Informatie groep 4, schooljaar Groepsleerkrachten Groep 4a: Fieneke Almekinders en Jolanda Verbiest Groep 4b: Ad van Peer

Transcriptie

1 Informatie groep 4, schooljaar Groepsleerkrachten Groep 4a: Fieneke Almekinders en Jolanda Verbiest Groep 4b: Ad van Peer De klassenouders Groep 4a: Romy van de Noort, moeder van Thomas Groep 4b: Monique Boden, moeder van Niek Rekenen Vanaf het schooljaar werken we op de Borghoek met de methode Wereld in getallen. De methode kent een zorgvuldige opbouw van de leerlijnen. De leerlijnen zijn opgebouwd volgens een beproefde dakpanconstructie: 1. Oriëntatie 2. Begripsvorming 3. Oefenen 4. Automatiseren Elk onderwerp wordt eerst tijdens de instructie behandeld, net zo vaak als voor oriëntatie en begripsvorming nodig is. Daarna komt het onderwerp terug bij het zelfstandig oefenen en wordt het uiteindelijk door de kinderen ingeoefend en toegepast. Niet ieder kind leert even gemakkelijk en snel. De methode houdt daar rekening mee. Eerst krijgen alle kinderen centrale instructie met behulp van het lesboek. Daarnaast is voor de zwakkere rekenaars in elke les een verlengde instructie uitgewerkt. Deze rekenaars werken dan in een kleine instructiegroep in het zgn. bijwerkboek. Vervolgens oefent ieder kind zelfstandig in de weektaak op zijn of haar niveau. In die weektaak staan oefeningen op drie niveaus: minimum-basis-plusniveau. Dit komt dus overeen met de werkwijze van Veilig Leren Lezen (ster-maan-zonkinderen). Kinderen kunnen echter gemakkelijk doorschuiven van het ene naar het volgende niveau. Elke les is op dezelfde manier opgebouwd: de eerste helft van de les is bestemd voor instructie en de tweede helft werken de kinderen zelfstandig. Het aantal boeken is beperkt en overzichtelijk. Wereld in getallen heeft veel aandacht voor het automatiseren, waarbij de kinderen op verschillende manieren oefenen: mondeling, schriftelijk, op de computer en in spelvorm. Met tempotoetsen brengen we het automatiseringsniveau van de kinderen in beeld. Alle opgaven voor zelfstandig werken zijn ondergebracht in een weektaak. Ieder kind zorgt er voor dat de eigen weektaak wordt afgerond door daar dagelijks aan te werken. In de weektaak komt alleen reeds behandelde stof aan de orde. Zo leren de kinderen om zelf problemen op te lossen en hun werk te plannen. Een vast onderdeel van de weektaak zijn de opdrachten op de computer. Vanuit de weektaak wordt ernaar verwezen. 1

2 In elk leerjaar en elk blok wordt nauwkeurig aangegeven wat de kinderen minimaal moeten beheersen willen ze veranwoord de volgende stap in het leerproces kunnen zetten. Door middel van toetsen op niveau wordt de voortgang bewaakt. De methode wil kinderen flexibiliteit in rekenen bijbrengen en ze dus, min of meer, vrijlaten in de manier waarop ze sommen oplossen. Een som als kan op verschillende manieren worden opgelost. Voor zwakke rekenaars, die problemen hebben met deze flexibiliteit, wordt één oplossingsmanier aangeboden. In dit geval de strategie van het eerste getal heelhouden ( ) Wereld in getallen biedt stof voor 36 lesweken, opgedeeld in 8 blokken van vier of vijf weken. In een schooljaar van 40 weken is er dus een marge van vier weken. In dit schooljaar zijn er zelfs 42 weken, dus is de marge iets groter. Elk blok wordt afgerond met een toets. De toets geeft aan welke onderdelen ieder kind goed beheerst en welke onderdelen het kind nog extra moet oefenen. De week na de toets is speciaal bedoeld voor herhaling