Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties

Transcriptie

1 ISSO-congres Alternatieve technieken tegen legionella Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties Mr. Wilfred Reinhold, Minisiterie van Infrastructuur en Milieu, directie Duurzaamheid Will Scheffer, namens het Landelijk Overlegorgaan Preventie Legionella (LOPL) Will Scheffer ISSO / LOPL - november 0 Initiatief LOPL: Basisdocument en Informatieblad Nadere uitleg wet- en regelgeving legionellapreventie in drink- en warm tapwater

2 Wet- en regelgeving / Norm en richtlijnen Wet- en regelgeving in directe of indirecte relatie tot Legionellapreventie in leidingwater: Drinkwaterwet (009): Drinkwaterbesluit (0): hfdst. III, zorgplichten kwaliteit drinkwater hfdst., zorgplichten kwaliteit drinkwater hfdst. 4, legionellapreventie Drinkwaterregeling (0): bijlage, meetprogramma, tabel IIId Regeling legionellapreventie in drinkwater en warm tapwater (0) Beleidsbrieven Wet- en regelgeving / Norm en richtlijnen Wet- en regelgeving in directe of indirecte relatie tot Legionellapreventie in leidingwater: Drinkwaterwet (009): hfdst. III, zorgplichten kwaliteit drinkwater Drinkwaterbesluit (0): hfdst., zorgplichten kwaliteit drinkwater hfdst. 4, legionellapreventie Drinkwaterregeling (0): bijlage, meetprogramma, tabel IIId Regeling legionellapreventie in drinkwater en warm tapwater (0) Beleidsbrieven Bouwbesluit 0 i.v.m. verwijzing naar NEN 006 Regeling Bouwbesluit 0 i.v.m. aanwijzing versie van NEN 006 NEN 006:00 +A:0 i.v.m. criteria thermisch beheer Waterwerkbladen, nadere uitwerking NEN 006 ISSO-publicatie 55.4 (0): technische richtlijnen en hulpmiddelen voor alternatieve technieken 4

3 Algemene zorgplicht voor deugdelijk drinkwater DRINKWATERWET, hoofdstuk III, art. 5 (collectieve watervoorziening) en art. 9 (collectief leidingnet) verwijzen naar artikel, lid : Het drinkwater bevat geen organismen, parasieten, of stoffen in aantallen per volume-eenheid of concentraties die nadelige gevolgen voor de volksgezondheid hebben. 5 Algemene zorgplicht voor deugdelijk drinkwater DRINKWATERWET, hoofdstuk III, art. 5 (collectieve watervoorziening) en art. 9 (collectief leidingnet) verwijzen naar artikel, lid : Het drinkwater bevat geen organismen, parasieten, of stoffen in aantallen per volume-eenheid of concentraties die nadelige gevolgen voor de volksgezondheid hebben. DRINKWATERBESLUIT: anuit die algemene zorgplicht geldt voor prioritaire installaties (art. 5) de verplichte legionellapreventie beschreven in hfdst. 4. Toelichting hfdst., art. en : De eigenaar die niet onder de reikwijdte van artikel 5 valt, en die dus ook niet aan verplichte legionellapreventie hoeft te voldoen, maar die vanuit de algemene zorgplicht voor deugdelijk drinkwater toch preventieve maatregelen wil nemen, is verplicht om voor ander beheer dan thermisch beheer, de in artikel 44 opgenomen volgorde van de beheersmaatregelen aan te houden. 6

