Subsidiebeleidskader. Aangepast 2014

Transcriptie

1 Subsidiebeleidskader Aangepast 2014

2 INLEIDING De gemeente heeft de bevoegdheid verordeningen op te stellen. Op grond van deze bevoegdheid biedt artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) de mogelijkheid beleidsregels op te stellen. Ter uitvoering van de Algemene Subsidieverordening Gemeente Zederik 2009 (ASV) is daarom besloten met betrekking tot het verstrekken van subsidies een aantal uitgangspunten te hanteren. De ASV 2009 beschrijft de technische eisen die aan de subsidie gesteld worden en vormt een aanvulling op en verbijzondering van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De ASV is een sturings- en controle-instrument, dat ingaat op de procedure omtrent subsidies. Het subsidiebeleidskader beschrijft wat wij als gemeente Zederik gaan ondersteunen. Centraal daarbij staan drie vragen: Wat willen wij bereiken? Doelen Wat gaan we daarvoor doen? Activiteiten Wat mag het kosten? Het is niet mogelijk het subsidiebeleid onafhankelijk van andere ontwikkelingen binnen de gemeente te zien. Beslissingen op een beleidsterrein kunnen gevolgen hebben voor het subsidiebeleid. Dit betekent dat het subsidiebeleidskader geen statisch, maar een dynamisch document is. Daar waar (beleids)uitgangspunten veranderen, moet het mogelijk zijn het subsidiebeleid hierop aan te passen. Het subsidiebeleid is immers ondersteunend aan beleidsontwikkeling en -uitvoering. Het subsidiebeleidskader is een kaderstellende notitie, waarin uitgangspunten staan voor het subsidiebeleid. Tevens bevat het kader een toetsingsschema op basis waarvan beoordeeld wordt of een subsidieaanvrager in aanmerking komt voor een subsidie. Tot slot staat beschreven welke vormen van subsidies er zijn en worden subsidiecriteria uitgewerkt. Subsidieverstrekking Juridisch gezien kan de gemeente subsidie verstrekken. Een verstrekking is een samenvatting van de twee mogelijke handelingen: subsidie verlenen en subsidie vaststellen. Het verlenen van een subsidie is een mogelijkheid. De gemeente geeft bij een verlening aan dat wanneer de activiteit plaatsvindt, zij voornemens is hier een bedrag tegenover te stellen. De gemeente is vrij om een subsidie te verlenen, maar iedere subsidie moet vastgesteld worden. Een subsidievaststelling is geen voornemen meer, maar geeft aan welk bedrag de gemeente beschikbaar stelt voor de (gedane) activiteiten. Bij de verlening betekent dit dat een bedrag kan worden bevoorschot; bij een vaststelling is sprake van een betaling. Verschil inkoop/opdracht en subsidie Subsidie is een eenzijdige handeling; de subsidiegever (gemeente) verplicht zich om de andere partij een budget te geven als een bijdrage voor bepaalde activiteiten. De gemeente kan op basis van een beschikking de subsidieontvanger niet verplichten om de activiteiten uit te voeren 1. Naast de subsidiebeschikking kan de gemeente wel met de maatschappelijke organisatie een uitvoeringsovereenkomst sluiten. Gemeenten verstrekken subsidie voor activiteiten die om redenen van het algemeen belang wenselijk worden geacht. Er is sprake van een algemeen belang indien de gemeente niet zelf rechtstreeks gebaat is bij de activiteiten. Activiteiten die alleen bedoeld zijn voor de eigen organisatie moeten worden ingekocht. Echter, het criterium over het algemeen belang is in enkele gevallen onvoldoende onderscheidend, bijvoorbeeld in de WMO. Bij de keuze tussen subsidie of inkoop/opdracht houdt de gemeente Zederik de volgende scheidslijn aan 2 : 1 Als de activiteit niet plaats heeft gevonden wordt de subsidie teruggevorderd. 2 Handreiking Inkopen en Aanbesteden juni 2006 (in opdracht van het Ministerie van VWS en de VNG). 2

