D. Lootens CCV regio Caritas. Dominiek Lootens CCV regio Caritas

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "D. Lootens CCV regio Caritas. Dominiek Lootens CCV regio Caritas"

Transcriptie

1 Dominiek Lootens CCV regio Caritas

2 Perspectieven uit de praktijk Enkele cijfers Interne diversiteit Sociale ondernemingen Integrale spiritualiteit Pastorale zorg Mogelijke taken Uitdagingen Veranderen van onderuit

3 Werken in een omgeving met een sterke etnische diversiteit zorgt voor bijkomende uitdagingen in de zorg. Taalbarrières zijn het meest opvallend en jammer genoeg kan dit betekenen dat mijn verpleegkundig optreden niet zo effectief is als ik graag zou hebben. Het kan zijn dat de patiënt mij moeilijk kan begrijpen, bijvoorbeeld door een lage scholingsgraad. Dit kan problemen opleveren bij het naleven van de behandeling, wat duidelijk nadelig kan zijn bij ziektes zoals diabetes en astma. Een gebrek aan cultureel bewustzijn en begrip bij mezelf kan ertoe leiden dat het er minstens op lijkt dat ik bij momenten ontactvol en ondoordacht handel.

4 De meeste [Marokkaanse] vrouwen komen naar hier omdat ze zeggen dat het hier een goed ziekenhuis is. Ook wanneer ze geen Nederlands spreken en hun echtgenoot er niet bij is. Zij hebben het gevoel dat het personeel hen wil helpen. Ik vind dat men in dit ziekenhuis een natuurlijke visie heeft op zwangerschap en geboorte. Het is minder technisch dan in andere ziekenhuizen. Misschien omwille van de mentaliteit van de vroedvrouwen, en de gynaecologen gaan hierin mee. Het is een atmosfeer We laten mensen vrij in het omgaan met de bevalling, we dringen niets op.

5 Toen ik in het ziekenhuis was, kreeg ik alleen vegetarisch te eten. Na enkele dagen besefte ik dat andere mensen een ander aanbod kregen. Toen ik hierover een vraag stelde, ontdekte ik dat dit was omdat ik bij mijn intake Islam als religie had opgegeven. Ik ben opgevoed als Moslim, maar ik ben helemaal niet religieus. Ik dacht dat je iets moest zeggen, en ik wist niet wat ik anders moest antwoorden.

6 De moeder kwam naar de gebedsruimte om te bidden en we kwamen elkaar tegen toen ik net koffie had gedronken. Ze vroeg zich af wie ik was. Ik legde het haar uit en ze zei: We wisten niet dat er hier iemand zoals jij was. We wisten niet dat het ziekenhuis een Moslim pastor [chaplain] had Alsjeblief, ik heb jou nu nodig. Ik zei natuurlijk, ik kom langs.

7 Katholieke kerk: 50 % Andere Christelijke geloofsgemeenschappen: 2,5 % Joodse godsdienst: 0,4 % Islam: 5 % Boeddhistische godsdienst 0,3 % Atheïsten 9,2 % Anderen die niet tot een religieuze 32,6 % denominatie behoren

8 Taal Etniciteit Nationaliteit Gender Leeftijd Sociale achtergrond Denkstroming

9 Kwaliteit van het aanbod Efficiëntie Economische rendabiliteit Gelijkheid, toegankelijkheid, betaalbaarheid van het aanbod Respect voor sociale identiteit m.b.t. etniciteit, gender, geaardheid, religie, leeftijd, beperking Sociale verantwoordelijkheid/betrokkenheid op de omgeving Transparantie, eerlijkheid, rekenschap Zorgzaam, verantwoordelijk personeelsbeleid Ecologisch bewustzijn, lage ecologische voetafdruk

10 MVO Mensenrechten Economische, technische & juridische logica Betrokkenheid Solidariteit Zingeving Consumentisme Eigenbelang Xenofobie

11 PARTICIPATIEVE OPBOUW STRUCTURELE RECHTVAARDIGHEID INTER-PERSOONLIJK RESPECT Micha 6,8 ECOLOGISCHE TRANSPARANTIE GEVOELIGHEID INTEGRITEIT EN GEMEENSCHAPS- VERANTWOORDELIJK- HEID

12 Professionalisering Verdieping Verbreding Pragmatisering Spirituele en pastorale zorg Ambtelijke binding Insider-outsider Wettelijk statuut/financiering

13 Familie en verwanten Medewerkers Interculturele bemiddelaars Pastorale dienst Externe vertegenwoordigers Vrijwilligers Aangestelde beroepskracht?