4 Thermisch beheer: gebruikelijke aanpak zorgplicht DRINKWATERBESLUIT, hoofdstuk, Alle locaties met (collectieve watervoorziening of collectief leidingnet =) collectieve leidingwaterinstallatie Gebruikelijke aanpak om aan algemene zorgplicht te voldoen, is het thermisch beheersconcept BOUWBESLUIT 0 (Regeling BB 0) NEN 006: 00 +A:0. koudwatertemperatuur 5 C*. warmwatertemperatuur 60 C. geen dode/ongebruikte leidingen 4. wekelijks gebruik ** * geldt ook voor warmwateruittapleidingen ** uitwerking voorschrift..4 van NEN 006 in Waterwerkblad WB. 7 Thermisch beheer: ook aanpak Legionellapreventie DRINKWATERBESLUIT, hoofdstuk 4, Artikel 5, Reikwijdte: opsomming van instellingen met collectieve leidingwaterinstallatie waarop bovendien hoofdstuk 4 van toepassing is, de zogenoemde prioritaire instellingen Gebruikelijke aanpak om groei van legionellabacterie te voorkomen: thermisch beheer oorschriften Artikel 7. Legionella-risicoanalyse door BRL 600 gecertificeerd bedrijf Artikel 8. Legionella-beheersplan door BRL 600 gecertificeerd bedrijf REGELING LEGIONELLAPREENTIE Artikel 5 verwijst voor voorschriften legionella-risicoanalyse naar bijlage. Beheersmaatregelen gericht op thermisch beheer Artikel 40. Uitvoering maatregelen, logboek 8 4

5 Alternatieve beheersconcepten legionellapreventie DRINKWATERBESLUIT, hoofdstuk 4, Alle locaties (dus ook de niet-prioritaire) met collectieve leidingwaterinstallatie Indien alternatieve beheersconcept, dan toe te passen techniek met certificaat op basis van BRL K400 (deel of ) oorschriften Artikel 7. Legionella-risicoanalyse door BRL 600 gecertificeerd bedrijf Artikel 8. Legionella-beheersplan, aangepast met de aspecten van de betreffende alternatieve techniek, incl. meetprogramma tabel IIId, bijlage, DWR door BRL 600 gecertificeerd bedrijf Artikel 40. Uitvoering maatregelen, logboek REGELING LEGIONELLAPREENTIE Artikel 5 verwijst voor voorschriften legionella-risicoanalyse naar bijlage. Beheersmaatregelen gericht op thermisch beheer 9 (Alternatieve) en en technieken BEHEERSCONCEPT: wijze van legionellapreventie gebaseerd op een bepaalde techniek. BEHEERSCONCEPTEN TECHNIEKEN A. Thermisch beheer Alternatieve B. Fysisch beheer U-licht membraanfiltratie pasteurisatie C. Fotochemisch beheer U-licht in combinatie met titaniumoxide D. Elektrochemisch beheer koper-zilverionisatie anodische oxydatie elektrodiafragmalyse (vorm van anodische oxydatie) E. Chemisch beheer chloordioxide monochloramine waterstofperoxide 0 5

6 Begrippen POORTWACHTERCONCEPT BRL K400, deel : de alternatieve fysische en fotochemische methode voor legionellapreventie die de nageschakelde installatie scheidt van de rest van de installatie. EA EA A In voedende leiding van de gehele installatie of deel van de installatie. Kenmerk: leidingwater wordt plaatselijk ontdaan van legionella door: - tegenhouden, of - inactiveren,of - afdoden POORTWACHTER niet-aerosolvormend tappunt aerosolvormend tappunt Begrippen GEBRUIKSPUNTCONCEPT BRL K400, deel : de alternatieve fysische methode voor legionellapreventie die wordt toegepast in de uittapleiding naar een enkelvoudig of meervoudig tappunt waarbij telkens de inhoud van de leiding tussen apparatuur (A) en tappunt (T) minder bedraagt dan liter (dan wel een leidinglengte minder dan 5 meter). A EA EA Afstand A - T 5 m A T A A T T T Afstand A - T = m 5 m A - T = 4 m 5 m A- T 5 m GEBRUIKSPUNT- TECHNIEKEN niet-aerosolvormend tappunt aerosolvormend tappunt A Afstand A - T 5 m A - T 5 m A- T 5 m T T T 6

7 olgorde beheersconcepten DRINKWATERBESLUIT, hoofdstuk 4, Alle locaties (dus ook de niet-prioritaire) met collectieve leidingwaterinstallatie oorschriften Artikel 44. olgorde beheersmaatregelen: gaat over een bepaalde volgorde (ladder) voor de verschillende beheersconcepten die, elk onder hun eigen specifieke voorwaarden, mogen worden toegepast. ladder Alternatieve beheersconcepten legionellapreventie DRINKWATERBESLUIT, hoofdstuk 4, Artikel 44, lid oorschrift GELIJKWAARDIGE PREENTIEE BEHEERSCONCEPTEN thermisch, fysisch en fotochemisch - prioritair nieuwbouw en bestaande bouw - niet-prioritair nieuwbouw en bestaande bouw 4 7

