K i n d e r r a a d d o c e n t e n h a n d l e i d i n g

Transcriptie

1 K i n d e r r a a d docentenhandleiding

2 Gea Dames (CDA)

3 Voorwoord Ongeveer acht jaar geleden zijn we begonnen met het voorbereiden van de eerste kinderraad van Leeuwarden. Dit naar aanleiding van een initiatief van de PvdA en het CDA. Het doel is om kinderen uit de hele stad op een speelse wijze in aanraking te laten komen met wat het begrip democratie inhoudt. Het moest geen standaard kinderraad worden, maar één die toegespitst was op de Leeuwarder situatie. Vandaar dat wij de studenten van de diverse hogescholen erbij hebben betrokken. Ook dit jaar hebben we weer 6 scholen die mee gaan doen. Door middel van de voorbereidende lessen, die door studenten van de CHN en de NHL worden gegeven, leren de kinderen plannen te maken die zij in de kinderraad mogen presenteren. We hebben nu zeven kinderraden gehad. Ze waren een groot succes. De kinderen hebben vol verve gedebatteerd en hun plannen gepresenteerd. Het was voor hen een spannende middag. We hebben ons doel bereikt. De kinderen zijn inderdaad op een speelse manier bezig geweest met het begrip democratie. De Wynwizer was de eerste winnaar van de kinderraad en de skate-voorziening die zij hadden bedacht is ondertussen in de buurt van hun school geplaatst. Gevolgd door de Wilhelminaschool met hun trampoline. In 2007 won de Johan Willem Frisoschool. Er werd een tafeltennistafel en een mobiele panna/voetbal kooi op het terrein van speeltuinvereniging Gerard Dou geplaatst. Tijdens de kinderraad van 2008 werd een speciaal kleurrijk Verkeersplein, voorgesteld door de Prins Constantijnschool, verkozen tot winnend voorstel. In 2009 werd er tijdens de Kinderraad een voorstel voor een waterspeeltuin gedaan door de Prins Constantijnschool, welke de uiteindelijke winnaar werd. In 2010 werd het voorstel 'Green Stars' van de school de Wielen Locatie Galamastins verkozen tot winnend voorstel. In de kinderraad van 2011 won OBS de Wester met het voorstel Er op uit, een leskist met vragen, opdrachten en materialen voor een speurtocht door het Leeuwarder Bos. Wij wensen alle kinderen, leerkrachten, studenten, politici, ouders, broertjes en zusjes, opa s en oma s veel plezier toe met de kinderraad van GEA DAMES (VOORZITTER WERKGROEP KINDERRAAD/RAADSLID CDA) 3 Docentenhandleiding K INDERRAAD

4

5 Inhoud Les 1: Politiek? 7 Les 2: Kennismaken met de Gemeenteraad 10 Les 3: Zelf een partij oprichten 13 Les 4: Het voorstel voor de Kinderraad (1) 15 Les 5: Het voorstel voor de Kinderraad (2) 16 Les 6: leren presenteren en debatteren (1) 18 Les 7: Leren presenteren en debatteren (2) 18 Les 8: De Kinderraad 20 Bijlagen: 22 Formulieren: 33 Achtergrond informatie 49 5 Docentenhandleiding K INDERRAAD

6

7 Les 1 Politiek? Lesdoelen - Aan het einde van de les weten de kinderen uitleg te geven aan het begrip democratie en hoe door de landelijke politiek het land geregeerd wordt. - Aan het einde van de les kunnen de kinderen de overeenkomsten en verschillen tussen de landelijke en gemeentelijke politiek benoemen. - De kinderen ervaren de basisprincipes van politiek door middel van het rollenspel. Suggestie materialen: - DVD kinderraad/link verslag kinderraad 2011: - Bijlage rollenspel - Poster Rutte -... Lesinhoud Introductie: Kort vertellen wie je bent, wat de reden is dat je er bent (lessenserie geven) en de reden waarom je er bent (project dat kinderen meebeslissen in eigen leefomgeving). Hang de poster tijdens de les op het bord en laat kinderen er op reageren. Laat het initiatief bij de kinderen. Mocht je geen reactie krijgen dan kun je de kinderen altijd vragen of ze weten wie de man op de poster is. Waarschijnlijk zullen de kinderen zelf wel reageren op het zien van de poster, en met reacties komen zoals Hey, dat is Rutte. Bij het horen van deze opmerking moet je doorvragen, probeer zo veel mogelijk verschillende reacties uit te lokken want je wilt dat de kinderen van Rutte naar politiek gaan. Vragen die je kunt stellen: - Wat voor beroep heeft Rutte? (Minister-President) - Bij welke partij zit Rutte (VVD) - Waar werkt Rutte? (Den Haag, in de regering) - Wat is een regering? Noteer alle nuttige opmerking van de kinderen rondom de poster zodat kinderen de opbouw van Rutte naar politiek voor ogen krijgen. (Opmerkingen die niet direct op de functie en Rutte slaan niet noteren, let op relevantie) Probeer de bovenstaande termen aan de kinderen te ontlokken. En leg de nadruk op de onderstreepte woorden; stemmen, verkiezingen, politieke partijen en regering. 7 Docentenhandleiding K INDERRAAD

8 Kern: Zelfstandig werken aan het werkblad De kinderen kunnen zelfstandig zonder hulp van de leerkracht aan het werkblad werken. Vertel dat ze de tekst eerst goed door moeten lezen en dan pas de vragen gaan maken. Kinderen mogen het werkblad wel samen maken. Antwoorden op de vragen uit het werkblad Wat is democratie? Een democratie is een land waar de mensen zelf mogen beslissen wie er regeert en hoe er wordt geregeerd. Wie vormen de Nederlandse regering? De koningin en de ministers. Om de hoeveel jaar zijn er Tweede Kamer-verkiezingen? Om de 4 jaar zijn er verkiezingen. Wat is een politieke partij? Een politieke partij is een groep mensen die ongeveer hetzelfde denken over het besturen van het land of een stad. Noem 5 politieke partijen CDA, PVDA, VVD, SP, D66, Groenlinks, ChristenUnie, Partij v/d Dieren, PVV. Noem een ander woord voor verkiezingsstrijd Campagne. Uit hoeveel leden bestaat de tweede kamer? De Tweede Kamer is een groep van 150 mensen. Hoe oud moet je zijn om te kunnen stemmen? 18 jaar of ouder. Bij welke soorten verkiezingen mag je stemmen? Tweede Kamer, Provinciale Staten en Gemeenteraad, Waterschappen en Europese verkiezingen. Bespreek de antwoorden na circa 20 minuten of als je merkt dat de kinderen klaar zijn met het beantwoorden van de vragen. Tijdens de bespreking de nadruk leggen op de vragen omdat die onderdeel zijn van de komende lessen. Verklaar door te vertellen dat binnen de klas partijen opgericht moeten worden. Dat in de klas en tijdens de slotdag campagne gevoerd moet worden door middel van een debat. En de nadruk leggen op de gemeenteraad door duidelijk te maken dat er niet alleen maar landelijk politiek bedreven wordt maar dat er ook op lokaal gebied (eigen leefomgeving) beslissingen worden genomen door de plaatselijke gezaghebbers, namelijk de gemeenteraad. En dat deze net zoals bij landelijk politieke ook gekozen moeten worden voordat ze plaats kunnen nemen in de gemeenteraad. Het grondbeginsel blijft hetzelfde als bij landelijke politiek. Laat ter verduidelijking een stukje van de vorige Kinderraad zien. 8 Docentenhandleiding K INDERRAAD

