Sophie Gilliat-Ray INTERRELIGIEUZE PASTORALE ZORG IN GEVANGENISSEN EN IN DE ZORGSECTOR

Transcriptie

1 INTERRELIGIEUZE PASTORALE ZORG IN GEVANGENISSEN EN IN DE ZORGSECTOR Sophie Gilliat-Ray STUDIEDAG π donderdag 6 november 2014 π Elzenveld Lange Gasthuisstraat Antwerpen

2 STUDIEDAG DONDERDAG 6 NOVEMBER 2014 Werkgroep 1 Interreligieuze ontmoeting in de pastorale zorg: blijft de identiteit? (Engels en Nederlands) Moderatoren: Helmut Weiß (Society for Intercultural Pastoral Care and Counselling) en Dominiek Lootens (Caritas Antwerpen & Cairos). Werkgroep 2 Religieuze ruimtes: na secularisering komt re-sacralisering? Moderatoren: Pieter De Witte (vormingsverantwoordelijke gevangenisaalmoezeniers Vlaanderen) en Herman Vanarwegen (stafmedewerker pastoraal en ethiek). Werkgroep 3 Interlevensbeschouwelijk: hoe werkt dat team? Moderatoren: Katelijne Stuyck (pastorale dienst uz Leuven) en Bert Simons (Centrum Justitie Pastoraat Nederland). Werkgroep 4 De pastor = de advocaat van patiënt en gedetineerde? Moderatoren: Fred Sels (gevangenisaalmoezenier) en Greet Scheers (pastor az Erica, Campus Mol). 10:00 Welkom Luc Braeckmans, ucsia 10:05 Interreligieuze pastorale zorg in het Verenigd Koninkrijk [in het Engels] Sophie Gilliat-Ray De samenleving in Vlaanderen wordt meer multicultureel en multireligieus en dat houdt uitdagingen in voor pastores, aalmoezeniers en moslimconsulenten. Traditioneel was de pastorale zorg in voorzieningen voor welzijns- of gezondheidszorg, maar ook in gevangenissen christelijke pastorale zorg. In het Verenigd Koninkrijk stimuleert de overheid al langer een interreligieus aanbod van pastorale zorg. De gastspreekster beschrijft de ontwikkelingen in het religieuze landschap in het Verenigd Koninkrijk, het overheidsbeleid voor interreligieuze pastorale zorg en de ervaringen van pastorale werkers. Ze trekt uit de Britse ervaringen leerrijke conclusies: verrijkt of vervaagt de ontmoeting met andere religies de religieuze identiteit van de pastorale werker? hoe ziet een sacrale ruimte eruit op plaatsen waar religies en culturen elkaar ontmoeten? hoe functioneren teams met pastores en consulenten uit verschillende religies en levensbeschouwingen op de werkvloer? komen pastores en consulenten op voor de rechten en materiële belangen van patiënten of gevangenen en zijn er verschillen tussen religies en levensbeschouwingen? 10:40 Pauze 11:00 Werkgroepen 12:15 Plenaire bijeenkomst Vragen vanuit de werkgroepen in gesprek met prof. Gilliat-Ray 12:45 Slot en broodjes in samenwerking met Caritas Antwerpen/Cairos & Metanoia vzw Katholieke Gevangenis Aalmoezeniers Verantwoordelijke uitgever: Alex Vanneste, Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen Ontwerp: Frederik Hulstaert

