Osteoporose. Wat is osteoporose? Wie lijdt er aan? Wat kan ik er aan doen?
|
|
- Louisa Michiels
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Osteoporose Wat is osteoporose? Wie lijdt er aan? Wat kan ik er aan doen?
2 Wat is osteoporose of botontkalking? Het bot is een levend weefsel dat zichzelf telkens weer afbreekt en weer opbouwt. Dat is wat men botombouw noemt. Bij volwassenen is de botafbraak en de botaanmaak min of meer in evenwicht. Zo blijft het bot stevig, ook al verliest het onvermijdelijk en progressief een beetje van haar massa. Het bot wordt pas fragiel wanneer de afbraak sneller verloopt dan de aanmaak. In dat geval verloopt het verlies van de botmassa sneller en verzwakt de micro-architectuur van het bot waardoor het makkelijker kan breken. Het risico op een fractuur is dan reëel. De ziekte komt vaker voor bij vrouwen door de daling van de hormonen en de afbraak van het bot na de menopause. Vele vrouwen boven de 50 lijden aan osteoporose. 1 De ziekte richt nog meer schade aan bij vrouwen die ouder zijn dan 80 jaar. In die leeftijdscategorie is het risico op een wervelindeuking of heupfractuur zeer hoog. 2 2
3 normaal bot osteoporotisch bot leeftijd De gevolgen van osteoporose Het meest ernstige gevolg van osteoporose is de breuk (of fractuur). Er komen hoofdzakelijk 2 soorten fracturen voor: de wervelfracturen, ook «wervelindeukingen» genoemd en de niet-wervelfracturen (perifere fracturen) namelijk de fracturen van de heup, pols, enkel, enz. 3
4 Wervelfracturen leiden zelden tot een ziekenhuisopname en kunnen onopgemerkt voorbij gaan. Toch wijzen zij op een vermoedelijke aanwezigheid van osteoporose en op een verhoogd risico op een nieuwe fractuur. Deze wervelfracturen kunnen een vermindering van de lichaamslengte veroorzaken en ze zijn verantwoordelijk voor de misvormingen van het silhouet door het krommen van de rug. Daarbij kunnen wervelfracturen gepaard gaan met chronische rugpijn en soms met ademhalingsmoeilijkheden. De polsfractuur komt voor vanaf de leeftijd van 50 jaar en is vaak een alarmsignaal want zij gaat de wervelfractuur met 15 jaar vooraf en de heupfractuur met 25 jaar. Deze heupfracturen hebben echt een vernietigend effect en vereisen altijd een ziekenhuisopname. De heupfractuur is dus het meest ernstige, meest lastige en meest gevaarlijke gevolg van de vermindering van de botmassa en de botkwaliteit. Deze fractuur resulteert vaak in een handicap, een verlies van zelfstandigheid, permanente opname, een daling van de levenskwaliteit en helaas ook vaak in een overlijden van de patiënt. Daarom is het van het grootste belang dat deze fracturen bij oudere personen worden voorkomen. 4
5 Het botverlies heeft dus een grote invloed op de levenskwaliteit. Een abnormale kromming van de rug is niet alleen onesthetisch, zij vermindert ook het gezichtsveld en veroorzaakt een verlies van mobiliteit: dagelijkse activiteiten worden dan ook meer en meer beperkt. De ademhaling wordt moeilijk en men is sneller vermoeid. Daarnaast kan zich dag en nacht chronische pijn voordoen. Zo wordt de dagelijkse wandeling een echte beproeving. Osteoporose brengt al te vaak een gedeeltelijk of zelfs totaal verlies van de autonomie met zich mee. De betrokken personen hebben hulp nodig of worden zelfs volledig afhankelijk. Dit verlies van zelfstandigheid brengt ook een zekere vereenzaming met zich mee wanneer de bezoekjes van familie en vrienden stilletjes aan verminderen. De risicofactoren Verschillende risicofactoren kunnen het optreden van de ziekte bevorderen : een tengere lichaamsbouw, genetische voorbeschiktheid, een onevenwichtige voeding, een tekort aan lichaamsbeweging, roken en een overmatige consumptie van alcohol, een tekort aan vitamine D, een onvoldoende toevoer van calcium, enz. 5
6 Osteoporose Lengteverlies Rugpijn Wervelindeukingen Breuken Polsbreuk Wervelbreuk Gebroken heup x 2 het risico 3 x 5 het risico 4 Eén van de belangrijkste risicofactoren van osteoporose is de botfractuur. Het kan raar lijken om het gevolg van een ziekte ook als risicofactor te beschouwen. Maar wie osteoporose heeft breekt gemakkelijker zijn botten en wie reeds een botbreuk gehad heeft lijdt vaker aan osteoporose. Het risico voor vrouwen is groter dan voor mannen. De oorzaak is de daling van het oestrogeengehalte na de menopauze, die leidt tot een verlies van de botmassa. De postmenopauze is dan ook een cruciale risicofase voor het botkapitaal van vrouwen. 6
7 De belangrijkste risicofactoren voor fracturen 5 Het geslacht (vrouw) De leeftijd De menopauze Familiale voorgeschiedenis (het voorkomen van osteoporose en fracturen in de familie) Een laag lichaamsgewicht (BMI<20kg/m 2 ) Een tekort aan vitamine D en calcium Een gebrek aan lichaamsbeweging Het nemen van bepaalde geneesmiddelen (corticoïden, schildklierderivaten, anti-convulsiva,...) Bovendien kunnen een aantal aandoeningen en het nemen van bepaalde geneesmiddelen het risico op osteoporose nog meer doen stijgen. Wie moet een arts raadplegen, wanneer en waarom? Het opsporen van botontkalking bij vrouwen is een prioriteit omdat het een feit is dat vanaf een bepaalde leeftijd vrouwen vaker een fractuur hebben. Opsporing is dan ook levensnood- 7
