, oeh gommes." "Doar komt mie wat in 't zin, Geessien het doeh nait..." "StH moar, Geessien het niks zegt, moar ik heb guster morn aalles heurt, wat ze tegen die zee." "Dat beroerde wief." "Doe waitst wei 'l'onnies, veur die en jongtjes wol 'k aalles verdroagen, moal' dat ik nou nait meer blieven kem, nou tk juust wait, dat doe misschain meer vree krigst, as ik vot bin, dat kenst begriepen. Dat ken ze die den doch nait meer op dien brood geven."

120 120 "Dat beroerde wief." "Ja dat is nou zoo jong, en doar is niks aan te ver aandern." "Oeh heerenk Joap, den binnen jongtjes en ik aalle aan hoi t in hoes kwiet." "lk bin nait wied weg, en ie kennen zoo voak bie mie komen as ie willen, ik heb d'r aeeoord over moakt." "Dat beroerde wief. Ik denk tegenswoorig zoo voak: "Woarom bin 'k d'l' nait oafgoan, dou 't nog kon en woarom heb ik allennig keken noar heur knap gezieht?" "Ja, dat is treurig, moar noapluiten helpt niks, wie mouten nou moar aal zain, hou 't veur die en kinder 't beste vol te hollen is." "Joap, ik denk ook wei voak: "heb ik mie zulf ook wat te verwieten, bin ik van begun oaf aan goud tegen heur west?" " Tonnies, begun zoo nooit weer jong, dat most mie beloven, doe bist aaltied zoo best tegen heur west. Wat d'r ook gebeurt jong, doe bist zuuver onder dien vestje heur, net zoo zuuver." "Ik ken teminsten ook niks bedenken, moar oeh heerenk, dou wie 'n zetje trauwt wassen, wis ik wei al hou Ioat dat 't was." "Ik ook wei, wanl ik was d'r ai zoo bang veu!', men kon 't nait aans verwaehten. Moar kiek ais hier Tonnies, hier ligt nou 'n dikke stain, en of doe dei nou 'n aai gefst of 'n trap, doar blift dei stain persies de aigenste stain om, en zoo is 't ook mit Geessien. Dei heur hart is van

121 121 stain en doar st5t aalles op oaf. En as doe mie nou vragst: "ken zai dat helpen 1 dat zai zoo'n hart het?" den zeg ik van nee. Moar zai ken wei helpen dat ze die zoo bedrugt, zooas nou Zoaterdagoavend oetkwam.",,0 doe mainst mit dei negen gulden vieftig 1 dat koopman De Jong tegen mie zee, dou ik 'n half pond tebak hoalde. Ja, dat is 'n haile klap veur mie 1 ik heb heul' zoo voak vroagt: "Geessien, doe moakst doch gain schulden?" "Nee" zee ze den "bist nait wies?" Nou en ik was van zins om heur wat te geven, dat heur Voader 'n moal komen kon, den kon ze mie dat ook nait meer vorwieten, moar nou ken 'k eerst zain dat De J ong zien geld krigt. Man zee: "Ik heb mie stil hollen, omdat joen moeke ook aaltied al bie mie in winkel was." "Wat hest d'r van tegen Geessien zegt?" "Nik~, gain woord, moar ik heb aan De Jong zegt, dat zai dat vast nait goud wis, moar dat ik nait geern wol dat hai heur weer wat Mrgde, den ken 't nait weer gebeuren, moar min is 't van heur en hail min ook." "Joa, slecht is 'to KiRk en dat ken ze nou wei helpen, want as ze nou 'n beetje verdei' keek all heur neus laank was, den wis ze doch, dat ze dei, dei heul' 't laiste wezen mos op haile we reid, d'r zeer mit dee. Moar ik mout 't nog 'n moal zeggen: doe bist zuuver onder dien vestje Tonnies en hailendal zuuver ook." "Och en ik ken ook nooit mit heur proaten, naarns nait over, ik heb hier aan linkerkant zoo'n kold stee Joap."

