Subsidies met beleid Onderzoek van de Rekenkamercommissie Hoeksche Waard naar het subsidiebeleid van de gemeente Oud-Beijerland

Transcriptie

1 januari 2013 Subsidies met beleid Onderzoek van de Rekenkamercommissie Hoeksche Waard naar het subsidiebeleid van de gemeente Oud-Beijerland

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Aanleiding Onderzoek in vijf gemeenten Leeswijzer 5 2. Over het onderzoek Onderzoeksvraag Normenkader Gefaseerde onderzoeksaanpak 8 3. Subsidiebeleid in de gemeente Oud-Beijerland Wettelijk kader voor subsidiebeleid Lokaal beleid Verordening Subsidiebeleid Oud-Beijerland Bevoegdheden Stappen in het subsidieproces De praktijk bij enkele gesubsidieerde instellingen Uitvoering van het subsidiebeleid in Oud-Beijerland Stichting Bibliotheek Hoeksche Waard Stichting Streekmuseum Hoeksche Waard Careyn Maatschappelijk Werk Stichting Samenleving Oud-Beijerland Gemeenten vergeleken Vergelijking subsidiewijzen Specifieke punten Uitwerking verschillen op subsidiënten 31 A. Geraadpleegde documenten 32 B. Geïnterviewde personen 33 C. Eisen en termijnen in het subsidieproces 34 D. Uitvoeringsovereenkomst gemeente en SSO 38 E. Vergelijking gemeenten 39 E.1. Vergelijking gemeenten aanvraag subsidies 39 PwC is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers Compliance Services B.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers Pensions, Actuarial & Insurance Services B.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK ) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing. Op treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.

3 E.2. Vergelijking gemeenten verlening en bevoorschotting. 41 E.3. Vergelijking gemeenten verantwoording en vaststelling. 43 PwC Pagina 3 van 44

4 1. Inleiding 1.1. Aanleiding Het verstrekken van subsidies is voor gemeenten een belangrijk instrument waarmee zij invulling kunnen geven aan eigen ambities en doelstellingen. Gemeenteraden kunnen middels subsidies invulling geven aan de kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende rol. Jaarlijks worden diverse maatschappelijke organisaties als sportverenigingen, bibliotheken, culturele instellingen, zorginstellingen en onderwijsinstellingen door de gemeente gesubsidieerd. De gesubsidieerde instellingen vervullen vaak een belangrijke functie voor de inwoners doordat zij rechtstreeks invloed hebben op het maatschappelijk leven in dorpen, wijken en buurten. Indirect kunnen gemeenten middels subsidies ook invloed uitoefenen op het maatschappelijk leven. Subsidies vormen een groot deel van de gemeentelijke begroting. Gelet op de financiële situatie van veel gemeenten, ligt het voor de hand om subsidies van tijd tot tijd tegen het licht te houden. Veel subsidies worden namelijk op basis van historische context en uit gewoonte verstrekt. Het past bij de huidige tijdsgeest om daar kritisch naar te kijken. Uit een onderzoek onder 40 verschillende rekenkameronderzoeken in 2010 naar het lokale subsidiebeleid blijkt dat 95% van de onderzochte gemeenten onvoldoende aantoonbaar kan maken dat hun subsidiebeleid doeltreffend is 1. Hiervoor zijn verschillende oorzaken welke in vijf thema's geclusterd kunnen worden: 1. De doelen van het gemeentelijke beleid zijn niet expliciet, specifiek en meetbaar. 2. Er is geen koppeling tussen gemeentelijk beleid en subsidieafspraken. 3. De afspraken met gesubsidieerde instellingen zijn niet specifiek en meetbaar. 4. Gesubsidieerde instellingen verantwoorden zich niet over de realisatie van de doelen. 5. De gemeente gebruikt de verantwoording van de instellingen niet om bij te sturen. 2 De RCHW heeft in 2008 al onderzoek gedaan naar de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het subsidiebeleid in de gemeenten Cromstrijen, Korendijk en Strijen 3. De gemeenten Binnenmaas en Oud- Beijerland waren niet bij het onderzoek betrokken. Het onderzoek in de drie gemeenten heeft tot een achttal aanbevelingen geleid die hieronder zijn opgesomd: 1. De rekenkamercommissie beveelt de colleges aan het zakelijke beleid, waarbij instellingen zich tijdig, juist en volledig over de toegekende subsidies moeten verantwoorden, voort te zetten. 2. De rekenkamercommissie beveelt de gemeenteraden aan maatschappelijke effecten te formuleren en deze vast te leggen in een kaderstellende nota. 3. De rekenkamercommissie beveelt de colleges aan periodiek een evaluatie uit te voeren naar de doeltreffendheid en de effecten van de subsidies. 4. De rekenkamercommissie beveelt de colleges aan om in samenspraak met betrokken instellingen, binnen de door de raad gestelde kaders, de uitvoeringsovereenkomsten op te stellen. 5. De rekenkamercommissie beveelt het college van de gemeente Korendijk aan te heroverwegen of een juiste balans bestaat tussen de administratieve lastendruk die voortvloeit uit de controle op de subsidies en de omvang van de toegekende subsidies. 6. De rekenkamercommissie beveelt de colleges van Korendijk en Strijen aan de subsidieregisters volledig en tijdig bij te werken, zodat het beheersinstrument ook als controlemiddel dienst kan doen. 7. De rekenkamercommissie beveelt de colleges aan te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor instelling van een regionale subsidiecoördinator. 1 Necker en Van Naem, Rekenkamercommissie Hoeksche Waard, Subsidiebeleid in Comstrijen, Korendijk en Strijen. Eindrapportage, 18 maart PwC Pagina 4 van 44

5 8. De rekenkamercommissie beveelt de gemeenteraden aan om eenduidige definities voor subsidies vast te stellen en hierbij aansluiting (of zelfs standaardisering) te zoeken bij de andere gemeenten in de Hoeksche Waard. De rekenkamercommissie wil het onderzoek uit 2008 niet herhalen, maar vindt in de bevindingen uit 2008 en de geschetste ontwikkelingen rondom subsidiebeleid aanleiding om opnieuw het subsidiebeleid van de vijf gemeenten te onderzoeken. De verschillen van de vijf gemeenten zorgen ervoor dat er onderling veel van de ervaringen kan worden geleerd. Er is rekening gehouden met de eerdere onderzoeksbevindingen en aanbevelingen. De nadruk ligt in dit onderzoek op de mate waarin maatschappelijke effecten zijn geformuleerd en zijn geëvalueerd, of er goede uitvoeringsovereenkomsten zijn opgesteld en of er van elkaar is geleerd in de afgelopen periode Onderzoek in vijf gemeenten Het onderzoek is uitgevoerd bij vijf gemeenten, te weten Binnenmaas, Oud-Beijerland, Cromstrijen, Korendijk, en Strijen. De voorliggende rapportage is de rapportage die is opgesteld voor de gemeente Oud-Beijerland Leeswijzer De rekenkamercommissie heeft onderzoeksvragen, een normenkader en een onderzoeksaanpak opgesteld, die gehanteerd zijn voor de vijf deelnemende gemeenten. In hoofdstuk twee wordt dit nader toegelicht. In hoofdstuk drie wordt ingegaan op de algemene context van de gemeente Oud-Beijerland en de werking van het subsidiebeleid binnen de gemeente. Vervolgens worden in hoofdstuk vier de bevindingen van dit onderzoek gepresenteerd. Daarbij wordt specifiek ingegaan op de subsidieverstrekking aan de nader onderzochte instellingen. Ten slotte zijn in het vijfde en afsluitende hoofdstuk conclusies en aanbevelingen geformuleerd. PwC Pagina 5 van 44