3 werkgroepen In de werkgroepen zijn de deelnemers aan het woord: herkent u de geschetste ontwikkelingen en uitdagingen in uw werksituatie? verschillen die uitdagingen tussen de zorgsector en de gevangenissen? hoe kunt u als moslimconsulent, aalmoezenier of pastor de zaken zelf aanpakken? welke randvoorwaarden moeten voldaan zijn en welk beleid veronderstelt dit van de instelling of de overheid? Werkgroep 1 Interreligieuze ontmoeting in de pastorale zorg: blijft de identiteit? (Engels en Nederlands) Door de migratie, wereldwijd, maar ook binnen de grenzen van Europa, ontmoeten pastorale werkers mensen uit andere religies en culturen, maar evengoed uit andere tradities binnen de eigen religie of cultuur. Een pastoraal werker in een ziekenhuis ontmoet joodse patiënten uit België of katholieke verpleegsters uit Polen of Spanje, een moslimconsulent uit Borgerhout ontmoet gevangenen uit Kosovo. Verrijkt of vervaagt die ontmoeting hun eigen identiteit? Werkgroep 2 Religieuze ruimtes: na secularisering komt re-sacralisering? Wat in de gevangenis of zorginstelling vroeger een kapel voor katholieke gelovigen was, wordt vandaag vaak omgevormd tot een neutrale ruimte, zodat gelovigen uit eender welke religie of traditie er kunnen vertoeven zonder aanstoot te hoeven nemen aan bepaalde expliciete symbolen. Enkele stoelen, zeer abstracte decoratie en stilte volstaan. Maar in de praktijk voelen moslims zich soms beter thuis in een grijze loods dan in een zogenaamd neutrale ruimte. Hoe kan een sacrale ruimte eruitzien op plaatsen waar religies en culturen elkaar ontmoeten? Werkgroep 3 Interlevensbeschouwelijk: hoe werkt dat team? In grote instellingen werken vrijzinnige consulenten, katholieke pastores, moslim- of joodse consulenten, ieder voor zijn of haar cliënteel met een eigen werkstijl. Moslimconsulenten treden pragmatisch op naar het beleid en onderhandelen voor resultaten. Christelijke pastores komen uit een traditie van christelijke identiteit van de instelling of de patiënten. Leiden deze en andere verschillen tot onderlinge spanningen of tot nieuwe dynamiek? Ontstaat er op de werkvloer noodgedwongen of niet toch samenwerking, en waarvoor? Werkgroep 4 De pastor = de advocaat van patiënt en gedetineerde? Christelijke pastores, moslim- en vrijzinnige consulenten,... ieder van hen verleent levensbeschouwelijke begeleiding. Maar sommigen zien hun taak ruimer en willen opkomen voor mensen in de marge : hun rechten verdedigen en hun materiële situatie verbeteren. Die rol van advocacy verschilt naargelang de sector (ziekenhuis, gevangenis, woonzorgcentrum,... ), maar ook volgens de religie en traditie.

4 Sophie Gilliat-Ray is (mede-)auteur van volgende boeken: Muslim Childhood (Oxford University Press, 2013) Understanding Muslim Chaplaincy (Ashgate, 2013) Religion in Higher Education: The Politics of the Multi-Faith Campus (Ashgate, 2010) Religion in Prison: Equal Rites in a Multi-Faith Society (Cambridge University Press, 1998) Sophie Gilliat-Ray behaalde een doctoraat in de religieuze studies aan de Universiteit van Wales (Lampeter). Ze doceert religieus en theologisch onderzoek aan de Universiteit van Cardiff en is directeur van het Centrum voor de Studie van de Islam in het Verenigd Koninkrijk. Ze begeleidde talrijke organisaties bij de interreligieuze ombouw van pastorale zorg: pastors en beleidsverantwoordelijken van de National Health Service, bisdommen, universiteiten, moslimgemeenschappen. Ze maakte deel uit van de task force van het Brits Ministerie van Binnenlandse Zaken over preventie van extremisme. Ook onder moslims worden haar inzichten en expertise in pastorale zorg zeer gewaardeerd. Prof. dr. Gilliat-Ray bestudeert interreligieuze pastorale zorg vanuit de Britse situatie die ze zelf beschrijft als een model waarin islam chaplaincy een plaats verwerft tussen lang ingeburgerde christelijke chaplaincy. In haar uiteenzetting getuigt Sophie Gilliat-Ray over de ervaringen met interreligieuze pastorale zorg in het Verenigd Koninkrijk. Ze beschrijft de trends in het religieuze landschap, maar ook de secularisering in het Verenigd Koninkrijk en onderzoekt hoe overheid en instellingen interreligieuze pastorale zorg uitbouwen in gevangenissen en welzijnsinstellingen. Wat verwachten de diverse geloofsgemeenschappen van religieuze ruimtes die in gebouwen worden ingericht? Ontstaan er op de werkvloer werkelijke interreligieuze teams? Hoe functioneren die en wat zijn de ervaringen van hun leden? Wat is het profiel van de moslimconsulenten? Zijn het mannen, vrouwen, imams? Hebben ze een eigen pragmatische onderhandelingsstijl die op resultaat gericht is? Gaan christelijke pastores eerder uit van de notie van religieuze identiteit van een instelling of van het draagvlak bij de patiënten/gevangenen? Leidt dit tot spanningen of juist tot nieuwe dynamiek? Enkele referenties:

5 praktische informatie datum donderdag 6 november :00 13:30 uur locatie Elzenveld Hotel & Seminarie Lange Gasthuisstraat Antwerpen Parkeergelegenheid in de betalende parking Nationale Bank (Vinci-groep), Frankrijklei 166a, op wandelafstand taal Engels & Nederlands inschrijven deelname is gratis gelieve voor 26 oktober 2014 in te schrijven met het online inschrijvingsformulier info info@ucsia.be tel.: +32 (0) Elzenveld Lange Gasthuisstraat Antwerpen