8 zakelijk en het is nooit te laat om een arts te raadplegen. Hoe vroeger de diagnose gesteld wordt, hoe beter men de afbraak van het bot kan voorkomen en hoe beter men zich kan beschermen tegen eventuele breuken en de dramatische gevolgen ervan. Vrouwen van wie de ouders, broers of zusters ooit een fractuur hadden, moeten tijdig een opsporingsonderzoek ondergaan vooraleer ze een fractuur oplopen. Op basis van de diagnose kan de arts duidelijk maken wat men allemaal kan doen om de risico s op osteoporose te vermijden. Hij kan informatie geven over hoe men via een gezonde levenswijze de botten stevig kan houden, over hoe men botontkalking kan afremmen of omkeren met een adequate behandeling en over hoe men zich kan beschermen tegen vallen. De arts is ook perfect geplaatst om jaar na jaar de vooruitgang van patiënten op te volgen: de afwezigheid van fracturen, het lengteverlies, de goede inname van de medicatie 8
9 Hoe wordt osteoporose vastgesteld? De diagnose van osteoporose wordt vastgesteld door een onderzoek dat men botdensitometrie of DEXA noemt. De botdensitometrie is een eenvoudig, pijnloos en veilig onderzoek door X-stralen waarmee de botmassa of de minerale botdensiteit (BMD) kan worden gemeten. Hierdoor kan de diagnose van osteoporose gesteld worden. Evolutie van de botdensiteit met de leeftijd bij vrouwen 6 Hoog Botminerale Dichtheid Menopauze Botverlies Botverlies door de leeftijd Laag Fractuurrisico Laag Leeftijd (jaren) Hoog Er wordt op meerdere plaatsen gemeten: vooral ter hoogte van de wervel en de heup. Een lage minerale botdensiteit geeft aan dat het bot fragiel is en dat het risico op breuken dus groot is. Om de ziekte goed op te volgen is 9
10 controle noodzakelijk. Zij laat toe de doeltreffendheid van de behandeling op basis van de toename van de botmassa te evalueren. Bloed en urineonderzoeken kunnen ook nodig zijn om de oorzaak van osteoporose te onderzoeken wanneer dit niet aan de menopauze ligt. Wanneer men vermoedt dat een patiënte een wervelfractuur heeft doordat zij over rugpijn klaagt en lengteverlies vertoont, kunnen radiografieën van de wervel ook nuttig zijn. 10
11 De behandeling van osteoporose De eerste stap bij de behandeling van osteoporose: calcium en vitamine D Vitamine D is noodzakelijk voor het calcium in de botten. Daarom kan het ene niet zonder het andere. Maar het is een feit dat zowel de aanvoer van vitamine D als die van calcium bij oudere mensen vaak onvoldoende is. Dat komt enerzijds door onvoldoende consumptie van voedingsmiddelen die rijk zijn aan calcium en anderzijds door een onvoldoende blootstelling aan daglicht, de belangrijkste bron van vitamine D. De behoefte aan calcium en vitamine D neemt toe met de leeftijd en daarom moet men een beroep doen op een dagelijks supplement van beide elementen met een dosis van minstens 1 gram calciumcarbonaat of citraat in combinatie met een dosis van 800 IE vitamine D. Calcium en vitamine D zijn de basisbehandeling van osteoporose, maar dan wel op voorwaarde dat de dosissen gerespecteerd worden! 11
12 Tweede stap : het onevenwicht tussen de botaanmaak en de botafbraak afremmen of omkeren De geneesmiddelen die in eerste intentie worden voorgeschreven, behandelen osteoporose door het botverlies te stabiliseren en/of de botmassa te doen toenemen. De arts kiest voor een behandeling in functie van het osteoporoseprofiel van de patiënt, het risiconiveau, de levenswijze en de leeftijd van de patiënt. Hij houdt rekening met de eventuele neveneffecten en de toedieningswijze van het geneesmiddel om er zo voor te zorgen dat de behandeling zo trouw mogelijk gevolgd wordt. Onder deze eerstelijns geneesmiddelen bevinden zich: strontiumranelaat, bisfosfonaten, denosumab, raloxifen en hormonale behandelingen van de menopause. Als u uw arts heeft geraadpleegd en hij heeft u een behandeling voorgeschreven, dan is dat omdat hij weet dat het nooit te laat is om osteoporose te behandelen! De behandeling begrijpen en weten hoe en wanneer men de geneesmiddelen moet nemen is essentieel voor het slagen van de behandeling. Het is echter een feit dat patiënten dikwijls hun behandeling vervroegd stopzetten om verschillende redenen. Maar osteoporose is een chronische ziekte die om een continue behandeling vraagt. Wanneer u de behandeling stopt zonder dokteradvies zal het osteoporoseproces zich terug in gang zetten en heeft u terug een verhoogd risico op breuken. 12
