STICHTING PENSIOENFONDS VOOR FYSIOTHERAPEUTEN JAARVERSLAG 2012

Transcriptie

1 STICHTING PENSIOENFONDS VOOR FYSIOTHERAPEUTEN JAARVERSLAG 2012

2 Postbus LM Tilburg Telefoon: Internetsite:

3 INHOUDSOPGAVE Pagina A Voorwoord 4 B Kerncijfers 6 C Karakteristieken van het pensioenfonds 9 D Verslag van het intern toezicht en van het verantwoordingsorgaan 22 E Bestuursverslag 28 Financiële informatie 29 Ontwikkelingen in Pensioenparagraaf 39 Beleggingenparagraaf 44 Financiële paragraaf 52 Risicoparagraaf 56 Toekomstparagraaf 58 JAARREKENING 1 Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht Toelichting behorende bij de jaarrekening 64 5 Toelichting op de balans per 31 december Toelichting op de staat van baten en lasten over OVERIGE GEGEVENS 1 Resultaat verdeling 90 2 Actuariële verklaring 91 3 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 93 BIJLAGEN 1 Verloopstaat deelnemers 96 2 Begripsomschrijvingen 99 3

4 A VOORWOORD 4

5 VOORWOORD Terugkijkend op het afgelopen jaar kunnen we vaststellen dat de rendementen goed zijn geweest. We zagen dat het herstel van de financiële positie van het fonds zich nagenoeg conform het herstelplan heeft voortgezet was echter ook het jaar waarin het herstel van de dekkingsgraad vanuit diverse invalshoeken sterk de aandacht heeft gekregen. Het bestuur heeft afgelopen jaar uitgebreid contact gehad met De Nederlandsche Bank over de wijze waarop het bestuur bij tegenvallende resultaten uit herstel denkt te komen. De gelijke belangenafweging van alle belanghebbenden stond hierin centraal. Inmiddels heeft het fonds, onder zwaar protest, het besluit moeten nemen de bestaande noodmaatregel uit de beleidsstukken te verwijderen was ook het jaar waarin het bestuur kritische geluiden ontving over de premiehoogte en keuze voor de BasisPlusregeling. Het bestuur is in het verslagjaar op verschillende manieren het gesprek aangegaan met deelnemers en zal zich ook dit jaar hiervoor in blijven spannen. Het bestuur is overtuigd van het belang van een goede pensioenregeling voor haar deelnemers en hoopt ook de bezwaarmakers hiervan te kunnen overtuigen. Uiteraard met alle begrip voor de huidige economische en arbeidssituatie waarin fysiotherapeuten nu verkeren wordt weer een druk jaar voor het bestuur. Er wordt continu gewerkt aan de vergroting van deskundigheid, ook met het oog op de bestuurswisselingen in het afgelopen jaar en de wisselingen die het komende jaar plaatsvinden. De overdracht van het voorzitterschap zal een nieuwe periode inluiden. Een periode waarin de komende wetswijzigingen en de toegenomen regeldruk een zware wissel gaan trekken op het bestuur wordt ook het jaar waarin het bestuur, samen met Deelnemersvereniging Pensioenfonds Fysiotherapeuten (DPF) en de deelnemersraad eerste stappen zet in de aanpassing van de pensioenregeling aan het nieuwe toetsingskader om houdbaarheid en toekomstbestendigheid van de regeling te borgen en te vergroten. Hierbij komen onder andere de keuze van een nominaal of reëel contract en de keuze voor een hogere pensioenleeftijd aan bod. Het bestuur streeft samen met DPF ernaar eind 2013 de basiskeuze te kunnen maken en aan de deelnemers voor te kunnen leggen. Op die manier is het bestuur klaar voor een aanpassing van de regeling gedurende 2014 en invoering ervan in Natuurlijk nemen we u het komend jaar weer mee in deze discussies door middel van onze website en de pensioenkrant. Namens het bestuur, Bert van Kuijck voorzitter 5

6 B KERNCIJFERS 6

7 KERNCIJFERS Deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Deelnemers , , , , ,3 Premievrijen wegens beroepsarbeidsongeschiktheid 319 1, , , , ,4 Gewezen deelnemers , , , , ,1 Ouderdomspensioen , , , , ,8 Nabestaandenpensioen 568 1, , , , ,7 Wezenpensioen 176 0, , , , , , , , , ,0 Premies, saldo waardeoverdrachten, pensioenuitkeringen en uitvoeringskosten (x 1.000) Vastgestelde premies Saldo waardeoverdrachten Pensioenuitkeringen Uitvoeringskosten Technische voorziening, fondsvermogen, belegd vermogen (x 1.000) en dekkingsgraad in % Technische voorziening - voor risico pensioenfonds Fondsvermogen Beleggingen - voor risico pensioenfonds Liquide middelen Saldo overige activa en passiva Totaal belegd vermogen Aanwezige dekkingsgraad 98,8 97,1 109,0 117,8 94,0 Vereiste dekkingsgraad 119,7 120,7 124,5 128,5 126,9 Minimaal vereiste dekkingsgraad 104,4 104,4 104,4 104,1 105,0 Vanaf 2009 is de onvoorwaardelijke toeslag 2,0%, daarvoor was dit 2,5%. 7

8 Verdeling beleggingsportefeuille (x 1.000) % % % % % Vastgoed beleggingen , , , , ,4 Aandelen , , , , ,0 Vastrentende waarden , , , , ,2 Derivaten , , Overige beleggingen , , , , ,9 Totaal beleggingen debet , , , , ,5 Derivaten in passiva , , , , , , , , ,0 Beleggingsopbrengsten en kosten vermogensbeheer (x 1.000) Directe beleggingsopbrengsten Indirecte beleggingsopbrengsten Kosten vermogensbeheer De kosten vermogensbeheer zijn vanaf 2010 hoger vanwege de betaling van performance fees. Beleggingsrendement (in procenten) Direct en indirect 12,80 5,91 6,50 11,70-13,80 Kosten vermogensbeheer -0,29-0,34-0,36-0,20-0,18 Totaal 12,51 5,57 6,14 11,50-13,98 Welvaartsvastheidsbescherming (In procenten) Welvaartsvastheidsbescherming 1,92 1,86 2,40 2,86 2,28 Toeslagverlening (In procenten) Verhoging 2,00 2,00 2,00 3,00 3,00 een toelichting op dit percentage vindt u op blz. 41 8

