Bikker Advies & Consultancy. Legionella Preventie. Presentatie Leo Bikker

Transcriptie

1 Legionella Preventie Presentatie Leo Bikker

2 Introductie Oud Inspecteur Waterleidingbedrijf Oasen Oud bestuurlid Stichting Veteranenziekte Lid van LOPL Docent Kenteq en ISSO Adviseur

3 Levend Water

4 Programma. Algemene info historie- theorie Praktijk met voorbeelden en foto s Besmettingsrisico s Alternatieve technieken oplossingen??? Controle beveiligingen Nieuwbouw en bestaand Hoe verricht je een inspectie Monstername

5 EERSTE ONTDEKKING Historie: Eerste uitbraak in US Philadelphia 1976 Nadien nog diverse uitbraken Rapport Legionellose van de gezondheidsraad (o.a. Prof.dr. Ir. Dick v/d Kooij) Febr ramp Flora Bovenkarspel Recent; Warstein Duitsland (2013)

6 Monument Bovenkarspel Historie in vogelvlucht;

7 Uitreiking Award 2006

8 Wat is legionella? Legionella is een bacterie. Parasiet Aantal soorten >53 Pneumophila en Non Pneumophila Sero type 1 ca 90 % besmettingen. Ca 90 % aantoonbaar urine antigeentest.

9 Spoedeisende hulp

10 Legionellabacterie Legionella s zijn staafvormige, beweeglijke bacteriën die leven in grondwater en (zoet) oppervlaktewater. De bacteriën hebben een lengte van 2 tot 20 micron en een doorsnede van 0,3 tot 0,9 micron

11 Groei-factoren water (potgrond) zuurstof temperatuur PH waarde sediment en biofilm verblijftijd water stilstand/stagnatie

12 Protozoa en amoebe Legionella wordt opgegeten door protozoën en amoeben die de biofilm begrazen. Legionella vermenigvuldigt zich in de protozoën en amoeben (parasiteren). Uiteindelijk komen de bacteriën weer vrij in het water. L. pneumophila serogroep 1, delend in een amoebe (x ) (Barry S. Fields, Centre for disease control)

13 Bacteriegroei en temperatuur warmtapwater 60 Snelle decimering koeltorens douches, mengwater Trage decimering Trage uitgroei Snelle uitgroei bevochtiging drinkwater (in gebouw) drinkwater (inname) <20 Optimale uitgroei Snelle uitgroei Trage uitgroei Overleving

14 Verhoogde kans groei S449 S450K Legionella

15 Besmettingsbronnen Drinkwater Proceswater Koeltorens Fonteinen Luchtbevochtiging Alle vernevelingstoestellen Potgrond (uitzonderlijk)

16 Levende organismen in waterleidingen

17 Incubatietijd 2 tot maximaal 21 dagen. Pontiac Fever binnen 4 uur al kans op ziekteproces. Deze ziekte verloopt onschuldig. De ernstige vorm; Legionella-ziekte (longontsteking) (mortaliteit tussen de 10 en 30%)

18 Ziekte verschijnselen HOOFDPIJN SPIERPIJN DROGE HOEST KORTADEMIG KOORTS 39 a 40 GRADEN VERWARDHEID

19 Wetgeving Meldplicht monsters (1000 kve) BRL 6010 verplicht voor HR Drinkwaterwet Bouwbesluit Nen 1006 Waterwerkbladen (www. Infodwi.nl) Aansluitvoorwaarden wl. bedrijven

20 Voorschriften leidingwaterinstallaties Woningwet + Bouwbesluit (2012) Drinkwaterwet + Drinkwaterbesluit + 4 Regelingen (2011) (Model) Aansluitvoorwaarden (2004) NEN 1006 AVWI (A2-2009) Waterwerkbladen WB-3.8 en 1.4G ISSO-55.1, 55.2 en 30.5 Checklist hotspots ISSO-SBR-811 Beoordelingsrapporten WB-3.8 Inspectierichtlijn* (2010) Kleintje Legionellapreventie

21 ISSO-publicaties 55.1 Legionellapreventie leidingwater 55.2 Zorgplicht Legionellapreventie 55.3 Legio.prev. in klimaatinstallaties 55.4 Alternatieve technieken 55.5 Beheer en onderhoud collectieve installaties