14 Imam `Alim(a) (`ulama) Moslim pastor Moslim consulent

15 Gebruiken die eigen zijn aan de Islam Vrijdaggebed Halal voedsel Naleven van Ramadan en vieren van Eid al-fitr Ondersteuning rond ethische en juridische vragen Rituelen, gebed en het reciteren van de Koran Pastorale zorg voor patiënten en bewoners Verbinding met familie en gemeenschap Verkondiging en educatie: Islam verhelderen aan anderen Administratie Trainen en bijscholen van zorgverleners Interpreteren, vertalen en advies rond taalgebruik Bemiddelen en onderhandelen

16 Opleiding en ambt Man/vrouw Spirituele en pastorale zorg: theologische en interdisciplinaire verdieping Relatie met plaatselijke gemeenschappen Wettelijk statuut/financiering

17 Structurele verankering Tijdsmanagement en ondersteuning Inter-levensbeschouwelijke samenwerking Gebedsruimte/sacrale ruimte/kapel Interdisciplinaire samenwerking Onvoldoende vertrouwdheid met het aanbod van de Moslim pastor Onverschilligheid, vijandigheid tegenover religie

18 Persoonlijke betrokkenheid Integrale professionaliteit (In)formeel leiderschap Insider-outsider Solidariteit en rechtvaardigheid Spiritualiteit Trage verandering Sneeuwbal effect

19 Authentiek ter plekke handelen Persoonlijke bevraging aangrijpen als leerkans Meertaligheid Focussen op small wins Onderhandelen Coalities aangaan, netwerken

20 Gilliat-Ray, S., Ali, M. & Pattison, S., Understanding Muslim Chaplaincy, Ashgate, Farnham, The Joint Commission, Advancing Effective Communication, Cultural Competence and Patient- and Family-Centered Care. A Roadmap for Hospitals, The Joint Commission, Oakbrook Terrace, IL, Lootens, D., Ontsluitende zorg. De toekomst van het pastorale beroep, Halewijn/ UCSIA, Antwerpen, Lootens, D., Isabel Allende: An Inescapable Call. Practicing Charity and Social Justice, In: ET-Studies, 3 (2012) 1, Meyerson, D.E., Rocking the Boat. How to Effect Change Without Making Trouble, Harvard Business Press, Boston, M, Orchard, H., Spirituality in Health Care Contexts, Jessica Kingsley, London, Schipani, D.S. (Ed.), Multifaith Views in Spiritual Care, Pandora, Kitchener, O, Threlfall-Holmes, M. & Newitt, M., Being a Chaplain, SPCK, London, Wenz, G. & Kamran, T. (Hrsg.), Seelsorge und Islam in Deutschland. Herausforderungen, Entwicklungen und Chancen, Speyer, Zanoni, P. & Janssens, M., Minority Employees Engaging with (Diversity) Management: An Analysis of Control, Agency, and Micro-Emancipation, in Journal of Management Studies, 44 (2007) 8,

Dominiek Lootens.

Dominiek Lootens. Dominiek Lootens Vormingsbeleid in organisaties Voorwaarden voor een goed leerklimaat Interesse voor het thema bij zorgverleners Bijbelse visie op spiritualiteit Transformatie van de context Vormingsconcepten

Nadere informatie

Ouderenzorg in 2025?

Ouderenzorg in 2025? Ouderenzorg in 2025? https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=vo9 wlawhe3e Niemand gaat actief de gang naar het verpleeghuis, je wordt opgenomen, ik had geen inspraak 1 IDENTITEIT: wie

Nadere informatie

Sophie Gilliat-Ray INTERRELIGIEUZE PASTORALE ZORG IN GEVANGENISSEN EN IN DE ZORGSECTOR

Sophie Gilliat-Ray INTERRELIGIEUZE PASTORALE ZORG IN GEVANGENISSEN EN IN DE ZORGSECTOR INTERRELIGIEUZE PASTORALE ZORG IN GEVANGENISSEN EN IN DE ZORGSECTOR Sophie Gilliat-Ray STUDIEDAG π donderdag 6 november 2014 π Elzenveld Lange Gasthuisstraat 45 2000 Antwerpen STUDIEDAG DONDERDAG 6 NOVEMBER

Nadere informatie

dat organisaties als Sharia4Belgium en steekpartijen in metrostations die vooroordelen in de hand werken.

dat organisaties als Sharia4Belgium en steekpartijen in metrostations die vooroordelen in de hand werken. 1 Toespraak door viceminister-president en Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand Geert BOURGEOIS Bezoek aan de Al Fath Moskee Gent, 16 juni 2012

Nadere informatie

PUBLIEKE LEZING π maandag 25 maart 2013 π Universiteit Antwerpen Stadscampus Hof van Liere

PUBLIEKE LEZING π maandag 25 maart 2013 π Universiteit Antwerpen Stadscampus Hof van Liere PUBLIEKE LEZING π maandag 25 maart 2013 π Universiteit Antwerpen Stadscampus Hof van Liere Het Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen (ucsia) heeft de eer u uit te nodigen op een ontmoeting met Donal

Nadere informatie

STUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen

STUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen STUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen Pastorale Dienst Pastorale zorg situeert zich binnen de context van gezondheids- en welzijnsvoorzieningen. De

Nadere informatie

Time to shine Zorgen voor verbinding. Enige straaltjes

Time to shine Zorgen voor verbinding. Enige straaltjes Time to shine Zorgen voor verbinding Enige straaltjes WAARDEVOL: BEST MOGELIJKE SPIRITUELE ZORG Spiritual screening Spiritual assessment Spiritual history Diagnostiek en selectie Uitwerken vraag en aanbod

Nadere informatie

AANVULLINGEN DEELNEMERS

AANVULLINGEN DEELNEMERS AANVULLINGEN DEELNEMERS VORMING Ambassadeurs Zorgsector 17 september 2013 - Diepenbeek 1 ENKELE SFEERBEELDEN 2 De juiste handvaten voor een ambassadeur zorgsector Hendrikje Huysmans, Lector Katholieke

