ParkinsonNet in cijfers. rapportage ParkinsonNet ParkinsonNet ParkinsonNet ParkinsonNet Vektis Vektis

Transcriptie

1 ParkinsonNet in cijfers rapportage Mariëtta Eimers Sandra Boots Marten Munneke Bas Bloem Mirte van Galen Kees Huijsmans ParkinsonNet ParkinsonNet ParkinsonNet ParkinsonNet Vektis Vektis versie 1.0

2 Inhoud 1 Inleiding Algemeen Achtergrond Opzet van het rapport 6 2 Resultaten Aantal parkinsonpatiënten Paramedische zorg ParkinsonNet fysiotherapie en oefentherapie Geneesmiddelen Parkinsonmiddelen Comedicaties Complexe behandelingen Deep brain stimulation Duodopapomp Fracturen Revalidatie en ziekenhuisopnames Verzorgings- en verpleeghuis en thuiszorg Kosten Meerwaarde van ParkinsonNet Gebruik paramedische zorg Fracturen, ziekenhuisopname, revalidatie en kosten Fysiotherapie en revalidatie 23 3 Conclusies en toekomstplannen 24 2

3 ParkinsonNet in cijfers rapportage Bijlage 1 Methode 26 Populatiebepaling 26 Definitie indicatoren 27 Kanttekeningen bij definitie variabelen 34 Aantal parkinsonpatiënten 34 Paramedische zorg 34 ParkinsonNet fysiotherapie en oefentherapie 34 Geneesmiddelen 35 Complexe behandelingen 35 Fracturen 35 Ziekenhuis en Revalidatie 36 AWBZ-zorg 36 Kosten 37 Zorgzwaartecorrectie 38 Bijlage 2 Figuren 40 3

4 1 Inleiding 1.1 Algemeen ParkinsonNet is een landelijk netwerk van zorgverleners die gespecialiseerd zijn in het behandelen en begeleiden van patiënten met de ziekte van Parkinson en patiënten met diverse atypische vormen van Parkinsonismen*. ParkinsonNet is in 2004 opgericht en heeft in 2010 landelijke dekking bereikt. Meer dan 2700 gespecialiseerde zorgverleners (o.a. neurologen, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten en verpleegkundigen) zijn aangesloten bij dit netwerk. In figuur 1 is de verdeling te zien van zorgverleners aangesloten bij ParkinsonNet. Figuur 1. Diagram van de zorgverleners aangesloten bij ParkinsonNet in mei Het netwerk is onderverdeeld in 66 regio s die zijn gecentreerd rond één of meerdere maatschappen neurologie van de regionale ziekenhuizen. In figuur 2 staan de verschillende ParkinsonNet regio s aangegeven. * De groep atypische parkinsonismen wordt in dit rapport kortweg parkinsonismen genoemd 4

5 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 2. Landkaart met de 66 ParkinsonNet regio s en jaartal waarin regio gestart is. 1.2 Achtergrond In 2011 is er in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland door KPMG Plexus en Vektis een onderzoek gedaan naar de meerwaarde van ParkinsonNet. In dit onderzoek zijn regio s waar ParkinsonNet in 2009 actief was ver geleken met regio s waar ParkinsonNet in 2009 nog niet actief was. Uit dit onderzoek bleek dat in de regio s waar ParkinsonNet actief is: Een hoger percentage van de patiënten onder behandeling is bij een eerstelijns fysiotherapeut of oefentherapeut Het gemiddeld aantal fysiotherapie behandelingen per patiënt hoger is Het percentage fracturen en heupfracturen onder mensen met parkinson lager is (fracturen zijn meestal het gevolg van valincidenten die vaak voorkomen bij parkinson) Er bleek een significante besparing te zijn voor wat betreft de ZVW kosten in de ParkinsonNet-regio s, met als uiteindelijke conclusie dat de mogelijke kostenbesparing als gevolg van ParkinsonNet geschat kan worden op 15 tot 20 miljoen euro per jaar. 5

6 Vektisgegevens zijn zeer bruikbaar gebleken voor het inzichtelijk maken van zowel de kwaliteit als de kosten van geleverde zorg (zie ook het Plexus rapport: Onderzoek naar de meerwaarde van Parkinson- Net* ) zowel landelijk als per ParkinsonNet-regio. Met deze informatie kunnen ParkinsonNet-zorgverleners, patiënten en zorgverzekeraars de kwaliteit van zorg continu monitoren en verbeteren. Per 1 januari 2013 is er een kwaliteitssysteem van ParkinsonNet van kracht gegaan. Grofweg bestaat het ParkinsonNet kwaliteitssysteem uit een duidelijke registratie en certificering van deelnemers en het continu meten, transparant maken en verbeteren van de kwaliteit van zorg die geleverd wordt door de gecertificeerde deelnemers. Voor het continu meten van kwaliteit zal ParkinsonNet gebruik maken van bestaande databronnen (waaronder Vektis), patiëntenvragenlijsten en klinische registraties door zorgverleners. 1.3 Opzet van het rapport In dit rapport brengen we de volgende kwaliteitsindicatoren parkinson in kaart: aantallen patiënten, paramedische zorg (met daarbij speciale aandacht voor de fysio- en oefentherapie), geneesmiddelen, complexe behandelingen, fracturen, ziekenhuisopnames, revalidatie, gebruik van verpleging en verzorging en zorgkosten. Per onderwerp beschrijven we de landelijke uitkomsten voor 2010 en Daarnaast brengen we de verschillen tussen ParkinsonNet regio s in kaart aan de hand van een boxplot. In een boxplot wordt de regionale spreiding van een bepaalde indicator in kaart gebracht voor 2010 en 2011 en soms ook voor Ziekte van Parkinson (DBC501) en voor Parkinsonismen (DBC502). In de figuur hieronder wordt uitgelegd wat er uit een boxplot kan worden afgelezen. Figuur3. Uitleg Boxplot. * 6

7 ParkinsonNet in cijfers rapportage In een boxplot is de mediaan aangegeven en het gebied waarin precies de helft van alle waarnemingen ligt, de interkwartielafstand (IKA). De minimum en maximumwaarde die binnen de 1,5 IKA vallen zijn aangegeven met de dwarsstrepen. De ParkinsonNet regio s zijn vaak als afzonderlijke punten weergegeven. Als de afzonderlijke ParkinsonNet regio s niet zijn aangegeven zijn de regio s die buiten de 1,5 IKA waarde vallen wel aangegeven als aparte punten. Er is gecorrigeerd voor verschillen in leeftijd, geslacht en SES (op basis van postcode) als dit relevant was. De meerwaarde van ParkinsonNet is in kaart gebracht door voor 2010 het vergelijk te maken tussen actieve regio s (gestart voor 2010) en nieuwe regio s (gestart in 2010 en 2011). Deze resultaten worden ook in boxplots weergegeven. In bijlage 1 vindt u een beschrijving van de methode waarop de metingen in dit rapport zijn uitgevoerd. In bijlage 2 staan grafieken waarin per onderwerp de percentages of aantallen per ParkinsonNet regio voor 2010 en 2011 naast elkaar zijn gezet. 7

8 2 Resultaten 2.1 Aantal parkinsonpatiënten In de Vektis database zijn (2010) en (2011) patiënten met de ziekte van Parkinson (DBC501) geïdentificeerd. Daarnaast zijn (2010) en (2011) patiënten met een parkinsonisme (DBC502) gevonden. De jaarlijkse stijging van het aantal parkinsonpatiënten wordt toegeschreven aan de vergrijzing. De verwachting is dat het aantal parkinsonpatiënten de komende jaren verder zal stijgen. De werkelijke prevalentie van de ziekte van Parkinson en Parkinsonismen ligt hoger dan we aan de hand van de DBC neurologie kunnen meten. Patiënten die onder behandeling van de huisarts (nog niet gediagnosticeerd of niet meer onder behandeling neuroloog) of onder behandeling van een geriater of specialist ouderengeneeskunde (patiënten in verpleeg- of verzorgingshuizen) zijn kunnen we niet meenemen. Er is een grote spreiding in het aantal parkinsonpatiënten per ParkinsonNet regio. Dit wordt veroorzaakt door verschillen in de grootte van de regio en de bevolkingsdichtheid. In onderstaand figuur is de regionale spreiding te zien van het aantal patiënten met de ziekte van Parkinson (DBC501) en van het aantal patiënten met parkinsonismen (DBC502). Figuur 4. Boxplots van het aantal parkinsonpatiënten per ParkinsonNet regio voor patiënten met de ziekte van Parkinson (DBC501) en patiënten met parkinsonismen (DBC502)* in 2010 en *In deze DBC zijn waarschijnlijk ook patiënten opgenomen met andere bewegingsstoornissen die niet onder de atypische parkinsonismen vallen. Bovendien kan het zijn dat bij onzekerheid over de diagnose parkinson eerder gekozen worden voor DBC502 dan voor DBC501 Daarom zijn in dit rapport de analyses vooral gericht op patiënten met DBC code