22 Vervolg Isso publicaties 30.5 Legionellacode voor woninginstallaties 811 Hotspotvrij ontwerpen, bouwen en installeren (ISSO/SBR) Kleintje Legionella

23 Legionellapreventie hoog risicocategorie Prioritaire installaties Drinkwaterbesluit Hoofdstuk 4 artikel 35 Instellingen als bedoeld in WTZi Zorginstellingen aangewezen in Regeling legiopreventie Gebouwen met logiesfunctie Gebouwen met woonfunctie, bedrijfsmatig > 5 personen pensions, B&B

24 vervolg Opvangcentra asielzoekers Gebouwen met celfunctie Badinrichtingen Kampeerterreinen Jachthavens Openbare douchefaciliteiten voor het wegvervoer

25 Wetgeving Legionellapreventie Leidingwater Proceswater Zwembadwater Min. Infrastructuur en Milieu Drinkwaterbesluit ILT Inspectie + Drinkwaterbedrijven ISSO 55.1 ISSO 55.2 SZW Arbowet Wet milieubeheer Arbeidsinspectie AI-32 (SDU) (ISSO 55.3) Min. Infra en Milieu BHVBZ Provincie Modelplan Hoog/midden risicocat. Legionella-preventie Laag risicocategorie Zorgplicht

26 Legionellapreventie hoog risicocategorie Hoofdstuk 4 Drinkwaterbesluit: eis van < 100 kve/l op aerosolvormende tappunten (art. 36) verplichting tot Risicoanalyse (door BRL 6010 gecertificeerd persoon/bedrijf) (art. 37) verplichting tot opstellen Beheersplan (door BRL 6010 gecertificeerd persoon/ bedrijf) bij geconstateerde risico s (art. 38) verplichting registratie in Logboek (art. 40)

27 Legionellapreventie hoog risicocategorie Hoofdstuk 4 Drinkwaterbesluit: Tenminste 2 x per jaar verplichte monstername (bij gebruik 7 maanden 1 x per jaar) Nieuwe risiocoanalyse bij relevante wijziging installatie of gebruik (binnen 3 maanden) Bij overschrijding 1000 kve: eigenaar informeert Inspecteur inspecteur kan bepalen dat verbruikers geïnformeerd moeten worden

28 Legionellapreventie laag risicocategorie Zorgplicht levering deugdelijk drinkwater Geen micro-organismen in hoeveelheden die nadelige effecten op de volksgezondheid kunnen hebben Randvoorwaarden voor goede invulling zorgplicht: NEN Water-werkbladen aansluitvoorwaarden Drinkwater juist gebruik en beheer van de collectieve installatie Hulpmiddel voor toetsing: 55.2

29 Beheersconcepten legionella-preventie

30 Beheersconcepten Art. 44 Drinkwaterbesluit 1. thermisch, fysisch en fotochemisch beheer 2. elektrochemisch beheer 3. chemisch beheer Concepten 2 en 3 mogen pas toegepast worden na schriftelijk en gemotiveerd oordeel legionella-adviseur 1 ladder van VROM 2 3

31 Beheersconcepten bij legionellapreventie Fysisch (BRL K ) ultraviolet licht (UV) ultrafiltratie (UF) Fotochemisch UV + titaniumoxide AOT Electrochemisch (BRL K ) anodische oxidatie koper/zilver ionisatie Chemisch

32 Thermisch beheer leidingwater Regelmatige doorstroming minimaal wekelijks Drinkwater onder 25 ºC Warmtapwater 60 ºC of hoger ook op alle retouren van circ.systemen Mengwater tussen 25 en 60 ºC en meer dan 1 liter: wekelijks thermische desinfectie Mengwater minder dan 1 liter: wekelijks gebruik (zonodig spoelen)

33 Thermisch beheer leidingwater Preventieve thermische desinfectie Periodiek doden van eventueel aanwezige Legionella en biofilm in water en installatiedeel Spoelen Periodiek verversen van water in leidingen zodat eventuele Legionella-concentraties laag blijven Gedurende standtijd tot 60ºC of hoger verwarmen van water en installatiedeel Doorstromen leidingen tot aan tappunten stabiele (eind-) temperatuur is bereikt + 10 sec. extra

