Nota van Uitgangspunten Aanpak Doubletstraat. Betreft : Project:

Transcriptie

1 Betreft : Project: Nota van Uitgangspunten Aanpak Doubletstraat Datum: 14 december

2 Inhoudsopgave 1. Missie van het College ten aanzien van de Doubletstraat 2. Uitgangspunten bij Aanpak Doubletstraat 3. Voorstel voor nader onderzoek 4. Planning 5. Financiering 6. Organisatie 7. Communicatie 8. Achtergrond Bijlagen: I Kaart van het oude centrum met de beoogde ontwikkelingen II Kaart van huidige functies in Doubletstraat 2

3 1. MISSIE VAN HET COLLEGE TEN AANZIEN VAN DE DOUBLETSTRAAT In het Coalitieakkoord Aan de slag! is afgesproken dat het College een planstudie zal uitvoeren waarbij het sluiten van de huidige prostitutieactiviteiten in de Doubletstraat het streven is. Daarbij is aangegeven dat voor dat plan uiteraard diverse randvoorwaarden nader moeten worden ingevuld, zoals de financiële raming en de opvang en eventuele verplaatsing van de prostitutie. Gelijktijdig met opname van de planstudie in het Coalitieakkoord is ook een bedrag van 8,5 miljoen gereserveerd als een incidentele investering. Het college doet een procesvoorstel voor de uitvoering van een onderzoek waarbij het sluiten van de huidige prostitutieactiviteiten in de Doubletstraat het streven is. Alvorens een besluit genomen kan worden over sluiting is het noodzakelijk om inzicht te hebben in zowel de haalbaarheid van de verschillende scenario s en de voor- en nadelen die hierbij horen. Op grond daarvan kan een integrale en weloverwogen afweging worden gemaakt. Het onderzoek naar de mogelijkheden voor sluiting van de ramen in de Doubletstraat is de logische volgende stap in een proces dat in 1984 is gestart met het geleidelijk aan terugdringen van de verspreiding van (raam)prostitutie in Den Haag en het terugdringen van de met (raam)prostitutie verband houdende overlast. Voor de raamprostitutie is gestreefd naar een geleidelijke inperking. In 1984 zijn de drie locaties voor raamprostitutie afgesloten voor het autoverkeer en is er een scheiding gemaakt tussen de locatie voor raamprostitutie en de locatie voor straatprostitutie. De drie locaties waar de raamprostitutie werd geconcentreerd betreffen de Poeldijksestraat, de Doubletstraat en de Geleenstraat/Hunsestraat. Voor de raamprostitutie gelden sinds 1989 bestemmingsplannen, waarmee raamprostitutie niet meer is toegestaan buiten deze drie locaties. In 1999 is het Plan van Aanpak raamprostitutie vastgesteld. Eén van de eerste stappen op weg naar uitvoering van dat plan vormde de sluiting van de ramen in de Poeldijksestraat. Sluiting van teveel prostitutieramen in één keer werd destijds in geschat als een stap te ver. De ramen van de Poeldijksestraat zijn gesloten in de periode van 2003 tot Ongeveer tien jaar na het besluit om de Poeldijksestraat te sluiten is nu het moment gekomen om een volgende stap te overwegen. Het uitgangspunt bij het onderzoek is het streven om de ramen in de Doubletstraat te sluiten. Verschillende scenario s worden onderzocht. De seksuele dienstverlening is een legale ondernemersbranche. De gemeente investeert in de openbare orde en veiligheid in en om de straten waar raamprostitutie is. De verwachting van positieve consequenties van de sluiting van de raamprostitutie in de Doubletstraat voor het woon- en leefklimaat in de omgeving, is een belangrijke drijfveer om de haalbaarheid van een sluiting te onderzoeken. De ontwikkeling in de branche zelf met onder andere het gebruik van het internet als vitrine is mogelijk een ontwikkeling die van invloed is op de omvang van de raamprostitutie in Den Haag. Het streven naar de sluiting van de raamprostitutiegelegenheden in de Doubletstraat past ook binnen de contouren van de nieuwe wetgeving die op stapel staat. Op 29 maart 2011 heeft de Tweede Kamer het voorstel voor de Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche aangenomen (EK ). Als dat voorstel tot wet verheven wordt, zal de gemeente beschikken over nieuwe instrumenten, onder meer de registratieplicht van prostituees, waarmee toezicht op en hulp aan prostituees kan worden geboden. Daarop zal ook het nieuwe prostitutiebeleid worden aangepast. Om de prostitutieramen in de Doubletstraat te kunnen sluiten op het moment dat dat haalbaar blijkt, doet het college een voorstel. In deze Nota van Uitgangspunten zijn de verschillende aspecten genoemd die meespelen bij het besluitvormingsproces en de realisatie. Naast de inventarisatie van de belangen van de diverse betrokken partijen en een eerste indruk van de mogelijke consequenties is het procesvoorstel in de Nota van Uitgangspunt een eerste aanzet. De eerste stappen voor het vervolg zijn: 3

