De waterleiding. De waterleiding. Legionella. Wilco van der Lugt. Wilco van der Lugt. inhoud

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De waterleiding. De waterleiding. Legionella. Wilco van der Lugt. Wilco van der Lugt. inhoud"

Transcriptie

1 De waterleiding De waterleiding Legionella Wilco van der Lugt Wilco van der Lugt Installateur BRL 6010, gecertificeerd IntegraalAdviseur Vastgoed (onderhoud), gecertificeerd Monsternemer legionella, gecertificeerd Hogere veiligheidskundige / arbeidshygiënist io ISSO publicatie 55.1 Kleintje legionella ISSO instructie kleintje water Docent veilige leidingwater installaties Lid commissie arbeidsomstandigheden Uneto-VNI Adviseur van diverse organisaties Praktijkonderzoek, o.a. de oorzaakvan besmettingen Schakelkoper-zilver installaties uit Technische adviseur van het BEL team RIVM Ontwerp en maak apparatuur ESCMID werkgroep EWGLI, technische handleiding inhoud Besmettingen van personen. Wat zijn we aan het doen? De installatie wereld. Een paar voorbeelden van besmettingen. Een andere manier om het probleem te benaderen. Nood- oogdouches, bsh En nu verder. 1

2 Situatie nu Situatie nu Bevestigde bronnen Den Boer et al., Genotypic comparison of clinical Legionella isolates and patient-related environmental isolates in The Netherlands, Clin. Microbiol. Infect. 14: Bron RIVM Situatie nu Situatie nu Bevestigde bronnen gerelateerdebronnen 3500 patiënten 1,4% Bron RIVM 2

3 Situatie nu Situatie nu Aanwijzingen andere bronnen: Patiënten worden vooral gemeld in de zomermaanden Legionella in regenwater en grond Neerslag intensiteit en temperatuur geassocieerd met toename legionellose incidentie (Karagiannis et al., 2009; Brandsema et al., 2013) Toename regenval geassocieerd met toename legionelloseincidentie (Hicks et al., 2007) L. pneumophila in regenwaterplassen (Sakamoto et al., 2009; Heijnsbergen et al., in press) Situatie nu Wat zijn we aan het doen 1. Een bacteriologisch probleem wordt opgelost door technici. 2. Organisaties doen vaak meer dan ze wettelijk verplicht zijn. 3. We vinden dat we het heel goed doen. 4. We maken elkaar bang. (Angst cultuur) 5. Plan > do > act > check ontbreek volledig. Bron RIVM 3

4 Wat zijn we aan het doen Technici 1. Een bacteriologisch probleem wordt opgelost door technici 2. Organisaties doen vaak meer dan ze wettelijk verplicht zijn, (angst cultuur) 3. We vinden dat we het heel goed doen. 4. We maken elkaar bang 1. Koeltorens (Mileuwetgeving) 2. Zwembaden (Besluit-hygiëne-en-veiligheid-badinrichting) 3. Waterleiding (Waterleidingbesluit, Regeling Legionella preventie) Rie uitvoeren + beheersmaatregelen Technici Technici 1. Koeltorens (Mileuwetgeving) 2. Zwembaden (Besluit-hygiëne-en-veiligheid-badinrichting) 3. Waterleiding (Waterleidingbesluit, Regeling Legionella preventie) Rie uitvoeren + beheersmaatregelen Bubbelbaden in een hotel? Waterleiding Regeling Legionella preventie Rie uitvoeren + beheersmaatregelen Beheersmaatregelen zijn gebaseerd op: Temperatuur Spoelen (wekelijks gebruik) 5 meter regel 4

5 Technici Technici Regeling Legionella preventie Rie uitvoeren + beheersmaatregelen Beheersmaatregelen zijn gebaseerd op: Temperatuur Spoelen (wekelijks gebruik) 5 meter regel Technici Technici Regeling Legionella preventie Rie uitvoeren + beheersmaatregelen Beheersmaatregelen zijn gebaseerd op: Temperatuur Spoelen (wekelijks gebruik) 5 meter regel 5

6 Technici Besmettingen Probleem: Geen relatie tussen beheer en het risico op een besmette installatie. Ook een installatie die geheel aan de voorschriften voldoet kan besmet zijn met legionella. Een hoger risico: Drinkwater tussen 25 C en de 50 C Besmettingen nr 1 Besmettingen nr 1 Foto ingebouwde thermostaatkraan Foto gietijzeren Ø300mm drinkwaterleiding 6

7 Besmettingen nr 1 Besmettingen nr 1 Besmettingen nr 1 Besmettingen nr 1 7

8 Besmettingen Besmettingen Besmettingen nr 2 Besmettingen nr 2 8

9 Besmettingen nr 2 Besmettingen nr 2 Besmettingen nr 2 Besmettingen nr 2 Foto douche ruimte Foto doucheruimte 9

10 Besmettingen nr 2 Besmettingen nr 2 Foto doucheruimte Besmettingen nr 2 Besmettingen nr 2 10

11 Besmettingen nr 3 Besmettingen nr 3 Besmettingen nr 3 Besmettingen nr 3 Thermostaatkraan vervangen 11

12 Besmettingen nr 3 Besmettingen nr 3 Watermeter ontsmet Besmettingen nr 3 Besmettingen nr 3 Hoofdleiding gespuid Watermeter met alcoholontsmet 12

