ffi STnTEN '?,iffhorrand Ehf;E Lid Gedeputeerde Staten Onderzoeksresultaten project N59

Transcriptie

1 '?,iffhorrand Provinciale Staten STnTEN Lid Gedeputeerde Staten F. Vermeulen Contact F. Vermeulen Postadres Provinciehuis Postbus LP Den Haag T Datum t 9 DEC 1016 ", Ons kenmerk PZH (DOS ) Bijlagen 2 Onderwerp Onderzoeksresultaten project Geachte Statenleden, ln aanvulling op de aan u verzonden informatie over het BO MIRT (bestuurlijk overleg Meerjarenprogramma lnfrastructuur Ruimte en Transport ) tussen Rijk en Regio van 13 oktober 2016, informeer ik u over de stand van zaken van het project en reacties van gemeenten en Rijkswaterstaat. ln een quick scan zijn knelpunten in doorstroming en verkeersveiligheid onderzocht en zijn mogelijke maatregelen geschetst met een kostenindicatie. Deze onderzoeksresultaten zijn vervolgens verwerkt tot een Corridorplan Energy Highway, ter voorbereiding van en ingebracht als regionale prioriteit in het BO MIRT. Dat heeft, zoals u is gemeld, geleid tot de afspraak dat het Rijk met de regio het project verder onderzoekt. Bezoekadres Zu d-hollandple n AW Den Haag Tram I en de bu-slijnen 90, 385 en 386 stoppen dichtbij het prov nciehu s. Vanaf stat on Den Haag CS is het tien minuten lopen. De parkeerruimte voor auto's is beperkt. ffi Ehf;E Het Corridorplan Energy Highway wordt ondersteund door de gemeenten Goeree Overflakke en Schouwen-Duiveland en de provincie Zeeland. Rijkswaterstaat is gevraagd om meetgegevens beschikbaar te stellen en eigen kostenramingen voor de mogelijke maatregelen. Deze zijn nodig voor de verdere projectuitwerking. Tijdens het Notaoverleg op 28 november jl. over het lnfrastructuurfonds 2017 is de motie Hoogland/Visser ingediend en inmiddels aangenomen, waarin de regering wordt verzocht?e wensen van de regio - inclusief oeververbinding en - te beoordelen op de bijdrage aan de verbetering van de doorstroming fussen het regionale en landelijke wegennet, en met de regio afspraken te maken hoe bij een positieve beoordeling, deze projecten een plaats kunnen krijgen in het gebiedsprogramma Rotterdam- Den Haag."

2 I'i'jr"jHoILAND Ons kenmerk PZH Over de voortgang van het project en de afstemming met de programmatische aanpak Rotterdam-Den Haag, zal ik met de regio naarverwachting begin 2017 een overleg hebben met minister Schultz Van Haegen. Ter voldoening van mijn toezegging van 7 januari 20'15 ontvangt u hierbij het gezamenlijke corridorplan en de folder Energy Highway, waarin de resultaten van de quick scan zijn verwerkt. Hoogachtend, De heer F. Vermeulen Bijlagen Corridorplan Folder Energy Highway 212

3 Strijen Numansdorp Klundert 7 Zevenb Fijnaart Oud Gastel P Oudenbosch Hoeven Steenbergen EttenLeur St. Willebr Energy Highway Waterstofvulpunt bij Direct aan de zal het waterstofvulpunt Greenpoint worden gerealiseerd, een particulier initiatief. Eén van de eerste in Nederland. Dit vulpunt biedt de mogelijkheid om alle duurzaam opgewekte energie ook daadwerkelijk op het eiland te gebruiken i.p.v. te transporteren naar elders met efficiencyverlies tot gevolg. Andere initiatieven kunnen hierop aangehaakt worden, zoals vier nieuwe brandstofcelbussen voor R-net die op waterstof gaan rijden en ingezet worden in de regio. De ambitie is om deze initiatieven te koppelen aan het Europese programma Synergy. Poort van Energieneutrale Delta Gezamenlijk is de ambitie om de om te vormen tot een duurzame, goed functionerende en veilige weg. Belangrijke invalshoek is energietransitie, wat aansluit bij Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland als energieneutrale eilanden. Tegelijk is een goed functionerende van groot belang voor de economische ontwikkeling van Goeree-Overflakkee en Zeeland. Deze flyer laat die ambitie in het kort zien. Dit initiatief is gestart uit een samenwerkingsverband van: Voor meer informatie kunt u contact opnemen met acah.hagenaar@pzh.nl telefoon: of s.hauwert@pzh.nl telefoon Vormgeving en productie bureau Mediadiensten, provincie Zuid-Holland. Andere partijen worden uitgenodigd mee te doen. Waterenergie - Tidal Technology Center (TTC): testcenter energiecentrale op de Grevelingendam. Pilots voor nieuwe toepassingen van energieopwekking en verdere ontwikkeling van getijdencentrales. - Energylab op het eiland: onderzoek naar nieuwe toepassingen van energieopwekking door studenten en start-ups. - Getijdencentrale Brouwersdam: via een doorlaat in de dam terugbrengen van zout en beperkt getij. Dit verbetert de water- en natuurkwaliteit. De doorlaat biedt de kans om energie op te wekken uit getijden. Windenergie Windenergieopgave randzone Goeree-Overflakkee: De poorten van het eiland markeren met windmolens, zoals het Windpark Krammer. Initiatiefnemers: provincie Zuid-Holland, de gemeenten, Rijk, marktpartijen en burgers. Combinatie