9 C KARAKTERISTIEKEN VAN HET PENSIOENFONDS 9

10 KARAKTERISTIEKEN VAN HET PENSIOENFONDS Profiel, statutair gevestigd te Amersfoort, is opgericht op 9 oktober De stichting voert vanaf 1 april 1978 de pensioenregeling uit. De laatste statutenwijziging dateert van 28 maart De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer Het fonds is een beroepspensioenfonds en is aangesloten bij koepelorganisatie de Unie van Beroepspensioenfondsen (UvB). De stichting heeft tot doel uitvoering te geven aan het pensioenreglement. De stichting voert de pensioenregeling uit die op verzoek van de beroepspensioenvereniging "Deelnemersvereniging Pensioenfonds Fysiotherapeuten (DPF)" door de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is verplichtgesteld voor alle in Nederland in de vrije sector werkzame fysiotherapeuten. Het pensioenfonds ontwikkelt uitsluitend activiteiten die het in staat stellen zijn opdracht - De financiële gevolgen van overlijden, pensionering of beroepsarbeidsongeschiktheid, op basis van solidariteit en collectiviteit van (gewezen)deelnemers en pensioengerechtigden - zo goed mogelijk te verzorgen en uit te voeren. Deze opdracht is verleend door de beroepspensioenvereniging "Deelnemersvereniging Pensioenfonds Fysiotherapeuten" die op 1 januari 2007 is gestart met haar werkzaamheden als wettelijke opvolger van het KNGF op het pensioendossier. Het pensioenfonds ontwikkelt géén activiteiten die niet behoren tot de kerntaken van een pensioenfonds en heeft dus geen nevenactiviteiten. Organisatie van het pensioenfonds Verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden In het vervolg van dit hoofdstuk beschrijven wij de huidige organisatie van het fonds. In het hoofdstuk Personalia op pagina 17 is een overzicht opgenomen van de personele invulling daarvan. 10

11 Verantwoordingsorgaan Bestuur Dagelijks Bestuur Intern Toezicht SDB Deelnemersraad Certificerend accountant KPMG Certificerend actuaris Towers Watson Commissie van Geschillen Compliance Officer NCI T O E Z I C H T A D V I S E R E N D Adviserend actuaris Towers Watson Adviserend accountant Euser Business Advise Externe beleggingsadviseur F. Mahieu Externe communicatieadviseur J. Baas Juridisch adviseur Houthoff Buruma Commissie Beoordeling Beroepsarbeidsongeschiktheid Beleggingsadviescommissie Communicatiecommissie Commissie Pension Fund Governance Commissie Opvolging Werkgroepen Pensioenbeheer en administratie: Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. (SAPB) Vermogensbeheer: - Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. (SAVB) - Syntrus Achmea Fiduciair Portefeuille Management - Grontmij Capital Consultants B.V. (GCC) Bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het beheer van het pensioenfonds en het uitvoeren van de pensioenregeling, waaronder het doen van pensioenuitkeringen aan pensioengerechtigden. Onderdeel van deze verantwoordelijkheid is het uitvoeren van interne controlemaatregelen gericht op de juiste en volledige registratie van de gegevens van het fonds. Het bestuur heeft, krachtens de statuten en reglementen, bevoegdheden tot het verrichten van betalingen en het aangaan van contractuele verplichtingen met derden. Het bestuur van het fonds heeft de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed aan uitvoeringsorganisaties. Deze werkzaamheden betreffen pensioenadministratie, bestuursondersteuning, financiële administratie en vermogensbeheer. Het bestuur is en blijft verantwoordelijk voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken conform de eisen van de Wet verplichte beroepspensioenregeling (Wvb). 11

12 Het bestuur heeft acht zetels. In verband met het volgens het rooster van aftreden per 31 december 2011 aftreden van de heer Munten en mevrouw Wimmers-Van Gelder en de keuze van de heer Mertens om zijn positie van aspirant bestuurslid ter beschikking te stellen zijn er aan het einde van het verslagjaar twee vacatures. De commissie opvolging, verantwoordelijk voor werving van bestuurskandidaten, heeft in het verslagjaar twee nieuwe bestuurskandidaten voorgesteld. Sinds medio 2012 zijn deze kandidaten zich als aspirant bestuurslid gaan voorbereiden op een bestuursfunctie. Bestuursleden zijn (gewezen)deelnemers, die aanspraken hebben op ouderdomspensioen van Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten, of gepensioneerde deelnemers in de pensioenregeling. De leden van het bestuur treden om de zes jaar af en kunnen zich herkiesbaar stellen. Dagelijks bestuur Het dagelijks bestuur van het fonds wordt gevormd door de voorzitter en de secretaris. Zij worden ondersteund door een adviseur van de uitvoeringsorganisatie. Binnen de kaders van het daartoe vastgestelde reglement voor het dagelijks bestuur worden operationele besluiten genomen of voorbereid voor besluitvorming door het bestuur. Het dagelijks bestuur brengt van zijn activiteiten verslag uit aan het bestuur. Deelnemersvereniging DPF Om het draagvlak van de verplichtgestelde pensioenregeling, zoals vastgelegd in de Wvb te kunnen toetsen is in 2006 de beroepspensioenvereniging opgericht onder de naam "Deelnemersvereniging Pensioenfonds Fysiotherapeuten" (DPF). De deelnemersvereniging bepaalt de inhoud van de regeling, heeft inspraak bij de benoeming van onder meer de bestuursleden en heeft een adviserende rol bij reglementswijzigingen (statutair vastgelegd). Het bestuur van het fonds overlegt minimaal eenmaal per jaar met het bestuur van de deelnemersvereniging. Verantwoordingsorgaan Het bestuur legt jaarlijks aan het verantwoordingsorgaan verantwoording af over het gevoerde beleid. In dat orgaan zijn de actieve deelnemers en de pensioengerechtigden vertegenwoordigd. Het bestuur heeft de inrichting (onder meer samenstelling en stemverhouding) en de bevoegdheden van het verantwoordingsorgaan vastgelegd in het reglement van het verantwoordingsorgaan dat op de website van het pensioenfonds is gepubliceerd. Het verantwoordingsorgaan bestaat uit vijf leden die ter benoeming worden voorgedragen uit het midden van de deelnemersraad. Ten minste één van de leden van het verantwoordingsorgaan is een gepensioneerde. Jaarlijks beoordeelt het verantwoordingsorgaan de werkwijze, het beleid en de keuzes van het bestuur van het pensioenfonds. Het verantwoordingsorgaan geeft een schriftelijk en beargumenteerd oordeel over het handelen van het bestuur aan de hand van het jaarverslag, de jaarrekening en andere relevante informatie. Vervolgens geeft het bestuur van het pensioenfonds een schriftelijke en beargumenteerde reactie hierop. Zowel het oordeel van het verantwoordingsorgaan, als de reactie van het bestuur worden opgenomen in het jaarverslag van het pensioenfonds. Intern toezicht Het intern toezicht op het pensioenfonds wordt uitgevoerd door Stichting Dienstverlening Beroepspensioenfondsen (SDB). Deze oefent in het kader van Pension Fund Governance intern toezicht uit op de besturen van aangesloten beroepspensioenfondsen. De basis voor het intern toezicht is neergelegd in de Code Pension Fund Governance van Stichting van de Arbeid en wettelijk verankerd in de Wvb. Het intern toezicht wordt uitgevoerd door een externe visitatiecommissie. Deze visitatiecommissie, die bestaat uit drie leden, bezoekt jaarlijks het bestuur van het pensioenfonds. Het bestuur van het pensioenfonds is voor het laatst beoordeeld in maart

