Infobrochure Amnesty International

Transcriptie

1 Infobrochure Amnesty International "Zo is de rol van Amnesty International niet alleen intern in tal van staten een belangrijke factor in de besluitvorming, ook internationaal speelde de organisatie een essentiële rol bij de oprichting van het Internationaal Strafhof." Prof. Rik Coolsaet. Macht en waarden in de wereldpolitiek.

2 Deze infobrochure is een uitgave van: Amnesty International Vlaanderen Kerkstraat Antwerpen tel.: fax: website: Samenstelling: Pieter De Schepper November 2006 Informatiebrochure Amnesty International p. 1

3 Inleiding Deze infobrochure wil in enkele pagina s duidelijk maken waar Amnesty International voor staat. Laten we dus direct beginnen met het begin. Wat is Amnesty International in één zin. Amnesty International is een onafhankelijke organisatie die sinds 1961 over de hele wereld strijdt tegen ernstige schendingen van de mensenrechten. Opgelost! Of toch niet? Zo n definitietje lijkt meer vragen op te roepen dan te beantwoorden. Welke rechten heeft een mens eigenlijk? En die onafhankelijkheid, waarop is die gebaseerd? Maar vooral, hoe gaat dat nu in zijn werk strijden tegen mensenrechtenschendingen? Om al deze vragen te beantwoorden, hebben we drie inleidende infodelen opgesteld. 1. De basis: De Rechten van de Mens. Wat zijn die rechten en waar komen ze vandaan? Gaat Amnesty International al die rechten verdedigen of heeft ze een speciale focus? 2. De principes van Amnesty International. Hoe behoudt Amnesty International haar onpartijdigheid? En niet te vergeten, hoe financiert Amnesty haar werking? 3. De acties van Amnesty International. Waar haalt Amnesty International haar informatie vandaan? En als het die informatie heeft, wat wordt er dan mee gedaan? En heeft dit alles enig resultaat. Als je dit allemaal eens doorgenomen hebt, zou je in grote lijnen moeten weten waar Amnesty International voor staat. Of je nieuwsgierigheid is geprikkeld en je wil meer weten. Al deze theoretische uitgangspunten hebben immers ook een praktische neerslag. Want hoe vertalen deze principes zich in reële acties? Wie staat er eigenlijk aan het hoofd van Amnesty International? En wat kan je zelf doen binnen Amnesty International? Als je dat wil weten, lees je best ook de volgende delen. 4. De geschiedenis van Amnesty International. Leer meer over Peter Benenson, de oprichter van Amnesty International. Kom de oorsprong van het symbool van Amnesty te weten. En zie hoe de beweging mee verandert met de huidige wereld. 5. De mensen achter Amnesty International? Wie bestuurt Amnesty? Hoe houdt dat bestuur contact met bijna 2 miljoen aanhangers, de kracht achter Amnesty? En hoe is Amnesty International in Vlaanderen georganiseerd? 6. Actie! Ben je helemaal gebeten door de Amnesty microbe? Wil je ook actief meewerken voor de mensenrechten? Dan zijn deze laatste pagina s zeker voor jou bedoeld. Informatiebrochure Amnesty International p. 2