13 Besmettingen nr 3 Besmettingen nr 3 Probleem benadering Probleem benadering Wat zit hier achter? De essentiële factoren voor de groei van Legionella: 1. Water 2. Biofilm 3. Voedingstoffen; IJzer 0,7mg/l; ph 7,5; O 2 4. Temperatuur (tussen de 15 C en de 50 C) Wat heb ik gedaan? 1 Ziekenhuis > Biofilm + voedingsstoffen 2 Bedrijf > Biofilm 3 Appartementen complex > Voedingsstoffen Neem 1 factor weg en de Legionella is dood. 13

14 Probleem benadering Nood- en oogdouches, bsh Nooddouches apart Spoelen? Monstername? 1. Waterleidingbesluit. 2. Arbo, arbeidshygiënische strategie. 3. Eigenschappen bacterie. Nood- en oogdouches, bsh Nood- en oogdouches, bsh Waterleidingbesluit Niet gebruikte tappunten moeten met een controleerbare keerklep op de hoofdleiding worden aangesloten. Deze keerklep moet binnen een afstand van 15cm van de hoofdleiding worden gemonteerd. Het tappunt hoeft dan niet te worden gespoeld. Geen prioritaire instelling > geen monstername. Arbo, arbeidshygiënische strategie. Spoelen > aërosolvormende bron creëren > Verstandig? Het tappunt mag dan niet worden gespoeld. Het tappunt mag alleen worden getest. Als je het tappunt wel gaat spoelen > monstername > besmetting? 14

15 Nood- en oogdouches, bsh Nood- en oogdouches, bsh Eigenschappen van de bacterie. Nooddouches: Legionella kanniet overleven in een zuurstofloze omgeving. Brandslanghaspels: Slangen zijn niet diffusie dicht. Rubber is een goede bodem voor biofilm. Nooddouches doorstromend aansluiten. De enige manier om legionella groei zoveel mogelijk te beperken is niet spoelen. Bron: KWRonderzoek naar legionella in thermostaatkranen Nood- en oogdouches, bsh En nu verder Mocht het nodig zijn om een noodvoorziening te gebruiken dan kom je altijd in aanraking met on zuiverwater. Op dat moment heb je geen keuze. Bij gebruik van een nooddouche ben je altijd onder dokters behandeling. Mocht na gebruik (de kans is bijzonder klein) een longontsteking ontstaan, dan is er een kans dat het een legionella longontsteking is. Die dien overeenkomstigbehandelt zalmoeten worden. 15

16 En nu verder En nu verder 16

LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers. Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water

LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers. Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water Onderwerpen Wat weten we van Legionella Meldingen Legionellose Bronopsporing patiënten Besmettingen leidingwater Praktijk 18 jaar

Nadere informatie

Legionella verschil tussen theorie en praktijk

Legionella verschil tussen theorie en praktijk Legionella verschil tussen theorie en praktijk NVvA-Congres 2016 Kurhaus - Scheveningen Mascha van Hofweegen Praktijk -1 Wij hebben ons Legionella-beheersplan extern laten controleren. Zij hebben dit goedgekeurd

Nadere informatie

Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties. Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager

Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties. Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager 2 Vernevelende tappunten Legionella is alleen ziekteverwekkend als ze in aërosolen voorkomen (kleine

Nadere informatie

Controle drinkwaterinstallaties door de waterbedrijven. Caleffi Academy 24 maart 2015 Eindhoven. March 11, 2015 1

Controle drinkwaterinstallaties door de waterbedrijven. Caleffi Academy 24 maart 2015 Eindhoven. March 11, 2015 1 Controle drinkwaterinstallaties door de waterbedrijven Caleffi Academy 24 maart 2015 Eindhoven March 11, 2015 1 Waterleidingbedrijven in Nederland March 11, 2015 2 Programma Waarom controles Wettelijk

Nadere informatie

WATERWERKBLAD TIJDELIJKE LEIDINGWATERINSTALLATIES. Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van tijdelijke leidingwaterinstallaties.

WATERWERKBLAD TIJDELIJKE LEIDINGWATERINSTALLATIES. Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van tijdelijke leidingwaterinstallaties. WATERWERKBLAD TIJDELIJKE LEIDINGWATERINSTALLATIES WB 1.4 H DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van tijdelijke leidingwaterinstallaties.

Nadere informatie

In BRL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld.

In BRL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld. Proefexamen RL 6010 Legionellapreventie advies 1 Is de volgende stelling juist? In RL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld.

Nadere informatie

G.04 Legionella beheersplan.

G.04 Legionella beheersplan. G.04 Legionella beheersplan. Protocol als bedoeld in artikel 9 lid 2 van het Huishoudelijk Reglement van de Tielse Watersportvereniging De Waal. Risicoanalyse & beheersplan legionella In de Drinkwater

Nadere informatie

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid Locatienaam Adres Plaats Datum Opdrachtgever Inhoudsopgave 1. Achtergrondinformatie over deze NEN1006 rapportage................................... 4 2.

