Verslag van de technische werkgroep voor een indexberekening van brutomarges in de rundvleesketen: update juni 2015

Transcriptie

1 Verslag van de technische werkgroep voor een indexberekening van brutomarges in de rundvleesketen: update juni Context De rundveehouder ziet zich de laatste jaren geconfronteerd met grote schommelingen van de grondstoffen die gebruikt worden voor de vervaardiging van dierenvoeders. Sinds de wijzigingen in het Gemeenschappelijk Europees Landbouwbeleid zijn deze noteringen onderhevig aan de mondiale schommelingen. Zo gingen de grondstoffen in de eerste helft van 2010 pijlsnel naar omhoog, wat resulteerde in fors hogere prijzen voor dierenvoeders (de voornaamste kostenpost voor de rundveehouder, goed voor ongeveer de helft van alle kosten). In het eerste kwartaal van 2013 lag de voederprijs 98,2 % hoger dan in het overeenstemmende kwartaal in Over die tijdsspanne nam de verkoopprijs van een AS2-karkas met 16,6 % toe, waarvan meer dan de helft, 9,3 procentpunt, in het laatste halfjaar. De financiële situatie van de rundveehouder verslechterde de laatste jaren dan ook. Grafiek 1A: verloop van de prijs voor veevoeder en van de prijs voor een AS2-karkas 190,00 170,00 index 2005= ,00 130,00 110,00 90,00 jan/05 mei/05 sep/05 jan/06 mei/06 sep/06 jan/07 mei/07 sep/07 jan/08 mei/08 sep/08 jan/09 mei/09 sep/09 jan/10 mei/10 sep/10 jan/11 mei/11 sep/11 jan/12 mei/12 sep/12 jan/13 AS2-karkasprijs Voederprijs Bronnen: BEMEFA, EC, AD Statistiek Statistics Belgium, Vlaamse Overheid 1

2 Grafiek 1B: prijsverloop van de verschillende onderdelen van veevoeder index 2005= jan/05 mei/05 sep/05 jan/06 mei/06 sep/06 jan/07 mei/07 sep/07 jan/08 Bronnen: EC, IMF, AD Statistiek Statistics Belgium, BEMEFA 2. Opdracht voor de technische werkgroep mei/08 sep/08 Op 29 januari 2013 sloot het ketenoverleg van de rundvleesketen, in co-voorzitterschap van het Fédération Wallonne de l Agriculture (FWA) en de Belgische federatie van de handel en diensten COMEOS een Interprofessioneel Akkoord (IPA) over het in rekening brengen van extreme diervoederprijsschommelingen in commerciële onderhandelingen af. Het IPA zou een systeem installeren waarbij het ketenoverleg wordt opgestart zodra de volatiliteit van de veevoederprijzen de brutomarges van de rundveehouder onder druk zet. In de tekst van het IPA staat te lezen: Deze onderhandelingen worden opgestart wanneer de index van de vereenvoudigde brutomarge, zijnde de verhouding tussen de index van de verkoopprijs van runderen en de index van de diervoeders voor runderen, extreem schommelt: indien de index van de brutomarge met meer dan 10 % stijgt of met meer dan 10 % daalt ten opzichte van de referentie brutomarge worden de onderhandelingen opgestart.. Het IPA voorziet daarbij een samenwerking met de FOD Economie, als neutrale en objectieve partner. Opnieuw de tekst van het IPA: Deze index wordt wekelijks berekend en gepubliceerd door de FOD Economie. Deze berekent de index op basis van officiële en publieke gegevens. Deze index kan door de ondertekenende partijen herzien worden ingevolge de werkzaamheden van de FOD Economie. Wanneer de index een van de hierboven grenzen overschrijdt, verwittigt de FOD Economie officieel de jan/09 mei/09 sep/09 jan/10 mei/10 sep/10 jan/11 mei/11 Gerst Maïs Tarwe Stro Krachtvoer sep/11 jan/12 mei/12 sep/12 jan/13 2