9 Suggesties voor de afsluiting: 1. Rollenspel Ze spelen de rol van iemand van een partij. Wie je bent en wat je wilt, kun je lezen op je papier. Je moet met de anderen overeenstemming bereiken over het volgende punt: Er zijn veel te veel varkens in ons land. Iedereen is het erover eens dat het er minder moeten zijn. Binnen een jaar moet het aantal varkens in ons land tot de helft worden teruggebracht. Hoe doe je dat? Knip de vier beschreven rollen los. Elke speler krijgt alleen zijn eigen rol te lezen. Plaats de kinderen in een halve kring. Laat de spelers voor de kring spelen. Laat ze plaatsnemen aan een tafel (zorg dat niemand met de rug naar de kijkers zit). Bespreek de opdracht na: - Wie vond jij heel duidelijk zijn mening geven? - Is er een goede overeenkomst bereikt? - Wie van de spelers heeft het meest zijn zin gekregen? - Verwijs naar het begrip democratie. Voor rollenspel zie bijlage Laat de kinderen thuis vragen bedenken voor het gemeenteraadslid die in de volgende les (les 2) op bezoek komt. 3. Zoek een filmpje op Youtube op over de Gemeenteraad en laat deze zien aan de kinderen ter voorbereiding van de komende les. 9 Docentenhandleiding K INDERRAAD

10 Les 2 Kennismaken met de gemeenteraad Lesdoelen: - De kinderen geven het begrip gemeenteraad verder invulling en kunnen dit vertalen naar hun eigen leefomgeving. - De kinderen krijgen door middel van vraag en antwoord inzage in de taken van een gemeenteraadslid. tip: Laat de kinderen in groepjes vragen bedenken. Suggestie materialen: - Youtube filmpje Gemeenteraad - Vragenlijstje wat de kinderen per groepje gemaakt hebben. - Quizvragen -... Lesinhoud: Inleiding: In de les krijgen de leerlingen tijd om in groepjes vragen te bedenken voor het gemeenteraadslid dat op bezoek komt. Hieraan voorafgaand kan je een filmpje over de gemeenteraad laten zien. Voorstellen van het gemeenteraadslid. Bespreek de te stellen vragen aan het raadslid klassikaal. Kern: - Het gemeenteraadslid vertelt kort over de gemeenteraad en zijn/haar werk. - Hierna kunnen de kinderen de vragen stellen die ze hebben bedacht. Het gemeenteraadslid geeft antwoord op deze vragen. Afsluiting: 15 minuten Als afsluiting wordt er een quiz gedaan met de kinderen om te kijken wat de kinderen nu weten van de gemeenteraad. De klas wordt verdeeld in drie vakken. Een vak voor antwoord A, een vak voor antwoord B en een vak voor antwoord C. De kinderen moeten dan gaan staan in het volgens hen juiste vak. Zo kunnen de kinderen uitleggen waarom ze in een bepaald vak zijn gaan staan. Zo heb je controle over wat goed is overgekomen tijdens de eerste twee lessen. Lessuggestie: Om de quiz leuk te brengen kun je een kostuum aantrekken, een pruik opzetten etc. en je dan als een ware quizmaster voordoen. 10 Docentenhandleiding K INDERRAAD

11 Quizvragen: Vraag 1: Hoe heet de burgemeester van Leeuwarden? a. Roald Dahl b. Ferd Crone c. Marco Florijn Antwoord B Ferd Crone Vraag 2: Hoe heet iemand die lid is van de gemeenteraad? a. een raadslid b. een wethouder c. een kiesman Antwoord A een raadlid Vraag 3: Vraag 4: De burgemeester is ook hoofd van de brandweer en politie. a. waar b. niet waar Een wethouder wordt vaak uit de gemeenteraad gekozen. a. waar b. niet waar Antwoord A Waar Antwoord A Waar Vraag 5: De grootste partij in Leeuwarden is? a. PVDA b. CDA c. SP Antwoord A PVDA 1 Vraag 6: Een wethouder kan je landelijk vergelijken met? a. een minister b. de premier c. een lid van de Tweede Kamer Antwoord A een minister Vraag 7: Als raadsleden het niet met elkaar eens zijn en hier in de raadsvergadering over praten heet dit? a. ruzie b. een debat c. een referendum Antwoord B een debat Vraag 8 Wie voert uit wat de gemeenteraad besluit? a. de burgemeester b. het college van B en W c. de gemeenteraad Antwoord B het college van B en W 1) Na de verkiezingen kan de samenstelling van de raad gewijzigd zijn. 11 Docentenhandleiding K INDERRAAD

12 Vraag 9: Hoe word je een raadslid? a. als je een hele grote mond hebt b. je wordt benoemd door de burgemeester c. je wordt gekozen door het volk Antwoord C je wordt gekozen door het volk Vraag 10: Hoe oud moet je zijn om in de gemeenteraad te zitten? a. 16 b. 18 c. 21 Antwoord B 18 jaar Samen met de kinderen een eind gesprekje houden over de les. Dit aan de hand van het vraag-antwoord model, je krijgt dus een gesprek tussen leraar en de groep kinderen. De kinderen krijgen hierdoor inzicht in wat de taken zijn van een gemeenteraadslid. Het gemeenteraadslid wordt door de leerlingen uit de groep bedankt voor de gastles. Opdracht voor de komende week: In les 6 en 7 moet er een jury ingesteld worden die beoordeeld welke leerlingen het beste kunnen presenteren en debatteren. Deze leerlingen zullen zitting nemen in de kinderraad. Een van de juryleden is de directeur van de school. Laat de leerlingen de directeur benaderen om in de jury te gaan zitten (bespreek je planning dus vooraf goed met de begeleidende docent). 12 Docentenhandleiding K INDERRAAD