13 Het intern toezicht richt zich met name op het beoordelen van de beleids- en bestuursprocedures en -processen, op de checks and balances, de wijze waarop de uitvoering van de regeling wordt bestuurd en aangestuurd en op de wijze waarop wordt omgegaan met de risico's op de korte en langere termijn voor het pensioenfonds. Deelnemersraad Het pensioenfonds kent een adviesorgaan in de vorm van een deelnemersraad. Het bestuur vraagt de deelnemersraad om advies bij wijziging van het pensioenreglement. De deelnemersraad heeft verder de bevoegdheid om adviezen aan het bestuur uit te brengen over andere onderwerpen. De deelnemersraad telt dertig zetels en is samengesteld uit (gewezen)deelnemers en pensioengerechtigden. De deelnemersraad vergadert minimaal eenmaal per jaar samen met het bestuur. Vijfentwintig zetels zijn bestemd voor de leden van de Verenigingsraad van DPF. Drie zetels zijn bestemd voor invulling door en uit het bestuur van de deelnemersvereniging. De resterende twee zetels zijn bestemd voor niet-leden van de deelnemersvereniging. Aftredende leden van de deelnemersraad kunnen, aansluitend op hun zittingsperiode van maximaal 6 jaar, opnieuw worden voorgedragen en benoemd. Uitvoeringsorganisatie Het bestuur heeft met inachtneming van de Beleidsregel uitbesteding pensioenfondsen ervoor gekozen om de uitvoering van het pensioenbeheer, de beleidsvoorbereiding hiervoor, de ondersteuning van het bestuur, alsmede het vermogensbeheer uit te besteden. Het pensioenbeheer, inclusief pensioenadministratie, en de bestuursondersteuning zijn uitbesteed aan Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. te Tilburg (SAPB). Ook de fondsmanager wordt van deze organisatie ingehuurd. Het vermogensbeheer is uitbesteed aan Grontmij Capital Consultants B.V. (GCC) te De Bilt voor respectievelijk vastgoed en infrastructuur en aan Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. te De Meern (SAVB) voor de overige beleggingen. De vermogensadministratie is eveneens uitbesteed aan SAVB. GCC beschikte in 2012 over ISO 9001, ISO en ISO certificeringen. Dit zijn kwaliteitsmanagementsystemen waarbij periodiek door een onafhankelijke instantie wordt getoetst of kwaliteitsbeleid en bedrijfsprocessen van de organisatie en dienstverlening zijn gedocumenteerd, gecommuniceerd, bewaakt, gemeten en dat deze worden getoetst en zonodig aangepast. Zowel SAPB als SAVB zijn voor de uitvoering van de werkzaamheden van het pensioenfonds in het bezit van een ISAE3402 verklaring. De verklaringen zijn rapportages van de uitvoeringsorganisatie, gecontroleerd door haar accountant waarin wordt geconcludeerd dat de in de rapportage beschreven bedrijfsprocessen bestaan en functioneerden gedurende de verslagperiode. Het bestuur neemt kennis van deze rapportages waarin ook mogelijke verbeterpunten zijn opgenomen. Het pensioenfonds heeft afspraken over de uitbestede dienstverlening met alle uitvoeringsorganisaties in overeenkomsten en Service Level Agreements (SLA) vastgelegd. De afzonderlijke SLA's zijn zodanig ingericht dat het bestuur inzicht heeft in de wijze van inrichting en uitvoering van de uitbestede bedrijfsprocessen en de daarin door de uitvoeringsorganisatie verankerde maatregelen van interne controle en risicobeheersing inclusief maatregelen gericht op fraudepreventie. Handhaving van de getroffen maatregelen gericht op een beheerste en integere bedrijfsvoering vindt plaats via interne en/of externe audits bij de uitvoeringsorganisaties. Over de uitkomsten van deze audits wordt het bestuur geïnformeerd. Daarnaast heeft de certificerend accountant van de stichting toegang tot alle gegevens en informatie betreffende de aan de pensioen- en vermogensbeheerders uitbestede werkzaamheden. Commissies In 2012 kent het bestuur twee onafhankelijke externe commissies en vier interne commissies. De vier interne commissies zijn de Beleggingsadviescommissie, de Commissie Pension Fund Governance/Reglementen, de Communicatiecommissie en de Commissie Opvolging. 13

14 Externen in commissies worden benoemd voor een periode van vijf jaar. Herbenoeming is mogelijk. Naast deze commissies is een aantal werkgroepen actief waarin bestuursleden deelnemen. Commissies en werkgroepen hebben onder meer tot taak bestuursbesluiten voor te bereiden en genomen besluiten op verzoek van het bestuur uit te voeren. Zij kunnen ook toezien op de uitvoering van door het bestuur genomen besluiten. Het bestuur kan besluiten dat externe deskundigen en niet-bestuursleden deel uitmaken van een commissie of een werkgroep. Op basis van actualiteit wordt gewerkt met werkgroepen (tijdelijke aard) en voor langdurige aandachtsgebieden met commissies (permanent karakter). Externe commissies Het bestuur kent twee commissies die uitsluitend bestaan uit externe deskundigen, te weten de Commissie Beoordeling Beroepsarbeidsongeschiktheid en de Commissie van Geschillen. Commissie Beoordeling Beroepsarbeidsongeschiktheid Het pensioenfonds draagt zelf het risico van vrijstelling van premiebetaling bij algehele blijvende beroepsarbeidsongeschiktheid van deelnemers. Verzoeken tot premievrijstelling worden beoordeeld door de Commissie Beoordeling Beroepsarbeidsongeschiktheid. De beoordeling van de Commissie leidt tot een advies aan het bestuur over het wel of niet verlenen van premievrije pensioenopbouw. De Commissie heeft in het verslagjaar 32 aanvragen voor premievrije pensioenopbouw ontvangen. Samen met de lopende aanvragen heeft de Commissie 29 aanvragen voor premievrije pensioenopbouw behandeld, waaronder 2 herbeoordelingen. Voor 1 herbeoordeling is besloten tot een ongewijzigde voortzetting en voor de andere herbeoordeling is besloten de vrijstelling in te trekken. Er zijn geen aanvragen afgelegd omdat de deelnemer niet meer heeft gereageerd en 25 andere aanvragen zijn door het bestuur gehonoreerd. 4 verzoeken zijn afgewezen (inclusief de afgewezen herbeoordeling). In totaal zijn er per 31 december 2012 nog 12 aanvragen in behandeling. Commissie van Geschillen Het fonds kent naast een geschillenprocedure een klachtenprocedure. De procedures zijn ook via de website beschikbaar zodat het voor alle belanghebbenden eenvoudig te vinden is hoe en waar men een klacht of geschil kan indienen. Een belanghebbende kan bij een geschil met het pensioenfonds in beroep gaan bij de Commissie van Geschillen, conform de bepalingen in het pensioenreglement. Onder 'geschil' wordt verstaan een welomlijnd en voor beslissing vatbaar verschil van inzicht tussen het bestuur en een deelnemer of andere belanghebbende over een door het bestuur genomen besluit. De Commissie van Geschillen bestaat uit een jurist, een actuaris en een fysiotherapeut. Zo nodig kan de Commissie, per individueel geschil, een deskundige benoemen. Aan de Commissie is een griffier verbonden, die geen deel uitmaakt van de Commissie. De leden van de Commissie worden benoemd door het bestuur van het pensioenfonds. Met inachtneming van de bepalingen in de statuten, de reglementen en de betreffende geschillenprocedure is de Commissie bevoegd tot het doen van uitspraak in geschillen tussen het pensioenfonds en een bezwaarmaker. De Commissie oordeelt in volstrekte onafhankelijkheid. Er zijn in 2012 geen nieuwe geschillen aanhangig gemaakt bij de Commissie van Geschillen. Interne commissies Het pensioenfonds kende in het verslagjaar vier interne commissies. Deze commissies werken op basis van een reglement met daarin een vastgestelde taakopdracht. De commissies kunnen bestaan uit bestuursleden van het pensioenfonds en niet-bestuursleden en worden eventueel ondersteund door adviseurs o.a. van de uitvoeringsorganisaties. 14

