Wie is de baas? Kinderkrant

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wie is de baas? Kinderkrant"

Transcriptie

1 Wie is de baas? Kinderkrant De politie Als je iets doet wat niet mag, dan kan de politie je een boete geven of oppakken. Toch is de politie niet de baas in Nederland. Ook de politie moet zich aan de wet houden en mag niet zelf regels bedenken. Je ouders Bij jou thuis bepalen je ouders waarschijnlijk de regels. Thuis zijn je ouders de baas, maar in Nederland natuurlijk niet. In Nederland moet iedereen zich aan de wet houden. Koningin Beatrix Beatrix is de koningin van Nederland, maar ze is niet de baas. Zij mag niet bepalen wat er in Nederland gebeurt. Ze is wel het staatshoofd en moet alle wetten ondertekenen. Mark Rutte Mark Rutte is de minister-president van Nederland. Samen met de andere ministers bedenkt hij wetten voor het land. Toch is hij niet de baas. Andere mensen moeten de wetten goedkeuren. Mark Rutte mag ze dus niet zomaar invoeren zonder te overleggen. Nederland is een democratie. Dat is het tegenovergestelde van een dictatuur. In een dictatuur heeft een klein groepje mensen alle macht. Niemand mag zich ermee bemoeien. Doe je dat wel, dan loop je gevaar. In een democratie mag je juist wel je mening geven. Niemand heeft alle macht. Maar hoe werkt dat dan? In deze krant lees je er alles over. We leggen uit wat een volksvertegenwoordiging is en hoe een regel in ons land wordt gemaakt. Ook komen echt volksvertegenwoordigers aan het woord en spelen kinderen voor minister. Lees dus snel verder of ga aan de slag met de opdrachten in deze krant! Gerdi Verbeet is de voorzitter van de Tweede Kamer. Vroeger was ze docent. 1. U heeft de grootste stoel in de Tweede Kamer. Bent u het belangrijkst? De 149 Kamerleden hebben aan mij gevraagd om leiding te geven aan de vergadering. Ik lijk eigenlijk het meest op een scheidsrechter. Maar net als bij voetbal is de scheidsrechter niet het belangrijkst. Het gaat om het spel, de spelers en vooral de doelpunten. Wie de meeste punten heeft die wint. De scheidsrechter en de Kamervoorzitter spelen zelf niet mee, maar zorgen dat de spelers zich aan de regels houden. Ik probeer zo onzichtbaar mogelijk te zijn. 2. Luisteren Kamerleden altijd goed naar u? En zo nee, wordt u dan boos? Meestal luisteren ze heel goed naar mijn aanwijzingen, maar soms als het heel spannend is dan horen ze me niet. Dan moet ik iets meer mijn best doen. Uiteindelijk komt het altijd goed. Een heel enkele keer roep ik de leden aan mijn tafel om nieuwe afspraken te maken. Het volk Het volk is in Nederland de baas! Het Nederlandse volk mag namelijk kiezen wie er in de Tweede Kamer komen. In de Tweede Kamer worden wetten wel of niet goedgekeurd. Ook mogen Tweede Kamerleden zelf wetten maken. Iedereen in Nederland boven de achttien jaar mag stemmen op een politieke partij die bij het beste bij hem past. Zo spreekt de Tweede Kamer namens het hele Nederlandse volk. 3. Waarom droomde u er als meisje al van om de politiek in te gaan? Politiek is mij met de paplepel ingegoten. Mijn ouders waren allebei politiek geïnteresseerd. Thuis luisterden we voor het eten altijd naar het nieuws op de radio. Toen we televisie kregen volgde ik vanaf dag één alles in de Tweede Kamer. Toen ik twaalf jaar was wilde ik de politiek in. Ik vond het schitterend om de vrouwen in de Tweede Kamer te horen spreken, maar ik had geen idee hoe je Kamerlid zou kunnen worden. 4. Is de Tweede Kamer ook belangrijk voor kinderen? Ja absoluut! Want in de Tweede Kamer worden beslissingen genomen die ook voor kinderen belangrijk zijn. Wat ik heel belangrijk vind, is dat er op school meer aandacht wordt besteed aan hoe de politiek werkt. Daarnaast zou ik graag zien dat alle jongeren voordat ze achttien jaar zijn een bezoek hebben gebracht aan de Kamer. 1

2 Democratie Het woord democratie komt van de Griekse woorden demos en krateo. Dat betekent letterlijk: het volk regeert. De eerste democratie bestond in Athene in Griekenland, 3000 jaar geleden. Als er iets besloten moest worden, kwamen alle mannen uit de stad bijeen op de agora (marktplein). Er kwamen dan ongeveer 6000 mannen. Ze stemden over wetsvoorstellen van het bestuur. Toch was dit nog geen echte democratie. Vrouwen, armen en slaven mochten nog niet meestemmen. Wat is een volksvertegenwoordiging? Van 16 miljoen naar We stemmen in Nederland op mensen die ons mogen vertegenwoordigen. Maar, niet iedereen mag stemmen. Dat mogen alleen mensen van 18 jaar en ouder. In 2010 mochten 12 miljoen mensen stemmen bij de verkiezingen van de Tweede Kamer. Stemrecht, geen stemplicht In Nederland is niemand verplicht om te stemmen. Soms gaan mensen niet stemmen, omdat ze het niet belangrijk vinden of omdat het slecht weer is. In ons land wonen meer dan 16 miljoen mensen. Misschien heb je wel eens met je hele klas een besluit genomen. Dan heb je vast gemerkt dat het lastig is om beslissingen te nemen met grote groepen. Daar hebben we in Nederland iets op bedacht. Vertegenwoordiging Om te zorgen dat we niet met 16 miljoen mensen tegelijk moeten overleggen, kiezen we één keer in de 4 jaar vertegenwoordigers. Deze vertegenwoordigers komen in de Tweede Kamer. In deze Tweede Kamer beslissen zij mee over de regels in het land. Het is handig dat we vertegenwoordigers hebben. Stel je eens voor dat alle Nederlanders steeds naar een marktplein moeten om mee te stemmen over alle nieuwe regels. Iedereen zou het dan heel druk hebben. Bovendien zou je steeds moeten nadenken wat je van een regel of wetsvoorstel vindt. Goede vertegenwoordiging De vertegenwoordigers moeten proberen om aan alle mensen in Nederland te denken als ze beslissingen nemen. Daarom is het goed als er veel verschillende mensen op de blauwe stoelen (zetels) in de Tweede Kamer zitten. Bijvoorbeeld: Vrouwen en mannen Groningers, Friezen, Limburgers, Brabanders en alle andere provincies Jonge en oude mensen Autochtonen en allochtonen Limburgse vertegenwoordigers weten beter wat de Limburgers belangrijk vinden en Groningse vertegenwoordigers wat de Groningers belangrijk vinden. Enzovoort. Opdracht Hier zie je een klas met 16 kinderen. Kijk goed naar dit plaatje. Kieslijst en partijprogramma Politieke partijen maken een kieslijst. Dat is een lijst met mensen op wie je kunt stemmen. De bovenste persoon van de kieslijst heet de lijsttrekker. Politieke partijen schrijven hun plannen voor Nederland in een partijprogramma. Nederlanders die niet weten wat ze willen stemmen, kunnen dit partijprogramma lezen. Zetels berekenen Er zijn maar 150 zetels in de Tweede Kamer. Je kunt niet iedereen die stemmen heeft gekregen een plaats in de Tweede Kamer geven. Daarom wordt met een rekensom uitgerekend hoeveel procent (%) van de stemmen iedere politieke partij heeft gehaald. Als van de stemmers op iemand stemt, dan zit diegene in de Tweede Kamer. Vraag 1 Welke vier kinderen kunnen volgens jou de klas goed vertegenwoordigen? Zet een rondje om de vier kinderen die jij kiest. 2 Vraag 2 Waarom heb je deze 4 kinderen gekozen? 150 Kamerleden Niet elke partij heeft evenveel stemmen gekregen. De ene partij heeft dus meer zetels dan de andere partij. Alle 150 Tweede Kamerleden vertegenwoordigen het volk. Van 16 miljoen naar 150 dus!