Nadere informatie

DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER

DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER De PThU kent twee competentieprofielen, die voor de gemeentepredikant en die voor de geestelijk verzorger. Ze verschillen in onderdelen, maar

Nadere informatie

2. Als ik nu voor mijn kind(kinderen) een school moest kiezen zou mijn voorkeur weer uitgaan naar een katholieke school

2. Als ik nu voor mijn kind(kinderen) een school moest kiezen zou mijn voorkeur weer uitgaan naar een katholieke school Ouder-enquête betreffende identiteit en levensbeschouwing Paus Joannesschool Ingeleverd: 133 formulieren, 35 ouders hebben aanvullende opmerkingen gemaakt (26%). Ingevuld op een 5-puntsschaal. 1= helemaal

Nadere informatie

Bezieling in de Zorg Is er een alternatief voor de vermarkting?

Bezieling in de Zorg Is er een alternatief voor de vermarkting? Bezieling in de Zorg Is er een alternatief voor de vermarkting? Luk Bouckaert K.U.Leuven & SPES Academie Oostende, 26 maart 2010 Bezieling in de Zorg Vermarkting als uitdaging Wat is vermarkting Externe

Nadere informatie

Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken

Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Bijeenkomst 1: Kennismaking 1 Bijeenkomst 2: Familie en vrienden Gesprek over subthema 1: Ouders en Grootouders : Wie was uw

Nadere informatie

rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014

rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 Jacqueline van Meurs: geestelijk verzorger/consulent spirituele zorg Gerda Bronkhorst: oncologieverpleegkundige/verpleegkundig consulent palliatieve

Nadere informatie

Overtuigend (om)praten VVJ Jan De Boeck

Overtuigend (om)praten VVJ Jan De Boeck Overtuigend (om)praten Jan De Boeck Jan De Boeck Overtuigend en constructief gesprekken voeren. De carrière van een doorsnee jeugddienstmedewerker is doorspekt met professionele gesprekken. Met je secretaris,

Nadere informatie

Dienst geestelijke verzorging

Dienst geestelijke verzorging Patiënteninformatie Dienst geestelijke verzorging rkz.nl Opgenomen worden in het ziekenhuis is meestal een onverwachte gebeurtenis en wordt vaak als ingrijpend ervaren, zowel door u als patiënt als door

Nadere informatie

Geestelijke verzorging

Geestelijke verzorging Geestelijke verzorging Zorg met aandacht - Aandacht voor wat u gelooft Onlangs bent u opgenomen in het Havenziekenhuis. Opname in een ziekenhuis kan vragen en emoties oproepen. Het kan prettig zijn om

Nadere informatie

Levensbeschouwing, religie en zingeving in de zorgverlening. wat wel, wat niet? Workshop Week van de Reflectie René van Leeuwen 27 november 2012

Levensbeschouwing, religie en zingeving in de zorgverlening. wat wel, wat niet? Workshop Week van de Reflectie René van Leeuwen 27 november 2012 Levensbeschouwing, religie en zingeving in de zorgverlening wat wel, wat niet? Workshop Week van de Reflectie René van Leeuwen 27 november 2012 ik werk bij elke patiënt volgens de principes van therapeutic

Nadere informatie

Huwelijk en echtscheiding in een migratiecontext Birsen Taspinar 24 april 2012

Huwelijk en echtscheiding in een migratiecontext Birsen Taspinar 24 april 2012 Huwelijk en echtscheiding in een migratiecontext Birsen Taspinar 24 april 2012 Maatschappelijke Context Toenemende individualisering Economische crisis Migratie en Huwelijksmigratie Globalisering en diversiteit

Nadere informatie

Ziekte en dood vanuit de Islam

Ziekte en dood vanuit de Islam Ziekte en dood vanuit de Islam Drs. Mehmet Resit Uygun Moslim Geestelijk Verzorger (imam) Utrecht, 24 April 2012 Ziekte (1) Is geen straf (vergelding) van God / Allah Is een verschijnsel (signaal, feedback)

Nadere informatie

Kerk in Actie zoekt enthousiaste theologen

Kerk in Actie zoekt enthousiaste theologen Kerk in Actie zoekt enthousiaste theologen Geloof jij in de kracht van Bijbelverhalen? Vind je het een uitdaging te ontdekken wat Bijbelverhalen betekenen voor mensen in een ander land? Heb je visie om

Nadere informatie

Opvoeden in andere culturen

Opvoeden in andere culturen Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552

Nadere informatie

wil ik het wensen rond overlijden

wil ik het wensen rond overlijden ZO wil ik het wensen rond overlijden Als jij mij vertelt wat je wilt, Zet ik de wereld even stil Om jouw leven gedag te zeggen En jou in ons hart neer te leggen. Wilma van Grieken, teamleider De Vaart(2012)

Nadere informatie

OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015)

OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015) OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015) Woonzorgcentrum Leiehome is een woonplaats met ruime verzorgingsmogelijkheden voor ouderen. Wij verlenen een deskundige en actuele zorg op maat.