122 122,,'k \Vait 't wei Tonnies, 't ken nait aans wezen, moar kiek ais hier, as 'n man en 'n vrau nait mit 'n kander proaten kennon over wat men op 't hart het, den mont men 'n aander hebben en zoo'n aander hest doe in mie jong." "Joa Joap, wat 'n geluk dat men den 'n bruir of 'n zuster het, as men zien olders mist." "N ee Tonnies, of 't femilie is joa of nee, dat dut niks oaf heur, as men moal' 'n hart het, dat men vertrauwt en woar men in aalle dingen geliek mit denkt en doar men zuk ais tegen oetproaten ken, want men ken aalles nait allennig opkroppen. En veur zoo'n aander hart is 't ook zoo'n groot genot om dei, dei men zoo geern lieden mag, to belpen 't pakje te droagen, want twei kennen helfte meor droagen as ain, dat is 'n oetgemoakte zoak." "Moar doe hest ook wei al wat, Joap." "J oa! nou ikke, mifln bochel ligt aue morns weer klonr, moar dat is niks heur, doar bin 'k aaltied mit tevree, doar prakkezaier ik nait over. En vergeet nooit Tonnies, ik wil die zoo biester geern helpen te droagen, want doe kenst nait half leuven jong, hou geern dat ik die Heden mag en hon geern ik dien kruus verlichten wol, as ik moar kon." "Dat wait ik we!." "Ja, en den mout ik die nog wat zeggen: doe most ook nooit vergeten, wei die dien bungel aan 't bain bonden het. God weegt veur elk mensk 'n pakje oaf heur en gain ain krigt meer as he droagen ken. Woarom dat dat zoo ongeliek verdaild wordt, dat wait God allennig, en zooas 't

123 123 gebeurt is 't Gods wil en as men doar vast van overtuugd is, ken men 't pakje ook droagen, ik wait 't ja zoo best aan mien aigen boche!." "Joa Joap." "Ja, en as doe nou vrouger die nog van Geessien oafmoakt harst, den harst misschain van boeten oaf bekeken veul mooier leven kregen, moar van binnen, j ong, har die dat doch nait 16sloaten en wat is d'r mooier as volle vree van binnen, en dat hest doe, dat mout zoo wezen, want enkeld, dood-enkeld komt men ain Legen op zien weg deur 't leven, dei zoo goud en zoo vrundelk is veur elk as doe." "Stil Joap, dat wii 'k nait geern heuren." "En ik wil 't den doch 'n moal zeggen. - Doe hest d'r vast niks op tegen, dat jongtjes Zundags bie mie komen?" "Nee niks, ik bin d'r hail bliede om." "vvie mouten mit on3 baiden slim oppassen, dat ze nait zoo hard worden as heur moeke. Ik mag ze ook zoo geern vertellen van Moeke en zoo." "Wat zellen dei stumpers te keel' go an, dat Joap-Oomke vot gait, en wat zellen ze stukkent komen te loopen." "Ik zel zooveul op heur pass en as ik ken 1 en dien goud kenst do.e mie zulf brengen. Tonnies, doe hest d'r toch niks op tegen, dat ik Moekes stoul, doar ze aaltied op zeten het, en dei in mien koamerke stuit, mitneem morn? Nait veur mie om op te zitten, moar-re-e..." "Och nee, mien beste J oap. Wat wol 'k die geern hollen! Dat 't zoo loopen mos he? Doe vot! Hai!"

124 124: "St.riek nou nait aul zoo mit rug van hand over rhen oogen, Tonnies, want wat mout ik den?" "Moe-oe-oeke-e-e-e, hai, tou Moe-oe-oeke-e-e, is Joap Oomke nou wei al tien joar vot?" "Wist wei moaken dast. vot komst, doe zemelplas mitdien Joap-Oomke- Doe zest. Joap-Oomke om hals hangen heur, per forto en niks aans." "Tou Moeke, hou laank is 't leden dat J oap-oomke hier bie ons woonde, tien joar?" "Verhip jong, mit dien tien joar! nog gain vief moand is 't leden." "Moeke, Joap-Oomke zee! dat mien kiel zoo min wuir en Geertmal1tje zienent ook:' "WeI verdraaid, zee he dat? Nou, loat Joap-Oomke zuk zulf den moar eerst ais bekieken; as d'r ain koallopt tegenswooreg, is hai 't." "Moe-oe-oeke-e-e!" "HoI op, jong! ik ken dien getjauwel nait om kop hebben! ik mout nog zooveul poetsen en schuren. Hier hest 'n rondom brood, veur die ain en veur Geert ain, en den vot, allemarsch! 't pad op, vot!" "Moar Moeke..." "Wist moaken dast vot komst, joa of nee 1 mit dien krommels, marsch!"

