Crowdfunding in België De status van crowdfunding in België

Transcriptie

1 Crowdfunding in België 2016 De status van crowdfunding in België

2 Dit rapport is opgesteld door Douw&Koren en gepubliceerd op 16 februari Copyright Douw&Koren Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder bronvermelding worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door kopieën of op welke andere manier dan ook. Douw&Koren Gedempt Hamerkanaal KP Amsterdam Met veel dank aan Bas Roerink voor zijn inspanningen ten behoeve van dataverzameling.

3 Inhoud 1. Over crowdfunding 2. Introductie 3. Crowdfunding in Crowdfunding groeit met 194% 3.2 Crowdfunding per categorie 3.3 Crowdfunding per vorm 3.4 Crowdfunding per project 4. Top 10 game-changing crowdfunding campagnes van Over Douw&Koren 6. Het Grote Crowdfunding Boek

4 1. Over crowdfunding Crowdfunding stelt groepen mensen in staat om samen plannen te realiseren. Projecteigenaren en ondernemers presenteren daartoe hun financieringsvraag online, vaak via een zogeheten crowdfunding platform, en vragen potentiële funders om hun project of onderneming te financieren. In ruil daarvoor ontvangen funders een financiële tegenprestatie of een beloning in natura. De financiering kan verschillende vormen hebben: een donatie investering met tegenprestatie in natura (bijvoorbeeld een product of dienst) investering met financiële tegenprestatie (bijvoorbeeld een lening of verkoop van aandelen) Crowdfunding kan ingezet worden voor allerlei projecten en ondernemingen. Naast een financieringsmiddel is crowdfunding ook een manier om een groep mensen te verbinden aan het project in kwestie: dankzij crowdfunding kan een project of onderneming dan ook meer zichtbaarheid en draagvlak realiseren. De mogelijkheden van online communicatie en online financiële transacties maakten het ontstaan van crowdfunding mogelijk. Daarnaast zorgt de sterke behoefte aan alternatieve bronnen van financiering ervoor dat het gebruik van crowdfunding sinds 2010 jaarlijks aanzienlijk toeneemt. De maatschappelijke waarde van crowdfunding is breder dan de mogelijkheid die het creëert om projecten en ondernemingen te financieren. De lage instapdrempel maakt dat vrijwel iedereen, ongeacht de grootte van de portemonnee, kan investeren via crowdfunding. Daarbij creëert crowdfunding een directe relatie tussen investeerders en de te financieren projecten. Investeerders zien waar hun inleg precies aan wordt besteed. Daarmee staat crowdfunding voor een economie waarin directe participatie de kern is.

5 2. Introductie Douw&Koren brengt sinds 2013 de status en ontwikkeling van crowdfunding in België in kaart. Dit onderzoek geeft gebruikers en stakeholders inzicht in de markt. We verzamelen data van alle Belgische crowdfunding platforms, maar ook de data van Belgische projecten die gebruik maken van internationale crowdfunding platforms. Analyse en verificatie van data zorgt er voor dat we in staat zijn een accuraat overzicht te geven van crowdfunding in België. Inzichten over de ontwikkelingen, uitdagingen en kansen komen voort uit eigen onderzoek en veel gesprekken met stakeholders. We splitsen de markt in dit rapport uit in de volgende 3 categorieën: Maatschappelijke projecten: Financiering voor maatschappelijke projecten, zoals een sportclub of buurtinitiatief Creatieve projecten: Financiering voor creatieve projecten, zoals een film of theatervoorstelling Ondernemingen: Financieringen voor ondernemers (starters en kmo ers)