3 Initiatief: bij subsidie neemt degene die de activiteit verricht meestal het initiatief. Subsidie wordt door de subsidieaanvrager aangevraagd, een opdracht (inkoop) wordt door de gemeente geformuleerd en verleend. Doel van de activiteit: wanneer de gemeente activiteiten bekostigt die gericht zijn op anderen (dan de gemeente zelf = algemeen belang) is er sprake van subsidie. Als de activiteiten voor de gemeente zijn bedoeld, is er sprake van inkoop. Is er geen sprake van winst: gaat het om een bijdrage in de kosten om activiteiten uit te voeren, dan is er sprake van subsidie. Gaat het om marktprijzen (inclusief BTW en een winstmarge), dan gaat het om inkoop. Activiteiten ook voor anderen: verricht de instelling/opdrachtnemer ook werkzaamheden voor anderen (niet-bestuursorganen), is er ter zake sprake van een potentiële markt, dan is inkoop het geëigende instrument. Specifieke uitgangspunten en subsidiecriteria Naast de algemene vereisten om in aanmerking te komen voor subsidie gelden per subsidiesoort nog een aantal specifieke uitgangspunten. Per beleidsveld, per onderdeel of soms per instelling worden subsidiecriteria opgesomd. Om voor subsidie in aanmerking te komen moet aan die criteria, naast die uit de ASV en naast de algemene uitgangspunten, voldaan worden. De specifieke subsidiecriteria staan beschreven in de subsidiebeleidsregels. Definities subsidiebeleid Om spraakverwarring te voorkomen, wordt hier een aantal definities beschreven. Onder een subsidie wordt verstaan: een aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan als een betaling voor aan de gemeente geleverde goederen of diensten (tekst artikel 4:21 Awb). Onder vrijwilligersorganisaties wordt verstaan: een organisatie waarvan het bestuur volledig draait op vrijwilligers en die geen professionele ondersteuning in de vorm van een (betaalde) directie dan wel betaalde beroepskrachten (op organisatie-structuur 3 ) kent. Onder professionele organisaties worden verstaan: non-profit organisaties met één of meer betaalde beroepskrachten op organisatiestructuur/betaalde directie en/of een professioneel bestuur 4. Jeugd: 0 tot en met 17 jaar Volwassenen: vanaf 18 jaar Ouderen: 65 jaar en ouder Wanneer een afwijkende definitie wordt gehanteerd, staat dit vermeld in de beleidsregels. Onder lid of deelnemer wordt verstaan een natuurlijk persoon, die gebruik maakt van de activiteiten of faciliteiten van de betreffende organisatie. Beleidscyclus Het subsidiebeleidskader kan herijkt en opnieuw vastgesteld worden. Het kader dient voor de burgers en organisaties van de gemeente Zederik om helderheid te verschaffen over wanneer zij in aanmerking komen voor een subsidie en waaraan zij moeten voldoen. Opbouw subsidiebeleidskader Hoofdstuk 1 gaat in op de uitgangspunten van het subsidiebeleid, de beleidsdoelen van de gemeente en het beoordelingskader dat daar bij past. In het tweede hoofdstuk wordt stil gestaan 3 Onder een betaalde beroepskracht op organisatiestructuur vallen niet de betaalde krachten als een tennisleraar, een voetbaltrainer, een dirigent, et cetera. 4 In sommige gevallen ontvangen organisaties een productsubsidie alsof zij een professionele organisatie zijn, terwijl dit niet (volledig) het geval is. Het college kiest hiervoor omdat de subsidie in deze gevallen wel gerelateerd is aan de kosten van de activiteiten. Hoewel het college zich ervan bewust is dat deze situatie zich kan voordoen, houdt zij vast aan dit onderscheid. 3