Nadere informatie

Legionellapreventie. 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes

Legionellapreventie. 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes Legionellapreventie 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes Belang legionellapreventie Officier van justitie eist 18 maanden cel i.v.m. legionellabesmetting 2 Vernevelende tappunten Legionella is alleen

Nadere informatie

Legionellapreventie: betere naleving Waterleidingwet nodig

Legionellapreventie: betere naleving Waterleidingwet nodig Legionellapreventie: betere naleving Waterleidingwet nodig Versteegh, A. ; Brandsema, P. ; Aa, M. van der ; Dik, H. H2O : tijdschrift voor watervoorziening en afvalwaterbehandeling 40(2007)17 p 10-12 Dekker

Nadere informatie

Checklist risico-inventarisatie Legionella

Checklist risico-inventarisatie Legionella Checklist risico-inventarisatie Legionella Inleiding Vanaf augustus 2000 zijn er voor recreatiebedrijven, horeca, ziekenhuizen en andere instellingen waar met water wordt gewerkt, strengere regels om legionellabesmetting

Nadere informatie

Beheer en Onderhoud Legionella. Richard Peet

Beheer en Onderhoud Legionella. Richard Peet Beheer en Onderhoud Legionella Richard Peet 1 Programma Relatie tussen Legionella en Beheer en onderhoud Inspectierichtlijn en ILen T Wateropleidingen 2 Legionella Aangetoond 1976, bijeenkomst Legionairs

Nadere informatie

De epidemiologie van Legionellose

De epidemiologie van Legionellose De epidemiologie van Legionellose Het nut van Osiris voor surveillance en onderzoek Petra Brandsema Centrum Epidemiologie en Surveillance, CIB, RIVM. De epidemiologie van Legionellose 12 mei 2014 2 Aantal

Nadere informatie

Legionella Preventie. Antwoord op de meest gestelde vragen. ing. Irene van Veelen ISSO projectcoördinator Water&Gas

Legionella Preventie. Antwoord op de meest gestelde vragen. ing. Irene van Veelen ISSO projectcoördinator Water&Gas Legionella Preventie Antwoord op de meest gestelde vragen ing. Irene van Veelen ISSO projectcoördinator Water&Gas www.legionellavraagbaak.nl: Wie is bevoegd om keerkleppen te controleren? Wie is verantwoordelijk

Nadere informatie

Alternatieve Technieken Legionellapreventie

Alternatieve Technieken Legionellapreventie Alternatieve Technieken Legionellapreventie 1 Programma Dagdeel 1 Inleiding en mag ik me even voorstellen? Wanneer welke techniek toepassen? Algemene wetgeving Legionellapreventie Drinkwaterbesluit (nieuw)

Nadere informatie

Werkinstructies Thermische Desinfectie n.a.v. normoverschrijdingen Legionella

Werkinstructies Thermische Desinfectie n.a.v. normoverschrijdingen Legionella Werkinstructies Thermische Desinfectie n.a.v. normoverschrijdingen Legionella Bureau de Wit December 2013 Bureau de Wit 2013 1 Inhoudsopgave 1 Werkinstructies thermische desinfectie... 3 1.1 Plan van aanpak...

Nadere informatie

Handboek Beheer van Scoutingkampeerterreinen. Infoblad 8.3 LEGIONELLA. Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen:

Handboek Beheer van Scoutingkampeerterreinen. Infoblad 8.3 LEGIONELLA. Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen: Infoblad 8.3 LEGIONELLA Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen: - Legionella - Regelgeving - Risicoanalyse - Verplichte monstername - De kosten - Meer informatie Als eigenaar en

Nadere informatie

STANDAARDMAATREGELEN EN ADVIEZEN TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI IN EENVOUDIGE WATERVOORZIENINGSYSTEMEN

STANDAARDMAATREGELEN EN ADVIEZEN TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI IN EENVOUDIGE WATERVOORZIENINGSYSTEMEN GEMEENSCHAPPELIJKE PREVENTIEDIENST PREVENTIEMAATREGELEN LEGIONELLA STANDAARDMAATREGELEN EN ADVIEZEN TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI IN EENVOUDIGE WATERVOORZIENINGSYSTEMEN Eliminatie van risicofactoren

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie Legionella in Martinushof

Praktische opdracht Biologie Legionella in Martinushof Praktische opdracht Biologie Legionella in Mart Praktische-opdracht door een scholier 1659 woorden 22 mei 2001 6,6 22 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Naar aanleiding van het krantenartikel: "Legionella

Nadere informatie

Legionella beheer noodzakelijk kwaad of zakelijke noodzaak? Leo de Zeeuw. 14 april 2016

Legionella beheer noodzakelijk kwaad of zakelijke noodzaak? Leo de Zeeuw. 14 april 2016 Legionella beheer noodzakelijk kwaad of zakelijke noodzaak? Leo de Zeeuw 14 april 2016 Sauna Ridderkerk dicht na nieuwe Legionella. Dood sauna-bezoeker leidt niet tot veel onrust. Dode door Legionella

Nadere informatie

Inleiding. Checklist risico-inventarisatie Legionella

Inleiding. Checklist risico-inventarisatie Legionella Inleiding Vanaf augustus 2000 zijn er voor recreatiebedrijven, horeca, ziekenhuizen en andere instellingen waar met water wordt gewerkt, strengere regels om legionellabesmetting te voorkomen. Legionella

Nadere informatie

Legionella onder controle

Legionella onder controle Uw installatie verdient een vakman Legionella onder controle Volgens Legionellabesluit Vlaamse Regering dd. 22/11/2002 Groothandel Sanitair & Verwarming service prijs kwaliteit stock service brugge - oudenburg

Nadere informatie

Wet- en regelgeving Legionellapreventie in drink- en warmtapwater

Wet- en regelgeving Legionellapreventie in drink- en warmtapwater Informatieblad Wet- en regelgeving Legionellapreventie in drink- en warmtapwater Uitleg over zorgplicht, alternatieve technieken en risico-analyse Wat is úw verantwoordelijkheid? kennisinstituut voor de

Nadere informatie

W.G. (Walter) van der Schee. Technisch Advies en Ontwikkeling. Amersfoort. Even voorstellen. Vriendelijk verzoek. Inhoud