4 1. De basis: de Rechten van de Mens De basis De basis voor Amnesty International is de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Deze mensenrechten werden op 10 december 1948 aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Met dat document wilde men een antwoord bieden op de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog. Maar eigenlijk zijn mensenrechten tijdloos. De mensenrechtenverklaring is slechts de concrete uitwerking en aanvaarding van een eenvoudige maar krachtige idee. Namelijk dat alle mensen op aarde gelijk zijn en recht hebben op een vrij en waardig leven. Daarom staan mensenrechten los van toevallige omstandigheden zoals de plaats waar men geboren is, huidskleur, geslacht, geloof of overtuiging. Mensenrechten zijn er voor iedereen en dus universeel. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens bevat in totaal 30 artikels. Deze artikels worden verdeeld in drie groepen: -De burgerlijke en politieke rechten, zoals het recht op vrije meningsuiting, op veiligheid en op een leven vrij van slavernij, discriminatie of marteling. -De sociale, economische en culturele rechten, zoals het recht op medische zorg, op deelname aan het culturele leven en op werk, maar ook op vakantie en een goed loon. Als je eens wil zien welke verschillende internationale verdragen en conventies er zijn (en welke landen ze ondertekend hebben), moet je maar eens kijken op de website van de commissaris voor mensenrechten van de Verenigde Naties ( Meer info over mensenrechten in de brochure Wat zijn mensenrechten? op onze website in de rubriek onderwijs. -De collectieve rechten, zoals het recht op het behoud van je eigen taal, op vrede en op een gezond leefmilieu. Deze verklaring van de rechten van de mens mag dan wel door bijna alle landen ondertekend zijn, het blijft slechts een verklaring. Een land kan zijn handtekening onder de verklaring zetten, maar er is geen manier om de naleving ervan te eisen of te controleren. De ideeën die in de mensenrechtenverklaring samengebald zijn, heeft men door de jaren heen in afzonderlijke verdragen proberen gieten. Van elk land dat zo een verdrag ondertekent, wordt verwacht het ook te ratificeren of te bevestigen. De beginselen van de mensenrechtenverklaring zijn juridisch uitgewerkt in twee verdragen: Het Internationaal Verdrag over Economische, Sociale en Culturele Rechten en het Internationaal Verdrag over Burgerrechten en Politiek Rechten, beide uit Maar dit zijn natuurlijk niet de enige internationale verdragen. Zo zijn er internationale mensenrechtenverdragen tegen discriminatie, rond werk, tegen foltering, voor kinderen, enz. Het werkterrein. Al deze verklaringen en verdragen zijn een goede stap in de richting om een betere wereld te creëren. Dit betekent echter niet dat de mensenrechten overal worden nageleefd. Mensenrechten zijn universele rechten, maar jammer genoeg geen universele realiteit. Het is daarom dat het werk van Amnesty International zo belangrijk is. We willen natuurlijk dat alle mensenrechten realiteit worden. Jammer genoeg kan Amnesty International niet alle rechten evenveel aandacht geven. In de werking van Amnesty wordt er geconcentreerd op de strijd tegen ernstige mensenrechtenschendingen en de promotie van mensenrechten. Dat doen we omdat we vinden dat we beter een beperkt aantal zaken goed doen, dan vele zaken slecht. Informatiebrochure Amnesty International p. 3

5 De opdracht of missie van Amnesty International is samengebald in drie grote lijnen: Amnesty International strijdt tegen ernstige inbreuken op -het recht op fysieke en mentale integriteit, -het recht op vrijheid van geweten en meningsuiting, -het recht niet gediscrimineerd te worden, en dit in de context van de promotie van alle mensenrechten. Deze lijnen zijn pas in 2001 aanvaard. Daarvoor concentreerde Amnesty International zich hoofdzakelijk op bepaalde civiele en politieke rechten. Men voerde actie tegen onterechte gevangenschap, foltering, de doodstraf, De nieuwe richtlijnen laten echter toe ook schendingen van economische, sociale en culturele rechten aan te klagen. Een voorbeeld ter verduidelijking: Het recht op onderwijs behoort tot het pakket van economische, sociale en culturele rechten. Stel nu dat zigeunerjongeren, binnen een Centraal-Europese staat, systematisch onderwijs zouden ontzegd worden. Dan kan Amnesty hiervoor actie ondernemen, omdat dit feit kan gecatalogeerd worden onder ernstige schendingen van de vrijwaring tegen discriminatie. Onder het oude mandaat van Amnesty International zou men hier geen actie tegen kunnen ondernemen. Betekent dit nu dat Amnesty International een andere organisatie is dan voordien. Nee, zeker niet. Wel is Amnesty gegroeid, het actieterrein is verbreed. En terecht. Zoals bijvoorbeeld de campagne STOP Geweld Tegen Vrouwen. Vrijwaard zijn van geweld is op zich een burgerlijk recht. Maar als we kijken naar de oorzaken van het geweld, zien we dat verscheidene maatschappelijke factoren geweld tegen vrouwen mogelijk maken. Vrouwen worden immers op vele vlakken gediscrimineerd: minder loon, moeilijkere toegang tot onderwijs, Wil je meer weten over de verschillende campagnes van Amnesty International, dan moet je zeker eens kijken naar de actie- en campagnepagina op onze website (in de rubriek actief). minder rechten in de rechtbank, Om geweld tegen vrouwen aan te pakken moet men dus ijveren voor gelijke economische, sociale en culturele rechten! Informatiebrochure Amnesty International p. 4