8 Alternatieve beheersconcepten legionellapreventie DRINKWATERBESLUIT, hoofdstuk 4, Artikel 44 oorschrift TOELATING DOOR HET Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) voor het gebruik van een bepaalde fotochemische, elektrochemische of chemische techniek op een bepaalde type locatie. Toelating thans voor: één fotochemische techniek ter preventie, op alle locaties meerdere elektrochemishe technieken ter bestrijding op uitsluitend bestaande prioritaire locaties 5 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Artikel 44, lid : trede Artikel 44, lid : trede Artikel 44, lid : trede 6 8

9 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder).drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte Toepassing van de alternatieve technieken in relatie tot de criteria voor het thermisch beheer a. Warmwateruittapleiding moet na gebruik afkoelen tot ten hoogste 5 C 7 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Wanneer naar volgende trede?.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte 8 9

10 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Eerste trede.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte alle NIEUWBOUW 9 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Eerste trede.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte alle NIEUWBOUW A. Thermisch = moet voldoen aan criterium 0 0

11 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Eerste trede.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte alle NIEUWBOUW B. Fysisch * (b) A. Thermisch * Bij verlaging temp. naar minimaal 50 C moet voldaan worden aan beleidsbrief ROM van okt. 008 b. Wanneer inhoud van leiding, waarop geen tappunt is aangesloten voor consumptie of hygiënische doeleinden, niet wekelijks wordt ververst, dan aan het begin een controleerbare keerklep (EA). DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Eerste trede.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte alle NIEUWBOUW B. Fysisch * (b) A. Thermisch * Bij verlaging temp. naar minimaal 50 C moet voldaan worden aan beleidsbrief ROM van okt. 008 b. Wanneer inhoud van leiding, waarop geen tappunt is aangesloten voor consumptie of hygiënische doeleinden, niet wekelijks wordt ververst, dan aan het begin een controleerbare keerklep (EA).

12 Beleidsbrief oktober 008: aanpassing LBP Naast voorwaarden (waarvan een enkele is achterhaald door wetgeving per juli 0), tevens beperking beheersmaatregelen: spoelen niet meer vereist bij langdurig stilstaand water * temp. warmtapwater kan verlaagd worden tot 50 C mengwatersysteem > 5 meter niet meer thermisch spoelen * om legionellarisico s te beheersen Bouwbesluit 0: Formele gelijkwaardigheidsverklaring BOUWBESLUIT 0 (eerdere dia) NEN 006: 00 +A:0 - koudwatertemperatuur 5 C* - warmwatertemperatuur 60 C - geen dode/ongebruikte leidingen - wekelijks gebruik ** * geldt ook voor warmwateruittapleidingen ** uitwerking voorschrift..4 van NEN 006 in Waterwerkblad WB. Om te mogen afwijken van de temperatuureis van 60 C moet formeel een beroep worden gedaan op de gelijkwaardigheidsbepaling volgens artikel. van het Bouwbesluit 0. De Beleidsbrief van ROM van oktober 008 kan hiervoor worden aangehaald. 4

13 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Eerste trede.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte alle NIEUWBOUW C. Fotochemisch B. Fysisch * (b) A. Thermisch 5 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Eerste trede.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte alle BESTAANDE BOUW A. Thermisch 6

14 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Eerste trede.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte alle BESTAANDE BOUW B. Fysisch X* * (b) A. Thermisch X* = er kan niet worden voldaan aan criterium * zie beleidsbrief ROM van okt. 008, ook bij verlaging temperatuur naar minimaal 50 C 7 Beleidsbrief oktober 008: aanpassing LBP erdere beperking beheersmaatregelen: spoelen niet meer vereist bij langdurig stilstaand water * temp. warmtapwater kan verlaagd worden tot 50 C mengwatersysteem > 5 meter niet meer thermisch spoelen geen maatregelen nodig tegen opwarming koud water * * om legionellarisico s te beheersen 8 4

15 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Eerste trede.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte alle BESTAANDE BOUW C. Fotochemisch X B. Fysisch X * (b) A. Thermisch X = er kan niet worden voldaan aan criterium 9 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Wanneer naar volgende trede?.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte BESTAANDE BOUW alleen prioritaire locaties 0 5