3 Emile Roemer en Richard de Mos zijn allebei volksvertegenwoordiger. Ze horen niet bij dezelfde partij. Wel zijn ze vroeger allebei meester geweest op een basisschool. Emile Roemer Richard de Mos Emile Roemer zit in de Tweede Kamer voor de SP. Richard de Mos is Kamerlid voor de PVV. Ook zit hij in de gemeenteraad van Den Haag. 1. Wat is leuker: meester zijn op een basisschool of volksvertegenwoordiger? Dit is een erg moeilijke vraag, want voor de klas staan vond ik 18 jaar geweldig. Maar mijn huidige baan, vind ik ook erg leuk, en doe ik graag. Het is een hele eer om een partij te mogen leiden en zoveel vertrouwen te krijgen van mensen. Maar ik heb altijd gezegd, mocht ik morgen niet meer welkom zijn in de politiek, dan sta ik overmorgen weer voor de klas. 2. Hoe zorgt u ervoor dat u het hele volk vertegenwoordigt? Het is natuurlijk heel moeilijk om in je standpunten iedereen tevreden te stellen. Daarom vind ik het erg belangrijk dat we goed nadenken over onze standpunten. Daarvoor ga ik erg veel op werkbezoek. Dan ga ik op bezoek bij mensen in het land om te horen wat zij denken. Door met veel mensen buiten Den Haag te praten, door veel te spreken met mensen op de werkvloer, en door constant signalen serieus te nemen, probeer ik zoveel mogelijk mensen te vertegenwoordigen. 3. Waarom gebruiken politici vaak moeilijke woorden? Tsja, ik heb even gekeken naar mijn eerdere antwoorden, maar volgens mij valt het bij mij wel mee... Vorig jaar kreeg ik ook de klare taalprijs, dus in alle bescheidenheid, het valt bij mij gelukkig wel mee. Dat heeft ook vast te maken met het feit dat ik 18 jaar voor de klas heb gestaan in het basisonderwijs. 4. Wat wilt u graag veranderen in Nederland? Op dit moment wordt er vooral bezuinigd op de meest kwetsbare mensen in onze samenleving. Daar heb ik erg veel moeite mee. Daarnaast leven in Nederland meer dan kinderen onder de armoedegrens. Dat betekent: niet elke dag warm eten, geen verjaardagsfeestjes, geen lidmaatschap bij een club, enz. Dit vind ik echt onacceptabel. Dit zou voor iedere politicus het eerste MOETEN zijn om te veranderen. 5. Waarom is politiek belangrijk voor kinderen? Alles wat er in politiek Den Haag besloten wordt heeft direct gevolgen voor iedere Nederlander, groot of klein. Politiek is ook niet iets voor 150 Kamerleden, maar voor iedereen. Wanneer je iets wilt veranderen kun je dat via de politiek doen. Dat geldt ook voor thuis, of voor op school. Dat is eigenlijk politiek in het klein... Twee volksvertegenwoordigers aan het woord 1. Wat is leuker: meester zijn op een basisschool of volksvertegenwoordiger? Ai, dat is een moeilijke vraag. Ik vond het onwijs leuk om voor de klas te staan en dat ga ik ook zeker weer doen als dit beroep in de politiek tot een einde komt. Maar het vak van politicus is ook erg leuk en spannend. 2. Hoe zorgt u ervoor dat u het hele volk vertegenwoordigt? In de politiek heb je altijd mensen die het roerend met je eens zijn en mensen die het juist heel erg oneens met je zijn; dus het hele volk vertegenwoordigen is lastig. Maar je moet altijd wel openstaan voor de ideeën van iedereen. 3. Waarom gebruiken politici vaak moeilijke woorden? Dat vind ik inderdaad ook vaak. Ik zelf probeer het zo simpel mogelijk te houden, want waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? 4. Wat wilt u graag veranderen in Nederland? Ik heb een paar onderwerpen toegewezen gekregen, waar ik mij op moet richten. In de Tweede Kamer heb ik de onderwerpen Sport, Kinderopvang, Milieu, Klimaat, Taxivervoer en Waterveiligheid. In de gemeente Den Haag doe ik Sport, Leefomgeving, Verkeer, Economie en Financiën. Wat ik wil veranderen: ik wil naar de burgers luisteren en aan andere politici overbrengen wat hun wensen zijn. Zo strijd ik in Den Haag voor een disco voor jongeren en wil ik de club ADO Den Haag helpen om nóg beter te worden. In de Kamer heb ik mij hard gemaakt voor veel verschillende zaken. Je kunt opzoeken wat ik doe op de site van de PVV. 5. Waarom is politiek belangrijk voor kinderen? Politiek bepaalt de toekomst en de toekomst zijn de kinderen. Als kids vragen hebben, mogen zij mij altijd mailen. Ik kan natuurlijk ook een keertje voor de klas komen om alles te vertellen. 3

