RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK BIJ SALTOSCHOOL SBO JAN NIEUWENHUIZEN

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK BIJ SALTOSCHOOL SBO JAN NIEUWENHUIZEN Plaats : Eindhoven BRIN-nummer : 20ZJ-0 Arrangementsnummer : Onderzoek uitgevoerd op : 3 december 2009 Rapport vastgesteld te Eindhoven op 22 april 2010 HB /7

2 Pagina 2 van 11

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 11

4

5 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 3 december 2009 een onderzoek uitgevoerd op de Saltoschool voor speciaal basisonderwijs Jan Nieuwenhuizen om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 2 december 2008 zijn tekortkomingen vastgesteld in de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wettelijke vereisten. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 28 januari De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht daarom geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een tussentijds onderzoek uit om na te gaan in hoeverre de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke vereisten voldoet. Toezichthistorie In de afgelopen jaren heeft de inspectie meer dan eens een onderzoek uitgevoerd op SBO Jan Nieuwenhuizen. Al bij het onderzoek in september 2006 stelde de inspectie verschillende risico s vast. Bij een themaonderzoek in november 2007 kwam tot uiting dat er sprake was van een positieve ontwikkeling, die zichtbaar begon te worden in de toen beschikbare ontwikkelingsperspectieven. Mede op basis van een afspraak, opgenomen in het themarapport van november 2007, heeft de inspectie in december 2008 een meer uitgebreid onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van de school. De uitkomst daarvan was niet positief, omdat te veel indicatoren als onvoldoende werden gekwalificeerd. Over het door de school en bevoegd gezag op te stellen plan van aanpak heeft de inspectie vervolgens verschillende contacten gehad, nadien gevolgd door twee voortgangsgesprekken met het bevoegd gezag en de directie van de school. Deze intensieve benadering was onder andere noodzakelijk omdat de directie van de school bij het begin van dit schooljaar is vervangen. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, zoals het verbeterplan van de school en de hoofdlijnennotitie, een overzicht van de leeropbrengsten van de verschillende instructiegroepen, een overzicht van de aanmeldingen van de leerlingen die zijn uitgestroomd naar het voortgezet onderwijs, een samenvatting van opbrengsten van de planning van de Jan Nieuwenhuizenschool per en een uitwerking van de kwaliteitskaart Zorg en begeleiding. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk rond de zorg en begeleiding is vastgesteld door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie, de intern begeleiders en een externe adviseur van de school. Pagina 5 van 11

6 Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie, de externe adviseur en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. Tijdens het onderzoek zijn, zoals in het laatste voortgangsgesprek afgesproken, slechts enkele indicatoren beoordeeld namelijk enkele onderdelen van de volgende kwaliteitsaspecten: de afstemming, de zorg en kwaliteitszorg. Tijdens het onderzoek is slechts één indicator toegevoegd, namelijk die rond het vroegtijdig signaleren van zorgleerlingen. De reden hiervoor is dat enerzijds een beoordeling van de twee andere oorspronkelijk in het onderzoek voorziene indicatoren binnen het aspect zorg op dit moment onrecht zou doen aan de fase van ontwikkeling van de school op dit moment. De wisseling van directie en processen die daar mee gepaard gaan hebben dit onderdeel van het plan van aanpak iets vertraagd. In februari 2010 zal de school juist op het punt van de uitvoering van de zorg en begeleiding enkele cruciale knopen doorhakken. De school kan zich hierbij onder andere baseren op de zeer recent door de nieuwe directeur opgestelde notitie: De contouren van een nieuw schoolplan en kwaliteitsimpuls schoolloopbaan, december Een tweede argument om nu al wel een uitspraak te doen over het vroegtijdig signaleren, is dat de school op dit onderdeel al voldoende vorderingen heeft geboekt om een nieuw oordeel te rechtvaardigen. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader po/vo Daarnaast is gebruik gemaakt van aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de volgende notitie: Analyse en waarderingen opbrengsten Primair Onderwijs (versie oktober 2009). In het jaarwerkplan 2009 verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek over de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 11