6 2. Over het onderzoek 2.1. Onderzoeksvraag Het onderzoek moet inzicht geven in de effectiviteit (doeltreffendheid) van het huidige subsidiebeleid van de gemeenten in de Hoeksche Waard en de praktische uitvoering daarvan. Dit inzicht dient, zo nodig en mogelijk, verbeterpunten voor de toekomst op te leveren, zodat de door de raden beoogde doelen en (maatschappelijke) effecten (nog) beter bereikt kunnen worden. De rekenkamercommissie kiest ervoor om de focus in het onderzoek te leggen op de meerjarige structurele subsidieverstrekking: de exploitatie- en budgetsubsidies, aangezien hierin naar alle waarschijnlijkheid de hoogste bedragen omgaan. Het onderzoek is gericht op de periode De centrale vraag die de Rekenkamercommissie heeft geformuleerd, luidt: In hoeverre draagt het inzetten van structurele subsidies bij aan het bereiken van door de gemeenteraden beoogde doelen en effecten? Bij de beantwoording van de centrale vraag, wordt gebruik gemaakt van een cyclus waarbij een koppeling gemaakt is tussen gemeentelijke doelen en bereikte effecten. In figuur 1 hebben wij de schakels visueel weergegeven. Figuur 1: Schakels in het subsidieproces PwC Pagina 6 van 44

7 De schakels kennen een grote mate van onderlinge afhankelijkheid. Dit betekent dat indien aan één of meerdere schakels niet of onvoldoende invulling wordt gegeven, de toegevoegde waarde van de andere schakels ook afneemt of zelfs nihil wordt. Zo bepaalt de zwakste schakel de sterkte van de keten. Het rekenkameronderzoek kan aantonen welke schakels extra aandacht behoeven 4. Uitgaande van deze schakels, zijn de volgende deelvragen geformuleerd: 1. Hoe luidt het subsidiebeleid van elk van de vijf gemeenten? Welke subsidietypen onderscheiden deze gemeenten? Hoe is financiële verhouding tussen de verschillende subsidietypen en beleidsterreinen en hoe vertaalt zich dat in de omvang van subsidieverstrekking aan instellingen? 2. Welke doelen beogen de gemeenteraden met de verstrekking van structurele subsidies te bereiken? 3. Hoe luiden de beoogde doelen en (maatschappelijke) effecten van de geselecteerde gesubsidieerde instelling/organisatie? 4. Hoe heeft de gemeente deze beoogde doelen en (maatschappelijke) effecten vertaald in subsidieafspraken met de betreffende instelling/organisatie en welk proces ligt daaraan ten grondslag? 5. Hoe leggen de geselecteerde gesubsidieerde instellingen aan de gemeente verantwoording af? 6. Hoe monitort en volgt de gemeente de realisatie van de beoogde doelen en (maatschappelijke) effecten? 7. Over welke sturingsinformatie beschikt de gemeenteraad om de doeltreffendheid van het subsidiebeleid vooraf, tussentijds en/of achteraf te sturen? 8. Als dat nodig is, wordt er dan bijgestuurd? 9. Hoe ervaren alle betrokken partijen raad, college, ambtelijke organisatie en gesubsidieerde instelling/organisatie de uitvoering van het subsidiebeleid in de praktijk? 2.2. Normenkader De rekenkamercommissie heeft bij deze onderzoeksvragen een normenkader opgesteld. In onderstaand overzicht is het normenkader weergegeven. Daarbij is telkens aangegeven op welke schakel de norm betrekking heeft. Deelvraag Norm(en) Schakel 1. Hoe luidt het subsidiebeleid van elk Beschrijving per gemeente van: Algemene van de vijf gemeenten, welke Context deelvraag, subsidietypen onderscheiden deze Werking context gemeenten, hoe is de financiële Overzicht van verstrekte subsidies verhouding tussen de verschillende uitgesplitst naar: subsidietypen en beleidsterreinen en type subsidie hoe vertaalt zich dat in de omvang van financiële omvang subsidie verstrekking aan instellingen? aantal 2. Welke doelen beogen de gemeenteraden met de verstrekking van structurele subsidies te bereiken? De gemeentelijke doelen die met de subsidie bereikt dienen te worden zijn eenduidig en meetbaar (SMART)5 beschreven. Schakel 1 De gemeentelijke beleidsdoelen zijn helder en expliciet gerelateerd aan de subsidiedoelen (bijvoorbeeld relatie in programmabegroting of beleidsnota aangegeven). 3. Hoe luiden de beoogde doelen en (maatschappelijke) effecten van de geselecteerde gesubsidieerde instelling / organisatie? De gemeentelijke doelen zijn expliciet vastgesteld in subsidieafspraken en bekend bij de gesubsidieerde instelling. De beoogde doelen en effecten van de gemeente en de gesubsidieerde Schakel 2 4 De cyclus gaat uit van het bestaan van een directe causaliteit tussen subsidie en effecten daarvan en ook van een grote mate van stuurbaarheid van de beoogde effecten. De feitelijke stuurbaarheid is wat betreft de subsidieprestaties groot, maar geringer wat betreft de directe effecten van de prestaties en - zeker op welzijnsterrein nog geringer wat betreft de verdere indirecte effecten. 5 SMART staat voor, Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden. PwC Pagina 7 van 44