6 3. Crowdfunding in België 2016 De cijfers uit dit rapport laten ontegenzeggelijk zien: crowdfunding in België maakte anno 2016 opnieuw - een stormachtige groei door. Daar waar in 2015 nog 10.2 miljoen euro bijeen werd gecrowdfund door Belgische ondernemingen, culturele en maatschappelijke projecten, was crowdfunding in België afgelopen jaar al goed voor 29,9 miljoen euro. Dat betekent dat crowdfunding in België met maar liefst 194% is toegenomen, waarmee ongeveer projecten zijn gerealiseerd. Een zeer noemenswaardige groei, die verder wordt versterkt door aangepaste regulering en de recent ingevoerde tax shelter. Groeiende crowdfunding markt in België Crowdfunding in België loopt kwantitatief, ook wanneer dit gerelateerd wordt aan inwoneraantal, nog altijd stevig achter op omringende landen als het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Frankrijk. De groei van crowdfunding in België was echter met 194% in 2016 noemenswaardig groter dan in bijvoorbeeld Nederland, waar de groei bij 33% bleef steken. Daarmee lijkt de inhaalslag die België twee jaar terug startte te worden doorgezet. Daarbij wel opgemerkt dat een deel van de investeringen afkomstig zijn van professionele investeerders, die doorgaans aanzienlijk hogere bedragen investeren dan de gemiddelde crowdfunding investeerder en hun financiële toezegging doorgaans niet via het vaste stramien van het crowdfunding platform doen. Het aandeel van professionele investeerders in crowdfunding campagnes voor ondernemers wordt geschat op 40%. Voorlichting en professionalisering Met de exponentiële toename van het aantal projecten dat wordt gecrowdfund in België, neemt ook de bekendheid van crowdfunding toe. Projecten die in 2015 gebruik maakten van crowdfunding, genereerden immers media-aandacht en mobiliseerden investeerders die zowel offline als online communiceren over crowdfunding. De vele verhalen van initiatiefnemers die middels crowdfunding hun plan verwezenlijkten maken ook andere initiatiefnemers bewust van de mogelijkheden, die vervolgens voorzien in verdere groei. Dit culmineerde op 21 september 2016 in het eerste crowdfunding congres van België, te Antwerpen, georganiseerd door VoKa en Douw&Koren, waar honderden crowdfunding platforms, financieel experten en ondernemers tezamen kwamen om zich te doen informeren over de mogelijkheden en kritische uitdagingen die crowdfunding biedt. Daarnaast gaat de groei van crowdfunding in België gepaard met schaalgroei en professionalisering van de actieve crowdfunding platforms, wiens zichtbaarheid en aantrekkingskracht vergroot raken.

7 Tax shelter en regulering De lang aangekondigde tax shelter is inmiddels toepasbaar, dankzij het feit dat de FSMA de eerste crowdfunding platforms erkenning heeft verleend. Investeerders die via deze leningen of aandelen crowdfunding platforms investeren in jonge bedrijven, kunnen zo, mits voldaan wordt aan een aantal voorwaarden, een fiscaal voordeel genieten. Daarnaast heeft de regering gehoor gegeven aan de wens van de crowdfunding markt om, onder voorwaarden, de maximaal te investeren bedragen per investeerder te verhogen van naar euro. Met zowel de tax shelter als de verhoogde investeerdersgrenzen spreekt de overheid haar vertrouwen in crowdfunding uit, en haar wens om crowdfunding te stimuleren. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat de investeerdersgrens van euro per investeerder nog altijd zeer laag is in vergelijking met omringende landen. Zo is de grens per investeerder per leningenplatform in Nederland onlangs verhoogd van naar euro. Daarnaast wordt het binnen de huidige regelgeving maximaal op te halen crowdfunding bedrag per project van euro door veel crowdfunding platforms als knellend ervaren. In aansluiting op Europese regelgeving met betrekking tot de prospectusplicht, hanteren veel omringende landen immers de grens van maar liefst 2,5 miljoen euro. Het toestaan van hogere doelbedragen kan indirect ook het professionaliseren van de crowdfunding markt stimuleren. Immers, het opent ook de deur voor meer mature KMO's om crowdfunding te overwegen als financieringsinstrument dat past bij hun financieringsbehoefte.

8 3.1 Crowdfunding groeit met 194% In 2016 werd in België 29,9 miljoen euro via crowdfunding opgehaald. Dat is een groei van 194% ten opzichte van In 2016 werd er voor ongeveer projecten geld uitgekeerd.

9 3.2 Crowdfunding per categorie 29.9 miljoen euro gecrowdfund in projecten gecrowdfund

10 3.3 Crowdfunding per vorm Verkoop van aandelen is de grootste categorie Crowdfunding in de vorm van verkoop aandelen is het grootste met 15,5 miljoen euro. Vooral ondernemingen maken veel gebruik van deze vorm van crowdfunding.

