Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: helder, voorspelbaar en effectief

Transcriptie

1 COC-studiedag over financiering Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: helder, voorspelbaar en effectief Toespraak Frank Vandenbroucke Vlaams minister van Onderwijs en Vorming Leuven, 2 februari 2007 Dames en heren, U weet het allemaal: de kwaliteit van ons onderwijs staat niet ter discussie. Toch plukken niet alle jongeren de vruchten van dat uitstekende onderwijs. Steeds weer blijkt dat de kansen van leerlingen op een succesvolle schoolloopbaan sterk afhangen van het sociaal milieu waarin ze leven. Dat heeft te maken met de materiële situatie, de ongelijke toegang tot cultuurgoederen, de afstand tussen de thuiscultuur en de schoolcultuur, de kloof tussen de taal thuis en de taal van de klas, de verschillen in onderwijsondersteuning die de ouders bieden. We zijn er nog steeds niet in geslaagd die kloof tussen de wereld van thuis en de wereld van de school te dichten. En we doen het op dat vlak minder goed dan andere OESO-landen. Uit het PISA 2003-onderzoek leren we dat de invloed van het sociaal milieu 1 op bijvoorbeeld de wiskundeprestaties in Vlaanderen veel groter is dan in andere OESO-landen: 23,5% van de verschillen in wiskunderesultaten in Vlaanderen kan worden toegeschreven aan het sociaal milieu van de leerlingen. In een gemiddeld OESO-land is dat 3% minder: 20,3%. (Onderwijs: hefboom voor sociale vooruitgang) De voorbije decennia heeft de overheid - in samenwerking met alle onderwijspartners - belangrijke initiatieven genomen om de onderwijskansen van leerlingen uit sociaal zwakkere milieus te verbeteren. Ik verwijs hier naar de projecten zorgverbreding, het onderwijsvoorrangsbeleid, het GOK-decreet met zijn bijkomende middelen, het inschrijvingsrecht en de aanvaardingsplicht. Alles wijst erop dat de effecten van dit beleid positief zijn. Maar ze zijn eerder beperkt. Onderwijs is vandaag te weinig een hefboom voor maatschappelijke vooruitgang materieel en economisch, maar ook sociaal en cultureel. In de tweede helft van de vorige eeuw was onderwijs een veel sterkere hefboom voor sociale vooruitgang. 1 In PISA wordt sociaal milieu (ESCS-index) gemeten op basis van de tewerkstellingsstatus van het gezin, het opleidingsniveau van vader of moeder, het aantal boeken thuis en het bezit van een aantal onderwijsmiddelen (zoals een bureau en een woordenboek). COC-studiedag over financiering: Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: 1/9

2 Voor opwaartse mobiliteit over de generaties heen. Voor meer sociale samenhang. Om onderwijs vandaag opnieuw tot zo n sterke hefboom te maken, zijn nog heel wat inspanningen nodig. (Financiële instrumenten bestrijden sociale en culturele barrières) Hoe kan het onderwijs opnieuw een sterke hefboom worden voor sociale vooruitgang? De kloof tussen thuis en de school is niet zozeer financieel. Ze is vooral sociaal en cultureel: de kloof tussen de wereld thuis en de wereld van de klas, tussen de wereld thuis en de wereld van de hogeschool of de universiteit, die kloof is bijzonder groot voor sommige jongeren. Zéker wanneer thuis een andere taal wordt gesproken. Die barrières zijn op de eerste plaats sociaal en cultureel, niet financieel. En toch zullen we ook financiële instrumenten inzetten om die barrières aan te pakken. Waarom? Ik vat de uitgangspunten en argumenten kort samen in vier stellingen: - scholen die relatief veel kinderen over sociaal-culturele barrières moeten helpen, hebben daarvoor relatief meer werkingsbudget en meer omkadering nodig; - we willen geen onderscheid tussen dure scholen en goedkope scholen, want dat bevordert sociale segregatie tussen scholen; - om hun