13 Enkele raadgevingen om de behandeling aan te vullen Calcium, vitamine D en geneesmiddelen zijn de essentie van de behandeling van osteoporose, maar het is net zo noodzakelijk om ze aan te vullen met een gepaste levenswijze met voldoende aandacht voor voeding en lichaamsbeweging. Lichaamsbeweging Lichaamsbeweging heeft op elke leeftijd weldoende effecten. Uit een aantal studies blijkt dat lichaamsbeweging zelfs bijdraagt tot de vermindering van het risico op een heupfractuur en dit zowel bij mannen als bij vrouwen. Beweging vermindert het botverlies en zorgt voor het behoud van voldoende spiermassa om vallen tegen te gaan. Sporten zoals wandelen, lopen en turnen zijn het meest geschikt om het bot te versterken. Elke dag 20 minuutjes wandelen is een uitstekende oefening die bijna iedereen kan doen. Andere activiteiten zoals zwemmen en fietsen zijn niet geschikt om het bot te versterken maar zijn dan wel weer aan te raden op cardiovasculair en musculair vlak. Watersporten zijn 13
14 trouwens ook goed tegen rugpijn. Yoga en Thai Chi verbeteren dan weer het evenwicht. Eigenlijk mogen dus alle sporten gedaan worden behalve het heffen van zware objecten terwijl u vooroverbuigt. Dat veroorzaakt namelijk druk op de wervel waardoor u meer risico op fracturen loopt. Voeding Praktisch gezien kan men gerechten verrijken met melkproducten: dit is een eenvoudige en goedkope manier om de inname van calcium en proteïne te doen toenemen, zonder het volume van de maaltijden te vergroten. In het geval van een dieet kunnen magere en light producten gebruikt worden. Voeding rijk aan calcium : Melk, yoghurt, kaas Sojadrankjes Groene groenten (kolen, broccoli, spinazie, waterkers ) Fruit (abrikozen, appelsienen, vijgen, amandelen, rozijnen ) Vette vissoorten (sardines, haring ) Granen (brood, pasta, rijst ) Voeding rijk aan vitamine D : Zalm, sardines, havervlokken, lever, verrijkte margarine 14
15 Valpreventie Calciumgehalte in voedingswaren 7 Voedingssoort grote van de portie Calcium (mg) Halfvolle melk 236ml 283 Yoghurt (mager, met fruit) 150g 210 Kaas type cheddar 28g 205 Cottage Cheese 112g 142 Kaas mozzarella 28g 101 Vanille-ijs 112g 112 Gestoomde tofu, sojabonen 100g 510 Gekookte broccoli 112g 168 Andijvie 112g 168 Amandelen 26g 62 Volledige sardines, in olie bewaard en afgegoten 100g 500 Brood, wit in sneetjes 30g 53 (gemiddeld sneetje) Een aantal tips om vallen te voorkomen : Laat regelmatig uw bloeddruk controleren Laat op tijd en stond uw ogen/bril controleren Zorg voor een goede voethygiëne (korte teennagels, veilige en comfortabele schoenen, enz.) Zorg voor regelmatige lichaamsbeweging (voor het behoud van de spiermassa en de spierkracht, het evenwicht, de botgezondheid, het uithoudingsvermogen, enz.) Verminder, indien mogelijk, de consumptie van geneesmiddelen die het risico op een valpartij verhogen (slaapmiddelen, enz.) 15
16 Referenties : 1. Osteoporosis Illustrated Chapter 1 p.1 2. Boonen S, et al. Aging Clin Exp Res 2007;19: Klotzbuecher CM et al. J Bone Miner Res 2000; 15: Nguyen N et al. J Bone Miner Res 2005;20: Kanis JA, et al. Osteoporos Int 2008;19: adapted from Compston JE. Clin Endocrinol 1990;33: Food Standards Agency (2002) McCance and Widdowson s The composition of Foods, Sixth summary edition. Cambridge: Royal Society of Chemistry Goedkeuringsdatum van de medische informatie : 08/07/11 BN 11 RT C3 EU LP 08
Infobrochure. Wat is osteoporose? Geriatrisch dagziekenhuis T mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Wat is osteoporose? Geriatrisch dagziekenhuis T. 011 826 394 mensen zorgen voor mensen Titel Wat is osteoporose? Osteoporose, soms ook botontkalking genoemd, is een aandoening van het skelet
Nadere informatieWat is osteoporose en wat zijn de gevolgen?
Osteoporose Wat is osteoporose en wat zijn de gevolgen? Osteoporose, of botontkalking, is een chronische aandoening van het skelet waarbij botten steeds brozer worden. Dit is een natuurlijk proces dat
Nadere informatieBotbreuken en osteoporose. Nucleaire geneeskunde
Botbreuken en osteoporose Nucleaire geneeskunde imelda omringt u met zorg 2 Nota s Inhoud Welkom. 4 Wat is osteoporose? 5 Wat zijn de gevolgen van osteoporose? 7 Hoe wordt de diagnose gesteld? 8 Wat is
Nadere informatieOsteoporose. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Osteoporose Uw behandelend arts heeft bij u osteoporose (botontkalking) vastgesteld of wil laten onderzoeken of u osteoporose hebt. In deze folder leest u wat osteoporose is, hoe het ontstaat en wat de
Nadere informatieOsteoporose Botontkalking Hou je je broze botten heel? Vakgroep Reumatologie P. van Oijen, reumatoloog J. van der Donk, osteoporoseverpleegkundige
Osteoporose Botontkalking Hou je je broze botten heel? Vakgroep Reumatologie P. van Oijen, reumatoloog J. van der Donk, osteoporoseverpleegkundige Wat is botontkalking? Definitie osteoporose Een systemische
Nadere informatieOsteoporose. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk
Osteoporose T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatieOsteoporose en een chronische longziekte (COPD)
COPD en Osteoporose Wat is osteoporose? Osteoporose is ook bekend onder de naam botontkalking. Het is een aandoening waarbij de botafbraak sneller gaat dan de botaanmaak. Hierbij verdwijnt er kalk uit
Nadere informatieU heeft osteoporose? Wat nu?