4 1. Het doen van een marktonderzoek naar de ontwikkelingen in de branche van de seksuele dienstverlening en de mogelijke positieve en negatieve effecten van sluiting. 2. Nader uitwerken van de juridische, ruimtelijke en financiële haalbaarheid van sluiting van de ramen in de Doubletstraat. Hierbij wordt gewerkt aan drie scenario s: - Sluiting op één moment, door middel van ruimtelijk beleid en aanpassing van het bestemmingsplan. - Sluiting door geleidelijke reductie van het aantal vergunningen voor raamprostitutie, door middel van het prostitutiebeleid en aanpassing van de vergunningverlening - Sluiting door versterkte inzet op handhaving, door middel van handhaving op zowel de bedrijfsvoering, de panden en de buitenruimte. 3. Medio 2012 legt het college de onderzoeksresultaten van de bovengenoemde onderzoeken voor aan de raad, ten behoeve van de beraadslaging met betrekking tot zowel de aanpak Doubletstraat als het prostitutiebeleid. 4. Op basis van deze onderzoeken en de beraadslaging is het mogelijk de nieuwe kadernota prostitutiebeleid op te stellen en vast te stellen voor het einde van 2012, of eerder indien mogelijk. Als het voorstel is om het aantal ramen in de Doubletstraat tot nul te reduceren, zal vaststelling van de kadernota aangevuld worden met een plan van aanpak voor de realisatie van de sluiting. In het plan van aanpak zijn de vervolgstappen opgenomen zoals aanpassing van bestemmingsplannen, aanpassing van de APV en het vergunningenbeleid en de inzet van de middelen om tot realisatie te komen. Voor vaststelling van beide stukken, kadernota prostitutiebeleid en het plan van aanpak Doubletstraat, goedkeuring nodig van college en raad. Deze collegeperiode kan benut worden om de beleidskaders aan te passen. Daarnaast kan parallel daaraan met het oog op een toekomstige sluiting gewerkt worden aan voorstellen om te anticiperen op aanpassingen voor handhaving en het bieden van ondersteuning en zorgverlening. Na een besluit over sluiting en de wijze waarop dat gerealiseerd kan worden, wordt een eerste aanzet gemaakt met de realisatie. Voor de realisatie van sluiting is naar schatting een periode nodig die over de huidige collegeperiode heen strekt. 4

5 2. UITGANGSPUNTEN BIJ AANPAK DOUBLETSTRAAT Bij het streven tot sluiting speelt een aantal factoren dat bepalend is voor de voorwaarden waaronder sluiting haalbaar is. De onderstaande uitgangspunten zullen worden meegenomen in de uiteindelijke beoordeling en weging van de voor- en nadelen. - De seksuele dienstverlening is een legale branche, waar plaats voor is in Den Haag. Streven is daarbij dat er zo min mogelijk overlast is voor bewoners en ondernemers. - Sluiting van de ramen in de Doubletstraat moet zoveel mogelijk bijdragen aan een verbetering van het woon-, leef- en ondernemersklimaat in de binnenstad, zoals geformuleerd in het Binnenstadsplan Den Haag Eventuele overlast door toename van illegale prostitutie of druk op de bezetting in de Geleenstraat/Hunsestraat moet beheersbaar blijven. - De positie van de seksuele dienstverlener moet zo min mogelijk negatief beïnvloed worden door een sluiting van de ramen in de Doubletstraat. - Bij sluiting wordt rekening gehouden met de wijzigingen die nodig zijn op het gebied van toezicht, beheer en toegang tot de gemeentelijke volksgezondheidszorg. - Het is mogelijk dat in een later stadium aanvullende uitgangspunten en voorwaarden in beeld komen. Hieronder zijn de diverse drijfveren benoemd die aanleiding zijn om het onderzoek te doen naar de mogelijkheden van sluiting en tevens bepalend zijn voor de bovengenoemde uitgangspunten. - De seksbranche is gevoelig voor criminaliteit, waaronder gedwongen prostitutie en mensenhandel. Den Haag is daarom sinds 2011 lid van de nationale Task Force Mensenhandel. Deze is ingesteld door de minister van Veiligheid en Justitie en heeft als taak knelpunten bij de bestrijding van mensenhandel in Nederland aan te pakken. - De Doubletstraat is als concentratie van het (raam) prostitutieaanbod op een relatief klein oppervlakte een punt waar ook in de avonduren veel activiteit is. Dit heeft een aantrekkende werking op de aanwezigheid van criminelen, die door die bedrijvigheid minder opvallen. Het netwerk van straten biedt de mogelijkheid om snel uit het zicht te raken. De aantrekkende werking op deze plek in de binnenstad is een belemmering voor kwaliteitsverbetering en mogelijke investeringen. - De prostitutie is een legale branche en de prostituees komen als zelfstandig ondernemer langs diverse overheidinstanties, zoals de IND, de gemeente voor het GBA, de belastingdienst en de Kamer van Koophandel en de gemeente voor het toezicht op de vergunning van de exploitant. Toch blijkt dat met name de raamprostitutie een deel van de vergunde branche is, die door een bepaalde mate van schijnzelfstandigheid aantrekkelijk is voor de onvrijwillige prostitutie. De andere diversiteit in andere vormen van prostitutie geeft aanleiding om opnieuw te bezien in hoeverre de gemeente de raamprostitutie in Den Haag beschikbaar wil houden. - Na de inwerkingtreding van de Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche, die over niet al te lange tijd te verwachten valt, zal het contact tussen gemeente en de prostituees toenemen. De nieuwe wet voorziet immers in verplichte registratie van sekswerkers, juist met het oog op het vroegtijdig kunnen (h)erkennen van onvrijwillige prostitutie en andere problemen door hulpverleners. Waar in de huidige kadernota prostitutiebeleid het belang van zichtbaarheid gold als één van de argumenten om het aantal prostitutieramen in de gemeente Den Haag niet te verminderen, zal dit argument na inwerkingtreding van de nieuwe wet sterk aan belang inboeten: legale sekswerkers zullen hoe dan ook zichtbaar zijn voor de gemeente (en/of hulpverleners) als gevolg van de verplichte registratie. - De branche maakt ook een zelfstandige ontwikkeling door, mede onder invloed van het internet. Het internet is steeds vaker de vitrine waarin de seksuele dienstverlening wordt aangeboden. Dit heeft vanzelfsprekend invloed op de verhouding in de seksuele dienstverleningsbranche en de behoefte aan raamprostitutie als vorm. 5