energieopgave, regionale gebiedsontwikkelingen en versterking lokale economie Goeree-Overflakkee energieneutraal eiland in 2020: proefgebied voor energietransitie Zonne-energie Het grootste grondgebonden zonnepark van Zuid-Holland ligt op Goeree-Overflakkee (Zonnepark Ouddorp). Oktober 2016 Infrastructuur speelt een belangrijke rol bij economische groei. De is daarbij één van de belangrijkste verbindingen naar Zeeland, die duurzaam, goed en veilig moet functioneren. Commissie Balkenende adviseert een actieprogramma voor duurzame economische groei, regionale inbedding en bestuurlijke daadkracht in de provincie Zeeland. Door opgaven in samenwerking met de regio in te vullen, is er veel meer uitvoeringskracht. Samen is meer te bereiken. De als belangrijk element in economische groei

4 Gezamenlijke ambitie -corridor: Energy Highway Capelle Vlaardingen Oostvoorne Brielle Rozenburg Schiedam Krimpen ROTTERDAM Krimpen a/d Lek Rockanje De ambitie is de om te vormen tot een duurzame, goed functionerende en veilige weg. We willen de kansen rondom de oppakken, passend bij de economische en duurzaamheidsambities. Ridderkerk Rhoon Spijkenisse Klundert 7 Oud Gastel Prinsen Oudenbosch Hoeven Steenbergen Ambitie verkeersveiligheid De staat bekend als een weg waar veel ernstige ongelukken gebeuren. De ambitie is een verkeerveilige zonder ongelukken die veroorzaakt worden door het ontwerp van de weg. Ambitie doorstroming Op de is regelmatig sprake van congestie. Dit is niet alleen zo tijdens de spits op werkdagen, maar ook vanwege het recreatieverkeer. De doorstroming op de, als hoofdontsluiting van Goeree-Overflakkee en provincie Zeeland, moet op orde zijn; nu en in de toekomst. Bovendien is de een calamiteitenroute voor de 5 (ook voor gevaarlijke stoffen) en een evacuatieroute voor de eilanden en Zeeland. Sommelsdijk Middelharnis Klaasw Zuid-Beijerland Stad aan 't Haringvliet Dirksland Numansdorp Looperskapelle Herkingen Dreischor Kerkwerve Den Bommel Nieuwe-Tonge Zonnemaire Sirjansland Oude-Tonge Schuddebeurs Achthuizen Willems Ooltgensplaat Helwijk Bruinisse Nieuwerkerk Heijningen Oosterland Anna Jacobapolder Ouwerkerk F De Heen St. Philipsland St. Annaland Stavenisse Stampersgat NieuweVossemeer Kats Kruisland Oud-Vossemeer gene Kladde Steenbergen Scherpenisse Energieopwekking door water R - Energievriendelijk en innovatief onderhoud bevorderen op en op omliggende wegen. Windenergie EttenLeur - Onderzoeken of aanvullende maatregelen ter spreiding van verkeersdrukte mogelijk zijn: bijv. goedkope gezinsmaaltijden na stranddag op diverse locaties. lijnsplaat Zevenbergen Fijnaart - Promotie van de uitstekende busverbindingen. A - Onderzoeken of landbouwvoertuigen, transportondernemingen en voertuigen van de gemeenten op Goeree-Overflakkee en SchouweDuiveland over kunnen stappen op waterstof. Noordgouwe Middelharnis - In de toekomst alle openbaar vervoerbussen op de op waterstof laten rijden. Serooskerke D s Gravendeel Strijen Andere voorbeelden van energietransitie en innovatie: - Selling point maken van waterstof. In Duitsland wordt waterstof al breder ingezet. De vele Duitse toeristen naar de kust kunnen hier dan ook waterstof tanken. Brouwershaven Zwijndrecht OudBeijerland Numansdorp Scharendijke H.-I.Ambacht Ambitie innovatie en energietransitie Het Rijk wil de rijksinfrastructuur slimmer en duurzamer maken. Het wegennet moet energieneutraal worden, onder meer door het opwekken van duurzame energie en minder en schoner energiegebruik door de gebruikers van het netwerk. De biedt hiervoor een uitgelezen kans. Ervaringen op de kunnen vervolgens elders toegepast worden. Provincie Zuid-Holland is op haar netwerk ook bezig met soortgelijke initiatieven (N470 en de N211) en kan de opgedane ervaringen inbrengen. t Barendrecht A29 Sommelsdijk Melissant Poortugaal Hoogvliet Hellevoetsluis Ouddorp Albla 5 Waterstofbus Waterstofvulpunt Vrije doorstroming Vraag/aanbod verkeer in balans Geen ongelukken Ou Ga

5 Oostvoorne Brielle Rozenburg Krimpen ROTTERDAM Schiedam Krim a/d L Rockanje Ridderkerk Rhoon Spijkenisse Poortugaal Barendrecht Hoogvliet Hellevoetsluis Ouddorp 5 H.-I.Amb Zwijndrecht OudBeijerland A29 A Sommelsdijk s Gravendeel Middelharnis Strijen Numansdorp Klundert 7 Zevenbe Fijnaart Oud Gastel Pr Oudenbosch Hoeven Steenbergen EttenLeur St. Willebror Energy Highway Poort van Energieneutrale Delta Oktober 2016

