Crowdfunding als spark voor de financiering van duurzame energie innovaties?!!!

Transcriptie

1 Spark! Crowdfunding als spark voor de financiering van duurzame energie innovaties?!!! Verkenning in opdracht van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland!! Mei 2014!

2 !!!!!!!!! Het gebruik van cijfers en/of teksten uit dit rapport als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van Douw&Koren. Douw&Koren aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden.!

3 Financiering van duurzame energie innovaties! De situatie: Financiering loopt spaak Banken waren en zijn de belangrijkste bron van financiering voor duurzame energie innovaties. Banken hebben echter een stap teruggezet bij het financieren in een vroege fase, zeker in een niet-bewezen technologie en/of markt. Hierdoor loopt de financiering van duurzame energie innovaties spaak. Branchevereniging FME-CWM onderzocht recentelijk dat financiering voor de CleanTech sector het belangrijkste knelpunt voor groei is. De uitdaging is groot: institutionele financiers hebben in Nederland een groot deel van het kapitaal in beheer en kiezen vanwege schaal en risico steeds minder voor investeringen in het MKB. Dit vraagt om nieuwe vormen van financiering, stimulering van deze vormen en innovatieve oplossingen om het kapitaal van institutionele partijen alsnog in het MKB te investeren. De verkenning die u nu leest, richt zich vooral op de kansen voor crowdfunding.

4 Bronnen van kapitaal voor het MKB! Met de afname van bancair vreemd vermogen, is er behoefte aan nieuwe bronnen van financiering. De bronnen van kapitaal voor het MKB door de jaren heen: 100%! eigen vermogen! vreemd vermogen (bancair)! factoring*!! crowdfunding*!! kredietunies*! *de marktaandelen van de nieuwe bronnen zijn slechts ter illustratie en geven geen analyse van verwachte marktaandelen weer

5 Behoefte aan risicokapitaal! Duurzame energie innovaties kunnen in potentie snel groeien en hebben baat bij kapitaal dat past bij het hoge risicoprofiel. Onderzoeksvragen Kan crowdfunding een mogelijke bron zijn, eventueel in combinatie met andere bronnen van risicofinanciering? Welke faciliterende rol kan RVO vervullen in het stimuleren van financiering? Er is behoefte aan een spark die de financiering van duurzame energie innovaties weer op gang brengt!

6 Duurzame energie innovaties! Duurzame energie innovaties zijn (veelal technische) innovaties die voor energiebesparing zorgen of duurzame energie gebruiken, opwekken of opslaan. Ampyx Power is het bedrijf achter PowerPlane; een zweefvliegtuig dat op innovatieve wijze energie opwekt uit wind. Voor de ontwikkeling van deze duurzame energie innovatie zijn verschillende bronnen van financiering ingezet, waaronder crowdfunding.

7 Wat is crowdfunding?! Crowdfunding is een vorm van financieren waarbij vraag en aanbod van kapitaal elkaar zonder tussenpersoon vindt. Het aanbod van kapitaal wordt meestal door private investeerders aangeboden. Status van de markt De crowdfunding markt is nog jong; eind 2010 maakten de eerste Nederlandse ondernemingen gebruik van crowdfunding. Uit recent onderzoek van Douw&Koren en Motivaction blijkt dat crowdfunding bij 48% van de Nederlanders bekend is. Uit recent onderzoek van K+V blijkt dat de bekendheid van crowdfunding bij business angels maar liefst 86% is. In 2013 haalden 367 ondernemingen 28 miljoen euro op via crowdfunding (zie bijlage 1 voor meer informatie over de markt). Gemiddeld haalt een onderneming euro op bij ongeveer 100 investeerders. Ongeveer de helft van de gepubliceerde crowdfunding proposities wordt succesvol gefinancierd.