W.G. (Walter) van der Schee. Technisch Advies en Ontwikkeling. Amersfoort. Even voorstellen. Vriendelijk verzoek. Inhoud 29 februari 2012 2 Even voorstellen W.G. (Walter) van der Schee Legionellapreventie in leidingwaterinstallaties Amersfoort 29 februari 2012 3 29 februari 2012 4 Vriendelijk verzoek Inhoud Legionellapreventie

Nadere informatie

Legionella: risicoanalyse beheersing. Kaho Sint-Lieven Campus Himm Hospitaalstraat 123 9100 Sint-Niklaas

Legionella: risicoanalyse beheersing. Kaho Sint-Lieven Campus Himm Hospitaalstraat 123 9100 Sint-Niklaas Legionella: risicoanalyse beheersing Kaho Sint-Lieven Campus Himm Hospitaalstraat 123 9100 Sint-Niklaas Overzicht van mogelijke beheersmaatregelen Benodigdheden Systeemschets Beschrijving installatie Meetapparatuur

Nadere informatie

Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit

Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit VSK 2012: 7 februari 2012 De zorg voor de kwaliteit van drinkwater Legionellapreventie Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit Will Scheffer Het nieuwe Drinkwaterbesluit vraagt om een strakke regie van de

Nadere informatie

PROJECT Legionella Binnenvaart 2000 A412

PROJECT Legionella Binnenvaart 2000 A412 PROJECT Legionella Binnenvaart 2000 A412 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Versie: januari 2002 Postadres: Postbus 90801 te 2509 LV DEN HAAG Bezoekadres: Anna van Hannoverstraat 4 te DEN

Nadere informatie

9/11/2016. Inhoudsopgave. Wat is legionella pneumophila? 2.4 Opmaken van een legionella beheersplan. Kristel Vanorbeek

9/11/2016. Inhoudsopgave. Wat is legionella pneumophila? 2.4 Opmaken van een legionella beheersplan. Kristel Vanorbeek 2.4 Opmaken van een legionella beheersplan Kristel Vanorbeek Inhoudsopgave 1. Wat is legionella pneumophila? 2. Risico s 3. Hoe kan je besmet geraken? 4. Groeibevorderende omstandigheden 5. Besmetting

Nadere informatie

BRL-K14012/01 2007-03-01. Beoordelingsrichtlijn voor het Kiwa procescertificaat voor: Legionella veilig beheerde installaties

BRL-K14012/01 2007-03-01. Beoordelingsrichtlijn voor het Kiwa procescertificaat voor: Legionella veilig beheerde installaties BRL-K14012/01 Beoordelingsrichtlijn voor het Kiwa procescertificaat voor: BRL-K14012/01 Beoordelingsrichtlijn voor het Kiwa procescertificaat voor: Kiwa N.V Certificatie en Keuringen Sir Winston Churchill-laan

Nadere informatie

L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N

L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N O K T O B E R 2 0 0 4 Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Postbus 2200 1000 CE Amsterdam tel: 020 555 54 15 fax: 020

Nadere informatie

VOORLICHTING AAN DE BEWONER

VOORLICHTING AAN DE BEWONER BRON: L. van Leengoed (C-mark) Voorbeelden van bewonersinformatie: 1. Gebruiksinstructie leidingwaterinstallaties 2. Tekst voor het bewonersblad 3. Tekst bij aanvraag zelf aangebrachte voorzieningen (ZAV)

Nadere informatie

A 13 Legionella. Preventiemaatregelen ter voorkoming van legionellose. 29-3-2016 Preventiedienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel

A 13 Legionella. Preventiemaatregelen ter voorkoming van legionellose. 29-3-2016 Preventiedienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel A 13 Legionella Preventiemaatregelen ter voorkoming van legionellose 29-3-2016 Preventiedienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel 1. Standaardmaatregelen en adviezen TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI

Nadere informatie

AQUADOR VAN BRON TOT KRAAN

AQUADOR VAN BRON TOT KRAAN AQUADOR VAN BRON TOT KRAAN Geschiedenis Van bron tot kraan In het dagelijks leven zijn wij gewend dat er schoon drinkwater uit de kraan komt. Aquador is sinds 1994 in de Benelux actief als specialist op

Nadere informatie

Altijd en overal veilig douchen

Altijd en overal veilig douchen Altijd en overal veilig douchen Met de SanPro legionellapreventiesystemen van Flamco VEILIG BETROUWBAAR ENERGIEZUINIG EFFICIËNT Het belang van zorgvuldige legionella-preventie Preventie is wettelijk verplicht

Nadere informatie

Legionella kleine kansen grote gevolgen

Legionella kleine kansen grote gevolgen Legionella kleine kansen grote gevolgen Handleiding Legionella-veiligheid autowasbedrijven Inhoudsopgave Inhoudsopgave ---------------------------------------------------------------------------- 2 Hoe

Nadere informatie

Veelgestelde vragen en antwoorden

Veelgestelde vragen en antwoorden Veelgestelde vragen en antwoorden Vraag Wat zijn de symptomen van legionella? Antwoord De meeste mensen worden na blootstelling aan deze bacterie niet ziek. Als er wel ziekteverschijnselen optreden gebeurt

Nadere informatie

Het inspectiebeleid voor drinkwaterinstallaties!