6 Ulvenh Inhoud Ambitie: Energy Highway Poort van Energieneutrale Delta Ambitie: Energy Highway Poort van Energieneutrale Delta 4 De als belangrijke schakel in economische groei 4 Lopende energie initiatieven 5 Regionaal 5 Windenergie 5 Waterenergie 5 Zonne-energie 5 Waterstof 5 Rijksinitiatieven 6 Veiligheid en Capaciteit voor een weg van de toekomst 7 Verkeersonveiligheid 7 Doorstroming 7 Bijdrage van de partners 8 Gemeente Goeree-Overflakkee 8 Gemeente Schouwen-Duiveland 8 Provincie Zuid-Holland 8 Provincie Zeeland 9 Transport en Logistiek Nederland 9 Federatie Ondernemers Goeree-Overflakkee 9 Ondernemerskring Schouwen-Duiveland 9 Recron Schouwen-Duiveland 9 Verkeerspolitie Rotterdam 9 Kamer van Koophandel 9 Kamer Zuidwest 9 Actieplan Energy Highway 10 De gemeente Goeree-Overflakkee heeft een ambitieus energiedoel: energieneutraal in Om dit te realiseren wordt onder andere geïnvesteerd in grootschalige energieprojecten zoals windparken, zonnecentrales, duurzame mobiliteit op basis van waterstof en het Tidal Technology Center (TTC) onder de doorlopend als opmaat naar de getijdencentrale in de Brouwersdam. Hierbij stopt het niet. Onder de ambitie van een energieneutraal eiland worden nieuwe initiatieven ontwikkeld en uitgerold, zowel in opwekking als besparing in de volle breedte. Ook Schouwen-Duivenland heeft in zijn Strategische Visie Tij van de Toekomst het doel bepaald om in 2040 volledig energieneutraal te zijn, dit inclusief de uitstoot van CO 2 door verkeer. Hiertoe wordt fors ingezet op de opwekking van duurzame energie door zon, geothermie en water, duurzaam ontwerpen en bouwen, elektrisch rijden, terugdringen autoverkeer (recreatietransferium). Er is een energiecoöperatie opgericht, Energie Werkt Schouwen-Duiveland, die duurzaamheid met duurzame inzetbaarheid verbindt. Hoger doel is een gezonde leefomgeving voor gezond wonen, werken en verblijven, de zogenoemde Vitale revolutie. De regio wil zich zo toonaangevend onderscheiden in Nederland en daarbuiten. De is de poort tot Goeree-Overflakkee en daarmee de poort van dit Energy Island. De is bovendien de poort tot Schouwen-Duiveland. De ambitie om de rijksinfrastructuur energieneutraal te maken voor 2030 gekoppeld aan de nog grotere ambities voor Goeree- Overflakkee om energieneutraal te zijn in 2020 maken de uitdaging onweerstaanbaar om de tot voorbeeld van energieneutrale infrastructuur te maken. Dit vraagt: 1. Bestaande initiatieven op het gebied van windmolens langs de weg, het Tidal Technology Centre langs en onder de weg, het nabijgelegen waterstofvulpunt en waterstofbussen (mede) te koppelen aan de ambitie met de. 2. Ontwikkelen van verdere initiatieven die de ambitie verder waarmaken, waaronder een waterstofvulpunt en waterstofproductie (op basis van zonne-, wind- en getijde-energie), toepassen van bioasfalt (Zeeuwse praktijkproef), energieopwekkende bermbeplanting en nieuwe toepassingen en proeven, zoals het rijdend opladen van elektrische auto s en autonoom rijden. En het eventueel koppelen van nieuwe initiatieven aan het Europese programma Synergy. Deze initiatieven versterken de Nederlandse en lokale economie door kennisontwikkeling van energieneutrale infrastructuur te koppelen aan verbeterde bereikbaarheid en innovatieve duurzaamheidstoepassingen, die vervolgens op grote schaal kunnen worden uitgerold. De als belangrijke schakel in economische groei De commissie Balkenende heeft een eerste aanzet gegeven tot een actieprogramma voor duurzame economische groei, regionale inbedding en bestuurlijke daadkracht in de provincie Zeeland. Dit is een advies van de Commissie Structuurversterking en werkgelegenheid Zeeland die op 2 juni 2016 is aangeboden aan minister Kamp van Economische Zaken en de Commissaris van de Koning in Zeeland Han Polman. Hierbij komt het belang naar voren om verbinding te zoeken met landelijke en regionale opgaven en agenda s. Door opgaven in samenwerking met de regio uit te voeren is er veel meer uitvoeringskracht. Samen is meer te bereiken. Daarom is het zaak nu actie te ondernemen. Infrastructuur speelt een belangrijke rol bij economische groei. De is daarbij één van de belangrijkste verbindingen naar Goeree-Overflakkee en Zeeland, die duurzaam, goed en veilig moet functioneren. Om de als Energy Highway en als voorbeeld voor Nederland en Europa neer te zetten is het wenselijk 2 3

7 Lopende energie initiatieven Energy Highway dat deze weg de uitstraling heeft van een weg van de toekomst en niet als probleemweg. De ernstige verkeersongelukken op deze weg en de capaciteitsproblematiek tussen Hellegatsplein en kruising Schaapsweg zorgen voor de huidige negatieve connotatie bij deze weg. Onderzoeken uit de afgelopen jaren hebben laten zien dat met een relatief geringe investering de grootste problemen kunnen worden opgelost. Bovendien is de regio bereid deze investeringen voor een fors deel te betalen. Onze ambitie is: - We willen bestaande initiatieven koppelen aan de Energy Highway. - Samen als rijk en regionale partners verdere stappen zetten, nieuwe ontwikkelingen toepassen en proeven doen in verdere ontwikkeling van energieopwekking, toepassingen van circulaire materialen en toepassing van brandstoffen van de toekomst. - Samen te zorgen dat grootste capaciteits- en verkeersveiligheidsknelpunten op dit traject van de worden opgelost en samen een verdere doorkijk naar de toekomstige ontwikkeling op te stellen. Regionaal Kortom, een duurzame, verkeersveilige weg van voldoende capaciteit die de regio helpt zich verder te ontwikkelen als duurzame Delta en bijdraagt aan de doelstellingen op nationaal niveau. Vlaardingen Oostvoorne Brielle Rozenburg Schiedam Windenergie Capelle Lekkerkerk Krimpen a/d Lek Rockanje NieuwLekkerland Ridderkerk Rhoon Spijkenisse Alblasserdam 5 Poortugaal Barendrecht Hoogvliet Hellevoetsluis Ouddorp Bergambacht Krimpen ROTTERDAM H.