en verrijking. Leerstofoverzicht van groep 4: In groep 4 komen onder meer de volgende rekenonderdelen aan de orde: De telrij tm. 100 tellen met sprongen van 10, 5 en 1 De opbouw van de getallen tm. 100 in tientallen en lossen De schrijfwijze van de getallen tm. 100 Getallen plaatsen tussen tientallen Automatiseren van optellen, aftrekken en splitsen tm. 10 Optellen en aftrekken tussen tm. 20 en later tm. 100 Optellen en aftrekken over het tiental Optellen en aftrekken met tientallen De tafels van 10, 5, 2 en 3 en later 4 en 6. Voorbereiding van het delen. Rekenen met geld: gepast betalen en teruggeven Klokkijken: hele en halve uren analoog en digitaal. Introductie van het kwartier. Maandkalender en jaarkalender. Introductie van standaardmaten meter en centimeter Introductie van de standaardmaat kilogram Introductie van de standaardmaat liter Inhoud (van een doos bv.) kunnen bepalen Verkenning van het begrip oppervlakte Bouwen met blokken spiegelen plattegronden hoogtegetallen Tangrampuzzels Taal We werken aan de Nederlandse taal met de methode Taalactief. Deze methode is bedoeld voor de onderdelen: a. Taal b. Spelling c. Woordenschat Er zijn tien thema s per jaar. Aan elk thema wordt drie weken gewerkt. Als afsluiting volgt een (taal)toets. Na twee thema s is er een parkeerweek. Hierin kunnen minder gescoorde onderdelen nog eens extra worden geoefend. 2

3 De thema s zijn: Ruimte Tijd Natuur -Techniek Communicatie Samenleving Kunst - Cultuur Gezondheid Milieu Omgeving Redzaamheid Verkeer Transport THEMA: Wonen Veranderen Het weer Schrijven Mijn leven Geloven Eten Water Winkelen Bewegen IN DE KLAS: Naast de taalvaardigheden, oefenen we ook de spellingvaardigheden. Elk thema begint met een viertal basislessen. In deze lessen worden de spellingproblemen van de komende week geïntroduceerd en er wordt mee geoefend. De geïntroduceerde woorden krijgen de kinderen op een blaadje mee naar huis. Zij kunnen de woorden extra thuis oefenen. Op het eind van de tweede week volgt een signaaldictee. Het thema wordt afgesloten met een controledictee. Het controledictee wordt afgenomen in de derde week. Hierin krijgen de kinderen eerst korte zinnetjes met daarin eerder aan de orde geweest zijnde woorden. Het tweede deel van het controledictee is wederom een woorddictee: het zijn nu andere woorden dan bij het signaaldictee, maar wel met vergelijkbare spellingproblemen. Voor het oefenen van de spellingvaardigheid neemt de computer een centrale plaats in. Voorbeelden van categorieën: In het eerste blok gaat het om klankzuivere woorden met twee medeklinkers aan het begin (klas) en aan het eind (tent). In het laatste blok gaat het om woorden met open lettergreep in het midden (jager). Woordenschat In groep 4 worden er m.b.v. de woordklapper veel nieuwe woorden aangeboden en ingeoefend. In veel gevallen heeft de woordklapper plaats gemaakt voor een digitale afbeelding. Per jaar worden 750 nieuwe themawoorden aangeboden en geoefend. Dit gebeurt in thema s in 6 lessen. Er zijn dus 2 lessen per week. Per thema worden dus 75 woorden aangeboden. Van deze 75 woorden komen er 25 uit het onderdeel taal. De andere 50 komen aan bod in het werkboek of het computerprogramma. Technisch lezen Bij lezen dient een onderscheid te worden gemaakt in: a. Technisch lezen b. Begrijpend lezen Met ingang van het schooljaar werken wij met de methode Estafette. In navolging van de methode Veilig Leren Lezen, werkt deze methode middels de aanpak van ster-maan-zon lezers. Estafette gebruikt hiervoor de benaming van 3