Nadere informatie

WELKOM. Zehra Yildirim

WELKOM. Zehra Yildirim WELKOM Zehra Yildirim Kennismaking Mag ik vragen om recht te staan? De muziek gaat van start Loop door elkaar heen tot de muziek stopt Maak kennis met de persoon die het dichts bij je staat Ga over naar

Nadere informatie

Startbijeenkomst met leidinggevenden. hand-out

Startbijeenkomst met leidinggevenden. hand-out Startbijeenkomst met leidinggevenden hand-out hand-out startbijeenkomst met leidinggevenden Wat houdt jongeren gaande én bezig? Kies twee of drie plaatjes die dat voor jou t best symboliseren 2 Basisbehoeften

Nadere informatie

Eindrapportage project rouwondersteuning aan allochtonen. Als je verdriet hebt, Kom dan even zeggen Hoe pijn dat doet

Eindrapportage project rouwondersteuning aan allochtonen. Als je verdriet hebt, Kom dan even zeggen Hoe pijn dat doet Eindrapportage project rouwondersteuning aan allochtonen Als je verdriet hebt, Kom dan even zeggen Hoe pijn dat doet Inhoud Informatie stichting Leendert Vriel Enschede en Haaksbergen Project diversiteit,

Nadere informatie

Samenleving verandert, werk verandert

Samenleving verandert, werk verandert Samenleving verandert, werk verandert 1 Vooraf Scholen en ziekenhuizen zijn een spiegel van de samenleving. De samenleving is verkleurd. Toch zijn er concentratiescholen. Witte en donkere. Toch zijn er

Nadere informatie

Familiekwesties (respect voor diversiteit en privacy)

Familiekwesties (respect voor diversiteit en privacy) Familiekwesties (respect voor diversiteit en privacy) (Uit: Recht in de roos) Doel Elkaar beter leren kennen en begrijpen. Kennis maken met de vele verschillende of net dezelfde gewoontes en gebruiken

Nadere informatie

Academisch Centrum voor Praktische Theologie

Academisch Centrum voor Praktische Theologie 2010-2011 Academisch Centrum voor Praktische Theologie Is spirituele zorg de unieke taak van pastores of behoort het ook tot het werkterrein van de psycholoog? Weten we van elkaar wat we doen met betrekking

Nadere informatie

Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe

Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe Strategische Beleidsadviseur Team Kennis & Innovatie 16 april 2019 Homogene samenlevingen zijn verleden tijd 2 Reacties op diversiteit Interculturaliteit

Nadere informatie

Zingeving, spiritualiteit en verpleegkundige zorg

Zingeving, spiritualiteit en verpleegkundige zorg Zingeving, spiritualiteit en verpleegkundige zorg Annemieke Kuin humanistisch geestelijk verzorger Westfriesgasthuis, Hoorn Spiritualiteit / Zingeving Aandacht voor eigen spiritualiteit In gesprek gaan

Nadere informatie

3.6 Diversiteit is meer dan verschil in cultuur 91 3.7 Antwoorden uit de gezondheidswetenschappen

3.6 Diversiteit is meer dan verschil in cultuur 91 3.7 Antwoorden uit de gezondheidswetenschappen Inhoud Inleiding 7 1 Diversiteit in jouw leven 13 1.1 Identiteit 13 1.2 Sociale identiteit 15 1.3 Sociale deelidentiteiten 17 1.4 Multiculturele persoonlijkheden 20 1.5 Aspecten van persoonlijkheden 24

Nadere informatie

Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling Stand van zaken - toekomstperspectieven

Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling Stand van zaken - toekomstperspectieven 1 Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling Stand van zaken - toekomstperspectieven Hans Verrept Coördinatiecel Interculturele Bemiddeling 2 Stand van wetenschappelijk onderzoek Etniciteit en

Nadere informatie

Wanneer geestelijke zorg aanbieden in kliniek en polikliniek?

Wanneer geestelijke zorg aanbieden in kliniek en polikliniek? Wanneer geestelijke zorg aanbieden in kliniek en polikliniek? Wanneer geestelijke zorg aanbieden in de kliniek en de polikliniek? Bij opname in de kliniek In het anamnesegesprek aan de hand van de vragen

Nadere informatie

Richtinggevend kader levensbeschouwelijke identiteit PCPO Midden-Brabant

Richtinggevend kader levensbeschouwelijke identiteit PCPO Midden-Brabant Richtinggevend kader levensbeschouwelijke identiteit PCPO Richtinggevend kader levensbeschouwelijke identiteit PCPO Status van het beleidsdeel: Status DO GMR RvT Kwaliteitscyclus Instemming verleend 12-06-2017

Nadere informatie

Aandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid

Aandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid Aandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid Dienst Geestelijke Verzorging Ik vind het best, ik vind het best, als je niet komt maar smst, of als je op het internet, een leuk gesprekje met mij

Nadere informatie

Madarsa Anwaaroel Uloom Slijperweg 2 1032 KV Amsterdam Tel: 020-6360338 website: www.anwaaroeluloom.nl Email: info@anwaaroeluloom.nl rek. nr.