-I.Ambacht Papendrecht Zwijndrecht OudBeijerland 5 Sliedrecht A29 Sommelsdijk DORDRECHT s Gravendeel Middelharnis Strijen Numansdorp Geertruidenberg Made Klundert 7 Zevenbergen Fijnaart Terheijden Hoeven Steenbergen EttenLeur BREDA Bavel 4 Daarnaast is het de bedoeling in de Brouwersdam een getijdencentrale te ontwikkelen (zie afbeelding op de volgende bladzijde). Deze ontwikkeling hangt samen met de Ontwerp Rijksstructuurvisie Grevelingen Volkerak-Zoommeer. De meest duurzame oplossing om de water- en natuurkwaliteit te verbeteren in de Grevelingen Volkerak-Zoommeer is door het terugbrengen van zout en beperkt getij op Volkerak-Zoommeer en beperkt getij op de Grevelingen. Een van de maatregelen is een doorlaat in de Brouwersdam. Deze doorlaat biedt de kans om energie op te wekken uit getijden. Zonne-energie Het grootste grondgebonden zonnepark van Zuid-Holland, Zonnepark Ouddorp, is gelegen op Goeree-Overflakkee. De energieopbrengst van het park gaat voor het grootste deel naar het naastgelegen recreatiepark, dat daarmee een van de meest groene recreatieparken in Nederland is. De rest wordt geleverd aan het elektriciteitsnet. Provincie Zuid-Holland en de gemeente Goeree-Overflakkee hebben een pilot doorlopen om twee grote nieuwe zonne-parken te realiseren van 10 en 30 hectare. Een derde zonne-park wordt onderzocht op haalbaarheid in combinatie met windenergie en energieopslag. Waterenergie Oosterhout Teteringen Prinsenbeek Oudenbosch Het bestuursakkoord Duurzame Energie op Goeree-Overflakkee betreft een concretisering van de windenergieopgave in de randzone van Goeree-Overflakkee met een maximum vermogen van 225 MW. In dit akkoord is een balans gevonden tussen de nationale en provinciale windenergieambities en de regionale wens in 2020 energieneutraal te zijn, gecombineerd met een impuls voor regionale gebiedsontwikkelingen en versterking van de lokale economie. Op dit moment zijn diverse windprojecten in een uitvoeringsfase beland en is het aannemelijk dat het plaatsingsgebied bij Battenoert leidt tot windturbines aan beide zijden van de. Hiermee wordt een officieuze energiepoort van Energy Island als markering gerealiseerd. Ook langs de bevindt zich het Windpark Krammer. De bijna 4000 leden van de coöperaties Zeeuwind en Deltawind hebben het initiatief genomen om dit windpark op en rondom de Krammersluizen te ontwikkelen. Dit is het grootste burgerinitiatief van Nederland. Inzet is het Krammer Windmolenpark in 2017 te openen. Meer dan 5% van de Nederlandse doelstelling op het gebied van windenergie is dadelijk in de duurzame Delta te vinden. Oud Gastel studenten en start-ups. Aanvullend wordt gewerkt aan een kennishub om zo duurzaamheids- en innovatievraagstukken aan elkaar te verbinden. Ulvenhout A27 De is verbonden aan een aantal icoonprojecten op het gebied van water en energie. Nederlandse deltatechnologie met regionale, landelijke én internationale uitstraling. Er wordt: 1. een Tidal Technology Center (TTC) ontwikkeld. Op en in de Grevelingendam wordt een technologisch testcenter gerealiseerd met een kleine toepassing van een energiecentrale. Er wordt ruimte geboden aan verschillende pilots voor nieuwe toepassingen van energieopwekking en verdere ontwikkeling van getijdencentrales. 2. onderzocht of een BETA escape room kansen biedt op het eiland waar onderzoek gedaan zal worden naar nieuwe toepassingen van energieopwekking door Waterstof De lopende initiatieven op Goeree-Overflakkee op het gebied van duurzame waterstof zijn uniek in Nederland. Waterstof biedt enorme kansen voor het verduurzamen van de Nederlandse samenleving in de vorm van schone mobiliteit en als drager van energie (batterij). Het waterstofproject bij de is een uitgelezen kans om werk te maken van de kansen van waterstof voor de Nederlandse economie en infrastructuur als onderdeel van de Energy Highway. De ambitie is om deze initiatieven te koppelen aan het Europees programma Synergy. 5 Ulvenh