11 3.4 Crowdfunding per project Gemiddeld euro gecrowdfund per project Maatschappelijke projecten haalden gemiddeld euro op. Creatieve projecten haalden gemiddeld euro op. Ondernemingen haalden gemiddeld euro op. Deze gemiddelde bedragen betreffen crowdfunding campagnes die hun streefbedrag haalden of die gefinancierd zijn met de flexible funding structuur. Flexible funding houdt in dat een project ook de opgehaalde financiering krijgt uitgekeerd indien het streefbedrag niet is behaald.

12 4. Top 10 game-changing crowdfunding campagnes Deze selectie biedt een podium aan tien zeer diverse, maar allen op hun eigen manier revolutionaire crowdfunding campagnes van Crowdfunding campagnes die laten zien wat je samen kunt bereiken als je het heft in eigen handen neemt en met jouw crowd schouders eronder zet. De campagnes in deze top 10 staan in willekeurige volgorde.

13 1. Waterskiën voor allen (via Hello Crowd) Leren waterskiën is een hele toffe ervaring, maar niet zo makkelijk als je in een rolstoel zit. Cablepark The Outsider wilde graag dezelfde waterski-ervaring bieden aan iedereen en startte daarom een crowdfunding campagne om een zitski aan te schaffen. In totaal haalden zij euro op om het parcours aan te passen. In maart 2017 zal de baan worden geopend. 2. Bright Futures (via SoCrowd) Bright Futures laat zien dat crowdfunding nieuwe, meer duurzame manieren van werken en leven kan inspireren. 49 investeerders werden via dit project mede-eigenaar van een stuk land dat zij zelf duurzaam mochten invullen, bijvoorbeeld om groenten te telen. Bright Futures brengt een nieuwe benadering van 'bezit en natuur' in de praktijk en zal daarmee veel andere projecten inspireren. 3. Clip voor Si-G (via Growfunding) Iedereen lijkt Molenbeek te kennen, maar klopt dit beeld wel? De 13- jarige rapster Cansu, ofwel Si-G wilde haar Molenbeek laten zien: een wijk die bruist van het talent. Daarom startte Cansu een crowdfunding campagne om een videoclip op te nemen met de Brusselse rapper Omar G. Dat lukte! De clip is inmiddels al meer dan keer bekeken op Youtube. 4. Onak (via Kickstarter) Otto en de Thomas hadden de wens om in de stad met hun kano te varen. Maar probeer je kano maar eens mee te nemen in de metro. Zo ontstond de Onak: een origami kano die je kan opvouwen tot koffer-formaat. 275 investeerders brachten ruim euro bij elkaar om de kano te realiseren. Het bijzondere design won al meerdere awards en kreeg veel internationale media-aandacht. 5. Janimal (via Ulule) Jan Panneels (15) is de jongste bierbrouwer van België. Zelfs nog te jong om bier te drinken of in een bedrijfswagen te rijden. Hij startte een crowdfunding campagne voor de productie van zijn eigen bier: Janimal. Na 5 dagen behaalde hij al zijn doelbedrag maar besloot door te gaan om met de crowd ook de aankoop van een bakfiets te financieren. De campagne veroorzaakte veel internationale belangstelling en dat zorgde ervoor dat Jan werd uitgenodigd voor het grootste biercongres in Californië.