6 3. VOORSTEL VOOR NADER ONDERZOEK De eerste verkenning heeft zich gericht op de complexiteit van de vraag hoe tot sluiting te kunnen komen. Er is aandacht besteed aan onder andere de diverse belangen van betrokken partijen, de juridische mogelijkheden, vergelijkbare ontwikkelingen in andere steden en de volgordelijkheid van besluiten. Op basis van een eerste verkenning is duidelijk dat er behoefte is aan nader onderzoek naar een aantal scenarios voor sluiting en een marktonderzoek naar de ontwikkelingen in de seksuele dienstverleningsbranche. 3.1 Sluiting door middel van juridische, ruimtelijke en financiële instrumenten Onderzocht zal worden of en op welke wijze de sluiting van de ramen in de Doubletstraat mogelijk is. Globaal zijn er drie scenario s denkbaar: - Sluiting op één moment, door middel van ruimtelijk beleid en aanpassing van het bestemmingsplan. - Sluiting door geleidelijke reductie van het aantal vergunningen voor raamprostitutie, door middel van het prostitutiebeleid en aanpassing van de vergunningverlening - Sluiting door versterkte inzet op handhaving, door middel van handhaving op zowel de bedrijfsvoering, de panden en de buitenruimte. Het scenario op basis van het wegbestemmen van de bestemming raamprostitutie, onteigening van de panden en bedrijfsbeëindiging is deels verkend. De inschatting is dat dit scenario juridisch haalbaar is, maar een aanzienlijke investering vraagt. Verplaatsing van de activiteiten in de Doubletstraat lijkt niet reëel, omdat waarschijnlijk geen vervangende locatie voor raamprostitutie in Den Haag te vinden is. Dit scenario via het ruimtelijke spoor vraagt bezinning en verdere uitwerking. Voorafgaand aan besluitvorming is het noodzakelijk alle scenario s op een vergelijkbaar niveau te hebben uitgewerkt om de verschillende opties ten opzichte van elkaar te kunnen wegen. Bij een sluiting door middel een geleidelijke reductie van het aantal exploitatievergunningen voor raamprostitutie, wordt de basis gelegd in de Kadernota prostitutiebeleid. Voor wijzigingen in de vergunningverlening zal de APV aangepast moeten worden. Aangezien de raamprostitutie nu nadrukkelijk bestemd is in bestemmingsplannen, zal de terugloop van het aantal locaties uiteindelijk ook ruimtelijk vastgelegd moeten worden in het ruimtelijke beleid. De derde optie is meer in te zetten op de handhaving en de handhaving van zowel de exploitatievergunning (gericht op bedrijfsvoering), panden (gerichting op onder andere brandveiligheid en gebruiksgeschiktheid) en de openbare ruimte (gericht op overlast en openbare orde) op elkaar af te stemmen. Een procesplan passend bij elke van deze scenario s omvat een inhoudelijk voorstel inclusief in te zetten middelen en af te dekken risico s aangevuld met een planning, kostenraming, organisatievoorstel en communicatieparagraaf. Het Plan van Aanpak moet in ieder geval een antwoord geven op de (financiële) uitvoerbaarheid van de sluiting en een verfijning geven van het tijdpad en bestedingsplan voor de realisatie. In het plan van aanpak in minimaal aandacht voor de volgende aspecten: - De kadernota prostitutie loopt tot en met 2012 en een nieuwe nota prostitutiebeleid wordt opgesteld voor de periode daarna. Een eventuele aanpassing van de omvang van de raamprostitutie zal na vaststelling van het beleid worden verwerkt in de aanpassing van de APV en daarmee de vergunningverlening. - Uit het artikel 3.1 Wro voortvloeiende verplichting om het ter plaatse van de Doubletstraat geldende bestemmingsplan Centrum-Zuid, Vijfde herziening (Doubletstraat/Zuidwal) te actualiseren voor 1 juli Dit vraagt een besluit tot herziening in begin 2012 en dat is voordat het nieuwe prostitutiebeleid is vastgesteld. Het bestemmingsplan Grote markt (directe omgeving van Doubletstraat) staat op de planning voor herziening in