8 Driebruggen Monster N 209 N 211 N 464 Wateringen N 470 Pijnacker Delft N 211 N 439 N 467 N 466 N 468 Rodenrijs N 209 A20 land W at er we ka na al Polsbroek g Kralingsche Plas Schoonhoven N 210 Ho A20 Oostvoornse Meer Nieuwpoort Ammerstol N 478 Groot-Ammers N 216 N 479 Nieuwe Maas Streefkerk N 480 Ottoland De Donk ALBLASSERWAARDMolenaarsgraaf Bleskensgraaf VOORNE PUTTEN N Oud-Alblas N 214 No ord O ud Bergambacht Lek Getijstroom voor circa huishoudens op Goeree-Overflakkee Nieuwerkerk llan Ca Vlist dsche I Jsse l 3 euw e N 207 Gouderak Stolwijk Schipluiden Ni Vlis Moordrecht Nesselande Zevenhuizer Plas N 471 N 223 N 223 Haastrecht Bergschenhoek De Lier N 220 N 207 N 456 N 456 N 219 Rottemeren N 482 e Ma as Goedereede Giessendam Ouddorp 5 Sliedrecht BovenHardinxveld Neder-Hardinxveld Veiligheid en Capaciteit voor een weg van de toekomst Beneden Merwede Stellendam GO Visschershoek N 57 ER +25cm A29 EE -O Werkendam VE RF Melissant -25cm LA e Merw de H O E K S C H E WA A R D KK Ha r EE t lie gv in GETIJDENCENTRALE BROUWERSDAM Sommelsdijk Middelharnis Dirksland Scharendijke De Biesbosch Renesse Stad aan 't Haringvliet Ellemeet Brouwershaven Looperskapelle Zonnemaire Nieuwe-Tonge Nieuw-Haamstede Den Bommel Herkingen Haamstede Serooskerke Getijstroom voor circa huishoudens op Schouwen-Duiveland Burgh Greveling Noordgouwe Drimmelen Holla en Oude-Tonge Kerkwerve Dreischor Geertruidenberg ndsch Diep Raamsdonksveer Hooge Zwaluw Achthuizen Schuddebeurs Sirjansland SCHOUWEN-DUIVELAND Made Bruinisse Nieuwerkerk Kra mm Oosterland TESTCENTRUM GREVELINGENDAM k ra lke Vo 7 Wagenberg er Oosterhout Anna Jacobapolder Ouwerkerk Terheijden Sint Philipsland A27 Teteringen Breezand Dorst Oo ste rs c NOORD - BEVELAND Domburg Oostkapelle Veerse Meer Breda THOLEN he ld e Lijndonk Bavel Aagtekerke Serooskerke Grijpskerke Westkapelle Ulvenhout WALCHEREN Meliskerke Zoutelande Biggekerke Galder Strijbeek Een duurzame weg is ook een verkeersveilige en goed functionerende weg. Daarvoor zijn nog wel behoorlijke aandachtspunten. 2. Telcijfers bevestigen het beeld van de capaciteitsproblemen in de ochtendspits op de kruising -Schaapsweg en in de avondspits op de samenvoeging van verkeer op het Hellegatsplein richting Goeree-Overflakkee vanaf de Haringvlietbrug met verkeer vanuit Brabant. Ook de Tom Tom data bevestigen deze vertragingen. Chaam ZUID - BEVELAND Koudekerke Verkeersonveiligheid P rovincie Zuid-Holland K art ograf ie 12_1129 Nieuwdorp Borssele Ritthem 's-heerenhoek Nisse 's-gravenpolder Schore Ulicoten Wernhout Huijbergen Nieuwmoer Castelré Getijdencentrale Brouwersdam Rijksinitiatieven Op 5 juni 2016 heeft de Minister van I&M een brief geschreven aan de Tweede Kamer waarin zij ingaat op het belang van energie neutrale netwerken. In deze brief licht zij haar ambitie toe om rijksinfrastructuur slimmer en duurzamer te maken, waaronder het energieneutraal maken van het wegennet. Onderdeel hiervan is het areaal aanwenden voor het opwekken van duurzame energie en minder en schoner energiegebruik door de gebruikers van het netwerk. De biedt een uitgelezen kans deze voornemens daadwerkelijk uit te voeren binnen de context van Goeree-Overflakkee als energieneutraal eiland. Ervaringen op de kunnen daarna elders toegepast worden. Provincie Zuid-Holland is in haar netwerk ook bezig met soortgelijke initiatieven (o.a. op de N470 en de N211) en zal de opgedane ervaringen inbrengen. Naast energietransitie kunnen ook andere innovatie maatregelen toegepast worden als: - Biodiversiteit bermen; - Alternatieve informatiesystemen op en langs de weg; - Verhogen van de omgevingskwaliteit door bijvoorbeeld materiaalgebruik, energieproductie, slimme technologiegebruik en het betrekken van beroepsgroepen zoals landschapsarchitecten. Verdere te onderzoeken duurzaamheidsinitiatieven worden beschreven in het actieplan. Baarle-Hertog De staat bekend als een weg waar veel ernstige ongelukken gebeuren. De weg heeft een verkeersonveilig imago. De volgende feiten gelden: 1. De afgelopen periode (2015/2016) zijn er verschillende ernstige ongelukken gebeurd, waarbij doden zijn te betreuren. Het betrof hier ongelukken waarbij auto s om diverse redenen op de verkeerde weghelft kwamen. Bij een aantal speelde inhaalmanoeuvres een rol. 3. Op grond van de verwachte groei (bij het scenario Global Economy) van het verkeer in de periode tot 2030 zal de capaciteit op het hele wegvak Schaapsweg-Hellegatsplein onvoldoende zijn. 4. Ten gevolge van diverse vormen van recreatieverkeer zijn er op piekdagen doorstroomproblemen op de. Deze capaciteitsproblemen doen zich met name voor op zondagmiddag/avond richting Rotterdam en in mindere mate op vrijdagavond. 2. Het ontwerp van de weg voldoet niet aan de richtlijnen van de het CROW. Het gaat daarbij vooral om te smalle rijstroken en het ontbreken van midden geleider. De fungeert als van de twee hoofdontsluitingen van Goeree-Overflakkee en provincie Zeeland. Voor Schouwen-Duiveland is de zelfs de enige ontsluiting vanaf de noordoostelijke kant. De aansluiting /A29 komt extra onder druk te staan door hogere intensiteiten op de route A29/, omdat de bij Steenbergen doorgetrokken is. 3. De verkeersveiligheidsproblematiek van het Zeeuwse en Zuid-Hollandse deel van de is vergelijkbaar. 