13 Les 3 Zelf een partij oprichten en een voorstel bedenken Lesdoelen: - De kinderen kunnen de belangrijkste functies binnen een partij benoemen (voorzitter en secretaris). - De kinderen leren zelf binnen een partij overleggen en vergaderen. - Kinderen weten wat een voorstel is en dat een partij een voorstel kan bedenken. - De kinderen kunnen in groepjes haalbare plannen bedenken over iets wat ze willen hebben of veranderen in hun eigen leefomgeving (wijk, school of gemeente) dat ook toegankelijk is voor alle kinderen uit de gemeente. Het voorstel is een opstap naar het uiteindelijke voorstel voor de kinderraad. Suggestie materialen: - Posters en ander materiaal van politieke partijen - Knutselmateriaal (papier, schaar, lijm enz.) - DVD met de powerpointpresentatie Mooie dingen in Leeuwarden -... Lesinhoud: Inleiding: - Terugblik op de vorige les. - In het kort partijnamen en logo s van landelijke politieke partijen doornemen. Tijdens het bespreken van het logo ook aandacht besteden aan techniek en beeldaspect: vorm (letters), kleurgebruik. - Bespreken met de klas dat elke partij zijn eigen visie heeft, ergens voor staat. Kern (1): - De kinderen krijgen de opdracht om in groepjes van max. 6 een eigen (nog niet bestaande) partij te vormen. De kinderen verzinnen een eigen naam en ontwerpen een logo (hier ook letten op techniek, beeldaspect). Voor het ontwerp van het logo wordt in deze les een eerste opzet gemaakt. Het logo kan in de loop van de week door de kinderen worden uitgewerkt. Bijvoorbeeld tijdens een les tekenen. - De kinderen bedenken waar hun partij voor staat, een partijvisie. Dit is gerelateerd aan de eigen leefomgeving (b.v. gezond bewegen, sport & spel etc.). - De kinderen verdelen de partijfuncties. Hoe ziet de samenstelling van een partij (fractie) eruit, wie doet wat? Te verdelen functies zijn: voorzitter, secretaris, en leden - In groepjes bespreken wie welke functie krijgt. In het kort deze functies bespreken. Uitleggen hoe een (partij)vergadering in het kort werkt. Opdracht om de komende week te maken: Elk groepje werkt aan zijn eigen logo. In de volgende les laat elk groepje dit zien en vertelt kort waarom ze voor dit logo en deze partijvisie hebben gekozen. 13 Docentenhandleiding K INDERRAAD

14 Kern (2): - powerpointpresentatie over mooie dingen in Leeuwarden. Dit zijn foto s van bekende plaatsen in Leeuwarden en van plaatsen die voor kinderen aantrekkelijk zijn zoals een speeltuin en het zwembad. De DVD dient als inspiratie voor het voorstel wat de kinderen gaan maken. - Stel er komt een nieuwe jongen of een nieuw meisje bij je in de klas. Als hij/zij je zou vragen waarom het leuk is om in Leeuwarden te wonen, wat zou je dan zeggen? Wat zou je hem/haar in Leeuwarden willen laten zien? Welke leuke dingen zou je samen met hem/haar in Leeuwarden kunnen gaan doen? Welke dingen vind je leuk, maar kun je niet in Leeuwarden doen? - De vragen en antwoorden bespreken. Hierbij de nadruk leggen op de vraag wat de kinderen leuk vinden, maar niet in Leeuwarden kunnen doen. Deze antwoorden en ideeën inventariseren. Afsluiting (2): Vooruitblik geven van wat ze precies de volgende les gaan doen: - De kinderen vertellen dat ze gaan werken aan het maken van plannen voor de kinderraad. Aan de orde stellen dat de plannen die worden behandeld haalbaar moeten zijn (zie de richtlijnen van het voorstel elders in de docentenhandleiding). - Tevens al een kleine vooruitblik geven wat de kinderen nog te wachten staat. (o.a. het presenteren van de plannen aan de groep, debatteren over de plannen met de klas, stemmen). De kinderen gaan een plan bedenken over iets dat ze graag willen hebben of veranderen in hun eigen leefomgeving (wijk, school of gemeente) dat ook toegankelijk is voor alle kinderen uit de gemeente. 14 Docentenhandleiding K INDERRAAD

15 Les 4 Het voorstel voor de Kinderraad (1) Lesdoel: De leerlingen kunnen een voorstel maken voor de kinderraad dat reëel en uitvoerbaar is en aantrekkelijk voor alle kinderen in de stad. Suggestie materialen: - De zelfgemaakte posters - Bord en krijt -... Lesinhoud: Inleiding: - Terugblik op de vorige les. - De kinderen de opdracht geven dat ze met hun zelfopgerichte partij gaan werken aan het maken van een voorstel voor de kinderraad. Aan de orde stellen dat de plannen die worden behandeld haalbaar moeten zijn (zie de richtlijnen van het voorstel elders in de docentenhandleiding). Kern (1): - De kinderen werken in hun eigen partij aan een voorstel voor de Kinderraad - De kinderen bedenken argumenten waarom ze dit voorstel bedacht hebben. Kern (2): - De kinderen presenteren hun voorstel en hun logo heel kort aan de rest van de klas - De docent inventariseert en noteert de plannen op het bord en wijst de groep op eventuele overeenkomsten. Afsluiting: - Uitleggen dat aan de hand van de in deze les gemaakte voorstellen er in de volgende les gekozen moet worden voor een van de voorstellen. Dit kan ook een combinatie zijn van wat de verschillende groepjes bedenken Noot voor de docent: Graag direct na afloop van de les de (onuitgewerkte) voorstellen van de klas ter eerste beoordeling mailen naar: griffie@leeuwarden.nl Bij aanvang van les 5 is dan meteen duidelijk welke plannen uitvoerbaar kunnen zijn. 15 Docentenhandleiding K INDERRAAD

16 Les 5 Het voorstel voor de Kinderraad (2) Lesdoel: De leerlingen kunnen een voorstel maken voor de kinderraad dat reëel en uitvoerbaar is en aantrekkelijk voor alle kinderen in de stad. Materialen: - Bord en krijt: overzicht van de verschillende voorstellen - Plattegrond van Leeuwarden - Stembriefjes met daarop 2 keuzemogelijkheden -... Lesinhoud: NB: de geplande 60 minuten is voor deze les aan de korte kant. Overleg met de docent van de school of er evt. meer tijd beschikbaar is voor deze les. In deze les komt de terugkoppeling op de voorstellen die zijn bedacht in les 4 aan bod. Inleiding: - Terugblik op de vorige les: kort de ingediende voorstellen samenvatten - Welk idee wordt uitgewerkt tot voorstel? Er kan ook gekozen worden voor een combinatie van wat de verschillende groepjes hebben gemaakt. Als er niet meteen een duidelijke keuze gemaakt kan worden, dan moet er gestemd worden. Ook dit is een vorm van democratie: de meeste stemmen gelden en het evt. zoeken naar compromissen. - Door te stemmen wordt er een keuze gemaakt voor een partijnaam en logo voor de kinderraad. Elk kind mag 2 stemmen uitbrengen: 1 op de naam en logo van zijn of haar eigen partij en 1 op dat van een andere. De stemmen worden geteld door de student. Je mag niet twee keer een stem uitbrengen op dezelfde naam/logo. Kern: - Het voorstel wordt klassikaal uitgewerkt tot een reëel en uitvoerbaar voorstel voor de kinderraad. De kinderen letten hierbij op het volgende: - Is het voorstel volgens de gestelde richtlijnen opgesteld (Zie bijlage 1 voor richtlijnen)? Let ook op financiën. - Zou het voorstel kant en klaar aangeleverd kunnen worden aan de gemeenteraad (Zie bijlage 1 invulformulier aanleveren voorstel)? - Is het leuk voor alle kinderen in Leeuwarden? - Waar in Leeuwarden moet het komen? 16 Docentenhandleiding K INDERRAAD

