Examen AA. Strategisch Management

Transcriptie

1 Examen AA Strategisch Management DATUM: 17 januari 2017 TIJD: uur Belangrijke informatie: Dit examen bestaat uit 7 pagina s inclusief voorblad. Controleer of dit examen compleet is! Vermeld uw naam op het uitwerkingenpapier en nummer de pagina s. Lees de vragen eerst rustig door voordat u antwoord geeft. Schrijf duidelijk en gebruik uitsluitend een zwart- of blauwschrijvende pen! Geef duidelijk aan welk antwoord bij welke vraag hoort. Motiveer steeds uw antwoord. Aan onvoldoende gemotiveerde antwoorden worden geen punten toegekend. Indien u verwijst naar regelgeving, vermeld het betreffende artikel en lid. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld drie redenen worden gevraagd en u geeft er meer dan drie, dan worden alleen de eerste drie gegeven antwoorden beoordeeld. Bent u klaar met uw examen, lever uw examen inclusief uw uitwerkingenen kladpapier volledig in. Hulpmiddelen: Toegestane hulpmiddelen: - Geen Veel succes toegewenst! Opgave 1: Opgave 2: Opgave 3: Opgave 4: Opgave 5: Opgave 6: Totaal: 12 punten 17 punten 18 punten 19 punten 21 punten 13 punten 100 punten 1

2 Er wordt voor de vragen verwezen naar hoofdstukken van de zevende druk van het boek Strategisch management in het MKB. Het tentamen is gericht op de stof die niet is behandeld in het testimonium. Klavier Speciaal Transport Historie tot de jaren 90 In het oosten van Nederland is de familie Klavier al ver voor de tweede Wereldoorlog, onder de naam Klavier Verhuizingen, gestart als verhuisbedrijf met in eerste instantie alleen één vrachtauto. Met deze vrachtauto werd niet alleen verhuisd. Om een boterham te kunnen verdienen, werden er ook andere transporten mee verricht. Deze transporten waren vooral gericht op het vervoeren van kwetsbare spullen, zoals piano s en vleugels. Al gauw werd dit soort transport, naast het verhuizen, een specialisatie van het bedrijf. Het bedrijf groeide gestaag en kon zich uitbreiden met meer vrachtauto s. Bij aanvang was er nog niet echt een goede huisvesting. Het kantoor was aan huis en de vrachtauto s konden op een grote parkeerplaats in de buurt van het huis gestald worden. Al gauw was er behoefte aan betere huisvesting. Ook vanwege het feit dat er al snel vraag kwam naar tijdelijke opslag van inboedels. Uiteindelijk is er op een industrieterrein, die toen net in aanleg was, een pand gebouwd met een kantoorgedeelte, een parkeerplaats voor de vrachtauto s en als belangrijkste daarbij een behoorlijk grote opslagloods. Met behulp van de bank, die vertrouwen had in de onderneming van de familie Klavier, kon dit nieuwe bedrijfspand gefinancierd en gerealiseerd worden. De opslagloods werd niet alleen gebruikt voor de opslag van inboedels, maar ook voor de open overslag van piano s en vleugels voor fabrikanten (met name uit Duitsland, maar ook uit Tsjechië en Engeland). Hun producten moesten aan de detailhandel in de Benelux afgeleverd worden. Het was belangrijk voor die fabrikanten dat met op-, overslag en het transport zeer zorgvuldig werd omgegaan en vanwege de specialisatie en bewezen kwaliteit van Klavier Speciaal Transport en Verhuizingen (dit was inmiddels de nieuwe naam van het bedrijf) werd door meerdere fabrikanten er voor gekozen om dit door Klavier te laten verzorgen. Onderdeel van de betrouwbaarheid en de kwaliteit was dat er altijd 2 werknemers (een chauffeur en een bijrijder) op de vrachtauto zaten, waardoor het afleveren bij de detailhandel altijd zeer zorgvuldig ging. Verder was er in het bedrijfspand specifiek ruimte beschikbaar voor het stemmen van de piano s en vleugels, voordat die op transport gingen, waarvoor extern pianostemmers werden ingehuurd. Daarnaast werd in de jaren 70 met een grote Japanse fabrikant van muziekinstrumenten en professionele audioapparatuur de overeenkomst gesloten dat alle afleveringen van die fabrikant aan de detailhandel in de Benelux door Klavier verzorgd zou gaan worden, inclusief op- en overslag. Dit zorgde voor een redelijke groei van het bedrijf. Samen met een gestage groei in de andere activiteiten resulteerde dit in de jaren 80 in het uitbreiden van de op- en overslagruimte bij het bestaande bedrijfspand. Verder was het personeelsbestand inmiddels op ongeveer 35 personeelsleden uitgekomen. Ook is in de jaren 80 gestart met op-, overslag en transport van meubels van Duitse meubelfabrikanten. Het gaat hier met name om relatief grote en zware meubels (vooral slaapkamermeubels), waarvoor zorgvuldige omgang bij het transport en de aflevering eveneens van groot belang is. Eind jaren 80 was het personeelsbestand gegroeid tot bijna 50 personeelsleden. Jaren 90 tot 2000 In de jaren 90 staat het bedrijf bekend als een gerenommeerd verhuis- en transportbedrijf waarvan de kernbegrippen kwaliteit en zorgvuldigheid worden erkend door de klanten. Strategisch Management 17 januari