6 2. De principes van Amnesty International Door de jaren heen heeft Amnesty International een onwrikbare reputatie opgebouwd als een onpartijdige mensenrechtenbeweging. Haar accuraatheid, toewijding en hard werk werden in 1977 beloond met de Nobelprijs voor de Vrede. Deze erkenning kwam er niet zomaar. Om effectief mensenrechtenschendingen aan te klagen, hanteert Amnesty International belangrijke werkprincipes. Door die strikt na te leven, kan ze haar onafhankelijkheid en bijgevolg haar geloofwaardigheid behouden. Degelijk onderzoek Aan het begin van al het werk van Amnesty International ligt degelijk en zorgvuldig onderzoek. Er wordt niet afgegaan op geruchten of bevooroordeelde berichten. Alle standpunten en verklaringen worden geformuleerd op basis van een brede waaier aan informatie. De onderzoekers van het Internationaal Secretariaat in Londen verzamelen al de gegevens van (de familieleden van) de slachtoffers, juristen, lokale media en andere mensenrechtenorganisaties. Ook stuurt het Secretariaat onderzoeksmissies uit om ter plaatse onderzoek te voeren naar de mensenrechtensituatie. Pas als alle informatie zorgvuldig is gecontroleerd en hergecontroleerd, zullen ze die informatie doorspelen naar de Amnesty leden en het publiek. Onpartijdigheid Om haar onpartijdigheid te behouden, houdt Amnesty International zich ver van politieke discussies. Amnesty zal nooit partij kiezen in een politiek conflict of kritiek leveren op een bepaalde regering of een politiek systeem. Noch regeringsleiders bestempelen als reactionairen of dictators. Amnesty International is géén politieke drukkingsgroep en spreekt zich enkel uit over mensenrechtenschendingen. Onafhankelijkheid Niet partijgebonden zijn impliceert ook financiële onafhankelijkheid. Amnesty aanvaardt geen geld van regeringen of politieke partijen omdat Wiens brood men eet,. Om de beweging te financieren steunt men op giften van donateurs en individuele leden uit brede lagen van de bevolking. Alle giften moeten ook onvoorwaardelijk zijn, er mogen geen eisen van de schenker aan gekoppeld zijn. Hierdoor zal Amnesty nooit afhankelijk worden van bepaalde gulle gevers, waardoor haar bewegingsvrijheid belemmerd zou kunnen worden. Een klein deel van de inkomsten van Amnesty komt wel van overheidssubsidies. Deze gelden worden echter louter gebruikt om vormings- en educatie-initiatieven op te starten. Internationaal zijn hier duidelijke spelregels voor vastgelegd zodat onze onafhankelijkheid gevrijwaard blijft. Werk in eigen land Een laatste belangrijk basisprincipe van Amnesty staat bekend als de werk in eigen land-regel. Amnesty leden mogen geen actie voeren voor individuele gevallen binnen het eigen land. Zo mag bijvoorbeeld Amnesty Nederland geen actie voeren voor een Nederlandse vakbondsleider die, volgens Amnesty, onterecht is opgepakt. Het gevaar is immers dat dit tot belangenvermenging zou leiden. Op een structureel niveau daarentegen mag men wel actie voeren in eigen land. Zo is het logisch dat de Amnesty Nederland de Nederlandse bevolking zal inlichten als er een nieuwe campagne loopt. Of dat zij Nederlandse politici het vuur aan de schenen legt Sinds kort wordt er echter gesleuteld aan deze regel. Amnesty gaat immers uit van het basisprincipe dat mensenrechten een internationale en niet louter een nationale aangelegenheid zijn. In overleg met het Internationaal Secretariaat in Londen (zie Wie is Amnesty International) en onder speciale voorwaarden kan een nationale Amnesty sectie beslissen actie te voeren rond concrete gevallen van schendingen die voorvallen in het eigen land. Deze mogelijkheid is echter nog in een testfase en in de praktijk blijft de werk in eigen land-regel behouden. als een (toekomstige) wet een negatief effect heeft op de mensenrechten. Zaken die men moeilijk kan verwachten van bijvoorbeeld de sectie uit Maleisië of Zimbabwe. Informatiebrochure Amnesty International p. 5