125 125 "Woal' blieven jongtjes doch zoo laank?" "Wat wait ik d'l' van?" "Waitst doe doal' niks van I Geessien?" "Nee, ik heb ze deur oet jttgt." "Dag Voader, Moeke." "Zoo-oooo, mien lutje jongtjes, koom ie d'l' weer aan? Woar bin ie wol zoo laank west? En wat kiek ie ja bliede." "Joa Voader, 't war ook zoo mool" " W oar zoo?" "In.Ioap-Oomke zien Mr." "In Joap-Oomke zien ber? Nee doch vast?" ".Ioa Voader, en 't zat volpepermuntjes en peperneuten en doemkes." "Mien laive, doar begript Voader niks van. Hou was dat den wei zoo?" "Joap-Oomke wol ons kielkes moaken! dei wassen zoo stukken en dou zag Joap-Oomke dat ons ondergoud ook altemoal stukken was en dou zee Joap-Oomke: "komaan, aaues moar oet en den zoolaank in mien bel', den zel ik d'l' veur zitten go an en naaien 't boudeltje en den zel Joap-Oomke ook weer van Grootmoeke en 't mooi-moantje vertellen." Och Voader, hai I wat was 't slim mooi. - Moeke, Moeke, wat ol-man gait doar noal' ons deur, hai lopt mit 'n stok." "Mien gommes doagen en gain ende, dat is Voader, per forto en niks aans." "Is hier ook volk?"

126 126 "Ja wis! komt hier moar gauw heer. Dag Voader, oeh heerenk, oeh heel"enk, wat bin 'k nou bhede." "Dag Geessien, dag Tonnies, en binnen dat joen baide jonges?" "Rou bin ie hier komen Voader?" "Hou dat 'k hier komen bin? Nou eerst mit spoor en dou mit boot, wat aans?" "Ja... moar 't geld?" "Nou, doe bist mie ook 'n mooie, dat hest mie doeh zulf stuurt?" "Ikke? nee-ee... Ik wait van niks." "Nou Tonnies den, ain van joe baiden den doeh." "Ikke? Oeh nee Voader, ik har 't wei al Iaank do un willen, omdat Geessien zoo noar joe verlangde, moar ik har niks te misten." "Woar komt dat den doeh van doan?" "Hierzoo, goat eerst zitten en ik zel gauw wat op toafel zetten." "Kiek Tonnies, dit pampierke was d'r bie en aans niks. 'n Braif mit 'n braifke van tien gulden d'r in en dit, stait niks aans op: voor een reis naar Geessien." "Geessien, Geessien dat het Joap sehreven!",:joap... 0 mien gommes." "Kiek, kiek Geertmantje, hest doe Moeke wei ooit zoo hard runnen zain?" "Nee Kneels, doe?" "Nee, ik ook nait."

127 127 "Wat is Geessien non in kop sloagen? Ik hin hier net en non vlugt ze vot?" "Zai zel vot wei weer komen, Voader." "Hon gait 't a1temoal Tonnies?" "Och, 't scheelt zoovenl nait." "Hest aaltied wark?" "J oa, ik bin nog aaltied vast knecht bie mien aigenste boas." "Ie hebben 'n poar nnvere jongtjes, zoo manlek en zoo fiks." "Joa, dat spul is best." "En hou is Geessien?" "Voader, loat ons doar nait over proaten, doar kinder bie binnen, dat geft noll dnnkt mie den doch gain pas." "Dat zol ook a1 wat, dei maggen wei driest waiten, wat d'r in we reid te koop is." "Dat zellen ze, as God heur 't leven t-lpoart, ook hail wei wies worden, moar doar is non nog in gain jom'en verlet om." "Doar komt Moeke weer aan." "Woar biht doe hen west Geessien?" "Nou dat begripst doch zeker wei, noar Joap. 'k Wol hom hoalen, 'k wol hom zoo geern weer hebben. Ik hal' nait docht, dat he zoo goud was." "As doe dien oogen open had harst, harst dat wei eerder zain kennen, moar watzee he?" "Hai wol nait." "Wat zee he den?"