Madarsa Anwaaroel Uloom Slijperweg 2 1032 KV Amsterdam Tel: 020-6360338 website: www.anwaaroeluloom.nl Email: info@anwaaroeluloom.nl rek. nr. Inhoudsopgave 1. Wie zijn wij en wat doen wij 2. Het beleid van Islamitisch educatie Centrum Anwaaroel Uloom 3. Doelstellingen 4. Opstelling van het bestuur 5. Activiteiten van de stichting 6. De Stichting

Nadere informatie

Geestelijke verzorging

Geestelijke verzorging Patiënteninformatie Geestelijke verzorging Informatie over begeleiding en ondersteuning 1234567890-terTER_ Geestelijke verzorging Informatie over begeleiding en ondersteuning. U heeft een afspraak in

Nadere informatie

Levensvragen tevoorschijn luisteren

Levensvragen tevoorschijn luisteren Levensvragen tevoorschijn luisteren Westervoort Wout Huizing 10 oktober 2014 Pietje, patje, poe Opdracht : Wat zijn levensvragen? Van wie zijn levensvragen? Hoe signaleer je een levensvraag? Wat doe je

Nadere informatie

Hoe kun je je bekeren tot de Islaam?

Hoe kun je je bekeren tot de Islaam? De Profeet Mohammed (vzmh) heeft de laatste en universele boodschap van God gekregen. Voor de boodschap aan de Profeet Mohammed (vzmh) heeft God zich aan veel Profeten (vzmh) geopenbaard. Volgens een overlevering

Nadere informatie

Zondag 19 januari 2014. Viering in de Week van Gebed. voor de eenheid van de christenen. Paulusgemeenschap en. Protestantse Gemeente de Eshof

Zondag 19 januari 2014. Viering in de Week van Gebed. voor de eenheid van de christenen. Paulusgemeenschap en. Protestantse Gemeente de Eshof Zondag 19 januari 2014 Viering in de Week van Gebed voor de eenheid van de christenen Paulusgemeenschap en Protestantse Gemeente de Eshof Hoevelaken Thema: Is Christus dan verdeeld? (1 Kor. 1,13) 1 / 7

Nadere informatie

Visie pastoraal in Monsheide

Visie pastoraal in Monsheide Visietekst pastoraal in Monsheide I. Inleiding Onze christelijke levensbeschouwing, ontleend aan de stichtende Congregatie Sint-Vincentius à Paulo, trachten wij een eigentijdse invulling te geven. Vanuit

Nadere informatie

Jeroen Groenewoud. Het rolmodellenproject

Jeroen Groenewoud. Het rolmodellenproject Jeroen Groenewoud Het rolmodellenproject Inhoud presentatie Aanleiding project Theoretische achtergrond Inhoud rolmodellenproject Ervaringen en uitkomsten onderzoek Werving rolmodellen en randvoorwaarden

Nadere informatie

DOCUMENTEN ISLAM LAGER ONDERWIJS

DOCUMENTEN ISLAM LAGER ONDERWIJS DOCUMENTEN ISLAM LAGER ONDERWIJS TOILET Voor het naar binnen gaan (met linkervoet) zegt men: Bismillâh. Allâhoemma innie a oêdzoe bika min al-choebŝi wa al-chabâ is (In de naam van Allah. Bij U zoek ik

Nadere informatie

Dienst Geestelijke Verzorging

Dienst Geestelijke Verzorging Dienst Geestelijke Verzorging Patiënt en dan? U bent in het ziekenhuis opgenomen en er komt veel op u af. Deze situatie kan veel vragen oproepen en geestelijk behoorlijk zwaar zijn. Als u behoefte hebt

Nadere informatie

Hoe behandelde de profeet zijn vrouwen. revisie: Yassien Abo Abdillah. Kantoor voor da'wa Rabwah (Riyad) 2013-1434. Islam voor iedereen

Hoe behandelde de profeet zijn vrouwen. revisie: Yassien Abo Abdillah. Kantoor voor da'wa Rabwah (Riyad) 2013-1434. Islam voor iedereen Hoe behandelde de profeet zijn vrouwen ] لونلدية - dutch [ nederlands - revisie: Yassien Abo Abdillah Kantoor voor da'wa Rabwah (Riyad) 2013-1434 Islam voor iedereen املة انليب مع أزواجه بلا«ة اهلونلدية

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

Pastoraat wat is dat?

Pastoraat wat is dat? Pastoraat wat is dat? Eigenlijk best een lastige vraag! Pastoraat daar zijn heel veel dikke boeken over geschreven. Maar na het lezen weet je het soms nog niet!? Daarom mogen jullie een paar minuten daar

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting

Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting Quality needs diversity 1. Inleiding Deze richtlijnen zijn een uitwerking van de kernwaarde Ruimte voor talent en groei voor iedereen, onderdeel

Nadere informatie

wensenboek deel cliënten

wensenboek deel cliënten wensenboek deel cliënten Wensenboek Iedereen gaat een keer dood. Weet jij wat doodgaan is? Wat denk jij dat er gebeurt als je dood gaat? Dit boek helpt je hierover te praten en op te schrijven wat voor

Nadere informatie

Interculturele palliatieve zorg

Interculturele palliatieve zorg Interculturele palliatieve zorg vraaggericht en individueel Steeds meer zorgvragers hebben een allochtone achtergrond. Veel zorgorganisaties richten zich op zorgverlening aan deze nieuwe Nederlanders.