3 ondertekenende partijen van dit akkoord. [ ] In het kader van de commerciële onderhandelingen, die zouden voortvloeien uit de ondertekening van dit akkoord, zullen de ondertekenende partijen aan de FOD Economie een berekening vragen van een indicatieve compensatie die de index opnieuw op 100 zal brengen. Op 4 februari 2013 werd, via de Minister van Landbouw Laruelle, officieel het advies gevraagd over de tekst van het IPA aan de FOD Economie (dienst Sector- en Marktmonitoring en Algemene Directie Mededinging). De Directie Mededinging gaf haar juridisch fiat voor het IPA en de dienst Sector- en Marktmonitoring stelde voor om een technische werkgroep te modereren, waarvan dit het eindverslag is. 3. Werkzaamheden van de technische werkgroep De werkgroep vertrekt bij haar werkzaamheden van het IPA dat op 29 januari 2013 werd afgesloten. Zo wordt voor de benadering van de brutomarge, de vereenvoudigde brutomarge (de verhouding van de index van de verkoopprijs van runderen en de index van de diervoeders voor runderen) weerhouden, waarover het IPA overeenstemming bereikte. De vergaderingen van de werkgroep vonden plaats in de gebouwen van de FOD Economie op 5, 13, 20 en 27 maart Gedurende de vergaderingen kwamen achtereenvolgens de procedure, de te gebruiken officiële gegevens en de berekening van de vereenvoudigde brutomarge aan bod. Op 12 mei 2015 werd tijdens een vergadering van de werkgroep overeengekomen om een aanpassing aan de berekeningswijze voor de voederkost door te voeren. In de oorspronkelijke berekening van de voederkost wordt het belang van het eiwitgehalte immers onderschat. 3.1 Procedures De FOD Economie stemt in met de maandelijkse (data niet wekelijks beschikbaar) berekening en publicatie op de website van de FOD Economie. De publicatie zal bestaan uit twee grafieken (grafiek 1A en 2 uit dit verslag) en een excel-bestand met de achterliggende gegevens. Het duovoorzitterschap van het ketenoverleg (COMEOS en FWA) is verantwoordelijk voor de opvolging en initieert desgevallend het ketenoverleg zoals voorzien in het IPA. Het ketenoverleg is verantwoordelijk voor de herberekening (in euro) naar de referentie-index. De FOD Economie zal de berekeningswijze valideren. 3.2 Gebruikte gegevensbronnen Data voor diervoeder De samenstelling van het diervoeder wordt vastgelegd als volgt: 40 % krachtvoer, 15 % maïs, 15 % gerst, 20 % tarwe en 10 % stro (bron: Single CMO Management Committee, EC). 3