7 3. De acties van Amnesty International al We kennen nu het kader waarbinnen en de manier waarop Amnesty International werkt. Maar eigenlijk weten we nog altijd niet wat Amnesty International eigenlijk doet. Amnesty gaat immers niet louter op zoek naar informatie, maar voert ook actie. Welke acties dat juist zijn, vind je hieronder. Van zodra informatie over een onderwerp is ingezameld, gecontroleerd en verwerkt, kan de actie beginnen. Zoals je misschien uit het vorige deeltje hebt opgemaakt, zijn er twee verschillende manieren van actie: de individuele en de structurele aanpak. De individuele aanpak Bij het ontstaan van Amnesty International werden enkel individuele gevallen behandeld. Centraal stond de eis om alle gewetensgevangenen vrij te laten. Een gewetensgevangene is een persoon die vastgehouden wordt omwille van zijn overtuiging, huidskleur, etnische afkomst of sociale achtergrond. Zijn enige misdaad is dat hij anders is of denkt dan de autoriteiten voor juist houden. Maar Amnesty voert niet alleen actie voor gewetensgevangenen, maar ook voor politieke gevangenen. Een politieke gevangene zit vast vanwege zijn of haar politieke ideeën of handelingen. Het In het deeltje de geschiedenis van Amnesty International gaan we dieper in op de verschillende evoluties die Amnesty sinds haar ontstaan heeft doorgemaakt. Verschillende acties van Amnesty (zoals de eis om de doodstraf en foltering af te schaffen) zijn slechts in de loop van de jaren opgenomen in het takenpakket. grote verschil met een gewetensgevangene is dat een politieke gevangene mogelijk wel geweld heeft gebruikt of heeft gepropageerd. Amnesty International vraagt voor een politieke gevangene geen vrijlating, maar wel een eerlijk proces binnen een redelijke termijn. Het grote voordeel van deze individuele aanpak is dat men hierdoor kort op de bal kan spelen als er een ernstig geval van mensenrechtenschendingen voorkomt. Stel dat in een bepaald land een oppositielid wordt opgepakt en zijn familie vreest dat hij gefolterd zal worden of gewoonweg zal verdwijnen. Om dit te verhinderen, moet er snel gehandeld worden. Als dit bericht Amnesty International bereikt (en authentiek blijkt), kan men heel snel oproepen om brieven te schrijven naar de regering om duidelijkheid te vragen over dat geval. In veel gevallen weet de centrale regering zelf niet wat er juist gebeurd is. Door op korte termijn veel druk uit te oefenen, heeft men de meeste kans dat die persoon zal teruggevonden worden. De structurele aanpak Louter steunen op deze individuele aanpak is natuurlijk dweilen met de kraan open. Als men enkel mensenrechtenschendingen aankaart op het moment dat ze voorvallen, loopt men eigenlijk de feiten achterna. Om ervoor te zorgen dat op langere termijn de mensenrechten worden nageleefd, heeft men nood aan een structurele aanpak. Deze aanpak zal trachten het brede politieke bedrijf bewust te maken van het belang van mensenrechten. Onder dit politieke bedrijf vallen niet enkel politici, maar ook de publieke opinie en de media. Mensenrechtenschendingen komen immers voor op verschillende niveaus van de samenleving. Om dit efficiënt te bestrijden moet men dus ook op al die niveaus werkzaam zijn. Een werk van lange adem. Neem bijvoorbeeld de campagne STOP Geweld Tegen Vrouwen. Iedereen is het erover eens dat geweld tegen vrouwen verkeerd is en bijgevolg ook strafbaar. In België zijn er dan ook verschillende wetten die het mogelijk maken dat vrouwen (of in sommige gevallen mannen!) juridische stappen kunnen ondernemen als hun partner geweld gebruikt. Maar niet iedereen is overtuigd van de ernst van deze problematiek. Algemeen wordt er vanuit gegaan dat partnergeweld een onbelangrijk of verdwijnend probleem is in België en alleen in andere landen veel voorkomt. Studies wijzen er echter op dat momenteel 1 op 5 vrouwen in België slachtoffer zijn van huiselijk geweld, een opmerkelijke stijging ten opzichte van vijftien jaar Informatiebrochure Amnesty International p. 6

8 terug. Partnergeweld in België is dus zowel een ernstig als een onderschat probleem. Om hier iets aan te veranderen, is het dus noodzakelijk om niet enkel de Belgische overheid aan te spreken, maar ook het publiek te sensibiliseren over de juiste reikwijdte van dit probleem. Amnesty zet dus niet alleen politici onder druk, maar probeert ook via de media, campagnes, evenementen, de maatschappij bewust te maken van mensenrechtenschendingen. De resultaten Veel acties van Amnesty International zijn succesvol. In zeker één derde van alle acties is dat direct te zien: een gewetensgevangene wordt vrijgelaten, een 'verdwenen' persoon komt terecht, een zieke gevangene krijgt medische verzorging, een geïsoleerde gevangene krijgt bezoek van familie of een advocaat of een doodvonnis wordt omgezet of uitgesteld. Bij andere acties is zo'n verband niet direct zichtbaar. Het is vaak moeilijk om precies het resultaat te meten van het werk van Amnesty. De autoriteiten melden zelden dat een gevangene is vrijgelaten of dat zijn of haar situatie is verbeterd dankzij de inzet van Amnesty. Wel hebben (ex-)gevangenen gezegd dat zij hun leven of vrijheid aan Amnesty te danken hebben. Uit brieven van gevangenen blijkt dat het voor hen een grote morele steun is om te weten dat mensen uit verscheidene werelddelen van hun lot op de hoogte zijn en daar verbetering in proberen te brengen. Daarnaast speelt Amnesty een belangrijke rol in de bewustwording van en het actie voeren voor de mensenrechten. Amnesty heeft bijvoorbeeld grote campagnes tegen folteringen gevoerd. Mede dankzij deze inspanningen heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 1984 het Verdrag tegen Foltering aangenomen. Ook de oprichting van het Internationaal Strafhof in Den Haag kwam er pas nadat Amnesty International (samen met enkele andere mensenrechtenorganisaties) hiervoor lange tijd actie had gevoerd. Door de oprichting van deze rechtbank kunnen misdadigers van ernstige mensenrechtenschendingen voor het gerecht in Den Haag worden gehaald als ze in hun eigen land niet vervolgd worden. Informatiebrochure Amnesty International p. 7