Nadere informatie

Vooruitziende zorg, een cultuur in ons huis. Inleiding. Inleiding 21/11/2014. De grote impact van het kleine gebaar

Vooruitziende zorg, een cultuur in ons huis. Inleiding. Inleiding 21/11/2014. De grote impact van het kleine gebaar Vooruitziende zorg, een cultuur in ons huis De grote impact van het kleine gebaar Liselotte Van Ooteghem Mia Vervaeck Studiedag Kronkels - 27 november 2014 Wie we zijn en waarom we hier staan Inleiding

Nadere informatie

Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg

Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg Deventer 26-03-2013 Inhoud presentatie doel van de avond wat is palliatieve zorg? Cijfers overeenkomsten en verschillen knelpunten palliatieve zorg

Nadere informatie

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Dit portret gaat over H., een vrouw die met een evoluerende spierziekte nog lang voor de klas heeft gestaan in het lager

Nadere informatie

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale

Nadere informatie

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,

Nadere informatie

ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten

ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten Naam: Evaluatie Datum: ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten B 1. En dan, naar de grote school! (2/2) Volgend jaar ga je waarschijnlijk naar een andere school. Noem iets wat

Nadere informatie

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Workshop Integriteit & Financiën Jaarcongres Controlling Alex van Groningen

Workshop Integriteit & Financiën Jaarcongres Controlling Alex van Groningen Workshop Integriteit & Financiën Jaarcongres Controlling Alex van Groningen Theo Quaijtaal (HighQ) 18-04-2013 1 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (Pleonasme) De maatschappelijke en daarmee ethische

Nadere informatie

Zoals wij Jezus kennen, zo kennen zij de profeet Mohammed als verkondiger van het geloof.

Zoals wij Jezus kennen, zo kennen zij de profeet Mohammed als verkondiger van het geloof. Islam 1. Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is Islam? 3. Het dagelijkse leven 4. Enkele rituelen 5. De dood 6. Feesten 7. Bibliografie 2. Wat is Islam? De Islam is één van de vijf wereldgodsdiensten. Hij is niet

Nadere informatie

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar Overzicht bachelorcursussen Dit overzicht geeft een groot aantal bachelorcursussen weer die aandacht besteden cultuur en/of gender op het gebied van gezondheidszorg. Het overzicht betreft cursussen uit

Nadere informatie

Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten

Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten Eerste leerjaar B 3.1. Mijn rechten Beroepsvoorbereidend leerjaar 3.1. Mijn rechten Wie ben ik? * De leerlingen ontdekken wie ze zelf zijn - de mogelijkheden

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

Doel A bestaat uit vier inhoudelijke elementen waar we bij stil zullen staan in deze studie:

Doel A bestaat uit vier inhoudelijke elementen waar we bij stil zullen staan in deze studie: Doel A: Geboren in het Koninkrijk : studenten zowel kerkelijk als niet-kerkelijk komen tot persoonlijke geloofsovergave aan Jezus en leren dit proces voor zichzelf verwoorden. Doel A bestaat uit vier inhoudelijke

Nadere informatie

Christen zijn in de zorg het onderzoek: details en discussie

Christen zijn in de zorg het onderzoek: details en discussie Christen zijn in de zorg het onderzoek: details en discussie Workshop Congres Geloof in Zorg De Werelt - 5 oktober 2012 Bart Cusveller & René van Leeuwen Steekproef % (n=672) Leeftijd Geslacht Opleiding

Nadere informatie

Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten)

Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten) Tabel B2.1 Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten) autochtoon moslim 0,2 niet-gelovig 64,0 rooms-katholiek 16,9 protestants 18,0 ander geloof 0,9 Tabel B2.2 Aandeel dat zichzelf

Nadere informatie

Zorg voor het levenseinde I N T E R A C T I E V E S E S S I E S M E T B E W O N E R S V A N E E N W O O N Z O R G C E N T R U M

Zorg voor het levenseinde I N T E R A C T I E V E S E S S I E S M E T B E W O N E R S V A N E E N W O O N Z O R G C E N T R U M Zorg voor het levenseinde I N T E R A C T I E V E S E S S I E S M E T B E W O N E R S V A N E E N W O O N Z O R G C E N T R U M Concept / voorbereiding 1. Aanzet 2. Idee op papier 3. Overleg met directie

Nadere informatie

LEZING (in het Nederlands en in het Engels) π Donderdag 18 maart 2010 π Universiteit Antwerpen π Hof van Liere

LEZING (in het Nederlands en in het Engels) π Donderdag 18 maart 2010 π Universiteit Antwerpen π Hof van Liere Als westerlingen en christenen voelen we ons soms sterk aangetrokken tot het mysterieuze Oosten. Wat trekt ons daar zo aan, waarom, en wat zijn de consequenties voor ons eigen geloof en cultuur? LEZING

Nadere informatie

Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009. Begin schooljaar Boekentassenwijding

Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009. Begin schooljaar Boekentassenwijding Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009 Begin schooljaar Boekentassenwijding alle kinderen mogen hun boekentas meebrengen kinderen met boekentas in de intredeprocessie ze zetten die vooraan in de kerk

Nadere informatie

Zou het zo simpel zijn? Zonnehuizen investeren in zorggemeenschap.