9 ParkinsonNet in cijfers rapportage In onderstaande figuur wordt het aantal patiënten per regio voor 2010 en 2011 weergegeven. De landelijke stijging van het aantal parkinsonpatiënten dat tussen 2010 en 2011 heeft plaatsgevonden is in vrijwel alle ParkinsonNet regio s te zien. Figuur 5. Aantal parkinsonpatiënten (DBC501) per ParkinsonNet regio in 2010 en Paramedische zorg In onderstaande tabel is het percentage patiënten met verschillende vormen van eerstelijns paramedische zorg en het gemiddeld aantal behandelingen voor patiënten met de ziekte van Parkinson (DBC501) voor 2010 en 2011 te zien. De cijfers zijn een onderschatting van het totale volume paramedische zorg, omdat een deel van de patiënten tweedelijns paramedische zorg ontvangt. Bij het aantal behandelingen moet men er rekening mee houden dat de zitting bij ergotherapie meestal een uur is en voor de andere disciplines een half uur. Voor patiënten met een DBC 502 liggen de percentages en aantal behandelingen iets lager. Het percentage patiënten met fysiotherapie of oefentherapie blijft voor 2010 en 2011 nagenoeg gelijk en ook de percentages voor logopedie, ergotherapie en diëtetiek verschillen niet veel tussen 2010 en

10 Percentage met. Gemiddeld aantal behandelingen per patiënt Fysiotherapie/ oefentherapie % 60% Ergotherapie 7% 9% 5 5 Logopedie 7% 7% Diëtetiek 4% 4% 3 3 Tabel 1. Overzicht van de paramedische zorg bij parkinsonpatiënten. Het betreft hier alle paramedische zorg, dus ook de zorg die door algemene therapeuten wordt gegeven. In figuur 6 wordt door middel van boxplots de spreiding van het percentage fysiotherapie, ergotherapie, logopedie en diëtetiek weergegeven. Figuur 6. Boxplots van de percentages patiënten onder behandeling van fysio- of oefentherapie, logopedie, ergotherapie en diëtetiek per ParkinsonNet regio ParkinsonNet fysiotherapie en oefentherapie Van alle patiënten met fysio- of oefentherapie maakte in 2010 gemiddeld 26% (parkinsonpatiënten, DBC501) en 13% (patiënten met parkinsonismen, DBC 502) gebruik van een zorgverlener die deelneemt aan ParkinsonNet. In 2011 is dit gestegen naar gemiddeld 32% (DBC501) en 16% (DBC502). 10

11 ParkinsonNet in cijfers rapportage Onderstaande figuur laat zien dat er een grote spreiding is tussen de ParkinsonNetregio s voor wat betreft percentage patiënten dat gebruik maakt van ParkinsonNet fysio- of oefentherapie. Dit percentage varieert tussen 0 en 60%. Belangrijk hierbij is te realiseren dat in 2010 nog niet in alle regio s het ParkinsonNet actief gestart was. Figuur 7. Boxplots van het percentage parkinsonpatiënten (DBC501) en patiënten met parkinsonismen (DBC502) onder behandeling van een ParkinsonNet fysio- of oefentherapeut in 2010 en Belangrijk is te realiseren dat in 2010 een aantal netwerken nog in ontwikkeling was. Dit verklaart het lage percentage verwijzingen naar ParkinsonNet therapeuten in 2010 en 2011 dat zichtbaar is in een aantal regio s. Ongeveer de helft van alle fysiotherapeuten en oefentherapeuten behandelden in 2010 en of meer parkinsonpatiënten. Deze fysiotherapeuten en oefentherapeuten behandelden gemiddeld 1,8 (2010) en 1,7 (2011) patiënten met parkinson(ismen). In onderstaande figuur is te zien dat ParkinsonNet fysiotherapeuten/oefentherapeuten veel meer parkinsonpatiënten behandelen dan fysiotherapeuten/oefentherapeuten die niet zijn aangesloten bij ParkinsonNet. Figuur 8. Gemiddeld aantal patiënten in 2010 en 2011 (met ziekte van Parkinson en Parkinsonismen) onder behandeling van ParkinsonNet fysio- of oefentherapeut en onder behandeling van een fysio- of oefentherapeut die niet is aangesloten bij ParkinsonNet. 11

12 In onderstaande figuur is te zien dat de spreiding tussen de verschillende ParkinsonNet regio s voor wat betreft aantal patiënten per ParkinsonNet fysiotherapeut/oefentherapeut kleiner wordt in Vanaf 2013 is de kwaliteitsnorm dat ParkinsonNet fysiotherapeuten minimaal 5 patiënten per jaar behandelen. Figuur 9. Boxplots van de gemiddelde aantallen patiënten (DBC501 en 502) per ParkinsonNet fysio-of oefentherapeut in ParkinsonNet regio s in 2010 en Geneesmiddelen In 2010 zijn van de parkinsonpatiënten (DBC501) er (93,9%) bekend bij de openbare apotheek, in 2011 is dit 93,5%. Deze patiënten hebben minstens 1 recept afgehaald bij een openbare apotheek of apotheekhoudende huisarts. Dit kan gaan om parkinsonmiddelen maar ook om medicijnen die niet gebruikt worden voor de ziekte van Parkinson. Binnen deze groep patiënten is gekeken welke medicijnen er gebruikt werden in 2010 en in Parkinsonmiddelen De ziekte van Parkinson is nog niet te genezen. Wel kan een behandeling met medicijnen de symptomen onderdrukken en daarmee in ieder geval de gevolgen van de ziekte tijdelijk beperken. In 2010 gebruikt 90,8% en in ,5% van de parkinsonpatiënten parkinsonmiddelen. In figuur 10 is te zien dat er een grote variatie is tussen de ParkinsonNet regio s voor wat betreft het percentage patiënten dat parkinsonmiddelen gebruikt. 12

13 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 10. Boxplots van percentage parkinsonpatiënten (DBC501) dat parkinsonmiddelen gebruikt in 2010 en Binnen de groep van parkinsonmiddelen die gebruikt worden door parkinsonpatiënten is in kaart gebracht welke specifieke middelen er gebruikt worden. In onderstaande tabel is voor 2010 en 2011 een overzicht gegeven van welke soort parkinsonmiddelen er gebruikt worden ATC Middel % van alle gebruikers N04 N04AA01 Trihexyfenidyl 3% 2% N04AA02 Biperideen 2% 1% N04AB02 Orfenadrine* 0% N04BA02 Levodopa met carbidopa of 89% 90% benserazide N04BA03 Levodopa met carbidopa en 11% 11% entacapon N04BB01 Amantadine 13% 12% N04BC01 Bromocriptine 0% 0% N04BC02 Pergolide** 2% 1% N04BC04 Ropinirol 21% 19% N04BC05 Pramipexol 17% 18% N04BC07 Apomorfine (subcutaan) NB NB N04BC09 Rotigotine (transdermaal) 3% 4% N04BD01 Selegiline 3% 3% N04BD02 Rasagiline 5% 4% N04BX01 Tolcapon < 1% <1% N04BX02 Entacapon 8% 7% Tabel 3. Overzicht van de verschillende parkinsongeneesmiddelen die in 2010 en 2011 gebruikt worden (NB). Duodopa is in deze tabel niet opgenomen omdat het besproken wordt in paragraaf Informatie over Apomorfine was niet beschikbaar. * sinds is orfenadrine niet meer leverbaar. ** Pergolide is obsoleet wegens hartklepfibrose. 13

14 Duidelijk is dat Levodopa (N04BA02 en 03) het voornaamste middel is dat door parkinsonpatiënten gebruikt wordt. Het is de gouden standaard in de behandeling van de bewegingstoornissen die bij de ziekte van Parkinson optreden. Vrijwel elke parkinsonpatiënt gebruikt dit gedurende langere of kortere tijd tijdens zijn ziekte. In onderstaande figuur is te zien dat er een behoorlijke variatie is tussen de verschillende ParkinsonNet regio s in het percentage parkinsonpatiënten dat Levodopa gebruikt, in 2011 variërend van ongeveer 86 tot 98%. Figuur 11. Boxplots van de percentages patiënten met Levodopa per ParkinsonNet regio in 2010 en (% patiënten berekend als aantal patiënten dat Levodopa gebruikt/aantal patiënten met parkinsonmiddelen) Comedicaties Parkinsonpatiënten hebben naast de parkinsonmiddelen vaak veel bijkomende klachten waarvoor ze medicatie nodig hebben. Klachten die vaak voorkomen zijn: depressie, emotionele labiliteit, geheugenen slaapproblemen, problemen met plassen en ontlasting, moeite met kauwen en slikken. In onderstaande tabel zijn de landelijke percentages van veelgebruikte medicijnen in 2010 en 2011 voor parkinsonpatiënten aangegeven. Er zijn kleine verschillen tussen 2010 en Percentage met Antibiotica 35,9% 36,2% Laxantia 33,1% 34,8% Antidepressiva 19,9% 19,9% Antipsychotica 10,0% 10,0% Dementiemiddelen 10,3% 10,9% Incontinentiemiddelen 8,2% 8,7% Tabel 2. Percentages van veelgebruikte medicaties door parkinsonpatiënten in 2010 en

