Antwoorden vragen Najaarsbrief Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt 2003

Transcriptie

1 Antwoorden vragen Najaarsbrief Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt Kan worden aangegeven hoe groot de onderuitputting is tot dusver in 2003? Is de verwachting dat hier na de Najaarsnota nog verandering in optreedt en hoe wordt hiermee omgegaan? De onderuitputting ten opzichte van de vermoedelijke uitkomsten 2003 zoals gemeld in de Begroting 2004 bedraagt per saldo 486 miljoen. Het is nog onzeker in hoeverre deze stand uiteindelijk nog zal moeten worden bijgesteld. In de Brief Voorlopige Rekening2003 en in het Jaarverslag 2003 zult u hierover nader worden geïnformeerd. De betreffende middelen zullen vrijvallen en terugvloeien naar de schatkist respectievelijk de fondsen. 2. Verwacht u na de invoering van de Wet Werk en Bijstand nog grote onvoorziene meevallers? Op dit moment kan ik niet vooruitlopen op mogelijke mee- of tegenvallers die na de invoering van de WWB zullen optreden. Immers, de wet treedt pas op 1 januari as. in werking. Zie ook het antwoord op vraag Kunt u de meest actuele stand geven van het aantal bijstandsgerechtigden? Verwacht u een meevaller in dit aantal bij de Najaarsnota 2004 en kunt u aangeven waarom wel of niet? De meest recente CBS-cijfers van het aantal bijstandsgerechtigden zijn beschikbaar over april (voorlopige gegevens zijn beschikbaar tot en met juli). In die maand bedroeg het aantal uitkeringen van thuiswonenden jonger dan 65 jaar met periodieke algemene bijstand Op dit moment kan nog geen uitspraak worden gedaan over de situatie volgend jaar bij de Najaarsnota Hoe structureel is naar uw verwachting elk van de meevallende bijstellingen? Op dit moment ligt het vooralsnog niet in de rede de meevallende bijstellingen structureel te laten doorwerken. De meevaller in de werkloosheidsregelingen moet vooralsnog als incidenteel worden beschouwd. Ook het CPB heeft in de recent beschikbaar gekomen voorpublicatie van het CPB-report december de werkloosheid in 2003 neerwaarts aangepast, maar deze aanpassing niet doorgetrokken naar Zie ook het antwoord op de vragen 3 en 5. De doorwerking van de WAO-meevaller is nog onzeker; zoals in de Najaarsbrief gemeld zal thans nader worden onderzocht in hoeverre de meevaller incidenteel is. Zie ook het antwoord op vraag De neerwaartse bijstelling met circa 486 mln. euro wordt met name veroorzaakt door een lager beroep op de werkloosheidsregelingen. Kan een onderscheid in bedragen en personen gemaakt worden voor de WW en FWI en wat betekent de neerwaartse bijstelling voor de meerjaren raming? De meevaller bij de WW bedraagt ca. 250 miljoen, bestaande uit een neerwaartse volumebijstelling van 350 miljoen en een opwaartse prijsbijstelling van 100 miljoen. Het WW-volume is voor het jaar 2003 met circa uitkeringsjaren neerwaarts bijgesteld. Dit komt overeen met ongeveer personen. Deze neerwaartse bijstelling is gebaseerd op uitvoeringscijfers van het UWV tot en met augustus 2003; deze laten een volumestijging zien die minder groot is dan waarmee eerder rekening werd gehouden. De meevaller in de uitkeringslasten FWI kwam voor 105 miljoen voor rekening van een minder groot beroep op uitkeringen dan voorzien. Het gaat daarbij om een neerwaartse aanpassing van de raming met uitkeringen. Terughoudendheid is op zijn plaats omdat de doorwerking van deze meevaller naar latere jaren slechts één aspect is dat invloed heeft op het beeld voor 2004 en later. Daarnaast zijn er mogelijk andere relevante ontwikkelingen die in het beeld moeten worden betrokken. In de Voorjaarsnota zal een totaalbeeld worden geschetst. 1