3 Inmiddels zijn de transport- en verhuisactiviteiten van elkaar gescheiden en in 2 afzonderlijke besloten vennootschappen opgenomen. De structuur is nu als volgt: J. Klavier Personal Holding B.V. B. Klavier Personal Holding B.V. STAK Klavier Beheer Klavier Beheer B.V. Klavier Speciaal Transport B.V. Klavier Verhuizingen B.V. In het Stichting Administratiekantoor (STAK) heeft de familie Klavier via het stichtingsbestuur invloed op de besluitvorming in Klavier Beheer waarmee het zeggenschaps- en het familiebelang wordt bewaakt en behartigd. Certificaten van de aandelen van Klavier Beheer BV zijn uitgegeven aan de personal holdings van Bert en Jan Klavier, namelijk B. Klavier Personal Holding BV respectievelijk J. Klavier Personal Holding BV. Bert en Jan zijn de vierde generatie opvolgers in familieverband. Daarnaast zitten Bert en Jan samen met hun moeder, zus en een broer van hun inmiddels overleden vader en in het bestuur van de STAK. Alle belangrijke beslissingen die te maken hebben met het aandelenbezit en met de structuur van de Klavier-groep worden door dit bestuur genomen. Operationeel is Bert directeur van Klavier Speciaal Transport BV en Jan directeur van Klavier Verhuizingen BV. Beide zijn zelfstandig in het nemen van de dagelijkse operationele beslissingen voor de transport- respectievelijk de verhuistak van het bedrijf. Beslissingen inzake grote investeringen, financieringen en andere belangrijke overeenkomsten worden door beide broers gezamenlijk genomen in hun hoedanigheid als directieleden van Klavier Beheer BV. Klavier Verhuizingen BV is aangesloten bij een groot nationaal samenwerkingsverband van verschillende verhuisbedrijven, waardoor een landelijk netwerk van verhuisbedrijven is gerealiseerd. Vooral bij grote verhuizingen voor grote bedrijven en bij internationale verhuizingen levert dit samenwerkingsverband voordeel op. Verder werkt Klavier Speciaal Transport BV samen met een Duitse meubeltransportgroep voor het goed kunnen bedienen van de grote meubelfabrikanten. Ondanks de goede resultaten in de jaren 80 en het begin van de jaren 90, stonden de resultaten van de Klavier Groep door een aantal zakelijke tegenvallers eind jaren 90 behoorlijk onder druk, waardoor de schuldenlast (met name bij de bank en de belastingdienst) fors was gestegen. Om deze financieel zorgwekkende situatie op te kunnen lossen, heeft de familie Klavier besloten om Klavier Verhuizingen BV te verkopen (inclusief een deel van het onroerend goed). Klavier Verhuizingen BV is verkocht aan een van de grootste verhuisbedrijven binnen het samenwerkingsverband waarbij Klavier Verhuizingen BV was aangesloten. Hiermee ontstond weer een gezonde financiële basis voor de toekomst van de transporttak van de Klavier Groep. Strategisch Management 17 januari