7 - Het bestemmingsplan parapluherziening seksinrichtingen (voor bestaande seksinrichtingen zoals clubs en escort) van 25 november 2004, zal niet worden herzien. De bestaande situatie (bestaande locaties) is bij de herziening van bestemmingsplannen door de hele stad verwerkt, Daarmee is het gebied waar het bestemmingsplan parapluherziening seksinrichtingen steeds kleiner geworden. Als alle plannen herzien zijn 10 jaar na vaststelling niet meer nodig moeten zijn. De gemeente heeft de ruimte tot medio 2013 om alle bestemmingsplannen van ouder dan 10 jaar ter herzien. 3.2 Marktonderzoek seksuele dienstverleningsbranche De branche is en blijft in ontwikkeling. De inschatting is dat de nieuwe landelijke wetgeving invloed zal hebben op deze ontwikkeling. De nieuwe kaderwet beperkt de gemeentelijke autonomie. De vraag of deze belemmeringen opwerpt voor het hier in Den Haag gewenste prostitutiebeleid beantwoorden wij echter ontkennend. Het tegendeel is het geval. Het ruime begrip seksbedrijf maakt het nu ook mogelijk de bemoeienis van de gemeente uit te breiden over andere bedrijven dan de seksinrichtingen en escortbedrijven. Het beleid, waarbij bepaalde prostitutiebedrijven via bestemmingsplannen aan een maximum aantal zijn gebonden, kan in de toekomst worden voortgezet. Voor prostitutiebedrijven raamprostitutie en sexclubs vallen hier zonder meer onder kan de gemeente zelfs kiezen voor een zg. nuloptie. De wettelijke grondslag voor een dergelijk beleid vindt men terug in artikel 151 a Gemeentewet. Dit artikel geeft gemeenten uitdrukkelijk de bevoegdheid om bij verordening voorschriften vast te stellen met betrekking tot het bedrijfsmatig geven van gelegenheid tot het verrichten van seksuele handelingen met of voor een derde tegen betaling. Het is nodig is om te anticiperen op een aantal consequenties van besluiten voordat deze aan de raad worden voorgelegd. Met behulp van een marktonderzoek kunnen we in beeld brengen hoe de branche zich ontwikkelt en wat de daarbij behorende behoefte is aan type voorzieningen, aantallen en locatiewensen. Het onderzoek moet inzicht brengen in de hiervoor al aangestipte vraag- en aandachtspunten, waaronder: - ontwikkeling van de prostitutiebranche en gevolgen voor de branche bij sluiting van de ramen in de Doubletstraat. - mogelijkheid en wenselijkheid van nieuwe locaties voor andere vormen van seksuele dienstverlening dan raamprostitutie. Nog openstaande onderzoeksvragen zijn: - Is sprake van een passend aanbod (clubs, escort, raamprostitutie) bij sluiting van de raamprostitutie in de Doubletstraat? - Is er vanuit de ondernemers behoefte aan uitbreiding van het aanbod en is daar voldoende ruimte voor? - Wat is het effect van het verkleinen van het aantal ramen in Den Haag op de andere vormen van prostitutie (internet, escort en hotelprostitutie)? - Wat is de invloed van internet als raam voor de seksuele dienstverleningsbranche? - Wat is de behoefte qua arbeidsomstandigheden en de mogelijkheid om die te beïnvloeden? - Op welke wijze kan de zorgcapaciteit op een doelmatige wijze worden ingezet? - Wat zijn de gevolgen van sluiting van de ramen in de Doubletstraat voor het zicht op de prostituee en het zicht op misstanden? Is sprake van een te verwachten (mis)match tussen vrijkomende/beschikbare toezichts-, handhavings- en zorgcapaciteit na of als gevolg van sluiting van de ramen in de Doubletstraat? 7

8 De huidige kadernota prostitutiebeleid loopt tot en met Voor de periode daarna zal (los van een sluiting) een nieuwe nota worden opgesteld. Ter uitvoering van het beleid zullen de voorwaarden in de APV, als uitwerking van het prostitutiebeleid. In de artikelen 3:1 tot en met 3:17 van de APV aangepast worden. In deze artikelen zijn regels opgenomen met betrekking tot prostitutie. Regels hebben onder meer betrekking op bedrijfsvoering, sluitingstijden, hygiëne en veiligheid en het door de exploitant te houden toezicht op aanwezigheid van illegaal verblijvende en/of minderjarige prostituees en maatregelen ter voorkoming van mensenhandel. 8