4 bij het subsidiëren van vrijwilligersorganisaties. In hoofdstuk 3 is specifiek aandacht voor de professionele organisaties. HOOFDSTUK 1 HET SUBSIDIEBELEIDSKADER Het doel van het subsidiebeleid: een bijdrage leveren aan de stimulering en/of instandhouding van maatschappelijk gewenste activiteiten voor zover deze passen binnen het gemeentelijke beleid en de gemeentelijke doelen. De speerpunten van beleid van het bestuur van Zederik zijn: de inwoner centraal stellen; de sociale structuur versterken; hoge prioriteit geven aan de woningbouw en bedrijvigheid; voor heldere communicatie zorgen; met behoud van zelfstandigheid partners voor samenwerking kiezen. De uitgangspunten De volgende uitgangspunten hanteert de gemeente Zederik in haar subsidiebeleid: Het is primair de verantwoordelijkheid van burgers zelf hun welzijn vorm te geven. De gemeente heeft daarbij uitsluitend een voorwaardenscheppende en randvoorwaardelijke rol. Dit houdt in dat de gemeente niet zelf tot uitvoering en aanbieden van activiteiten op welzijnsterrein overgaat en zich beperkt tot ondersteuning van het maatschappelijk initiatief. Subsidiabele activiteiten dienen in het belang te zijn van (een deel van) de plaatselijke bevolking van de gemeente Zederik en ter uitvoering van het gemeentelijke beleid. De activiteiten dienen voor alle inwoners van Zederik toegankelijk te zijn. Activiteiten gericht op door de gemeente erkende specifieke doelgroepen zijn daarbij toegestaan. Alhoewel initiatieven op welzijnsterrein veelal bij één persoon starten, is er altijd sprake van een groep mensen die dat initiatief steunt. Daarmee wordt een draagvlak aangetoond. Om de noodzaak van dat draagvlak te waarborgen zal er (op het welzijnsterrein) geen ondersteuning plaatsvinden van individuele acties, maar uitsluitend van groepen burgers verenigd in instellingen, organisaties en groepen. Individuele subsidies in het kader van afzonderlijke wet- en regelgeving vallen buiten dit subsidiebeleidskader en blijven derhalve normaal bestaan. De subsidiëring heeft een algemeen belang, maar richt zich in het bijzonder op de doelgroepen ouderen, jeugd en gehandicapten. Een subsidiejaar is gelijk aan het kalenderjaar. Organisaties met een winstoogmerk komen niet in aanmerking voor een subsidie, met uitzonderlijk van de subsidie voor het toegankelijk maken van gebouwen 5. Organisaties moeten voldoen aan de algemene en inhoudelijke criteria en de bepalingen in de Algemene Subsidieverordening. Er wordt onderscheid gemaakt tussen professionele instellingen en vrijwilligersorganisaties. De gemeente subsidieert per activiteit in principe één organisatie. Uitzondering is mogelijk wanneer het wenselijk is om meerdere organisaties te subsidiëren om de beleidsdoelstelling te realiseren. Vrijwilligersorganisaties Een vrijwilligersorganisatie kan in aanmerking komen voor een waarderingsubsidie, tenzij het college bepaalt dat gezien de aard van de organisatie of de activiteit een productsubsidie meer geschikt is. Zelfredzaamheid: de gemeente gaat er van uit dat vrijwilligersorganisaties zelfredzaam zijn, een subsidie is aanvullend en organisaties hanteren een redelijk contributieniveau. Het is ter beoordeling aan de gemeente of het contributieniveau als redelijk wordt beschouwd. Gelijkheidsbeginsel: voor vergelijkbare organisaties wordt de subsidieopbouw op dezelfde wijze bepaald. 5 Zie de beleidsregel Toegankelijkheid gebouwen 4

5 De systematiek van de waarderingsubsidie gaat uit van zo min mogelijk differentiatie (bedrag per lid of vaste bedragen). In de subsidiëring van plaatselijke organisaties wordt geen onderscheid gemaakt tussen leden die wel of niet afkomstig zijn uit Zederik. Wanneer hier van wordt afgeweken staat dit vermeld in de betreffende beleidsregel. De hoogte van een waarderingsubsidie hangt niet direct samen met de kosten van een activiteit. Voor de waarderingsubsidies geldt: geen verlening van subsidie, maar direct vaststellen. Daarbij wordt rekening gehouden met de resultaten van de voorgaande jaren. Het eigen vermogen van vrijwilligersorganisatie vormt geen belemmering voor het verkrijgen van subsidie. Op deze manier worden organisaties niet gestraft voor het organiseren van activiteiten die extra geld opbrengen voor de organisatie. Vrijwilligersorganisaties wordt toegestaan een gebroken boekjaar te hanteren. Professionele organisaties Een professionele organisatie kan in