4. De langere termijn ongeval analyses bevestigen niet dat er op de specifieke verkeersveiligheid knelpunten (black spots) zijn. Extra argumenten voor een verkeersveilige en goede doorstroming zijn dat de een calamiteitenroute is voor de 5 en dat het een evacuatieroute is voor de eilanden. Ook het aspect route gevaarlijke stoffen speelt hierbij een rol. De is aangewezen als ontsluitingsweg voor gevaarlijke stoffen in het havengebied Rotterdam. Zo worden bij calamiteiten op de 5 (waaronder storing aan één van de bruggen) transporten met gevaarlijke stoffen via de over Goeree-Overflakkee geleid. De ambitie is een verkeerveilige zonder ongelukken, veroorzaakt door het ontwerp van de weg. Doorstroming Op de is regelmatig sprake van congestie. Dit is niet alleen zo tijdens de spits op werkdagen, maar ook vanwege het recreatieverkeer. Diverse bronnen concluderen het volgende: 1. De QuickScan van de provincie Zuid-Holland laat zien, dat capaciteitsknelpunten op werkdagen voorkomen op het gedeelte Hellegatsplein - aansluiting Schaapsweg. De problemen zijn met name op de aansluiting - Schaapsweg en het Hellegatsplein. 6 t N 213 Hoek van Holland N 470 N 228 Zevenhuizen Berkel en N 470 N 222 Oudewater Bleiswijk Delfgauw N 466 Honselersdijk N 472 N 467 Plassen Gouda llandsche IJssel Ho N 473 N 213 's-gravenzande Naaldwijk N 452 N 454 N 453 De Rotte Poeldijk N 465 N 211 N 211 N 211 De behoefte aan capaciteitsverruiming is, gelet op de punten verkeersveiligheid en doorstroming, groot. 7 Ulvenh

9 Bavel Ulvenhout Bijdrage van de partners Energy Highway De bovenbeschreven ambities vergen innovatie en creativiteit van zowel de overheid als het bedrijfsleven. Deze opgave vereist daarom een integrale aanpak. moet toegankelijk zijn via een veilige en vlotte doorstroming via een weg die qua beeld deze beleving en ambitie al duidelijk maakt aan de poort van het Deltagebied. Initiële partners zijn: - Gemeente Goeree-Overflakkee - Gemeente Schouwen-Duiveland - Provincie Zuid-Holland - Provincie Zeeland Verder zijn onder andere betrokken: Rijkswaterstaat, VNO-NCW, MKB, EVO, TLN, Politie, FOGO, Regio Voorne-Putten Provincie Zuid-Holland Voor de provincie Zuid-Holland is de een belangrijke hoofdontsluitingsweg naar Goeree-Overflakkee en Zeeland. Een goede doorstroming en veiligheid zijn van belang van gebruikers. De provincie heeft 10 mln. euro gereserveerd voor verbeteringen aan de. Direct aan de zal het waterstofvulpunt Greenpoint worden gerealiseerd. Eén van de eerste in Nederland. Waterstof is de brandstof van de toekomst. Er zullen voor R-net door Connexxion vier nieuwe brandstofcelbussen worden aangeschaft die op waterstof gaan rijden en ingezet worden in de regio. Dit vulpunt biedt de mogelijkheid om alle duurzaam opgewekte (wind) energie op het eiland ook daadwerkelijk op het eiland in te zetten i.p.v. te transporteren naar elders met efficiencyverlies tot gevolg. Betrokken organisaties geven hieronder hun ambities, initiatieven en wensen te kennen. Gemeente Goeree-Overflakkee Het eiland Goeree-Overflakkee wil zich ontwikkelen tot duurzaam eiland met duurzame energie opwekking: wind-, zon-, getijdenenergie en waterstof als energiedrager. Daartoe zijn al verschillende belangwekkende initiatieven genomen en gerealiseerd In het beeld van Goeree-Overflakkee als Energy Island past dan ook een hoofdontsluitingsweg, de, als Energy Highway : een duurzame, verkeersveilige weg van voldoende capaciteit, waarop en waarlangs initiatieven op het gebied van schone energie gerealiseerd worden. Wegen als proeftuinen voor innovatief onderhoud De kan een weg van de toekomst worden die op alle mogelijke manieren energie geeft. Er wordt een mix toegepast van bewezen technologie en nieuwe, experimentele oplossingen. Slimme materialen zorgen ervoor dat de weg langer mee kan gaan en de onderhoudskosten verminderen. De energie die nodig is voor verlichting wordt zo veel mogelijk door de weg zelf opgewekt. De provincie beschikt al over enige praktische ervaring op dit gebied en wil deze graag inzetten. De provinciale wegen N211 en N470 zijn uitgekozen als proeftuin voor innovaties op het gebied van energietransitie. Gemeente Schouwen-Duiveland Gemeente Schouwen-Duiveland hecht aan een goede ontsluiting van het Grevelingen-Zoommeer bekken en zet in op de omgevingskwaliteiten van het gebied. Rust, ruimte, natuur, schoon water als decor voor kwalitatief hoogwaardige ontwikkelingen op het gebied van toerisme en recreatie, zorg en wonen. Fysieke beleving is daarbij een voorwaarde. Kwalitatief hoogwaardige ecologie