2 Van die relevante ontwikkelingen is de inschatting van het verdere verloop van de conjunctuur er één. Recente signalen van het CBS en de EU over de economische ontwikkeling wijzen er op dat er sprake kan zijn van een dieper dal en een later herstel. En ervaringen uit het verleden laten zien dat de werkloosheid met een vertraging reageert op zo n daling van de economische groei. Verder meldde het CBS op 3 december dat in het derde kwartaal van 2003 het aantal banen van werknemers in het bedrijfsleven met 2,5% is afgenomen ten opzichte van de overeenkomstige periode van vorig jaar. Voorts publiceerde het CPB op 4 december zijn laatste inzichten in o.m. de werkloosheidsontwikkeling. In vergelijking met de MEV voorziet het CPB voor 2004 een grotere toename van de werkloosheid ten opzichte van dit jaar: waar de raming voor 2003 werd verlaagd bleef de voorspelling voor 2004 ongewijzigd. Met name dit laatste is een aanwijzing dat de iets lagere werkloosheid en de daarmee gepaard gaande meevaller in het aantal WW- en bijstandsuitkeringen in 2003 zich in 2004 niet hoeven door te zetten. Een deel van de bovengenoemde meevaller van 500 miljoen heeft overigens niet betrekking op een lager volume (zie ook het antwoord op vraag 11), en zoals gemeld in de Najaarsbrief is hiervoor van meerjarige doorwerking geen sprake. 6. Wat is de precieze volumedaling in de werkloosheidsregelingen? Zie het antwoord op vraag Kan de Regering aangeven wat naast de volumedaling de overige oorzaken van de neerwaartse bijstelling van de uitgaven voor werkloosheidsregelingen zijn? Naast de neerwaartse bijstelling in het geraamde WW- en bijstandsvolume voor 2003 wordt de neerwaartse mutatie van de uitgaven voor werkloosheidsregelingen veroorzaakt door een lager kasbeloop met betrekking tot de bijstandsuitgaven. Om lopende en nieuwe bijstandsuitkeringen te kunnen betalen, ontvangen gemeenten maandelijks een voorschot van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit voorschot wordt gebaseerd op de gerealiseerde bijstandsuitgaven van de afzonderlijke gemeenten in eerdere kwartalen, en op de tot dan toe bekende informatie over de feitelijke ontwikkeling van het bijstandsvolume in het lopende kalenderjaar. Per 1/1/2004 zal deze systematiek wijzigen als gevolg van de invoering van de WWB. Bij de raming van de bijstandsuitgaven ten behoeve van de begroting wordt uitgegaan van het verwachte beroep op de regeling over het gehele kalenderjaar. Over heel 2003 wordt een stijging van het bijstandsvolume verwacht. Deze verwachte stijging komt echter nog niet ten volle tot uitdrukking in de realisatiecijfers van het bijstandsvolume die worden gebruikt bij de berekening van de gemeentelijke voorschotten in het 4 e kwartaal. Het voorschot dat SZW aan gemeenten verstrekt valt daardoor iets lager uit dan het verwachte beroep op de bijstand. Hierdoor ontstaat in 2003 een meevaller in de kasuitgaven. 8. Hoe groot is de kans dat vanaf september nog bijtellingen komen in de uitgaven voor de werkloosheidregelingen en wat is de verwachte hoogte van deze bijstellingen? Uitvoeringsgegevens over september en oktober laten zien dat in die maanden het WW-volume met respectievelijk en uitkeringen is toegenomen. Dit is iets minder dan geraamd. Er bestaat dan ook een kans dat, afhankelijk van de cijfers over november en december, nog een bijstelling van de WW-uitgaven plaats zal vinden, maar als dat al gebeurt, zal deze waarschijnlijk zeer beperkt zijn. 9. Kunt u nadere gegevens overleggen over de grootte van het vertragingseffect en de gevolgen hiervan voor de komende begroting van 2004? In de Najaarsbrief wordt het vertragingseffect genoemd als mogelijke oorzaak voor het achterblijvende WWvolume. De gevolgen van dit effect voor 2004 zijn niet goed te kwantificeren. Een deel van de vertraging vloeit 2