Het inspectiebeleid voor drinkwaterinstallaties! Het inspectiebeleid voor drinkwaterinstallaties! Caleffi Academy Zwolle, 26 maart 2015 N.V. Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) Felix Timmermans Korte introductie WMD Kentallen WMD * 32 miljard liter

Nadere informatie

Theorie gedeelte examen bestaande uit meerkeuzevragen. Totaal 40 vragen / 40 punten

Theorie gedeelte examen bestaande uit meerkeuzevragen. Totaal 40 vragen / 40 punten Theorie gedeelte examen bestaande uit meerkeuzevragen. Totaal 40 vragen / 40 1 Eisen van de BRL6010 kent en begrijpt de eisen die de BRL stelt aan een legionella risicoanalyserapport en een legionella

Nadere informatie

Handreiking legionellapreventie voor zorginstellingen

Handreiking legionellapreventie voor zorginstellingen Handreiking legionellapreventie voor zorginstellingen Deel 1, december 2017 Inleiding Instellingen voor gehandicaptenzorg zijn (mede)verantwoordelijk voor het leveren van schoon en veilig drinkwater. Bewoners

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Berekening en ontwerpcriteria

WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Berekening en ontwerpcriteria Herziening van oktober 2011 WATERWERKBLAD BEREKENINGSGRONDSLAGEN Berekening en ontwerpcriteria WB 2.1 C DATUM: DEC 2015 Auteursrechten voorbehouden Voor betreffende tekst uit NEN 1006:2015 zie WB 2.1.

Nadere informatie

CASE Thermografie toegepast bij brononderzoek legionella

CASE Thermografie toegepast bij brononderzoek legionella CASE Thermografie toegepast bij brononderzoek legionella 2010002, CalamiteitenSupport gebouw X Document.doc, Versie 1.0 Opdrachtgever Xigna BV Postbus 960 7550 AZ Hengelo Ov Auteur Inspecteur Inhoudsopgaaf

Nadere informatie

1. Vraagstuk. 2. Juridisch kader

1. Vraagstuk. 2. Juridisch kader 1. Vraagstuk Ondernemers zijn zich op dit moment vaak niet bewust van hun juridische positie is als zij een recreatiegebouw (laten) bouwen dan wel een recreatiebedrijf inrichten. In deze notitie geven

Nadere informatie

Doe het zelf Risicoanalyse/Beheersplan Legionellapreventie voor kleine leidingwaterinstallaties

Doe het zelf Risicoanalyse/Beheersplan Legionellapreventie voor kleine leidingwaterinstallaties Koninklijk Nederlands Watersport Verbond Overkoepelende organisatie ten dienste van de watersport Doe het zelf Risicoanalyse/Beheersplan Legionellapreventie voor kleine leidingwaterinstallaties Inleiding

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen

WATERWERKBLAD. AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen WATERWERKLAD AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen W 3.1 DATUM: OKT 2011 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot de aanleg van leidingwaterinstallaties is in artikel 3.1 van NEN 1006 (AVWI-2002)

Nadere informatie

Markstreamers in de warm wateraansluiting van de mengkranen

Markstreamers in de warm wateraansluiting van de mengkranen GAWALO Markstreamer System & Markshower System (gepatenteerd) Legionella-veilig beheer van drinkwaterleidingnet Anjo Kater Product Manager 1 Inhoud: Motivatie Legionella beheer van drinkwaterleidingnet

Nadere informatie

Update drinkwaterbesluit en BRL-903

Update drinkwaterbesluit en BRL-903 Update drinkwaterbesluit en BRL-903 Update drinkwaterbesluit en BRL-903 Inhoud presentatie: 1. Huidige stand van zaken drinkwaterbesluit en BRL-903 2. Korte stand van zaken mbt drinkwaterbesluit 3. Korte

Nadere informatie

N O T I T I E P R E V E N T I E L E G I O N E L L A

N O T I T I E P R E V E N T I E L E G I O N E L L A N O T I T I E P R E V E N T I E L E G I O N E L L A Lichtenvoorde, april 2007 E. Huitink, manager servicebureau Status Beleidsnotitie Preventie Legionella Auteur(s) E. Huitink, manager servicebureau Datum

Nadere informatie

Legionella pneumophila (veteranenziekte)

Legionella pneumophila (veteranenziekte) Legionella pneumophila (veteranenziekte) Inleiding De legionella-uitbraak in 1999 op de bloemententoonstelling in Bovenkarspel was voor de overheid aanleiding om maatregelen te nemen om een nieuwe uitbraak

Nadere informatie

Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Legionellapreventie voor Publieksevenementen. September 2008

Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Legionellapreventie voor Publieksevenementen. September 2008 Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Legionellapreventie voor Publieksevenementen September 2008 Colofon Deze uitgave is te downloaden via: www.lchv.nl Contact Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid

Nadere informatie

De toelating van biociden voor drinkwaterdesinfectie. Lonne Gerritsen. College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden

De toelating van biociden voor drinkwaterdesinfectie. Lonne Gerritsen. College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden De toelating van biociden voor drinkwaterdesinfectie Lonne Gerritsen College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden Inhoud Wat doet het Ctgb Wat zijn biociden Waar kom je biociden

Nadere informatie

Legionella Risicoanalyse Beheersplan & Logboek

Legionella Risicoanalyse Beheersplan & Logboek Legionella Risicoanalyse Beheersplan & Logboek Locatienaam Adres Plaats Datum Opdrachtgever Colofon - De drinkwaterwet, 1 juli 2011 - Het drinkwaterbesluit, 9 maart 2015 (Staatsblad 2015 120) - De ISSO

Nadere informatie

Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties

Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties ISSO-congres Alternatieve technieken tegen legionella Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties Mr. Wilfred Reinhold, Minisiterie van Infrastructuur