4 Krachtenveld De regering bestaat uit de ministers en de koningin. Het kabinet bestaat uit de ministers en staatssecretarissen. De koningin zit officieel in de regering, maar ze heeft bijna geen macht. De ministers hebben het voor het zeggen. Staatssecretarissen helpen de ministers. KABINET Koningin Ministers Staatssecretarissen REGERING De taken van regering en kabinet zijn eigenlijk hetzelfde. Ze maken wetten en voeren de wetten uit. Tweede Kamer + Eerste Kamer = Parlement Iedereen vanaf 18 jaar Provinciale Staten De Eerste en Tweede Kamer stemmen over nieuwe wetten. Ook controleren ze het werk van de ministers en staatssecretarissen. Hoe maken we wetten? In Nederland zijn er regels waar iedereen zich aan moet houden. Er is een probleem in Nederland. Steeds meer mensen hebben een onleesbaar handschrift. Ze kunnen niet netjes schrijven. Veel mensen maken zich daar zorgen over. De koning(in) zet een handtekening onder het plan. Ook komt het plan in de Staatscourant te staan. In de Staatscourant (een soort krant) zijn alle nieuwe wetten te lezen. De minister van Onderwijs heeft een idee. Zij wil dat alle kinderen op de basisschool een diploma netjes schrijven halen. Ze vraagt haar ambtenaren om dit idee op te schrijven in een plan. Nu is het plan officieel een nieuwe wet geworden. Alle basisscholen gaan de wet uitvoeren. Vanaf nu moeten kinderen een diploma netjes schrijven halen. De Tweede Kamerleden gaan praten over het plan. Zij vinden het een goed idee, maar willen dat het idee niet geldt voor kinderen die last hebben van hun arm. De minister past dit aan. Nu stemt de meerderheid van de Tweede Kamer voor het plan. De Eerste Kamer praat daarna over het plan. Ook zij bedenken of ze het plan wel of niet goed vinden. De meerderheid stemt voor het plan. Na een paar jaar schrijven veel meer mensen netjes. De nieuwe wet helpt. Er is geen probleem meer! Gaat het altijd zo? Het maken van een wet lijkt heel simpel in dit verhaal. In het echt is het vaak lastig en duurt het lang. Het kan wel meer dan een half jaar duren voordat een wetsvoorstel een wet is. 4

5 Als ik minister was Van welk ministerie zou jij minister willen zijn? En wat zou je dan doen? We vroegen het aan zes leerlingen van obs De Beverburch uit Middelburg, die op excursie waren bij De Haagse Tribune voor een dag vol politiek. Angelo (12), minister van Sport: Sport is leuk, ik sport zelf ook en andere mensen wil ik ook laten sporten. Ik zou gratis sportdagen organiseren voor alle mensen en ook meer sport op school invoeren. Ceyhun (13), minister van Financiën: De wereld draait om geld, dus kan je het beste minister van Financiën zijn. Ik vind het ook leuk om met geld te werken en om het beter te verdelen. Mijn zakgeld zet ik altijd opzij om te sparen en alleen als ik iets heel leuk vind en er heel goed over heb nagedacht koop ik het met dat geld. Als minister zou ik ook veel sparen. Je kan wel heel veel uitgeven, maar dan loop je ook risico. Juni (10), minister van Defensie: Er zijn nu allemaal dingen aan de hand in de wereld. Bijvoorbeeld in Jemen en Libië. Dan mag ik bepalen of daar mensen naartoe gaan van Nederland. Ik zou ongeveer 200 soldaten naar Libië sturen, niet te veel. Dat ze nu tanks en andere legervoertuigen verkopen vind ik een heel slecht idee. Stel dat er nu oorlog uitbreekt in Nederland, dan kunnen we helemaal niks. Ik zou dat heel anders doen. Luna (10), minister van Gezondheidszorg: Ik vind het belangrijk om mensen beter te maken en ziektes te genezen waar ze nog geen geneesmiddel voor hebben. Imran (11), minister van Onderwijs: Ik zou minister van Onderwijs willen zijn, omdat ik het heel belangrijk vind dat iedereen naar school kan. Yari (11), minister van Financiën: Ze hebben het nu de hele tijd over bezuinigen. Ze willen kinderen slimmer maken op school door meer te leren, maar ze willen ook op leraren gaan bezuinigen. Dat kan je bijna niet combineren. Als ik minister was zou ik meer geld uitgeven aan onderwijs, door minder geld te besteden aan dingen die niet zo belangrijk zijn. Ook het Binnenhof ontdekken? Vraag je leerkracht of jullie op excursie mogen naar de politiek in Den Haag. Dit kan met het project De Haagse Tribune. Tijdens een wandeltocht met vragen en opdrachten zie je onder andere het torentje en de Ridderzaal. Bij de Tweede Kamer mag je naar binnen om de vergaderzaal met de blauwe stoelen te bekijken. Meer informatie is te vinden op Ministeries Ministers werken op een ministerie. Welk onderwerp hoort bij welk ministerie? Trek lijntjes tussen de goede combinaties. Hoe hoog worden de belastingen dit jaar? Ministerie van Defensie Hoeveel geld krijg je als je werkloos bent? Buitenlandse Zaken Algemene Zaken Alle basisschoolkinderen moeten een diploma netjes schrijven halen Ministerie van Financiën Mensen mogen alleen nog maar in elektrische auto s rijden. Nieuwe legertanks kopen of niet? Volksgezondheid, Welzijn en Sport Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Welke straf krijg je als je een bank berooft? De Olympische Spelen in Nederland in 2028? Sociale Zaken en Werkgelegenheid Het ministerie van de minister-president Infrastructuur en Milieu Waar mogen nieuwe huizen gebouwd worden? Hoe helpen we Japan na de aardbeving? Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hoeveel koeien mogen er in een stal staan? Veiligheid en Justitie 5