U heeft osteoporose? Wat nu? Wat is osteoporose? Tijdens ons leven maakt ons lichaam van nature nieuw bot aan en elimineert het ouder bot. Na de leeftijd van 30-45 jaar worden de cellen die nieuw bot opbouwen
Nadere informatieBotontkalking. Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298
Botontkalking Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298 Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u (mogelijk) botontkalking heeft. De medische benaming voor botontkalking is osteoporose. In
Nadere informatieEen tekort aan botmassa Osteopenie. Osteoporose poli
00 Een tekort aan botmassa Osteopenie Osteoporose poli Wat is osteopenie? Osteopenie is het voorstadium van osteoporose (botontkalking). Letterlijk betekent het: minder bot. Dat wil niet zeggen dat u te
Nadere informatieCalcium + Vitamine D3:
INCLUSIEF RICHTLIJNEN Calcium + Vitamine D3: O S T E O P O R O S E Inleiding Osteoporose is de medische aanduiding voor mensen bij wie de botafbraak (botontkalking) al een geruime tijd sneller gaat dan
Nadere informatieOsteoporose. informatiebrochure voor patiënten en familie. Imeldaziekenhuis
Osteoporose informatiebrochure voor patiënten en familie Imeldaziekenhuis imelda omringt u met zorg Inhoud Wat is osteoporose? 3 De symptomen 3 Wat zijn de risicofactoren? 4 Preventie 5 Behandeling 8 Therapietrouw
Nadere informatieOsteoporose. informatiebrochure voor patiënten en familie. Imeldaziekenhuis
Osteoporose informatiebrochure voor patiënten en familie Imeldaziekenhuis imelda omringt u met zorg Inhoud Wat is osteoporose? 3 De symptomen 3 Wat zijn de risicofactoren? 4 Preventie 5 Behandeling 8 Therapietrouw
Nadere informatieBotbreuk en botontkalking (osteoporose)
Botbreuk en botontkalking (osteoporose) Op dit moment wordt u vanwege een botbreuk behandeld in het Radboudumc. Uit onderzoek blijkt dat bij vrouwen ouder dan 50 jaar en mannen ouder dan 65 jaar die een
Nadere informatieBotontkalking Osteoporose. Osteoporose poli
00 Botontkalking Osteoporose Osteoporose poli Osteoporose, wat is dat? Osteoporose is het medische woord voor botontkalking. Het betekent poreus bot. Onze botten bestaan uit kalk (calcium), fosfor, merg
Nadere informatieInleiding. Wat is osteoporose?
Botontkalking Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u (mogelijk) botontkalking heeft. De medische benaming voor botontkalking is osteoporose. In deze folder leest u meer over osteoporose. Wat is osteoporose?
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER Wervelkolomcentrum Behandeling osteoporose
PATIËNTENFOLDER Wervelkolomcentrum Behandeling osteoporose Inleiding In verband met een botbreuk, bent u onder behandeling op de polikliniek orthopedie van ACIBADEM International Medical Center. Aanvullend
Nadere informatieOsteopenie Uitleg en leefstijladviezen.
Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen www.nwz.nl Inhoud Wat is osteopenie? 3 Wie krijgen osteopenie? 3 Hoe ontstaat osteopenie? 4 Hoe weet u of u osteopenie heeft? 6 Uw vragen 7 2 Bij het ouder worden,
Nadere informatieOsteoporose. Forte. Om je te ondersteunen in de dagelijkse inname van calcium/vitamine D3. Je vraag & antwoord -gids
Osteoporose Je vraag & antwoord -gids Forte citroen 1000 mg/800 I.E. Om je te ondersteunen in de dagelijkse inname van calcium/vitamine D3 Waarom calcium/vitamine D 3? Osteoporose ontstaat wanneer meer
Nadere informatieBotontkalking. Osteoporose
Botontkalking Osteoporose 2 Informatie voor vrouwen van 50 jaar of ouder en mannen van 65 jaar of ouder die een botbreuk hebben en behandeld worden op afdeling orthopedie Op dit moment wordt u in het CWZ
Nadere informatieDe osteoporosespolikliniek
De osteoporosespolikliniek De Osteoporosepolikliniek Patiënten van 50 jaar en ouder die met een botbreuk op de spoedeisende hulp (SEH) van het St. Anna Ziekenhuis komen, krijgen binnen 3 maanden een uitnodiging
Nadere informatieWat weet u van osteoporose? (botontkalking)
Wat weet u van osteoporose? (botontkalking) 3 Gevolgen van osteoporose Botontkalking (osteoporose) klinkt niet als een ernstige aandoening maar kan ernstige gevolgen hebben. Het belangrijkste gevolg van
Nadere informatieaz sint-lucas BRUGGE Osteoporose
az sint-lucas BRUGGE Osteoporose 1. Wat is osteoporose en wat zijn de gevolgen? Osteoporose, of botontkalking, is een chronische aandoening van het skelet waarbij de botten steeds brozer worden. Dit is
Nadere informatieFysische Geneeskunde Reumatologie Revalidatie. Osteoporose
Fysische Geneeskunde Reumatologie Revalidatie Osteoporose Geachte mevrouw, mijnheer, In deze brochure vindt u informatie over osteoporose, in de volksmond botontkalking genoemd. Voorkomen, oorzaken en
Nadere informatieMeer informatie Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u contact opnemen met de specialist die uw osteoporose behandelt.
Osteoporose Inleiding Osteoporose is een veel voorkomende aandoening die beter bekend staat als 'botontkalking'. 'Os' betekent bot en 'porose' betekent poreus, bros. Door allerlei oorzaken kan de hoeveelheid
Nadere informatieOsteopenie. Uitleg en leefstijladviezen. mca.nl
Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen mca.nl Inhoudsopgave Wat is osteopenie? 3 Wie krijgen osteopenie? 3 Hoe ontstaat osteopenie? 3 Hoe weet u of u osteopenie heeft? 5 Uw vragen 6 Notities 7 Colofon
Nadere informatieBotontkalking. Chirurgie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Botontkalking Chirurgie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u (mogelijk) botontkalking heeft. De medische benaming voor botontkalking
Nadere informatieBotontkalking. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Botontkalking Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u (mogelijk) botontkalking heeft. De medische benaming voor botontkalking is osteoporose.