opdracht goed te doen, hebben vele van onze scholen hebben nood aan grotere werkingsbudgetten; - voldoende financiële middelen ter beschikking stellen en financiële middelen correct verdelen is natuurlijk slechts een randvoorwaarde: de essentie is wat er in de school gebeurt met deze middelen. Sta me toe dit even verder toe te lichten. In het regeerakkoord werd een nieuw financieringsmechanisme voor het leerplichtonderwijs aangekondigd. De onderhandelaars van dat regeerakkoord hadden duidelijk de ambitie om oude problemen rond financiering van het leerplichtonderwijs op te lossen en tegelijkertijd belangrijke beleidsopties als gelijke behandeling van alle scholen en leerlingen en gelijke onderwijskansen voor alle jongeren te realiseren. Basisprincipe is de geleidelijke invoering van een financiering die aangepast is aan de noden van elk kind. Voor kinderen met meer noden, komen er meer middelen. De grondwet biedt een uitstekend kader voor de basisfilosofie van het nieuwe financieringsmechanisme: gelijke behandeling van elk kind met dezelfde noden; gelijke middelen voor elke school in eenzelfde situatie. De grondwet schrijft geen formeel gelijke behandeling voor. Een gelijke behandeling kan perfect samengaan met een verschillende financiële behandeling op basis van leerling- en schoolkenmerken. De financiering zal dus niet meer afhankelijk zijn van het net, maar wel van de kenmerken van de leerlingen en de kenmerken van de school. Dit betekent dat scholen die relatief veel kinderen over sociaal-culturele barrières moeten helpen, daarvoor relatief meer werkingsbudget en meer omkadering zullen krijgen. COC-studiedag over financiering: Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: 2/9

3 (kwaliteit van scholen) Wanneer we gelijke kansen nastreven, dan moeten we ook de kwaliteit van scholen hoog op de agenda zetten. En dan moeten we ervoor zorgen dat die kwaliteit wordt gegarandeerd. Met voldoende overheidsinvesteringen, natuurlijk. Maar evenzeer met een effectief gebruik van die middelen. Financiële middelen zijn slechts een randvoorwaarde voor een succesvol gelijke kansenbeleid. Dat leren we steeds opnieuw uit onderzoek. Essentieel is de aanpak van de leerkrachten. De sfeer in de school. De leiding van de school. Bij het begin van het schooljaar toonden we een spot waarin we pleitten voor scholen die warm en sterk zijn. Scholen die openstaan voor de moeilijkheden van jonge mensen en respect tonen voor hun leefwereld, voor hun thuis. Scholen die hun leerlingen kennen en weten wat hun sterke en zwakke kanten zijn. Scholen die inspanningen doen om alle talenten aan te boren, ook bij die kinderen waar ze niet meteen voor het grijpen liggen. Scholen dus die zich afstemmen op de diversiteit van hun leerlingen en die kunnen vernieuwen in een wereld die verandert. Maar ook scholen die uitdagend zijn, die eisen durven stellen, die de aspiraties voor al hun leerlingen hoog houden. Gelijke kansen op middelmatigheid zijn geen gelijke kansen. Want precies die jongeren die thuis niet het sociale en culturele kapitaal hebben meegekregen om het te maken in de wereld hebben uitstekend onderwijs nodig. Jongeren die thuis geen computer hebben, geen woordenboeken, geen eigen studeerkamer. Jongeren die via hun ouders niet in contact komen met de wereld van hooggeschoolden. Jongeren die thuis weinig aanmoediging en steun krijgen. Zeker die jongeren hebben onderwijs nodig om vooruit te gaan in hun leven en hogerop te geraken, uitstekend onderwijs dus. De extra middelen die scholen krijgen omwille van de sociaal-economische en sociaal-culturele kenmerken van hun leerlingen moeten dus vooral een prikkel zijn om in de school een sterk gelijke kansenbeleid te