9 4. PLANNING De planning voor de aanpak is voor de eerste periode iets verder uitgewerkt dat voor de latere fasen. Omdat het eventueel sluiten van de ramen in de Doubletstraat naar schatting een periode vraagt die over de huidige collegeperiode heen gaat is aangegeven welke aspecten spelen na Dit betreft een eerste opzet met doorlooptijden, waarbij diverse goedkeuringsmomenten aan de orde komen die van invloed kunnen zijn op het starten van onder andere het bestemmingsplan en de kadernota prostitutiebeleid. Prostitutiebeleid Aanpak Doubletstraat Ruimtelijk beleid e kwartaal Aanvullende externe onderzoeken naar ontwikkeling in de branche van de seksuele dienstverlening, mogelijkheden voor vestiging van de seksuele dienstverlening Aanvullend onderzoek naar mogelijkheden voor sluiting door middel van geleidelijke reductie van het aantal vergunningen en de daarbij behorende randvoorwaarden zoals tijdspad en financiële middelen. Opstellen nota van uitgangspunten/startnotitie voor bestemmingsplan en onderzoeken ter onderbouwing van het bestemmingsplan (bezonning, luchtkwaliteit, geluid, externe veiligheid, parkeren) 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal e helft 2e helft Inventarisatie fase voor nieuw prostitutiebeleid Besluitvorming over de spreiding van de gereserveerde financiële middelen bij de voorbereiding van de meerjarenbegroting. Presentatie aan de raad over resultaat van het onderzoek (juridische haalbaarheid en marktonderzoek) en de voorgenomen insteek voor het prostitutiebeleid. Dit kan mogelijk leiden tot een andere planning van het bestemmingsplan. Opstellen nieuw prostitutiebeleid Besluitvorming nieuw prostitutiebeleid (raad) Inwerkingtreding nieuw prostitutiebeleid, uitwerking in APV en verlening van exploitatievergunningen. Opstellen Plan van Aanpak voor realisatie van de sluiting van de ramen in de Doubletstraat Opstellen voorstel handhaving en aanpak zorgverlening Besluitvorming over het Plan van Aanpak inclusief de financiële paragraaf (raad) Eerste aanzet voor realisatie door afhankelijk van het voorstel: minnelijke verwerving panden, pilot projecten voor nieuwe inzet op handhaving en zorgverlening voor seksuele dienstverleners Besluit voor opstellen ontwerp bestemmingsplan ter vervanging van 5e herziening Centrum-Zuid (wethouder) Opstellen van beleidskaders, stedenbouwkundig kader, omschrijving nieuwe bestemming, exploitatieplan) Opstellen nieuw bestemmingsplan (beleidskader, interne afstemming, afstemming bro partners) + vaststellen concept bestemmingsplan Vast stellen ontwerp bestemmingsplan (B&W) Vast stellen bestemmingsplan, publicatie en ter inzage periode Inwerkingtreding nieuw bestemmingsplan 9

10 Prostitutiebeleid Aanpak Doubletstraat Ruimtelijk beleid In deze periode zou de doelstelling voor de gewenste omvang van de raamprostitutie gerealiseerd moeten zijn. Uitrol realisatie van besluit over de aanpak en mogelijk aanvullende besluiten over handhaving op basis van resultaten pilotprojecten Uitrol van realisatie van besluit over de aanpak. Besluit voor opstellen ontwerp bestemmingsplan ter vervanging van Grote Marktstraat, de directe omgeving van de Doubletstraat (wethouder) Het bestemmingsplan ter vervanging van 5e herziening Centrum-Zuid (raamprostitutie in Doubletstraat) zal na vaststelling in 2013, in 2023 opnieuw worden herzien 10

11 5. FINANCIERING Voor de aanpak is in de collegeperiode een bedrag gereserveerd van 8,5 miljoen. De besteding van deze bedragen is te verdelen op basis van het voorstel en de planning. Voor de verdeling over deze collegeperiode stellen wij het volgende voor: voorstel op basis van NvU voorstel op basis van NvU, wordt aangepast op het Plan van Aanpak Totaal tot eind ,5 miljoen (afgerond) Periode nader te bepalen in Plan van Aanpak (begin 2013) Totaal sluiten ramen nader te bepalen in Plan van Aanpak (begin 2013) Begrotingsvoorstel aanpak Doubletstraat 2012 Interne opdrachten Onderzoekskosten Branche Bestemmingsplan Locaties voor dienstverlening Onvoorzien (10%) Totaal Interne opdrachten Bestemmingsplan Reservering t.b.v. realisatie van het voorstel tot sluiting Totaal Interne opdrachten Reservering t.b.v. realisatie van het voorstel tot sluiting Totaal Totaal tot eind Totaal projectaanpak n.t.b. Het sluiten van de ramen in de Doubletstraat vraagt een investering. De meerwaarde van de investering is de kwaliteitsverbetering in de binnenstad. Deze meerwaarde is niet te kwantificeren in te verwachten extra investeringen of waardevermeerdering van het vastgoed op korte termijn na sluiting van de ramen. Bij de raming van de kosten is gekozen om uit te gaan van de kosten, mede omdat er nog geen keuze is gemaakt voor de rol van de gemeente bij een eventuele herontwikkeling. Afhankelijk van de rol die de gemeente kiest bij bijvoorbeeld de herontwikkeling van het gebied kan er sprake zijn van inkomsten. De inschatting op basis van de huidige situatie op de vastgoedmarkt en de mogelijkheden binnen het kader van het binnenstadsplan is dat de omvang van deze inkomsten maar een klein deel van de kosten kunnen dekken. 11

12 Aanvullende aandachtspunten De interne opdrachten betreffen de opdrachten aan de gemeentelijke afdelingen die hun kosten intern doorberekenen. Indien GGD de aangewezen organisatie wordt voor de uitvoering van de registratie en verplichte gesprekken volgens de nieuwe Wet Regulering zijn middelen nodig, vanuit het Rijk kunnen we niets verwachten. In het begin moeten de prostituees binnen een half jaar (afwachten wat AMVB precies voorschrijft) allemaal ingeschreven zijn, dit betekent intensivering van de registratie en de jaren daarop is afhankelijk van de nieuwe aanwas. Elk 3 jaar moet de registratie vernieuwd worden. In Den Haag zou ongeveer rond 1000 prostituees actief zijn. Inschatting wat deze mag kosten op basis van ervaringen van Utrecht & inschattingen andere G4: Eerste jaar: , tweede jaar , regulier rond Totaal eerste 3 jaar (2012 t/m 2014) : Dit is geen onderdeel van het projectbudget, maar wel van belang voor de inschatting van de consequenties bij sluiting. 12