Nadere informatieOsteoporose = Botontkalking
Osteoporose = Botontkalking Wat u moet weten over botontkalking ernstige aandoening. Gelukig kan Osteoporose vroegtijdig worden Inhoudstafel Inleiding I. Ziektebeeld II. Risicofactoren III. Preventie IV.
Nadere informatieBotontkalking. Osteoporose
Botontkalking Osteoporose 2 In Nederland hebben ongeveer 850.000 mensen osteoporose. Osteoporose komt zowel bij mannen als vrouwen voor. Veel mensen weten niet dat zij osteoporose hebben, omdat dit niet
Nadere informatieWat weet u van osteoporose?
Wat weet u van osteoporose? Evalueer uw risico op osteoporose Osteoporose kan vroegtijdig opgespoord en doeltreffend behandeld worden. Inhoudstafel Inleiding I. Ziektebeeld II. Risicofactoren III. Preventie
Nadere informatieOSTEOPOROSE DE STILLE ZIEKTE ZIEKTEBEELD EN DIAGNOSE NVKVV OOSTENDE 20/03/2013
OSTEOPOROSE DE STILLE ZIEKTE ZIEKTEBEELD EN DIAGNOSE NVKVV OOSTENDE 20/03/2013 Reumatoloog ZNA 20/03/2013 Wat is osteoporose? Broosheid van botten die op termijn zal leiden tot een breuk. Voorkomen van
Nadere informatieOsteopenie. Uitleg en leefstijladviezen. Afdeling Interne geneeskunde
Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen Afdeling Interne geneeskunde Wat is osteopenie? Osteopenie betekent dat de botdichtheid verminderd is. Botten bestaan onder andere uit calcium (kalk), fosfor, merg
Nadere informatieVoeding en Osteoporose
Voeding en Osteoporose Uit onderzoek blijkt dat u botontkalking heeft. Het is ook mogelijk dat u bepaalde medicijnen gebruikt of een ziekte heeft die botontkalking zouden kunnen veroorzaken. Op den duur
Nadere informatieFractuur- en Osteoporose Polikliniek
Fractuur- en Osteoporose Polikliniek 1 Patiënten van 50 jaar en ouder die in ons ziekenhuis behandeld worden voor een botbreuk kunnen zich laten onderzoeken op osteoporose (botontkalking). Opsporing en
Nadere informatieOsteoporose en botdichtheidsmeting (Dexa)
Osteoporose en botdichtheidsmeting (Dexa) Osteoporose en botdichtheidsmeting (DExa) Osteoporose of botontkalking is een aandoening waarbij botten dunner en zwakker worden, waardoor botbreuken gemakkelijk
Nadere informatieOsteoporose VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER
Osteoporose WAT IS OSTEOPOROSE WAT VERGROOT DE KANS OP OSTEOPOROSE GEVOLGEN VAN OSTEOPOROSE MEDICIJNEN BIJ OSTEOPOROSE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK
Nadere informatieOsteoporose Voorkom Beenderbreuken
Osteoporose Voorkom Beenderbreuken Prof. Dr. S. Goemaere Reumatoloog, UZ Gent Belgian Bone Club (BBC) International Osteoporosis Foundation (IOF) EU-Osteoporosis Consultation Panel IOF Working Parties
Nadere informatieVoeding en osteoporose
Voeding en osteoporose 2 Voeding bij osteoporose Bij osteoporose (botontkalking) is de afbraak van de botten vergroot, waardoor de botten erg verzwakt zijn. De kans op botbreuken is verhoogd. Belangrijke
Nadere informatieFractuur- en osteoporosespreekuur
Fractuur- en osteoporosespreekuur HET FRACTUUR- EN OSTEOPOROSESPREEKUUR Het Kennemer Gasthuis(KG) heeft een spreekuur waar patiënten ouder dan 50 jaar met een botbreuk gecontroleerd kunnen worden op osteoporose.
Nadere informatieBehandeling van osteoporose (botontkalking) Afdeling Interne geneeskunde
Behandeling van osteoporose (botontkalking) Afdeling Interne geneeskunde Wat is osteoporose? Osteoporose betekent letterlijk poreus of broos bot. De botten zijn broos doordat er te weinig mineralen, voornamelijk
Nadere informatieWat is osteoporose? Loopt u risico op osteoporose? Doe de test!
Wat is osteoporose? Loopt u risico op osteoporose? Doe de test! ASZ Info De Eén-minuut Osteoporose Risicotest Wat u niet kunt wijzigen: uw familiale geschiedenis 1. Is er osteoporose vastgesteld bij een
Nadere informatieOsteopenie. Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is osteopenie? Wat zijn de gevolgen van osteopenie? Oorzaak van osteopenie
Osteopenie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Inhoudsopgave 1 Wat is osteopenie? 1 Wat zijn de gevolgen van osteopenie? 1 Oorzaak van osteopenie 1 Wie krijgen er last van osteopenie?
Nadere informatieOsteoporose Nog vragen? Patiëntenorganisaties Osteoporose Vereniging Is preventief onderzoek nuttig? Wat zijn de klachten?
Osteoporose Osteoporose Osteoporose is ook bekend onder de naam botontkalking. Het is een aandoening waarbij de botafbraak sneller gaat dan de botaanmaak. Hierbij verdwijnt er kalk uit de botten en de
Nadere informatieBeschrijving van osteoporose... 1. Verschijnselen van osteoporose... 1. Risicofactoren voor osteoporose... 2. Diagnose stellen bij osteoporose...