17 De conceptvoorstellen moeten bekeken worden op haalbaarheid door de gemeente. Voor de voorstellen geldt het volgende inleverschema: Uiterlijk 30 maart 2012: Na les 3 een aantal onderwerpsuggesties mailen naar griffie@leeuwarden.nl voor een eerste check op haalbaarheid. Uiterlijk 18 april 2012: Uitgewerkt conceptvoorstel mailen naar griffie@leeuwarden.nl. Periode waarin de voorstellen getoetst worden en herschreven kunnen worden. Uiterlijk 11 mei 2012: Bijgewerkt definitief voorstel mailen naar griffie@leeuwarden.nl De definitieve voorstellen worden op de website geplaatst zodat alle scholen uit de gemeente Leeuwarden de voorstellen kunnen bekijken. Afsluiting: - Het formulier in het leerlingenboek invullen 17 Docentenhandleiding K INDERRAAD

18 Les 6 en 7 : Presenteren en Debatteren Lesdoel: - De kinderen kunnen het voorstel presenteren aan de rest van de groep waarbij ze letten op de behandelde presentatietechnieken. - De kinderen kunnen aan de hand van de behandelde presentatietechnieken een goede presentatie geven. - De kinderen kunnen hun voorstel verdedigen en kunnen kritisch naar de voorstellen kijken en aangeven wat de sterke en minder sterke kanten van een voorstel zijn. - De kinderen kunnen kritische vragen stellen. - De kinderen leren hoe ze op een correcte manier een debat moeten voeren. Suggestie materialen: - DVD-speler - DVD presentatietechnieken -... Lesinhoud: Inleiding: - Terugblik op de vorige les. - Kort vertellen wat de kinderen deze les gaan doen Kern (1): De kinderen krijgen een workshop presentatietechnieken. Inhoud DVD: 1. Houding ( staan, zitten) Fout: krom staan, hoofd naar beneden, armen op de rug Goed: Rechtop staan, hoofd omhoog, handen op de desk 2. Beweging (armen, lopen) Fout: aan de kleding prutsen, druk van voet wisselen/lopen Goed: armen rustig en rustig staan 3. Gebaren (hand gebaren e.d.) Fout: Overdreven en druk gebaren Goed: klein en rustig gebaren 4. Volume (hard en zacht praten) Fout: te zacht praten en schreeuwen 18 Docentenhandleiding K INDERRAAD

19 Goed: Normaal volume 5. Intonatie (snel praten, 1 toon praten) Fout: Snel praten en op 1 toon praten Goed: Rustig en variëren in toon 6. Oog contact ( in publiek kijken e.d.) Fout: Naar de grond kijken Goed: Het publiek inkijken (shot van aandachtig publiek erbij) Kern (2): - De kinderen moeten later in twee- of drietallen hun plan aan de klas gaan presenteren. Ter voorbereiding op de presentatie gaan de groepjes hun presentatie voorbereiden (positieve argumenten) en het debat voorbereiden (kritische argumenten). Kern (3): - Er wordt een jury samengesteld die bestaat uit de directeur van de school, de docent van de klas en nog iemand (zelf in te vullen). Zij letten op de presentatietechnieken en schenken aandacht aan vraagstelling en argumentatie. - De kinderen presenteren in twee- of drietallen in maximaal 5 minuten hun plan aan de klas. Vertel de leerlingen dat ook bij de kinderraad de presentatie niet langer dan 5 minuten mag duren. - Schema voor presenteren en debatteren: groepje A presenteert, groepje B stelt kritische vragen over het plan, groepje B presenteert, groepje C stelt kritische vragen over het plan, groepje C presenteert enz. Afsluiting: - De jury maakt bekend welke 6 kinderen het best gepresenteerd en gedebatteerd hebben en waarom en wie er dus zitting nemen in de kinderraad - De jury maakt bekend welk kind zitting neemt in de jury voor het kiezen van de kinderburgemeester (NB dit kind kan dus niet zelf gekozen worden tot kinderburgemeester) - Vooruitblik op de volgende les. 19 Docentenhandleiding K INDERRAAD

20 Les 8 De Kinderraad Lesdoel - De leerlingen weten wat er tijdens de Kinderraad van ze verwacht wordt. - De leerlingen weten hoe de kinderburgemeester wordt gekozen. Materialen DVD Kinderraad / Filmpje kinderraad 2011 (zie les 1) -... Lesinhoud - Het voorstel wordt door de kinderraadsleden aan de groep gepresenteerd. - Uitleg over de Kinderraad (zie bijlage 3 regels voor de Kinderraad 15 mei 2008): 1. Wat wordt er van de leerlingen verwacht tijdens de Kinderraad? 2. Hoe ziet het programma eruit voor die middag? 3. Afspraken m.b.t. het presenteren en debatteren. 4. Hoe werkt het stemmen? Inleiding: - Terugblik op de lessen - Bespreken hoe het gaat met de voorbereidingen van het voorstel. Eventueel het conceptvoorstel aanpassen naar aanleiding van mogelijke opmerkingen van de gemeente Leeuwarden (dan kern les verkorten!). - De gemeente Leeuwarden publiceert voor de Kinderraad alle voorstellen van deelnemende scholen op Verwijs hiernaar en vertel de leerlingen dat ze zich op het debat kunnen voorbereiden door de andere voorstellen alvast goed te bekijken en zwakke punten er uit te halen. Kern (1): - Uitleg over de Kinderraad (zie bijlage 3 regels voor de Kinderraad): 1. Wat wordt er van de leerlingen verwacht tijdens de Kinderraad? 2. Hoe ziet het programma eruit voor die middag? 3. Afspraken m.b.t. het presenteren en debatteren. 4. Hoe werkt het stemmen? Uitleggen dat het stemmen op dezelfde manier gaat als waarop er gekozen is voor partijnaam en logo: 1 stem op het eigen voorstel en 1 stem op dat van een andere school. - Eventueel kun je de DVD over de Kinderraad nog eens laten zien - Uitleg over de kinderburgemeester (meer informatie in het leerlingenboek): - Wat gaat de kinderburgemeester doen? - Welke functies kan de kinderburgemeester vervullen? - Hoe kies je een kinderburgemeester? 20 Docentenhandleiding K INDERRAAD

21 Kern (2): Werken aan de presentatie: - Bedenk met de klas hoe jullie voorstel het beste verkocht kan worden tijdens de Kinderraad. Je kan b.v. denken aan een powerpointpresentatie, een maquette, een liedje of yell, een toneelstukje, het maken van een film enz. - Na deze les is er nog een paar weken de tijd (denk aan de vakanties!) om de presentatie verder uit te werken. Je kunt met de docent van de school afspreken wat jouw rol hierin kan zijn. Afsluiting: 10 minuten - Les afsluiten en afspraken maken voor het vervolg en voor de dag van de Kinderraad. - Vertellen dat de PABO-student tijdens de dag van de Kinderraad aanwezig is en het groepje de hele dag begeleidt. Lessuggestie: Je kunt in overleg met de docent extra lessen geven om samen met de klas de presentatie uit te werken. 21 Docentenhandleiding K INDERRAAD