aanmerking komen voor een productsubsidie. Over productsubsidies worden waar mogelijk meerjarige afspraken gemaakt waarbij zoveel mogelijk een productgerichte benadering wordt gehanteerd. Beroepskrachten die in een gesubsidieerde instelling activiteiten uitvoeren of daaraan leidinggeven dienen voldoende gekwalificeerd te zijn om hun functie verantwoord te kunnen uitoefenen. Aanvragen door nieuwe organisaties Het staat iedereen en alle organisaties vrij om subsidie aan te vragen. Elke aanvraag van een nieuwe organisatie wordt getoetst aan het subsidiebeleid. Indien een aanvraag voor subsidie niet te plaatsen is binnen één van de beleidsterreinen (beschreven in dit kader en de subsidiebeleidsregels) en als hiervoor geen aparte subsidieregeling beschikbaar is, dan is er geen subsidiemogelijkheid. Subsidievormen Vanuit de ASV 2009 kennen wij de volgende subsidies: Productsubsidie; Waarderingsubsidie. Binnen de subsidiesoorten is onderscheid te maken tussen de subsidies met een éénmalig en met een structureel karakter: Waarderingsubsidie Productsubsidie Eénmalig Incidentele waarderingsubsidie Project productsubsidie Structureel Structurele waarderingsubsidie Structurele productsubsidie Structurele productsubsidies kunnen voor maximaal vier jaar verleend worden. De project productsubsidie maakt het mogelijk om naast de meerjarige afspraken een project te subsidiëren wanneer het belang hiervan groot wordt geacht. Structurele waarderingsubsidies worden jaarlijks voorafgaande aan het jaar vastgesteld. Incidentele waarderingsubsidies biedt de mogelijkheid om kleine intiatieven te ondersteunen. Opbouw beleidskader Het subsidiebeleid is aangesloten bij de programmabegroting van de gemeente. De programmabegroting kent meerdere programma s. Niet binnen ieder programma wordt subsidie verstrekt. Het gaat om de volgende programma s: Programma 1. Openbaar bestuur; Programma 2. Relaties met burgers; Programma 3. Veiligheid; Programma 4. Infrastructuur; Programma 5. Onderwijs en Kinderopvang; Programma 6. Cultuur, recreatie en sport; Programma 7. Maatschappelijke zorg; Programma 8. Ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en milieu; 5

6 Programma 9. Programma 10. Leefbaarheid; Economie; Beleidsdoelen Het beleidskader van de gemeente dient aan te sluiten bij het beleid dat de gemeente wenst uit te voeren. De volgende beleidsdoelen worden onderscheiden door de gemeente Zederik: Bevorderen en instandhouden leefbaarheid; Doelgroepgericht jongeren- en ouderenbeleid; Samenhangend beleid voor wonen, welzijn en zorg; Ondersteunen en stimuleren van vrijwilligers; Stimuleren van deelname aan sport; In stand houden bibliotheekwerk; Bevorderen recreatie en toerisme; In stand houden cultuur; Wettelijke taken, taken die van rijkswege uitgevoerd moeten worden; Het staat de raad vrij om beleidsdoelen toe te voegen, indien hij van mening is dat het college aan bepaalde doelen moet voldoen. Hieruit blijkt dat het subsidiebeleidskader een dynamisch document is. Voorwaarde voor het toevoegen van beleidsdoelen door de raad is dat dit gepaard gaat met het beschikbaar stellen van budget. Indien nieuw beleid wordt ontwikkeld, worden de beleidsdoelen nader geconcretiseerd. Dit betekent dat het goed is een paragraaf in het beleidsstuk op te nemen over het subsidiebeleid, waarin de kaders worden geschetst over de mogelijke subsidiabele activiteiten. Dit is tevens de basis voor de nader op te stellen subsidiebeleidsregels. Beoordelingskader De gemeente Zederik draagt initiatieven vanuit de samenleving een warm hart toe. Het is financieel gezien echter niet mogelijk alle activiteiten te stimuleren of te ondersteunen. Keuzes dienen gemaakt te worden. Keuzes die niet altijd even populair zijn. Het is daarom noodzakelijk een objectief beoordelingskader te hebben. Dit hoofdstuk beschrijft het beoordelingskader. Het