6 Hoe was het vroeger? 6 Leesvragen Tijd van ontdekkers en hervormers De Spaanse koning Filips II heeft de macht in Nederland. Hij wil dat iedereen doet wat hij zegt. De Spaanse koning is katholiek. Hij wil dat iedereen die niet katholiek is wordt opgepakt. De Nederlanders zijn het hier niet mee eens. Onder de leiding van Willem van Oranje komen ze in 1568 in opstand. Tijd van regenten en vorsten Nederland is een republiek geworden. Dat betekent dat ze geen koning meer hebben. In 1648 sluit Nederland vrede met Spanje. De Republiek der Verenigde Nederlanden bestaat uit zeven provincies. Belangrijke mannen uit deze provincies vergaderden samen in de Staten-Generaal. De familieleden van Willem van Oranje zijn stadhouders. Tijd van pruiken en revoluties Nederland is nog steeds een republiek. In 1789 is er een revolutie in Frankrijk. Het volk komt in opstand en de koning van Frankrijk wordt gedood. De Fransen grijpen in 1795 de macht in Nederland. De Nederlandse stadhouder moet vluchten. Tijd van burgers en stoommachines In 1815 wordt Willem I, een familielid van Willem van Oranje, de eerste Nederlandse koning. Dat heet een monarchie. In die tijd heeft Willem I alle macht. Hij beslist wat er gebeurt. Hij krijgt daarbij advies van de Eerste en de Tweede Kamer. Zij worden niet gekozen door het volk. In 1848 komt er een nieuwe grondwet. De koning heeft niet meer alle macht, de ministers zijn verantwoordelijk. En er komt stemrecht voor rijke mannen. Dat waren vooral mensen uit de adel of andere rijken die uitgekozen werden door de koning. Het volk mocht niet stemmen. Tijd van Wereldoorlogen In 1917 komt er stemrecht voor alle mannen. Vrouwen mogen vanaf 1919 stemmen. Het volk krijgt dus steeds meer macht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakt het volk de macht weer kwijt. Van 1940 tot 1945 bezetten de Duitsers Nederland. De koningin vertrekt naar Engeland. De Duitser Seyss-Inquart heeft de macht. Tijd van Televisie en computer Na de Tweede Wereldoorlog werd Nederland weer een democratie. Ook besluit Nederland in 1951 om met vijf andere Europese landen samen te gaan werken. Andere landen willen daar aan meedoen. In 2002 wordt in Nederland de Euro ingevoerd. Op 1 januari 2011 zijn er 27 landen lid van de Europese Unie. Veel van onze wetten komen uit Europa. 1. Wat betekent democratie? 2. Wat betekent vertegenwoordigen? 3. Waar gingen de mannen 3000 jaar geleden naar toe om beslissingen te nemen? 4. Vanaf welke leeftijd mag je in Nederland stemmen? 5. Hebben we in Nederland stemrecht of stemplicht? 6. Wat is een lijsttrekker? 7. Welke partij heeft op dit moment de meeste zetels? 8. Wat is een ander woord voor zetel? Belangrijke mensen bij het ontstaan van onze democratie Willem I Hij was de eerste koning van Nederland. Als prins Willem Frederik vluchtte hij met zijn vader naar Engeland toen Nederland werd bezet door de Fransen. Nadat de Fransen in 1813 waren verslagen keerde hij terug en werd koning Willem I. Als koning had hij alle macht. Thorbecke Hij was schrijver van de grondwet van Rudolf Thorbecke was lid van de Tweede Kamer. Hij wilde een nieuwe grondwet met minder macht voor de koning en meer vrijheid. In de grondwet staan de belangrijkste wetten van het land. Bijvoorbeeld: wat mag de Tweede Kamer? Wat mag de koning? Hoe stemmen we? In 1848 werden koningen in heel Europa verjaagd of vermoord. Willem II was bang dat dit ook in Nederland zou gebeuren. Koning Willem II vroeg Thorbecke om een nieuwe grondwet te schrijven. In de nieuwe grondwet kreeg de koning minder macht. Hij was bijvoorbeeld niet meer de baas van de ministers. Aletta Jacobs Zij streed voor gelijke rechten van vrouwen. Aletta Jacobs heeft zich haar hele leven ingezet voor de rechten van vrouwen. In de tijd van Aletta Jacobs mochten vrouwen niet studeren en niet stemmen. In 1878 werd Aletta Jacobs de eerste vrouwelijke arts in Nederland. Ze richtte de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht (VVK) op. Ze wilde dat vrouwen ook mogen stemmen. Aletta Jacobs reisde de wereld over voor vrouwenkiesrecht. Ze ontmoette zelfs de president van de Verenigde Staten. De grondwet werd in 1919 aangepast. Vrouwen mochten toen ook stemmen! Abraham Kuyper Hij was oprichter van de eerste politieke partij. De predikant Abraham Kuyper had het maar druk. Hij richtte een eigen krant op, een eigen partij en een eigen universiteit. Ook werd hij minister-president. Kuyper richtte in 1879 de eerste Nederlandse politieke partij op: de Anti Revolutionaire Partij (ARP). Voor die tijd waren er nog geen partijen. De ARP was een christelijke partij. Een belangrijk doel van de ARP was dat ze eigen scholen wilden oprichten voor christenen. Dat lukte pas in 1917.

7 Wat kun jij doen? Je ouders hebben invloed, omdat ze kunnen stemmen bij de verkiezingen. Maar er zijn nog meer manieren om invloed te hebben. Jij kunt ook iets doen! Voorbeeld 1: Je wil geen hondenpoep meer op jullie speelveld. Wat ga jij doen? Omcirkel je keuze. Voorbeeld 2: Je vindt dat varkens, koeien en kippen een beter leven moeten hebben. Wat ga jij doen? Omcirkel je keuze. 1. Ik ga vragen of mijn ouders bij de gemeenteraadsverkiezingen stemmen op een politieke partij die tegen hondenpoep is. 2. Ik ga zelf een brief schrijven naar de gemeente om te vragen of ze iets aan de hondenpoep willen doen. 3. Ik ga zelf een paar protestborden maken en die bij elke drol in het grasveld steken. 4. Ik vorm een actiegroep met mijn vriend(inn)en. Deze actiegroep maakt protestbriefjes en gooit deze briefjes door de brievenbussen in de buurt. 5. Ik bel het jeugdjournaal en laat ze zien hoeveel drollen er liggen op het veldje. Misschien wil het jeugdjournaal wel komen als ik voor de camera alle drollen verzamel. 6. Verzin hier zelf een goed idee: 1. Ik ga vragen of mijn ouders bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer stemmen op een politieke partij die dieren erg belangrijk vindt. 2. Ik ga zelf een brief schrijven naar de politieke partijen in de Tweede Kamer om te vragen of ze het leven van varkens, koeien en kippen willen verbeteren. 3. Ik ga mijn ouders overtuigen dat we geen vlees meer moeten eten. 4. Ik vorm een actiegroep met mijn vriend(inn)en. Deze actiegroep gaat handtekeningen inzamelen voor een beter leven van varkens, koeien en kippen. Deze handtekeningen stuur ik op naar de minister. 5. Ik ga een brief naar een krant schrijven. Als de krant er aandacht aan geeft, gaan veel mensen erover lezen. 6. Verzin hier zelf een goed idee:... Wie neemt een beslissing? Zet een kruisje in het juiste vak Beslissing 2e Kamer Gemeente School Ouders/Verzorgers 1. Naar welke middelbare school jij gaat. 2. Dat je in een restaurant niet mag roken. 3. Wanneer je vuurwerk mag afsteken. 4. Hoe laat de school begint. 5. Hoeveel zakgeld je krijgt. 6. Vanaf welke leeftijd je mag stemmen. 7. Of het vuilnis elke week opgehaald wordt. 8. Of meisjes op school een broek mogen dragen. 9. Welke vakken op school gegeven moeten worden. 10. Of je een petje op mag in de klas. 7