Nadere informatie

Praktijkervaringen bij Dow Terneuzen. Themamiddag Ervaringen met legionella in koel- en proceswater 27 juni 2018

Praktijkervaringen bij Dow Terneuzen. Themamiddag Ervaringen met legionella in koel- en proceswater 27 juni 2018 Praktijkervaringen bij Dow Terneuzen Themamiddag Ervaringen met legionella in koel- en proceswater 27 juni 2018 Inhoud Dow Terneuzen Water op de Dow-site Watersystemen met Legionella monitoring Interne

Nadere informatie

PROTHERM SHOWER SYSTEMS

PROTHERM SHOWER SYSTEMS LEGIONELLAPREVENTIE Versie 2.0 (wijzigingen onder voorbehoud) PROTHERM SHOWER SYSTEMS PROTHERM SHOWER SYSTEMS De Protherm Shower legionellapreventie douchesystemen zijn toepasbaar in diverse installatie

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER Herziening van juni 2004 WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER WB 1.4 B DATUM: JAN. 2017 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking

Nadere informatie

120-03-00155-20 1 Legionella & brandslanghaspels

120-03-00155-20 1 Legionella & brandslanghaspels 120-03-00155-20 1 Legionella & brandslanghaspels Legionellapreventie in relatie tot aansluiting brandslanghaspels In de Handleiding Legionellapreventie in leidingwater (herziene versie 2005) staat op blz.122

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER Herziening van januari 1990 WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER WB 1.4 B DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking

Nadere informatie

Legionella Preventie. In industriële omgeving. 7 december 2017

Legionella Preventie. In industriële omgeving. 7 december 2017 Legionella Preventie In industriële omgeving Koelwaterdag 7 december 2017 Fetze Jan Kooistra Senior adviseur Drink- en proceswater Waarom deze presentatie. Informatie verstrekking over Legionella Preventie

Nadere informatie

D R A A I B O E K L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B I J P U B L I E K S E V E N E M E N T E N

D R A A I B O E K L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B I J P U B L I E K S E V E N E M E N T E N D R A A I B O E K L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B I J P U B L I E K S E V E N E M E N T E N S E P T E M B E R 2 0 0 8 Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Postbus 2200 1000 CE Amsterdam tel:

Nadere informatie

Legionellapreventie in watersystemen: regels en toezicht

Legionellapreventie in watersystemen: regels en toezicht > Legionellapreventie in watersystemen: regels en toezicht Na de uitbraak van legionella in 1999 in Bovenkarspel is er veel gebeurd op het gebied van regels over en toezicht inzake watersystemen. Omdat

Nadere informatie

Beheer en onderhoud van leidingwaterinstallaties

Beheer en onderhoud van leidingwaterinstallaties Beheer en onderhoud van leidingwaterinstallaties Cursusboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, november 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie

Nadere informatie

CONCEPT WATERWERKBLAD. AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen

CONCEPT WATERWERKBLAD. AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen Herziening van okt. 2011 CONCEPT WATERWERKLAD AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen W 3.1 DATUM: OKT 2014 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot de aanleg van leidingwaterinstallaties is

Nadere informatie

LEGIONELLAPREVENTIE. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V.

LEGIONELLAPREVENTIE. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V. Landelijk discussie over het verlagen van de Warmtapwater temperatuur! WAAROM? Lager ernergieverbruik Minder CO2 uitstoot Minder kalkafzetting in

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2004 576 Besluit van 26 oktober 2004 tot wijziging van het Waterleidingbesluit en het Besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden

Nadere informatie

Nationaal Congres Sanitaire Technieken 19 juni 2017

Nationaal Congres Sanitaire Technieken 19 juni 2017 Nationaal Congres Sanitaire Technieken 19 juni 2017 Nationaal Congres Sanitaire Technieken 2017 Opening door Eric van der Blom Voorzitter TVVL Expertgroep ST Vakspecialist ST UNETO-VNI, Techniek & Markt

Nadere informatie

Wat is Legionella? Legionella heeft een voorkeur voor temperaturen van C (onder 20 C overleeft de bacterie; boven 50 C sterft deze af)

Wat is Legionella? Legionella heeft een voorkeur voor temperaturen van C (onder 20 C overleeft de bacterie; boven 50 C sterft deze af) Wat is Legionella? Legionella is een bacterie Legionella komt voor in water en vochtige bodem Legionella heeft een voorkeur voor temperaturen van 20-50 C (onder 20 C overleeft de bacterie; boven 50 C sterft

Nadere informatie

Stichting Veteranenziekte. Wat is legionella? Informatie voor patiënten en familie

Stichting Veteranenziekte. Wat is legionella? Informatie voor patiënten en familie Stichting Veteranenziekte Wat is legionella? Informatie voor patiënten en familie voorwoord Dit informatieboekje van de Stichting Veteranenziekte is bedoeld voor patiënten met een legionellabesmetting

Nadere informatie

Legionella- en installatietechnische aanpassingen gemeentelijke gebouwen. (wijziging begroting 2004 2007)

Legionella- en installatietechnische aanpassingen gemeentelijke gebouwen. (wijziging begroting 2004 2007) Stein 10 augustus 2004 Gemeenteblad Afdeling A 2004, no. 87 Agendapunt 17 Bijlagen div. Aan Betreft De Raad Legionella- en installatietechnische aanpassingen gemeentelijke gebouwen. (wijziging begroting

Nadere informatie

CONCEPT - WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Berekening en ontwerpcriteria