ontwikkelen. Scholen zullen daarop ook afgerekend worden. (Voldoende werkingsmiddelen om goed te werken, èn geen onderscheid te hebben tussen dure en goedkope scholen) De nieuwe financiering van het leerplichtonderwijs moet dus een hefboom worden voor sociale vooruitgang, voor talentontwikkeling en voor kwaliteit van alle scholen. De nieuwe financiering zal ook belangrijk zijn voor de ouders. Het bereiken van de eindtermen en de ontwikkelingsdoelen in het basisonderwijs moet kosteloos zijn. Dit is een grondrecht voor ouders en kinderen in onze maatschappij. We vullen dit aan met een stelsel van maximumfacturen voor uitstappen en andere dingen die het leven op school boeiender maken. Want we willen geen onderscheid meer tussen dure scholen en goedkope scholen. Dure scholen trekken onvermijdelijk een beter publiek aan, goedkope scholen een zwakker publiek. De sociale segregatie die daaruit kan voortvloeien, maakt het COC-studiedag over financiering: Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: 3/9

4 moeilijk om in elke school dezelfde kwaliteit te bereiken, en is overigens op zichzelf ook geen goede zaak. We willen ook een beter evenwicht creëren tussen de diverse uitgavenposten - wedden, werking en infrastructuur. Voldoende goed personeel is uitermate belangrijk. Maar ze moeten ook de didactische middelen hebben om optimaal te werken. Deze dubbele bekommernis: kostenbeheersing voor de ouders en versterking van de werkingsbudgetten motiveren een belangrijke investering in de werkingsbudgetten van de scholen, die we gedurende verschillende jaren opbouwen. Dit jaar worden de werkingsmiddelen van de basisscholen verhoogd met 30 miljoen euro. Dat gebeurt op een lineaire manier (45 euro per kind). Vanaf 2008 zullen we stapsgewijze de werkingsmiddelen voor het basisonderwijs bijkomend verhogen met 85 miljoen euro per jaar en de werkingsmiddelen voor het secundair onderwijs verhogen met 40 miljoen euro. Deze middelen zullen niet lineair verdeeld worden, want vanaf 2008 willen we ook het nieuwe financieringssysteem implementeren, en zowel omkadering als werkingsbudgetten zullen vanaf dan beïnvloed worden door leerlingenkenmerken. Kosteloosheid en kostenbeheersing realiseren voor de ouders is gemakkelijker in het basisonderwijs dan in het secundair onderwijs. In het secundair onderwijs zullen we méér tijd nodig hebben om tot kostenbeheersing te komen; dat is er ook minder eenvoudig. Dat is één van de redenen waarom ik op korte termijn een aanzienlijke verbetering van het stelsel van studietoelagen tot stand breng. Mijn ambitie is dat we zeker voor die gezinnen die het financieel moeilijker hebben laat ons zeggen het armste kwart van de bevolking, de feitelijke kost van het secundair onderwijs aanzienlijk reduceren of zelfs tot nul brengen. Ook voor de infrastructuur doen we meer inspanningen. Veel schoolbesturen zitten met de handen in het haar om de energiefactuur te betalen, om de schoolgebouwen te onderhouden of uit te breiden. In vergelijking met de ons omringde landen investeert de Vlaamse Gemeenschap weinig in schoolgebouwen: minder dan 2 % van de onderwijsbegroting. Via alternatieve financiering van de schoolgebouwen gaan de volgende jaren nu beduidend méér middelen naar investeringen in scholeninfrastructuur. Einde 2006 hebben we een belangrijke inhaaloperatie voor schoolgebouwen ingezet. (Andere beleidsprioriteiten versterken) Een nieuw financieringsmechanisme moet ook maximaal bijdragen aan de realisatie van de andere speerpunten van mijn beleidbetere aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt, ondersteuning van de professionaliteit van de leerkrachten, versterking van de beleidskracht van scholen. Scholen met een grote beleidskracht zijn in staat vorm te geven aan een beleid dat alle jongeren optimale kansen biedt. We willen dat alle scholen de beginsituatie van hun leerlingen analyseren, hun vorderingen opvolgen en hun leerprestaties meten en vergelijken. We willen een leerrijke omgeving ontwikkelen voor scholen, hen beleidsinstrumenten aanreiken om op schoolniveau ambitieuze doelstellingen. Scholen met een grote beleidskracht zijn in staat verantwoording af te leggen over COC-studiedag over financiering: Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: 4/9