4 2000 tot 2010 Binnen de Klavier Groep bleef het transportbedrijf dus over en ging nu alleen verder met speciaal transport. Dit speciaal transport was enerzijds gericht op het vervoeren van piano s, vleugels, overige muziekinstrumenten en professionele audioapparatuur in de breedste zin. Anderzijds was er ook het speciaal transport voor de (grotendeels) Duitse meubelfabrikanten. Het transportgebied bestaat grotendeels uit de Benelux en deels Duitsland (vooral het Ruhrgebied). Bert Klavier staat nu alleen aan het roer. Jan Klavier is met de verkoop van het verhuisbedrijf meegegaan als directeur van het verhuisbedrijf en is geen aandeelhouder meer. In Klavier Beheer BV zit het onroerend goed opgenomen. Verder heeft de familie Klavier nog steeds invloed via de STAK. Inmiddels is de zoon van Bert, Victor, ook werkzaam binnen het familiebedrijf. De structuur is vereenvoudigd en ziet er nu als volgt uit: B. Klavier Personal Holding B.V. STAK Klavier Beheer Klavier Beheer B.V. Klavier Speciaal Transport B.V. Tot aan de economische crisis in 2008 werden er goede resultaten behaald en werd er weer een gezonde financiële positie bereikt. Vooral de meubelbranche, alhoewel ook wel in mindere mate de muziekbranche, is getroffen door de economische crisis en dat heeft uiteraard invloed op de te transporteren hoeveelheden en de te berekenen transportprijzen. Ook is er sprake van toenemende concurrentie en prijsdruk in het meubeltransport tot nu Door de voortdurende druk op de marges, met name in de meubeltransport, is het noodzakelijk dat er wat gaat veranderen in Klavier Speciaal Transport BV. Bert heeft niet meer de energie om deze verandering te gaan leiden en Bert s zoon Victor, die al vanaf 2006 werkzaam is binnen Klavier Speciaal Transport BV, eerst als bijrijder en later als planner, heeft de ambitie om het bedrijf van zijn vader over te nemen en verder voort te zetten. Victor heeft de overtuiging dat hij geschikt is om de onderneming te gaan leiden en hij ziet diverse verbeterpunten die hij graag wil aanpakken en hij verwacht in vergelijking met zijn vader meer energie en spirit in de onderneming te stoppen, zodat het weer de goede kant op gaat. Ook denkt hij dat hij meer dan zijn vader de onderneming beter in de grip kan krijgen en houden. Bert blijft nog wel beschikbaar als adviseur/commissaris voor Victor, maar hij wil toch vooral dat Victor zijn eigen koers gaat varen met het bedrijf. Victor besluit na de overname dat het tijd is voor veranderingen. De belangrijkste verandering is dat hij besluit om in zijn geheel te stoppen met het transport van (slaapkamer)meubelen. Dat is nogal een grote en risicovolle stap, maar hij is bereid dat risico te nemen, om de onderneming weer rendabel te maken. Hij wil zich alleen nog maar focussen op de muziekbranche, omdat hij denkt dat daarmee het meeste rendement is te behalen, maar ook om de beste logistieke dienstverlener voor de klanten uit de muziekbranche te willen zijn. Strategisch Management 17 januari