9 4. De geschiedenis van Amnesty International Peter Benenson: de stichter van Amnesty International Amnesty International heeft haar ontstaan te danken aan een Britse jurist, Peter Benenson en een klein krantenartikel. Dat artikel vertelde over twee Portugese studenten die tot zeven jaar gevangenisstraf waren veroordeeld. Hun enige misdaad bestond erin dat ze op een terras een toost op de vrijheid hadden uitgebracht. Portugal werd toen nog bestuurd door de dictator Antonio Salazar en vrijheidsgedachten vielen blijkbaar niet in goede aarde bij het regime. Toen Benenson dit artikel las in de Londense metro was hij woedend en wou hij direct naar de Portugese ambassade stappen om hiertegen te protesteren. Maar onderweg besefte hij al vlug dat dit protest weinig of niets zou uithalen. Zijn klacht zou, als hij geluk had, opgeschreven worden door een ambtenaar en dan hoogstwaarschijnlijk in de papiermand belanden. Hij schrapte dat plan en begon na te denken over een beter middel om repressieve regeringen effectief te weerhouden dergelijke acties te ondernemen. En bovendien ook nog eens diezelfde regeringen ertoe te brengen deze gewetensgevangenen in vrijheid te stellen. Uiteindelijk kwam hij op een even eenvoudig als geniaal plan: bestook de autoriteiten met een massa aan protestbrieven zodat ze gedwongen worden om grove onrechtvaardigheden recht te zetten. Een idee wordt werkelijkheid Een krachtig idee heeft ook een krachtig symbool nodig. De kaars en prikkeldraad is de perfecte verbeelding van de werking van Amnesty: De prikkeldraad staat voor wrede gevangenschap, de kaars symboliseert de hoop, het leven. Dit symbool is gebaseerd op een oud Chinees gezegde en verwoordt de boodschap van Amnesty: Het is beter een kaars aan te steken, dan de duisternis te vervloeken. brieven geschreven naar gevangenen uit verscheidene landen en met verschillende politieke overtuigingen. Een half jaar later besloot Benenson een volgende stap te nemen: de tijdelijke actie werd een permanente internationale beweging: Amnesty International. De kracht achter Amnesty blijft echter altijd dezelfde: gewone mensen over heel de wereld die vreedzaam actie ondernemen voor één doel: de mensenrechten. Samen met andere activisten organiseerde Benenson een campagne die een jaar zou duren: Appeal for Amnesty, De campagne ging van start met een krantenartikel (getiteld The Forgotten Prisoners ) dat het lot van enkele vergeten gevangenen onder de loep nam. Het artikel riep mensen op om te protesteren tegen de gevangenzetting van mannen en vrouwen louter om hun politieke of religieuze overtuiging, de zogenaamde gewetensgevangenen. Het protest diende wel vreedzaam en onpartijdig te gebeuren. De campagne kende een enorm succes. Binnen een maand waren er al duizenden De evolutie Door de jaren heen groeide de reikwijdte van Amnesty International enorm. In steeds meer landen werden Amnesty groepen opgestart en de lotgevallen van een steeds groter aantal gewetensgevangenen kwamen aan het licht. Maar ook het werkterrein van Amnesty groeide door de jaren heen. Amnesty blijft ijveren voor de vrijlating van gewetensgevangenen, maar voert ook actie voor eerlijke processen van politieke gevangenen. Sinds de jaren zeventig spreekt Amnesty zich formeel uit tegen marteling en mishandeling van gevangenen, tegen de doodstraf en tegen buitengerechtelijke executies. Maar ook andere belangrijke mensenrechtenthema s (of thema s die een invloed hebben op de mensenrechtensituatie) gingen deel uitmaken van het takenpakket van Amnesty International. Gedurende jaren werden er acties opgezet tegen het gebruik van kindsoldaten, landmijnen, genitale Informatiebrochure Amnesty International p. 8