5 hun functioneren, de kwaliteit van hun onderwijs, de effectieve en efficiënte besteding van hun middelen. Ze slagen er ook in de deskundigheid van hun personeel op peil te houden. (Tijdspad) We proberen deze nieuwe financiering volledig rond te krijgen voor het basisonderwijs en voor de eerste graad van het secundair onderwijs tegen 1 september Een visie op financiering hangt samen met een visie op de taak en de organisatie van het onderwijs. Omdat ik voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs een meer fundamentele bezinning wens over de doelstelling en structuur ervan, zullen we best werken met tussenstappen, vooraleer we de financiering volledig hervormen. (Transparantie, voorspelbaarheid, effectiviteit) Vooraleer dieper in te gaan op leerlingen- en schoolkenmerken wil ik duidelijk stellen dat het nieuwe mechanisme drie belangrijke kenmerken moet hebben. Het moet helder zijn, voorspelbaar en gericht op een effectief gebruik van middelen. Goed bestuur eist dat het model en zijn paramaters helder zijn voor de schoolbesturen en alle andere actoren. De schoolbesturen moeten de gevolgen van het mechanisme voor de organisatie van het studieaanbod en het personeelsbeleid goed kunnen inschatten. Vandaag kunnen ze op basis van hun leerlingenaantal op 1 februari vrij nauwkeurig bepalen op hoeveel werkingsmiddelen en personeelsleden ze het daaropvolgende schooljaar recht zullen hebben. Ze kunnen de organisatie van het nieuwe schooljaar optimaal voorbereiden. Dit moet zo blijven. Een heldere hervorming wordt ook makkelijker aanvaard dan een wazige of ingewikkelde verandering. De invoering van een nieuw financieringsmechanisme vind ik ook het geknipte moment om een volwassen discussie te voeren over effectieve besteding van de overheidsmiddelen voor onderwijs. Ik denk aan thema s als schoolgrootte, vrije keuze, kritische doorlichting van het studieaanbod, relevantie van studierichtingen, investeringen in dure infrastructuur, bezetting van studierichtingen en dergelijke. (Leerlingenkenmerken) Laten we nu de eerste parameter bekijken van het nieuwe systeem: de leerlingenkenmerken. Er zijn kenmerken die ongelijk verdeeld zijn over de bevolking, d.w.z. dat ze meer voorkomen in bepaalde sociale milieus dan in andere. Een minder goede beheersing van het Nederlands bijvoorbeeld. Een tweede soort leerlingenkenmerken komt in alle milieus in ongeveer dezelfde mate voor. Ze zitten in de genen. Ik denk aan individuele leerstoornissen of leerproblemen te wijten aan een psychische of fysieke handicap. Sociaal-culturele kenmerken kleuren bepaalde scholen veel meer dan individuele leerlingkenmerken die in de genen zitten, b.v. omwille van de buurt waarin een school ligt, of het sociale imago van een school. Ze overvallen scholen dus op een meer structurele wijze dan andere. Ik zeg niet dat kinderen met leerstoornissen in de COC-studiedag over financiering: Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: 5/9