8 Hoe werkt crowdfunding?! Een crowdfunding financieringsvraag wordt openbaar gepresenteerd (meestal online, op een crowdfunding platform; zie bijlage 2 voor een overzicht van platforms) en kent een doelbedrag en deadline. Een ondernemer gaat tijdens de crowdfunding campagne aan de slag om dit doelbedrag bij elkaar te krijgen. In ruil voor een investering biedt een ondernemer een tegenprestatie. Mogelijke tegenprestaties 1. Een reward: Een reward is een niet-financiële tegenprestatie. Het kan gaan om een aardigheidje, of om de voorverkoop van een product of dienst. 2. Een lening: Een lening wordt inclusief rente afgelost. 3. Aandelen: Aandelen geven een investeerder dividend en de mogelijkheid om het aandeel (bij voorkeur met winst) te verkopen. Er kan ook sprake zijn van stemrecht. Extra voordelen van crowdfunding Dankzij de crowdfunding campagne krijgt de onderneming veel zichtbaarheid. Crowdfunding zorgt voor betrokkenheid van een relatief grote groep private financiers. Deze financiers kunnen zich bijvoorbeeld ontpoppen tot trouwe ambassadeurs of klanten.

9 Groei van crowdfunding en groeiprognose! De markt van crowdfunding is nog jong, maar groeit fors (bedragen in miljoenen euro en specifiek voor crowdfunding voor bedrijfsfinanciering):

10 Crowdfunding en duurzame energie innovaties! Crowdfunding voor duurzame energie innovaties groeide vorig jaar harder dan de rest van de markt (bedragen in miljoenen euro): Algemeen Duurzame energie innovaties

11 Crowdfunding en duurzame energie innovaties! Het aantal succesvolle bedrijfsfinancieringen over de afgelopen 3 jaar: Algemeen Duurzame energie innovaties

12 Crowdfunding en duurzame energie innovaties! Duurzame energie innovaties halen gemiddeld steeds meer op via crowdfunding (bedragen in duizenden euro): Algemeen Duurzame energie innovaties *inclusief de Windcentrale (een project dat 7 miljoen euro ophaalde)

13 Crowdfunding en duurzame energie innovaties! De gemiddelde investering per investeerder per onderneming is bij crowdfunding zo n 750 euro. Voor duurzame energie innovaties is dit een stuk lager: zo n 150 euro. Omdat duurzame energie innovaties relatief vaak een reward als tegenprestatie bieden (in plaats van een financiële incentive), is de gemiddelde investering lager. Crowdfunding werkt goed voor ondernemingen en duurzame energie innovaties die voorbij de proof of concept fase zijn, een prototype of meer kunnen laten zien en de eerste productie of implementatie willen financieren. Voor innovaties die nog in de onderzoeksfase zijn, is het lastiger om potentiele investeerders te overtuigen of enthousiasmeren, tenzij een interessante financiële incentive geboden wordt (bijvoorbeeld een lening met aantrekkelijke rente). Waarom doen investeerders mee? De motivaties om via crowdfunding een investering te doen kunnen van extrinsieke aard zijn. Duurzame energie innovaties kunnen echter ook een aanspraak maken op de maatschappelijke betrokkenheid van investeerders. Crowdfunding maakt het mogelijk om een directe en zichtbare bijdrage te leveren aan een duurzame energie innovatie.

14 Case: Ampyx Power Duurzame energie opwekken tegen lagere kosten dan een kolencentrale? Dat is straks mogelijk met de PowerPlane van Ampyx Power. De PowerPlane is een zweefvliegtuig dat windkracht omzet in elektriciteit. Voor de financiering van het prototype haalde Ampyx Power binnen 4 dagen het doelbedrag van euro. Uiteindelijk werd meer dan euro bij een paar honderd investeerders opgehaald. Investeerders legden gemiddeld meer dan 1200 euro per persoon in.