CONCEPT - WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Berekening en ontwerpcriteria CONCEPT WATERWERKBLAD BEREKENINGSGRONDSLAGEN Berekening en ontwerpcriteria WB. C DATUM: april Auteursrechten voorbehouden Titel van de vermelde publicatie NPR 575 Praktijkrichtlijn Geluidwering in woningen

Nadere informatie

Leidingwater zonder zorgen

Leidingwater zonder zorgen Leidingwater zonder zorgen Veiligheid door UV-desinfectie Prioritaire- en niet prioritaire instellingen zijn verplicht om te zorgen voor deugdelijk leidingwater. Om hen de zekerheid van hoogwaardige desinfectie

Nadere informatie

Legionella: overzicht 2000-2008. Legionella pneumophila. Legionella pneumophila

Legionella: overzicht 2000-2008. Legionella pneumophila. Legionella pneumophila Legionella: overzicht 2000-2008 Rudy Calders Verantw. Labo microbiologie, zwembadhygiëne, grootkeukenhygiëne PIH Antwerpen 140 120 122 100 80 60 59 58 40 43 43 41 50 32 27 29 20 7 6 14 0 '96 '97 '98 '99

Nadere informatie

HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS

HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS / legionellabeheersplan HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS Wat moet er zeker instaan? Een leidraad* / versie mei 2014 * Dit document heeft als doel een oplijsting te maken van de onderdelen die

Nadere informatie

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO 55.3. Oscar Nuijten Edu4Install. Namens, ISSO. Gastheer: Lomans Groep

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO 55.3. Oscar Nuijten Edu4Install. Namens, ISSO. Gastheer: Lomans Groep Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Oscar Nuijten Edu4Install Namens, ISSO Gastheer: Lomans Groep Wat doet ISSO? Inhoud Wetgeving legionella proceswater + koeltorenkaart

Nadere informatie

Diversiteit en eigenschappen van Legionella-bacteriën

Diversiteit en eigenschappen van Legionella-bacteriën Diversiteit en eigenschappen van Legionella-bacteriën Dick van der Kooij ISSO Congres, Nijkerk, 27 november 2014 Inhoud Inleiding Ontdekking van Legionella Incidentie van Legionnaires Disease (LD)/veteranenziekte

Nadere informatie

De Arbeidsinspectie in het kort. Koeltorens en de beheersing van legionellarisico s

De Arbeidsinspectie in het kort. Koeltorens en de beheersing van legionellarisico s De Arbeidsinspectie in het kort Koeltorens en de beheersing van legionellarisico s De Arbeidsinspectie (AI) staat midden in de samenleving. Het werkterrein van de AI omvat alle bedrijven en commerciële-

Nadere informatie

4. In welke watervoerende systemen komt legionella voor? 6. Legionella en risicobeperking in open recirculerende verdampende koelwatersystemen.

4. In welke watervoerende systemen komt legionella voor? 6. Legionella en risicobeperking in open recirculerende verdampende koelwatersystemen. INHOUDSOPGAVE 1. Wat is legionella? 2. Hoe vindt legionellabesmetting plaats? 3. Welke factoren verhogen het risico? 4. In welke watervoerende systemen komt legionella voor? 5. Regel- en Wetgeving en wie

Nadere informatie

Legionella beleidsplan. Documentinformatie. V Manager Health, Safety en Security - R. Kamst

Legionella beleidsplan. Documentinformatie. V Manager Health, Safety en Security - R. Kamst 2006-0037425 Toepassingsgebied RWE Generation NL Geldigheid tot 01-12-2020 Documentinformatie Versie Versiedatum Autorisatie V2.0 01-12-2017 Manager Health, Safety en Security - R. Kamst Wijzigingen t.o.v.

Nadere informatie

VEILIG SPOELEN DUURZAAM WARM TAPWATER HYDROSCOPE ALS KENNISMAKELAAR BESTEK AANPASSEN INSTALLATIE AFVOERTRECHTERONDERBREKERS

VEILIG SPOELEN DUURZAAM WARM TAPWATER HYDROSCOPE ALS KENNISMAKELAAR BESTEK AANPASSEN INSTALLATIE AFVOERTRECHTERONDERBREKERS NUMMER 1-2018 HYDRO! IS EEN UITGAVE VAN HYDROSCOPE EN VERSCHIJNT 2 KEER PER JAAR HYDROSCOPE ALS KENNISMAKELAAR BESTEK AANPASSEN INSTALLATIE AFVOERTRECHTERONDERBREKERS INTERNATIONALE LEGIONELLA- CASES AFVALWATER

Nadere informatie

Titel: protocol legionellabeheer

Titel: protocol legionellabeheer Protocol: legionellabeheer. Zorgcentrum Sint Franciscus heeft samen met woonstichting Leystromen afspraken gemaakt betreffende het legionellabeheer binnen de nieuwbouw (GW, ZA en algemene ruimtes) en de

Nadere informatie

BUNGALOWPARK DE EGELSHOEK 1

BUNGALOWPARK DE EGELSHOEK 1 VERENIGING VAN EIGENAARS BUNGALOWPARK DE EGELSHOEK 1 Graaf Floris V weg 32 3739 NB HOLLANDSCHE RADING Overzicht Legionellabeheersmaatregelen April 2011 1 Table of Contents Algemeen... 3 Controle... 3 Keerkleppen...