4 Aanpak 1 2 of 3. De goede (zonkinderen) lezen relatief vrij. De maan en ster-lezers krijgen intensievere instructie en meer oefentijd. De maan-lezers (In de methode Estafette Aanpak 2 ) krijgen weer iets meer tijd voor zelfstandig lezen dan de sterlezers (In de methode Estafette Aanpak 1 leerlingen genoemd). Laatstgenoemden lezen en oefenen dus altijd onder begeleiding van de leerkracht. Gedurende het schooljaar zijn er 4 periodes aangemerkt waarin we werken met de methode Estafette. In elke periode, de tijdsduur is steeds 8-9 weken, komen er 24 lessen aan de orde. Per week zijn dit steeds 3 lessen + 1 toepassingsles. De leesperiodes voor dit schooljaar zijn: a. Week 1 tm. 9 (inclusief kinderboekenweek) b. Week 10 tm. 18 c. Week 24 tm. 31 d. Week 33 tm. 40 De niet genoemde weken zijn toepassingsweken. Deze weken zijn bedoeld om het geleerde toe te passen, maar ook om de kinderen vooral plezier in het lezen te laten hebben. Boekpromotie en voorlezen (ook voor elkaar) zijn hierin erg belangrijk. Er is dit jaar een lange blanco periode tussen week 18 en week 24. Deze periode wordt gebruikt voor de CITO Leestoets, een nieuwe indeling en extra leesopdrachten. Dit kunnen ook begrijpend leesopdrachten zijn. Op het eind van het vorige schooljaar is de leesvaardigheid van de kinderen vastgesteld (door leerkrachten groep 3 + r.t-ers). Bij het begin van het nieuwe schooljaar is dus bekend wie volgens welke aanpak moet gaan werken. Tussentijdse leestoetsen, zowel van de methode als van CITO, in januari/februari bepalen de vorderingen van de kinderen en de te kiezen aanpak voor de periode E4 (Dit is de tweede helft van het schooljaar) Net als in groep 3 maken we gebruik van de Leerkracht-assistent. Net als in groep 3 kan de leerkracht van groep 4 gebruik maken van leesmateriaal voor het digitale schoolbord. Begrijpend lezen Het begrijpend lezen komt aan de orde in de methode Estafette en de methode Nieuwsbegrip. Om de kinderen specifiek voor te bereiden op de CITO Toetsing, maken we gebruik van het CITO hulpboek. In 24 lessen maken de kinderen kennis met de wijze waarop CITO het begrijpend lezen toetst. Te denken valt bijvoorbeeld aan: zoek de beginzin van een verhaal, welk woord past het best in de tekst e.d. hand. Schrijven Voor schrijven maken gebruik van de methode Zwart op Wit. De methode streeft er naar dat kinderen langdurig een tekst kan schrijven in een goed leesbaar handschrift, zonder pijn- of vermoeidheidsverschijnselen. Dit laatste aspect houdt in dat de methode veel aandacht heeft voor de zithouding van de leerling, alsmede de juiste pengreep en papierligging. Op de klassikale poster zijn deze aspecten zichtbaar gemaakt voor de kinderen. Deze pictogrammen vinden de kinderen ook steeds terug in hun schrijfschrift. De kinderen leren in groep 4 de hoofdletters, de kleine letter q en 4

5 nog enkele bijzondere tekens schrijven. Er zijn 2-3 schrijflessen per week en na de herfstvakantie gaan de kinderen met vulpen schrijven. Wereldoriëntatie Dit bestaat uit de onderdelen: a. Aardrijkskunde: Geobas b. Geschiedenis: Bij de tijd c. Biologie: Natuurlijk In 1 week behandelen we één vakgebied, dus de ene hele week geschiedenis en de andere week aardrijkskunde en dan weer biologie. Een thema bestaat meestal uit twee lessen per week. Wij kijken naar Huisje, boompje, beestje aansluitend het programma. Techniek Techniek vindt 8 