15 Beleggingsadviescommissie Het bestuur heeft een beleggingsadviescommissie ingericht met als mandaat het namens het bestuur monitoren van de vermogensbeheerders, het voeren van een beleggingsbeleid ten opzichte van de strategische benchmark en het opstellen van het beleggingsplan. Daarnaast kan de commissie het bestuur gevraagd en ongevraagd advies geven over beleggingszaken. De commissie is samengesteld uit twee bestuursleden en drie niet-bestuursleden die allen deelnemen aan de pensioenregeling. De commissie wordt ondersteund door een onafhankelijke externe deskundige. De voorzitter van de beleggingsadviescommissie overlegt periodiek met het dagelijks bestuur en neemt deel aan de bestuursvergaderingen voor wat betreft het agendapunt beleggingen. De beleggingsadviescommissie is in het verslagjaar 25 keer bij elkaar gekomen. Communicatiecommissie Deze commissie is samengesteld uit twee leden van het bestuur. De commissie wordt ondersteund door een externe communicatieadviseur. De commissie heeft in opdracht van het bestuur een communicatieplan opgesteld, waarin onder andere opgenomen de doelstelling van de communicatie. De communicatiecommissie bewaakt de uitvoering van het communicatieplan en evalueert achteraf of de communicatie effectief is geweest. De commissieleden zijn het eerste aanspreekpunt voor communicatieonderwerpen. De communicatiecommissie is in het verslagjaar 10 keer bij elkaar gekomen. Commissie Pension Fund Governance / Reglementen Deze commissie is samengesteld uit drie leden van het bestuur. De commissie wordt ondersteund door een adviseur van de uitvoeringsorganisatie. De commissie treft voorbereidingen voor de invulling van wetsvoorschriften met betrekking tot zorgvuldig pensioenfondsbestuur. De commissie komt in de regel twee keer per jaar bijeen. In het verslagjaar is de commissie drie keer bij elkaar gekomen. Commissie Opvolging Deze commissie is samengesteld uit drie leden van het bestuur. De commissie treft voorbereidende werkzaamheden voor de invulling van vacatures. Daarnaast verricht de commissie voorbereidende werkzaamheden bij de voordracht tot herbenoeming van zittende bestuursleden. In het verslagjaar is de commissie drie keer bij elkaar gekomen. Werkgroepen De werkgroepen hebben, in tegenstelling tot de hierboven genoemde commissies, een tijdelijk karakter en voeren een door het bestuur geformuleerde opdracht uit. Naast bestuursleden maken eventueel (externe) adviseurs deel uit van de werkgroepen. Compliance officer Met ingang van 1 maart 2008 heeft het bestuur het Nederlandse Compliance Instituut (NCI) aangewezen als externe compliance officer. De compliance officer ziet toe op naleving van de gedragscode die jaarlijks door het bestuur wordt ondertekend. Vanaf 2008 worden op de website, in overleg met de compliance officer, alle relevante (neven-)functies van bestuursleden gepubliceerd. De compliance officer licht jaarlijks in het voorjaar zijn rapportage toe in het bestuur en overlegt waar nodig met de Commissie Pension Fund Governance/Reglementen. 15

16 Externe deskundigen Het bestuur laat zich bijstaan door externe adviseurs op actuarieel, juridisch, fiscaal, financieel en organisatorisch terrein. Het bestuur blijft evenwel te allen tijde eindverantwoordelijk voor alle activiteiten van het pensioenfonds. Voor de certificering heeft het fonds overeenkomsten met zowel een actuaris als een accountant. De certificerend actuaris rapporteert jaarlijks over de financiële positie van het fonds en geeft een actuariële verklaring af alsmede een verslag van zijn bevindingen en aanbevelingen aan het bestuur. De certificerend accountant controleert de jaarrekening en de verslagstaten ten behoeve van De Nederlandsche Bank en doet verslag van zijn werkzaamheden in de vorm van een controleverklaring en een verslag aan het bestuur. Hierin zijn opmerkingen en aanbevelingen omtrent de administratieve organisatie en interne controle van het fonds opgenomen. De adviserend actuaris - de heer R. Kruijff AAG- en adviserend accountant - de heer J. Euser RA - geven het bestuur advies rondom uiteenlopende onderwerpen, gerelateerd aan hun werkgebied. Volgens de wet dient er een scheiding te zijn tussen de organisaties van de certificerend actuaris en de adviserende actuaris. Indien een organisatie beschikt over een gedragscode die door DNB goedgekeurd is, mogen de certificerend en adviserend actuaris van dezelfde organisatie komen. Er moet echter altijd sprake zijn van twee verschillende personen. De actuaris van het fonds is werkzaam bij Towers Watson. Dit geldt voor zowel de certificerend actuaris - de heer R.T. Schilder AAG - als voor de adviserende actuaris - de heer heer R. Kruijff AAG -. De werkzaamheden worden goed gescheiden en het fondsbestuur is in het bezit van een heldere taakverdeling. Het werken met één kantoor is voor het fonds kostenbesparend. Towers Watson beschikt over een door DNB goedgekeurde gedragscode. Voor de accountant geeft de wet niet aan dat er sprake moet zijn van twee verschillende kantoren. Een accountant mag uiteraard niet zijn eigen werk controleren. De adviserend accountant van het fonds is zelfstandig gevestigd. De uitvoeringsorganisatie maakt het jaarverslag. De certificerend accountant - De heer W. Teeuwissen RA van KPMG - controleert de jaarrekening en beoordeelt de verenigbaarheid van het jaarverslag met de jaarrekening. 16