128 128 "Ik zeg die ja, dat he nait wol." "Ja moar wat zee he doar den van?" "'t Is best" zee he, "best Geessien heur, moar ik blief hier, goa doe nou noar dien voader, doar hest zoo laank noar verlangd en Ioat Tonnies 'n zetje bie mie komen," dat zee he." "Nou den goa ik vot noar hom tou, Yoader en ik proaten den wei op '11 aander moal." "Joa heur, ditt ken genog, want ik blief hier 'n week." "Mien beste Joap, witt hest doe doan?" "Proat doar nou moar nait over Tonnies, moar goa 'n beetje bie mie zitten, nou ken wie van oavond zeker doch gerust wezen, dat Geessien nait snauwt en grauwt tegen jongtjes." "Mien beste Joap en dat deest doe veur Geessien." "Nee Tonnies, snaarst vot al weer van mie, dat nait te pas komt? Ik dee dat zuuver en allennig veur die en jongtjes. Nou ken zai die den doch nait Ianger veur vouten gooien, dat heur voader nait komen ken." "Wat zee Geessien? Zai mos deur grond zinken van schoamte veur die, as ze schoamte har, moar partei mensken en benoam zuks mit stainen harten hollen d'r gain schoamte op noa. Kiek, dat is nou weer net 3S mit dei dikke stain, d'r ken wei 'n, zachte milde regen op vaallen en den wordt he ook nat, moar 't duurt moar 'n oogenblik, den is 't weer dreug en hai is weer de aigenste stain.

129 129 "Dus ze die nog aankieken Joap?" "Och hoi op Tonnies, ze wol mie mit hebben, ze was net zoo as zoo'n mensk den veur 'n oogen blik is. 0, 't was zoo mooi en ik zol weer in mien oile koamerke, 't was heur al laank veul te sth en zoo, en nbbit zol ze weer zoo kwoad tegen mie wezen." "N ou komst den doch ook weer bie ons." "Nee Tonnies, dat ken ja nait jong, doe begripst doch net zoo goud as ik, dat disse dankboarhaid van Geessien niks is as 'n stroovuurtje? Dat zol nait laank duren of ik was weer veur heur de aigenste zilinweeg." "StH JQap, proat zoo nait, dat ken 'k nait heuren mien jong." "Moar tt is doch zoo Tonnies, kenst niks tegen zeggen. Pas ais op, mit 'n poar doagen ken heur voader om heur ook wei weer oprukken. Hou laank zol dei blieven zelien?",,'n Week, zee he." "Nou, dat zel mie ais lusten of dat zoo laank goud gait. Moar doe krigst den, wat dat aanbelangt, hoop ik, vree veur 't vervolg." "Mien laive, doar komt lutje Geertmantje aan, wat moakt dei ja 'n geweld I Wat zol d'r noll wei gebeurd wezen?" " Voader I Moeke, Moeke, kiekt ais omhoog I Moar z66 ken dat hier nait langer, Joap-Oomke mout bp slag weerkomen. Nou is 't mooi-moantje ook al kepot." IB. H6rn van Heerd. 12

130

131 Hidde mien Jong en Scheltje mien Wicht.,II<

132

133 Hidde mien Jong en Scheltje mien Wicht "HeUl' 's even, Hidde mien jong." "Nee sth, Scheltje mien wicht, doar hest doe gain goud oog op." "Ja moar.. " "StH. Spoaren, as men wat het, en spoaren, as men niks het, dat is aaltied spoaren, en spoaren is bie mie 'n maal ding." "Ja moar...." "StH. Dat heb 'k die al voaker zegt, wat 't lichoam verdaint, mout 't lichoam ook hebben." "Ja moar..." "StH. Dat doe gainent van de aalderwiesten wast, dat heb 'k aaltied wei waiten - en dat let ook ja niks, want ik heb ja verstand veur ons baident, meer as genog - moar dat doe zoo onneuzel wast, dat har 'k nooit docht." "Ja moar...." nstil. Woon wie hier nait in 'n aaldernuverst arbai. dershoeske?" wi a moar.."