14 6. Ogarden (Kickstarter) Ogarden wil de manier waarop we voedsel verbouwen en consumeren ingrijpend veranderen. Daarom ontwierpen zij de Ogarden: een waanzinnig design waarmee je binnenshuis meer dan 30 soorten groente, fruit en kruiden kunt verbouwen. Goed voor de natuur én goed voor de portemonnee. 268 deden mee en verbouwen nu thuis hun eigen voedsel. 7. Toffe Peren (via Ulule) Groente en fruit die niet aan het schoonheidsideaal van de markt voldoen worden vaak weggegooid. Zonde! En alles behalve duurzaam. De mannen van Toffe Peren besloten hier verandering in te brengen: zij ontwikkelden een techniek om gezond en lekker sap uit de peer te krijgen. 152 mensen hielpen mee om het sapje op de markt te brengen. 8. Moneytrans (via Look&Fin) Moneytrans is een bedrijf dat mensen in staat stelt om geld bijna in real time te verzenden en te ontvangen. Moneytrans was op zoek naar financiering om haar fintech-programma verder te ontwikkelen. Voor het eerst in België werd een fintech (Moneytrans) via een fintech (Look&Fin) gefinancierd. Het behaalde bedrag van euro werd binnen een minuut opgehaald. 9. The Ultimate Weelchair Trouwsers (via Indiegogo) Steven Claeys zit in een rolstoel en ontdekte dat gewone broeken allesbehalve prettig zijn als je er de hele dag in moet zitten: ze knellen en zorgen voor drukwonden. Daarom ontwierp hij samen met een team van designers een broek die wel lekker zit én er goed uit ziet. Met de crowdfunding campagne verzamelde Steven niet alleen geld maar vooral heel veel input vanuit de community om het design nog beter te maken. 10. Howaboutsales (via Bolero Crowdfunding) Howaboutsales is met hun BRM oplossing (Business Relationship Management) klaar om een revolutie te starten in de CRM-markt. Via een traditionele banklening, business angels en een crowdfunding campagne op Bolero Crowdfunding haalde Howaboutsales in totaal euro binnen.

15 5. Over Douw&Koren Douw&Koren was s werelds eerste crowdfunding bureau: we werken vanaf het prille begin van crowdfunding aan de opkomst ervan. Inmiddels maakten en begeleidden we meer dan 350 crowdfunding campagnes. Het maken van een crowdfunding campagne is als het ontwerpen van een revolutie: hoe nodig je mensen effectief uit om deelgenoot te worden van jouw beweging? En hoe zorg je dat mensen zich daarin vervolgens vertrouwd voelen, zodat ze mee willen blijven bouwen aan het project? Voor ondernemingen zoals Peerby en WakaWaka maakten we bijvoorbeeld crowdfunding campagnes met als inzet financiering bijeen te brengen (Peerby twee miljoen euro in één week, WakaWaka 2,5 miljoen euro verspreid over 10 crowdfunding campagnes), maar ook om duizenden mensen duurzaam te verbinden aan hun doelstellingen. Met culturele organisaties zoals EYE en het Nationale Ballet maakten we campagnes met als primaire doel om het publiek te betrekken bij de toekomstplannen. We hebben de afgelopen 5 jaar het plezier gehad mensen en organisaties in workshops en lezingen mee te mogen nemen in het tijdperk van de crowd. Met de onderzoeken die we doen en de mediaoptredens die daaruit voortvloeien hopen we meer inzicht te kunnen geven in hoe deze spannende ontwikkeling ingezet kan worden om een bijdrage te leveren aan de uitdagingen van deze tijd. Daarnaast adviseren we gemeenten, provincies en ministeries, maar ook fondsen, culturele instellingen en banken in hoe zij om kunnen gaan met de opkomst van crowdfunding. Heb je vragen naar aanleiding van dit rapport? Of kun je hulp gebruiken bij het realiseren van jouw crowdfunding ambities? Neem dan contact met ons op (info@douwenkoren.nl).

16 6. Het Grote Crowdfunding Boek Simon Douw en Gijsbert Koren, experts van het eerste uur, nemen je mee in de wereld van crowdfunding. Hoe zet je een succesvolle campagne op? Wat is het geheim achter succesvolle crowdfunding campagnes, zoals die van Peerby en WakaWaka? Welke rol zal crowdfunding spelen in de economie van de toekomst? En wat staat ons komende jaren dan te doen? Het Grote Crowdfunding Boek werd geschreven samen met een crowd van ondernemers, investeerders, crowdfunding platforms, researchers en visionairs. Met bijdragen van onder andere s werelds meest bekende crowdfunding platform Kickstarter en journalistiek antropoloog Joris Luyendijk. Stappenplannen, tips en voorbeelden van meer dan vijftig crowdfunding campagnes maken dit boek de ultieme crowdfunding gids. Bestel jouw exemplaar op

17