10 verminking, ongecontroleerde wapenhandel en nog veel meer. Ook richt Amnesty International zich niet meer louter tot regeringen. Gewapende politieke groepen, intergouvernementele organisaties en zelfs bedrijven kunnen in strijd met de universele rechten van de mens handelen. Het is dan ook logisch dat Amnesty deze verschillende organisaties op hun verantwoordelijkheid wijst. Tegelijkertijd bedacht Amnesty ook nieuwe methoden om druk uit te oefenen. Het scala van actievormen gaat van spoedacties, om heel snel een einde te maken aan martelingen en executies, tot breed opgezette campagnes tegen schendingen op grote schaal. Amnesty vandaag Aan het begin van de 21 ste eeuw is Amnesty International uitgegroeid tot een wereldwijde mensenrechtenbeweging met meer dan 1,8 miljoen leden en donateurs, die verspreid zijn over ruim 160 landen en afkomstig uit alle lagen van de bevolking. Elk jaar verstuurt Amnesty duizenden oproepen naar haar leden over individuele slachtoffers van mensenrechtenschendingen en stuurt ze delegaties op pad om informatie te winnen, processen bij te wonen en besprekingen met regeringsleden te voeren. De organisatie heeft ondertussen ook formele betrekkingen aangegaan met internationale organisaties zoals de Verenigde Naties. De grootste uitdaging van het moment voor Amnesty is echter de uitwerking van de nieuwe Visie en Missie. In 2001 aanvaardde men op de Internationale Raad in Dakar dat Amnesty s visie een wereld is waarin iedereen kan genieten van alle mensenrechten zoals ze in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en andere internationale akkoorden en wetten zijn vastgelegd. Om deze visie te realiseren, heeft Amnesty een welbepaalde missie aanvaard. Deze missie bestaat uit enkele concrete richtlijnen die we in het begin van deze brochure al hebben verteld. We herhalen ze hier nog eventjes. Amnesty strijdt tegen ernstige inbreuken van -het recht op fysieke en mentale integriteit, -het recht op vrijheid van geweten en meningsuiting, -het recht niet gediscrimineerd te worden, en dit in de context van de promotie van alle mensenrechten. Vóór 2001 had Amnesty International een mandaat dat zich concentreerde op een nauw(er) gedefinieerd werkterrein. Dit mandaat concentreerde zich vooral op de burgerlijke en politieke mensenrechten. Zoals je kon lezen, was dit werkterrein (en hierbij aansluitend het Mandaat) al aanzienlijk gegroeid over de jaren heen. Het opnemen van sociale, economische en culturele rechten in het actieterrein van Amnesty was een logische volgende stap in deze richting. De aanvaarding van de nieuwe Visie en Missie is eigenlijk dus het resultaat van een decennialange evolutie, de kers op de taart zeg maar. Het oude mandaat (of het concrete actieterrein) van Amnesty International luidt als volgt: Amnesty International eist: de vrijlating van alle gewetensgevangenen; eerlijk processen binnen een redelijke termijn voor alle politieke gevangenen; de afschaffing van foltering en van de doodstraf; een einde aan politieke moorden, buitengerechtelijke terechtstellingen en verdwijningen ; het stopzetten van een aantal zware schendingen (zoals het opblazen van huizen als collectieve straf, gijzelneming, aanvallen op burgerslachtoffers in oorlogsgebieden, ); Amnesty International promoot tevens de bewustmaking van alle mensenrechten. Is hiermee alles gezegd? Nee, niet helemaal: de nieuwe missie van Amnesty is veel breder dan het oude mandaat, maar de middelen blijven beperkt. Daarom blijft het oude mandaat nog in gebruik om de belangrijkste prioriteiten (een soort concreet actieterrein ) van Amnesty International te bepalen. Amnesty beschikt immers over een decennialange expertise over de onderwerpen uit het mandaat. De ervaring i.v.m. met de sociale, economische en culturele rechten is nog maar enkele jaren oud en dus nog in volle ontwikkeling. Informatiebrochure Amnesty International p. 9