8 Deelvraag Norm(en) Schakel instelling komen overeen. 4. Hoe heeft de gemeente deze beoogde doelen en (maatschappelijke) effecten vertaald in subsidieafspraken met de De gemeente heeft subsidieafspraken en te behalen resultaten schriftelijk vastgelegd met de geselecteerde Schakel 3 betreffende instelling / organisatie en instellingen / organisaties, bijvoorbeeld welk proces ligt daaraan ten grondslag? in een subsidiebeschikking of prestatieafspraken. Het totstandkomingproces van subsidieafspraken verloopt tijdig en is inzichtelijk. 5. Hoe leggen de geselecteerde gesubsidieerde instellingen aan de gemeente verantwoording af? 6. Hoe monitort en volgt de gemeente de realisatie van de beoogde doelen en (maatschappelijke) effecten? 7. Over welke sturingsinformatie beschikt de gemeenteraad om de doeltreffendheid van het subsidiebeleid vooraf, tussentijds en/of achteraf te sturen? 8. Als dat nodig is, wordt er dan bijgestuurd? 9. Hoe ervaren alle betrokken partijen raad, college, ambtelijke organisatie en gesubsidieerde instelling / organisatie de uitvoering van het subsidiebeleid in de praktijk? De instelling rapporteert periodiek tijdig en volledig over de gerealiseerde prestaties en effecten. Tussentijds informeert de instelling de gemeente over de voortgang en/of afwijkingen van gemaakte afspraken. De gemeente evalueert met een kritische blik periodiek de beoogde doelen en effecten met de gesubsidieerde instellingen De ambtelijke organisatie vergelijkt, analyseert en rapporteert aan het College over de realisatie van doelen en maatschappelijke effecten door de gesubsidieerde instellingen. Het College informeert de Raad adequaat over realisatie van doelen en maatschappelijke effecten door de gesubsidieerde instellingen. De planning & control cyclus geeft College en Raad sturingsinformatie over subsidies en prestaties van gesubsidieerde instellingen. Bij afwijkende prestaties worden er maatregelen getroffen door de gemeente om vooraf, tussentijds en/of achteraf bij te sturen. Betrokken partijen (Raad, College, ambtelijke organisatie en gesubsidieerde instellingen) zijn tevreden over de uitvoering van het subsidiebeleid in de praktijk. Dit blijkt ook uit eerder uitgevoerde evaluaties door de gemeente. Schakel 4 Schakel 5 Schakel 6 Schakel 7 Algemeen oordeel over doelmatigheid 2.3. Gefaseerde onderzoeksaanpak Het onderzoek is uitgevoerd door PwC, onder supervisie van de Rekenkamercommissie en is opgeknipt in drie fasen: een quick scan fase, een onderzoeksfase (verdieping) en een rapportagefase. Fase 1: Quick-scan In de quick-scan fase is het subsidiebeleid van de vijf gemeenten in beeld gebracht. Daarbij is ingegaan op het proces, subsidietypen, de financiële verhoudingen van subsidietypen over de beleidsterreinen en de omvang van de subsidies aan de instellingen. PwC Pagina 8 van 44

9 Fase 2: Case studies In de fase case studies is, op basis van de inzichten uit de quick-scan fase een verdiepend onderzoek uitgevoerd. Dat is gebeurd aan de hand van case studies, waarbij de werking van het subsidiebeleid bij 3 regionale instellingen en één lokale gesubsidieerde instellingen per gemeente is onderzocht (in totaal 8 instellingen). In bijlage A is de literatuurlijst opgenomen en bijlage B bevat het overzicht van geïnterviewde personen. Fase 3: Rapportage In deze fase zijn de rapportages voor de gemeenten opgesteld en vindt ambtelijke en bestuurlijke wederhoor plaats. PwC Pagina 9 van 44

10 3. Subsidiebeleid in de gemeente Oud-Beijerland 3.1. Wettelijk kader voor subsidiebeleid Subsidies is een veelgebruikte term, met verschillende betekenissen, met name in het dagelijks spraakgebruik. Daarom is het belangrijk aan te geven wat in dit onderzoek onder subsidies wordt verstaan. De Algemene wet bestuursrecht regelt de wettelijke kaders op het gebied van subsidies. Het gaat in het onderzoek uitsluitend om subsidies in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Art van deze wet omschrijft subsidies als: de aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt, met het oog op bepaalde activiteiten, anders dan als betaling voor goederen of diensten geleverd aan het bestuursorgaan Bij veel gemeenten komen echter ook andere vormen van ondersteuning van instellingen voor. Te denken valt aan het verlenen van diensten om niet, het rekenen van niet-kostendekkende huurprijzen of het beschikbaar stellen van een accommodatie aan een instelling. Dergelijke verstrekkingen hebben ook impact op bijvoorbeeld de begroting van een gemeente en worden vaak in een adem genoemd met subsidies aan instellingen. In de Awb is onder meer geregeld dat subsidies een wettelijke basis moeten hebben en dat een plafond ingesteld kan worden. In de Subsidieverordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Oud-Beijerland 2009 is opgenomen dat de gemeenteraad jaarlijks met het vaststellen van de begroting het subsidieplafond vast stelt 6. Eveneens is in de Awb geregeld dat en er twee soorten beschikkingen zijn. Een beschikking omtrent subsidieverlening, welke kan worden ingetrokken en een beschikking omtrent subsidievaststelling, waarbij het bedrag van de subsidie wordt vastgesteld. Pas dan ontstaat de aanspraak op betaling, eventueel kunnen voorschotten verleend worden. In artikel 4:60 van de Awb is geregeld dat, tenzij bij wettelijke voorschrift anders is bepaald, de aanvraag uiterlijk 13 weken voor de aanvang van het kalenderjaar ingediend wordt. In Oud-Beijerland is voor structurele subsidies opgenomen dat deze vóór 1 mei van het jaar voorafgaande aan de periode waarvoor de subsidie wordt aangevraagd, aangevraagd moet zijn. Incidentele subsidie dient uiterlijk drie maanden voor aanvang van de activiteit te worden ingediend. Voor investeringssubsidie is de termijn uiterlijk zes maanden voordat met de realisatie van de investering wordt aangevangen. Verder is geregeld dat subsidies voor één of meerdere boekjaren verleend kunnen worden. De termijnen voor de subsidievaststelling en de daarbij behorende voorwaarden zijn opgenomen in bijlage C Lokaal beleid Verordening Gemeenten leggen de spelregels van het lokale subsidiebeleid vast in een verordening. In de onderzoeksperiode is in de gemeente Oud-Beijerland de Subsidieverordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Oud-Beijerland 2009 van kracht. De subsidieverordening is op 1 januari 2009 in werking getreden en vervangt de Algemene subsidieverordening gemeente Oud-Beijerland De subsidieverordening is in 2009 geactualiseerd en vereenvoudigd ten opzichte van de subsidieverordening uit 2006, waarbij de gemeente is uitgegaan van 7 : 1. een transparant stelsel (beperkte differentiatie); 2. de administratieve handelingen voor de subsidieontvanger en subsidieverstrekker te verminderen; 3. de regels eenvoudig en beheersbaar te maken; 6 Artikel 4, Subsidieverordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Oud-Beijerland 2009, (8 september 2008), gemeente Oud-Beijerland. 7 Subsidiebeleidskader Gemeente Oud-Beijerland 2009, (oktober 2008), gemeente Oud-Beijerland. PwC Pagina 10 van 44