13 6. ORGANISATIEVOORSTEL STUURGROEP Burgemeester - portefeuillehouder Openbare Orde en Veiligheid Wethouder CBI - coördinerend wethouder en portefeuillehouder voor de ruimtelijke ordening in de binnenstad Wethouder VDMO - portefeuillehouder Volksgezondheid STRATEGISCH DIRECTEURENOVERLEG Directeur BSD/Bestuurszaken Directeur OCW/Volksgezondheid & Zorg Directeur OCW/Welzijn, Jeugd & Burgerschap Directeur SZW/I&H Directeur DSO/Algemeen directeur Directeur DSB/. (voor aanpak Doubletstraat) PROJECTMANAGER (BSD) Regievoering, budgetbeheer en opdrachtgever Opdrachtgever externe onderzoeken Opstellen PvA kaders voor de deelopdrachten Opstellen Kadernota (OCW & BSD) Inclusief de uitwerking van het beleid in aanpassingen van de APV tevens implementatie nieuwe wet regulering prostittutie Opdracht Bestemmingsplanherziening (DSO & BSD) Inclusief stedenbouwkundige visie OCW verantw. beleid volksgezondheid DSO verantw. ruimtelijk beleid Opdracht Realisatie (DSB, DSO, OCW & BSD) Op basis van een Plan van Aanpak Opstellen Voorstel Handhaving schoon, heel en veilig (BSD, DPZ, DSB, DSO) Afgestemde handhavingsaanpak Opstellen Voorstel Handhaving openbare orde (BSD, Politie) Afgestemde handhavingsaanpak DSB, DSO, BSD, politie Hebben ieder een eigen verantwoordelijk heid voor delen van de handhaving Opstellen Voorstel Toezicht prostitutie en volksgezondheid (BSD, OCW) Aanpassing vergunde situatie en als gevolg van nieuwe wetgeving toezicht op onvergunde situatie De betrokken gemeentelijke diensten en de politie hebben een eigen inhoudelijke verantwoordelijkheid. De opdrachtgeversrol is daarom gericht op de coördinatie en samenhang van alle activiteiten en op (gedeeltelijke) financiële ondersteuning vanuit het projectbudget. 13

14 7. COMMUNICATIE Communicatie rondom het voornemen om de raamprostitutie in de Doubletstraat te sluiten is belangrijk. In een apart te ontwikkelen communicatieplan werkt de gemeente - samenwerking van de volgende gemeentelijke diensten OCW, DSO en OOV - de communicatie uit. Dit plan is een onderdeel van het nog op te stellen Plan van Aanpak. De reden voor de sluiting is de ontwikkeling van het Oude Centrum tot een woongebied en de verbetering van de leefbaarheid. Het historische karakter van het gebied zal ook toeristen trekken. Raamprostitutie past niet in dit gebied en creëert op dit moment veel overlast. Hieronder enkele belangrijkste uitgangspunten voor zowel de communicatie naar de betrokken in- en externe partijen als naar de media en de Haagse bevolking. De communicatie over dit gevoelige onderwerp vraagt om zorgvuldigheid. Er zijn meerdere belangen en gevolgen. Samen met betrokken in- en externe partijen richt de gemeente de communicatie in. Uitgangspunt is de politieke wens om tot sluiting over te gaan. De communicatie richt zich daarom met name op de positieve en mogelijk negatieve consequenties van de sluiting en niet op het besluit zelf. De gemeente communiceert open en transparant over de te nemen maatregelen om de negatieve gevolgen te verminderen maar de focus ligt op de positieve gevolgen voor het gebied. Om het brede draagvlak te benadrukken treedt de gemeente gezamenlijk met andere partijen naar buiten. Uitingen (zowel betreft inhoud als timing) worden afgestemd met betrokken organisaties en partijen. Media-uitingen (ook social media) worden bijgehouden voor directe feedback De communicatie valt grofweg uiteen in drie fases: Voornemen om tot sluiting over te gaan. Het besluit om tot sluiting over te gaan. De ontwikkeling/herbestemming van het gebied. Communicatief gezien ligt in deze fase het voortouw bij DSO en DSB in het kader van de verdere stadsontwikkeling 14