15 ParkinsonNet in cijfers rapportage In onderstaande figuur is de spreiding te zien van de veelgebruikte medicaties over de ParkinsonNet regio s in Figuur 12. Boxplots van de percentages patiënten met antibiotica, laxantia, antidepressiva, antipsychotica, dementiemiddelen en incontinentiemiddelen per ParkinsonNet regio in Complexe behandelingen In een latere fase van de ziekte is er een groep patiënten die niet goed meer reageren op de medicijnen. Deze patiënten kunnen baat hebben bij één van de complexe behandelingen die voorhanden zijn: Deep Brain Stimulation (DBS), Duodopapomp of Apomorfinepomp. Aan de hand van Vektisgegevens kunnen we DBS en Duodopa in kaart brengen. Voor de Apomorfinepomp was geen valide informatie beschikbaar Deep brain stimulation Deep Brain Stimulation (DBS) is een operatieve behandeling die soms wordt uitgevoerd bij parkinsonpatiënten die niet goed meer reageren op medicijnen of hiervan hinderlijke bijwerkingen hebben. Er worden elektroden geïmplanteerd in de hersenen die aangesloten zijn op een stimulator die onder de huid op de borst word aangebracht. Door stroomafgifte wordt het verstoorde bewegingspatroon vanuit de hersenen (gedeeltelijk) hersteld. De neurochirurg voert de operatie DBS uit (functionele stereotactische operatie, voor extrapyramidale stoornissen en pijn of plaatsen of vervangen batterij van de elektrostimulator, intracranieel). In onderstaande tabel staat hoe vaak welke DBS operatie wordt uitgevoerd bij patiënten met een DBC voor neurologie parkinson(isme) (501 of 502). Behandeling Hersenoperatie (Deep Brain Stimulation) Batterijvervanging hersenstimulator Aantal met DBC neurologie Aantal met DBC neurologie Parkinson Parkinson Tabel 4. Overzicht van de aantallen en soorten DBS operaties zoals die 2010 en 2011 zijn uitgevoerd. Hersenoperatie (DBC , 23, 31, 32) en batterijvervanging van de hersenstimulator (DBC , 34). 15

16 2.4.2 Duodopapomp Als een patiënt veel last heeft van responsfluctuaties kan ervoor gekozen worden om Levodopa via een draagbare pomp te gaan geven. De gel met Levodopa wordt dan rechtstreeks in de dunne darm gepompt. Van daaruit wordt het opgenomen in de bloedbaan. Door de continue afgifte in de darm kan de parkinsonpatiënt stabieler functioneren. In 2010 waren er 275 en in 2011 zijn er 315 parkinsonpatiënten die een duodopapomp gebruiken. In onderstaande figuur is te zien dat er een grote variatie is tussen de ParkinsonNet regio s in het percentage parkinsonpatiënten dat een duodopapomp gebruikt. Er is een aantal regio s waar de duodopapomp helemaal niet wordt gebruikt en een aantal regio s waar het percentage patiënten dat een duodopapomp gebruikt boven de 2% ligt. Figuur 13. Boxplot van percentage patiënten dat in 2011 een duodopapomp heeft per ParkinsonNet regio. 2.5 Fracturen Patiënten met de ziekte van Parkinson hebben vaak last van een gestoorde houdingbalans waardoor ze vaker vallen en meer kans hebben op fracturen en dan vooral heupfracturen. Van de parkinsonpatiënten (DBC 501) hadden zowel in 2010 als in % een fractuur en 2% een heupfractuur. Bij DBC 502 zijn de percentages vergelijkbaar. Figuur 14 toont de regionale spreiding in het percentage (heup)fracturen. Figuur 14. Boxplots van de percentages patiënten met een fractuur en met een heupfractuur per ParkinsonNet regio in 2010 en

17 ParkinsonNet in cijfers rapportage Revalidatie en ziekenhuisopnames. Van de parkinsonpatiënten (DBC 501) kreeg in % en in % een revalidatie (dag)behandeling (figuur 15). Het percentage ziekenhuisopnames was in % en in % (dit is exclusief dagopnames). Bij patiënten met parkinsonismen liggen deze percentages ongeveer 2% hoger. Figuur 15. Boxplots van de percentages patiënten met een ziekenhuisopname en met revalidatie in 2010 en Verzorgings- en verpleeghuis en thuiszorg Aan de hand van de gegevens is bepaald hoeveel procent van de patiënten onder behandeling van de neuroloog een indicatie hebben voor het verpleeghuis, verzorgingshuis of thuiszorg. Van alle patiënten met een DBC 501 heeft 13% in 2010 een indicatie voor een verpleeghuis en 2% een indicatie voor een verzorgingshuis. In totaal heeft dus 15% een indicatie voor intramurale zorg. Daarnaast zal er een groep patiënten zijn in het verpleeghuis of verzorgingshuis die niet meer onder behandeling zijn van de neuroloog. Om regio s beter te vergelijken hebben we daarom ook naar nieuwe indicaties voor het verpleeghuis of verzorgingshuis gekeken. Van alle patiënten met een DBC 501 heeft 5% in 2010 een nieuwe indicatie voor het verpleeghuis en 1% een nieuwe indicatie voor het verzorgingshuis. Voor DBC 502 zijn de percentages vergelijkbaar. 17

18 Figuur 16. Boxplots van de percentages indicaties verpleeghuis en verzorgingshuis in Het totale percentage en het percentage nieuwe indicaties zijn weergegeven. In onderstaande figuur is de verdeling tussen de verschillende verzorgingsvormen voor parkinsonpatiënten te zien. Van alle patiënten met een DBC 501 heeft 15% een indicatie voor intramurale zorg, 25% een indicatie voor thuiszorg en heeft 60% in 2010 geen indicatie voor thuiszorg of verzorgings- en verpleeghuiszorg. Voor DBC 502 zijn de percentages vergelijkbaar. Het is de verwachting dat in de toekomst, door de plannen om patiënten met een lage zorgzwaarte steeds meer in de thuissituatie te behandelen, het percentage parkinsonpatiënten dat thuis woont met thuiszorg sterk zal toenemen. Figuur 17. Diagram met daarin de verdeling tussen percentages parkinsonpatiënten (DBC501) zonder verzorging en met indicaties voor thuiszorg, verpleeg- of verzorgingshuis. Uit dit figuur kan niet afgeleid worden hoe groot het percentage patiënten is dat daadwerkelijk van de zorg gebruik maakt. NB1: de indicatie verzorgingshuiszorg is gebaseerd op indicatie ZZP 1 en ZZP2. De overige ZZP s vallen in dit rapport onder indicatie verpleeghuiszorg. Het afkappunt had ook anders gelegd kunnen worden waardoor meer patiënten een indicatie verzorgingshuisopname zouden hebben en minder patiënten een indicatie verpleeghuisopname. NB2: voor de patiënten zonder indicatie voor verpleeghuis, verzorgingshuis of thuiszorg (de patiënten thuis zonder zorg ) kan niet gezegd wordt dat ze probleemloos thuis functioneerden. Deze patiënten kunnen bijvoorbeeld onterecht niet beoordeeld zijn voor een indicatie. 18