11 4. een efficiënte aanpak vanaf de aanvraag tot de toekenning van de subsidie, waardoor er juridisch een sluitende cyclus ontstaat. In de verordening zijn de termijnen aangepast zoals de datum waarop een instelling het verzoek voor een structurele subsidie moet indienen. De verordening is van toepassing op subsidiëring van activiteiten welke door instellingen worden uitgevoerd in het kader van: de in de Wet maatschappelijke ondersteuning genoemde prestatievelden; onderwijs; recreatie en toerisme; natuurbehoud; Wet collectieve preventie volksgezondheid; Wet op het specifiek cultuurbeleid. De subsidieverordening maatschappelijke ondersteuning van de gemeente Oud-Beijerland maakt onderscheid in de volgende drie typen subsidies: 1. Structurele subsidie: een subsidie die aan de subsidieontvanger wordt verstrekt om gedurende een of meerdere kalenderjaren bepaalde, vooraf vastgestelde activiteiten te verrichten. Structurele subsidies zijn verder onderverdeeld in 8 : a. Waarderingssubsidie: Structurele subsidies tot 3.500,00. Met deze subsidievorm geeft de gemeente Oud-Beijerland haar waardering aan voor de door die instellingen ontplooide activiteiten. De gemeente wil de door deze instellingen ontplooide activiteiten niet of nauwelijks naar aard en inhoud beïnvloeden. De subsidie wordt in principe in eerste instantie voor 2 jaar verleend. b. Prestatiesubsidie: Structurele subsidies van 3.500,00 tot ,00. Met deze subsidievorm kan de gemeente in redelijke mate sturen op de door de gemeenteraad gewenste prioriteiten. Instellingen, die in aanmerking komen voor deze subsidievorm, ontvangen een budget dat moet worden besteed aan (een) vooraf vastgestelde prestatie(s). Deze prestatie(s) moet(en) passen binnen de in de Wmo vastgestelde prestatievelden en moet(en) zijn gericht op de, in het Politiek 4- jaren Programma vastgestelde prioriteiten en/of de in het Wmobeleidskader vastgestelde prioriteiten. De hoogte van het budget en de daaraan gekoppelde prestatie(s) wordt (worden) in principe in eerste instantie voor twee jaar vastgesteld. c. Budgetsubsidie: Structurele subsidies vanaf ,00. Met deze vorm van subsidiëring kan de gemeente in grote mate sturen op productniveau. Aan de subsidieverlening ligt een uitvoeringsovereenkomst ten grondslag. De overeenkomst loopt maximaal tot en met In de overeenkomst wordt in ieder geval bepaald welke producten de instelling moet leveren voor het beschikbaar gestelde subsidiebedrag. De instelling dient jaarlijks een financiële en inhoudelijke rapportage in. 2. Incidentele subsidie: een subsidie die ten behoeve van een eenmalige activiteit wordt verstrekt. 3. Investeringssubsidie: een eenmalige subsidie in de kosten van aankoop, stichting of aanpassing van accommodaties binnen de gemeente of voor de aanschaf van duurzame gebruiksgoederen. Verder kent Oud-Beijerland ook regionale subsidies voor regionaal werkende instellingen zoals de Bibliotheek, het Streekmuseum en Vluchtelingenwerk. Voor de instellingen gelden regionale afspraken waarvoor een regionaal beleidskader is vastgesteld. Een regionale subsidie kan worden verstrekt als een activiteit een regionaal karakter heeft en plaatsvindt in delen van de Hoeksche Waard, het gebied Samenwerkingsverband Zuid-Holland Zuid of de Zuid-Hollandse Eilanden. Het verlenen van de subsidie is afhankelijk van een gezamenlijk advies van de betrokken gemeenten dat voortkomt uit het Regionaal Portefeuillehoudersoverleg 8 Subsidiebeleidskader Gemeente Oud-Beijerland 2009, (oktober 2008), gemeente Oud-Beijerland, p. 7. PwC Pagina 11 van 44

12 Samenleving of indien 60% van de betrokken gemeenten overgaat tot subsidiëring van de activiteit 9. In onderstaande figuur heeft de gemeente Oud-Beijerland de subsidies schematisch weer gegeven Subsidiebeleid Oud-Beijerland In oktober 2008 is door de gemeenteraad het subsidiebeleidskader Gemeente Oud-Beijerland 2009 vastgesteld. Het doel dat de gemeente nastreeft met het verstrekken van subsidie is het ondersteunen en stimuleren van activiteiten die bijdragen aan de door de gemeenteraad vastgestelde, gewenste maatschappelijke effecten 10. Het subsidiebeleid moet volgens het beleidskader daarnaast klantvriendelijk, doelmatig, rechtmatig en efficiënt zijn. Het beleidskader is tot en met 2011 van kracht. De gesubsidieerde activiteiten dienen zich verder te richten op de kaders uit het Politiek 4 jaren Programma van de gemeente Oud-Beijerland en het Wmo beleidsplan. Het politiek programma is gericht op leefbaarheid & veiligheid, integraal jeugdbeleid, ouderen, gehandicapten, minima en het stimuleren van sport & cultuur activiteiten voor jeugd. Bij de Wmo is sprake van de negen prestatievelden die landelijk gelden. Vanuit het principe van rechtvaardigheid en aansluiting bij het Politiek 4 jaren Programma streeft de gemeente naar een subsidiebeleid waarbij organisaties of activiteiten met een min of meer gelijke doelstelling op een zelfde wijze worden gewaardeerd. Dit heeft geleid tot een aantal subsidieclusters waaronder gelijksoortige instellingen kunnen worden geschaard. De gemeente heeft in het subsidiekader gekozen voor de volgende subsidieclusters waar de incidentele en waarderingssubsidies op aansluiten: Leefbaarheid en samenleving Senioren en kwetsbare groepen Volksgezondheid Jeugd en jongeren Mantelzorg en vrijwilligers Sport Kunst en cultuur Recreatie en Toerisme Natuurbehoud Onderwijs. 9 Subsidiebeleidsregels gemeente Oud-Beijerland 2009, gemeente Oud-Beijerland, p Subsidiebeleidskader Gemeente Oud-Beijerland 2009, (oktober 2008), gemeente Oud-Beijerland, p. 4. PwC Pagina 12 van 44