keer op een woensdagochtend in de aula plaats. De tijd is voor groep 4b van uur. De dagen waarop de technieklessen zijn, worden in de klas opgehangen. Mocht u graag komen helpen, om bv. een groepje te begeleiden, dan kunt u zich aanmelden op deze lijst. Verkeer De methode Klaar over.. gaat uit van kinderen die aan het verkeer deelnemen als voetganger, fietser en passagier op bromfiets, in de auto en in het openbaar vervoer. Kleuters komen op een andere manier in aanraking met verkeer dan kinderen van groep 8. Leerlingen van groep 4 nemen steeds meer als fietser deel aan het verkeer. Daarom worden de veiligheidsaspecten van het fietsen grondig behandeld. Bij sommige lessen zijn foto s toegevoegd uit hun eigen omgeving, dit om de herkenbaarheid te vergroten. Een les begint met een stukje introductie van het thema, gevolgd door instructie (begrippen, verkeersregels, afspraken e.d.). Hierna volgt verwerking in het werkboek. Een kopieerblad, dat kinderen mee naar huis mogen nemen, bevat ook informatie voor de ouders. Hierdoor bent u precies op de hoogte van hetgeen op school is behandeld. Er zijn 17 lessen per schooljaar en 3 toetsen per jaar. Handvaardigheid, tekenen en muziek Een keer per week is er handenarbeid en tekenen. Hiervoor maken we o.a. gebruik van de methode Uit de kunst en ideetjes uit bijv. Kinderhanden. Buiten deze methode om zijn er extra opdrachten voor Sinterklaas, Kerstmis, moeder- en vaderdag en we hebben de kerstcrea dag, voorafgaande aan het gebaar naar buiten. De les kan ook vaak een combinatie zijn van tekenen en handenarbeid. De kinderen krijgen een half uur muziek per week van een vakleerkracht: Dianne Proost. Dit schooljaar vinden de lessen plaats op maandagmiddag. Gymnastiek De kinderen hebben twee keer per week gymles. Meestal is er de ene keer een spelles en wordt het andere moment gevuld met toestellen. De toestelles kent een werkwijze van 3 vakken. In vak 1 wordt vaak iets nieuws aangeleerd, onder toezicht van de leerkracht. In vak 2 kunnen de kinderen zelfstandig een reeds bekende 5

6 techniek herhalen of verder inoefenen. In het derde vak spelen de kinderen zelfstandig een simpel spelletje. Na ongeveer minuten wisselen de kinderen van vak. In de les maken ze kennis met alle vakken en zijn ze dus gedurende de les vrij intensief bezig. Cumenu We laten de kinderen op gevarieerde wijze kennismaken met vormen van expressie, cultuur en theater. Daarvoor zullen we een enkele keer ergens naartoe moeten gaan of er komt iemand langs bij ons op school Project en schoolreis Dit jaar gaan wij op schoolreis naar het Arsenaal in Vlissingen. Het project wordt afgesloten met een klassenavond. Catechese Wij werken met de methode Trefwoord. Hiermee wordt elke ochtend een korte dagopening gedaan. Trefwoord laat kinderen op verschillende manieren (verhaal, liedjes, versje, gesprekje enz.) kennismaken met diverse aspecten van levensbeschouwing. Er wordt gebruik gemaakt van een kalender met plaatjes en verwijzingen naar het thema, dat in die periode centraal staat. Trefwoord kent meerdere periodes, waaraan een thema gekoppeld is. De kinderen mogen elke dag om de beurt de kalender afscheuren en mee naar huis nemen. In groep 4 kunnen de kinderen ook hun Eerste Communie doen. Dit wordt verder geregeld door de parochie. Sociaal emotionele ontwikkeling De methode Leefstijl leert kinderen opgroeien tot zelfstandige, sociaal vaardige en betrokken leerlingen. De hele school werkt steeds