4 Tijdens de vergadering van de werkgroep op 12 mei 2015 werd besloten om deze samenstelling aan te passen en het aandeel van krachtvoer op te drijven: 55 % krachtvoer, 15 % maïs, 10 % gerst, 10 % tarwe en 10 % stro. 1 De prijzen van krachtvoer voor rundvee worden verkregen via BEMEFA (federatie van diervoederproducenten). Zie ook 2 De prijzen van maïs, gerst (orge fourragère, feed barley) en tarwe (blé tendre fourrager, feed wheat) zijn te vinden op (maandnoteringen zijn beschikbaar rond de tiende van elke maand). 3 De wekelijkse prijs van stro wordt bijgehouden door AD Statistiek Statistics Belgium van de FOD Economie en is tevens terug te vinden op de website van de Boerenbond (gebaseerd op informatie van de markt van Lokeren) Data voor de prijzen van rundvlees Om het verloop van de verkoopprijs van het rundvee in kaart te brengen wordt een gegevensreeks van de Vlaamse Overheid gebruikt: de maandelijkse marktberichten rundvlees, maandelijkse prijzen runderkarkassen, categorie A, jonge stieren variëteit S2, beschikbaar bij de afdeling Landbouw en Visserij van de Vlaamse Overheid ( Deze reeks wordt door de afdeling Landbouw en Visserij van de Vlaamse Overheid opgesteld op basis van gegevens die verzameld worden door de gewesten: bron voor deze prijzen zijn de correspondentieslachthuizen die door Europese regelgeving verplicht zijn de prijzen door te geven indien ze een slachtvolume van slachtingen per jaar realiseren. Dit systeem van prijscorrespondenten garandeert een 1 Naast de wijziging van de formule voor de berekening van de rundvleesindex (door de wijziging van de samenstelling van veevoeder), worden nog enkele andere kleine aanpassingen doorgevoerd. Deze aanpassingen komen aan bod in voetnoten 2, 3 en 7. 2 BEMEFA voerde in 2014 twee correcties door, met terugwerkende kracht, op de prijzen van de mengvoeders. Bovendien werd overgeschakeld naar een gewogen gemiddelde van de mengvoederprijzen enerzijds en naar het inrekenen van een individuele korting anderzijds. Dit nieuwe systeem werd met terugwerkende kracht toegepast op de mengvoederprijzen vanaf januari Hieruit volgt echter een breuk in de gegevens tussen december 2013 en januari Daarom werden de maandelijkse groeipercentages van de oude reeks berekend en toegepast op de nieuwe reeks, om op die manier de nieuwe reeks naar het verleden aan te vullen. 3 De prijzen voor gerst, maïs en tarwe worden maandelijks gepubliceerd door de EC. Deze prijzen worden soms retroactief aangepast. Daarom zullen vanaf nu de prijzen voor de voorgaande maand geüpdatet worden. 4

5 representativiteit van ongeveer 45 % 4 (in 2008). Ter aanvulling is er in elk gewest een prijsnoteringscommissie dat paritair is samengesteld tussen aanbod- en vraagzijde. 3.3 Berekeningswijze van de vereenvoudigde brutomarge Voor de berekening van de vereenvoudigde brutomarge worden, zoals voorzien in het IPA, twee elementen in kaart gebracht: de opbrengsten voor een AS2-karkas als weerspiegeling voor de inkomsten van de rundveehouder en de voederkosten, die ongeveer 50 % van de kosten van de rundveehouder vertegenwoordigen: De vereenvoudigde brutomarge voor maand t = de opbrengstprijs van een AS2-karkas in /kg (maand t) gedeeld door voederkost in /kg (maand t). Begin april zijn de cijfers voor maart beschikbaar van zowel de opbrengstprijs van een AS2-karkas als voor alle elementen voor het berekenen van de voederkost. Achterliggende technische elementen o Voor de berekening van de vereenvoudigde brutomarge zoals gedefinieerd in het IPA wordt ervan uit gegaan er dat 6,5 kg voederdroge stof (kracht en ruw) nodig is voor de kweek van 1 kg levend vlees (bron: Single CMO Management Committee, EC). o De herberekening van de benodigde kilogram droge-stof voeding naar volwaardige voeding vindt plaats aan de hand van de volgende verhouding: granen (gerst, tarwe, maïs en stro) 85 % 5 (bron: p ). o Het slachtrendement voor een AS2 stier wordt vastgelegd op 0,68 (bron: tabel 9 pagina 15). Voederkost in / kg (OUDE FORMULE) = [((0,4* kostprijs krachtvoeder /kg)+(0,15*kostprijs gerst /kg/0,85)+(0,15*kostprijs maïs /kg/0,35)+(0,2*kostprijs tarwe /kg/0,85)+(0,1*kostprijs stro /kg/0,85))*6,5]/0,68 4 De EU reglementering legt 30 % op. 5 Maïskuilvoeder 35 %, maar maïs 85 %. 5