34 Thermisch beheer leidingwater Temperatuur Standtijd t.b.v. preventieve thermische desinfectie 60 C 20 minuten 65 C 10 minuten 70 C 5 minuten

35

36 Thermisch beheer leidingwater Preventieve thermische desinfectie mengwater Opties werkwijze voor uittapleidingen: Continue doorstroming Interval doorstroming Externe of interne verwarming (trace heating)

37 Thermisch beheer leidingwater Uitvoering doorstroming: drink water warm water circulatie leiding >= 1 meter verhogen instelling thermostaat of omloop met magneetklep warm water over mengautomaat Omsteldriewegkraan Thermostatisch mengtoestel Tappunten compact uitvoeren

38 Alternatieve technieken aandachtspunten Fysisch/chemische technieken hebben werking in gehele installatie na doseerpunt bestrijden Legionella in waterfase en biofilm toepassing op leveringspunt of in toevoer naar een installatiedeel rekening houden met ongewenste neveneffecten

39 Filter

40 Alternatieve technieken Beheersaspect: Filter in douchekop Regelmatig vervangen filter

41 Alternatief filter

42 UV

43 uv

44 Koper Zilverionisatie Cu/Ag

45 Bacterie

46 Fouten/problemen Vervuilingen Hotspots (Stads en vloerverwarming). Dode leidingen (o.a. haspels). Defecte beveiligingen. Cv vulpunten. Nieuwbouw; ontwerp en aanlegfouten

47 Wat is hier fout?

48 Hygiënisch?

49 Crossconnection

50 Fac apparatuur

51 Foto watermeter Bikker Advies & Consultancy

52 Besmettings en vervuilings risico s Rotterdam scheepvaartkwartier cruise schip thans vaak noro like virus. Watertorens duif Amerika lijk in bassin Pompstation ivm grondboring Hulk Sauna s -- Spa s

53 Vervolg besmettingsrisco s Watermuseum Boerderij; crossconnections gaswassers Warmwater toilet school Chloor in leiding hk brabant ontsmetting bejaardenhuis. Bijna dode antivries in koffie Methylbromide tuinbouw 1980 Brandkranen insluiseffcet

54 Vervolg besmettingen Tandarts bezoek Belgie Curacao Villa Arena Sauna Ridderkerk Tante Laury Amstel Hotel Okura

55 Vervolg besmettingen Booreiland Reiswereld Anvr Cruise schepen.

56 Tandartsstoel

57

58 Vuil in een leidingnet

59 Bikker Advies & Consultancy Vervuiling waterleiding

60 Grondleiding

61 Dode dieren in meterput

62

63 Verbinding t stuk

64 Bikker Advies & Consultancy

65 Rookgasafvoer en dode leiding

66 Cv- platdak- afvoer

67 Waterleiding bij cv verdeler

68 Hotspots

69 Leidingschachten

70 Dl en meteropstelling in cv ruimte

71 Aansluiting ziekenhuis

72 Drinkwater reservoir Geen dode hoeken (ronde hoeken) Goede doorstroming Niveaumeting bij voorkeur geen peilbuis Filter op beluchting Waterslot en vliegengaas in overloop Temperatuur < 25 o C Opstelruimte ventileren Jaarlijks reinigen en desinfecteren

73

74

75 Dode leiding

76

77 Werkwijze ISSO 55.1 en 55.2 Verzamelen gegevens tekeningen, gebruiksgegevens, visuele inspectie, controle en meting Uitvoeren risicoanalyse beperkt en/of uitgebreid Eventuele aanpassingen Beheersmaatregelen beheersinstructie Beheer logboek

78 In kaart brengen installatie Leg leidingbeloop naar ieder tappunt vast Maak foto s Achterhaal weggewerkte leidingen Bepaal: ü ü ü ü ü ü ü ü afgedopte leidingen EA-beveiligingen in aansluiting bsh + afstand 0,15 m andere beveiligingen zoals inlaatcombinaties, keerkleppen e.d. leeftijd / onderhoudsstaat van beveiligingen kwaliteit isolatie circulatiesysteem inregelafsluiters temperatuuropnemers mogelijkheid verwijderen sediment uit boilers > 100 l

79 Bepaling temperaturen Temperaturen in leidingschachten en verlaagd plafonds Zijn leidingen weggewerkt in vloeren/wanden samen met verwarmingsleidingen Verloop van uitstroomtemperatuur tappunt aan einde lange leiding meten Inschatten plaats van hotspot als T > 25 o C