15 Case: WakaWaka Solarlamp WakaWaka haalde middels 4 crowdfunding campagnes bij meer dan investeerders euro op. WakaWaka liet hiermee zien dat het mogelijk is om succesvol meerdere crowdfunding campagnes te voeren. WakaWaka paste 3 verschillende modellen toe: het leningmodel, het aandelenmodel en het rewards model. WakaWaka is onder andere succesvol dankzij het delen van successen met haar investeerders, waardoor de betrokkenheid steeds sterker werd. (zie bijlage 3 voor meer cases)

16 Is crowdfunding ook iets voor u?! Veel ondernemers vragen zich af of crowdfunding iets voor hen is. Een aantal eigenschappen kan een ondernemer inzicht geven in het antwoord op deze vraag: 1. Financieringsgrootte: Een realistisch doelbedrag ligt tussen en euro. De sweetspot ligt tussen en euro. 2. Financieringsdoel: Het is belangrijk dat de ondernemer duidelijk aan kan geven waar de gezochte financiering voor ingezet zal worden. Over het algemeen geldt: hoe concreter, hoe beter. 3. Netwerk en investeringsbereidheid: De grootte, betrokkenheid en investeringsbereidheid van het netwerk van de ondernemer is een belangrijke factor, aangezien de eerste investeerders meestal uit het eigen netwerk komen. 4. Tegenprestatie: In ruil voor een investering zal een interessante tegenprestatie geboden moeten worden (tegenprestaties kunnen bijvoorbeeld zijn: rente en aflossing, aandelen, een product of een andere niet-financiële tegenprestatie). 5. Campagne voeren: Het geld komt niet vanzelf binnen. Het voeren van een promotie campagne is noodzakelijk en vraagt tijd en kunde van de ondernemer.

17 Is crowdfunding ook iets voor u?! Een ondernemer kan zelf, of met begeleiding van een adviseur voorgaande eigenschappen toetsen. Het is ook mogelijk om gebruik te maken van de online tool Crowdfunding Scan (bereikbaar via om binnen een paar minuten inzicht te krijgen in de vraag of crowdfunding iets voor een onderneming is.

18 Netwerk Financiering Energie Innovaties! RVO faciliteert de totstandkoming van het Netwerk Financiering Energie Innovaties. Binnen dit netwerk delen vertegenwoordigers van verschillende vormen van financiering kennis en ervaring omtrent de financiering van duurzame energie innovaties. Daarnaast worden financieringsvragen die RVO van ondernemers binnen krijgt voorgelegd, zodat matchmaking en cofinanciering tot stand kan komen. Vertegenwoordigde vormen van financiering Bancair vreemd vermogen Risicokapitaal (business angels, venture capital en regionale ontwikkelingsmaatschappij) Crowdfunding Welke rol kan crowdfunding (via het netwerk) vervullen in de financiering van duurzame energie innovaties?

19 Kansen voor combinaties! Crowdfunding en andere vormen van financiering kunnen op verschillende wijzen aanvullend zijn aan elkaar. Crowdfunding biedt andere financiers verschillende kansen: Een succesvolle crowdfunding campagne is een goede indicatie van interesse vanuit de markt in het bedrijf of product. Voor andere financiers kan deze interesse een reden zijn om te overwegen een financiering te doen. Het is mogelijk om strategisch afstemming te zoeken tussen crowdfunding en andere bronnen van financiering, zodat de kans groter wordt dat een totale financiering tot stand komt. Een financier die het risico wil delen of (in het geval van een bank) het risico grotendeels bij een risicofinancier wil beleggen, kan dankzij crowdfunding toch een financiering doen. Crowdfunding kan zorgen voor dealflow voor financiers die zoeken naar mogelijkheden voor (co-)financiering.

20 Kans: crowdfunding & bancaire financiering! De context waarin crowdfunding een interessante aanvulling is op bancaire financiering: Banken verstrekken geen risicofinanciering. Het is voor een bank niet heel aantrekkelijk om zakelijke kredieten tot euro te financieren (vanwege de verhouding inkomsten/kosten). Ondernemers, risicofinanciers en overheid zijn niet altijd op de hoogte van de criteria die een bank stelt en de type aanvragen die een bank wel of niet financiert. Door meer afstemming, kan hier beter op ingespeeld worden en kunnen teleurstellingen voorkomen worden. Banken worden (ook als de economie aantrekt) beperkt in de mogelijkheid om te financieren (dit komt onder andere door eisen aan de balans; Basel III, Solvency II). Dit betekent dat de groeiende vraag straks dus ook door andere bronnen ingevuld zal moeten worden. Banken zijn actief op zoek naar mogelijkheden om buiten de eigen balans om financieringen mogelijk te maken. Dit houdt in dat een bank niet zelf een financiering verstrekt, maar wel vraag en aanbod bij elkaar brengt. Crowdfunding is een voorbeeld van zo n mogelijkheid.