voor een duurzame en gezonde economie. Een ambitie voor de hele Zuidwestelijke delta. Het gebied 8 Provincie Zeeland De provincie Zeeland gaat met het Mobiliteitsplan Zeeland de komende jaren voor een verbetering van de kwaliteit van de mobiliteit. Een snel, betrouwbaar en veilig hoofdwegennet is essentieel voor de bereikbaarheid en economische vitaliteit van Zeeland. Zowel voor wat betreft de verkeersveiligheid als de doorstroming is de huidige inrichting van de niet toereikend voor de toekomstige mobiliteit. De komende jaren staat Zeeland ook in het teken van circulaire economie en energie. Door ondertekening van de Green Deal Duurzaam GWW onderschrijft Zeeland de ambitie om, gekoppeld aan investeringen in de wegeninfrastructuur, stappen te zetten in het toepassen van circulaire principes en gebruik van biobased bouwmaterialen, het benutten van mogelijkheden voor het opwekken van schone hernieuwbare energie en het stimuleren van gebruik van zero emissie brandstoffen. Verkeersveiligheid en doorstroming maken eveneens onderdeel uit van Duurzaam GWW. Een energie neutrale sluit daarom naadloos aan op ons beleid. nemerskring zijn toonaangevende en internationaal opererende bedrijven als Koninklijke Zeelandia, Omoda, Samen EnergiQ, Hanse Staalbouw en innovatieve schelpdierbedrijven. Recron Schouwen-Duiveland Recron Schouwen-Duiveland en het in kielzog Recron Zeeland pleit al langer voor een veilige en vlotte ontsluiting van het gebied voor verblijfs- en dagrecreatie. Recreatie is een significant onderdeel van de Schouwen-Duivelandse economie en gaat naar zijn aard gepaard met zeer veel verkeersbewegingen met een groot aandeel buitenlandse gasten. Verkeerspolitie Rotterdam De politie is fervent voorstander van het verkeersveiliger maken en zorgen voor een snellere doorstroming van de. Ook het verbeteren van het milieu is een belangrijk aspect. Kamer van Koophandel Jaren geleden hebben de Kamers van Koophandel al gewezen op de noodzaak de te verbeteren. Op hun initiatief heeft Buck Consultants International in 2012 een rapport opgesteld met de sprekende titel de sociaal economische effecten van een upgrading van de. De huidige ideeën met betrekking tot het verbeteren van den sluiten volledig op dit rapport aan. Transport en Logistiek Nederland Voor TLN is het economisch belang van de weg belangrijk. Er rijdt veel vrachtverkeer over de en het belang van een snelle aanpak van zowel doorstroming als verkeersveiligheid is dus groot. Logischerwijs wordt in het plan gefocust op het traject van de waar zich nu de grootste knelpunten voordoen, tussen het Hellegastplein en de Schaapsweg. Mogelijke initiatieven hieraan gekoppeld vanuit TLN zijn: - Nog verder stimuleren dat leden buiten de spits over de rijden, om de files te ontlopen. - Stimuleren inzet van waterstof als brandstof voor leden. De mogelijkheden van waterstof voor vrachtverkeer zijn nog beperkt, maar wellicht dat de komst van het vulpunt kansen biedt. Kamer Zuidwest De Kamer Zuidwest is het overlegorgaan van wegbeheerders op Voorne-Putten ter verbetering van de verkeersveiligheid. Ook de gemeente Goeree-Overflakkee is hierbij aangesloten. Omdat de onderdeel uitmaakt van de calamiteitenroute op de 5 acht de Kamer Zuidwest het van groot belang dat de veiligheid en de doorstroming op de worden verbeterd. Verbetering van de weg biedt bovendien extra kansen met betrekking tot de doelstelling spitsmijden op de 5, omdat het recreatieverkeer eerder geneigd zal zijn de verbeterde, minder drukke te nemen. Federatie Ondernemers Goeree-Overflakkee Deze federatie behartigt de belangen van alle ondernemers op Goeree-Overflakkee. Waaronder de omvangrijke transportsector en recreatiebranche verenigd in de Veero. Vanuit het bedrijfsleven wordt al geruime tijd gewezen op de noodzaak van een betere oostelijke ontsluiting. Een betere is niet alleen positief voor de verkeersafwikkeling, maar biedt ook betere economische ontwikkelmogelijkheden. Gewezen wordt naar de breed gedragen visie Smart Water met daarin de regionale economische ontwikkeling van Goeree-Overflakkee tot De ideeën met betrekking tot het verbeteren van den sluiten volledig aan op de ideeën van de FOGO. Ondernemerskring Schouwen-Duiveland Ondernemerskring Schouwen-Duiveland dringt al langer aan op een veiliger en betere ontsluiting van de noordkant van het eiland, te meer daar de ontsluiting via het zuiden een belemmering blijft houden, namelijk de breedte van de Zeelandbrug. Leden van de Onder- 9