8 1. Wat is democratie? A. Dat één persoon de baas is over het land B. Dat de macht bij het volk ligt C. Dat niemand macht heeft Quiz 6. Wat is de taak van de Tweede Kamer en Eerste 2. Wie bepaalt welke mensen er in de Tweede Kamer zitten? A. Wij door verkiezingen B. De koningin C. De ministers 3. Hoe vaak zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer? A. Elke 2 jaar B. Elke 4 jaar C. Elke 6 jaar 4. Hoe noem je een land waarin mensen op andere mensen stemmen die hen dan vertegenwoordigen? A. Dictatuur B. Parlementaire democratie C. Vertegenwoordigersland Hoeveel leden heeft de Tweede Kamer? A. 150 B. 75 C. 200 Kamer? A. De ministers controleren B. Zorgen dat alle burgers zich netjes gedragen C. Verkiezingen organiseren 7. Wie bedenken meestal wetten? A. Leden van de Eerste Kamer B. Burgers C. Ministers 8. Wie bepaalt of wetten ook echt doorgaan? A. Ministers B. Daar mogen we allemaal over stemmen C. De leden van de Tweede en Eerste Kamer 9. Zijn ze het in de Tweede Kamer altijd met elkaar eens? A. Ja, want ze horen allemaal bij elkaar B. Ja, want ze willen allemaal het beste voor ons land C. Nee, want ze horen bij verschillende partijen Kruiswoordpuzzel Wat doen ze in de Tweede Kamer als partijen het niet met elkaar eens zijn? A. Ruzie maken B. Erover stemmen, meeste stemmen gelden C. Net zo lang vergaderen totdat ze het met elkaar eens zijn 11. Wat gebeurt er op Prinsjesdag? A. Dan gaan de prinsen spelletjes doen op TV B. Dan bezoekt de koningin de Eerste en de Tweede Kamer C. Dan leest de koningin de plannen van de regering voor 12. Hoe oud moet je zijn in Nederland om te mogen stemmen? A. 17 jaar B. 18 jaar C. 21 jaar Antwoorden: 1=B, 2=A, 3=B, 4=B, 5=A, 6=A, 7=C, 8=C, 9=C, 10=B, 11=C, 12=B 1. Hoe noem je een land waarin één persoon alle macht heeft? 2. Op de leden van welke Kamer mag je vanaf je achttiende stemmen? 3. Hoe noem je de Eerste en Tweede Kamer samen? 4. Hoe noem je alles dat met het besturen van het land te maken heeft? 5. Wie zorgde in 1848 ervoor dat de koning in Nederland minder macht kreeg? 6. Uit welk land komt het woord democratie? Rebus 7. Welk land was in de tijd van ontdekkers en hervormers de baas in Nederland. 8. Hoe noem je de regels waarmee een land bestuurd wordt? 9. Wie moet alle wetten ondertekenen? 10. De minister-president van Nederland heet Mark... Oplossing:.. Informatie voor leerkrachten Deze onderwijskrant is een uitgave van ProDemos Huis voor democratie en rechtsstaat. Wilt u nog meer aandacht besteden aan politiek in de klas? U kunt bij ons ook een excursie boeken naar het Binnenhof in Den Haag, meedoen aan de Kinderverkiezingen of aan de Kindergemeenteraad. Kijk voor meer informatie op 8 Colofon Samenstelling en tekst: Bas Banning, Ingrid Faas, Jan Dirk Gerritsen, Berdien Jager, Harm Ramkema, Pieter Sturm, Suzanne van de Ven, Willy van Wely Foto: Suzanne van de Kerk (pag. 3, links) Vormgeving: Addy de Meester Druk: Dijkman, Diemen Hofweg 1H 2511 AA Den Haag T E info@prodemos.nl I

Wie bestuurt het land?

Wie bestuurt het land? Wie bestuurt het land? 2 Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een

Nadere informatie

Parlementsspel: *verkiezingsspecial*

Parlementsspel: *verkiezingsspecial* Parlementsspel: *verkiezingsspecial* Korte beschrijving Een spelletje dat lijkt op ren je rot. De leerlingen krijgen vragen met elk drie antwoordmogelijkheden. Voor elke antwoordmogelijkheid is er een

Nadere informatie

Wie bestuurt het land?

Wie bestuurt het land? Wie bestuurt het land? Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 1

Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 2

Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen met je

Nadere informatie

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat 7.1 Onze democratie Tekst 1: Wie is de baas in Nederland? Nederland is een democratie. Dat betekent: de bevolking is de baas. Maar je kunt niet 16,7 miljoen bazen

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

HANDLEIDING Leerkracht

HANDLEIDING Leerkracht Lesbrief Onderwerp: verkiezingen maart 2017 HANDLEIDING Leerkracht Tijd Doelgroep Doelen 60 minuten VO Uw leerlingen leren: - Wat verkiezingen inhouden. - Wat een democratie is. - Wat stemmen is. Introductie

Nadere informatie

Derde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal

Derde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal erde Kamer Derde Kamer Kamer e Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand

Nadere informatie

Gemeenteraadsverkiezingen. Stem ook!