13 Per subsidievorm heeft de gemeente Oud-Beijerland een kader ontwikkeld waaruit blijkt in welke mate gemeentelijke sturing plaatsvindt. Dit is terug te zien in onderstaand overzicht 11. Overzicht 1: Overzicht mate van gemeentelijke sturing op subsidies in Oud-Beijerland (bron: subsidiekader gemeente Oud-Beijerland) Categorie Kenmerken instelling Subsidievorm Verantwoording / controle 1 Geen tot weinig gemeentelijke sturing Verenigingen en kleine instellingen Structureel waarderingssubsidie Verlenen en vaststellen ineens. Controle d.m.v. steekproeven 2 Gemiddelde gemeentelijke sturing Verenigingen en middelgrote instellingen met doorgaans een vrijwilligersbestuur, verschillende soorten inkomsten, verschillende activiteiten en producten Structureel prestatiesubsidie Verlenen op basis van prestaties.verantwoording achteraf op basis van inhoudelijk en financieel verslag van prestatie(s). Controle d.m.v. steekproeven 3 Veel gemeentelijke sturing Grote en middelgrote instellingen met meerdere beroepskrachten, verschillende activiteiten en producten, complex Structureel budgetsubsidie Verlenen op basis van een uitvoeringsovereenkomst. Verantwoording achteraf op basis van financiële en inhoudelijke prestaties. Jaarverslag en jaarrekening met accountantsverklaring De subsidiebeleidsregels zijn begin 2009 door de raad vastgesteld. De beleidsregels sluiten aan bij de subsidieverordening en het beleidskader. Samen met de subsidiebeleidsregels vormen de documenten het subsidiebeleid voor de periode 2009 tot en met De beleidsregels vormen een praktische uiwerking van de verordening en het beleidskader. Op het gebied van sport zijn daarnaast aanvullende beleidsregels sport opgesteld in het kader van waarderingssubsidies. De gemeente streeft daarbij onderstaande vier doelstellingen na 12 : 1. Waarderen van lokale sportverenigingen (breedtesport: verenigingen in de breedte waarderen voor al hun activiteiten). 2. Bevorderen van actieve sportdeelname door specifieke doelgroepen uit Oud-Beijerland (sportstimulering specifieke doelgroepen). 3. Compenseren van lokale binnensportverenigingen, die actieve sportdeelname bevorderen doordat zij slechts in zeer beperkte mate eigen inkomsten kunnen genereren (geen eigen kantine / accommodatie) en extra leden leiden tot hogere kosten (zaalhuur). 4. Stimuleren samenwerking tussen lokale onderwijs- of zorginstellingen en lokale sportverenigingen. Bovenstaande doelstellingen leiden tot een viertal sportsubsidies: 1. Een algemene waarderingssubsidie van circa 200 voor alle sportverenigingen. 2. Een sportstimuleringssubsidie in de vorm van een bedrag per lid uit de betreffende doelgroep. 3. Een toeslag voor binnensportverenigingen per totale ledental. 4. Een waarderingssubsidie van circa 500 voor activiteiten (lokale samenwerking tussen onderwijs- e, zorginstellingen en sportverenigingen) gericht op doelgroepen jeugd, gehandicapten of ouderen. Eind 2011 hebben enkele wijzigingen plaatsgevonden op de subsidiebeleidsregels 13. De wijzigingen zijn o.a. een gevolg van de bezuiniging op het projectenfonds en een aantal ondervonden onduidelijkheden in de 11 Subsidiebeleidskader Gemeente Oud-Beijerland 2009, (oktober 2008), gemeente Oud-Beijerland, p Notitie beleidsregel sport, gemeente Oud-Beijerland. PwC Pagina 13 van 44

14 beleidsregel. Zo is gebleken dat de index van de jaarlijkse subsidies afwijkt van de index die gehanteerd wordt bij de gemeentebegroting, waardoor er een verschil ontstond in het subsidiebedrag dat is beschikt en uitbetaald en het budget dat in de begroting daarvoor is opgenomen. Verder is het subsidieplafond van de incidentele subsidies verlaagd in het kader van bezuinigingen van naar Ook was er behoefte aan verduidelijking van de aanvraagtermijn van investeringssubsidie en de subsidiegrondslagen van de beleidsregel sport. Dit heeft geleid tot aanpassing van een aantal artikelen ( , , en 1.3.3, 1.4.2, en ) Bevoegdheden In de subsidieverordening uit 2009 wordt duidelijkheid gegeven over de verdeling van bevoegdheden van het college en de gemeenteraad. Uitgangspunt is dat de raad op hoofdlijnen stuurt en het college voor de uitvoering daarvan zorgt. De raad zet de algemene beleidslijnen uit, stelt de prioriteiten en stelt bij begroting de gelden ter beschikking die per beleidstaak voor subsidiëring in enig jaar beschikbaar zijn 14. Daarnaast stelt de raad het subsidiebeleidskader en subsidieplafond vast en bepaalt op deze manier de grondslagen voor subsidiëring. Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering in de vorm van verlening, bevoorschotting, vaststelling en betaling van subsidies, binnen de door de raad vastgestelde grenzen. Het college is daarnaast bevoegd om toezicht en controle uit te oefenen op de naleving van de subsidieafspraken. Ook behoort intrekking van de subsidie tot de bevoegdheid van het college als niet (meer) aan de in de verordening gestelde regels wordt voldaan Stappen in het subsidieproces In de verordening worden de volgende vier kernelementen (stappen) onderscheiden die het subsidieproces in Oud-Beijerland vormgeven: 1. Aanvraag: Een aanvraag is een verzoek van een belanghebbende een besluit te nemen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de aanvraag van een beschikking tot subsidieverlening en de aanvraag van een beschikking tot subsidievaststelling. Met de aanvraag van een beschikking tot subsidieverlening start het subsidieproces. In de verordening is geregeld dat: Voor de structurele subsidies dient de aanvraag voor 1 mei van het jaar voorafgaand aan het jaar waarop de aanvraag betrekking heeftbij het college te zijn ingediend. Voor incidentele subsidie geldt dat de aanvraag uiterlijk drie maanden voor aanvang van de activiteit bij het college ingediend moet zijn. Investeringssubsidies dienen uiterlijk zes maanden voordat met de realisatie van de investering wordt aangevangen ingediend te zijn bij het college. 2. Subsidieverlening: De beschikking tot subsidieverlening houdt in dat de aanvrager een aanspraak op financiële middelen verkrijgt, mits hij daadwerkelijk de gesubsidieerde activiteiten verricht en zich aan hem opgelegde verplichtingen houdt. Voor structurele subsidies (budget-, prestatie- en waarderingssubsidie) geldt dat deze voor 1 mei van het jaar voorafgaand aan het jaar waarop de aanvraag betrekking heeft, schriftelijk bij het college ingediend moeten worden. De verlening van waarderingssubsidies onder en incidentele subsidies tot valt samen met de vaststelling van deze subsidies. 3. Subsidievaststelling: De beschikking tot subsidievaststelling is de beschikking waarbij definitief wordt beslist dat de subsidieontvanger subsidie ontvangt ter hoogte van een bepaald bedrag. Daarvoor moet worden vastgesteld dat de gesubsidieerde activiteit is verricht en dat de opgelegde verplichtingen zijn nageleefd. 4. Uitbetaling en voorschotverlening: Op grond van de beschikking tot subsidievaststelling vindt de uitbetaling van het subsidie plaats. Daaraan voorafgaand kan bij de subsidieverlening worden bepaald dat voorschotten worden verleend. 13 Vaststelling 1 e wijziging subsidiebeleidsregels gemeente Oud-Beijerland 2009, (8 december 2011), gemeente Oud-Beijerland. 14 Subsidieverordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Oud-Beijerland 2009, (8 september 2008), gemeente Oud-Beijerland, p. 7. PwC Pagina 14 van 44