17 Personalia Bestuur Naam Woonplaats Benoemd per Aftredend per De heer L.J. van Kuijck (voorzitter) Roermond 27 maart december 2013 De heer C. Spaan (plv. voorzitter) Grootebroek 19 september december 2013 De heer R. van Pommeren (secretaris) Velp 3 september december 2014 De heer W.J.T. Sillen Sweikhuizen 13 oktober december 2016 Mevrouw M.P.G. Hofmans MSc Ravenstein 1 januari december 2017 Mevrouw Mr. T.P.J.A. van den Heuvel Utrecht 1 januari december 2016 De heer L. Mertens* Utrecht De heer B. van Haasen** Sittard De heer J.H. Sluis MSc** Harderwijk * op 18 juli 2012 heeft de heer Mertens zijn traject van aspirant bestuurslidmaatschap beëindigd. ** op 25 april 2012 zijn de heer Van Haasen en de heer Sluis benoemd tot aspirant bestuurslid. Dagelijks bestuur Naam De heer L.J. van Kuijck (voorzitter) De heer R. van Pommeren (secretaris) Bestuur Deelnemersvereniging Pensioenfonds Fysiotherapeuten Naam De heer J.J.H. Poen (voorzitter) Mevrouw E. Visser (penningmeester) Mevrouw E.J. Salton-Hoogeboom (secretaris) Woonplaats Laren Bodegraven Alphen a/d Rijn Verantwoordingsorgaan Naam Woonplaats Aftredend per* De heer F.A. van Dijk Grevenbicht 31 december 2013 De heer J.J.H. Poen Laren 31 december 2013 De heer A.W.J. Roerdink Medemblik 31 december 2017 Mevrouw E. Visser Bodegraven 31 december 2015 Mevrouw E.J. Salton-Hoogeboom Alphen a/d Rijn 31 december

18 Deelnemersraad Naam Woonplaats Aftredend per De heer W.J. Boonstra Wychen 1 januari 2016 De heer F.A. van Dijk Grevenbicht 1 januari 2019 De heer H.H.J.L. van Doorn * Den Haag 1 januari 2013 De heer D.J. Driesens Vlagtwedde 1 januari 2019 De heer M. van Engelen Pynacker 1 januari 2017 Mevrouw C.N.T.G. Fraats-Aardening Maastricht 1 januari 2019 De heer J. van Gerwen Echt 1 januari 2016 De heer B. van Haasen** Sittard 1 januari 2017 De heer P. Hobbelink Monnickendam 1 januari 2016 De heer F. Houvast Den Ham 1 januari 2019 De heer M. Lankhorst Hoofddorp 1 januari 2016 Mevrouw I. de Lijster Heythuysen 1 januari 2017 De heer J.S. Luider Beilen 1 januari 2019 Mevrouw J.C.M. Maas Nijmegen 1 januari 2017 De heer J.H.N.M. Meijs St. Michielsgestel 1 januari 2016 De heer K. Menkveld Zwolle 1 januari 2019 De heer L. Mertens**** Utrecht 1 januari 2017 De heer A.N.P. van Ockenburg* H.I. Ambacht 1 januari 2013 De heer H.J.M. Paauw Heino 1 januari 2019 De heer J.P.M. Pillen* IJsselstein 1 januari 2013 De heer J.J.H. Poen Laren 1 januari 2014 De heer F. Pothoven Rozendaal 1 januari 2016 De heer W.A. Roelofs* Arnhem 1 januari 2013 De heer A.W.J. Roerdink Medemblik 1 januari 2016 Mevrouw E.J. Salton-Hoogeboom Alphen a/d Rijn 1 januari 2017 De heer J.H. Sluis MSc*** Harderwijk 1 januari 2017 De heer J. Snijder Deventer 1 januari 2019 De heer H.A.C. Spit Apeldoorn 1 januari 2019 De heer H.S. Teunissen Capelle a/d IJssel 1 januari 2017 Mevrouw A.P.M.C. van der Valk Veghel 1 januari 2017 Mevrouw E. Visser Bodegraven 1 januari 2016 Mevrouw A. Vos Tilburg 1 januari 2019 De heer R. Willemsen* Oldenzaal 1 januari 2013 * op 1 januari 2013 is de benoemingstermijn van de heren Van Doorn, Ockenburg, Pillen, Roelofs en Willemsen beëindigd. ** per 19 september 2012 is de heer Van Haasen benoemd tot lid van de deelnemersraad. *** per 20 juni 2012 is de heer Sluis benoemd tot lid van de deelnemersraad. **** per 19 september 2012 heeft de heer Mertens zijn positie in de deelnemersraad ter beschikking gesteld. 18

19 Commissie Beoordeling Beroepsarbeidsongeschiktheid Naam Woonplaats Aftredend per Mevrouw Dr. I. van Ham, (arts) Nieuwegein 31 december 2013 De heer H.N.M. van Rhee, (fysiotherapeut) Oldenzaal 31 december 2016 Commissie van Geschillen Naam Woonplaats Aftredend per De heer Mr. A.L. Asscher, (advocaat) (voorzitter) Amsterdam 31 december 2014 Mevrouw Drs. M.C.M. Slabbers AAG, (actuaris) Den Haag 31 december 2014 De heer M.H. van Lijf, (fysiotherapeut) Utrecht 31 december 2016 Beleggingsadviescommissie Naam Woonplaats Aftredend per Mevrouw A.M. Wouters-Brongers, (voorzitter) Oisterwijk 1 april 2014 De heer R. van Pommeren, (bestuurslid) Velp 31 december 2014 De heer W.J.T. Sillen, (bestuurslid) Sweikhuizen 31 december 2016 De heer P.A.A. van de Ven Tilburg 31 december 2015 De heer J. Verschut Goudswaard 31 december 2015 Communicatiecommissie Naam Mevrouw Mr. T.P.J.A. van den Heuvel, (voorzitter) Mevrouw M.P.G. Hofmans MSc (bestuurslid) Commissie Pension Fund Governance/Reglementen Naam De heer C. Spaan, (voorzitter) De heer L.J. van Kuijck, (bestuurslid) Mevrouw Mr. T.P.J.A. van den Heuvel (bestuurslid) Commissie Opvolging Naam De heer R. van Pommeren, (voorzitter) De heer L.J. van Kuijck, (bestuurslid) Mevrouw M.P.G. Hofmans MSc, (bestuurslid) 19