Gemeenteraadsverkiezingen. Stem ook! Gemeenteraadsverkiezingen Woensdag 19 maart GEMEENTERAADSverkiezingen Stem ook! Op woensdag 19 maart zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Iedereen vanaf 18 jaar mag dan stemmen. Bepaal mee wie er in de gemeenteraad

Nadere informatie

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Boekverslag door E. 2025 woorden 23 oktober 2014 5.9 8 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Paragraaf 1: wat leer je bij maatschappijleer? Iets is een maatschappelijk probleem

Nadere informatie

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie: Hans Kouwenhoven Anneke Janssen / HH: pagina

Nadere informatie

Politiek in Nederland

Politiek in Nederland Politiek in Nederland Dit werkboek is van Klas M. VAN SON, DE CSV/ HET PERRON, Spoorlaan 11-13, Veenendaal. Beste leerling, Dit is jouw werkboek Politiek in Nederland. Over een paar jaar mag jij ook stemmen

Nadere informatie

Tweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8

Tweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8 Tweede Kamerverkiezingen groep 7 en 8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De Tweede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet 10 9. De oppositie

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Kindergemeenteraad 2016. Leerlingenboek

Kindergemeenteraad 2016. Leerlingenboek Kindergemeenteraad 2016 Leerlingenboek Inhoudsopgave 3 Voorwoord van de Burgemeester 4 Les 1: Democratie 6 Les 2: Politiek in Nederland 8 Les 3: Politieke Partijen 10 Les 4: De Gemeente 12 Les 5: Politiek

Nadere informatie

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag WAT DOET DE EUROPESE UNIE? Nederland is lid van de Europese Unie (EU). In de EU

Nadere informatie

Polderen voor beginners

Polderen voor beginners Jongerenkamer Polderen voor beginners Voorwoord De Tweede Kamer is het hart van de Nederlandse democratie. De 150 gekozen Kamerleden gaan met elkaar en de regering in debat over de toekomst van Nederland.

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst Bijlage 4 Verklarende woordenlijst Ambtenaar persoon die een baan heeft bij de overheid Amendement de Tweede Kamer wil iets aan een voorstel voor een wet veranderen B en W de burgemeester en de wethouders

Nadere informatie

200 JAAR STATEN-GENERAAL

200 JAAR STATEN-GENERAAL 200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte

Nadere informatie

Herziene versie 2012 MET WERKBLAD EN PUZZEL. groepen 6-8

Herziene versie 2012 MET WERKBLAD EN PUZZEL. groepen 6-8 Herziene versie 2012 M WRKBLAD N PUZZL groepen 6-8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De weede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet

Nadere informatie

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie & cartoons: - Hans Kouwenhoven - RVD: p. 17 -

Nadere informatie

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal erde Kamer Derde Kamer e Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting door M. 1255 woorden 6 mei 2015 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Grondwet

Nadere informatie

Handboek Politiek deel 2

Handboek Politiek deel 2 Handboek Politiek deel 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren

Nadere informatie

STEM JIJ OOK? VERKIEZINGEN TWEEDE KAMER WAAROM IS STEMMEN BELANGRIJK? OP WIE KAN IK STEMMEN? WAAROVER BESLIST DE TWEEDE KAMER? HOE MOET IK STEMMEN?

STEM JIJ OOK? VERKIEZINGEN TWEEDE KAMER WAAROM IS STEMMEN BELANGRIJK? OP WIE KAN IK STEMMEN? WAAROVER BESLIST DE TWEEDE KAMER? HOE MOET IK STEMMEN? STEM JIJ OOK? Kijk voor meer informatie op: www.stemjijook.nu WAAROM IS STEMMEN BELANGRIJK? OP WIE KAN IK STEMMEN? WAAROVER BESLIST DE TWEEDE KAMER? HOE MOET IK STEMMEN? VERKIEZINGEN TWEEDE KAMER WOENSDAG

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober keer beoordeeld

6,3. Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober 2005 6,3 85 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave Voorwoord Hfst:1 De stamboom van de koninklijke familie Hfst:2 Wat is prinsjesdag? Hfst:3 De troonrede

Nadere informatie

Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel

Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Korte omschrijving Tijdens deze werkvorm spelen leerlingen kwartet, waarbij de kaarten over historische ontwikkelingen en veranderingen van ons parlementaire

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de democratie en ik

Inhoud. Mijn leven. de democratie en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Koning... 4 Hoofdstuk 2 Regering... 6 Hoofdstuk 3 Democratie... 8 Hoofdstuk 4 Partijen... 10 Hoofdstuk 5 Kiesrecht... 12 Hoofdstuk 6 Gemeente... 14 Hoofdstuk 7 Provincie...

Nadere informatie

Stem ook! Woensdag 12 september Tweede Kamerverkiezingen

Stem ook! Woensdag 12 september Tweede Kamerverkiezingen Tweede Kamerverkiezingen Wil jij weten welke politieke partij bij jou past? Geef je mening over de stellingen op www.stemwijzer.nl. Ontdek welke politieke partij het best bij jou past. Woensdag 1 september

Nadere informatie

HIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER EERSTE KAMER

HIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER EERSTE KAMER STEM 2019 VOOR (V)MBO MAGAZINE OVER DE EERSTE KAMER HOE WORDT DE EERSTE KAMER GEKOZEN? Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen Dit doet de Eerste Kamer HIER GEBEURT HET! INVLOED VAN

Nadere informatie

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u? Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen

Nadere informatie

Puzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal?

Puzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal? Puzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal? Korte omschrijving werkvorm De leerlingen lezen een tekst en maken een puzzel in de vorm van de plattegrond van de Ridderzaal op Prinsjesdag. Afhankelijk van het

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie

Nadere informatie

Stem ook! Woensdag 18 maart kiezen we twee keer

Stem ook! Woensdag 18 maart kiezen we twee keer Provinciale Statenverkiezingen Woensdag 18 maart kiezen we twee keer Stem ook! Op woensdag 18 maart zijn er verkiezingen voor de Provinciale Staten en Waterschappen. Iedereen vanaf 18 jaar mag dan stemmen.

Nadere informatie

Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding

Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Kamer Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Derde Kame Derde Kam Wie is de baas van Nederland? Hoe werken de verkiezingen? Wat is een Grondwet? En waarom is Prinsjesdag zo belangrijk? In het lespakket

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat

Nadere informatie

1Nederland als democratie

1Nederland als democratie Thema 1Nederland als democratie en rechtsstaat 1.1 Inleiding Nederland is een democratie. Wij kiezen bepaalde mensen - de volksvertegenwoordigers - die namens ons regeren. Zij nemen besluiten en besturen

Nadere informatie

5,8. Par 1: Staat! Par 2: Rechtstaat! Stelling door een scholier 1818 woorden 3 november keer beoordeeld.

5,8. Par 1: Staat! Par 2: Rechtstaat! Stelling door een scholier 1818 woorden 3 november keer beoordeeld. Stelling door een scholier 1818 woorden 3 november 2004 5,8 19 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer: Hoofdstuk 3! Par 1: Staat! Nederland is een onafhankelijke staat, waarvan we spreken

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere landen

Nadere informatie

Wie bestuurt de provincie?

Wie bestuurt de provincie? Wie bestuurt de provincie? Nederland heeft twaalf provincies. En die provincies hebben allemaal hun eigen volksvertegenwoordigers en hun eigen bestuurders. De provincies staan tussen het Rijk en de gemeenten

Nadere informatie

KINDERKRANT PRINSJESDAG INTERVIEW WEETJES OPDRACHTEN PUZZELS. Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets.