15 8. ACHTERGROND De aanleiding voor het onderzoek naar de sluiting van de prostitutieramen in de Doubletstraat heeft een achtergrond in eerdere besluitvorming binnen de gemeente. Daarnaast is sluiting van ramen ook in andere Nederlandse steden een onderwerp waar aan gewerkt wordt. Het kennisnemen van de ervaringen geeft inzicht in de haalbaarheid van de beschikbare procedures. Daarnaast geeft een eerste inventarisatie inzicht in de belangen van de diverse betrokken partijen. 8.1 Eerdere besluitvorming De sluiting van de ramen in de Doubletstraat is een logische stap in het licht van eerdere besluiten over de locaties voor prostitutie. Hieronder is een overzicht opgenomen met de eerder genomen besluiten is de raamprostitutie geconcentreerd in drie straten (Poeldijksestraat, Geleen/Hunsestraat en Doubletstraat)en in 1983 is een tippelzone ingesteld. - In 1995 zijn diverse maatregelen getroffen om de overlast in de omgeving van de raamprostitutiestraten te verminderen. - In 1999 is besloten de raamprostitutie te beperken tot 2 straten en de Poeldijksestraat te sluiten - In 2000 is het bestemmingsplan voor de prostitutiestraten opgesteld. Raamprostitutie is alleen mogelijk daar waar het conform het bestemmingsplan is toegestaan. Aan de mogelijk die de gemeente wilde om de bestemming te kunnen omzetten naar woningen is goedkeuring onthouden door de provincie. - In 2000 is het bordeelverbod opgeheven en is een vergunningstelsel ingevoerd voor seksinrichtingen - In 2004 is de parapluherziening seksinrichtingen vastgesteld, waarin alleen bestaande locaties voor prostitutie in aanmerking komen voor een vergunning. - In 2005 is besloten de tippelzone op te heffen, dit is in 2006 gerealiseerd. - Voor de periode van 2009 tot en met 2012 is de kadernota prostitutiebeleid opgesteld. Hierin is een maximum vastgesteld aan het aantal exploitatie vergunningen. - In de afgelopen periode zijn de voorwaarden voor de vergunning aangescherpt gericht op de bestijding van mensenhandel. - Binnenkort wordt de wet reguleringprostitutie vastgesteld door de Eerste Kamer. Hierin staat onder andere een registratieplicht voor alle prostituees en de mogelijkheid om zelfstandig thuis te werken (legaal en onvergund). De vergunningen moeten voldoen aan landelijke uitgangspunten. Het vergunningenstelsel en de handhaving zal op de nieuwe wet aangepast moeten worden. De Doubletstraat bestaat nu uit 26 vergunde ondernemingen, waarvan een aantal panden en ondernemingen van een zelfde bedrijf zijn. Er is onderscheid te maken tussen panden waar het eigendom en exploitatie in een hand liggen en panden waar de exploitant het pand huurt. Een eerste inventarisatie geeft aan dat het gaat om 12 eigenaren en 14 exploitanten. Een beperkt aantal van de eigenaren /exploitanten in de Doubletstraat heeft eveneens eigendom in de Geleenstraat/Hunsestraat. Het aantal ramen in de Doubletstraat is 160, op het totaal aantal ramen van 335 ramen. Het totaal aan vergunde bedrijven is bevroren op 100. Deze vergunningen zijn verdeeld over raamprostitutiebedrijven (41), clubs (30) en escortbedrijven (12). Daarnaast zijn er nog een paar sauna s en Thaise massagesalons. Het aantal actieve vergunde bedrijven is teruggebracht tot Vergelijkbare aanpak in andere steden - Poeldijksestraat, besluit tot sluiting is genomen op basis van gedoogsituatie (nog niet van vergunningsysteem). Er was sprake van lage huren, leegstand en ruimte voor voortzetting van de dienstverlening in de Doubletstraat. - In Arnhem was sprake van een probleem op het gebied van openbare orde en veiligheid en hebben de bewoners in de omgeving van de prostitutieramen in het 15

16 Spijkerkwartier duidelijk gemaakt dat actie ondernomen moest worden. Het Arnhemse college heeft daarop gekozen voor een actief beleid op locatiebepaling van de seksuele dienstverlening. Onderdeel hiervan was de beperking van het aantal clubs in een spreiding over de stad en een vervangende locatie (het Billitonterrein) voor de raamprostitutie. Ook hier is gebruik gemaakt van zowel een ruimtelijk spoor (herziening bestemmingsplannen) en invulling van het vergunningenbeleid. Hierbij moet opgemerkt worden dat het besluit de raamprostitutie in het Spijkerkwartier in 1996 is genomen (voor de opheffing van het bordeelverbod) en dat na de opheffing van het bordeelverbod in 2000 het beleid is aangepast met een vergunningsysteem gericht op een geleidelijke reductie van het aantal seksinrichtingen en het aantal ramen. De uiteindelijke sluiting van de ramen in het Spijkerkwartier heeft plaatsgevonden in 2005, nadat de vergunningen zoals eerder gemeld niet meer zijn verstrekt na 2002 en er geen bezwaar of beroep meer open stond tegen het nieuwe beleid en het nieuwe bestemmingsplan. De aankoop van de voormalige prostitutiepanden in het Spijkerkwartier heeft een flinke investering gevraagd, waarbij door de huidige markt de inkomsten van herontwikkeling nog niet geheel gerealiseerd kunnen worden. - Bij de sluiting van een aantal Alkmaarse ramen (op de Achterham) gebruik gemaakt van de Wet Bibob om verleende exploitatievergunningen in te trekken. Wel werd ook in Alkmaar het ruimtelijk spoor bewandeld om flankerend beleid te voeren. Om te voorkomen dat de vrijgekomen ramen opnieuw in gebruik genomen zouden worden, is het aantal toegestane vitrines in het bestemmingsplan gemaximeerd. Uitbreiding en intensivering van deze functie is daardoor uitgesloten. Deze wijziging ligt momenteel voor besluitvorming bij de gemeenteraad van Alkmaar. - In Amsterdam in in het kader van het project Emergo (1012) het bestemmmingsplan voor het Wallengebied aangepast en zijn veel panden aangekocht. Tevens is door het inzetten van het instrument BIBOB het aantal raamprostitutieberdrijven en seksinrichtingen verminderd. - In Utrecht zijn geen concrete plannen om de raamprostitutie aan het zandpad te beëindigen. De raamprostitutie wordt daar primair gereguleerd via de APV. 8.3 Belangen van de diverse partijen Voorafgaand aan de integrale en weloverwogen afweging is het van belang inzicht te krijgen in de diverse belangen van de betrokken partijen. Een deel van de belangen is verwerkt in vastgesteld beleid en de wijze waarop hier uitvoering aan gegeven wordt. Om een compleet beeld te geven zijn ook deze belangen in beeld gebracht op basis van een eerste gespreksronde met een beperkt aantal partijen. De gemeente: - In de Ontwikkelingsvisie Binnenstadsplan is geen directe aanleiding gevonden voor wijziging van de Doubletstraat, anders dan een meer wenselijke ontwikkeling van woningen met kleinschalige bedrijfsruimte (atelierwoningen) passend bij de voorgestelde sfeer van het Oude Centrum. De opgave voor het Oude centrum is drieledig: a.)het versterken van de woonfunctie b.) Het ruimte geven aan ondernemersinitiatieven c.) Het vergroten van de toeristische betekenis met de Boekhorststraat als identiteitsdrager. Het Oude Centrum sluit nabij de Doubletstraat aan op het deel China Town met Chinese en Hollandse winkels en horeca in en om de Wagenstraat en de Avenue Culinair aan de Bierkade en het Groenewegje. 16

