Antwoord op. Europese uitdagingen. Er waren voor het eerst vertegenwoordigers die. die het mandaat van hun verenigingen hadden

Transcriptie

1 Portret Nederlandse Stephanie Saenger gekozen als nieuwe president COTEC Antwoord op Europese uitdagingen Tekst: Michel van Dijk Fotografie: Ineke Vernimmen Sinds oktober jl. heeft de Council of Occupational Therapists for the European Countries (COTEC) speelde en ook geen mandaat een nieuwe president, de Nederlandse Stephanie Saenger. Het is haar ambitie om samen met het had om besluiten te nemen. nieuw gekozen COTEC-bestuur de Europese koepelorganisatie voor nationale beroepsverenigingen van ergotherapeuten zo snel mogelijk van een ambtelijke, naar binnen gerichte organisatie voerde president zijn van de Maar het kon ook de goed inge- te veranderen in een ondernemende club die de samenwerking zoekt met zoveel mogelijk andere grote ergotherapieverenigingen spelers in het Europese zorglandschap. van Noorwegen of Zweden, met een krachtig mandaat om zelf Stephanie Saenger is net terug uit Malta, waar ze 21 oktober te mogen onderhandelen. Die verschillen waren enorm. jl. tijdens de General Assembly is gekozen tot president van Lastig, want daardoor ging er veel kostbare tijd verloren. de COTEC, de Europese koepelorganisatie van alle nationale Als we onderwerpen agendeerden, gebeurde het regelmatig dat de vertegenwoordigers daarvoor terug moesten naar beroepsverenigingen van ergotherapeuten in Europa. Dat zijn er inmiddels dertig, want de Litouwse ergotherapeuten hun bestuur voor overleg. Bovendien was het de bedoeling dat zij tussen de tweejaarlijkse vergaderingen zijn er zojuist bij gekomen. door Er waren voor het eerst vertegenwoordigers die het mandaat van hun verenigingen hadden om besluiten te mogen nemen. Het was een gedenkwaardige bijeenkomst in Malta, vertelt Saenger. Zo was het de eerste General Assembly, ofwel Algemene Ledenvergadering, die is gehouden in de geschiedenis van de COTEC. Er waren dus voor het eerst vertegenwoordigers die het mandaat van hun verenigingen hadden om besluiten te mogen nemen. Een grote vooruitgang vergeleken met de oude situatie. Toen kon iedereen als vertegenwoordiger worden afgevaardigd. Dat kon een ergotherapeut uit Frankrijk of Portugal zijn die nauwelijks contact had met de nationale vereniging, niet wist wat er landelijk zelf taken op zich zouden nemen. Daar kwam weinig van terecht. Als het bestuur vroeg wie iets wilde doen, was de respons meestal nihil. Ik heb dat meegemaakt met de ethische code waar we jaren aan hebben gewerkt. Vrijwel niemand deed iets, men stuurde weinig in en we kregen ook nooit op tijd commentaar op de conceptteksten die we geschreven hadden. Men had het te druk, maar niet alleen dat. Het is ook moeilijk om taken uit te voeren zonder regelmatig overleg met anderen. Want men zag elkaar maar twee keer per jaar Ergotherapie Magazine

2 - 9 -

3 Deze werkwijze behoort sinds de General Assembly in Europese landen. Dat is grotendeels het werk van Hanneke Malta tot het verleden. En dat er gemandateerde vertegenwoordigers aan tafel zaten was goed merkbaar. Er waren nu verd. COTEC kon daar weinig tegenover stellen, die was van Bruggen. Een knappe prestatie, die veel heeft opgele- allemaal mensen met kennis van zaken, die precies wisten vooral met zichzelf bezig. wat er in hun land speelt en ook besluiten mochten nemen. Maar ook dat is veranderd. De afgelopen jaren is de Dat is prettig, want we kunnen daardoor voortaan sneller samenwerking volgens Saenger al in positieve zin verbeterd. besluiten nemen en ook sneller tot