134 134 "StH. En zit wie hier nait zoo oarig, hoog en dreug mit ons baiden as 'n poar porren op 'n klaikloet?" "Ja moar... " "Stil. Verdain ik 's zommers as losse arb eider nait bie de bult?" "Ja, moar 's wi..." "StH. 's Winters, doar wilt doe nou mit komen. Den verdaint 'n losse arbaider mennigmoal moar 'n beetje." "Ja moar....". "Stil, ik zel die meer zeggen. Kiek tou 't glas oet. Zugst ons mooie appelboom wei? "Ja, moar ik wi!..." "StH ScheItje mien wicht, ik wait 't wei wat doe wilt. Doe wilt ook proaten. Moar zoo Iaank as mensken achteroet denken kennen, zoolaank het 't wet west, dat de man 't heufd is, en dat dei net zoo laank en zoo veul proaten mag en mout as he wil, en dat de vrau 't heuren d'r tou dut, en.. ~." "Ja, moar ik wol..." "Stil. Mit aal dien wol hest doe nog gain ain poar hoozen. Moar wa' 'k zeggen zol. Betel' wet is d'r bie mie nooit moakt. Want kiek, wie waiten aitemoal wei, dat, dat wat vraus veur 'n dag brengen, nooit hail veul deegs is." "Ja moar Hidde mien jong. Spoa..." "Begunst alweer? Foi, foi, nog ainmoal tou. Scheltje mien wicht, zeg dat lelke woord doch nait iederbod. Ik ken die nooit genog veur oogen hollen, dat spoaren,,as

135 135 men wat het en spoaren, as men niks het, aa1tied spoaren is, en spoaren is iezelk. Want ik zeg die ja, wat 't lichoam verdaint, mout 't lichoam hebben. Moar 'k zol die 't ja betel' zeggen. As " "Ja heur den doch..." "Kiek noar boom. Zooas 't doar mit gait, gait 't mit mie akkeroat net zoo. Of doe dat nou beseffen kenst, dat leuf 'k hoast nait, want doar mout men 'n boetengewoon verstand veur hebben zooas ik, en dat hest doe ja zoo'n bedruifd beetje, moar oetleggen zel 'k die 'to As ik 'n bult verdain, den mout ik ook 'n bult hebben, as ik hoast niks verdain, den huif 'k ook hoast niks hebben. Dei boom dei geft eerst mooi bluisel, en den mooie bloaren en den - ja heb wie d'r vergangen joar nait dardehalf mud aalderlaist mooie zwartgatten van kregen?..." "Ja moar..." "Stil. Donkerrood wassen ze ja aan aalle zieden en..." "Wat dut dat aan ons oaf, Hi..." "Stil domkop. Dei boom zien geven is geliek mit mien arbaiden, da's ook geven. En nou krigt dei boom veurjoal's en's zommers lauwe regen, dat is veur hom net zoo as yeur ons sukkeloa. Den krigt he waarme zun, dat is vem hom net as veul' ons gustermiddag, dei eend mit stroop. Jonge, jonge, wat was dat lekker, moag jeukt mie nog, as 'k d'r overhen striek. Doe harst ook net zoo doan as ik die zegt har, 'n vorrel pond botter in pot en den 'n vorrel pond stroop