11 5. De mensen achter Amnesty International Een klein probleem Amnesty wordt permanent geconfronteerd met twee uitdagingen die op het eerste gezicht tegenstrijdig lijken. Enerzijds wordt Amnesty International in stand gehouden door de inspanningen en verbeeldingskracht van honderdduizenden sympathisanten met een sterk verschillende culturele achtergrond. Zij zijn het die over heel de wereld actie voeren voor de mensenrechten. Als de campagnes en acties succesvol willen zijn, dan moeten deze aanhangers de vrijheid hebben om hun eigen energie, creativiteit en lokale middelen aan te wenden: Amnesty moet met andere woorden met vele stemmen spreken. Anderzijds hangt de invloed van deze aanhangers af van de eensluidendheid en geloofwaardigheid van de boodschap die ze uitdragen. Willen hun acties doelmatig zijn, dan moeten deze leden de basisbeginselen van Amnesty in acht nemen, hun verklaringen en acties coördineren en zorgen dat de informatie die zij verschaffen betrouwbaar is. Amnesty moet dus één boodschap verkondigen. vraagt een grote oplossing Beide uitdagingen lijken niet te rijmen met elkaar, maar men heeft van de nood een deugd gemaakt. Amnesty gaat in op deze twee uitdagingen door haar leden volop te laten participeren in haar beleid. Zo slaan we twee vliegen in één klap. Amnesty laat via een democratische structuur haar leden aan het woord en behoudt terzelfdertijd haar krachtige boodschap. De basis Aan de basis van Amnesty staan alle vrijwilligers, leden, donateurs, kortom aanhangers van Amnesty International. Deze aanhangers kunnen zich groeperen in Amnesty groepen om gezamenlijk allerlei acties te ondernemen: brieven schrijven, kaarsen verkopen, bewustzijnscampagnes voeren, Maar ze zijn meer dan alleen maar de handen en voeten van Amnesty. Zij beslissen ook mee over de richting die Amnesty uitgaat. Elke persoon die zich lid maakt van Amnesty krijgt één stem op de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering: Amnesty s parlement. Op die Ledenvergadering wordt het beleid, de prioriteiten en de toewijzing van de middelen voor het komende jaar bepaald en de Raad van Bestuur verkozen. De Raad van Bestuur Deze raad bestaat uit maximum twaalf vrijwilligers, die verkozen worden voor twee jaar. Ze voert, in samenwerking met het Nationaal Secretariaat, de beslissingen van de Ledenvergadering uit. Het Nationaal Secretariaat Leden en groepen kunnen binnen één land samenwerken om hun acties beter te coördineren en een Nationale Sectie oprichten. België is echter ietwat een uitzondering aangezien er een Vlaamse en Franstalige sectie is. Tussen beide afdelingen blijft er natuurlijk formeel en informeel overleg, maar beide hebben een apart secretariaat. Op het Vlaams secretariaat in Antwerpen werkten er begin 2006 een 20-tal betaalde en een 35 à 40 onbetaalde medewerkers. De belangrijkste taak van het secretariaat is evident: de duizenden Amnesty aanhangers in Vlaanderen een goede service bieden zodat ze kwalitatief hoogstaande acties voor mensenrechten kunnen voeren. Dit houdt natuurlijk veel in: achtergrondinformatie verstrekken (via tijdschriften, actiebrochures, vormingssessies, ), projecten begeleiden, nieuwe actietechnieken bespreken, Zowel de groepen als individuele leden, donateurs en kopers van Amnesty producten worden op die manier constant op de hoogte gebracht van wat er leeft en beweegt bij Amnesty International. Verder tracht het secretariaat ook het brede publiek in Vlaanderen te informeren over mensenrechtensituaties via persberichten of rapporten en zal het ook politici aanspreken en zijn acties coördineren met andere organisaties om zo actief mensenrechtenschendingen te verhinderen. Informatiebrochure Amnesty International p. 10

12 Het Internationaal Secretariaat Een Nationaal Secretariaat werkt natuurlijk niet in het ijle. Om de nodige professionele kennis en ondersteuning te krijgen, kunnen de secties rekenen op het Internationaal secretariaat in Londen. Van daaruit wordt alle onderzoek van Amnesty naar mensenrechtenschendingen verricht. Maar ook contacten leggen met intergouvernementele organisaties, adviezen over internationaal recht uitbrengen, helpen met de uitbouw van secties en groepen, een uitgebreid archief over mensenrechten(schendingen) onderhouden en nog veel meer behoren tot het takenpakket van het Internationaal Secretariaat. De Internationale Algemene Vergadering Het Internationaal secretariaat is echter niet het hoogste beslissingsorgaan van Amnesty. Beslissingen over de visie en opdracht van Amnesty kunnen alleen genomen worden op de Internationale Algemene Vergadering. Deze Raad bestaat uit vertegenwoordigers van alle afdelingen van Amnesty en komt om de twee jaar samen. Na een dikke week vergaderen wordt er beslist over het beleid en de prioriteiten van Amnesty voor de volgende twee jaren. Deze Raad is het hoogste beslissingorgaan van Amnesty en elke vergadering is altijd een scharniermoment voor de hele beweging. De Internationale Raad van Bestuur In de periode tussen de tweejaarlijkse vergadering van de Internationale Algemene Vergadering voert het Internationaal Bestuur zijn beslissingen uit. Tegelijkertijd draagt dit orgaan de algemene verantwoordelijkheid voor de lopende zaken over Amnesty International. Dit Bestuur bestaat uit negen leden, waarvan er acht op de Internationale Algemene Vergadering worden gekozen. Het negende lid komt uit het midden van het Internationaal Secretariaat. Groepen Vlaanderen Leden Algemene Vergadering Internationaal Secties Int Algemene Vergadering Raad van Bestuur Int. Raad van Bestuur Nationaal Secretariaat Internationaal Secretariaat Informatiebrochure Amnesty International p. 11