subsidiebeleid richt zich op activiteiten. De hoofdvraag die beantwoord moet worden om de subsidiewaardigheid van een activiteit vast te stellen, luidt: past de activiteit binnen de beleidsdoelen van de gemeente Zederik? Een subsidiabele activiteit is een activiteit die gewenst geacht wordt of noodzakelijk is voor het functioneren van de samenleving. Het maatschappelijke effect is een effect dat de gemeente (raad en college) beogen. Dit betekent dat de activiteit aansluit bij het gemeentelijke beleid. De activiteit moet voor iedere burger of een groot deel van de burgers beschikbaar zijn. Onder subsidiabele activiteiten vallen ook activiteiten die van rijkswege gesubsidieerd zijn (wettelijke taken). Een niet-subsidiabele activiteit is een activiteit die niet past binnen de beleidsdoelen. Het is een activiteit waarvan het wellicht prettig is dat deze bestaat, maar deze wordt niet strikt noodzakelijk geacht voor het functioneren van de samenleving. Rechts in het beoordelingskader staat een aantal voorbeelden die de gemeente niet erkent als beleidsdoelen. Hierbij staan ook ontspanning en plezier. Hoewel deze twee onderdeel kunnen uitmaken van activiteiten bijvoorbeeld in sport of worden gesubsidieerd vanwege amateuristische kunstbeoefening erkent de gemeente ontspanning en plezier niet als een beleidsdoel op zich. Het beoordelingskader staat hieronder in een stroomschema weergegeven. 6

7 Subsidieaanvraag activiteit X Past de activiteit binnen beleidsdoelen? Beleidsdoelen: leefbaarheid jongeren en ouderen wonen, welzijn en zorg vrijwilligers sport bibliotheekwerk toerisme en recreatie kunst en cultuur wettelijke taken door raad toe te voegen onderwerpen Ja Activiteit is subsidiewaardig Nee Activiteit is niet subsidiewaardig Geen (primaire) beleidsdoelen: ontspanning plezier besloten activiteiten commerciële activiteiten Bepalen subsidievorm Afwijzen subsidieaanvraag Overige beoordelingscriteria: plaatselijke bevolking gelijkheidsbeginsel zelfredzaamheid zonder winstoogmerk breed draagvlak eigen bijdrage plicht algemeen toegankelijk redelijk contributieniveau Voldoet subsidieaanvrager aan overige beoordelingscriteria Ja Nee Afwijzen subsidieaanvraag Subsidie verstrekken HOOFDSTUK 2 VRIJWILLIGERSORGANISATIES In de nieuwe subsidieverordening kunnen vrijwilligersorganisaties in aanmerking komen voor één subsidievorm. Uitgangspunt is dat vrijwilligersorganisaties die subsidiewaardig zijn, een waarderingsubsidie kunnen aanvragen. Een structurele waarderingsubsidie is bedoeld om de waardering van de gemeente voor de activiteiten van de vereniging en vrijwilligersorganisaties uit te drukken. Er bestaat geen directe relatie tussen de hoogte van de subsidie en de kosten van een vrijwilligersorganisatie. De subsidie kan wel gezien worden als een bijdrage aan de financiering van de organisatiekosten van de activiteit(en). De voorwaarde is dat de organisatie de activiteiten waar zij haar bestaansrecht aan ontleent, uitvoert. In de subsidiebeleidsregels staat uitgewerkt op welke wijze de waarderingsubsidie opgebouwd wordt. 7

8 De waarderingsubsidie kan een structureel maar ook een incidenteel karakter hebben. Een incidentele waarderingsubsidie kan de vrijwilligersorganisatie aanvragen voor het uitvoeren van een eenmalige activiteit ter bevordering van de sociale leefbaarheid in de gemeente Zederik. Bij het verstrekken van een incidentele waarderingsubsidie bestaat wel een directe relatie tussen de hoogte van de subsidie en de onkosten van de organisatie van de activiteit. Meer informatie over de incidentele waarderingsubsidies is te vinden in de beleidsregels. De incidentele waarderingsubsidie kent een subsidieplafond. Dit betekent dat het principe wie het eerst komt, wie het eerst maalt geldt. De aanvragen worden op volgorde van binnenkomst behandeld. Indien het plafond is bereikt, worden de overige