6 genen over alle scholen in gelijke mate gespreid zijn. Sommige scholen hebben inderdaad een reputatie opgebouwd waardoor ze meer kinderen met leerstoornissen aantrekken. En leerlingen met bepaalde leerstoornissen zal je vandaag misschien meer aantreffen in bepaalde studierichtingen dan in andere (zo kan men zich inbeelden dat in BSO-scholen vandaag meer leerlingen zitten met bepaalde leerstoornissen). Maar in principe zijn deze kenmerken meer ad random verdeeld over scholen die gelijkaardige studierichtingen aanbieden. De leerlingenkenmerken die we meenemen in de gedifferentieerde financiering hebben betrekking op de eerste soort kenmerken: de sociaal-culturele barrières die met het sociaal milieu van leerlingen verbonden zijn. Dat milieu heeft ook een effect op de tweede soort kenmerken: individuele leerstoornissen worden in een sterk sociaal milieu sneller onderkend én doeltreffender aangepakt. (Ik hoop hierop binnenkort een duidelijker zicht te krijgen. We krijgen binnenkort interessant materiaal. In de analyse van de peilingen biologie in de eerste graad van het secundair onderwijs zal nu voor het eerst rekening wordt gehouden met leerlingen- en schoolkenmerken.) Tot hier sprak ik uitsluitend over het gewoon basis- en secundair onderwijs. Wat met het buitengewoon onderwijs. We hebben op dat punt nog geen beslissing genomen? Als blijkt dat het sociaal milieu de effecten van individuele leerstoornissen op de onderwijsloopbaan van de leerlingen nog versterkt, en dat scholen voor buitengewoon onderwijs een zeer verschillend sociaal profiel hebben, dan zijn er sterke argumenten om sociaal-culturele kenmerken van leerlingen ook mee te nemen in de financiering van het buitengewoon onderwijs. Wat zijn nu die leerlingenkenmerken die we als basis voor een gedifferentieerde financiering zouden kunnen gebruiken? De voorbije maanden zijn mijn medewerkers en de ambtenaren van het departement, ondersteund door universitaire onderzoekers, op zoek gegaan naar kenmerken van het sociaal milieu die de schoolloopbaan van leerlingen in positieve of negatieve zin beïnvloeden. Daartoe gebruikten ze twee benaderingen: - maximale samenhang tussen een bepaald leerlingenkenmerk en zijn/haar sociale achtergrond, gedefinieerd met een uitgebreide set van variabelen; - grote voorspelkracht voor de (eind)prestaties van de leerlingen. Ze gingen op zoek naar validiteit op zowel school- als leerlingenniveau. Immers voor het toekennen van financiële middelen is het schoolniveau doorslaggevend en is het belangrijk te weten hoe bepaalde kenmerken op schoolniveau samenhangen. Toch moeten de indicatoren ook betekenisvol zijn op individueel niveau, omdat het beleid dat we willen voeren, inhoudelijk consistent moet zijn. De leerlingenkenmerken moeten niet alleen een goede en valide indicator zijn van het sociaal milieu met een sterk effect op de onderwijskansen van de leerlingen. Als indicatoren moeten ze ook aan andere voorwaarden voldoen: Eenvoudig en snel vaststelbaar: gegevens van administratieve databanken zijn makkelijker hanteerbaar dan gegevens die via de scholen moeten worden opgevraagd COC-studiedag over financiering: Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: 6/9

7 Betrouwbaar: gegevens van administratieve databanken of enquêtegegevens zijn betrouwbaarder dan verklaringen op eer die voor de financiering van de scholen worden verzameld Over de tijd stabiel: opleidingsniveau is een stabieler kenmerk van sociaal milieu dan werkloosheid dat sterk conjunctuurgebonden is. Maar omdat het opleidingsniveau van de bevolking over de tijd stijgt, zal het nodig zijn een stabiele maat van opleidingsniveau van de ouders in functie van de ermee verbonden onderwijskansen van de kinderen te bepalen Aanvaardbaar: het moeten kenmerken zijn waarvan algemeen wordt aangenomen dat ze een legitieme basis vormen voor de gedifferentieerde financiering van het leerplichtonderwijs en met