19 ParkinsonNet in cijfers rapportage Kosten In 2010 zijn de gemiddelde kosten voor een parkinsonpatiënt (DBC 501) voor ZVW en voor AWBZ. Voor patiënten met parkinsonismen (DBC502) liggen deze kosten iets hoger. In 2011 zijn de gemiddelde kosten voor een parkinsonpatiënt voor ZVW. Doordat de volledigheid van de ziekenhuisgegevens anders is voor 2011 dan voor 2010 kunnen nog geen conclusies over hoogte van de ZVW kosten door de jaren heen worden getrokken. De AWBZ-kosten variëren in 2010 in de verschillende regio s van ongeveer euro tot ongeveer euro (gemiddeld per patiënt). Figuur 18. Boxplots van de ZVW en AWBZ kosten in de ParkinsonNet regio s in 2010 en Bedragen in Euro s. 2.9 Meerwaarde van ParkinsonNet In de rapportage Onderzoek naar de meerwaarde van ParkinsonNet onderzochten KPMG Plexus en Vektis de verschillen tussen regio s met een ParkinsonNet en regio s zonder een ParkinsonNet over de jaren 2008 en In de huidige rapportage kunnen we dat voor 2010 herhalen. In 2011 zijn bijna alle regio s verbonden met ParkinsonNet en is een dergelijke vergelijking niet meer mogelijk. In onderstaande grafieken zijn de regio s die gestart zijn in (actieve regio s) vergeleken met regio s die gestart zijn in (startende regio s). Hierbij dient opgemerkt te worden dat we in 2010 te maken hebben met startende regio s en niet met regio s zonder ervaring met ParkinsonNet. Hierdoor kunnen de verschillen wat kleiner zijn dan in eerdere metingen. 19

20 2.9.1 Gebruik paramedische zorg Uit figuur 19 blijkt dat in 2010 het gebruik van fysiotherapie/oefentherapie in actieve regio s hoger is dan in startende regio s. Ook het gebruik van andere paramedische disciplines is hoger in actieve regio s ten opzichte van startende regio s (figuur 20). In actieve regio s zien we verder meer patiënten onder behandeling van een ParkinsonNet fysiotherapeut of oefentherapeut (figuur 21) en een hoger gemiddeld aantal patiënten onder behandeling (figuur 22). Samenvattend is te concluderen dat het gebruik van paramedische zorg hoger is in de actieve regio s dan in startende regio s. Daarnaast is het percentage ParkinsonNet fysiotherapie en het gemiddeld aantal patiënten in die regio s hoger. Dit betekent dat ParkinsonNet een positieve invloed heeft op de paramedische behandeling door gespecialiseerde paramedici. Figuur 19. Boxplots van de percentages parkinsonpatiënten met fysiotherapie. Links de boxplot van de regio s die gestart zijn tot en met 2009 en rechts de boxplot van de regio s die vanaf 2010 zijn gestart. Figuur 20. Boxplots van de percentages parkinsonpatiënten met logopedie, ergotherapie en diëtiek. Eerst de boxplot van de regio s die gestart zijn tot en met 2009 en daarnaast de boxplot van de regio s die vanaf 2010 zijn gestart. 20

21 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 21. Percentage onder behandeling ParkinsonNet fysio- of oefentherapeut. Links de boxplot van de regio s die gestart zijn tot en met 2009 en rechts de boxplot van de regio s die vanaf 2010 zijn gestart. Figuur 22. Gemiddeld aantal parkinsonpatiënten per ParkinsonNet fysio- of oefentherapeut. Links de boxplot van de regio s die gestart zijn tot en met 2009 en rechts de boxplot van de regio s die vanaf 2010 zijn gestart Fracturen, ziekenhuisopname, revalidatie en kosten In 2010 zien we in actieve ParkinsonNet regio s minder fracturen (figuur 23), een gelijk aantal heupfracturen en minder ziekenhuis opnames en revalidatie(dag)opnames (figuur 24). Ook de kosten liggen in de actieve regio s lager dan in de startende regio s (figuur 25). Samenvattend is te concluderen dat de eerdere bevindingen in het rapport Onderzoek naar de meerwaarde van ParkinsonNet door KPMG Plexus en Vektis, in deze meting bevestigd worden. Actieve regio s hebben minder fracturen, minder ziekenhuisopnames en revalidatiebehandelingen en lagere kosten voor de zorgverzekeringswet. 21

22 Figuur 23. Boxplots van de percentage (heup)fracturen. Eerst de boxplot van de regio s die gestart zijn tot en met 2009 en daarnaast de boxplot van de regio s die vanaf 2010 zijn gestart. Figuur 24. Boxplots van de percentages parkinsonpatiënten met ziekenhuisopnames en revalidatie. Eerst de boxplot van de regio s die gestart zijn tot en met 2009 en daarnaast de boxplot van de regio s die vanaf 2010 zijn gestart Figuur 25. Boxplots van de jaarlijkse ZVW kosten per patiënt. Links de boxplot van de regio s die gestart zijn tot en met 2009 en rechts de boxplot van de regio s die vanaf 2010 zijn gestart. (mediaan respectievelijk 8243 euro en 8470 euro, 227 euro verschil) 22

23 ParkinsonNet in cijfers rapportage Fysiotherapie en revalidatie Ten slotte is onderzocht of het gebruik van ParkinsonNet fysiotherapie samenhangt met het gebruik van revalidatie(dag)opnames. De hypothese is dat eerstelijns ParkinsonNet fysiotherapie duurdere 2e lijns revalidatie kan substitueren. Dit blijkt inderdaad het geval. Er is een significante relatie tussen het gebruik van 1e lijns ParkinsonNet fysiotherapie en 2e lijns revalidatie. De andere hypothese dat ParkinsonNet fysiotherapie leidt tot minder fracturen konden we niet onderzoeken. We beschikten niet over de exacte datum van de fractuur en fysiotherapiebehandeling en hebben daarom geen inzicht of de fysiotherapie voorafgaand of na te fractuur plaatsvindt. Figuur 26. Scatterplot van het percentage patiënten onder behandeling van de ParkinsonNet fysio- of oefentherapeut per ParkinsonNet regio afgezet tegen het percentage parkinsonpatiënten met revalidatie per ParkinsonNet regio in

24 3 Conclusies Het hier gepresenteerde rapport betreft een analyse van de kwaliteit van zorg binnen het landelijke ParkinsonNet in de jaren 2010 en 2011, op basis van een analyse van de Vektis database. Uit de resultaten is een drietal conclusies te trekken. In de eerste plaats vormt de huidige analyse een bevestiging van eerdere rapporten dat Parkinson- Net leidt tot een betere kwaliteit van zorg. Aspecten van deze betere kwaliteit betreffen onder andere het aanzienlijk hogere volume aan patiënten per deelnemende behandelaar (bijna 10 voor een ParkinsonNet fysiotherapeut, tegen slechts 1,6 voor een algemeen werkzame therapeut) en het hoge percentage van patiënten dat onder behandeling is bij een eerstelijns ParkinsonNet behandelaar. Opmerkelijk is dat alle gemeten variabelen een tendens laten zien tot een verder stijgende kwaliteit van zorg in 2011, ten opzichte van Voorbeelden van de toenemende kwaliteit van zorg binnen ParkinsonNet betreffen een verdere groei in het percentage patiënten dat onder behandeling is van een ParkinsonNet therapeut (voor parkinsonpatiënten (DBC501) steeg dit van 26 naar 32%) en een stijging in het gemiddeld aantal parkinsonpatiënten per ParkinsonNet fysiotherapeut (van 9,0 in 2010 naar 9,6 in 2011). Ook de vergelijking tussen actieve regio s en startende regio s laat steeds een hogere kwaliteit van zorg zien bij de actieve regio s. Zo is er een lager aantal fracturen en minder zorgkosten in de ZVW. Verder zijn er meer opnames in het ziekenhuis of revalidatiecentrum in de later gestarte regio s. Interessant is dat het aantal opnames in een revalidatiecentrum omgekeerd evenredig was aan het aantal ParkinsonNet behandelingen in de eerste lijn, hetgeen een bevestiging is van de verschuiving van 2e naar 1e lijnszorg dankzij ParkinsonNet. De verdere toename in kwaliteit van zorg binnen ParkinsonNet in de loop van de tijd is bijzonder omdat het laat zien dat het mogelijk is zorginnovaties te bestendigen en zelfs verder te verbeteren, ook na de eerste fase van implementatie. In de tweede plaats laat de analyse in dit rapport zien dat nog altijd sprake is van veel variatie in de geleverde zorg. Dit gold zowel voor de eerste lijn (bijvoorbeeld het percentage behandelde patiënten per netwerk) als voor de tweede lijn (bijvoorbeeld het percentage patiënten met dure, geavanceerde behandelingen). Een dergelijke variatie van zorg is ongewenst, en laat zien dat er nog veel ruimte is voor verdere verbetering van de landelijke parkinsonzorg. In de derde plaats toont dit rapport de grote meerwaarde van analyses van de Vektis database. De geleverde data geven zeer waardevolle bedrijfsinformatie over de daadwerkelijk geleverde kwaliteit van zorg op populatie niveau, en vormen als zodanig een uitstekend feedback middel om de kwaliteit van zorg verder te verbeteren. 24