21 Kans: crowdfunding & business angels! De context waarin crowdfunding mogelijk interessant is voor business angels: Crowdfunding kan voor een business angel een kanaal zijn om een investering te doen. Een business angel hecht waarde aan de mogelijkheid om invloed te hebben op een onderneming. Een investering via crowdfunding biedt hier minder mogelijkheid toe. Minder dan 10% van de business angels heeft tot op heden via crowdfunding een investering gedaan. De meeste business angels investeren gemiddeld even veel als elke andere crowdfunding-investeerder. Er zijn echter uitzonderingen, waarbij een business angel meer dan euro via crowdfunding investeert. Voor een business angel (en elke andere financier) is het interessant als een onderneming eerst middels reward-based crowdfunding omzet heeft gegenereerd en zo interesse vanuit de markt aantoont. Crowdfunding kan voor consumenten een opstapje zijn om business angel te worden, of een manier voor een niet-actieve business angel om weer actief te worden. Crowdfunding stelt meer privaat en risicovol geld beschikbaar. Dat is een goed teken, maar stelt niet-ervaren investeerders bloot aan risico.

22 Kans: crowdfunding & RVO! RVO kan het gebruik van crowdfunding voor duurzame energie innovaties stimuleren, zodat meer duurzame energie innovaties gefinancierd worden. Stimulering kan op verschillende manieren: Zoals crowdfunding voor banken, business angels en andere financiers een bron van co-financiering kan zijn, kan dit ook voor RVO gelden. Subsidies en regelingen kunnen bewust in combinatie met crowdfunding ingezet worden. Een onderneming die succesvol een deel van de benodigde financiering via crowdfunding ophaalt, heeft daarmee aangetoond dat er interesse is in de innovatie. Dat kan voor RVO wellicht een motivatie zijn om co-financiering te verstrekken. Het Netwerk Financiering Energie Innovaties kan een katalysator zijn voor cofinanciering voor duurzame energie innovaties. Casesharing van succesverhalen van binnen en buiten het netwerk, is een belangrijke tool om meer ondernemers en financiers bewust te maken van de mogelijkheden van co-financiering.

23 Financieringsmix! Verschillende bronnen van financiering kunnen elkaar aanvullen en samen in een financieringsvraag voorzien: Subsidie! ROM! Crowdfunding!

24 Financieringsketen! Verschillende bronnen van financiering kunnen elkaar in een keten aanvullen:

25 Scenario s voor combinaties! De meeste ondernemers die gebruik maken van crowdfunding, zoeken nog niet actief afstemming met andere vormen van financiering. Drie relevante scenario s: 1. Crowdfunding als test en eerste financieringsbron Crowdfunding kan in een vroege fase gebruikt worden als eerste bron van financiering en test van interesse of draagvlak voor de onderneming. 2. Crowdfunding als co-financieringsbron Een business angel, bank of andere financier kan in co-financiering met crowdfunding in een totale financieringsvraag voorzien. 3. Crowdfunding als kanaal Crowdfunding kan een nieuw kanaal zijn voor bijvoorbeeld een business angel om een investering in een onderneming te doen.