17 - De Dienst Stedelijke Ontwikkeling is betrokken bij de ontwikkelingen in het oude centrum. Diverse panden zijn minnelijke verworven of onteigend en worden door Wijk Ontwikkelingmaatschappij Stationsbuurt/Oude Centrum (WOM) opgeknapt. De WOM is een samenwerkingsverband tussen de gemeente en woningcorporatie Staedion, dat in 2007 is opgericht voor een periode van 10 jaar. Op de lijst van panden staan een aantal panden in de nabijheid van de Doubletstraat. - Handhaving schoon, heel en veilig. Er is veel inzet, maar het resultaat is niet naar volledige tevredenheid van de bewoners. - De GGD handhaaft op een deel van de vergunningsvoorwaarden voor exploitatie. Hierbij gaat het voornamelijk om de voorwaarden in relatie tot hygiëne en een veilige werkomgeving. In dat kader is het van belang dat de seksuele dienstverleners in beeld blijven. - Toezicht en handhaving door Commerciële Zeden op basis van de algemene wet bestuursrecht afdeling 5.2 oefenen zij toezicht uit op de naleving van de betreffende artikelen in de APV en de verleende vergunning. De vergunning omvat diverse voorwaarden en CZ ziet toe op de illegaliteit, minderjarigheid (onder 21 jaar) en de onvrijwillige prostitutie. De handhaving vraagt vooral een andere (meer) inzet als gevolg van de nieuwe wet. Het sluiten van de Doubletstraat vraag aanvullende inzet bij de Geleenstraat en ten behoeve van het opsporen en aanpakken van de onvergunde prostitutie. - Handhaving Volksgezondheid: In de Wet publieke gezondheid (Wpg) de taken voor gemeenten genoemd, specifiek van toepassing voor prostitutie staat beschreven in paragraaf 3, artikel 6 waarin staat dan het college van burgemeester en wethouders zorgt draag voor de uitvoering van de algemene preventieve maatregelen op dat gebied, het bestrijden van tuberculose en seksueel overdraagbare aandoeningen inclusief bron- en contactopsporing (artikel 6b).Vanuit de portefeuille Volksgezondheid (VDMO) wordt aandacht geschonken aan gezondheid en zorg. Het belang voor deze handhaving is dat de seksuele dienstverleners in beeld zijn en eenvoudig te bereiken. De nieuwe wet en een sluiting van de raamprostitutie draagt hier niet aan bij en vraagt dus aandacht voor de toegankelijkheid van de zorg. Bewoners - De bewoners ervaren vooral overlast in de directe omgeving en minder vanuit de Doublestraat zelf. De meeste overlast wordt ervaren op vuil op straat, rondhangen van mensen, parkeeroverlast en illegale prostitutie. Ondernemers - De ondernemers uit de omgeving zullen de raamprostitutie in de Doubletstraat niet missen. De door hen ervaren overlast is vergelijkbaar met die van de bewoners. Ondernemers met woningbezit geven aan geen aanpassingen te doen in hun investeringsplannen bij het sluiten van de Doubletstraat en geen waardestijging van het bezit te verwachten. - De ondernemers in de Doubletstraat hebben een lopende bedrijfvoering en de verwachting is dat zij deze bij voorkeur voortzetten. Voor zowel de eigenaren als de exploitanten is er sprake van negatieve gevolgen in geval tot sluiting wordt overgegaan. De mate waarin is afhankelijk van de uiteindelijke situatie voor de seksuele dienstverleningsbranche in Den Haag als totaal. De seksuele dienstverleners zelf zijn vrij gelaten en geven aan op het moment van sluiting te besluiten of ze stoppen of in een andere vorm van prostitutie te gaan werken. Voor de ondernemers in de Geleenstraat/Hunsestraat heeft sluiting mogelijk positieve gevolgen, doordat dit na sluiting van de Doubletstraat de enige locatie voor raamprostitutie is. 17

18 BIJLAGEN BIJ DE NOTA VAN UITGANGSPUNTEN AANPAK DOUBLETSTRAAT, 23 november 2011 I II Kaart van het oude centrum met de beoogde ontwikkelingen Kaart van huidige functies in Doubletstraat 18