aanvragen afgewezen en kunnen organisaties in het nieuwe jaar weer een aanvraag indienen. Aanwezigheid eigen vermogen Het eigen vermogen van organisaties die een waarderingsubsidie ontvangen, vormt geen belemmering voor het verkrijgen van subsidie. De gemeente wil organisaties niet straffen voor het organiseren van activiteiten die extra geld opbrengen voor de vereniging. Tevens betekent het een vereenvoudiging van de subsidiesystematiek. Achteraf afrekenen hoeft niet plaats te vinden. Eigen bijdrage/contributie Het vragen van een eigen bijdrage is een algemeen uitgangspunt. Niet voor elke activiteit kan een eigen bijdrage verlangd en/of gevraagd worden. Per beleidsterrein of onderdeel van een beleidsterrein wordt in dit beleidskader aangegeven of er een eigen bijdrage gevraagd moet worden. Niet iedere vrijwilligersorganisatie een waarderingsubsidie Vrijwilligersorganisaties die het beheren van een accommodatie als kernactiviteit hebben en waar de gemeente een aanzienlijke rol speelt, komen niet in aanmerking voor een waarderingsubsidie. Zij kunnen voor die activiteit wel in aanmerking voor een productsubsidie. Reden hiervoor is dat de subsidie gerelateerd is aan de bedrijfsvoering van de betreffende organisatie; er bestaat in dat geval wel een relatie tussen de hoogte van de subsidie en de kosten van een organisatie. Daarnaast kunnen over de besteding van de subsidie concrete afspraken worden gemaakt. HOOFDSTUK 3 PROFESSIONELE ORGANISATIES Professionele organisaties kunnen in aanmerking komen voor een productsubsidie. Een productsubsidie is outputsturend; er bestaat een relatie tussen de activiteit en het resultaat van de activiteit. Beide zijn meetbaar. Bij de subsidieverlening, wordt in de beschikking en eventueel een subsidieovereenkomst vastgelegd voor welke (onderdelen van) activiteiten subsidie wordt verstrekt en aan welke eisen die verstrekking dient te voldoen. Na afloop vindt de subsidievaststelling plaats op basis van daadwerkelijke kosten, prestaties en resultaten. Bij productsubsidies bestaat er een relatie tussen de subsidie en de activiteit, maar ook tussen de subsidie en de kosten van de activiteit. Met professionele organisaties worden concrete afspraken gemaakt wat voor welk bedrag geleverd wordt. Hierbij dienen de kosten gespecificeerd te worden per activiteit (toerekening per activiteit in een productbegroting). Ook voor de (vrijwillige) organisaties die een accommodatie beheren geldt dat met hen afspraken worden gemaakt over de activiteit(en) en de kosten. Aanwezigheid eigen vermogen Voor productsubsidies geldt een eigen vermogen grens. Hierover worden per individuele organisatie afspraken gemaakt. Wanneer meer vermogen wordt opgebouwd dan afgesproken, heeft de gemeente het recht hiervoor een vergoeding te vragen. Om tot een vergoedingsplicht te kunnen komen moet er sprake zijn van een causaal verband tussen het verstrekken van subsidie en de vermogensvorming. Een overschot op de exploitatie dient gebruikt te worden om een egalisatiereserve (algemene reserve) te vormen. Tekorten op de exploitatie worden in eerste instantie ten laste 8

9 gebracht van de egalisatiereserve. Een overschot kan niet ontstaan door het niet uitvoeren van bepaalde activiteiten terwijl daar subsidie voor is verleend. In dat geval wordt de subsidie lager vastgesteld met het bedrag van de niet uitgevoerde activiteit. Het vormen van een bestemmingsreserve of voorziening dient aangevraagd te worden bij het college. Een aanvraag tot het vormen van een bestemmingsreserve dient onderbouwd te worden met de doelstelling van de reserve. Een aanvraag tot het vormen van een voorziening dient onderbouwd te worden met een plan en tijdpad voor de aanschaf van het/ de betreffende duurzame goed(eren) of uitvoering van een niet jaarlijks terugkerende activiteit, waarvoor gereserveerd moet worden. 9