20 Werkgroepen Naam Leden Opdracht Werkgroep Contract- en SLAevaluatie Bestuursleden De heer L.J. van Kuijck De heer R. van Pommeren De heer C. Spaan Niet-bestuursleden: De heer J. Euser Mevrouw A.M. Wouters-Brongers Het voeren van contractonderhandelingen en het voeren van evaluatiegesprekken over SLA s; resultaten worden ter definitieve goedkeuring voorgelegd aan het bestuur. Werkgroep Pensioenvoorziening Fysiotherapeuten Bestuursleden Mevrouw Mr. T.P.J.A. van den Heuvel (voorzitter) De heer L.J. van Kuijck Niet-bestuurslid J.J.H. Poen (deelnemersvereniging) Het deelnemen in een overlegplatform met een bestuursdelegatie van DPF en KNGF waarin van gedachten wordt gewisseld over alles wat de pensioensituatie van deelnemers raakt. Werkgroep Portefeuilleconstructie Bestuursleden: De heer R. van Pommeren De heer W.J.T. Sillen Niet-bestuursleden: Mevrouw A.M. Wouters-Brongers (voorzitter) De heer P.A.A. van de Ven De heer J. Verschut Het monitoren van de door het bestuur vastgestelde beleggingsportefeuille en het geven van (on-)gevraagde adviezen met betrekking tot de invulling daarvan Werkgroep Samenwerking Beroepspensioenfondsen Bestuurleden: De heer L.J. van Kuijck De heer C. Spaan Mevrouw Mr. T.P.J.A. van den Heuvel Uitwerken uitgangspunten tot verdere samenwerking tussen beroepspensioenfondsen. Werkgroep draagvlak Bestuursleden: De heer C. Spaan De heer W.J.T. Sillen Het inventariseren van de mogelijkheden ter vergroting van het draagvlak. Werkgroep Bestuurdersportaal Bestuurslid: W.J.T. Sillen Het verbeteren en verder professionaliseren van het bestuurdersportaal 20

21 Certificerend Accountant De heer W. Teeuwissen RA, KPMG Accountants N.V. te Utrecht Adviserend Accountant De heer J. Euser RA, namens Euser Business Advise te Vlissingen. Certificerend Actuaris De heer Drs. R.T. Schilder AAG, verbonden aan Towers Watson te Purmerend. Adviserend Actuaris De heer R. Kruijff AAG, namens Towers Watson te Apeldoorn. Juridisch adviseur Houthoff Buruma Coöperatief U.A.. te Amsterdam. Adviseur Beleggingsadviescommissie De heer F. Mahieu te Waalwijk. Communicatieadviseur De heer J. Baas, namens Baas Marketingcommunicatie B.V. te Abcoude Vermogensbeheerders Grontmij Capital Consultants B.V. te De Bilt. Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. te De Meern. Uitvoeringsorganisatie Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. te Tilburg. Compliance officer Nederlands Compliance Instituut te Capelle aan den IJssel (NCI). 21

22 D VERSLAG VAN HET INTERN TOEZICHT EN VAN HET VERANTWOORDINGSORGAAN 22

23 INTERN TOEZICHT EN VERANTWOORDINGSORGAAN Inleiding Het bestuur van het fonds besteedt conform de Wvb en de daarin opgenomen eisen voor goed pensioenfondsbestuur veel aandacht aan de opzet en inrichting van de organisatie, inclusief de interne beheersing. Reglementair is bepaald hoe het bestuur omgaat met de rol als bestuur en invulling geeft aan begrippen als goed bestuur, verantwoording en intern toezicht. Voor het intern toezicht is gekozen voor een visitatiecommissie. Deze externe commissie, welke wordt geleverd door Stichting Dienstverlening Beroepspensioenfondsen (SDB), beoordeelt jaarlijks de beleids- en bestuursprocedures en - processen, de checks and balances, de wijze waarop de uitvoering van de regeling wordt bestuurd en aangestuurd en de wijze waarop wordt omgegaan met de mogelijke risico's waaraan het pensioenfonds op de korte en langere termijn blootstaat. Tevens wordt een oordeel gevormd over de door het bestuur genomen maatregelen om in controle te blijven over deze processen. Vanaf 1 januari 2008 is het verantwoordingsorgaan (VO) actief. Het VO bestaat uit een vertegenwoordiging van actieve deelnemers en gepensioneerden. De samenstelling van het VO is zodanig dat zoveel mogelijk wordt samengewerkt met de Deelnemersvereniging Pensioenfonds Fysiotherapeuten teneinde overlapping te voorkomen. De verantwoording die het bestuur aflegt is onderdeel van de jaarverslagcyclus. Ook het formele overleg tussen bestuur en VO is daar onderdeel van. De opzet en inhoud van het jaarverslag zijn meer toegesneden op de verantwoordingswijze. In het jaarverslag wordt in dit hoofdstuk verslag gedaan van de bevindingen van het Intern Toezicht (IT) en het VO ten aanzien van het gevoerde beleid. Beoordeelde periode In 2013 heeft het intern toezicht het bestuur beoordeeld op zijn handelwijze in Het verantwoordingsorgaan heeft dit oordeel betrokken in zijn onderzoek naar het in 2012 gevoerde beleid. Het verantwoordingsorgaan heeft in overeenstemming met de geldende procedures voor 1 november 2013 zijn oordeel aan het bestuur gepresenteerd waarna het op de website is geplaatst. Een samenvatting van de bevindingen van het intern toezicht over 2012 en de reactie van het bestuur hierop zijn opgenomen in dit verslag. Tevens is het oordeel van het VO over verslagjaar 2012, welke zich mede baseert op deze verslagen en op het jaarwerk opgenomen in dit verslag. In dit hoofdstuk zijn opgenomen: - een samenvatting van de bevindingen en het oordeel van het intern toezicht over 2012; - een samenvatting van de reactie van het bestuur op de bevindingen en het oordeel van het intern toezicht over 2012; - een samenvatting van de bevindingen van het verantwoordingsorgaan over 2012; - een samenvatting van de reactie van het bestuur op de bevindingen van het verantwoordingsorgaan over