22 Bijlage 1: Richtlijnen Kinderraad en invulformulier aanleveren voorstel - Ook mag het voorstel gerelateerd zijn aan een goed doel. - De kosten mogen maximaal 5000,-- bedragen - Overkoepelend thema voor het voorstel is Kinderexpeditie Leeuwarden. Met als ondertitel Wat zou jij aan andere kinderen willen laten zien in Leeuwarden. Onderwerpen die je hier bij kunt bedenken zijn: Speeltuin, Theater, Muziek, Multimedia, Dieren, Speurtocht, Sport e.d. - Het moet voor alle kinderen in de Gemeente Leeuwarden zijn - Het moet iets blijvends achterlaten (dit kan ook betekenen dat het project goed gedocumenteerd wordt b.v. een draaiboek van een activiteit voor kinderen) - Het definitieve voorstel moet een speeltoestel of evenement zijn. Mochten er andere goede ideeën zijn die aansluiten bij het overkoepelende thema, neem dan zo snel mogelijk contact op met de griffie. - Voor een speeltoestel geldt dat het in een bestaande speelplaats geplaatst moet worden. - Het voorstel moet uiterlijk op 1 april 2011 worden ingeleverd bij de griffie van de Gemeente Leeuwarden. Dit kunnen de leerlingen doen doormiddel van het inschrijfformulier voorstel kinderraad. Dit is te vinden in het leerlingenboek. - Het voorstel wordt door een ambtenaar van de gemeente bekeken of het haalbaar is. Zo niet, dan moet het voorstel worden aangepast zoals door de gemeente wordt aangegeven en ingeleverd voor 13 april Voorstellen die later worden ingeleverd kunnen niet meer getoetst worden op haalbaarheid. Dat betekent dat het zo zou kunnen zijn dat het voorstel wel wint, maar uiteindelijk niet uitgevoerd kan worden. Het voorstel moet uiterlijk op 1 april 2011 ingeleverd worden bij de griffie van de Gemeente Leeuwarden Griffie gemeente Leeuwarden Postbus JA Leeuwarden griffie@leeuwarden.nl Voorstellen die later worden ingeleverd kunnen niet meer getoetst worden op haalbaarheid. Dat zou kunnen betekenen dat jullie voorstel wint, maar uiteindelijk niet uitgevoerd kan worden. LEVER DUS OP TIJD IN!!! 22 Docentenhandleiding K INDERRAAD

23 Voorstel Kinderraad Algemene gegevens Naam school Adres Groep Naam leerkracht Titel van het project Bedenk een pakkende titel voor jullie voorstel Omschrijving van het project Geef hier een omschrijving van jullie voorstel in tekst en beeld. Wat is het? Waar moet het komen? Wat kost het? Bereken hier wat jullie voorstel ongeveer gaat kosten. Houd ook rekening met plaatsingskosten. Tip: kijk hiervoor op websites van of bel met leveranciers. Het project kost Voeg eventueel een bijlage bij dit formulier. Let hierbij goed op de richtlijnen uit les 6 en Docentenhandleiding K INDERRAAD

24

25 Bijlage 2: Rollenspel Bijlage bij de activiteit Rollenspel, Kinderraad 25 Docentenhandleiding K INDERRAAD

26 26 Docentenhandleiding K INDERRAAD

27 Jij bent: Boer Koos, lid van de Boerenpartij - Jij bent varkensboer. Je hebt pas een nieuwe stal laten bouwen. Die is supermodern: er komt geen stank uit, de mest wordt netjes opgevangen en verwerkt tot droge mest. Die droge mest is weer goed voor de grond. Je gebruikt gezond voer. Er worden geen kunstmiddelen zoals groeistoffen aan toegevoegd. - Er zijn twaalf miljoen varkens in ons land. Dat moeten er over een jaar zes miljoen zijn. Jij vindt die tijd veel te kort! Geen enkele boer kan in zo n korte tijd iets anders zoeken om van te leven. Dat betekent dat de kleine boeren de varkens zullen moeten verkopen en zonder werk zitten. Jij wilt: - Dat het verminderen van de varkens niet binnen één, maar binnen vijf jaar gebeurt. - Dat de boer vijfhonderd euro krijgt voor elk varken dat hij inlevert. Jij bent: Mevrouw Stoffels, lid van de Milieupartij - Jij woont zelf in de stad. Je bent een natuurliefhebber. Je bent het met de stelling eens: binnen een jaar de helft van de varkens weg. Ze leveren immers veel stank en mest op. Daarbij komt dat de varkens het erg slecht hebben. De stallen zijn meestal te klein, de varkens leven in het donker, ze krijgen voer met groeistoffen. - Boeren die zonder werk komen te zitten, moeten van hun boerderij een kampeerboerderij maken. Zo komen ze toch aan geld. En veel andere mensen komen zo gemakkelijker in contact met de natuur. Jij wilt: - Dat het aantal varkens binnen een jaar is gehalveerd. - Dat iedere boer die van zijn boerderij een kampeerboerderij maakt, daarvoor geld krijgt. Jij bent: Meneer Houten, lid van de partij van mensen die onder andere in de slachthuizen werken - Jij woont in de stad. Je werkt zelf in een groot slachthuis. Daar worden vooral varkens geslacht. Bijna alles gaat automatisch, maar toch werken er in de slachterij honderd mensen. En zo zijn er meer slachterijen. Als er minder varkens komen, wordt er minder geslacht. Er zullen dus veel mensen werkloos worden. Jij wilt: - Dat de varkensstapel binnen drie jaar is gehalveerd. Dan hebben mensen de tijd om naar een andere baan te zoeken. - Dat de boeren koeien gaan houden in plaats van varkens. Die leveren minder overlast. De slachterijen kunnen dan omschakelen op het slachten van koeien. Jij bent: Mevrouw Lents, lid van de partij die opkomt voor de kopers, bijvoorbeeld van vlees - Jij woont zelf in een dorp. Je onderzoekt of spullen die winkels en fabrieken verkopen goed zijn. Mensen die klachten hebben, kunnen jou bellen. Jij onderzoekt dan of ze gelijk hebben. Jij vindt dat varkens op de boerderijen het slecht hebben: te kleine kooien, met te veel dieren in een ruimte, altijd in het donker. Dat mag niet. Maar: als er minder varkens komen, gaat de prijs van het varkensvlees flink omhoog! Dus zal de koper van het vlees de dupe zijn. Die moet zeker tweemaal zoveel gaan betalen voor dezelfde hoeveelheid vlees. Jij wilt: - Dat de boeren betere en grotere stallen bouwen. Zo krijgen de varkens meer ruimte en licht. - Dat het vlees niet duurder wordt. Dan moet de boer maar minder gaan verdienen.