3 voort uit afspraken die in het kader van sociale plannen tussen werkgevers en werknemers zijn gemaakt (bv. werklozen die nog enige tijd worden doorbetaald door hun ex-werkgever). Ook het uitstellen door schoolverlaters van hun entree op de arbeidsmarkt speelt hierbij een rol. Dit fenomeen drukt tijdelijk de omvang van de werkloze beroepsbevolking. Zo heeft het CPB, blijkens een persbericht van 4 december jl. de werkloze beroepsbevolking voor 2003 naar beneden bijgesteld, terwijl de raming voor 2004 gehandhaafd is. 10. Kan de Regering inzicht verschaffen over de oorzaken van de daling in de premieontvangsten volksverzekeringen en daarin een uitsplitsing maken naar soort? De raming van de premie-inkomsten volksverzekeringen is neerwaarts aangepast met -0,3 miljard op basis van uitvoeringsgegevens van de belastingdienst tot en met oktober Deze aanpassing is in lijn met de recent neerwaarts aangepaste groeiramingen. Een meer gedetailleerde analyse van deze aanpassing zal bij Financieel Jaarverslag van het Rijk 2003 beschikbaar komen. De -0,3 miljard zijn als volgt te verdelen over de relevante fondsen. Inkomstentegenvaller volksverzekeringen 2003 (in miljarden euros) Inkomstentegenvaller VV -0,3 waarvan AOW -0,2 waarvan Anw 0,0 waarvan Awbz -0,1 11. Kan een uitsplitsing worden gegeven van de samenstelling en oorsprong van de post FWI? In onderstaande tabel wordt een uitsplitsing gegeven van de samenstelling van de mutatie in de post FWI in tabel 2 in bijlage 1 van de Najaarsbrief SZA Samenstelling post FWI Uitvoeringsmutatie kasbeloop Uitvoeringsmutatie volumeontwikkeling Totale bijstelling FWI miljoen miljoen miljoen De oorsprong van de uitvoeringsmutatie volumeontwikkeling ligt in een neerwaartse bijstelling van het geraamde aantal bijstandsuitkeringen voor 2003 met Deze bijstelling is gebaseerd op uitvoeringsgegevens over de feitelijke ontwikkeling van het bijstandsvolume die sinds het opstellen van de Begroting 2004 beschikbaar zijn gekomen. De oorsprong van de uitvoeringsmutatie kasbeloop wordt toegelicht in het antwoord op vraag Hoe is het bedrag van 103 miljoen bijstelling in "liquidatie Arbvo" samengesteld? Het bedrag van 103 miljoen is samengesteld uit twee onderdelen van 58 miljoen en 45 miljoen. De 58 miljoen is onderdeel van een eerder bij Najaarsnota 2002 aan uw Kamer gemelde tegenvaller van 114 miljoen. Van de 114 miljoen is 58 miljoen toen niet budgettair afgedekt, 31 miljoen had betrekking op kosten sociaal plan en voor het overig op afwaardering "onderhanden werk Kliq" en operationele kosten. De 45 miljoen betreft een nieuwe tegenvaller die het thans geraamde liquidatietekort op 512 miljoen brengt. De 45 miljoen is een samenstel van mee- en tegenvallers waarvan kosten sociaal plan (herplaatsers 44 miljoen) als gevolg van verslechterde arbeidsmarkt een belangrijk onderdeel vormt. 13. De WAO is neerwaarts bijgesteld. Kan een overzicht gegeven worden van bijgestelde bedragen en aantal personen naar instroom, uitstroom, aanvragen voor vrijwillige verlenging van de wachttijd en consequenties voor de meerjarenraming? 3

4 De WAO-raming is met 92 miljoen neerwaarts bijgesteld op basis van uitvoeringsinformatie van het UWV (Oktobernota). Het betreft een bijstelling van het volume met personen voor Deze bijstelling is gebaseerd op de volumebijstelling die het UWV in de Oktobernota heeft gedaan ten opzichte van de Juninota. Het UWV heeft voor 2003 de instroomraming met personen neerwaarts bijgesteld en de uitstroomraming met personen opwaarts bijgesteld. De financiële meevaller is dan ook grotendeels toe te schrijven aan de instroombijstelling. De consequenties voor de meerjarenraming worden nog onderzocht. Eén van de oorzaken van de instroomdaling is de toename van het gebruik van verlenging van de wachttijd door de werkgever. Dit kan betekenen dat in 2004 en 2005 een inhaaleffect plaatsvindt dat de instroomdaling van 2003 deels teniet doet. Voorts is mogelijk sprake van een (tijdelijk) conjunctureel effect op ziekteverzuim en de daarmee gerelateerde WAO. Het kabinet zal in de Voorjaarsnota 2004 uitsluitsel geven over de mate waarin de WAO-raming voor 2004 bijgesteld kan worden. Voor de latere jaren moet deze bijstelling overigens bezien worden in samenhang met de aankomende stelselherziening. 14. Wanneer kan de kamer de aangegeven analyse van de WAO-meevaller verwachten? Zie antwoord op vraag Wat zijn de precieze bedragen van de opwaartse en neerwaartse veranderingen in de uitgaven voor de REA? De volgende mutaties ten opzichte van de stand zoals opgenomen in de Begroting 2004, volgen uit de Oktobernota van het UWV: Mutaties op basis van oktobernota UWV 2003 tov SN Inkoop trajecten Subsidies aan werkgevers Overig 2 totaal mutaties 21 De mutaties in het Reïntegratiefonds bevatten zowel de premiegefinancierde bijdragen als begrotingsgefinancierde bijdrage uit de Wajong. Er komt 19,5 miljoen voor rekening van de premiefondsen (zie tabel 1 Najaarsbrief) en 1,5 miljoen voor rekening van de Wajong. De uitgaven aan trajecten inclusief scholing zijn 30 miljoen hoger dan geraamd. Het naijleffect van verstrekte subsidies aan werkgevers voor plaatsingsbudgetten en pakket op maat is 11 miljoen lager dan geraamd. 16. Kan de Regering aangeven wat de oorzaken zijn van de hogere afrekening van de in 2001 en 2002 aangegane verplichtingen? Gestarte trajecten in 2001 of 2002 leiden tot het aangaan van financiële verplichtingen in latere jaren. Alleen die verplichtingen waarvoor een factuur is opgemaakt worden door het UWV in de balans van het Reintegratiefonds (Rf) opgenomen. De nog niet in de balans opgenomen verplichtingen (zonder factuur) schuiven door naar latere jaren (zie ook het Jaarverslag 2002 UWV, blz 50). Aangezien een traject 1 tot 2 jaar kan duren, kunnen gestarte trajecten in 2001 nog tot facturen leiden in jaar Een exacte raming van de nog binnen komende facturen voor trajecten is niet te maken. Uit de administraties van het UWV volgen de gerealiseerde uitgaven. 17. Wanneer verwacht de Regering de gegevens rondom het vertragingseffect op de WW aan de kamer te kunnen verschaffen, wat is de grootte van dit vertragingseffect en wat heeft het voor effect op de begroting van de komende jaren? Zie antwoord op vraag 9. 4