136 136 en den eend doar boven op, en den moar stil seuteren loaten. He-e-e-, 't smoakt mie nog, man, is d'r nog wat van ovel'bleven, joa doch?" "Rappelkoanis, aans niks, dat waist ja wei en... " "Stil, dien tied van proaten komt ook wei ais, onder 't eten en zoo, den heb ik 't doar te dl'ok mit, den magst ook wei ais 'n moal wat zeggen. Moar ik bin weer op 'n onzin, ik was ja mit boom aan gang. Kiek nou, dei boom krigt 's zommers 'n bult en's winters niks. Joa-oa, doe dust dien mond alweer open, om te zeggen dat 't 's winters ook regent, moar dat is kolle regen en vel" kleumde zun, en dat helpt hom niks, moar 't huift hom ook nait helpen, want den dut hai ook niks. En doarom, as die 't nou weer begroot, dat wie nou in de volopte van 't verdainen zoo'n bult hebben mouten, den zeg ik allenneg: "Kiek noar boom." Verstand ken 'k die nait geven, en as d'r nait bie kenst, is 't dien schuld." "Nou ikke den 'n..." "StH Scheltje mien wicht. Eerst zel wie d'l' over proaten, wat wie morn eten zellen. En den most doe van oavens nog wat bolbuissies bakken har 'k docht, mit spek d'l' in." "Spe e ek?" "Och joa wicht, jeudenspek van beketbakker." nfoi, foi, llidde mien jong en doe wast ja zoo zat, dat doe dien teller nait insen oafslikst hest. 't Ken.." "Pas op, pas op, kiek noar boom. En den morn, hal'

137 137 'k docht, wu wie Willemoomsklont eten en krintjeurei, dat 's zacht en zuit bie 'n kander. Pas op eur, dat doe dei Willemoomsklont goud kookst, dei mout wie den mit 'n wollen stopdroad snieden kennen. Overm{)rn is 't ja Zundag, den wi! wie rookte schink eten mit smoiten botter en den most euliekouken bakken en sukkeloa koken, den ken wie onder bedrieven doar ja van eten en drinken. Nou most mie dei rappelkoanis geven van eend, den wu ik doar mit aan 't puuien, den magst doe zoo laank proaten." "Ja moar..." "Stil Scheltje mien wicht. Wat't lichoam....." "Zoo, doar......" "Geef moar Ope 'Vat aalderlaist mooi geelbroen is dat deurtrokken van dei stroop. Dat zel aander week ook weer wezen." "Ja en nou zel ik ais wat zeggen. Dat doe aaitied ropst tegen mie van "sth", dat verdrut mie den moar 's doaneg, dat "stu" is die zuuver in mond besturven. En dat wie, net as verleden z{)mmer, d'r nou weer zoo braid van leven zellen, dat stait mie ook niks aan." "Scheltje mien wicht, dat is nait aans. Wat 't lichoam verdaint, mout 't lichoam ook hebben." "Doe bist zeker verge ten, Hidde mien jong, hou onneuzel dat wie d'r verleden winter tou zatten. Mien laive tied, wie konden ja moar driest 'n stok in hals steken. Wic kregen ja niks." "Kiek noar boom."

138 138 "Dat is goud en wei, moar jonge, jonge, haile winter mit honger in hals loopen, dat is nait veul moois." "Kiek noar boom." "Doe bist vergeten zeker, dat ons koffie niks as sukkeraiwoater was en dat wie op brood allenneg moar 'n luk beetje russel kregen, en eerappels mit mosterdstip zonder vet of wat, en nou dubbeld en dwars. Wie binnen niks as groote opmoakers, dat zeg ikdie, en mit mien wii gait 't zoo nait wieder." "Scheltje mien wicht, spoaren, as men wat het en spoaren, as men niks het, dat is aaltied spoaren, en dat past mie nait. En-ne, wa 'k zeggen wol. 'n Stoetbrng mit hies dat Ius 'k ook stommegeern en..." "Hies is aibals duur, waist dat wei?" "HoI die doch 8til, as doe aans niks te zeggen hest. Znk proat ken 'k nait heuren, en 'k wil 't ook nait heuren, d5r den." "Non doe most 't den moar waiten Hidde mien jong, van mien scholders is 't oaf eur." "Dat zel 'k ook, en wie binnen nou ja ook in de volopte van sloat, en sloat, och man as 'k doar om denk, he mien laive tied en gain ende, wat smoakt dat lekker." "Ja, as..." "As, as, wat zel d'r nou weer komen? Waitst wei wat as is Scheltje mien wicht? Dat zeggen groote-iuu tegen aaske, en aaske is verbrande t5rf, en niks aans. Moar aalle proat is gain jenever, goa doe nou eerst ais hen en koop 'n luk stukje hies. Want sloat dat mout