28

29 Bijlage 3: Regels voor de Kinderraad Algemeen - De Kinderraad ziet er grotendeels hetzelfde uit als de gemeenteraad van Leeuwarden. Dat wil zeggen dat de Kinderraad zal bestaan uit 36 kinderen uit de groepen 7 & 8 van 6 basisscholen en dat de burgemeester van Leeuwarden de vergadering zal voorzitten. Kinderraad Presentatie voorstellen: - Om uur komen alle groepjes die aan de Kinderraad meedoen in de Raadzaal. - Er wordt aangewezen waar elk groepje zit. - Daarna is er nog een korte uitleg over de regels voor de Kinderraad. - Elk groepje krijgt een raadslid als begeleider die je alles kan vragen en die je helpt als het nodig is. - De kinderen uit de klas mogen op de tribune in de raadzaal of op een scherm in de Oranjezaal meekijken. - Om uur wordt de Kinderraad geopend door de kinderburgemeester. De burgemeester vraagt één voor één de groepjes om naar voren te komen voor het geven van hun presentatie. - Elke groep krijgt ongeveer vijf minuten om hun voorstel te presenteren. - De groep mag zelf weten hoe zij de presentatie doen (door 1 persoon van de groep of misschien wel alle 5; misschien wel met plaatjes, tekeningen etc.) - Als een groepje van een andere school presenteert kun je alvast vragen opschrijven die je deze groep bij het debat wil stellen. De begeleider kan jullie hierbij helpen. Rondleiding: - Na de 6 presentaties krijgen alle klassen een rondleiding door het stadhuis. Je gaat met je eigen klas mee. Debat - Na de rondleiding kun je weer op dezelfde plek gaan zitten in de raadzaal. - Dan begint het debat onder leiding van de burgemeester. - Bij het debat kan een groepje vragen stellen aan een ander groepje die de vragen zo goed mogelijk probeert te beantwoorden. - De burgemeester wijst aan wie aan de beurt is om een vraag te stellen en vraagt het groepje aan wie de vraag gesteld wordt deze te beantwoorden. - Wil je tussentijds reageren op iemand dan kun je je vinger opsteken, de burgemeester kan je dan het woord geven. - Probeer zo goed mogelijk aan iedereen uit te leggen waarom het voorstel van jullie groep eigenlijk moet winnen en dat van een andere groep niet. 29 Docentenhandleiding K INDERRAAD

30 Stemmen - Na het debat begint het stemmen. - Elk lid van de Kinderraad kan 2 stemmen uitbrengen. Een mag op het eigen voorstel, de andere stem moet op een ander voorstel. - Alle basisscholen in de gemeente Leeuwarden mogen via internet 1 stem uitbrengen. Deze stemmen worden opgeteld bij de andere stemmen. - Het voorstel met de meeste stemmen is de winnaar en wordt door de Gemeente uitgevoerd als het aan de richtlijnen voldoet (Zie in je werkboek bij les 4 en 5). Bij gelijke stemmen wordt er door de leden van de Kinderraad nog eens gestemd over de twee voorstellen die als hoogste geëindigd zijn. Als de stemmen dan weer gelijk zijn mogen de leerlingen in de zaal meestemmen. Overig - In de zaal en op de tribune mag niet gegeten of gedronken worden (ook geen kauwgom). - Het publiek heeft geen spreekrecht. - Het verstoren van de orde is niet toegestaan. (Toon respect voor elkaar, iedereen doet zijn best dus geen boe-geroep etc.) 30 Docentenhandleiding K INDERRAAD

31 Bijlage 4: Evaluatie Voor de uiteindelijke evaluatie van de Kinderraad is het makkelijk om per les bij te houden wat goed ging, en wat je juist anders zou willen zien. Deze formulieren graag uit het handboek knippen en inleveren bij de griffie van de gemeente Leeuwarden op de dag van de kinderraad of per post. 31 Docentenhandleiding KINDERRAAD

32 32 Docentenhandleiding KINDERRAAD

33 Docentenhandleiding Les 1 - graag invullen na de les Wat ging er goed? Wat ging er niet goed? Welke materialen heb je gebruikt in de les? Welke tips heb je voor deze les ter aanvulling/verbetering? 33 Docentenhandleiding KINDERRAAD

34 34 Docentenhandleiding KINDERRAAD

35 Docentenhandleiding Les 2 - graag invullen na de les Wat ging er goed? Wat ging er niet goed? Welke materialen heb je gebruikt in de les? Welke tips heb je voor deze les ter aanvulling/verbetering? 35 Docentenhandleiding KINDERRAAD

36 36 Docentenhandleiding KINDERRAAD

37 Docentenhandleiding Les 3 - graag invullen na de les Wat ging er goed? Wat ging er niet goed? Welke materialen heb je gebruikt in de les? Welke tips heb je voor deze les ter aanvulling/verbetering? 37 Docentenhandleiding KINDERRAAD

38 38 Docentenhandleiding KINDERRAAD

39 Docentenhandleiding Les 4 - graag invullen na de les Wat ging er goed? Wat ging er niet goed? Welke materialen heb je gebruikt in de les? Welke tips heb je voor deze les ter aanvulling/verbetering? 39 Docentenhandleiding KINDERRAAD

40 40 Docentenhandleiding KINDERRAAD

41 Docentenhandleiding Les 5 - graag invullen na de les Wat ging er goed? Wat ging er niet goed? Welke materialen heb je gebruikt in de les? Welke tips heb je voor deze les ter aanvulling/verbetering? 41 Docentenhandleiding KINDERRAAD

42 42 Docentenhandleiding KINDERRAAD

43 Docentenhandleiding Les 6 - graag invullen na de les Wat ging er goed? Wat ging er niet goed? Welke materialen heb je gebruikt in de les? Welke tips heb je voor deze les ter aanvulling/verbetering? 43 Docentenhandleiding KINDERRAAD

44 44 Docentenhandleiding KINDERRAAD

45 Docentenhandleiding Les 7 - graag invullen na de les Wat ging er goed? Wat ging er niet goed? Welke materialen heb je gebruikt in de les? Welke tips heb je voor deze les ter aanvulling/verbetering? 45 Docentenhandleiding KINDERRAAD

46 46 Docentenhandleiding KINDERRAAD

47 Docentenhandleiding Les 8 - graag invullen na de les Wat ging er goed? Wat ging er niet goed? Welke materialen heb je gebruikt in de les? Welke tips heb je voor deze les ter aanvulling/verbetering? 47 Docentenhandleiding KINDERRAAD

48 48 Docentenhandleiding KINDERRAAD

49 Achtergrondinformatie Inhoudsopgave Wat is de overheid? 50 De partijen 51 De stromingen 56 Trias politica 58 Het college / de gemeenteraad 59 Begrippenlijst Docentenhandleiding K INDERRAAD