Nadere informatie

Natte koeltorens en legionella

Natte koeltorens en legionella Natte koeltorens en legionella Is het nu goed geregeld met toezicht en handhaving? DCMR Milieudienst Rijnmond - Yvonne Jansen 4 december 2014 DCMR Milieudienst Rijnmond De gezamenlijke omgevingsdienst

Nadere informatie

Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3

Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3 Inhoud Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3 Oscar Nuijten Projectcoördinator, ISSO Wat is ISSO? Wetgeving legionellapreventie proceswater ISSO 55.3 Risicoanalyse en beheersmaatregelen

Nadere informatie

WATERKWALITEIT IN DE ZORGSECTOR

WATERKWALITEIT IN DE ZORGSECTOR WATERKWALITEIT IN DE ZORGSECTOR Technische Analyse Opbouw /inplanting Minimale vereisten zijn hydraulisch plan van de sanitaire installatie en inplantingen van de toestellen Materiaalkeuze van de leidingen/boilers/buffervaten

Nadere informatie

Bikker Advies & Consultancy. Legionella Preventie. Presentatie Leo Bikker

Bikker Advies & Consultancy. Legionella Preventie. Presentatie Leo Bikker Legionella Preventie Presentatie Leo Bikker Introductie Oud Inspecteur Waterleidingbedrijf Oasen Oud bestuurlid Stichting Veteranenziekte Lid van LOPL Docent Kenteq en ISSO Adviseur Levend Water Programma.

Nadere informatie

Samenvatting. Veteranenziekte

Samenvatting. Veteranenziekte Samenvatting Na de epidemie van legionellapneumonie die in 1999 uitbrak onder bezoekers van de West-Friese Flora in Bovenkarspel, heeft de minister van VWS advies gevraagd aan de Gezondheidsraad. De minister

Nadere informatie

Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL

Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL VSKO/Dienst Beleidscoördinatie/04.13 Brussel, 22 november 2004 MEDEDELING 1 VOORKOMEN VAN DE VETERANENZIEKTE OF LEGIONELLOSE

Nadere informatie

Alternatieve legionella preventie

Alternatieve legionella preventie legionellapreventie Hans van Wolferen Beoordelingsrichtingen voor alternatieve technieken Alternatieve legionella preventie In de meeste leidingwaterinstallaties is legionellapreventie volgens het thermische

Nadere informatie

Legionellapreven,e bij scholen, kantoren en andere niet- prioritaire loca,es niet nodig interpreta,e zorgplicht Drinkwaterwet

Legionellapreven,e bij scholen, kantoren en andere niet- prioritaire loca,es niet nodig interpreta,e zorgplicht Drinkwaterwet Legionellapreven,e bij scholen, kantoren en andere niet- prioritaire loca,es niet nodig interpreta,e zorgplicht Drinkwaterwet Alvin Bartels, Marjolijn Schalk, Petra Brandsema, Helma Ruijs (RIVM- Centrum

Nadere informatie

de dynamiek van water oplossingen voor legionella preventie

de dynamiek van water oplossingen voor legionella preventie de dynamiek van water oplossingen voor legionella preventie 2 omgaan met legionella Zekerheid Schoon of besmet water, met het blote oog kunnen we het niet van elkaar onderscheiden. Toch willen we graag

Nadere informatie

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG Datum 23 oktober 2014 Onderwerp Regeldruk bij legionellabeheersing Uw kenmerk

Nadere informatie

Doucheset monteren. Materialen Gereedschap. Accuboormachine. Doucheset. Teflontape. Waterpas. Siliconen Kit. Potlood. Rubber hamer

Doucheset monteren. Materialen Gereedschap. Accuboormachine. Doucheset. Teflontape. Waterpas. Siliconen Kit. Potlood. Rubber hamer Doucheset monteren Doucheset monteren Materialen Gereedschap Doucheset Teflontape Siliconen Kit Accuboormachine Waterpas Potlood Rubber hamer Platte schroevendraaier Steeksleutel Rolmaat Inbussleutel http://bit.ly/297zy6d

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. BRANDBLUSINSTALLATIES Algemeen. Met betrekking tot brandblusinstallaties is in artikel 4.5 van NEN 1006 (2015) het volgende gesteld:

WATERWERKBLAD. BRANDBLUSINSTALLATIES Algemeen. Met betrekking tot brandblusinstallaties is in artikel 4.5 van NEN 1006 (2015) het volgende gesteld: Herziening van juni 2004 WATERWERKBLAD BRANDBLUSINSTALLATIES Algemeen WB 4.5 DATUM: JAN 2018 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot brandblusinstallaties is in artikel 4.5 van NEN 1006 (2015) het

Nadere informatie

Legionella preventie op het werk.

Legionella preventie op het werk. Legionella preventie op het werk. Nathalie Hoef Medisch milieudeskundige Vlaams Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Afdeling Toezicht Volksgezondheid West-Vlaanderen

Nadere informatie

Legionella pneumophila. S.G.S Vreden, MD, PhD

Legionella pneumophila. S.G.S Vreden, MD, PhD Legionella pneumophila S.G.S Vreden, MD, PhD Legionella pneumophila, established in 1976 Legionella is een aerobe, gram negatieve bacterie Familie Legionellaceae heeft 50 species, met ruim 70 serogroups.

Nadere informatie

Controle van leidingwaterinstallaties

Controle van leidingwaterinstallaties Controle van leidingwaterinstallaties Cursusboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, november 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 8.3 Niets

Nadere informatie

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 25 september 2009 Status Definitief

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 25 september 2009 Status Definitief Controleresultaten Legionellapreventie 2009 Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken Datum 25 september 2009 Status Definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Schoon en Veilig

Nadere informatie