Osteoporose Inhoudsopgave Beschrijving van osteoporose... 1 Verschijnselen van osteoporose... 1 Risicofactoren voor osteoporose... 2 Diagnose stellen bij osteoporose... 3 Preventie van / leefregels bij
Nadere informatieH.366781.0614. Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker)
H.366781.0614 Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker) 2 Inleiding U wordt behandeld voor borstkanker, dit heeft invloed op uw botverlies. U krijgt praktische tips om uw botten gezond te houden.
Nadere informatieGezond tot op het bot, over botontkalking en botbreuken
Gezond tot op het bot, over botontkalking en botbreuken Uw voordelen? Leefstijladviezen voor stevige botten Vitamine D-advies Hulp bij stoppen met roken Begeleiding bij medicijngebruik Een persoonlijk
Nadere informatieOsteoporose voorkomen
Osteoporose voorkomen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Inhoudsopgave 1 Wat is osteoporose? 1 Oorzaken van osteoporose 1 Risicogroepen 2 Heb ik osteoporose? 2 Voorkomen van osteoporose
Nadere informatieWAT IS OSTEOPOROSE? Maar eerst een woordje uitleg over de aanmaak en afbraak van botweefsel.
WAT IS OSTEOPOROSE? In deze brochure wordt uitgelegd wat osteoporose is. Het is een beenderziekte waaraan één vrouw op drie lijdt na de menopauze. Er zijn ook wel mannen die lijden aan osteoporose, maar
Nadere informatieH Botontkalking (osteoporose)
H.40058.0318 Botontkalking (osteoporose) Inleiding Een botbreuk, met name na het vijftigste levensjaar kan wijzen op botontkalking (osteoporose). Door een snelle behandeling kan het risico op een nieuwe
Nadere informatieVoeding en osteoporose
Voeding en osteoporose Voeding bij osteoporose Bij osteoporose (botontkalking) is de afbraak van de botten vergroot, waardoor de botten erg verzwakt zijn. De kans op botbreuken is verhoogd. Belangrijke
Nadere informatieBehandeling van osteoporose Botontkalking.
Behandeling van osteoporose Botontkalking www.nwz.nl Inhoud Wat is osteoporose? 3 Wie krijgen osteoporose? 3 Behandeling van osteoporose 4 Wat kunt u doen om uw botten te beschermen? 4 Het is belangrijk
Nadere informatieBehandeling van osteoporose
Behandeling van osteoporose Botontkalking mca.nl Inhoudsopgave Wat is osteoporose? 3 Wie krijgen osteoporose? 3 Behandeling van osteoporose 4 Wat kunt u doen om uw botten te beschermen? 4 Het is belangrijk
Nadere informatieBotbreuken Een voorspoedig herstel
Botbreuken Een voorspoedig herstel Afdeling Orthopedie Wat is een botbreuk? Een botbreuk heet in het medisch jargon: fractuur. Dit betekent letterlijk 'breuk'. Een botbreuk kan uiteenlopen van een scheurtje
Nadere informatieInleiding. Wat is osteopenie? Hoe ontstaat osteopenie?
Osteopenie Inleiding U heeft de uitslag van de botdichtheidsmeting (= botdensitometrie) ontvangen van de osteoporoseverpleegkundige. Uit de botdichtheidsmeting is gebleken dat u osteopenie heeft. De uitslag
Nadere informatieInhoud workshop. BONE workshop. calcium. Voeding-Leefstijl. calcium. calcium. Calcium Vitamine D Oefenen met FRAX Casus 1 Casus 2 Casus 3
Inhoud workshop BONE workshop Voeding Leefstijladvies FRAX DEXAscan Calcium Vitamine D Oefenen met FRAX Casus 1 Casus 2 Casus 3 Voeding-Leefstijl Calcium 1000-1200 mg/dag (=4-5 EH/dag) Voeding of suppletie
Nadere informatieOsteoporose en botdichtheidsmeting
Osteoporose en botdichtheidsmeting en de behandeling van osteoporose Wat is osteoporose? Osteoporose of botontkalking is terugloop van de sterkte van het botweefsel. Het ontstaat doordat er minder kalkhoudend
Nadere informatieVAN HARTE WELKOM. Niet vallen maar opstaan. Zo lang mogelijk zelfredzaam zijn Anne Wipkink
VAN HARTE WELKOM Niet vallen maar opstaan Zo lang mogelijk zelfredzaam zijn Anne Wipkink INHOUD PRESENTATIE Definitie Osteoporose en Artrose Osteoporose - oorzaak - gevolg - wat kun je zelf doen? - suppletieadvies
Nadere informatieVoorkomen en behandelen van botontkalking
Voorkomen en behandelen van botontkalking bij een behandeling van kanker Uw specialist heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor behandeling om botontkalking (osteoporose) te voorkomen of te
Nadere informatiePolikliniek voor Fractuurpreventie en Osteoporose
U heeft een afspraak op de polikliniek voor Fractuurpreventie en Osteoporose van het Erasmus MC omdat u een botbreuk (fractuur) heeft opgelopen. Het kan zijn dat er sprake is van botontkalking (osteoporose).
Nadere informatieOsteoporose Voorkom Beenderbreuken
Osteoporose Voorkom Beenderbreuken Prof. Dr. S. Goemaere Reumatoloog, UZ Gent Belgian Bone Club (BBC) International Osteoporosis Foundation (IOF) EU-Osteoporosis Consultation Panel IOF Working Parties
Nadere informatieOsteoporose voorkomen
Osteoporose voorkomen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is osteoporose? 1 Oorzaken van osteoporose 1 Heb ik osteoporose? 2 Osteoporose voorkomen 2 Leefstijladviezen 2 Voeding
Nadere informatieosteoporose? Evalueer uw risico op osteoporose
Wat weet u van osteoporose? Evalueer uw risico op osteoporose In deze brochure vindt u een antwoord op de meest voorkomende vragen: wat is osteoporose, welke zijn de risicofactoren, wat zijn de gevolgen,
Nadere informatieOsteopenie. VFA VFA is een moderne DEXA methode. Deze methode geeft naast de botdichtheid ook informatie over de wervelstructuur.