80 Indeling risicoanalyse Leverings grens WW-systeem grens Risicofactoren? Aërosolvorming? grondstof warmtapwaterbereiding drinkwaterinstallatie warmtapwaterinstallatie tappunten hoofdfunties Drinkwater Warmtapwater Mengwater Beperkte risicoanalyse Uitgebreide risicoanalyse

81 Opbouw/aanpak ISSO 55.1/2 Beperkte Risicoanalyse HOOFDROUTE 1 ja Aërosolvorming? nee ja Beperkt aantal punten met aërosolvorming? nee Hoofdvarianten aanpak: - Segmentering - Plaatselijke desinfectie Risicoanalyse voor gehele installatie Resultaten Resultaten risicoanalyse risicoanalyse vastleggen, Inclusief inclusief eventuele Beheersmaatregelen beheersmaatregelen (hoofdstuk 6)

82 Geen tappunten met aërosolvorming Beperkte Risicoanalyse ROUTE 2 ja Aërosolvorming? nee Resultaten beperkte risicoanalyse vastleggen, geen beheersmaatregelen, evt. controleren verzegeling bedieningsafsluiters brandslanghaspels

83 Mengleidingen Leidingen niet langer maken dan 5 meter; dit is gebaseerd op een maximale leidinginhoud van 1 liter

84 Isoleren

85 Isoleren Uittapleidingen warmwater niet isoleren 1 mtr vanaf circ systeem

86 Warmwaterbereiding (55.2) Toestel Watertemp. Beoordeling Maatregelen Doorstroom Alle temp. Geen risico Geen Voorraad >= 60ºC Geen risico Per jaar controle T- instelling en regeling en controle sediment en kalk < 60ºC Risico + Per week preventieve thermische desinfectie

87 Warmwater circulatiesysteem Bedrijfswijze Beoordeling Maatregelen Continu >= 60ºC Geen risico Per maand / jaar meten retourtemp. Per jaar controle opnemers Continu < 60ºC Groot risico + Per week preventieve thermische desinfectie

88 Monstertechnieken MONSTER OP KWEEK UITSLAG NA CA 12 DAGEN Q PCR ONDERZOEK OP DNA FISH DNA DETECTIEGRENS NORM 100 KVE/L WAARDE VAN DEZE NORM?

89 Kweekplaat Voedingsbodem selectief 7 dagen bij 35 ºC Iedere kolonie is één kve kolonie vormende eenheid

90

91 Beheersplan Monstername 55.1 Aantal tappunten in installatie Aantal meetpunten T/m > Normoverschrijdingen melden aan VROM-Inspectie

92 Aantonen aanwezigheid Monstername aan tappunten 1 l laten doorstromen Kweekmethoden vlgs. NEN 6265 (7 10 dagen) Door geaccrediteerd laboratorium NEN-EN-ISO/IEC 17025:2005 of gelijkwaardig

93 Vervolg monstername Monstername door personen die: geaccrediteerd zijn competent beschikken over de juiste materialen en apparatuur Alternatieve methoden nog in ontwikkeling

94 Inspectie van installatie Nieuwe installatie; vinger aan de pols houden Bestaand beheersplan. Aanpassingen Controles Werkblad 1.4 G

95 BESMETTING EN DAN?? Paniek!!! Ja of toch niet? Melden; intern - extern - wie? Pers: Openheid? Acties. Maatregelen Ontsmetten. Hoe en wie? Oorzaak???? Her-bemonstering. Wanneer? Beheersplan

96 Belangrijke websites nu ISSO www. info dwi.nl

97 Handleidingen Isso 55.1 Hoogrisico categorie Isso 55.2 Laagrisico categorie (scholen) Isso 55.3 Koeltorens Isso 55.4 Alternatieve technieken Isso 55.5 Beheer en onderhoud Isso 30.5 Woningen AI blad 32 Fonteinen koeltorens nooddouches proceswater.

98 EINDE PRESENTATIE. Dank voor uw aandacht. Leo D Bikker Oranjestraat HN Sliedrecht tel Mobiel mbikker@chello.nl Adviesburo BAC (Bikker Advies & Consultancy)