26 Case financieringsmix/keten: Ampyx Power! Voor de financiering van de ontwikkeling van de PowerPlane, heeft Ampyx Power achtereenvolgens de volgende bronnen van financiering ingezet: Na twee rondes van risicofinanciering (oa door een Noors energiebedrijf en Nederlands IT bedrijf), ontvangt Ampyx Power in 2010 een Europese subsidie vanuit het programma Kansen voor West. In 2012 haalt Ampyx Power financiering op bij Mainport Innovation Fund en Dutch Greentech Fund. In 2013 haalt Ampyx Power meer dan euro op via crowdfunding, waarna informal investors en bestaande investeerders Mainport Innovation Fund en Dutch Green Tech Fund bij elkaar ook nog eens meer dan 2 miljoen euro investeren. Naast financiering, zorgde crowdfunding voor Ampyx Power onder andere ook voor zichtbaarheid richting een groter publiek en bewijs dat het publiek de onderneming interessant vindt. Voor kleine business angels was crowdfunding bovendien een kanaal om te kunnen investeren.

27 Welke rol kan crowdfunding vervullen?! 1. Financiering: Crowdfunding kan voor duurzame energie innovaties een relevante bron van risicofinanciering zijn. In 2013 was zo n 5% van het middels crowdfunding geïnvesteerde kapitaal bestemd voor duurzame energie innovaties. 2. Meer dan financiering: Naast financiering zorgt crowdfunding voor zichtbaarheid en draagvlak voor een duurzame energie innovatie. Deze secundaire voordelen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de onderneming en van positieve invloed zijn op mogelijke vervolgfinanciering of co-financiering. 3. Spark voor co-financiering: Gemiddeld haalt een duurzame energie innovatie zo n euro op via crowdfunding. Dat is twee keer zo veel als het gemiddelde bedrag dat ondernemingen ophalen. Desondanks is dit voor veel duurzame energie innovaties relatief weinig. Co-financiering met andere bronnen van risicofinanciering (zoals Ampyx Power deed) of bancaire financiering kan soms een uitkomst bieden.

28 Een uitstapje: duurzame energie projecten! Naast duurzame energie innovaties, kan crowdfunding ook ingezet worden voor duurzame energie projecten (zoals een zonne-energie installatie). Deze projecten maken gebruik van bewezen techniek met een bekende opbrengst en return on investment. Soms is ook sprake van veel lokale betrokkenheid (bijvoorbeeld dankzij een lokale energie coöperatie). Voorbeelden Drie typische voorbeelden van duurzame energie projecten die gebruik maken van crowdfunding: Een basisschool wil zonnepanelen om zelf duurzame energie op te wekken. Ouders en buurtbewoners kunnen een donatie doen om het project mogelijk te maken. Een cooperatie wil een windmolen aankopen. Geinteresseerden kunnen een investering doen en krijgen energie geleverd van hun stukje windmolen. Een bedrijf wil met zonnepanelen zelf een deel van de energiebehoefte opwekken en nodigt geïnteresseerden uit om in ruil voor rente en aflossing een investering te doen.

29 Case: Windcentrale De Windcentrale haalde in 2012 bij huishoudens 7 miljoen euro op voor de aanschaf van twee windmolens. Deze huishoudens krijgen de komende 16 jaar elektriciteit geleverd van hun eigen stukje windmolen. De Windcentrale is het grootste crowdfunding project van Europa. Het succes van de campagne zit hem in de goede deal - goedkopere energie en een goede voorbereiding, waarbij eerst ruim de tijd genomen is om een crowd te vormen.

30 Aanbevelingen aan RVO en financiers! 1. Educatie en praktische tools ter bevordering van begrip en inzicht Ondernemers zullen steeds vaker moeten kiezen uit een waaier van financieringsbronnen. Co-financiering zal daarbij steeds vaker voorkomen. Het is opvallend dat zowel ondernemers als financiers en de overheid wel bekend zijn met verschillende bronnen van financiering, maar weinig begrip hebben van de mogelijkheden en de (veranderende) criteria die financiers stellen. Het is relevant voor alle partijen om meer begrip te krijgen en wegwijs te worden in een steeds kleurrijker en dynamischer financieringslandschap. Educatie en praktische tools kunnen alle partijen meer begrip en inzicht geven. De meeste stakeholders lijken vooral focus te hebben op de eigen markt en operatie en kijken (nog) niet ver buiten de kaders. RVO kan daarom het initiatief nemen om online educatie en praktische tools aan te bieden om meer begrip te krijgen en wegwijs te worden in het aanbod van verschillende bronnen van financiering en de (veranderende) criteria die financiers stellen. Door bij educatie gebruik te maken van actuele praktijkvoorbeelden, wordt altijd ingespeeld op de laatste ontwikkelingen in het financieringslandschap.