Osteopenie U bent in ons ziekenhuis onder behandeling geweest voor een breuk in een van uw botten. Omdat gebleken is dat mensen van uw leeftijd met een botbreuk vaak osteopenie (tekort aan botmassa) of
Nadere informatieUw onderzoek op de osteoporosepolikliniek
Chirurgie/Orthopedie/Endocrinologie Patiënteninformatie Uw onderzoek op de osteoporosepolikliniek U ontvangt deze informatie, omdat u een onderzoek naar botontkalking krijgt op onze osteoporosekliniek.
Nadere informatieOsteopenie. Chirurgie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Osteopenie Chirurgie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft de uitslag van de botdichtheidsmeting (botdensitometrie) ontvangen van de physician assistant traumachirurgie.
Nadere informatieREUMATHOLOOG. Hilde Beulens
REUMATHOLOOG Hilde Beulens Verzamelnaam Er bestaan meer dan 200 reumatische aandoeningen. 1 op de 5 Belgen heeft reumatische klachten. 1 op 1000 kinderen in België lijdt aan kinderreuma. 1/3de van de bevolking
Nadere informatieOsteoporose Inleiding Wat is osteoporose? Botopbouw en botafbraak, hoe zit dat?
Osteoporose Inleiding Osteoporose is een chronische botziekte die bij vrouwen en mannen voorkomt. Osteoporose wordt ook wel botontkalking genoemd. Naar schatting hebben wereldwijd 200 miljoen mensen osteoporose
Nadere informatieOsteoporose begrijpen
Osteoporose begrijpen Inhoud 4 Wat is osteoporose? 5 Leven met osteoporose 6 Osteoporosebehandeling 7 5 actiepunten voor sterkere botten 9 Lichaamsbeweging 14 Val vermijden 15 Voeding rijk aan calcium
Nadere informatieOsteoporose profylaxe bij 80+
Osteoporose profylaxe bij 80+ Emilie Gieling, AIOS Ziekenhuisfarmacie, CWZ Prof. Dr. Joop van den Bergh, internist-endocrinoloog, VieCurie MC Noord-Limburg, Maastricht UMC & UHasselt België (potentiële)
Nadere informatieOsteoporose (botontkalking)
Osteoporose (botontkalking) Ziekenhuis Gelderse Vallei Osteoporose (botontkalking) is een aandoening die zowel bij mannen als bij vrouwen voorkomt. Osteoporose geeft zelf geen klachten, maar de botten
Nadere informatieOver het afremmen van osteoporose en tips voor een aangepast bewegingspatroon
Over het afremmen van osteoporose en tips voor een aangepast bewegingspatroon Het belang van bewegen Deze folder geeft uitleg over osteoporose en geeft aan wat u eraan kunt doen. Osteoporose is in feite
Nadere informatieInfobrochure Osteoporose - Aclasta
Infobrochure Osteoporose - Aclasta Welkom In het geriatrisch dagziekenhuis is het mogelijk dat de patiënt verschillende onderzoeken en consultaties kan combineren op één dag, dit om een nachthospitalisatie
Nadere informatieInfobrochure Osteoporose - Aclasta
Infobrochure Osteoporose - Aclasta Welkom Osteoporose Osteoporose In deze brochure geven wij u informatie over deze ziekte, de behandeling en wat u zelf kan doen. Osteoporose is een algemene ziekte van
Nadere informatieOsteopenie. Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen.
Osteopenie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is osteopenie? 1 Wat zijn de oorzaken en gevolgen van osteopenie? 1 Heb ik osteopenie? 2 Betekenis hoogte T- score 2 Osteoporose voorkomen
Nadere informatieDoelstellingen. De leerlingen kennen de gevolgen van een tekort aan calcium.
Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen zijn vertrouwd met het begrip calcium en weten welk rol calcium speelt in het lichaam. De leerlingen zien in dat melk en melkproducten onze voornaamste bron zijn
Nadere informatieOsteopenie. (te kort aan botmassa) Osteoporose (Poli Geriatrie) Locatie Hoorn/Enkhuizen
Osteopenie (te kort aan botmassa) Osteoporose (Poli Geriatrie) Locatie Hoorn/Enkhuizen Inleiding 3 Wat is osteopenie 3 Botopbouw en botafbraak 3 Wie heeft een verhoogd risico? 4 Hoe weet u of u osteopenie
Nadere informatieOsteoporose en Botdichtheidsmeting
Osteoporose en Botdichtheidsmeting Botontkalking en onderzoek hiernaar Wat is osteoporose? Osteoporose wordt ook wel botontkalking genoemd. Het is een aandoening waarbij de botten dunner en zwakker worden
Nadere informatieReumatologie/Chirurgie/Orthopedie/Interne Osteopenie en/of osteoporose
Reumatologie/Chirurgie/Orthopedie/Interne Osteopenie en/of osteoporose Inleiding Botopbouw Bot is levend materiaal; het wordt voordurend afgebroken en opgebouwd. Cellen met de naam osteoclasten breken
Nadere informatieVoeding bij borstkanker. Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012
Voeding bij borstkanker Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012 Voeding en borstkanker Antioxidanten, het wondermiddel tegen kanker? Anti-oxidanten helpen kanker
Nadere informatieBOT polikliniek. Informatie voor patiënten met Osteoporose. De BOT polikliniek is een samenwerkingsverband tussen:
BOT polikliniek Informatie voor patiënten met Osteoporose U bent verwezen naar de BOT (Bot Ontkalkings Team) polikliniek. Op deze polikliniek wordt onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van osteoporose,
Nadere informatiep a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2
Osteoporose Inleiding U bent behandeld voor een botbreuk en middels onderzoek is bij u osteoporose vastgesteld. Deze brochure is bedoeld om u te informeren over wat osteoporose nu precies is en welke gevolgen
Nadere informatieSarcoïdose. & botontkalking
Sarcoïdose & botontkalking Botproblemen bij sarcoïdose kunnen ontstaan door de ziekte zelf en door langdurig medicijngebruik. Beide kunnen leiden tot botontkalking. www.sarcoidose.nl Wat zijn botten? Het
Nadere informatieLet erop dat u niet te zout eet, want zout drijft uw kalk af bij het plassen.