Zou het zo simpel zijn? Zonnehuizen investeren in zorggemeenschap. Zou het zo simpel zijn? Zonnehuizen investeren in zorggemeenschap. Zorggemeenschap. Wat bedoelen we daar eigenlijk mee? Wanneer we het hebben over een gemeenschap als samenleving, dan weet iedereen precies

Nadere informatie

Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen,

Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen, Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen, over fondsenwerving (Bron The Spirituality Of Fundraising

Nadere informatie

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Lesimpuls 1 Materiaal: affiche Bespreken van de affiche aan de hand van frames of omkadering Wat zie je op de affiche?

Nadere informatie

1. Hebben deze feestdagen een religieuze betekenis voor jou?

1. Hebben deze feestdagen een religieuze betekenis voor jou? Pasen Tweede paasdag Hemelvaart en tweede pinksterdag staan weer (bijna) voor de deur aankomend weekend wordt Pasen gevierd. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1. Hebben deze feestdagen een religieuze betekenis

Nadere informatie

Geestelijke verzorging

Geestelijke verzorging Geestelijke verzorging Welke begeleiding kunt u krijgen? Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In het ziekenhuis komt er veel op u af. Soms herkent u zichzelf niet

Nadere informatie

GODSDIENSTWETENSCHAPPEN

GODSDIENSTWETENSCHAPPEN GODSDIENSTWETENSCHAPPEN Het programma Godsdienstwetenschappen omvat drie onderdelen en is als volgt verdeeld over de jaren 1 en 2: Jaar1: - Nieuwe spiritualiteit grensverkeer tussen Oosterse en Westerse

Nadere informatie

"Bidden, meditatie en mindfulness: over vorm, inhoud en iets "meer" Introductie: - aanleidingen en achtergronden - vraagstelling

Bidden, meditatie en mindfulness: over vorm, inhoud en iets meer Introductie: - aanleidingen en achtergronden - vraagstelling 1 "Bidden, meditatie en mindfulness: over vorm, inhoud en iets "meer" Introductie: - aanleidingen en achtergronden - vraagstelling 2 Aanleidingen en achtergronden 1 Aanleidingen en achtergronden 2 Aanleidingen

Nadere informatie

Diverse school, diverse kansen

Diverse school, diverse kansen Diverse school, diverse kansen Stel je buur de volgende 3 vragen: 1. Hoe kom jij in aanraking met diversiteit in onderwijs? 2. Wat is het eerste gevoel dat jij hebt wanneer je denkt aan diversiteit? 3.

Nadere informatie

Hoe werkt een parochiecluster en wat merken we ervan?

Hoe werkt een parochiecluster en wat merken we ervan? Hoe werkt een parochiecluster en wat merken we ervan? De vertrouwde parochie gaat binnenkort met de buurparochies (in enkele gevallen: wel tien of meer) één nieuwe clusterparochie vormen. Wat gaan we daarvan

Nadere informatie

Dit spel bedoelt te kijken naar je leven: terugkijken èn vooruit kijken.

Dit spel bedoelt te kijken naar je leven: terugkijken èn vooruit kijken. Dit spel bedoelt te kijken naar je leven: terugkijken èn vooruit kijken. Teken het speelbord na op een groot vel. Of gebruik damstenen, doppen,.. en leg het na. Print de 32 kaartjes. Je ziet snel genoeg

Nadere informatie

Wie ben ik in het koninkrijk? les 1 DISCIPLE MENTOR

Wie ben ik in het koninkrijk? les 1 DISCIPLE MENTOR Wie ben ik in het koninkrijk? les 1 DEEL 4 DISCIPLE MENTOR In Gen 1, 2 en 3 lezen we direct hoe God denkt over de mens. Hij laat zien wie we zijn, waar we voor gemaakt zijn en wat onze bestemming in het

Nadere informatie

DE OMGANG VAN MOSLIMS MET NIET-MOSLIMS. Vrije Universiteit Amsterdam 16 november 2016

DE OMGANG VAN MOSLIMS MET NIET-MOSLIMS. Vrije Universiteit Amsterdam 16 november 2016 DE OMGANG VAN MOSLIMS MET NIET-MOSLIMS Yvonne Moonen-Thompson Probus Lezing Vrije Universiteit Amsterdam 16 november 2016 Lao Zi: Zie anderen als jezelf Door dit te doen cultiveren we waardigheid, die

Nadere informatie

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente Geloven kun je niet alleen! Stap 1 Jouw kijk op de wereld 15 min. Kijken in de spiegel naar jezelf Wat vind je van je eigen lichaam? Wat vind je mooi? Als je zou mogen kiezen, welk deel zou je dan weghalen?

Nadere informatie

Alvast bedankt voor het invullen!

Alvast bedankt voor het invullen! Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Een verbindende schoolcultuur op multiculturele scholen. Presentatie ORD 6 juni 2007 Peter Gramberg, Onderwijsraad

Een verbindende schoolcultuur op multiculturele scholen. Presentatie ORD 6 juni 2007 Peter Gramberg, Onderwijsraad Een verbindende schoolcultuur op multiculturele scholen Presentatie ORD 6 juni 2007 Peter Gramberg, Onderwijsraad Hoofdvraag advies: Hoe kan op multiculturele scholen een schoolcultuur tot stand komen

Nadere informatie

Fiche 4: Hoe verhoog je je interculturele competentie?