weinig stigmatiserende effecten Het moet om dezelfde indicatoren gaan voor basis- en secundair onderwijs Herkenbaar voor en verifieerbaar door de scholen. Op basis van het sociaal wetenschappelijk en onderwijskundig onderzoek van de laatste decennia kunnen we indicatoren van het sociaal milieu van de leerlingen onderscheiden, die een groot deel van de verschillen in onderwijskansen verklaren: het opleidingsniveau van de moeder, het inkomen van het gezin (met name de vraag of het gezin al dan niet recht heeft op een school- of studietoelage), het al dan niet bestaan van een taalbarrière en de sociale buurt waaruit scholen rekruteren, met name in steden. Om studietoelage als een indicator te kunnen gebruiken, moeten voldoende leerlingen in het secundair en het basisonderwijs een studietoelage ontvangen. Dit is voorlopig niet zo. Maar we plannen een grondige uitbreiding van de studietoelagen in heel het leerplichtonderwijs. We streven ernaar dat vanaf het schooljaar ongeveer 25 % van de leerlingen uit het basis- en secundair onderwijs recht heeft op een studietoelage. (Schoolkenmerken) De schoolkenmerken dan. De Vlaamse secundaire scholen zijn goed vertrouwd met schoolkenmerken als graad, onderwijsvorm, studierichting, schoolgrootte. De basisscholen zijn vertrouwd met kenmerken als vestigingsplaats, afstand, enz. Ook in het nieuwe mechanisme zullen deze indicatoren prominent aanwezig zijn als criteria voor de omkadering en de werkingsmiddelen per school. De leerlingen en hun plaats in het onderwijsbestel kleuteronderwijs, lager onderwijs, studierichting, onderwijsvorm zullen de belangrijkste drivers blijven om de omkadering en de werkingsmiddelen te bepalen. Er zijn goede onderwijskundige argumenten om leerlingen in het BSO, TSO en KSO beter te omkaderen dan leerlingen ASO. Er zijn goede onderwijskundige argumenten om de leerlingen in de B-stroom van de 1 ste graad beter te omkaderen dan leerlingen uit de A-stroom. Maar moeten we de omkadering en de werkingsmiddelen kleuteronderwijs gelijkschakelen met die van het lager onderwijs? Budgettair is dit een moeilijke oefening en misschien moeten we dit wel in een meerjarenperspectief plaatsen. In een eerste fase lijkt het ons belangrijk om doelgericht méér middelen in te zetten in scholen die een groot aantal leerbedreigde kleuters hebben. Leerbedreigd omwille COC-studiedag over financiering: Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: 7/9

8 van hun socio-culturele achtergrond en hun leef- en woonomgeving. In de talenbeleidsnota hebben we extra ondersteuning aangekondigd voor kleuterscholen met een groot aantal GOK-kleuters. Goed kleuteronderwijs is immers uitermate belangrijk voor de communicatieve, emotionele en cognitieve ontwikkeling. (Vrije keuze) En er is nog iets: de vrije keuze. Het regeerakkoord stelt: De vrije keuze als schoolgebonden factor levert de nodige financiële middelen op. De vrije keuze in het basisonderwijs en het secundair onderwijs wordt gewaarborgd via een geheel van reglementaire bepalingen, rationalisatienormen en omkaderingsmechanismen. Een nieuw financieringsmechanisme moet leiden tot een grondige discussie over de vrije keuze in het Vlaamse onderwijs. Basisonderwijs moet zeer lokaal ingeplant blijven. De huidige mechanismen - lage rationalisatienormen en sokkel voor omkadering, systeem van vestigingsplaatsen - waarborgen de vrije keuze. In het basisonderwijs lijken er hier geen grote pijnpunten te zijn. De lage rationalisatienormen, de sokkel in het systeem van lestijden en een verfijnd reglement voor de officieel erkende godsdiensten staan daar garant voor. We willen dit zo houden. In het secundair onderwijs wordt de vrije keuze gerealiseerd via lage rationalisatienormen