24 Intern toezicht Een samenvatting van de bevindingen van het intern toezicht over 2012 Het bestuur heeft gekozen voor een jaarlijks bezoek van de visitatiecommissie om zijn functioneren te laten beoordelen. De visitatiecommissie heeft het bestuur in maart 2013 over de volle breedte van het bestuurlijk domein kritisch bevraagd en geconstateerd dat het bestuur naar tevredenheid functioneert, een constante goede kwaliteit laat zien en 'in control' is. Het Intern Toezicht heeft het bestuur ook op enkele punten attent gemaakt die naar zijn mening nog wat meer aandacht zouden moeten krijgen. Het betreft onder andere de positie van de dienstverbanders, die een te groot aandeel hebben in het totale (ongewogen) deelnemersbestand, de onvoorwaardelijke indexatie, beleggen in direct vastgoed, uitbestedingsbeleid en enkele aspecten die het bestuurlijk functioneren betreffen, zoals werkdruk en evaluatie. Het oordeel van het intern toezicht over 2012 De Stichting Dienstverlening Beroepspensioenfondsen heeft een eenduidige beoordelingsstandaard vastgesteld. Het oordeel van het intern toezicht kan zijn: Goed, Voldoende, Matig of Onvoldoende. Het intern toezicht is in zijn algemeenheid van mening dat het functioneren van het bestuur Goed is en benadrukt daarbij zijn waardering voor de grote inzet van het bestuur. Vanuit de taak zoals beschreven op pagina 12 geeft het intern toezicht het volgende oordeel: a. Met inachtneming van het voorgaande vindt het intern toezicht dat de beleids- en bestuursprocedures en -processen en de checks and balances binnen het fonds Goed zijn. b. De wijze waarop het bestuur het fonds aanstuurt is volgens het intern toezicht Goed. c. De wijze waarop het bestuur omgaat met de risico's op de langere termijn is volgens het intern toezicht Goed. Een samenvatting van de reactie van het bestuur op de bevindingen van het intern toezicht over 2012 Algemeen Het bestuur heeft met voldoening kennis genomen van de rapportage. De gemaakte opmerking over de tijdsdruk en belasting van het bestuur wordt volmondig door het bestuur onderschreven. Naar mening van het bestuur zal deze druk ook de komende jaren onverminderd aanhouden, gezien onder meer de op handen zijnde wijzigingen in het pensioenstelsel. Bevindingen en Aanbevelingen Het bestuur herkent zich ook in de bevindingen en aanbevelingen van het de visitatiecommissie en zal voor zover mogelijk deze in 2013 oppakken en plannen ter verbetering opstellen, respectievelijk uitvoeren. De beoordeling: Het bestuur is verheugd dat haar functioneren door de visitatiecommissie wederom als " Goed" is beoordeeld. Tot slot wil het bestuur de visitatiecommissie danken voor de adequate en snelle uitvoering van het toezichtproces. Hierdoor kan het bestuur dit verslag tijdig meenemen bij de opstelling van het jaarwerk en kan het Verantwoordingsorgaan de rapportage meenemen in haar beoordeling. 24

25 Verantwoordingsorgaan Inleiding Het bestuur heeft de bestuursstructuur van het fonds in overeenstemming gebracht met de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur. Onderdeel hiervan was het opzetten van een verantwoordingsorgaan. Dit orgaan bestaat momenteel naast de drie bestuursleden van de Deelnemersvereniging Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten uit twee leden, die uit de verenigingsraad van de deelnemersvereniging zijn verkozen. Voorts heeft het bestuur een reglement voor dit orgaan vastgesteld op basis van de principes voor goed pensioenfondsbestuur. Hierbij zijn o.a. de minimale frequentie van het overleg met het bestuur, de te behandelen onderwerpen met betrekking tot het beleid en de verantwoording aan het verantwoordingsorgaan vastgesteld. Het verantwoordingsorgaan en een delegatie van het bestuur hebben op 6 mei 2013 overlegd over het verslagjaar Tijdens dit overleg heeft het verantwoordingsorgaan vragen voorgelegd aan het bestuur welke tijdens dat overleg door de bestuursdelegatie zijn beantwoord. Het verantwoordingsorgaan heeft onder andere kennis genomen van: - het oordeel van het Intern Toezicht over het jaar 2012 en de reactie van het bestuur daarop; - het jaarverslag over 2011 en het actuariële rapport van Towers Watson over 2011; - het concept jaarverslag over 2012; - de in 2012 geldende actuariële en bedrijfstechnische nota met daarbij de Verklaring beleggingsbeginselen; - een overzicht van beleidsonderwerpen die in 2012 aan de orde zijn geweest; - de risicoanalyse 2012; - het herstelplan met onderliggende documenten; - verslagen en onderliggende notities met betrekking tot beleggingsbeslissingen; - correspondentie met Autoriteit Financiële Markten; - het communicatiebeleidsplan, communicatiebegroting 2012, en evaluatierapportage communicatie Gedurende het beoordelingsproces is geen overleg geweest met accountant en/of andere deskundigen. Op basis van de gesprekken met het bestuur en de beoordeelde documenten is het verantwoordingsorgaan gekomen tot de navolgende bevindingen en aanbevelingen. Een samenvatting van de bevindingen over 2012 Algemene indruk Het Verantwoordingsorgaan heeft op basis van de beoordeelde documenten en een gesprek met bestuurders vastgesteld dat het bestuur zich in 2012 op een uitmuntende wijze van zijn taak heeft gekweten. De wijze waarop het bestuur van SPF uitvoering geeft aan de regeling krijgt de waardering van het Verantwoordingsorgaan. Het Verantwoordingsorgaan heeft zich bij de beoordeling van het in 2012 gevoerde beleid ook de vraag gesteld of en zo ja, op welke wijze, het bestuur gevolg heeft gegeven aan de aanbevelingen die het Verantwoordingsorgaan heeft gedaan. Die aanbevelingen werden separaat van het oordeel over 2011 uitgebracht. Het Verantwoordingsorgaan stelt vast dat het Bestuur de aanbevelingen in algemene zin ter harte heeft genomen en daarop acties heeft ondernomen. 25

26 Hieronder geeft het Verantwoordingsorgaan op specifieke onderdelen zijn bevindingen weer. Bevindingen Algemeen Het Verantwoordingsorgaan stelt met grote tevredenheid vast dat het Bestuur van Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten in eerste instantie, op een robuuste wijze, heeft vastgehouden aan haar beleid om in het kader van het herstelplan en de daarbij behorende evaluatie de belangen van de deelnemer centraal te stellen. Bestuurlijk functioneren Naar het oordeel van het Verantwoordingsorgaan is het Bestuur van er in 2012 weer in is geslaagd om haar eigen functioneren transparant te toetsen. Het Bestuur maakt op effectieve wijze gebruik van de individuele competenties van de afzonderlijke bestuursleden die passen bij een bepaald deel van de bestuursfunctie. Verder heeft het Verantwoordingsorgaan met grote tevredenheid vastgesteld het besluitvormingsproces efficiënter is gaan verlopen door in de voorbereiding van de te bespreken onderwerpen gebruik te maken van een managementsamenvatting welke beschikbaar is gesteld door de bestuursondersteuning. Het Verantwoordingsorgaan is verheugd dat de Beleggingsadviescommissie deze werkwijze heeft overgenomen. Communicatie Bij de beoordeling van het jaarwerk heeft het Verantwoordingsorgaan vastgesteld dat het Bestuur er in is geslaagd om het jaarwerk zodanig op te stellen dat aan de aanbeveling van het Verantwoordingsorgaan tot het geven van kostentransparantie is voldaan. Representativiteit Het Verantwoordingsorgaan heeft vastgesteld dat het Bestuur in 2012 proactief heeft gezocht naar de mogelijkheden om te voldoen aan de representativiteitseisen. Binnen het Bestuur is dit beleidsonderwerp als aandachtsgebied toebedeeld aan een specifiek bestuurslid. Continuïteit Het Verantwoordingsorgaan heeft nog wel haar zorgen over de robuustheid van het Bestuur in kader van continuïteit. Draagvlak Het Verantwoordingsorgaan stelt vast dat het Bestuur de beleidslijn heeft losgelaten om de deelnemers van de basisregeling bewust te maken van de basisplusregeling. Daarmee vraagt het Verantwoordingsorgaan zich af in hoeverre het draagvlak onder de regeling hierdoor wordt beïnvloed. Voortgang Het Verantwoordingsorgaan heeft hierbij vóór de verplichte datum 1 november zijn oordeel gegeven. Dit oordeel zal samen met de reactie van het bestuur worden gepubliceerd op de website en worden opgenomen in het jaarverslag Tilburg, 30 mei 2013 Het Verantwoordingsorgaan 26