15 In de verordening zijn eisen en termijnen opgenomen. Deze verschillen per stap en per subsidiesoort. In bijlage C zijn deze vermeld. Tabel 1: Overzicht soorten verstrekte subsidies (in Euro s) Oud-Beijerland Vorm Aantal Bedrag Aantal Bedrag Aantal Bedrag Budgetsubsidie Prestatiesubsidie Waarderingssubsidie Totaal Het overzicht laat zien dat qua aantal en bedragen met name budgetsubsidies verstrekt worden. In Tabel 2 is een overzicht opgenomen van de grootste verstrekte subsidies en de instellingen in de gemeente Oud- Beijerland is het meest actuele jaar waarin subsidies zijn vastgesteld. Daarom zijn de grootste ontvangende instellingen uit dat jaar als uitgangspunt genomen. Tabel 2: Overzicht grootste subsidieontvangende instellingen (in Euro s) Oud-Beijerland Overzicht grootste subsidieontvangende instellingen * Stichting Bibliotheek HW , , ,74 SSO (Stichting Samenlevingsopbouw , , ,00 Oud-Beijerland) Stichting Spelenderwijs n.v.t. n.v.t ,00 *Careyn VPR ( AMW ) , , ,30 *Careyn Jeugdgezondheidszorg (uniform , , ,00 deel) Stichting Peuterspeelzalen t Drempeltje , ,00 n.v.t. *Muziekschool ToBe (seizoen ) , , ,00 *Muziekschool ToBe (aanvullend op n.v.t. n.v.t ,00 bedrag seizoen ) *Stichting Regionale VVV Zuid-Holland , , ,92 Zuid Stichting Het Oude Raadhuis , , ,48 MEE ZHZ , , ,00 *Stichting Streekmuseum Hoeksche , , ,71 Waard Zwemver.Oud-Beijerland ' , , ,41 CSG De Waard (PCPO Hoeksche Waard) , , ,00 Winkeliersvereniging Oud-Beijerland , , ,73 * Hierbij gaat het om de subsidiebijdrage die de gemeente in regionaal verband verstrekt. De subsidiebijdrage is gebaseerd op een vast bedrag naar rato van het aantal inwoner in de Hoeksche Waard. De verschillende gemeenten betalen allen hetzelfde bedrag per inwoner. PwC Pagina 15 van 44

16 4. De praktijk bij enkele gesubsidieerde instellingen Het onderzoek richt zich op een drietal regionale instellingen waar bijna alle vijf gemeenten een subsidierelatie mee hebben. De door de rekenkamercommissie geselecteerde regionale instellingen zijn: stichting Bibliotheek Hoeksche Waard, stichting Streekmuseum Hoeksche Waard, stichting Careyn Maatschappelijk Werk. Per gemeente is daarnaast een lokale gesubsidieerde instelling betrokken die nader is onderzocht. Voor de gemeente Oud-Beijerland is dit stichting Samenleving Oud-Beijerland (SSO) Uitvoering van het subsidiebeleid in Oud-Beijerland In deze paragraaf wordt eerst in algemene zin de uitvoering van het subsidiebeleid beschreven in de gemeente Oud-Beijerland, waarna per gesubsidieerde instelling de situatie wordt beschreven. Doelen vertaald naar subsidiedoelen De subsidieverordening vormt het kader voor het gemeentelijke subsidiebeleid. Op basis van de verordening worden in de gemeente Oud-Beijerland beleidsregels geformuleerd met doelstellingen die ook gelden in andere beleidskaders zoals de Wmo. Doelen bekend bij instellingen en vertaald naar prestaties Doelstellingen zijn bij de gesubsidieerde instellingen bekend op basis van betrokkenheid bij beleidsvorming, ambtelijke en bestuurlijke gesprekken en de subsidiebeschikking. De gemeente Oud-Beijerland heeft een professionaliseringsslag gemaakt wat zich uit in de subsidiebeschikkingen waarin een koppeling wordt gemaakt met de doelstellingen. Door de gemeente is eraan gewerkt om doelstellingen SMART te formuleren. Effecten zijn geformuleerd, maar zijn moeilijk SMART te maken en te meten. Bestuurlijk en ambtelijk wordt wel besproken aan welke beoogde maatschappelijke effecten de instellingen een bijdrage kunnen leveren. De gemeente Oud-Beijerland werkt jaarlijks met een vaste groep organisaties met wie er een subsidierelatie is. De instellingen worden uitgenodigd om subsidie aan te vragen. De instellingen stellen voor 1 mei een indicatief subsidieprogramma op. Tussentijds is er ambtelijk en bestuurlijk afstemming met de instellingen over het programma. Dit biedt de gemeente ruimte om aan de voorkant van het proces bij te sturen. Voor 1 oktober maken de instellingen hun subsidieprogramma definitief. Het definitieve programma wordt in het college besproken en bij akkoord wordt de subsidiebeschikking voor 1 januari vastgesteld. De gemeente Oud-Beijerland werkt met elementen van de beleidsgestuurde contractfinanciering (BCF). Nog niet alle stappen worden helemaal doorlopen. Met SSO en de bibliotheek wordt wel geprobeerd om volgens BCF te werken. Rapportage door instellingen De verantwoordingsplicht varieert per subsidiesoort. Bij een waarderingssubsidie hoeven instellingen geen rapportage in te leveren. De subsidieverlening is dan gelijk aan de subsidievaststelling. Bij een budgetsubsidie leveren de grotere instellingen een half jaarrapportage in over de voortgang. Jaarlijks rapporteren de instellingen via de jaarrekening, een inhoudelijk jaarverslag en een accountantsverklaring. De instellingen realiseren over het algemeen de doelstellingen en geven daar een terugkoppeling over. In de rapporten wordt in minder mate een koppeling met beoogde effecten gemaakt, dat is nog een uitdaging. PwC Pagina 16 van 44