25 ParkinsonNet in cijfers rapportage Een centrale doelstelling voor ParkinsonNet in de nabije toekomst is om de gemiddelde kwaliteit van zorg in de deelnemende netwerken verder te verbeteren, en om de variatie in de geleverde zorg te reduceren (met name door de onderkant van de kwaliteitscurve aan te pakken). Om dit te bereiken is het van essentieel belang om te streven naar volledige transparantie over de geleverde kwaliteit van zorg en het terugkoppelen van informatie daarover, aan zowel de zorgaanbieders (als benchmark), aan de patiënten (als methode om gericht te kiezen voor kwaliteit), aan de zorgverzekeraars (voor inkoop van de beste zorg) en voor ParkinsonNet (als feedback om de kwaliteit van zorg verder te verbeteren). De huidige analyse onderstreept de waarde van de Vektis database als één van de instrumenten binnen een brede kwaliteitsmonitoring. In deze brede kwaliteitsmonitoring zullen Vektis gegevens gekoppeld wordt aan patiënt-vragenlijsten (CQ-index, PROMS) en klinische registraties door o.a. neurologen, parkinsonverpleegkundigen en fysiotherapeuten. Het opzetten van een dergelijke kwaliteitsmonitoring is een gedeeld speerpunt binnen het nieuwe kwaliteitsbeleid van ParkinsonNet, dat uitgevoerd wordt in nauwe samenwerking met Zorgverzekeraars Nederland. De in dit rapport gepresenteerde gegevens zijn niet alleen bedoeld om de meerwaarde van ParkinsonNet te onderstrepen maar zullen ook gebruikt worden om feedback te geven aan zorgverleners in de verschillende ParkinsonNet-regio s. De resultaten worden daarom ook transparant gemaakt via de ParkinsonAtlas ( Met behulp van de ParkinsonAtlas zullen medewerkers van het ParkinsonNet coördinatiecentrum in discussie gaan met zorgverleners in ParkinsonNet regio s met als doel het beperken van de variatie in zorg en verbeteren van de kwaliteit van zorg. 25

26 Bijlagen Bijlage 1 Methode Populatiebepaling Voor de meting zijn vier groepen patiënten geselecteerd: Parkinsonpatiënten 2010 Parkinsonismepatiënten 2010 Parkinsonpatiënten 2011 Parkinsonismepatiënten 2011 Deze patiënten zijn als volgt geselecteerd: Parkinsonpatiënten DBC 0330.XX.0501.XXX - Openingsdatum DBC in 2008, 2009 of jaar of ouder op 1 januari In leven op 1 januari 2010 Parkinsonismepatiënten DBC 0330.XX.0502.XXX - Openingsdatum DBC in 2008, 2009 of jaar of ouder op 1 januari In leven op 1 januari 2010 Parkinsonpatiënten DBC 0330.XX.0501.XXX - Openingsdatum DBC in 2009, 2010 of jaar of ouder op 1 januari In leven op 1 januari 2011 Parkinsonismepatiënten DBC 0330.XX.0502.XXX - Openingsdatum DBC in 2009, 2010 of jaar of ouder op 1 januari In leven op 1 januari

27 ParkinsonNet in cijfers rapportage Iemand wordt ingedeeld bij Parkinson (A) of Parkinsonisme (B), niet bij allebei. Als iemand meerdere DBC s heeft in de drie jaar waarover we kijken, dan gaan we uit van de laatste DBC, ongeacht of dit een initiële of een vervolg DBC is. In leven op 1 januari is als volgt geoperationaliseerd: - Deze persoon heeft een record in systeem risicoverevening in het verslagjaar - OF er bestaat een DBC 501/502 voor deze persoon in het jaar 2010 of 2011, want dan kan hij nog niet zijn overleden. Definitie indicatoren Indicatoren zijn berekend voor de twee verschillende patiëntengroepen (parkinson en parkinsonismen) over twee verschillende jaren (2010 en 2011). De indicatoren zijn voor bijna alle indicatoren berekend op landelijk, regionaal niveau en ziekenhuisniveau. De regio is bepaald aan de hand van de postcode van patiënt volgens de indeling postcodes van ParkinsonNet. Het ziekenhuis is bepaald aan de hand van de laatste initiële DBC. Als er geen initiële DBC voorkomt in de drie jaren, dan de laatste vervolg DBC. Als er meer dan 1 ziekenhuis uitkomt (twee DBC s bij verschillende ziekenhuizen met dezelfde openingsdatum) dan het ziekenhuis met het hoogste bedrag. Voor het gebruik van AWBZ-zorg geldt dat iedereen uit de populatie wordt ingedeeld bij een categorie: Verpleeghuis, Verzorgingshuis, Thuiszorg, Restcategorie AWBZ, geen AWBZ. Hierbij telt de zwaarste categorie als iemand onder meerdere categorieën valt. We berekenen het zowel voor het huidige jaar als voor het jaar ervoor. 27

28 In onderstaande tabel staan de definities van de teller en de noemer van de verschillende indicatoren. Indicator Teller Noemer Coderingen Aantal patiënten Parkinson(isme) Aantal patiënten in selectie (zie populatiebepaling) X Percentage met fractuur Aantal patiënten met een fractuur DBC van heelkunde of orthopedie Aantal patiënten in selectie Fractuur heelkunde: Specialisme is 0303 (heelkunde) Zorgtype is 11 (initiële DBC) Diagnose is 201 t/m 249 (fracturen) Behandeling is 10X, 20X, 30X, 40X, 50X dus alles afgezien van transplantatie Fractuur orthopedie: Specialisme is 0305 (orthopedie) Zorgtype is 11 (initiële DBC) Diagnose is 3001 t/m 3030 (fracturen) Behandeling is XXX, dus alles meenemen Percentage met heupfractuur Aantal patiënten met een heupfractuur DBC van heelkunde of orthopedie Aantal patiënten in selectie Heupfractuur heelkunde: Specialisme is 0303 (heelkunde) Zorgtype is 11 (initiële DBC) Diagnose is 217 (bekken / sacrum), 218 (femur, proximaal (+ collum)), 240 (acetabulum) Behandeling is 10X, 20X, 30X, 40X, 50X dus alles afgezien van transplantatie Heupfractuur orthopedie: Specialisme is 0305 (orthopedie) Zorgtype is 11 (initiële DBC) Diagnose is 3017 (bekken), 3018 (acetabulum), 3019 (femur proximaal (+ collum)) Behandeling is XXX, dus alles meenemen 28

29 ParkinsonNet in cijfers rapportage Indicator Teller Noemer Coderingen Percentage met revalidatie Aantal patiënten met een revalidatie (dag) behandeling Aantal patiënten in selectie AWBZ revalidatie: Selecteer iedereen met ZZP 9 (Verblijf met herstelgerichte verzorging en verpleging) Ziekenhuis revalidatie: Specialisme is 0327 (revalidatiegeneeskunde) Percentage met ziekenhuisopname Aantal patiënten met een klinische ziekenhuisopname. Aantal patiënten in selectie Klinische ziekenhuisopname: Alle specialismes Zorgtype is 11 (initiële DBC) of 21 (vervolg DBC) Alle diagnoses Behandeling is XX3 of XX6 (geven allebei een klinische episode aan) Percentage met fysiotherapie en/of oefentherapie Aantal patiënten onder behandeling van een fysiotherapeut of een oefentherapeut Aantal patiënten in selectie Prestatiecode begint met 1 (fysiotherapie) of 2 (cesar) of 3 (mensendieck). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. Percentage met logopedie Aantal patiënten onder behandeling van een logopedist. Aantal patiënten in selectie Prestatiecode begint met 4 (logopedie). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. Percentage met ergotherapie Aantal patiënten onder behandeling van een ergotherapeut Aantal patiënten in selectie Prestatiecode begint met 5 (ergotherapie). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. Percentage met diëtetiek Aantal patiënten onder behandeling van een diëtist Aantal patiënten in selectie Prestatiecode begint met 6 (diëtist). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. Gemiddeld aantal fysiotherapie en/ of oefentherapie behandelingen Aantal fysiotherapiebehandelingen Aantal patiënten met een fysiotherapiebehandeling Prestatiecode begint met 1 (fysiotherapie) of 2 (cesar) of 3 (mensendieck). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst

30 Indicator Teller Noemer Coderingen Gemiddeld aantal logopedie behandelingen Aantal logopediebehandelingen Aantal patiënten met een logopediebehandeling Prestatiecode begint met 4 (logopedie). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. Gemiddeld aantal ergotherapie behandelingen Aantal ergotherapiebehandelingen Aantal patiënten met een ergotherapiebehandeling Prestatiecode begint met 5 (ergotherapie). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. Het woord "toeslag" komt niet voor in de omschrijving van de prestatiecode uitgesloten Gemiddeld aantal diëtetiek behandelingen Aantal diëtetiekbehandelingen Aantal patiënten met een diëtetiekbehandeling Prestatiecode begint met 6 (diëtist). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. Het woord "toeslag" komt niet voor in de omschrijving van de prestatiecode en 6003 uitgesloten Percentage onder behandeling van ParkinsonNet fysiotherapeut en/of oefentherapeut Aantal patiënten dat tenminste 1 keer in verslagjaar een declaratie heeft bij een ParkinsonNet fysiotherapeut of oefentherapeut Aantal patiënten dat tenminste 1 keer in verslagjaar een declaratie heeft bij een fysiotherapeut of oefentherapeut Prestatiecode begint met 1 (fysiotherapie) of 2 (cesar) of 3 (mensendieck). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. AGB-behandelaar moet een geldige code voor een zorgverlener zijn Gemiddeld aantal parkinsonpatiënten per fysiotherapeut of oefen therapeut (totaal) Versie A Aantal patiënten dat tenminste 1 keer in verslagjaar een declaratie heeft bij een fysiotherapeut of oefentherapeut. Aantal fysiotherapeuten en oefentherapeuten dat voorkomt in ELIS paramedie in verslagjaar met tenminste 1 declaratie Prestatiecode begint met 1 (fysiotherapie) of 2 (cesar) of 3 (mensendieck). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. AGB-behandelaar moet een geldige code voor een zorgverlener zijn Gemiddeld aantal parkinsonpatiënten per fysiotherapeut of oefentherapeut (totaal) Versie B Aantal patiënten dat tenminste 1 keer in verslagjaar een declaratie heeft bij een fysiotherapeut of oefentherapeut. Aantal fysiotherapeuten en oefentherapeuten dat voorkomt in ELIS paramedie in verslagjaar met tenminste 1 declaratie van een Parkinsonpatiënt Prestatiecode begint met 1 (fysiotherapie) of 2 (cesar) of 3 (mensendieck). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. AGB-behandelaar moet een geldige code voor een zorgverlener zijn 30

31 ParkinsonNet in cijfers rapportage Indicator Teller Noemer Coderingen Gemiddeld aantal parkinsonpatiënten per fysiotherapeut of oefentherapeut (aangesloten bij ParkinsonNet) Versie A Aantal patiënten dat tenminste 1 keer in verslagjaar een declaratie heeft bij een fysiotherapeut of oefentherapeut aangesloten bij ParkinsonNet Aantal fysiotherapeuten en oefentherapeuten aangesloten bij ParkinsonNet dat voorkomt in ELIS paramedie in verslagjaar met tenminste 1 declaratie Prestatiecode begint met 1 (fysiotherapie) of 2 (cesar) of 3 (mensendieck). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. AGB-behandelaar moet een geldige code voor een zorgverlener zijn uit de ledenlijst van ParkinsonNet Gemiddeld aantal parkinsonpatiënten per fysiotherapeut of oefentherapeut (aangesloten bij ParkinsonNet) Versie B Aantal patiënten dat tenminste 1 keer in verslagjaar een declaratie heeft bij een fysiotherapeut of oefentherapeut aangesloten bij ParkinsonNet Aantal fysiotherapeuten en oefentherapeuten aangesloten bij ParkinsonNet dat voorkomt in ELIS paramedie in verslagjaar met tenminste 1 declaratie van een Parkinsonpatiënt Prestatiecode begint met 1 (fysiotherapie) of 2 (cesar) of 3 (mensendieck). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. AGB-behandelaar moet een geldige code voor een zorgverlener zijn uit de ledenlijst van ParkinsonNet Gemiddeld aantal parkinsonpatiënten per fysiotherapeut of oefentherapeut (niet aangesloten bij ParkinsonNet) Versie A Aantal patiënten dat tenminste 1 keer in verslagjaar een declaratie heeft bij een fysiotherapeut of oefentherapeut niet aangesloten bij ParkinsonNet Aantal fysiotherapeuten en oefentherapeuten niet aangesloten bij ParkinsonNet dat voorkomt in ELIS paramedie in verslagjaar met tenminste 1 declaratie Prestatiecode begint met 1 (fysiotherapie) of 2 (cesar) of 3 (mensendieck). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. AGB-behandelaar moet een geldige code voor een zorgverlener zijn niet uit de ledenlijst van ParkinsonNet Gemiddeld aantal parkinsonpatiënten per fysiotherapeut of oefentherapeut (niet aangesloten bij ParkinsonNet) Versie B Aantal patiënten dat tenminste 1 keer in verslagjaar een declaratie heeft bij een fysiotherapeut of oefentherapeut niet aangesloten bij ParkinsonNet Aantal fysiotherapeuten en oefentherapeuten niet aangesloten bij ParkinsonNet dat voorkomt in ELIS paramedie in verslagjaar met tenminste 1 declaratie van een Parkinsonpatiënt Prestatiecode begint met 1 (fysiotherapie) of 2 (cesar) of 3 (mensendieck). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. AGB-behandelaar moet een geldige code voor een zorgverlener zijn niet uit de ledenlijst van ParkinsonNet 31

32 Indicator Teller Noemer Coderingen Percentage met verpleeghuisindicatie (nieuw) Aantal patiënten met status verpleeghuis Aantal patiënten in selectie Uitsluiten in teller en noemer: patiënten met een status verpleeghuis of verzorgingshuis in het jaar ervoor Verpleeghuis ZZP VV3-8 Verzorgingshuis ZZP VV1-2 Gemiddeld aantal ergotherapie behandelingen Aantal patiënten met status verpleeghuis Aantal patiënten in selectie Verpleeghuis ZZP VV3-8 Percentage met verpleeghuisindicatie (alle) Aantal patiënten met status verpleeghuis Aantal patiënten in selectie Prestatiecode begint met 6 (diëtist). Prestatiecodelijst is 012 of 000 waarbij de prestatiecodes matchen met de lijst 012. Het woord "toeslag" komt niet voor in de omschrijving van de prestatiecode en 6003 uitgesloten Percentage met verzorgingshuisindicatie (nieuw) Aantal patiënten met status verpleeghuis Aantal patiënten in selectie Uitsluiten in teller en noemer: patiënten met een status verpleeghuis of verzorgingshuis in het jaar ervoor Verpleeghuis ZZP VV3-8 Verzorgingshuis ZZP VV1-2 Percentage met verzorgingshuisindicatie (alle) Aantal patiënten met status verpleeghuis Aantal patiënten in selectie Verzorgingshuis ZZP VV1-2 Percentage met thuiszorgindicatie Aantal patiënten met status verpleeghuis Aantal patiënten in selectie Functiecode 11, 12, 21, 31, 41, 51, 52, 71, 81, 82 Percentage thuiswonend zonder thuiszorg Aantal patiënten met status geen AWBZ Aantal patiënten in selectie Geen ZZP VV 1-8 of 10 en geen functiecode Jaarlijkse ZVW kosten per patiënt Totale kosten voor ZVW in verslagjaar voor alle patiënten Aantal patiënten in selectie Op basis van risicoverevening Jaarlijkse AWBZ kosten per patiënt Totale kosten voor AWBZ in verslagjaar voor alle patiënten Aantal patiënten in selectie Afgeleid uit afgegeven indicaties AWBZ voor de parkinsonpatiënten met een algemene correctie vanuit gebruikte zorg Deep Brain Stimulation Aantal patiënten met DBS Aantal patiënten in selectie DBC: specialisme 0308 (neurochirurgie) en diagnose 1520 (functionele stereotactische operatie) 32

33 ParkinsonNet in cijfers rapportage Indicator Teller Noemer Coderingen Apomorfinepomp Aantal patiënten met APO- GO infusievloeistof Aantal patiënten in selectie N04BC07 APO-GO 50MG/10ML INFVL WWSP Duodopapomp Aantal patiënten met duodopa Aantal patiënten in selectie DUODOPA INTESTINALE GEL 20/5MG/ML ZAK 100ML Percentage patiënten met parkinsonmiddelen Aantal patiënten met parkinsonmiddelen Totaal aantal patiënten met minimaal 1 vrs in het farmaciebestand Parkinsonmiddelen = N04**** Percentage met levodopa Aantal patiënten met levodopa Aantal patiënten met parkinsonmiddelen Levodopa = N04BA** Percentage met antibiotica Aantal patiënten met antibiotica Totaal aantal patiënten met minimaal 1 vrs in het farmaciebestand Antibiotica=J01**** Percentage met laxantia Aantal patiënten met laxantia Totaal aantal patiënten met minimaal 1 vrs in het farmaciebestand Laxantia=A06**** Percentage met antipsychotica Aantal patiënten met antipsychotica Totaal aantal patiënten met minimaal 1 vrs in het farmaciebestand Antipsychotica=N05A*** Percentage met antidepressiva Aantal patiënten met antidepressiva Totaal aantal patiënten met minimaal 1 vrs in het farmaciebestand Antidepressiva=N06A*** Percentage met dementiemiddelen Aantal patiënten met dementiemiddelen Totaal aantal patiënten met minimaal 1 vrs in het farmaciebestand Dementiemiddelen=N06D*** Percentage met incontinentiemiddelen Aantal patiënten met incontinentiemiddelen Totaal aantal patiënten met minimaal 1 vrs in het farmaciebestand Incontinentiemiddelen=G04BD** 33