27 Reactie van het bestuur op het verslag van het verantwoordingsorgaan over 2012 Het bestuur heeft kennis genomen van uw oordeel over het door het fonds gevoerde beleid in Tijdens de bestuursvergadering van 5 juni 2013 heeft het bestuur uw oordeel inhoudelijk besproken. Graag wil het bestuur in deze brief reageren op uw oordeel. Het bestuur is verheugd met uw constatering dat het bestuur zich in 2012 op een uitstekende wijze van haar taak heeft gekweten. Het Bestuur hecht er aan op uw aanbevelingen enige toelichting te geven. Aanbevelingen naar aanleiding van het in 2012 gevoerde beleid Aanbeveling 1 met betrekking tot interactie met de Deelnemersraad Het Bestuur onderschrijft deze aanbeveling en heeft hier inmiddels al invulling aan gegeven door de leden van de deelnemersraad actief te betrekken in de beleidsvoorbereiding door leden van de deelnemersraad deel uit te laten maken van de werkgroepen die zich met de consequenties van het pensioencontract 2015 bezighouden. Aanbeveling 2 met betrekking tot communicatie Ook deze aanbeveling wordt onderschreven door het bestuur. Het bestuur heeft de wens om over zoveel mogelijk mailadressen te beschikken om doelgroepcommunicatie te kunnen toepassen en de kosten van drukwerk en porto te beperken. Hierbij moet het bestuur echter aandacht houden voor het op zorgvuldige manier verkrijgen en beheren van de mailadressen. Het bestuur ontkomt er daardoor niet aan de keuze voor digitale communicatie achter het deelnemersportaal te plaatsen. In communicatie uitingen wordt de deelnemer opgeroepen om mailadressen achter te laten. Tot slot Het Bestuur wil vanaf hier zijn dank uitspreken voor de inspanningen van het Verantwoordingsorgaan om tijdig voor het definitief vaststellen van het jaarwerk haar bevindingen aan het Bestuur kenbaar te maken. Hierdoor kan het Bestuur voldoen aan haar wettelijke plicht om de bevindingen en het bestuurscommentaar daarop in het jaarwerk 2012 op te nemen. Natuurlijk zal het Bestuur zo spoedig mogelijk de Deelnemersraad het jaarwerk en de daarin opgenomen verslagen van het Intern Toezicht en het Verantwoordingsorgaan, alsmede haar eigen commentaar daarop, ter hand stellen. Hierdoor kan de Deelnemersraad in de eerstvolgende vergadering met het Bestuur en Verantwoordingsorgaan hierover in discussie gaan. 27

28 E BESTUURSVERSLAG 28

29 FINANCIËLE INFORMATIE In dit hoofdstuk gaan we nader in op de financiële positie van het pensioenfonds in 2012 en de belangrijkste ontwikkelingen op dit gebied Ontwikkeling financiële positie De dekkingsgraad is de maat van de verhouding tussen de bezittingen en de verplichtingen van het pensioenfonds. De minimaal vereiste dekkingsgraad van het pensioenfonds is 104,4%. De vereiste dekkingsgraad bedraagt per 31 december ,7% Vanwege de financiële situatie heeft het pensioenfonds in 2011 een nieuw herstelplan voor de korte termijn bij De Nederlandsche Bank (DNB) ingediend. Het pensioenfonds diende gelijktijdig met het herstelplan voor de korte termijn een aanpassing in van het herstelplan voor de lange termijn. Op 31 augustus 2014 moet het pensioenfonds weer een dekkingsgraad van 104,4% hebben. Het pensioenfonds evalueert aan het einde van elk boekjaar hoe de financiële gezondheid van het fonds zich ontwikkelt ten opzichte van het herstelplan. Aan het einde van 2012 was de dekkingsgraad van het pensioenfonds 98,8%. Het bestuur hoeft vooralsnog geen maatregelen te nemen om tijdig uit herstel te komen. Het bestuur heeft gepensioneerden en (gewezen) deelnemers tijdig en op toegankelijke wijze geïnformeerd over het herstelplan en de daarin opgenomen maatregelen. Het herstelplan is beschikbaar gesteld via de website van het fonds. Verder is er door middel van nieuwsberichten op de website aandacht besteed aan de financiële positie van het fonds. Tot slot is er in de Fysiopensioen aandacht besteed aan dit onderwerp. Oordeel van de certificerend actuaris over de financiële positie Bij de beoordeling va de financiële positie van het fonds door de certificerend actuaris is de mate van waarschijnlijkheid dat het fonds kan voldoen aan de verplichtingen aangegaan tot balansdatum bepalend. Daarbij wordt in aanmerking genomen het streven inzake voorwaardelijke toeslagen, zoals aan de deelnemers en gewezen deelnemers gecommuniceerd en de in de wet- en regelgeving opgenomen criteria. De financiële positie van het fonds is naar de mening van de certificerend actuaris slecht, omdat er sprake is van een dekkingstekort en een reservetekort, hetgeen door het bestuur wordt onderschreven. Oordeel van de toezichthouder Het bestuur heeft van DNB een beschikking ontvangen waarin hun goedkeuring wordt gegeven op de evaluatie van het herstelplan Hierin is wel de kanttekening gemaakt dat DNB niet instemt met de voorgestelde noodmaatregel. Deze noodmaatregel houdt in dat in het geval het fonds niet meer zonder aanvullende maatregelen uit herstel kan komen de onvoorwaardelijke toeslag verlaagd wordt tot een zodanig niveau dat de dekkingsgraad weer op het niveau van de minimaal vereiste dekkingsgraad komt. Het bestuur is uitgebreid in discussie getreden met DNB over deze noodmaatregel. Aan het verzoek van DNB om de noodmaatregel uit het herstelplan en de andere fondsdocumenten te verwijderen wordt onder zwaar protest van het bestuur meegewerkt. 29