16 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Wanneer naar volgende trede?.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte BESTAANDE BOUW alleen prioritaire locaties C. Fotochemisch B. Fysisch X X * (b) Wanneer het niet mogelijk is om aan criterium en/of te voldoen, en bestrijding door concepten A, B of C naar schriftelijk en A. Thermisch gemotiveerd oordeel van BRL 600 gecertificeerd bedrijf niet mogelijk is, dan naar trede. Gemotiveerd oordeel door gecertificeerd bedrijf Een herhaalde overschrijding van de in art. 6 van het DWB genoemde norm (00 kve legionellabacteriën per liter van de soorten genoemd in art. 4 van de Regeling) die is vastgelegd in het logboek terwijl: alle aanpassingen zijn uitgevoerd die redelijkerwijs gevergd kunnen worden om de installatie te laten voldoen aan de geldende technische voorschriften; 6

17 Gemotiveerd oordeel door gecertificeerd bedrijf Een herhaalde overschrijding van de in art. 6 van het DWB genoemde norm (00 kve legionellabacteriën per liter van de soorten genoemd in art. 4 van de Regeling) die is vastgelegd in het logboek terwijl: alle aanpassingen zijn uitgevoerd die redelijkerwijs gevergd kunnen worden om de installatie te laten voldoen aan de geldende technische voorschriften; de installatie op een deugdelijke wijze wordt beheerd, en Gemotiveerd oordeel door gecertificeerd bedrijf Een herhaalde overschrijding van de in art. 6 van het DWB genoemde norm (00 kve legionellabacteriën per liter van de soorten genoemd in art. 4 van de Regeling) die is vastgelegd in het logboek terwijl: alle aanpassingen zijn uitgevoerd die redelijkerwijs gevergd kunnen worden om de installatie te laten voldoen aan de geldende technische voorschriften; de installatie op een deugdelijke wijze wordt beheerd, en in de praktijk ondervonden is danwel redelijkerwijs verwacht mag worden dat het toepassen van fysische of fotochemische technieken op de betreffende locatie onvoldoende effect heeft. 4 7

18 Gemotiveerd oordeel door gecertificeerd bedrijf In toelichting op art. 6 van het DWB: biocioden (lees hier elektrochemisch beheer) mogen alleen daar worden gebruikt waar legionellaproblemen structureel zijn en redelijkerwijs niet op een andere manier kunnen worden opgelost. Principe milieuwetgeving kan worden gevolgd: technisch (zonder financiële afweging) én praktisch (met financiéle afweging) best haalbaar. 5 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Wanneer naar volgende trede?.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte BESTAANDE BOUW alleen prioritaire locaties E. Elektrochemisch X ** X C. Fotochemisch B. Fysisch X X * (b) Wanneer het niet mogelijk is om aan criterium en/of te voldoen, en bestrijding door concepten A, B of C naar schriftelijk en A. Thermisch gemotiveerd oordeel van BRL 600 gecertificeerd bedrijf niet mogelijk is, dan naar trede. ** erlaging temp. naar minimaal 50 C alleen met toestemming ministerie I&M. 6 8

19 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Wanneer naar volgende trede?.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte BESTAANDE BOUW alleen prioritaire locaties E. Elektrochemisch X ** X Wanneer het niet mogelijk is om aan criterium en/of te voldoen, en bestrijding door concept E naar schriftelijk en gemotiveerd oordeel van BRL 600 gecertificeerd bedrijf niet mogelijk is, dan naar trede. C. Fotochemisch B. Fysisch X X * (b) Wanneer het niet mogelijk is om aan criterium en/of te voldoen, en bestrijding door concepten A, B of C naar schriftelijk en A. Thermisch gemotiveerd oordeel van BRL 600 gecertificeerd bedrijf niet mogelijk is, dan naar trede. 7 DWB, artikel 44. olgorde beheersmaatregelen (ladder) Wanneer naar volgende trede?.drinkwater < 5 C (a). Warmtapwater > 60 C. Geen dode/ ongebruikte BESTAANDE BOUW alleen prioritaire locaties D. Chemisch*** X ** X E. Elektrochemisch X ** X Wanneer het niet mogelijk is om aan criterium en/of te voldoen, en bestrijding door concept E naar schriftelijk en gemotiveerd oordeel van BRL 600 gecertificeerd bedrijf niet mogelijk is, dan naar trede. C. Fotochemisch B. Fysisch X X * (b) Wanneer het niet mogelijk is om aan criterium en/of te voldoen, en bestrijding door concepten A, B of C naar schriftelijk en A. Thermisch gemotiveerd oordeel van BRL 600 gecertificeerd bedrijf niet mogelijk is, dan naar trede. ** erlaging temp. naar minimaal 50 C alleen met toestemming min. I&M. *** Nog geen Ctgb toelating beschikbaar 8 9