actie overgaan. Vanuit Dat kwam mede door het succesvolle TUNING-project, dat Ergotherapie Nederland (EN) was overigens directeur Theo door COTEC en ENOTHE gezamenlijk is opgepakt en waarbij Saenger van nabij betrokken was. Daarnaast zijn ook de van der Bom aanwezig. En Jantine Kroese, een nieuw lid van de Commissie Internationale Betrekkingen van EN, was toehoorder. besteden dan voorheen, sinds de Europese Unie geen geld organisaties zelf veranderd. Zo heeft ENOTHE minder te meer geeft aan beroepsgroepen, maar alleen nog aan multidisciplinaire projecten. En de COTEC heeft sterk aan sta- NGO Snel tot actie overgaan is belangrijk in een Europees zorglandschap waarin de ergotherapeuten hun positie nog volop vernementele organisatie (NGO) mag noemen. Het heeft tus gewonnen sinds het zichzelf sinds 2011 een non-gou- moeten bevechten. Met COTEC oude stijl zou dat nooit daarmee wettelijke status gekregen. Het voordeel daarvan is lukken, stelt Saenger. COTEC is van oudsher een nogal dat je meer ingangen hebt bij de Europese instituties. Voor bureaucratische en naar binnen gekeerde organisatie. Het ENOTHE geldt dat niet, dat is een netwerk gebleven. nieuwe bestuur, dat voor de komende vier jaar is gekozen, wil die cultuur doorbreken. We willen een slagvaardige en COTEC-ENOTHE congres 2016 outward looking organisatie worden. Alleen zo kunnen we Niet alleen de verhoudingen zijn veranderd, ook de onderlinge contacten. Want de besturen van ENOTHE en COTEC ervoor zorgen dat Europa straks weet wat ergotherapeuten zijn en wat hun meerwaarde is voor de Europese welzijns- willen meer samenwerken. Dat was jaren geleden onbespreekbaar, maar inmiddels houden we op structurele basis en gezondheidszorg. gezamenlijke bestuursvergaderingen. Slagvaardig en naar buiten gericht optreden dus, allereerst Die samenwerking is noodzakelijk, benadrukt Saenger. richting ENOTHE, het Europese netwerk van opleidingen Als je in Europa zegt dat er twee verschillende Europese voor ergotherapie. COTEC en ENOTHE hebben een lange organisaties zijn voor ergotherapeuten, namelijk COTEC, ENOTHE en dan ook nog een De naar buiten gerichte blik van de ergotherapeuten begint haar vruchten af te werpen. aparte groep voor onderzoek in de ergotherapie, dan kijken ze je aan alsof je gek bent. We zijn al zo n kleine groep, ergotherapeuten in geheel Europa. Vergelijk dat eens met de miljoenen Europese verpleegkundigen of fysiotherapeuten. En dan knip je jezelf ook nog eens in drie stukken op. Dat begrijpt niemand. Bovendien hebben en bewogen geschiedenis met elkaar, sinds hun oprichting de drie groepen elkaar hard nodig. Als we in Europa willen in respectievelijk 1986 en De organisaties waren aantonen dat ergotherapeuten meerwaarde hebben, dan soms water en vuur. Dat kwam ook door een verschil in kan dat alleen met onderzoek. Evenzo behoort elke ergotherapeut goed te zijn opgeleid. Het is zeker in deze fase cultuur en ondernemerschap. ENOTHE wist bijvoorbeeld jarenlang veel geld los te krijgen van de Europese Unie om onhandig dat we praktijk, onderwijs en onderzoek van elkaar nieuwe opleidingen ergotherapie op te kunnen richten in de gescheiden hebben. Dat moet veranderen Ergotherapie Magazine