6 Voederkost in / kg (NIEUWE FORMULE) = [((0,55* kostprijs krachtvoeder /kg)+(0,10*kostprijs gerst /kg/0,85)+(0,15*kostprijs maïs /kg/0,85)+(0,1*kostprijs tarwe /kg/0,85)+(0,1*kostprijs stro /kg/0,85))*6,5]/0,68 Het basisjaar, waarin de indexen zijn uitgedrukt, is We werken voor de berekening van een referentie-index met een voortschrijdend gemiddelde van 18 maanden 6 van de vereenvoudigde brutomarge (zoals overeengekomen in het ketenoverleg). 7 o o o Referentie-index : 18 maand voortschrijdend gemiddelde van de index van de vereenvoudigde brutomarge Ondergrens: 10 % onder referentiemarge Bovengrens: 10 % boven referentiemarge Om de vereenvoudigde brutomarge, wanneer de onder-of bovengrens overschreden wordt, terug op het niveau van de referentiemarge te brengen (zoals bepaald in het IPA) dient een mechanische bewerking plaats te vinden. o Bij het overschrijden van de ondergrens, zakt de vereenvoudigde brutomarge in maand t onder de ondergrens en kan de vereenvoudigde brutomarge bijgevolg worden opgetrokken om tot de referentiemarge te komen. Het omhoog brengen van de ratio voltrekt zich door een toename van de teller (prijs AS2- karkas) of door een afname van de noemer (voederkost). o Bij het overschrijden van de bovengrens geldt het omgekeerde. o Voorbeeld: in december 2006 gebeurde de eerste overschrijding van de ondergrens bij volgende waarden : ondergrens = 87,64; referentie-index 97,38; index brutomarge = 86,74 (de referentie-index ligt 12,3 % hoger dan de index) theoretische marktprijs wordt dan 531,89 / 100 kg (de theoretische marktprijs ligt 12,3 % hoger dan reële marktprijs van 473,76 / 100kg). o Voorbeeld, volgens de nieuwe formule voor de voederkost en bijkomende aanpassingen: in maart 2007 gebeurde de eerste overschrijding van de ondergrens bij volgende waarden: ondergrens = 86,43; referentie-index 96,03; index brutomarge = 85,68 (de referentie-index ligt 12,1 % hoger dan de index). 6 Hoe langer de weerhouden periode voor de berekening van het voortschrijdend gemiddelde (nu 18 maanden), hoe meer de onder- en bovengrens wordt overschreden. Indien we bijvoorbeeld een voortschrijdend gemiddelde van 24 maanden gebruiken wordt de ondergrens geraakt in augustus en september Indien we een voortschrijdend gemiddelde van 30 maanden hanteren wordt de ondergrens overschreden van januari tot december Het 18-maand voortschrijdend gemiddelde van de index van de vereenvoudigde brutomarge (de referentieindex) werd tot nu toe berekend als gemiddelde van de 18 maanden die de huidige maand vooraf gaan. Vanaf nu zal het 18-maand voortschrijdend gemiddelde worden berekend als het gemiddelde van de huidige maand en de 17 voorgaande maanden. 6

7 De theoretische marktprijs wordt dan 513,06 / 100 kg (de theoretische marktprijs ligt 12,1 % hoger dan reële marktprijs van 457,73 / 100kg). ALS(index<ondergrens) correctiefactor* = referentie - index/index brutomarge ALS(index>bovengrens) correctiefactor = referentie - index/index brutomarge *: De correctiefactor geeft weer hoeveel de prijs voor een AS2-karkas zou toenemen mocht de vereenvoudigde brutomarge tot op het niveau van de referentiemarge dienen te worden gebracht. Grafiek 2 : Verloop van de vereenvoudigde ratio (opbrengstprijs/voederprijs), volgens de oude formule en volgens de nieuwe formule inclusief extra aanpassingen (in index, 2005=100) Bronnen: eigen berekeningen, BEMEFA, Vlaamse Overheid 7