50 Wat is de overheid? De overheid is het hoogste gezag op een bepaald grondgebied. De overheid is van iedereen, voor iedereen. Van geboorteaangifte tot de wet op de lijkbezorging, van het stimuleren van theaterbezoek tot het bestrijden van de zware misdaad. Op tal van terreinen neemt de overheid maatregelen, ontwerpt wetgeving en ziet toe op naleving van diezelfde wetgeving. Op veel andere terreinen speelt de overheid een kleinere rol en stelt het slechts algemene voorwaarden. Zo wordt het overleg over lonen en arbeidsvoorwaarden overgelaten aan de werkgevers en de vakbonden. Er zijn in Nederland verschillende overheidslagen. De belangrijkste zijn de gemeenten, provincies en Het Rijk. Daarnaast is er ook nog de Europese Unie en de waterschappen. In Nederland is de afgelopen jaren sprake van een decentralisatiebeleid. Dit betekent dat steeds meer bevoegdheden naar een lagere overheid gedelegeerd worden. Kan een overheidsorgaan deze bevoegdheid niet uitvoren, dan blijft een hoger overheidsorgaan dit doen. Wie bestuurt de overheid? De politiek bestuurt de overheid. Later in deze handleiding word aangegeven hoe dit in de praktijk werkt. Hoe weet de politiek wat de politiek moet doen? Maatschappelijke problemen komen vaak op de politieke agenda. Een probleem is het verschil tussen werkelijkheid en wenselijkheid. Een probleem kan op verschillende manieren bij politici bekend raken, bijvoorbeeld doordat de leden van de politieke partijen het aankaarten of doordat het in de media komt. Hoe werkt de politiek? Bij onderstaand verhaal word uitgegaan van de situatie in de gemeente, maar in plaats van gemeenteraad kan ook Tweede Kamer of Provinciale Staten gelezen worden. Elk periode (vier jaar) worden er verkiezingen gehouden. Tijdens deze verkiezingen kunnen de burgers stemmen op de kandidaten die op de lijst staan voor verschillende politieke partijen. Na de verkiezingen worden de stemmen geteld en worden de zetels verdeeld. Daarna wordt door een informateur bekeken welke partijen met elkaar samen willen werken. Als daar een beslissing over valt, wordt door een formateur (in de gemeente vaak niet) een coalitie bepaalt. Deze maakt een collegeprogramma (regeerprogramma), er wordt bepaald wie hoeveel wethouders levert en welke zaken deze wethouders doen. Vervolgens kan een aantal jaar bestuurt worden. Na vier jaar komen weer nieuwe verkiezingen, tenzij de raad eerder om nieuwe verkiezingen vraagt. Dit gebeurt wanneer er een vertrouwensbreuk is binnen de coalitie. 50 Docentenhandleiding K INDERRAAD

51 De partijen CDA Naam Christen-Democratisch Appèl Politiek Leider Logo Blokletters CDA in groen Opgericht 11 oktober 1980 ( Fusie van ARP, CHU, KVP ) Zetels 2e kamer 21 zetels ( juni 2010) Zetels gemeente Leeuwarden 5 zetels In het programma van het CDA staat dat men politieke vraagstukken op een christen-democratische wijze wil benaderen. Dat betekent dat de partij zich baseert op christelijke waarden zoals : zorg, geloof, naastenliefde, het helpen van zwakkeren in de samenleving en normen en waarden. Het CDA zoekt qua politieke ideeën vaak de middenweg op. Hieruit concludeert men dat het CDA een middenpartij is. Bij het oplossen van problemen vindt het CDA dat er een grote verantwoordelijkheid is weggelegd voor maatschappelijk organisaties. PvdA Naam Partij van de Arbeid Politiek Leider Job Cohen Logo Rode roos met in het centrum een vuist. Opgericht 9 februari 1946 ( Fusie van SDAP, VDB, CDU ) Zetels 2e kamer 330 zetels (juni 2010) Zetels gemeente Leeuwarden 11 zetels Als sociaal-democratische partij streeft de Partij van de Arbeid naar gelijke kansen voor iedereen. Een groot streven van de Partij van de Arbeid is het beter verdelen van inkomen, macht en kennis. Sociaal beleid is daarom voor de partij erg belangrijk. Men komt op voor de zwakkeren in de samenleving. Hierdoor wordt de Partij van de Arbeid ook wel een links georiënteerde partij genoemd. 51 Docentenhandleiding K INDERRAAD

52 SP Naam Socialistische partij Politiek Leider: Emile Roemer Logo De letters SP met daarachter een rode tomaat. Hierin is een ster te zien. Deze ster staat voor rechtvaardigheid en voor de ideologische achtergrond. Opgericht : 22 oktober 1972 Zetels 2e kamer : 215 zetels (juni 2010) Zetels gemeente Leeuwarden 1 zetel De Socialistische partij wil de stem van het gewone volk laten horen. Zoals de naam al zegt staat de partij voor een sociaal Nederland. Men streeft naar een andere maatschappij, eentje waarin mensen niet met elkaar concurreren maar samenwerken. Men wil dat er meer invloed van de overheid komt. Hieronder verstaat men een rechtvaardige verdeling van macht en geld. Van origine is de partij uit twee communistische partijen ontstaan. Hierdoor is de SP een zeer links georiënteerde partij. NLP Naam Nieuwe Leeuwarder Partij Politiek Leider Gijs Jacobse Logo NLP Opgericht 1994 Zetels gemeente Leeuwarden 4 zetels De Nieuwe Leeuwarder Partij (NLP) is een onafhankelijke lokale partij van en voor de inwoners van de gemeente Leeuwarden en is sinds 1994 vertegenwoordigd in de gemeenteraad. Kernwoorden van de NLP zijn: Actief, kritisch en betrokken. De partij wil samen met de inwoners vorm geven aan de gemeente opdat het in Leeuwarden veilig, plezierig en betaalbaar wonen en werken is. 52 Docentenhandleiding K INDERRAAD

53 VVD Naam Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Politiek Leider Stef Blok Logo Witte blokletters VVD met aan de rechterkant oranje schaduw, op een koningsblauw vierkant vlak Opgericht 24 januari 1948 Zetels 2e kamer 31 zetels (juni 2010) Zetels gemeente Leeuwarden 5 zetels De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie is voor de vrijheid van het individu. Dit betekent voor de overheid weinig bemoeienis en weinig regels. Mensen mogen aangesproken worden op hun eigen verantwoordelijkheid. Men vindt dat er met weinig regels en veel individuele verantwoordelijkheid een goede vrije markteconomie tot stand komt. Men is erg op de economie georiënteerd. De VVD wordt aangeduid als een rechts georiënteerde partij. CU Naam ChristenUnie Politiek Leider André Rouvoet Logo Twee gestyleerde handen, in middenblauw Opgericht 1 januari 2000 ( samenwerkingsverband van GPV en RPF ) Zetels 2e kamer zetels (juni 2010) Zetels gemeente Leeuwarden 2 zetels De ChristenUnie is een resultaat van een fusie tussen twee partijen, namelijk de Reformatorische Politieke Federatie (RPF) en het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV). Opmerkelijk is dat de ChristenUnie zich wat van haar imago als klein rechtse partij heeft ontdaan door zich een sociaal en ecologisch karakter aan te meten. De belangrijkste inspiratiebron van de Christen Unie blijft natuurlijk het Woord van God. Op basis hiervan blijven euthanasie en abortus voor deze partij volstrekt verwerpelijk. 53 Docentenhandleiding K INDERRAAD