4 Saenger koerst dus aan op meer intensieve samenwerking, met als einddoel één sterke Europese stem voor ergotherapie, voor zowel praktijk, onderwijs als onderzoek. Dat betekent dat COTEC, ENOTHE en een nog op te richten groep die het onderzoek vertegenwoordigt, een nieuwe vorm van samenwerking moeten vinden. De COTEC-president weet dat het gevoelig ligt, maar ze is ervan overtuigd dat het moet. Om dat te bereiken zetten we ook telkens nieuwe stappen. We vergaderen samen, we werken aan één gezamenlijke website, we hebben gezamenlijke werkgroepen en in 2016 vindt in Ierland het eerste gezamenlijke COTEC - ENOTHE-congres plaats. Dat wordt het eerste Europese ergotherapiecongres voor zowel praktijkwerkers, opleiders als onderzoekers. De bedoeling ervan is ook dat er dwarsverbanden worden gelegd. Een presentatie kan dan niet alleen meer gaan over nieuw onderzoek, maar moet ook iets zeggen over de implementatie ervan in de praktijk. Europese lobbywereld Ergotherapeuten vormen getalsmatig een kleine beroepsgroep in Europa. Samenwerking met andere partijen is daarom noodzakelijk om de stem van de ergotherapie te kunnen laten doorklinken. Saenger is dan ook blij dat de COTEC sinds begin dit jaar lid is van de European Public Health Alliance (EPHA), een grote en invloedrijke lobbyclub waar zo n honderd Europese NGO s bij zijn aangesloten, van artsenorganisaties tot patiëntenfora. De EPHA werkt aan de bevordering van de algemene gezondheidszorg in Europa. Ze strijdt bijvoorbeeld tegen tabak- en alcoholconsumptie, maar ze maakt zich er ook sterk voor dat de Europese gezondheidszorg toegankelijk en betaalbaar blijft. Het is een organisatie met geld, met professionals én een organisatie die weet hoe in Europa het lobbyspel wordt gespeeld. De EPHA weet precies wat de zorgagenda is van de Europese Unie, wat de prioriteiten zijn en wanneer het zin heeft om van je te laten horen. De COTEC weet dat niet, daarvoor zijn we een te kleine organisatie. We maken dus dankbaar gebruik van de expertise van de EPHA. Begin 2014 gaat het COTEC-bestuur waarschijnlijk ook enkele dagen naar Brussel. De EPHA organiseert dan voor ons een workshop over de Europese lobbywereld en wat we moeten doen om ervoor te zorgen dat onze stem in Europa wordt gehoord. De naar buiten gerichte blik van de ergotherapeuten begint haar vruchten af te werpen. Want intussen is de COTEC ook lid van het European Forum of Primary Care (EFPC), een invloedrijke lobbyorganisatie die werkt aan een sterkere eerstelijnsgezondheidszorg in Europa. In de adviesraad van de EFPC zit sinds deze zomer namens COTEC en ENOTHE een ergotherapeut, Marije Bolt uit Amsterdam. Tijdens de EFPC-conferentie in Istanbul, 9 10 september jl., heeft zij de ergotherapie krachtig vertegenwoordigd. Opvallend was dat aanvankelijk niemand wist wat ergotherapie is, terwijl de ergotherapie toch een duidelijke taak heeft in de eerstelijnszorg. Aan het eind van de conferentie was dat compleet veranderd. Marije is er glansrijk in geslaagd de ergotherapie op de agenda te zetten van de EFPC

5 Griekse ergotherapie-opleidingen Ja, het is belangrijk dat ergotherapie meer bekendheid krijgt in Europa. De gezondheidszorg zal zich de komende jaren niet alleen nationaal maar ook op Europees niveau afspelen. Dat blijkt ook uit Health 2020 van de World Health Organisation (WHO), een ambitieus meerjarenplan dat tot doel heeft de algemene gezondheidszorg te verbeteren en de drempels in de toegang en het gebruik ervan weg te nemen. Ergotherapie kan daaraan een bijdrage leveren, omdat we goedkoop en efficiënt werken en het bijvoorbeeld mogelijk maken dat mensen met een ziekte of beperking langer thuis kunnen blijven wonen en deel kunnen nemen aan de maatschappij. Wij kunnen antwoord geven op veel Europese uitdagingen. Die boodschap moeten we beter verkopen. COTEC kan daarbij een belangrijke rol spelen. Dat is een deel van ons bestaansrecht. Een belangrijke taak van COTEC is ook dat we de nationale