139 139 mie ook noar 't zin wezen en den heb ik 'n kolllief 1 den ken 'k d'r 'n dikke dont van op. Zure melk mout d'r over en stroop en " "Doe zweerst ja kaant bie stroop." "Loat mie den doch oetproaten. Zure melk en stroop 1 en fiks wat hies d'r demo Wilst wei leuven, 't smoakt mie noll al. Moar pas mie noll op en kiek goud tou, wat ze die geven, as doe om hies kom:=:;t." "Ik ken doch zeker wei allen neg loopen." "Ja-a-a, zoo 'n groot woord huifst nou hailendal nait hebben. Bist vergeten van verleden joar 1 doll doe rookte schink hoalen zolst?" "Nou, blief moar stil zitten en vlaig nait vot overen. HOll zol mie dat vergeten wezen, doe wast ja zoo lelk, dat doe mie wei hoast deur oetjoagen wolst 1 en ik kon 't doch nait helpen, doar blief 'k bie, al wor 'k ook honderd joar." "Ho, ho, deu!' oetjoagen, hai wat slagst doe d'r weer van boven in. Scheltje mien wicht, dat stait die slim lelk eur. Moar kwoad, joa dat was 'k. Mien gommes, doe harst die ja 'n stuk in handen stoppen loa ten, as 'k mie goud bezin 1 den is 't bepoald van 'n left west.",,'n Left?Loop doe rond 1 zoo 'n daier heb 'k nooit van heurt." "Dat is gain,vonder 1 want zoo is d'}' zoo 'n bult veur ain dei zoo 'n klain verstand het as doe. Kiek 1 doal' bist doe nou ja niks mindel' om 1 moar..."

140 140 "Zeg doe mie den ais wat dat is, 'n left." "Seeuur wait ik 't nait, men ken ook ja nait aallens waiten. Moar ik ol'llaier, dat dat 'n daier is, dat doar hail gunters veur wild maank stroeken en strevellen lopt en ekkels vret. Ekkels stl10akten d'r ook ja boven oet. Harregat nog ainmoal tou." "N ou, nou huifst doarom nait op deel speien, pruifst 't nou doch nait meer. Op 't oog leek 't zoo mooi, en ik lustte 't geel'll." "Joa-oa doe. Ik zel die ais wat aans zeggen, Scheltje mien wicht. Wat hest doe 't ainliek braid stoan bie mie, besefst dat wei genog?",;braid stoan, hou dat zoo?" "Doar is 't al zoo. Dat bedenkl::lt nait insen. Doe dust aaltied gelieke veul, of gelieke min den, winter en z5mmer deur. Kiek nou noar boom, zooveul of zoo 'n onneuzel beetje as dei krigt in winter, omdat he nait meer vel' daint, zoo 'n beetje verdainst doe ook moar, want 'n hoeshollen, dat wat oetmmikt, heb wie ja nait. En wat magst doe nou van geluk spreken, dat doe 't net zoo braid hest, as ik 'n bult verdain, as ik zulf." "Doe proatst den van maale proat, moar dat is nou bie mie maale proat eur, och, och, och." "Nait liepen, dat ken 'k nait zain, ik main d'r niks gain kwoad mit, en man en vrau is ook ja ain. Moar doun, nee wat dust doe?" "WeI holt ons akker schoon van onkruud? WeI zuikt

141 141 roepen van mous oaf? WeI het ons stamboonen poot? WeI het..." "StH, hoi moar op. Schoet ophollen, dou ik zwartgatten plukte, dat hest ook ja doan. Doar zel ik ook nait langer op komen. Moar den komst doe nooit weer mit dien zuuneghaid aan. Den dou wie elk wat. Want spoaren, as..." "Ik..." "Kenst mie nait even zeggen loa ten, wat ik die nooit genog veurhollen ken? Goa den moar eerst hen en hoal 'n nuver luk stukje hies, en kiek nait zoo benauwd. Mien git, ik koop ja gain haile noagelholt. Moar of doe hoog springst of leeg, dat is non ainmoal nait aans. Wat 't lichoam verdaint, mont 't lichoam ook hebben."

142

143 LOMPERKE.