31 Aanbevelingen aan RVO en financiers! 2. Netwerk en matchfunding als stimulans voor crowdfunding en co-financiering Het gemiddelde middels crowdfunding opgehaalde bedrag is zo n euro voor duurzame energie innovaties. Voor crowdfunding is dat een fors bedrag. Voor de financiering van duurzame energie innovaties niet en om die reden is co-financiering een relevant scenario. In combinatie met bankfinanciering is een totale financiering van zo n euro mogelijk bij een inbreng van euro eigen vermogen. Dat is voor veel duurzame energie innovaties nog steeds niet voldoende. Door het faciliteren van het Netwerk Financiering Energie Innovaties, kan RVO co-financiering stimuleren. Daarnaast is matchfunding een mogelijke vorm om een totale financiering tot stand te laten komen. Voor RVO is co-financiering op voorwaarde van een succesvolle crowdfunding campagne interessant omdat de ondernemer veel private investeerders heeft weten te overtuigen en daarmee interesse voor de onderneming aantoont. Bij matchfunding zou eventueel ook samengewerkt kunnen worden met grotere risicofinanciers (per case, of voor de totale financiering van een matchfonds). Ter inspiratie: in het Verenigd Koninkrijk heeft de overheid vanuit het Department for Business, Innovation and Skills eind 2012 dertig miljoen pond voor de co-financiering van crowdfunding financieringen beschikbaar gesteld.

32 Vervolgstappen! Ten aanzien van educatie en praktische tools ter bevordering van begrip en inzicht Om meer begrip te krijgen voor de verschillende bronnen van financiering, is het ten eerste belangrijk om een overzicht te maken van de (veranderende) criteria die verschillende relevante financiers hanteren. Ten tweede kan op basis van deze criteria en in het bijzonder de mogelijkheden voor combinaties, interactieve en online educatie ontwikkeld worden waarmee de verschillende stakeholders begrip en inzicht krijgen en kansrijke opties gaan verkennen. Ten derde kunnen praktische tools ontwikkeld worden waarmee alle stakeholders (ondernemers, financiers en overheid) de kansen voor verschillende bronnen van financiering en co-financiering kunnen verkennen. Een voorbeeld van zo n tool is de Crowdfunding Scan. Ten vierde kunnen op korte termijn binnen en buiten het Netwerk Financiering Energie Innovaties cases van co-financiering geanalyseerd worden tijdens bijeenkomsten en in publicaties. NB: Het gaat om het wegwijs maken van ondernemers, financiers en overheid.

33 De ondernemer wegwijs maken" Tool: Welke financieringsvorm past bij mijn financieringsvraag? Educatie: Hoe werken de passende vormen van financiering? Cases: Voorbeelden van vergelijkbare financieringsvragen.

34 Vervolgstappen! Ten aanzien van netwerk en matchfunding als stimulans voor crowdfunding en cofinanciering De mogelijkheden van co-financiering of matchfunding vanuit RVO verkennen door met relevante stakeholders te spreken om de vraag en kansen in kaart te brengen.

35 Bronnen! Meer weten? Lees dan: FME-CWM, Verslag High Level Meeting Financiering (verslag: bit.ly/spark-1) Douw&Koren, Crowdfinance (rapport: bit.ly/spark-2) Douw&Koren, Crowdfunding in Nederland 2013 (rapport: bit.ly/spark-3) VBDO, Investeren in duurzame en innovatieve projecten Als input voor deze verkenning is daarnaast onder andere gesproken met: ING, ABN AMRO, Rabobank, VBDO, Start Green Venture Capital, InvestorMatch, Oneplanetcrowd, GreenCrowd, Solar Cool Solutions, WakaWaka, Shifft, Zon Energie, De Beijer RTB, Route67, FME-CWM, Rockstart Smart Energy, Green House Arnhem. Bedankt!