KINDERKRANT PRINSJESDAG INTERVIEW WEETJES OPDRACHTEN PUZZELS. Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets. KINDERKRANT PRINSJESDAG 2013 / 4e JAARGANG / NUMMER 02 INTERVIEW WEETJES OPDRACHTEN PUZZELS Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets. PRINSJESDAG Op de derde dinsdag in september is het

Nadere informatie

Instructie Machtenscheidingsquiz

Instructie Machtenscheidingsquiz Instructie Machtenscheidingsquiz Korte omschrijving werkvorm De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen en blufvragen. Bij kennisvragen kiest elk

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? 2 De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018 Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel basisonderwijs Versie 26 april 2018 1 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de provincie over?... 3 Filmpje Hoe werkt de provincie?...

Nadere informatie

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Mensbeelden, ideologieën, politieke partijen Politieke partijen Welke politieke partijen zijn er eigenlijk in Nederland en wat willen ze? Om antwoord

Nadere informatie

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode? DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting door een scholier 1027 woorden 10 augustus 2010 5,3 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 3. Politiek 3.1. Keuzes

Nadere informatie

PrinsjesDag. Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets.

PrinsjesDag. Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets. KINDErkrant PRINSJESDAG 2013 / 4e JAARGANG / NUMMER 02 INTERVIEW Weetjes opdrachten Puzzels Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets. PrinsjesDag Op de derde dinsdag in september is het

Nadere informatie

1. Democratie blz De staatsinrichting van Nederland blz Het kabinet en het parlement. 3. De Grondwet blz

1. Democratie blz De staatsinrichting van Nederland blz Het kabinet en het parlement. 3. De Grondwet blz Inhoudsopgave 1. Democratie blz. 3 2. De staatsinrichting van Nederland blz. 4 2.1. Het kabinet en het parlement 3. De Grondwet blz. 6 3.1. De Grondrechten 4. Europa blz. 7 Afsluitende opdracht De Klassengrondwet

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere landen

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET POLITIEKE TAAL

AAN DE SLAG MET POLITIEKE TAAL AAN DE SLAG MET POLITIEKE TAAL OKTOBER 2014 - AAN DE SLAG MET #5 TAALGEBRUIKSPELPRINSJESDAG WAT HEB JE NODIG? Bespreekvel met filmlinks Speelkaartjes Klokje/aftelklok DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen

Nadere informatie

Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren

Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren 1 Inhoud workshop 11 werkvormen over politiek voor het vmbo. Na afloop krijgt u een reader met daarin de werkvormen. 2 1. Zoekplaat grondrechten Leerdoel: Leerlingen

Nadere informatie

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze

Nadere informatie

Viering honderd jaar Algemeen Kiesrecht Toespraak door de Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib 17 mei 2019 Ridderzaal

Viering honderd jaar Algemeen Kiesrecht Toespraak door de Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib 17 mei 2019 Ridderzaal Viering honderd jaar Algemeen Kiesrecht Toespraak door de Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib 17 mei 2019 Ridderzaal Dames en heren, In het bijzonder Zijne Majesteit de Koning en Hare Majesteit

Nadere informatie

Eindexamen vmbo gl/tl geschiedenis en staatsinrichting II

Eindexamen vmbo gl/tl geschiedenis en staatsinrichting II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland 1p 1 De nieuwe grondwet van 1848 zorgde voor een verandering in het kiessysteem. De leden van de

Nadere informatie

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese

Nadere informatie

Tweede Kamerverkiezingen

Tweede Kamerverkiezingen Herziene versie 2017 Tweede Kamerverkiezingen groepen 6-8 inhoud 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De Tweede Kamer 8 5. Kiezen 9 6. De uitslag 10 7. De meerderheid 11 8. Ministers

Nadere informatie

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Prinsjesdag Wat doet de Koning op Prinsjesdag in Den Haag? 6 De vraag vandaag Wat doet de Koning op Prinsjesdag in Den Haag? Start van het politieke

Nadere informatie

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.

Nadere informatie

In 1813 werden de Fransen verjaagd en de zoon van de laatste stadhouder werd koning

In 1813 werden de Fransen verjaagd en de zoon van de laatste stadhouder werd koning Samenvatting door O. 1153 woorden 25 september 2013 4,4 19 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1 paragraaf 1 In 17 eeuw 18 eeuw (1600-1700)was Nederland een republiek. In een

Nadere informatie

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning

Nadere informatie

VERKIEZINGSKRANT Waarom stemmen op 21 maart? Waarover gaat de gemeente? Hoe bepaal ik op wie ik stem? Hoe kan ik stemmen?

VERKIEZINGSKRANT Waarom stemmen op 21 maart? Waarover gaat de gemeente? Hoe bepaal ik op wie ik stem? Hoe kan ik stemmen? VERKIEZINGSKRANT Waarom stemmen op 21 maart? Waarover gaat de gemeente? Hoe bepaal ik op wie ik stem? Hoe kan ik stemmen? Op woensdag 21 maart zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Alle Nederlanders vanaf

Nadere informatie

LESBRIEF GROEP THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017

LESBRIEF GROEP THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017 LESBRIEF GROEP 5 + 6 THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017 Zo gebruikt u Samsam in de klas Weinig tijd: bekijk de filmpjes bij opdracht 1. Verdieping: kopieer

Nadere informatie

Instructie: Quiz EU - Test je kennis!

Instructie: Quiz EU - Test je kennis! Instructie: Quiz EU - Test je kennis! Korte omschrijving werkvorm De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen en blufvragen. Bij kennisvragen kiest

Nadere informatie

De Staten-Generaal bestaat uit de parlementsleden van de eerste en tweede Kamer. Het zijn dus onze parlementsleden.

De Staten-Generaal bestaat uit de parlementsleden van de eerste en tweede Kamer. Het zijn dus onze parlementsleden. Boekverslag door M. 1031 woorden 19 februari 2013 5.2 46 keer beoordeeld Vak Economie Prinsjesdag Opdracht 1 Waarom is het de koning die de troonrede voorleest? De koningin staat aan het hoofd van de Nederlandse

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie

Raad van de Europese Unie Raad van de Europese Unie Raad van de Europese Unie Jullie zijn nu de Raad van de Europese Unie. De Raad van de Europese Unie stemt voor of tegen regels die de Europese Commissie heeft bedacht. Samen met

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid

Nadere informatie

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners

Nadere informatie

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET DE RECHTSSTAAT

AAN DE SLAG MET DE RECHTSSTAAT OKTOBER 2018 AAN DE SLAG MET #3 WAT HEB JE NODIG? PowerPoint Per groepje twee werkbladen met opdrachten van verschillende landen DE WERKVORM IN HET KORT Eerst leg je aan de hand van een PowerPointdia uit

Nadere informatie

Wie bestuurt de provincie?