5 18. Hoe verklaart de Regering een hogere WW uitbetaling ten opzichte van de daling van het volume van de mensen in de WW? Een lager volume staat los van de gemiddelde hoogte van de WW-uitkering. Redenen voor het feit dat de gemiddelde uitkering hoger uitkomt dan is voorzien kunnen gelegen zijn in de volgende factoren: veranderingen in de verhouding tussen loongerelateerde uitkeringen en vervolg- en kortdurende uitkeringen, die qua hoogte verschillen; hoger dan verwachte daglonen van de WW, bijv. door een toename van het aantal hoger opgeleiden dat ontslagen wordt. 19. Kan al een inschatting gemaakt worden van de kans dat de huidige WAO-meevaller leidt tot tegenvallers in latere jaren? Wanneer komt de analyse daarover beschikbaar? Zie antwoord op vraag Hoe groot is naar verwachting het vertragingseffect in de WW-lasten? Wanneer ontstaat hierover meer duidelijkheid? Zie antwoord op vraag Kan de Regering duidelijkheid verschaffen over de systematiek die wordt gebruikt waardoor er een kasoverschot ontstaat bij het FWI? Zie het antwoord op vraag Verwacht de regering dat de stijging van het volume van de AKW/TOG zich in de toekomst voortzet? In het volume van telkinderen voor AKW/TOG wordt tot en met 2006 een lichte stijging verwacht. Vanaf het jaar 2007 wordt er een lichte daling in het aantal telkinderen verwacht. Het aantal gezinnen blijft in de periode 2004 tot en met 2007 groeien. 23. Hoeveel aanvragen zijn er nu gedaan en gehonoreerd voor het regulier maken van I/D-banen? Tot en met 5 december zijn er in totaal aanvragen voor de stimuleringsregeling gedaan. Over deze aanvragen zijn inmiddels beschikkingen toegewezen aanvragen zijn nog in behandeling. 24. Kan de Regering duidelijkheid verschaffen over de reden van de daling van 16 miljoen voor de anticumulatiebaten? De raming wordt neerwaarts bijgesteld met 16,2 miljoen (van 155,7 miljoen naar 139,5 miljoen). De oorzaak hiervan is de stabilisering van de volumes bij de anticumulatiebaten WSW met WAO en WAZ, terwijl in de ramingen een stijging was voorzien. 5

6 25. Kan de regering aangeven welke artikelen bij de post diverse ontvangsten behoren en om welke mutaties het gaat? In onderstaande tabel is de betreffende post uitgesplitst: Uitsplitsing diverse ontvangsten ( - is hogere ontvangsten) Artikel 8 WIK -1,3 Artikel 9 AKW -7,5 Artikel 13 Arbo -0,7 Artikel 17 Suwi 7,5 6