34 Kanttekeningen bij definitie variabelen Aantal parkinsonpatiënten De populatie wordt bepaald aan de hand van de DBC voor de ziekte van Parkinson en Parkinsonisme. We kijken naar de afgelopen 3 jaar omdat het vaak voorkomt dat patiënten niet ieder jaar de neuroloog bezoeken. Onderscheid is te maken in DBC ziekte van Parkinson 501 en Parkinsonisme 502. Deze laatste groep bevat specifieke vormen van Parkinsonismen, maar ook patiënten waarbij de diagnose nog niet definitief is. Daarom wordt deze groep apart gemeten. In de analyse zullen we ons vooral richten op DBC 501. Met het selecteren van Parkinsonpatiënten via de DBC missen we drie groepen patiënten: - Patiënten die nog niet zijn doorverwezen door de huisarts naar de neuroloog - Patiënten die door de neuroloog gediagnosticeerd zijn maar al drie jaar niet door de neuroloog zijn gezien - Patiënten die zijn opgenomen in verpleeghuis/verzorgingshuis en niet meer bij de neuroloog komen maar onder behandeling zijn van een specialist ouderengeneeskunde Paramedische zorg Aan de hand van de prestatiecode kun je zien welke soort paramedische zorg iemand heeft gehad: 1 (fysiotherapie), 2 (cesar), 3 (mensendieck), 4 (logopedie), 5 (ergotherapie) of 6 (dietist). De prestatiecodes komen uit prestatiecodelijst 12. In het paramediebestand staan twee velden: welke prestatiecodelijst gebruikt wordt en welke prestatiecode. Ook bij prestatiecodelijst 00 staan vaak codes uit lijst 12, deze zijn daarom ook meegenomen. Andersom staan er bij prestatiecodelijst 12 codes die niet bij lijst 12 horen, deze zijn niet meegenomen. Voor het tellen van het aantal behandelingen nemen we het aantal records. In 99% van de gevallen is het zo dat 1 record 1 zitting is. Het veld aantal is niet betrouwbaar, vaak is dit 1 (zitting), maar bij groepsbehandeling staat hier vaak het aantal minuten in. De verzekerden van zorgverzekeraar De Friesland zijn niet meegenomen bij de indicatoren paramedie, omdat zij de informatie over de aanvullende verzekeringen nog niet aanlevert. Daardoor is het niet mogelijk om over 2010 en 2011 de complete paramedische gegevens van verzekerden van de Friesland te analyseren. Dit is zichtbaar in de lage noemers van de indicatoren paramedie van de regio Friesland (ten opzichte van bijvoorbeeld de noemers van de indicatoren ziekenhuiszorg). ParkinsonNet fysiotherapie en oefentherapie Aan de hand van het veld AGB behandelaar wordt bepaald of een patiënt minimaal 1 keer behandeld is door een ParkinsonNet therapeut. Het is niet belangrijk of hij dat jaar ook door andere fysiotherapeuten of oefentherapeuten is gezien. Bij 12% van de patiënten is er geen AGB-code of een AGB-code van een praktijk/onbekende AGB-code. Deze patiënten worden uitgesloten in de noemer. We kunnen niet zien of de fysiotherapie/oefentherapiebehandeling voor Parkinson was of voor een andere aandoening. Daarvoor is het veld diagnose niet betrouwbaar genoeg gevuld. 34

35 ParkinsonNet in cijfers rapportage Het paramediebestand bevat alleen eerstelijns-behandelingen. Therapeuten die in de tweedelijn werken vinden we niet terug in het Paramediebestand (hebben geen patiënten), therapeuten die deels in de eerste en deels in de tweede lijn werken zien we maar deels terug in het paramediebestand. Daarom berekenen we het aantal patiënten per therapeut zowel voor alle fysiotherapeuten en oefentherapeuten (met minimaal 1 declaratie in paramedie) als voor therapeuten met minimaal 1 parkinsonpatiënt (minimaal 1 declaratie bij een parkinsonpatient ). Geneesmiddelen Farmaciebestand is vrij volledig en betrouwbaar. Je mist alleen patiënten die via een instelling als een verpleeghuis hun geneesmiddelen krijgen en wel een DBC hebben van de neuroloog. Daarom kun je voor het berekenen van het percentage patiënten die parkinsonmedicatie gebruikt in de noemer het beste alleen die patiënten nemen die minimaal 1 voorschrift uit de openbare apotheek hadden (over alle medicatie). Complexe behandelingen Deep brain stimulation (DBS) DBS heeft een eigen DBC ( ). Vervolgens is onderscheid te maken in implantatie en vervanging en in eenzijdig en tweezijdig. Ook is er nog een aparte code voor operatief met klinische episode(n). Deze nemen we niet mee in de tellingen. Apomorfinepomp Apomorfine heeft ATC N04BC07. Hieronder vallen zowel de infusie- als de injectievloeistof. Voor het meten hoeveel mensen een apomorfinepomp hebben alleen kijken naar het aantal afleveringen infusievloeistof. Uit analyse blijkt dat bijna al deze mensen ook een DBC hebben voor Parkinson. In het farmaciebestand komen we een onwaarschijnlijk laag aantal tegen (10 patiënten). Apomorfine wordt niet via de openbare apotheek geleverd, maar via een landelijke apotheek. Duodopa Duodopa heeft ATC N02BA02. Hieronder vallen zowel orale middelen als duodopa. Voor het meten hoeveel mensen duodopa gebruiken alleen kijken naar het aantal afleveringen DUODOPA intestinale gel. Uit analyse blijkt dat bijna al deze mensen ook een DBC hebben voor Parkinson. Je mist hier patiënten die zijn opgenomen in het verpleeghuis, omdat die geen gebruik maken van de openbare apotheken. Het plaatsen van de duodopapomp is niet te herleiden uit de DBC s. Fracturen Bij fracturen is alleen het zorgtype 11 (initiële fractuur) geselecteerd omdat iemand anders meerdere malen wordt geteld bij de nazorg. 35

36 Ziekenhuis en Revalidatie Ziekenhuisgegevens komen met vertraging binnen. Voor DBC's die lang open staan (zoals waarschijnlijk de DBC Parkinson) kan de vertraging groot zijn. Voor de kwaliteitsmeting ParkinsonNet worden de resultaten van verslagjaar 2011 in januari 2013 berekend. De verwachting is dat dan nog niet alle ziekenhuisgegevens beschikbaar zijn. Doordat de volledigheid van de ziekenhuisgegevens anders is voor 2011 dan voor 2010 kunnen geen conclusies over de jaren heen worden getrokken. Binnen een verslagjaar kunnen de ParkinsonNet regio s wel goed met elkaar vergeleken worden. De revalidatie kan plaatsvinden in het ziekenhuis (specialisme revalidatiegeneeskunde) of in een AWBZinstelling (ZZP 9). Vanaf 2012 wordt onderscheid gemaakt tussen 9a (gericht op naar huis gaan, kosten gaan naar de ZVW) en 9b (gericht op verzorgingshuis/verpleeghuis, kosten blijven AWBZ). Voor 2010 en 2011 maken we gebruik van het bestand met geïndiceerde zorg (het bestand met geleverde zorg is minder betrouwbaar). Uit analyse blijkt dat 92% van de geïndiceerde zorg ook binnen 2 jaar geleverd wordt, daarmee is de overlap groot. AWBZ-zorg Het AWBZ-bestand kent een aantal knelpunten: het betreft geïndiceerde zorg. Niet al deze zorg is ook daadwerkelijk geleverd. Dit betekent dat we voorzichtig moeten zijn met het trekken van conclusies. Patiënten die worden opgenomen in het verpleeghuis zijn vaak niet meer onder behandeling van de neuroloog. Dit betekent dat we ze niet meer terugzien in het DBC-bestand. Daarom kijken we bij de ZZP s naar nieuwe opnames en naar bestaande opnames. Alleen de VV ZZP worden meegenomen. Er bestaan ook ZZP voor lichamelijk gehandicapten en GGZ bij Parkinson. ZZP 9 (revalidatie) sluiten we uit (wordt al gemeten bij revalidatie) en ZZP10 ook (terminale zorg). ZZP1-8 zijn oplopende in zorgzwaarte. ZZP1-2 is over het algemeen verzorgingshuiszorg en ZZP 3-8 is zwaardere zorg (verpleeghuis). De functiecodes kunnen duiden op thuiszorg. We sluiten twee functiecodes uit 62 (behandeling met verblijf) en 72 (langdurig verblijf). Deze patiënten hadden in meer dan de helft van de gevallen ook een ZZP. 71 (verblijf tijdelijk) sluiten we niet uit. Dit wordt vaak gebruikt om de mantelzorg thuis tijdelijk te ontlasten. Het AWBZ-bestand 2011 bleek niet volledig te zijn. Daarom zijn er geen gegevens over 2011 opgenomen in dit rapport. 36