10 Bavel Ulvenhout Actieplan Energy Highway Voor- nadelen: Voordeel: Kostenbaten technisch beter Nadeel: kapitaalvernietiging en twee keer werkzaamheden als uiteindelijk 2x2 rijstroken. Voor-nadelen: Voordeel: Benodigde grond is beschikbaar en reeds in eigendom Rijkswaterstaat en kunstwerken zijn op 2x2 baans gedimensioneerd. Bovendien wordt kapitaalvernietiging van tussentijdse oplossingen voorkomen en zorgt dit per saldo voor veel minder hinder en overlast. Scenario 2 doorstroom- en veiligheidsmaatregelen Direct de volledige ambitie neerzetten betreffende duurzaamheidsinitiatieven en 2x2 rijstroken op het gehele Goereese deel. Inschatting kosten: - Deel Schaapsweg - Hellegatsplein: (Witteveen & Bos, prijspeil 2014, excl. BTW). Opmerking: wordt gezien als laag ingeschat - Deel Schaapsweg - Grevelingen is niet geraamd - Totale kosten: Pm Scenario 1 doorstroom- en veiligheidsmaatregelen Wij hopen met dit initiatief invulling te kunnen geven aan de door minister Schultz van Haegen bij het AO-MIRT van 23 juni 2016 genoemde pilot voor de. Stapsgewijs aanpassingen van de, met eerst de volgende kleinschalige maatregelen: 1. Duurzaamheids (energieneutrale) maatregelen inventariseren en integreren in stap De vormgeving van de aanpassen aan de huidige CROW-richtlijnen door de breedte van de weg af te stemmen op de maximum snelheid en, waarbij o.a.ook - vergelijkbaar met de N57 - een volledige scheiding van de rijstroken overwogen moet worden (genoemde kosten zijn inschattingen): - Wegvak gedeelte N215 - Schaapsweg. Kosten verbreden wegprofiel (Witteveen & Bos, prijspeil 2014, excl. BTW). - Wegvak Schaapsweg - Hellegatsplein. Kosten verbreden wegprofiel (Witteveen & Bos, prijspeil 2014, excl. BTW) plus eventueel toegevoegd plaatsen barriër (Witteveen & Bos, prijspeil 2014, excl. BTW). - Invoeging Hellegatsplein richting GoereeOverflakkee met spoed aanpakken, start Kosten aanpassen inhaalstrook (Witteveen & Bos, prijspeil 2014,excl. BTW). - Verlenging van het afrijvak richting Rotterdam van de aansluiting Schaapsweg met spoed aanpakken, start Kosten verlengen invoeglengte aanpassen VRI en samen : (Witteveen & Bos, prijspeil 2014, excl. BTW). 3. Starten van een studie naar de doorstroming en de noodzaak van verdubbeling van het wegvak Schaapsweg - Hellegatsplein middels dynamische modellering. Op basis van de ambities en de inzet van de betrokken partijen willen we komen tot een gezamenlijk actieplan met het ministerie wat betreft duurzaamheidsinitiatieven en in 2 scenario s voor doorstroom- en veiligheidsmaatregelen. De kosten van duurzaamheidsinitiatieven kunnen in een vervolgfase ingeschat worden na specifiekere invulling en verkenning. De aanpak voortvloeiend uit de op 10 november 2016 door onder andere het Ministerie en alle provincies te ondertekenen Green Deal Duurzaam GWW biedt voor zowel inventarisatie als implementatie van duurzaamheidsinitiatieven en bijbehorende kosten een geschikt kader. Te onderzoeken duurzaamheidsinitiatieven 1. Meer gerichte en specifieke promotie van de busverbindingen. 2. Onderzoeken of waterstof t.b.v. het waterstofvulpunt met wind-, water of zonne-energie kan worden gefabriceerd. 3. Selling point maken van waterstof. In Duitsland wordt waterstof al breder ingezet. De vele Duitse toeristen naar de kust kunnen hier dan ook waterstof tanken. 4. In de toekomst alle lijnbussen op de op waterstof laten rijden. 5. Onderzoeken of landbouwvoertuigen, transportondernemingen en voertuigen van de gemeente op Goeree-Overflakkee over kunnen stappen op waterstof. 6. Energievriendelijk en innovatief onderhoud bevorderen op omliggende wegen en in gezamenlijkheid met RWS op de. 7. Onderzoeken of aanvullende maatregelen ter spreiding van verkeersdrukte mogelijk zijn, bijv. goedkope gezinsmaaltijden op een stranddag op diverse locaties. Financieringsvoorstel: Met een financieringsvoorstel door cofinanciering ofwel via een voorfinancieringsconstructie. - 1 mln. euro van beide gemeentes (is via de Raden gekoppeld aan de ambitie van 2x2) - 10 mln. provincie Zuid-Holland - Pm provincie Zeeland - Pm Rijk Stad aan 't Haringvliet Dirksland Brouwershaven Noordgouwe Den Bommel Nieuwe-Tonge Zonnemaire Herkingen Dreischor Sirjansland Oude-Tonge Schuddebeurs Achthuizen Ooltgensplaat Bruinisse Nieuwerkerk Oosterland Heijningen Anna Jacobapolder Ouwerkerk Inschatting kosten: - 10 mln. euro (excl. eventuele benodigde maatregelen voor het - deel N215 - Grevelingen). De Heen St. Philipsland St. Annaland Financieringsvoorstel: - 5 mln. provincie Zuid-Holland; - 5 mln. Rijk; - Pm Regiopartijen. 10 Nadeel: Kosten wordt gezien als laag ingeschat. Exacte raming van 2x2 ontbreekt, nader onderzoek is hiervoor nodig. Bovendien is het wegvak Schaapsweg-Grevelingen niet geraamd. Stavenisse Windenergie Energieopwekking door water Sta NieuweVossemeer Waterstofbus Waterstofvulpunt 11 Vrije doorstroming Vraag/aanbod verkeer in balans Geen ongelukken

11 Colofon Voor meer informatie kunt u contact opnemen met acah.hagenaar@pzh.nl telefoon: of s.hauwert@pzh.nl telefoon Vormgeving en productie: bureau Mediadiensten, provincie Zuid-Holland Oktober