Fiche 4: Hoe verhoog je je interculturele competentie? Fiche 4: Hoe verhoog je je interculturele competentie? In deze fiche vind je instrumenten om de interculturele competenties van personeelsleden op te bouwen en te vergroten zodat het diversiteitsbeleid

Nadere informatie

Spirituele zorg in sociaal werk: relevant, maar taakopvatting niet eenduidig.

Spirituele zorg in sociaal werk: relevant, maar taakopvatting niet eenduidig. Spirituele zorg in sociaal werk: relevant, maar taakopvatting niet eenduidig. Resultaten van een online enquête onder Sozio-lezers. Inleiding Levensbeschouwing en spiritualiteit in de hulpverlening is

Nadere informatie

Wensenboek. cliënten DIT WENSENBOEK IS VAN:

Wensenboek. cliënten DIT WENSENBOEK IS VAN: Wensenboek cliënten DIT WENSENBOEK IS VAN: Beste..., Iedereen gaat een keer dood. Weet jij wat doodgaan is? Wat denk jij dat er gebeurt als je dood gaat? Dit boek helpt je hierover te praten en op te schrijven

Nadere informatie

Wat is JATOV? Jatov wordt uitgegeven in vier delen. In ieder deel staat één woord centraal. De opbouw is als volgt: kennen. Bijbel te lezen.

Wat is JATOV? Jatov wordt uitgegeven in vier delen. In ieder deel staat één woord centraal. De opbouw is als volgt: kennen. Bijbel te lezen. JaTov 1 Inhoud Wat is Jatov? 5 Wat betekent Jatov? 6 Voor jou 8 1. Het doel 10 2. De Bijbel 16 3. Wat is zonde? 22 4. FF Checken 28 5. Redding 30 6. Geloof 36 7. Vergeving 42 8. FF Checken 48 9. Bidden

Nadere informatie

Verbeteren samen met ouderen. Onder leiding van Ans Willemse

Verbeteren samen met ouderen. Onder leiding van Ans Willemse Verbeteren samen met ouderen Onder leiding van Ans Willemse Welkom bij: Wijs & grijs versus Werken met zorg Ouderen, wat werkt volgens beroepskrachten het beste tegen eenzaamheid? Sociale contacten hebben/maken

Nadere informatie

STUDIES EN BEROEPEN. Wat moet je doen?

STUDIES EN BEROEPEN. Wat moet je doen? STUDIES EN BEROEPEN Welke opleiding moet je doen om dokter te worden? Wat doet een ingenieur? Waar werkt een secretaresse? Welk beroep wil jij doen? Wat moet jij studeren? Wat moet je doen? 1. Verbind

Nadere informatie

o gebrek aan verwantschap: de wet verbiedt huwelijken tussen mensen die onderling een te nauwe bloedband of aanverwantschap hebben.

o gebrek aan verwantschap: de wet verbiedt huwelijken tussen mensen die onderling een te nauwe bloedband of aanverwantschap hebben. Het huwelijk Wilt u uw relatie officieel regelen, dan kunt u trouwen, een geregistreerd partnerschap aangaan of een samenlevingscontract opstellen. U kunt ook gaan samenwonen zonder zonder een contract

Nadere informatie

Inspectie RK Godsdienst Griet Liebens 0486/724946 griet.liebens@telenet.be

Inspectie RK Godsdienst Griet Liebens 0486/724946 griet.liebens@telenet.be 1 inspectie-begeleiding RK godsdienst basisonderwijs Tulpinstraat 75 3500 Kiewit-Hasselt 011 264408 godsdienstbao@dodhasselt.be Collegiale consultatie Godsdienst Lager onderwijs Rijkhoven Kleine Spouwen

Nadere informatie

Verdrag over de rechten van het kind

Verdrag over de rechten van het kind Verdrag over de rechten van het kind Een verdrag is een afspraak tussen landen. Op 20 november 1989 is in New York het Verdrag over de Rechten van het Kind gesloten. Dit Verdrag is een afspraak tussen

Nadere informatie

Islam door vrouwenogen 3: Ontmoeting met moslimvrouwen of moskeebezoek

Islam door vrouwenogen 3: Ontmoeting met moslimvrouwen of moskeebezoek Islam door vrouwenogen 3: Ontmoeting met moslimvrouwen of moskeebezoek Situering Doelen: Wederzijdse kennismaking en ontmoeting van christelijke en moslimvrouwen (of kennismaking met gebedsruimte van moslims

Nadere informatie

Pastoraal werk i e m lda m o r n i t g e o g r t z u m

Pastoraal werk i e m lda m o r n i t g e o g r t z u m Pastoraal werk imelda omringt u met zorg Inhoud Visie 3 Vraag een pastor voor... 4 Viering en gebedsruimte 6 Contact pastoraal werk 7 2 Aanwezigheid en bereikbaarheid We zijn aanwezig in het ziekenhuis

Nadere informatie

Het Jezusgebed. de woestijnvaders en het Jezusgebed

Het Jezusgebed. de woestijnvaders en het Jezusgebed Het Jezusgebed de woestijnvaders en het Jezusgebed deel 3... door abba Yvan De vader of de abba is een vergeestelijkt iemand die de ziel van de mens kent door zijn eigen ervaring. Hij hoeft niet noodzakelijk

Nadere informatie