7 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Afstemming 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben Kwaliteitszorg De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. Wet- en regelgeving N4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WPO, art. 8). Ja nee De normindicatoren zijn aangegeven met een asterisk*. Pagina 7 van 11

8 2.2 Beschouwing Algemeen beeld In een betrekkelijk korte tijd heeft SBO Jan Nieuwenhuizen na december 2008 een aantal duidelijk herkenbare stappen gezet in haar ontwikkeling. Vooral op het gebied van de opzet, inrichting en uitvoering van de zorg en begeleiding signaleert de inspectie een nieuw elan. Dit wordt geïllustreerd door de stimulerende inbreng van de intern begeleiders. De wisseling van directie en de impulsen vanuit de externe ondersteuning dragen eveneens bij aan het positieve klimaat binnen de school waardoor het niet alleen blijft bij het ontwikkelen van nieuw beleid. Ook de toepassing van gemaakte afspraken in de dagelijkse praktijk begint langzamerhand steeds meer gestalte te krijgen. Toch zijn directie, bevoegd gezag en inspectie het met elkaar eens, dat de school het komende kalenderjaar nog volop mogelijkheden moet krijgen om de ingezette koers verder vorm en inhoud te geven. Vooral het systematisch borgen van de koers in de dagelijkse praktijk van de groepen vraagt de nodige aandacht. De voorwaarden daarvoor zijn grotendeels gerealiseerd. Gezien de beperkte reikwijdte van een tussentijds kwaliteitsonderzoek binnen het uitgezette toezichttraject doet de inspectie nu géén uitspraken over de normindicatoren voor het speciaal onderwijs. Toelichting Planmatig werken als basis voor een nieuwe start In de proeve voor een nieuw schoolplan heeft de directeur zeer recent een voorschot genomen op een aantal beoogde ontwikkelingen binnen de interne organisatie van de school en de positionering van de school binnen grotere regionale verbanden. Een richtinggevende visie is neergelegd en wordt nu verder eigengemaakt door het team. De komende maanden zal dit document zijn vertaling krijgen naar te ondernemen acties. Het is niet uitgesloten dat hierdoor het plan van aanpak enigszins zal moeten worden bijgesteld, dan wel dat er voor kalenderjaar 2010 anders geprioriteerd zal gaan worden. Als dat het geval is, zou de school tegelijkertijd de huidige hoofdlijnennotitie kunnen concretiseren en voorzien van realistische en meetbare (smart-)doelen. Dat de school op dit moment al in behoorlijke mate planmatig werkt aan de realisering van het verbeterplan, blijkt onder andere uit de constatering dat er op dit moment voor vrijwel alle leerlingen een ontwikkelingsperspectief is vastgesteld en dat er in alle groepen wordt gewerkt met groepsplannen voor minstens één van de meest cruciale onderdelen van het leerstofaanbod. De school loopt in dit opzicht voor op het uitgezette traject. Het geheel van de kwaliteitszorg overziende, wil de inspectie de school nog wel meegeven dat de totale systematiek van het kwaliteitsbeleid nog niet volledig is uitgekristalliseerd. Het gaat hierbij bijvoorbeeld over de ook door de school zelf gesignaleerde verschillen binnen het team, waaruit blijkt dat het borgen van gemaakte afspraken zeker nog aandacht vraagt. De voorwaarden daarvoor zijn al wel grotendeels aanwezig. Zo wordt een flink deel van de teamleden gecoacht en ondersteund, vinden zeer regelmatig groeps- en individuele leerlingbesprekingen plaats en zijn voldoende en goed doordachte formats en andere hulpmiddelen beschikbaar voor het optimaliseren van klassenmanagement. Afstemming van het onderwijs op gesignaleerde verschillen Op het gebied van de afstemming van het onderwijs op verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen heeft SBO Jan Nieuwenhuizen in ieder geval een duidelijke stap gezet. De tijd die wordt besteed aan de basisvaardigheden van de leerlingen is inmiddels behoorlijk uitgebreid, waardoor onder andere de aandacht voor het technisch en begrijpend lezen naast de extra aandacht voor de woordenschatontwikkeling van de leerlingen zal moeten gaan leiden tot hogere gemiddelde prestaties. Pagina 8 van 11