17 Analyse rapportages, bestuurlijke informatieverstrekking en bijsturing Ambtelijk worden de rapportages beoordeeld en geanalyseerd. Over afwijkingen rapporteren de ambtenaren aan het college. Voor de beoordeling maken ambtenaren gebruik van een checklist om te toetsen of de instelling voldoet aan de procedurele afspraken. Indien daaraan is voldaan, wordt de analyse voortgezet en wordt tussentijds getoetst of zaken zijn gerealiseerd. Bij afwijkingen wordt aanvullende informatie opgevraagd bij de gesubsidieerde instelling. Ook worden er vragen gesteld op basis van de half jaarrapportage. Diverse gesubsidieerde instellingen geven aan dat de gemeente Oud-Beijerland in vergelijking tot de andere gemeenten relatief veel aanvullende vragen stelt. Ook moet er veel informatie worden gespecificeerd en informatie over bereikte maatschappelijke effecten worden aangeleverd. In reactie geeft de gemeente aan dat soms specifieke informatie noodzakelijk is om te kunnen beoordelen of de beoogde doelstellingen c.q. beoogde maatschappelijke effecten zijn behaald. Bij forse afwijkingen gaat de gemeente het gesprek aan met de instelling over mogelijke oorzaken. Soms leidt dit tot terugvordering van het subsidiebedrag. Het is de verantwoordelijkheid van de instelling om de gemeente tussentijds te informeren over wijzigingen en afwijkingen. Bestuurlijke gesprekken met instellingen worden ambtelijk ondersteund. Van de gesprekken worden verslagen gemaakt. Tussenrapportages en adviezen daarover worden naar het college toegezonden. Het college stelt de subsidiebeschikking vast en is op die manier op de hoogte van de uitgekeerde subsidie. Met de raad in Oud-Beijerland wordt voor het eerst het subsidiebeleidskader geëvalueerd. De raad vindt het sturen op effecten van belang. De raad wordt via de reguliere P&C-cyclus geïnformeerd over de subsidies. Diverse gesubsidieerde instellingen weten de raad goed te vinden en geven aan de raad presentaties over hun instelling. Ook is er periodiek een regionaal raadsledenoverleg. Monitoring vindt plaats. De daadwerkelijke bijsturing vindt meestal tijdens de evaluatie plaats Stichting Bibliotheek Hoeksche Waard De Stichting Bibliotheek Hoeksche Waard is ontstaan na een fusie van bibliotheken in de gemeenten Strijen, Binnenmaas, Oud-Beijerland en Cromstrijen. De bibliotheken in de gemeenten Korendijk zijn geen onderdeel van deze stichting, hoewel zij in het fusieproces hebben deelgenomen. De bibliotheek heeft 8 vestigingen/ servicepunten in het verzorgingsgebied. Doelen vertaald naar subsidiedoelen De bibliotheek valt onder programma 4 Maatschappelijke Participatie van de gemeente Oud-Beijland. In de programmabegroting zijn voor het programma doelstellingen opgenomen die zijn gerelateerd aan het Collegewerkprogramma In de meerjarenbegroting geeft de gemeente Oud-Beijerland aan welke doelstellingen per programma gerealiseerd moeten worden en wat hiervoor gedaan wordt. Voor kunst en cultuur heeft de gemeente tot doel: het bevorderen van de kwaliteit en aandacht voor kunst en cultuur. In de uitvoeringsovereenkomst zijn de doelstellingen toegespitst op de bibliotheek. De vier gemeenten hebben een convenant gesloten met de bibliotheek met een looptijd van 1 maart 2010 tot en met 31 december Daarin is opgenomen dat de bibliotheek een ondersteunende rol heeft in het realiseren van de volgende doelen 15 : Het bijdragen aan cohesie en sociale samenhang tussen bevolkingsgroepen; Het stimuleren van (actieve) cultuurparticipatie; Het leefbaar houden van kernen en wijken; 15 Convenant tussen Bibliotheek Hoeksche Waard en gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen, Oud-Beijerland en Strijen. PwC Pagina 17 van 44

18 Het gericht werken aan verbeteren van de leefomstandigheden van specifieke doelgroepen, zoals jeugdigen, ouderen en burgers met taalachterstanden; Het bijdragen aan de ontwikkeling van burgers die zich volwaardig kunnen informeren over belangrijke maatschappelijke vraagstukken. De volgende kerntaken van de bibliotheek worden daarbij onderkend: Informatie: De bibliotheek als warenhuis van kennis en informatie; Educatie: De bibliotheek als centrum van ontwikkeling en educatie; Cultuur: De bibliotheek als encyclopedie van Kunst en Cultuur; Lezen: De bibliotheek als inspiratiebron voor lezen en literatuur; Ontmoeting: De bibliotheek als podium voor ontmoeting en debat. In het kader van de Beleidsgestuurde Contractfinanciering (BCF), is een aansturingsstructuur en uitvoeringsovereenkomst opgesteld. Hierin zijn maatschappelijke effecten opgenomen met daarbij beleidsdoelstellingen en resultaten: 1. Het bevorderen van sociale samenhang; 1. Het bevorderen van persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke participatie; 2. Het vergroten van culturele verrijking; In de uitvoeringsovereenkomst 2012 zijn voor Oud-Beijerland ook specifieke lokale afspraken gemaakt over: het bevorderen van het ontstaan en behoud van informele netwerken in gemeenten en de dorpen; het realiseren van een basisvoorziening voor alle burgers met een laagdrempelige toegang tot pluriforme en onafhankelijke informatie; actieve en passieve deelname aan kunst en cultuur voor iedere burger bereikbaar maken; bevorderen van de deelname van burgers en jongeren aan activiteiten gericht op culturele en recreatieve ontplooiing; burgers in Oud-Beijerland beschikken over een vrije en onbeperkte toegang tot kennis, wetenschap, cultuur en informatie/literatuur. De doelstellingen en resultaten die daarbij benoemd zijn, zijn niet SMART geformuleerd, maar geven wel richting aan de prestaties die de bibliotheek moet leveren en de verantwoording die de bibliotheek moet afleggen. Doelen bekend bij instellingen en vertaald naar prestaties Uit de gevoerde gesprekken blijkt dat de doelen uit het convenant en de verdiepende aansturingsstructuur bekend zijn bij de bibliotheek. De bibliotheek verwerkt deze in de jaarplannen en rapporteert daarover in de jaarrekening. Er is een verschil tussen de mate waarin de gemeenten waarde hechten aan de doelen in de aansturingsstructuur. De gemeenten hanteren verschillende bezuinigingsmodellen wat veel extra werk voor de bibliotheek met zich mee brengt. Gemeente Binnenmaas is door de vele voorzieningen en inzet van de vrijwilligers in de uitvoering een uitzondering. Bij de certificering mogen vrijwilligers geen betaald werk verdringen. In alle gemeenten wordt het benodigde werk gedaan. Wel zijn er verschillen in de verzoeken en taken die de bibliotheek van de ambtenaren ontvangt. Op 31 oktober 2008 is door de gemeente Strijen een beschikking afgegeven voor contractsubsidie over de periode In 2009 is vastgesteld dat het bedrag voor 2009 niet is geïndexeerd ten opzichte van De vier gemeenten hebben besloten dit bedrag voor dat jaar met 2,75% te indexeren en vervolgens te indexeren conform het Consumentenprijsindex van het CBS Gemeente Strijen. Subsidiebeschikking Stichting Bibliotheek Hoeksche Waard Gemeente Strijen. Collegebesluit 22 december PwC Pagina 18 van 44