beroepsverenigingen sterker kunnen maken. In Malta konden we bijvoorbeeld de president en de minister van Volksgezondheid spreken over de meerwaarde van ergotherapie in de gemeenschap. Dat zou de vereniging voor ergotherapie in Malta alleen nooit lukken. Uit ervaring weten we dat zulke politieke leiders makkelijker aanspreekbaar zijn als je met een Europese delegatie komt. We leggen dus gewicht in de schaal. Niet alleen door met ministers te praten, maar ook door te lobbyen, brieven te schrijven, invloed uit te oefenen. Soms alleen, vaak samen met ENOTHE of de WFOT, de wereldorganisatie van ergotherapeuten. En veelal met succes. Het is ons bijvoorbeeld gelukt om te voorkomen dat de Griekse overheid vanwege bezuinigingen de Griekse ergotherapie-opleiding in Athene zou sluiten. Die opleiding blijft bestaan. Dat zou de Griekse beroepsvereniging alleen nooit zijn gelukt. Community van ergotherapeuten Misschien nog wel belangrijker dan deze taak is dat door organisaties als COTEC en ENOTHE de Europese ergotherapeuten het gevoel krijgen dat ze bij een community van ergotherapeuten horen. De ergotherapie is in de meeste Europese landen een kleine beroepsgroep. Het geeft dan veel zelfvertrouwen als je weet dat anderen in Europa eveneens jouw beroep uitoefenen. Je staat er niet alleen voor, er zijn meer professionals zoals jij. Daarnaast vind ik het belangrijk dat we internationaal van elkaar leren. Dat gebeurt nog onvoldoende. De Nederlandse ergotherapeuten weten vaak niet wat hun collega s in Griekenland of Noorwegen doen en omgekeerd. Dat is jammer want we kunnen veel van elkaar leren. De Nederlandse ergotherapie is bijvoorbeeld goed ontwikkeld in de eerste lijn en op het gebied van visuele beperkingen, daar kunnen andere Europese landen van profiteren. En wij kunnen van de ergotherapeuten in Oost-Europa leren hoe je meer community based kunt werken. Die uitwisseling van kennis en ervaringen mag meer op gang komen. Het helpt daarbij dat de Commissie Internationale Betrekkingen van EN zeer actief het internationale werk promoot. Dat werpt zijn vruchten af. Zo is de belangstelling voor internationale congressen de laatste tijd sterk gegroeid. Veel Nederlandse ergotherapeuten hebben bijvoorbeeld abstracts ingediend voor het WFOT-congres 2014 in Japan. Saenger knikt, er gebeurt veel deze periode. En er is veel waar ze naar uitkijkt. Zoals naar de Annual Meeting van ENOTHE en de tweede General Assemby van de COTEC, die volgend najaar aansluitend op elkaar in Nijmegen zullen plaatsvinden. Ergotherapeuten van de COTEC kunnen beide bijeenkomsten bijwonen. We hopen dat men daardoor kennis met elkaar maakt en dat er vruchtbare contacten ontstaan. En voor de besturen van COTEC en ENOTHE is het eveneens prettig. Het geeft ons, zonder extra kosten, gelegenheid elkaar te ontmoeten. Tot slot, wat zijn haar kwaliteiten als nieuwe president van de COTEC? Mijn kwaliteit is dat ik anderen enthousiast kan maken en hun kwaliteiten weet te benutten. Ik ben een coach die mensen de ruimte geeft. In mijn eigen ergotherapiepraktijk ( is dat de focus van mijn werk, in mijn rol als president van de COTEC is dat niet anders. Daarnaast ben ik een zeiler. Ik weet waar ik heen wil, maar het moet wel kunnen. Als de wind vandaag ongunstig staat of ik heb geen bemanning, kan ik beter morgen naar Grou zeilen. Ik ben wat dat betreft een echte Nederlander, altijd op zoek naar consensus. En ik ben diplomatiek. Dat zijn stuk voor stuk nuttige eigenschappen. Europa is een continent met veel culturele verschillen. We moeten dus zoveel mogelijk rekening met elkaar houden