http://www.e-gezondheid.be/nl/pop_imprimer.asp?idarticle=16113&idrubrique=149 Page 1 of 2 De gezondheid van de 50-plussers > Osteoporose Osteoporose: hoe valt het te voorkomen? Osteoporose maakt de botten
Nadere informatieBewegingsapparaat bij het ouder worden
Meer leren over lichaam en gezondheid Bewegingsapparaat bij het ouder worden Sandrine Bours Reumatoloog MUMC+ Agenda Inleiding Osteoporose Artrose Artritis Reumatoïde artritis Jicht Inleiding Skelet nodig
Nadere informatiep a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2
Osteoporose Inhoud Inleiding... 3 Wat is osteoporose?... 3 Botopbouw en botafbraak... 3 Wanneer verhoogd risico... 4 Leven met osteoporose... 5 Wat kunt u zelf doen... 5 Behandeling... 7 Effecten behandeling...
Nadere informatieBotontkalking en voeding
Diëtetiek Botontkalking en voeding www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is calcium?... 3 Aanbevolen hoeveelheid calcium... 4 Hoe krijgt u voldoende calcium per dag binnen?... 4 Waarom vitamine D?... 7
Nadere informatieVitamine D. Ton Boermans huisarts
Vitamine D Ton Boermans huisarts 2 2 Vitamine D Onvoldoende UVB voor Vitamine D synthese van november tot begin maart 90% van Europa heeft gedurende 4-6 mnd onvoldoende UVB straling. Latitude 38 o north
Nadere informatieFysiotherapie bij osteoporose Digna de Kam Fysiotherapeut/ Bewegingswetenschapper
Fysiotherapie bij osteoporose Digna de Kam Fysiotherapeut/ Bewegingswetenschapper Digna.dekam@radboudumc.nl Programma Inleiding Osteoporose De rol van de fysiotherapeut bij osteoporose KNGF behandelrichtlijn
Nadere informatieOsteoporose: de feiten
Reinier de Graaf Groep Osteoporose: de feiten Dieu Donne Niesten Orthopedisch chirurg RdGG CBO richtlijn 2011 Osteoporose is een chronische aandoening die in hoofdzaak bij ouderen voorkomt Mede als gevolg
Nadere informatieWat is vitamine D? 3. Vitamine D tekort 3. Vitamine D, waar zit het in? 3. Naar buiten 3. Vitamine D-supplementen 3. Hoeveel vitamine D?
Vitamine D Inhoud Wat is vitamine D? 3 Vitamine D tekort 3 Vitamine D, waar zit het in? 3 Naar buiten 3 Vitamine D-supplementen 3 Hoeveel vitamine D? 4 Vitamine D en calcium gaan hand in hand 5 Meer informatie
Nadere informatieOndervoeding: een miskend probleem
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Ondervoeding: een miskend probleem Dienst Kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieInfofiche 1. Melk kan je drinken, maar ook eten. Doelstellingen. De leerlingen weten wat zuivelproducten zijn.
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen weten wat zuivelproducten zijn. De leerlingen kunnen peilen naar de kennis over melk en melkproducten en het melkverbruik. Melk is gezond. Het behoort in de actieve
Nadere informatieKEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS
KEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS Cholesterol is een vetachtige stof die van nature in het lichaam voorkomt, en wordt aangemaakt door de lever (endogene cholesterol). Cholesterol
Nadere informatieVoeding voor goed herstel na operatie
Voeding voor goed herstel na operatie Inhoud 1. Vermijd snel gewichtsverlies, eet gezond 3 2. Nuchter voor de operatie? 3 3. Voeding na de operatie 4 4. Neem voldoende melkproducten, groenten en fruit!
Nadere informatieOsteoporose (botontkalking)
Osteoporose (botontkalking) Informatie van de afdeling Geriatrie Deze informatie gaat over osteoporose (botontkalking). Het is veel informatie die belangrijk voor u is. U leest informatie over: Wat is
Nadere informatieEen leven lang vitaal. Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen?
Een leven lang vitaal Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen? Oudste vrouw van de wereld Japanse Misao Okawa, 115 jaar Gemiddelde levensverwachting Mannen en vrouwen in de 20 ste
Nadere informatieBotdichtheidsmeting. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Botdichtheidsmeting Dexametrie Informatie voor patiënten F0656-3415 februari 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/32551 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32551 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Krol, Charlotte Georgette Title: Pitfalls in the diagnosis and management of skeletal
Nadere informatieJackelien Van Laere Dienst Orthopedie en Traumatologie Universitair ziekenhuis Gent. Belang van fysiotherapie - revalidatie
Jackelien Van Laere Dienst Orthopedie en Traumatologie Universitair ziekenhuis Gent Belang van fysiotherapie - revalidatie Mijn link met osteoporose Dienst traumatologie VKO Arbeidsongevallen Na val Spontane
Nadere informatie