19 De bibliotheek heeft in 2011 het strategisch plan investeren in de toekomst opgesteld om zo aan de vraag van de gemeenten om te bezuinigen te kunnen voldoen. In dit plan heeft de bibliotheek aangegeven op welke wijze zij aan de bezuiniging invulling gaat geven. Dit is in het jaarwerkplan voor 2012 meegnomen. De gemeenten hanteren de volgende bezuinigingstaakstellingen 18 : Tabel 3: Bezuinigingspercentages per gemeente Binnenmaas 0 % 10 % 10 % 10 % subsidie+ 5 % taakstelling 10 % subsidie+ 5 % taakstelling Cromstrijen 0 % 7,5 % 7,5 % 7,5 % 7,5 % Oud-Beijerland 0 % 5 % 5 % 5 % 5 % Strijen 0 % 0 % 2,5 % 5 % 7,5% Rapportage door instellingen De bibliotheek rapporteert jaarlijks aan de gemeenten. Zij stellen daarvoor een jaarrekening en een jaarverslag op. Deze zijn identiek voor de vier gemeenten. In onderstaand overzicht zijn de subsidies opgenomen voor de onderzoeksperiode. Deze zijn gebaseerd vaststellingen van de gemeenten Tabel 4: Subsidies per gemeente Binnenmaas Cromstrijen Oud-Beijerland Strijen De bibliotheek rapporteert jaarlijks per kern cijfermatig op de volgende prestatie-indicatoren: Leden: aantal, leeftijdscategorieën, percentage inwoners en bijzondere typen passen; Personeel: inzet, formatie van professionele krachten en vrijwilligers; Collectie: boeken volwassenen, boeken jeugd, overige materialen, banden per lid, banden per inwoner, totale collectie; Uitleningen: per doelgroep, per lid, per band; Openingstijden: aantal uren, op zaterdag, na 17 uur. Het jaarverslag 2010 en 2011 verschilt in opzet. Het jaarverslag 2011 is meer opgezet langs de lijn van de effecten, doelstellingen en resultaten die benoemd zijn in de aansturingstructuur. Daarbij wordt per resultaatindicator aangegeven welke resultaten bereikt zijn. Voorbeelden daarvan zijn de Skoolzone en het Makkelijk Lezen Plein. Eveneens wordt ingegaan op de samenwerkingspartners die de bibliotheek heeft. Er wordt met name over de output gerapporteerd en niet of nauwelijks over de outcome. Het jaarverslag over 2010 is niet volledig conform de aansturingstructuur opgesteld. Uit de gesprekken en bestudeerde blijkt dat de gemeenten verschillende eisen stellen aan de prestaties van en verslaglegging door de bibliotheek. Een van de eisen daarvan is dat de bibliotheek gecertificeerd is. Daaruit volgt de eis dat zij volgens het INK-model hun administratie voeren, dus op basis van functies van de organisatie. Gemeenten vragen echter ook dat de bibliotheek rapporteert conform de BCF-methodiek, dus op basis van effecten en resultaten. Dat vraagt van de bibliotheek veel inspanningen in de administratie om aan deze verschillende wijzen van verslaglegging te kunnen voldoen. In de administratie van de organisatie zijn ook 18 Stichting Bibliotheek Hoeksche Waard, jaarwerkplan PwC Pagina 19 van 44

20 de baten en lasten uitgesplitst naar de verschillende gemeenten 19. Uit de interviews blijkt dat de indicatoren die daar genoemd worden echter niet kwantitatief gemaakt voor de eigen gemeente. Analyse rapportages, bestuurlijke informatieverstrekking en bijsturing De rapportages worden ambtelijk geanalyseerd. Deze analyse heeft betrekking op de eigen gemeente en richt zich met name op de financiële juistheid van de verslaglegging. Met de bibliotheek Hoeksche Waard is ambtelijk en bestuurlijk iets minder vaak overleg. De samenwerking loopt naar tevredenheid en de organisaties weten elkaar makkelijk te vinden. Er worden door de gemeente Oud- Beijerland wel relatief veel vragen gesteld, vergeleken bij de andere gemeenten. De beschikkingen worden vastgesteld door het College. Op regionaal niveau is er ambtelijk frequent overleg met alle gemeenten en de over de voortgang. Dit proces verloopt volgens de gemeente Oud-Beijerland naar wens Stichting Streekmuseum Hoeksche Waard De Stichting Streekmuseum Hoeksche Waard is een museum in de Hoeksche Waard gericht op het behouden van het cultureel erfgoed van de regio. In 2007 is door een commissie onderzoek gedaan naar de herstart van het museum. Zij hebben het rapport Toekomst voor het verleden opgesteld. Daarbij is een aantal doelen en uitgangspunten geformuleerd. Daarbij is afgesproken dat de gemeenten 1,27 per jaar per inwoner betalen voor de exploitatie van het museum. Dit bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd op basis van het Consumenten Prijsindex van het CBS. 20 Daarnaast zijn door de gemeenten projectsubsidies toegekend van 0,74 per inwoner. De gemeenten hebben daarnaast vaste eenmalige subsidie toegekend. Dit bedrag was voor de gemeente Oud-Beijerland De incidentele kosten voor de renovatie van de panden zijn betaald door de gemeenten Oud-Beijerland, Cromstrijen, Korendijk en Strijen, op basis van het aantal inwoners in die gemeenten. De gemeente Binnenmaas heeft het pand voor 1 euro verkocht aan het museum en draagt op deze wijze bij. Het museum heeft het pand verkocht aan twee corporaties die een bijdrage leveren aan de renovatie. Doelen vertaald naar subsidiedoelen Er is een regionale structuurvisie met een uitvoeringsprogramma van het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard (SOHW). In het kader van dit uitvoeringsprogramma vindt portefeuillehoudersoverleg plaats ten aanzien van cultuur. Ook is de financiering van de renovatie van de panden van het Streekmuseum grotendeels via de SOHW geregeld. In 2008 is een regionale cultuurvisie opgesteld. In de beschikkingen is geen expliciete koppeling gemaakt met dit beleidsdocument Het streekmuseum valt onder programma 4 Maatschappelijke Participatie van de gemeente Oud-Beijerland. In de programmabegroting zijn voor het programma doelstellingen opgenomen die zijn gerelateerd aan het Collegewerkprogramma In de meerjarenbegroting geeft de gemeente Oud-Beijerland aan welke doelstellingen per programma gerealiseerd moeten worden en wat hiervoor gedaan wordt. Er zijn geen specifieke doelstellingen voor het Streekmuseum opgenomen. Wel geeft de gemeente Oud-Beijerland aan de monumentenzorg te willen moderniseren. In een aantal gesprekken is aangegeven dat er verschillen bestaan tussen de gemeenten ten aanzien van hoe zij tegen cultuur, monumenten en erfgoed aankijken. In het rapport Toekomst voor het verleden zijn aanbevelingen gedaan die moeten leiden tot een hoogwaardig cultuurhistorisch centrum in de regio. Daarbij is een aantal inhoudelijke afspraken gemaakt 21 : 19 Stichting Bibliotheek Hoeksche Waard. Jaarrekeningen 2010 en Zo blijkt uit onder meer het Collegebesluit voor de toekenning van subsidiegelden voor de periode van de gemeente Strijen van 23 0ktober Overgenomen uit brief van Streekmuseum aan gemeenten ten aanzien van de inhoudelijke afspraken subsidieverlening PwC Pagina 20 van 44