20 Praktische toepassing beheersconcepten en technieken Techniek Doel Toepassingen Toegestaan op locatie Nieuwe of bestaande locatie poortwachter gebruikspunt prioritair niet-prioritair nieuwbouw bestaand 9 Praktische toepassing beheersconcepten en technieken Techniek Doel Toepassingen Toegestaan op locatie Nieuwe of bestaande locatie poortwachter gebruikspunt prioritair niet-prioritair nieuwbouw bestaand Legionellapreventie A. Thermisch nvt v v v v 40 0

21 Praktische toepassing beheersconcepten en technieken Techniek Doel Toepassingen Toegestaan op locatie Nieuwe of bestaande locatie poortwachter gebruikspunt prioritair niet-prioritair nieuwbouw bestaand Legionellapreventie B. Fysisch U-licht membraanfiltratie pasteurisatie v v v v v v A. Thermisch nvt v v v v 4 Praktische toepassing beheersconcepten en technieken Techniek Doel Toepassingen Toegestaan op locatie Nieuwe of bestaande locatie poortwachter gebruikspunt prioritair niet-prioritair nieuwbouw bestaand Legionellapreventie C. Fotochemisch U-licht in combinatie met titaniumoxide B. Fysisch U-licht membraanfiltratie pasteurisatie v - v v v v v v v v v v A. Thermisch nvt v v v v 4

22 Praktische toepassing beheersconcepten en technieken Techniek Doel Toepassingen Toegestaan op locatie Nieuwe of bestaande locatie poortwachter gebruikspunt prioritair niet-prioritair nieuwbouw bestaand Bestrijding legionella en biofilm Legionellapreventie D. Elektrochemisch koper-zilverionisatie anodische oxidatie elekrtodiafragmalyse C. Fotochemisch U-licht in combinatie met titaniumoxide B. Fysisch U-licht membraanfiltratie pasteurisatie - - v* - - v* v - v v v v v v v v v v A. Thermisch nvt v v v v * In toelatingen door de Ctgb bepaald om alleen te mogen worden ingezet op prioritaire installaties en niet preventief 4 Praktische toepassing beheersconcepten en technieken Techniek Doel Toepassingen Toegestaan op locatie Nieuwe of bestaande locatie poortwachter gebruikspunt prioritair niet-prioritair nieuwbouw bestaand Bestrijding legionella en biofilm Bestrijding legionella en biofilm Legionellapreventie E. Chemisch chloordioxide monochloramine waterstofperoxide D. Elektrochemisch koper-zilverionisatie anodische oxidatie elekrtodiafragmalyse C. Fotochemisch U-licht in combinatie met titaniumoxide B. Fysisch U-licht membraanfiltratie pasteurisatie v - - v v - v v v v v v v v v v A. Thermisch nvt v v v v 9944

23 oor alternatieve beheerstechnieken zijn een groot aantal voorwaarden van toepassing uit een omvangrijk pakket van regelgeving Woningwet Bouwbesluit 0 Regeling Bouwbesluit 0 NEN 006 BRL K 400- of - certificaat (toelating Ctgb) Alternatieve techiek ATA-certifcaat Drinkwaterwet Drinkwaterbesluit Regeling legionellapreventie Drinkwaterregeling Regeling materialen en chemicaliën Legionella risicoanalyse (aangepast) Legionellabeheersplan Logboek Door BRL 600 gecertificeerd bedrijf Beleidsbrieven 45 Uitgebreide informatie in het basisdocument en informatieblad Basisdocument te downloaden van Dank voor uw aandacht 46