Wie bestuurt de provincie? Wie bestuurt de provincie? 2 Nederland heeft twaalf provincies, die allemaal hun eigen volksvertegenwoordigers en hun eigen bestuurders en ambtenaren hebben. De provincies staan tussen het Rijk en de gemeenten

Nadere informatie

VERKIEZINGSKRANT woensdag 20 maart 2019

VERKIEZINGSKRANT woensdag 20 maart 2019 VERKIEZINGSKRANT woensdag 20 maart 2019 GRONINGEN FRIESLAND DRENTHE NOORD-HOLLAND FLEVOLAND OVERIJSSEL ZUID-HOLLAND UTRECHT GELDERLAND NOORD-BRABANT ZEELAND LIMBURG PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN WATERSCHAPSVERKIEZINGEN

Nadere informatie

2.1 Omcirkel het juiste antwoord.

2.1 Omcirkel het juiste antwoord. 2.1 Vraag 1 Het Parlement in Nederland bestaat uit... A. Eerste en Tweede Kamer B. Tweede Kamer en Provinciale Staten C. Provinciale staten en Gemeenteraad D. Tweede Kamer en Gemeenteraad Vraag 2 Waarom

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO Samenvatting door Marieke 1467 woorden 30 april 2015 7,4 34 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1: Het

Nadere informatie

2 keer beoordeeld 20 februari 2016

2 keer beoordeeld 20 februari 2016 5,4 Samenvatting door een scholier 1315 woorden 2 keer beoordeeld 20 februari 2016 Vak Maatschappijleer Methode Thema's maatschappijleer Maatschappijleer hoofdstuk 3 Parlementaire democratie Par. 1 wat

Nadere informatie

CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER

CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER MEI 2018 - POLITIEK IN PRAKTIJK #1 WAT HEB JE NODIG? Voor elke leerling het werkblad met de partijen. Voor elke leerling het werkblad met de nieuwsartikelen. DE WERKVORM

Nadere informatie

Leerlingenboek KINDERRAAD

Leerlingenboek KINDERRAAD Leerlingenboek KINDERRAAD K i n d e r r a a d leerlingenboek 2 Leerlingenboek K I N D E R R A A D Voorwoord Jongens en meisjes, Als burgemeester van Leeuwarden vind ik het heel goed dat jullie meedoen

Nadere informatie

Wie bestuurt de provincie?

Wie bestuurt de provincie? Wie bestuurt de provincie? Nederland heeft twaalf provincies. En die provincies hebben allemaal hun eigen volksvertegenwoordigers en hun eigen bestuurders. De provincies staan tussen het Rijk en de gemeenten

Nadere informatie

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Wij raden aan om het lesprogramma

Nadere informatie

Eerste Kamer in het kort

Eerste Kamer in het kort erste Kamer in het kort ettersoep n deze puzzel zijn 20 woorden verstopt, die te maken hebben met de erste Kamer. eze woorden staan zowel horizontaal, verticaal als diagonaal. Zoek ze op en streep ze aan.

Nadere informatie

Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat

Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat Beschrijving van de activiteit De quiz wordt gespeeld op de wijze van petje op, petje af. In de plaats van petjes krijgen de kinderen

Nadere informatie

Stemmen Europese verkiezingen 2014

Stemmen Europese verkiezingen 2014 Stemmen Europese verkiezingen 2014 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten,

Nadere informatie

Ik ben de Hamer. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. HET BESTUUR VAN DE EUROPESE UNIE GROEP 7 8

Ik ben de Hamer. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. HET BESTUUR VAN DE EUROPESE UNIE GROEP 7 8 Ik ben de Hamer Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Goedendag! Als

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma

Verkiezingsprogramma Verkiezingsprogramma Op 15 maart zijn er weer verkiezingen. Iedereen mag kiezen op welke politieke partij hij of zij stemt. We kiezen dan de partijen die vier jaar lang samen bepalen wat er gebeurt. En

Nadere informatie

VERKIEZINGSKRANT 15 MAART 2017 TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN STEM OOK!

VERKIEZINGSKRANT 15 MAART 2017 TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN STEM OOK! VERKIEZINGSKRANT 15 MAART 2017 TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN STEM OOK! Wil jij weten welke politieke partij bij jou past? Doe de test op www.stemwijzer.nl. Op woensdag 15 maart zijn er Tweede Kamerverkiezingen.

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland 1p 1 In 1848 werd de grondwet in Nederland veranderd. Dit had gevolgen voor de machtsverhouding tussen

Nadere informatie

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u? Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten

Nadere informatie

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,

Nadere informatie

K i n d e r r a a d l e e r l i n g e n b o e k

K i n d e r r a a d l e e r l i n g e n b o e k K i n d e r r a a d leerlingenboek 2 Leerlingenboek K I N D E R R A A D Voorwoord Jongens en meisjes, Als burgemeester van Leeuwarden vind ik het heel goed dat jullie meedoen aan de Kinderraad. Ook als

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland Gebruik bron 1 en 2. 1p 1 De twee bronnen hebben te maken met de constitutionele monarchie. Welke

Nadere informatie

Antwoorden Maatschappijleer Hoofdstuk 2

Antwoorden Maatschappijleer Hoofdstuk 2 Antwoorden Maatschappijleer Hoofdstuk 2 Antwoorden door een scholier 587 woorden 14 januari 2004 3,8 76 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer H2 1. a) Bron2 in bron 1 wordt

Nadere informatie

13 37 38 39 43 100 EXMENVRGEN IJ HET FOTOOEK EN DE FILM NR NEDERLND Nummer Vraagtekst Correcte antwoord vb01 U ziet de Nederlandse vlag. Wat zijn de kleuren van de Nederlandse vlag? vb02 U ziet een foto.

Nadere informatie

DE EUROPESE UNIE EERSTE EN DE WERKVORM IN HET KORT

DE EUROPESE UNIE EERSTE EN DE WERKVORM IN HET KORT DE EUROPESE UNIE JANUARI 2016 - POLITIEK IN PRAKTIJK #1 EERSTE EN WAT HEB JE NODIG Grote letters A, B en C Aftelklok (op digibord) 50 sterren, uitgeprint op geel papier Circa 4 grote enveloppen Een prijsje

Nadere informatie