37 ParkinsonNet in cijfers rapportage Kosten De berekening van de kosten betreft het totaal van ZVW en AWBZ. Dus het betreft niet alleen parkinsonzorg maar ook de behandeling van alle comorbiditeit. De berekening van ZVW is vrij betrouwbaar. Declaraties komen met vertraging binnen. Voor DBC's die lang open staan (zoals waarschijnlijk de DBC Parkinson) kan de vertraging groot zijn. Voor de kwaliteitsmeting ParkinsonNet worden de resultaten van verslagjaar 2011 in januari 2013 berekend. De verwachting is dat dan nog niet alle ziekenhuisgegevens beschikbaar zijn. Doordat de volledigheid van de ziekenhuisgegevens anders is voor 2011 dan voor 2010 kunnen geen conclusies over de jaren heen worden getrokken. Binnen een verslagjaar kunnen de ParkinsonNet regio s wel goed met elkaar vergeleken worden. De AWBZ is een schatting op basis van geïndiceerde zorg en het percentage dat ook daadwerkelijk afgenomen wordt. Er kan een selectieprobleem optreden. In regio s waar verpleeghuisbewoners niet meer onder behandeling van de neuroloog zijn verdwijnen die uit de selectie, waardoor de AWBZ-kosten relatief laag zullen uitvallen. In regio s waar verpleeghuisbewoners wel onder behandeling van de neuroloog blijven kunnen AWBZ-kosten relatief hoog uitvallen. 37

38 Zorgzwaartecorrectie Als indicatorwaarden van regio's en zorgaanbieders worden vergeleken, is het belangrijk dat deze indicatorwaarden vergelijkbaar zijn. Verschillen in cliëntenkenmerken kunnen de vergelijking vertekenen. Om de zorgaanbieders toch te kunnen vergelijken moet correctie plaats vinden. Verstorende factoren hebben te maken met cliëntkenmerken. Bij voorkeur wordt gecorrigeerd op zorgzwaarte, oftewel de ernst van de aandoening. Dergelijke medisch inhoudelijke informatie is niet aanwezig bij Vektis. In plaats daarvan is gecorrigeerd op de factoren leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status (afgeleid uit de portcode van de patiënt). Regressie op patiëntniveau Om te bepalen of gecorrigeerd moet worden voor de patiëntkenmerken wordt een regressie op patiëntniveau uitgevoerd. Alleen voor kenmerken met een significante invloed wordt vervolgens een correctie uitgevoerd. Bepalen significante patiëntkenmerken met backward-selectie Het bepalen van de set significante kenmerken wordt gedaan met backward-selectie. Hierbij worden in eerste instantie alle kenmerken opgenomen in het model. Als er kenmerken zijn met onvoldoende verklarend vermogen (P-waarde groter dan 0,05), dan wordt het kenmerk met de minste toegevoegde waarde verwijderd uit het model. Hierna wordt het model opnieuw geschat en wordt er nogmaals bekeken of er een kenmerk is met te weinig verklarend vermogen. Dit wordt net zolang herhaald totdat alle kenmerken voldoende verklarend vermogen hebben (P-waarde kleiner dan 0,05). Deze methodiek wordt voor elke indicator uitgevoerd. De scores van de indicatoren gericht op kosten kunnen iedere denkbare waarde aannemen en daarom is voor deze indicatoren gebruik gemaakt van lineaire regressie. Voor de overige indicatoren waar de score wordt uitgedrukt in percentages geldt dat de kans van een Parkinson patiënt om te "scoren" bestaat uit twee mogelijke waarden: wel (1) of niet (0). Daarom is voor deze indicatoren logistische regressie toegepast. Bereken van de gecorrigeerde indicatorscore Het berekenen van de gecorrigeerde indicator score op het niveau van regio s gebeurt in 4 stappen: Stappen voor berekenen van de gecorrigeerde indicatorscore 38

39 ParkinsonNet in cijfers rapportage Uit het regressiemodel volgt de regressievergelijking. Deze geeft aan hoe de uitkomstmaat (kans op gebeurtenis) afhangt van de patiëntkenmerken. Voor logistische regressie ziet de regressievergelijking er als volgt uit: kans op feit = e - (basis + a * correctiefactor1 + b * correctiefactor2 +...) Voor lineaire regressie ziet de regressievergelijking er als volgt uit: verwachte feitwaarde = basis + a * correctiefactor1 + b * correctiefactor2 Met behulp van de regressievergelijking wordt voor iedere Parkinson patiënt diens kans op de betreffende gebeurtenis respectievelijk diens verwachte kosten uitgerekend op basis van zijn patiëntkenmerken. Door van alle Parkinson patiënten in een regio de kansen op te tellen, wordt het verwachte aantal personen (teller van de indicator) bepaald. Als deze waarde gedeeld wordt door het totaal aantal Parkinson patiënten in de betreffende regio, is de verwachte indicatorscore per regio bekend. De ruwe indicator score wordt berekend door het feitelijk aantal gebeurtenissen te tellen en te delen door het totaal aantal Parkinson patiënten in de regio. Tenslotte wordt het landelijke gemiddelde bepaald door het totaal aantal gebeurtenissen in Nederland te delen door het totaal aantal patiënten in Nederland. Met behulp van bovenstaande waarden kan vervolgens de gecorrigeerde indicatorscore per regio bepaald worden: Gecorrigeerde indicatorscore per regio = Ruwe indicatorscore per regio * Landelijk gemiddelde Verwachte indicatorscore per regio 39

40 Figuur 1: Percentage parkinsonpatiënten met fysiotherapie en/of oefentherapie per ParkinsonNet regio in 2010 en 2011 Bijlage 2 Figuren 40

41 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 2: Percentage parkinsonpatiënten met logopedie per ParkinsonNet regio in 2010 en

42 42 Figuur 3: Percentage parkinsonpatiënten met ergotherapie per ParkinsonNet regio in 2010 en 2011

43 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 4: Percentage parkinsonpatiënten met diëtetiek per ParkinsonNet regio in 2010 en

44 44 Figuur 5: Gemiddeld aantal fysiotherapiebehandelingen per ParkinsonNet regio in 2010 en 2011

45 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 6: Gemiddeld aantal logopediebehandelingen per ParkinsonNet regio in 2010 en

46 46 Figuur 7: Gemiddeld aantal ergotherapie behandelingen per ParkinsonNet regio in 2010 en 2011

47 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 8: Gemiddeld aantal diëtetiek behandelingen per ParkinsonNet regio in 2010 en

48 48 Figuur 9: Percentage onder behandeling van een ParkinsonNet fysiotherapeut per ParkinsonNet regio in 2010 en 2011

49 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur10: Gemiddeld aantal Parkinsonpatiënten per ParkinsonNet fysio- of oefentherapeut per ParkinsonNet regio in 2010 en

50 50 Figuur 11: Percentage patiënten met parkinsonmmiddelen per ParkinsonNet regio in 2010 en 2011

51 Figuur 12: Percentage parkinsonpatiënten met Levodopa per ParkinsonNet regio in 2010 en 2011 ParkinsonNet in cijfers rapportage

52 52 Figuur 13: Percentage parkinsonpatiënten met een duodopapomp per ParkinsonNet regio in 2011

53 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 14: Percentage parkinsonpatiënten met een fractuur per ParkinsonNet regio in 2010 en

54 54 Figuur 15: Percentage parkinsonpatiënten met een heupfractuur per ParkinsonNet regio in 2010 en 2011

55 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 16: Percentage parkinsonpatiënten met een ziekenhuisopname per ParkinsonNet regio in 2010 en

56 56 Figuur 17: Percentage parkinsonpatiënten met revalidatie per ParkinsonNet regio in 2010 en 2011

57 ParkinsonNet in cijfers rapportage Figuur 18: Overzicht van jaarlijkse ZVW kosten per parkinsonpatiënt per ParkinsonNet regio in 2010 en

58 58 Figuur 19: Overzicht van jaarlijkse AWBZ kosten per parkinsonpatiënt per ParkinsonNet regio in 2010