13 6. Actie! Als je deze infobrochure hebt doorgenomen, zou je nu een algemeen inzicht moeten hebben over wat Amnesty International is en doet. Maar misschien is er meer gebeurd dan dat. Misschien ben je overtuigd geworden van het belang van de mensenrechten en wil je je actief inzetten. Dan ben je op de juiste pagina gekomen. Hier bieden we je een overzicht van alle mogelijkheden die er zijn om mee te strijden voor de mensenrechten. Je kan al deze mogelijkheden in detail bekijken op onze website: Zo kan je zelf achterhalen welke actie het best bij je past. Steun financieel Om de werking van Amnesty mogelijk te maken is natuurlijk geld nodig. Aangezien Amnesty geen geld ontvangt van regeringen en politieke partijen, is de organisatie afhankelijk van de giften van particulieren. Elke steun, hoe groot of hoe klein ook, is dus meer dan welkom. Je kan een gift overschrijven op rekeningnummer Voor giften vanaf 30 euro ontvang je automatisch een fiscaal attest. Maar je kan ook een permanente betaalopdracht geven aan je bank. Dit is niet enkel gemakkelijk voor jou, maar ook voor ons. Met een vast inkomen kunnen wij onze acties veel beter vooraf plannen. Word lid Hoe breder de basis van Amnesty International, hoe groter de invloed. Lid worden is dus een belangrijke stap in het realiseren van een wereld waarin iedereen kan genieten van de mensenrechten. Daarbij draagt het lidgeld van de vele leden voor een belangrijk deel bij tot de financiën van Amnesty International. Het lidgeld bedraagt euro op jaarbasis (nog geen 2 euro per maand). Jongeren tot 25 jaar, studenten, gepensioneerden en mensen met een vervangingsinkomen, alsook een tweede gezinslid betalen slechts 9,92 euro. Hiervoor krijg je de tijdschriften Amnesty in Actie en Amnesty Nieuws. Tevens heb je als lid één stem op de jaarlijkse Algemene Vergadering en sleutel je zo zelf mee aan de toekomst van Amnesty. Schrijfacties Elke maand roept Amnesty mensen op om de pen ter hand te nemen en deel te nemen aan onze schrijf- of spoedacties. Zo lopen er elke maand verschillende spoedacties. Deze behandelen altijd een zaak waarin iemands leven of veiligheid in direct gevaar is. Tegelijkertijd zijn er maandelijks drie schrijfacties om mensenrechtenschendingen over de hele wereld te bestrijden. Andere schrijfacties zijn verbonden aan lopende campagnes en eisen duurzame veranderingen zodat de mensenrechten beter worden nageleefd. sms actie Brieven schrijven is in deze tijd al lang niet meer het enige communicatiemiddel waarover we beschikken. Sinds enige tijd kan je deelnemen aan de sms-actie. Als je hierop inschrijft, ontvang je elke maand een sms met een oproep tot actie. Door een berichtje terug te sturen, laat je blijken dat je de actie ondersteunt. Deelnemen is dus heel eenvoudig en Amnesty International kan op deze wijze heel snel een massa handtekeningen verzamelen. Shop Amnesty heeft ook ruim aanbod aan artikelen zoals kaarsen, T-shirts, wenskaarten en nog veel meer. Ideaal om cadeau te geven (of jezelf cadeau te doen). Informatiebrochure Amnesty International p. 11

14 Je engagement voor Amnesty kan natuurlijk een heel eind verder gaan dan dat. Stop dan zeker niet met lezen. Hieronder geven we enkele mogelijkheden om mee de handen uit de mouwen te steken voor de mensenrechten. Een overzicht van alle actiemiddelen (groot of klein) staat ook op onze website. Als je via doorklikt op de rubriek Actief, krijg je het hele actieaanbod voorgeschoteld. Amnesty groepen De Amnesty groepen vormen de ruggengraat van de wereldwijde beweging. Zij voeren acties uit, adopteren mensen wier rechten in gevaar zijn, brengen Amnesty in beeld en nog veel meer. De groepen in Vlaanderen werken ook volgens hun eigen engagement of specialisatie. Je kun dus een groep kiezen op jouw maat. Zo zijn er verschillende jongerengroepen actief (lees zeer actief) in Vlaanderen. Vrijwilligerswerk Naast de groepen zijn er nog een heel pak andere mensen die zich vrijwillig inzetten voor Amnesty. Zo zoeken we elk jaar mensen die enkele keren per jaar willen meewerken aan één van onze activiteiten: Amnesty in de spotlights zetten op evenementen, kaarsen verkopen, folders verdelen, Ook op het secretariaat zijn er heel wat vrijwilligers actief. Indien je dit iets lijkt, kun je altijd op de website kijken naar de vacante plaatsen. Als je vragen hebt over Amnesty of interesse hebt in deze actievormen, aarzel dan niet om ons te contacteren via of te bellen naar Je kan ook altijd een brief schrijven naar Amnesty International Vlaanderen, Kerkstraat 156, 2060 Antwerpen. Informatiebrochure Amnesty International p. 12