per school, degressiviteit in de omkadering, de minimumpakketten. Ook de afwezigheid van leerlingennormen per onderwijsvorm en/of studierichting draagt bij tot de vrije keuze. Maar we moeten ons afvragen: leidt overdreven kleinschaligheid in vooral het TSO en BSO tot effectief gebruik van beperkte middelen? Die scholen moeten investeren in (soms dure) infrastructuur. Lage bezetting van die studierichtingen leidt tot onderbenutting daarvan. Ook heeft het bedrijfsleven geen boodschap aan samenwerking met te kleine partners. Discussies over financiering van het onderwijs in Vlaanderen zijn zéér gevoelig. Dit geldt nog meer voor discussies over de vrije keuze. Het nieuwe financieringsmechanisme mag niet bedreigend zijn voor het gemeenschapsonderwijs, dat de vrije keuze verzekert. Het moet wel de aanleiding zijn voor een volwassen discussie rond vrije keuze en schoolgrootte. Vrije keuze en effectieve aanwending van middelen, vrije keuze en aanbod van dure technische studierichtingen. Ik wil in deze kwestie omzichtig te werk gaan en ook de nodige tijd nemen, maar hoe dan ook zullen we het begrip vrije keuze wat moeten afstoffen. In de vele discussies rond vrije keuze verwijzen we misschien te gemakkelijk naar het verleden. We kijken te weinig naar de toekomst. We moeten nadenken over de vraag waar we met onze scholen willen staan in Deze discussie overstijgt duidelijk de invulling van de vrije keuze. (Het Nederlandstalig onderwijs in Brussel en De Rand) En dan is er Brussel. We hebben aparte rationalisatienormen en lestijdenschalen voor de Vlaamse basisscholen in de 19 gemeenten. We kunnen dit historisch verklaren. We wilden de kleine Vlaamse scholen levenskansen bieden in een overwegend Franstalige omgeving. Waarschijnlijk zijn die historische argumenten voorbijgestreefd, gelet op het stijgend succes van het Nederlandstalig basisonderwijs in de 19 gemeenten. De context en de behoeften van het Nederlandstalig onderwijs COC-studiedag over financiering: Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: 8/9

9 in Brussel zijn ingrijpend gewijzigd, want zeer veel van die leerlingen spreken thuis geen Nederlands. Nu zijn er dus andere argumenten die uitleggen waarom de Vlaamse scholen in Brussel bepaalde noden hebben. Ze hangen sterk samen met individuele leerlingenkenmerken. Het nieuwe financieringsmodel moet daar een coherent antwoord op bieden. (Plannen op korte termijn) Dames en heren, De volgende weken en maanden zijn cruciaal in de verdere ontwikkeling van het dossier. We moeten duidelijk bepalen welke de scope van de hervorming is. We moeten de relevante leerlingen- en schoolkenmerken vastleggen, gegevens opvragen en verwerken, simulaties maken. We moeten de hervorming geleidelijk invoeren. Essentieel is de architectuur van het nieuwe financieringsmechanisme. Welk gewicht geven we aan de leerlingen en de schoolkenmerken? Welke doelstellingen willen we bereiken met systemen als sokkel, degressiviteit en linearisering? Bovenal moeten we als maatschappij vastleggen hoeveel middelen we willen besteden aan het leerplichtonderwijs. Het worden boeiende maar delicate discussies. Ik neem me voor om voor de zomervakantie een coherent voorstel te kunnen voorleggen. Ik nodig alle partners uit deel te nemen aan dit belangrijk maatschappelijk debat. Het nieuwe financieringssysteem moet van ons onderwijs opnieuw een sterke hefboom maken voor sociale vooruitgang. Voor talentontwikkeling. Voor uitmuntend onderwijs. We moeten ambitieus zijn voor alle jongeren. Voor velen onder hen is uitstekend onderwijs de enige ladder om hogerop te geraken. Ik dank u. COC-studiedag over financiering: Een nieuw financieringssysteem voor basis - en secundair onderwijs: 9/9