54 FNP Naam Fryske Nasjonale Partij Politiek Leider Johannes Kramer Logo Fnp in blauwe letter. Met daarachter een Pompeblêd Opgericht 1962 Zetels gemeente Leeuwarden 1 zetel De FNP was de eerste lokale partij in Nederland. Een drietal Friezen vond dat de Haagse politiek te ver af stond van de lokale politiek. Daarom kwam men op het idee om een lokale partij op te gaan richten. De FNP staat voor een grotere zelfstandigheid van Friesland. Hierbij is het federalisme de grondlegger. Dit betekent dat alles wat lokaal (gemeentelijk) is geregeld, door de lokale politiek moet worden uitgevoerd. Alles wat nationaal is moet op nationaal (Rijk) niveau geregeld worden. Een speerpunt van de FNP is de Friese taal. De partij vindt dat in Friesland Fries gesproken moet worden. Tegenstanders vinden de FNP daarom vooral een taalpartij. Groenlinks Naam : Groenlinks Politiek Leider : Jolande Sap Logo : Groen (in het rood) Links (in het groen) Opgericht : 24 november 1990 ( Fusie van CPN, EVP, PPR en PSP ) Zetels 2e kamer : 10 zetels (juni 2010) Zetels gemeente : 5 zetels Leeuwarden Naam gemeente Leeuwarden : PAL/GroenLinks PAL/Groenlinks is de voortzetting van het reeds in 1978 opgerichte Progressieve Aktie Leeuwarden PAL, waarin PSP, PPR, CPN en de plaatselijke politieke groepering Axies ( ) gingen samenwerken. In 1990 is de naam van het inmiddels gevormde GroenLinks toegevoegd. Meer dan andere partijen stelt GroenLinks de zorg voor het milieu voorop. Daarom moet milieuvriendelijke productie worden gestimuleerd. Ook is Groenlinks een sociale partij. De verschillen tussen inkomens moeten kleiner worden, zodat de schaarser wordende welvaart eerlijker wordt verdeeld. GroenLinks is er overigens geen voorstander van dat de staat een overheersende rol speelt in de maatschappij. De partij streeft naar eigen verantwoordelijkheid van het individu. De staat moet echter wel een aantal grondrechten garanderen. Zo moet discriminatie worden tegengegaan. Mensen hebben verder het recht op een uitkering als dat nodig is. 54 Docentenhandleiding K INDERRAAD

55 Verenigd Links Naam : Verenigd Links Politiek Leider : Rinus van Driel Logo : Pompeblad (in het rood) met daarin de letters VL (in het wit) Opgericht : 2010 Zetels 2e kamer : nvt Zetels gemeente : 1 zetel Leeuwarden Verenigd Links - Feriene Lofts is een politieke partij in de provincie Friesland. Ze is opgericht door SP-leden die het niet eens waren met de beslissing van het landelijke SP-bestuur om niet deel te nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Súdwest-Fryslân. 55 Docentenhandleiding K INDERRAAD

56 Wat zijn de stromingen (soorten politieke partijen)? Progressief en conservatief: Partijen die progressief denken willen graag aan vernieuwingen meedoen en zijn voor veranderingen. Partijen die conservatief denken willen alles graag houden zoals het is of zelfs weer terug brengen naar hoe het was. Ze willen graag traditionele waarden en normen houden. Voorbeelden daarvan zijn gehoorzaamheid en trouw. Links en rechts: Linkse partijen streven naar graag gelijk(waardig)heid. Er moet niet een te grote kloof ontstaan tussen arm en rijk. Ook moeten de zwakkeren in de samenleving beschermd worden. Rechtse partijen vinden persoonlijke en economische vrijheid erg belangrijk. Rechtse partijen zijn voor een overheid die zich niet zoveel bemoeid met zijn burgers. Vooral de markt moet niet teveel gereguleerd worden door de overheid. Het politieke midden: Linkse en rechtse partijen schuiven steeds meer op naar het politieke midden. Ook bij politieke bestuurders als ministers zijn de verschillen tussen links en rechts minder groot geworden. Vaak worden politieke opvattingen van mensen verdeeld in links en rechts. Iemand wordt links gevonden als hij de samenleving wil veranderen. Rechts staat voor het verlangen om alle waarden en normen zoveel mogelijk bij het oude (het bestaande) te laten. Politieke stromingen In de 19de eeuw waren er nog geen politieke partijen in Nederland. Wel waren er drie politieke stromingen: groepen mensen met ongeveer dezelfde opvatting over hoe het land bestuurd zou moeten worden. Gelijke opvattingen over de besturing van het land werd vaak veroorzaakt doordat men tot een bepaalde groep in de maatschappij behoorde. Rijke fabrikanten en ondernemers behoorden in de 19e eeuw vaak tot de liberale stroming, arbeiders voelden zich vaak thuis bij de socialistische stroming. Katholieke arbeiders en protestantse arbeiders kozen er vaak voor om bij de confessionele (godsdienstige) stroming te horen. Hieronder worden drie stromingen uitgewerkt: Een liberale stroming De liberalen waren, en zijn nu nog, voorstanders van vrijheid op persoonlijk en economisch gebied. Zij wilden fabrieken en grondstoffen in handen zien van particulieren en niet in handen van de staat. Doel was het maken van winst, waardoor arbeid, werkgelegenheid, koopkracht en welvaart ontstonden. Uit deze stroming kwam de VVD voort, de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. 56 Docentenhandleiding K INDERRAAD

57 Een confessionele stroming Confessie is een ander woord voor godsdienst. Het handelen in de politiek moest gebaseerd zijn op het geloof. Nederland is van oudsher christelijk. Het christendom bestaat uit twee hoofdrichtingen, het katholicisme en het protestantisme. Uit de confessionele stroming ontstonden drie confessionele politieke partijen, die ieder hun eigen krant, eigen radio-omroep en eigen televisiestation hadden en voor een deel nog hebben. De confessionelen sloten zich op in hun eigen levenssfeer en sloten anderen buiten. Het kwam voor dat confessionelen boodschappen deden bij hun 'eigen' bakker, kruidenier enz. Dit verschijnsel noemen we verzuiling. Vanaf het midden van de jaren '60 nam de ontkerkelijking in Nederland sterk toe, mede daardoor nam de verzuiling sterk af (en nam de ontzuiling sterk toe). Uit de confessionele stroming kwamen de ARP (de Antirevolutionaire Partij), de CHU (de Christelijke Historische Unie) en de KVP (de Katholieke Volkspartij) voort. Deze drie grote christelijke partijen zijn opgegaan in één grote politieke partij, het CDA (het Christen Democratisch Appèl). Daarnaast is ook de Christen Unie uit deze stroming voortgekomen. De Christen Unie is ontstaan uit het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV) en de Reformatorische Politieke Federatie (RPF). Een socialistische stroming Socialisten zijn voorstanders van gelijkheid. Zij willen daarom het verschil tussen arm en rijk verkleinen. Socialisten waren tegenstanders van het kapitalisme. Productiemiddelen moesten niet in handen van rijke fabrikanten komen, maar de staat moest hier verantwoording voor nemen. De gedachte was dat hierdoor het verschil tussen arm en rijk verkleind zou worden en er gelijke kansen voor iedereen zouden ontstaan. Uit de socialistische stroming kwamen de SDAP, de Sociaal-democratische Arbeiderspartij, die na de Tweede Wereldoorlog opging in de PvdA (de Partij van de Arbeid), de PSP (de Pacifistische Socialistische Partij) die is opgegaan in Groenlinks, de SP en de CPN (de Communistische Partij van Nederland) voort. 57 Docentenhandleiding K INDERRAAD