tegelijkertijd aan dezelfde thema s. Bij de thema s horen o.a. verhalen, een werkboekje, opdrachten en ook thuisopdrachten. Ouders kunnen dus de boekjes ook regelmatig thuis inzien. Er staan ook goede tips voor ouders in. Ook werken we met Energizers, dit zijn kleine spelletjes. Aan de thema s zijn de Leefregels gekoppeld. In de groepen worden de volgende Leefstijl thema s behandeld: Thema Leefstijl Leefregel De groep? Dat zijn wij! We zijn er voor elkaar Praten en luisteren Let op wat je zegt en doet Ken je dat gevoel? Je mag weten waar je aan toe bent Ik vertrouw op mij Ik mag er zijn Iedereen anders allemaal gelijk Samen zijn we verschillend Lekker gezond Leef gezond. Leerlingvolgsysteem In de loop van het jaar worden er regelmatig een CITO-toetsen afgenomen bij de kinderen. Dit is om, geheel methode onafhankelijk, de vorderingen/ontwikkeling van een kind gedurende zijn hele schoolperiode tot en met groep 8 te kunnen volgen, middels de bekende grafiekenlijnen op de computer. Cito scoort in A, B, C, D en E.Bij A hoor je tot de betere van Nederland, bij C tot de gemiddelde en bij E tot de zwakkere Voor de kinderen van groep 4 betekent dit dat zij de volgende toetsen krijgen: a. in januari en juni volgt een rekentoets 6

7 b. in januari en juni de spellingtoets c. in januari en juni de woordenschattoets d. in januari en juni voor begrijpend lezen e. in januari en juni de leestempotoets Adaptief onderwijs en aanpak In de hele school proberen wij adaptief te werken. Dit houdt in dat we de kinderen waarderen om wie ze zijn, ze zelfvertrouwen proberen mee te geven en ze zo zelfstandig mogelijk proberen te maken. We hopen dat de kinderen hierdoor graag naar school gaan. In de klas werken we regelmatig d.m.v. gespreide instructie, oftewel instructie op maat. Dit houdt in dat de betere leerlingen sneller aan de slag kunnen en de andere kinderen wat meer uitleg krijgen. De zwakste kinderen worden geholpen aan de instructietafel, tijdens de vakken rekenen, taal, spelling en lezen. Op het moment dat de leerkracht extra instructie aanbiedt worden de andere kinderen geacht om zelfstandig te werken. Dit houdt in dat zijzelf aan het werk zijn en zelf hun problemen moeten proberen op te lossen (evt. met behulp van anderen) Op het whiteboard wordt de verplichte stof opgeschreven. Daaronder staat wat de extra opdrachten (evt. verrijkende) zijn. Verder werken we ook geregeld met de werkvorm samenwerkend leren. Dit houdt in dat de kinderen in tweetallen of groepjes werken, om o.a. het samenwerken te bevorderen, van elkaar te leren en met elkaar van mening te wisselen.in de klas hebben we ook een kieskast. Deze bestaat uit veel verschillende materialen (taal- en rekenkaarten, loco, varia, puzzels, gezelschapsspelletjes, dammen enz.). De leerkrachten hebben een IPAD. De kinderen werken elke week een aantal keer op de IPAD. Er worden verschillende spellen op niveau aangeboden om extra te oefenen. Inloopmoment Groep 4 kent een inloopmoment op de ochtenden. Dit is in feite een voortzetting van hetgeen de kinderen gewend zijn in groep 1-2 en 3. Vanaf 8.15 uur zijn de kinderen welkom in de klas. Na de kerstvakantie vervalt de inloop voor groep 4. Communicatie We werken sinds vorig schooljaar met het communicatieprogramma Safeschool. Langs deze weg zullen wij u regelmatig berichten over diverse zaken die zich in de klas afspelen. Ook afspraken over uitstapjes en andere bijzonderheden zullen wij u via Safeschool laten weten 7