36 Spark!

37 Spark!

38 Bijlagen! 1. Crowdfunding in Nederland Crowdfunding platforms 3. Cases (duurzame energie innovaties die crowdfunding gebruikt hebben)

39 Bijlage 1: Crowdfunding in Nederland 2013! In 2013 is in Nederland 32 miljoen euro via crowdfunding gefinancerd

40 Bijlage 1: Crowdfunding in Nederland 2013! De markt is in 2013 meer dan verdubbeld

41 Bijlage 1: Crowdfunding in Nederland 2013! projecten en ondernemingen hebben succesvol crowdfunding ingezet

42 Bijlage 2: Crowdfunding platforms! Een crowdfunding propositie wordt meestal op een crowdfunding platform gepresenteerd. Nederland telt in totaal zo n 60 crowdfunding platforms. De relevante platforms voor duurzame energie innovaties zijn: Platform Toelichting Contact CrowdAboutNow Geldvoorelkaar GreenCrowd Oneplanetcrowd Share2Start Symbid WeKomenErWel CrowdAboutNow richt zich op ondernemingen in het algemeen en hanteert verschillende modellen: leningen, aandelen of rewards Geldvoorelkaar richt zich op ondernemingen in het algemeen en hanteert een lening model met anuitaire maandelijkse aflossing GreenCrowd richt zich op duurzame energie projecten (ten behoeve van opwekking) en hanteert het leningen en donatie model Oneplanetcrowd richt zich op duurzame projecten en ondernemingen en hanteert verschillende modellen: leningen, converteerbare leningen en rewards Share2Start richt zich op duurzame projeten en ondernemingen en hanteert verschillende modellen: leningen, converteerbare leningen en rewards Symbid richt zich op ondernemingen in het algemeen en hanteert het aandelen en rewards model WeKomenErWel richt zich op ondernemingen met een sociale of duurzame impact en hanteert converteerbare leningen als model Tom Vroemen tom@crowdaboutnow.com Edwin Adams e.adams@geldvoorelkaar.nl Jan Willem Zwang janwillem@greencrowd.nl Maarten de Jong maarten@oneplanetcrowd.nl Maarten Bouw maarten.bouw@share2start.com Robin Slakhorst robin.slakhorst@symbid.com Willem des Tombe wekomenerwel.nl@gmail.com

43 Bijlage 3: Cases! Duurzame energie innovaties die gebruik hebben gemaakt van crowdfunding: Naam Uitleg Jaar Vorm Doelbedrag Investeerders Platform Windmolen India Windmolen 2011 Donaties euro 15 (187 euro per inv) Share2Start Solar S3C Winkel 2012 Aandelen euro 90 (556 euro per inv) Symbid WakaWaka 1 Lamp 2012 Aandelen euro 319 (235 euro per inv) Symbid WakaWaka 2 Lamp 2012 Rewards dollar 787 (62 dollar per inv) Kickstarter ScootForYou Scooter verhuur 2012 Lening euro 23 (1.304 euro per inv) Geldvoorelkaar Thermosmart Thermostaat 2013 Reward euro 175 (245 euro per inv) Oneplanetcrowd Nerdalize Verwarming 2013 Aandelen euro 153 (360 euro per inv) Symbid JACK1 Elektrische scooter 2013 Reward euro 54 (1.111 euro per inv) Symbid WakaWaka 3 Lamp 2013 Rewards en lening euro (150 euro per inv) Oneplanetcrowd WakaWaka 4 Lamp 2013 Rewards dollar (75 dollar per inv) Kickstarter Bloom Solar Lamp Lamp 2013 Rewards euro 135 (80 euro per inv) Oneplanetcrowd Ampyx Power Windenergie 2013 Rewards en converteerbare lening Greeniant Software 2013 Rewards en converteerbare lening euro 272 (1.212 euro per inv) Oneplanetcrowd euro 154 (1.024 euro per inv) Oneplanetcrowd

44 Spark!