9 Andere vormen van afstemming zijn nog volop in ontwikkeling binnen de school. Dit blijkt onder andere uit de tamelijk grote onderlinge verschillen tussen de verschillende groepen in de wijze waarop afstemming wordt toegepast. Momenteel oriënteert de school zich op een herinrichting van het aantal groepsdoorberekende instructiegroepen. Een oordeel over de verschillende onderdelen die onder de afstemming vallen volgt bij het afsluitende kwaliteitsonderzoek. De opzet en uitvoering van de leerlingenzorg Uit het plan van aanpak van de school valt op te maken dat pas aan het eind van het uitgezette traject voor alle leerlingen een deugdelijk ontwikkelingsprofiel beschikbaar zou moeten zijn. Omdat deze activiteit de dag voor het onderzoek (al) is gerealiseerd kan nog niet voldoende worden nagegaan wat de realiteitswaarde van deze profielen is. De school heeft dan ook nog ruim de tijd om dat waar te maken. Wat wel duidelijk is dat voor vrijwel alle nieuw ingestroomde leerlingen voldoende gegevens beschikbaar waren om vroegtijdig vast te stellen wat hun zorgbehoefte was en hoe die in de praktijk gestalte zou moeten krijgen. Voor deze groep leerlingen is het opstellen van ontwikkelingsprofielen gemeengoed geworden. Ook heeft de school voor deze leerlingen al enige ervaring opgedaan met het bijstellen van de opgestelde profielen, als daar aanleiding voor was. Dit neemt overigens niet weg dat voor een enkele leerling de school niet kan beschikken over alle voor het onderwijs relevante gegevens. De PCL blijft in dit opzicht volgens de school soms in gebreke. Een afgewogen oordeel over de planmatige uitvoering van de zorg en de evaluatie daarvan is op dit moment nog niet mogelijk. Daarvoor is de systematiek van het werken met groeps- en individuele handelingsplannen niet ver genoeg ontwikkeld en ingebed in het dagelijks handelen van de groepsleraren en iedereen die hen daarbij terzijde staat. Vooral de vertaling van de langer lopende plannen naar de vraag wat die plannen betekenen voor de doelen en werkwijzen van de achtereenvolgens te geven lessen in een week of schooldag, vraagt nog bezinning en scholing. Hier komt bij dat een striktere indeling binnen de afgesproken zorgniveaus kan helpen de systematiek van de zorg en begeleiding te vereenvoudigen. Op dit moment worden te veel leerlingen ingedeeld in zorgniveau 2, terwijl ze - ook volgens de eigen indeling van de school - feitelijk in zorgniveau 3 of 4 thuis horen. Pagina 9 van 11

10

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT Op 28 januari 2009 heeft de inspectie aan Saltoschool SBO Jan Nieuwenhuizen een aangepast arrangement toegekend. De kwaliteit van het onderwijs werd als zwak beoordeeld. De inspectie heeft haar toezicht daarom geïntensiveerd en volgt de voortgang van het verbetertraject. Dit tussentijds kwaliteitsonderzoek maakt daar onderdeel van uit. Het eerder toegekende toezichtarrangement blijft gehandhaafd. Onderdeel van de gemaakte afspraken is dat uiterlijk in juni 2010 een derde voortgangsgesprek zal plaatsvinden. Het afsluitende onderzoek naar de kwaliteitsverbetering staat vooralsnog gepland voor december Pagina 11 van 11