5 Voor de grote Japanse klant, die in de jaren 70 werd binnengehaald, wordt nog steeds gereden, maar Victor vind de afhankelijkheid van die klant toch te groot en wil dus enerzijds op zoek naar een breder klantenbestand en anderzijds naar die vormen van dienstverlening waarmee hij die klant nog beter aan zijn bedrijf kan binden. De laatste jaren worden webwinkels in de muziek- en audiobranche steeds belangrijker en dat biedt voor Klavier Transport kansen. Victor weet dat voor die webshops vooral snelle en tijdige levering met nadruk op zorgvuldige handling van de kwetsbare producten het belangrijkste is in de dienstverlening naar hun klanten. Omdat Klavier Transport vooral sterk is in het transporteren van relatief grotere en zwaardere muziek- en audioproducten heeft Victor de samenwerking gezocht met grotere pakketdiensten, die de relatief kleinere producten kunnen afleveren. Klavier Transport houdt dan de totaal-regie over de op-, overslag en uitlevering naar de klanten toe, waarbij of Klavier Transport zelf de uitlevering doet of dat de uitlevering wordt uitbesteed aan een pakketdienst. Het belangrijkste doel daarbij is een totaal-aanpak van Klavier Transport waarbij de klant wordt ontzorgd op het gebied van al haar logistieke activiteiten. Er is de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in zogenaamde Warehouse Management System software voor het optimaliseren en automatiseren van de logistieke processen, waarbij onder meer track & trace, mobile services, orderpicking en interfacing met webshops en andere software essentiële onderdelen zijn om succesvol te zijn richting de klanten. Bepaalde onderdelen van de software heeft Victor stap voor stap verder doorontwikkeld en specifiek gemaakt voor de muziek- en audiobranche teneinde zo klantgericht mogelijk zijn klanten te kunnen bedienen, hetgeen als een belangrijke innovatie voor het bedrijf kan worden gezien. Steeds meer webshops in de muziek- en audiobranche weten Klavier Speciaal Transport te vinden vanwege de erkenning dat Klavier met de tijd is meegegaan en een betrouwbare partner is voor een succesvolle dienstverlening in de huidige moderne wereld van e- commerce, specifiek voor de muziek- en audiobranche. Vanwege de investeringen die de afgelopen jaren zijn gedaan, is ook de dienstverlening richting de grote Japanse klant weer gemoderniseerd en verbeterd. De resultaten zijn de laatste jaren weer goed en ook de financiële positie is sterk verbeterd. Binnen de transportsector is Klavier één van de grotere transportbedrijven die zich gespecialiseerd heeft in de muziek- en audiobranche. Vooral in het vakkundig afleveren van piano s en vleugels heeft Klavier in de loop der jaren een voorsprong ten opzichte van de concurrentie opgebouwd. Door het wegvallen van de verhuistak is het personeelsbestand in de jaren redelijk ingekrompen, maar inmiddels zijn er toch weer bijna 40 personeelsleden. De directie wordt gevoerd door Victor Klavier en hij wordt daarbij ondersteund door een afdeling planning en een afdeling administratie, die bestaat uit de orderadministratie en de financiële administratie. De orderadministratie geeft het magazijn aan welke producten uit het magazijn gehaald moeten worden en de volgende dag moeten worden afgeleverd. Op basis van de af te leveren producten plant de afdeling planning de ritten, vrachtauto s, chauffeurs en bijrijders in. Elke afdeling (planning, financiële administratie, orderadministratie en magazijn) heeft een eigen manager, c.q. afdelingshoofd. Verder zijn er, mede door de stand van de automatisering en de ISO-certificering die het bedrijf al jaren lang heeft, diverse interne procedures vastgelegd. Strategisch Management 17 januari

6 Vraag 1 (hoofdstuk 1) 12 punten a. Het MKB kan kwalitatief en kwantitatief worden gedefinieerd. Velu heeft een kwalitatieve definitie bedacht voor een kleinschalige onderneming. Hoe luidt deze definitie van Velu? b. Geef een voorbeeld van een kwantitatieve definitie van het midden- en kleinbedrijf. c. Geef gemotiveerd aan of Klavier Speciaal Transport BV volgens u een kleinbedrijf, middenbedrijf of grootbedrijf is. d. Geef een voorbeeld van het kwantitatieve belang van het midden- en kleinbedrijf voor de macro-economie. e. Wat wordt bedoeld met het begrip stafmanco? f. Leg uit of stafmanco van toepassing is op de onderneming van Victor? Vraag 2 (hoofdstuk 1) 17 punten a. Bij een verdere groei van de onderneming is de span of control zodanig dat een ondernemer moet gaan kiezen voor de zogenaamde onpersoonlijke organisatie. Wat wordt met het begrip span of control bedoeld? b. En wat wordt met het begrip onpersoonlijke organisatie bedoeld? c. Geef gemotiveerd aan of span of control van toepassing is op Victor en zijn onderneming. d. Geef gemotiveerd aan of de aanduiding onpersoonlijke organisatie van toepassing is op Klavier Speciaal Transport BV. e. McClelland stelt dat ondernemers ondernemer zijn geworden om aan psychologische behoeften te voldoen. Noem de 3 door McClelland genoemde psychologische behoeften. f. Geef per psychologische behoefte aan in hoeverre deze van toepassing is op Victor toen hij de zaak van zijn vader overnam. Vraag 3 (hoofdstuk 2) 18 punten a. De ontwikkeling van specifieke software voor de muziek- en audiobranche is een vorm van innovatie. Geef gemotiveerd aan of hier sprake is van basisinnovatie of toepassingsgerichte innovatie. b. Hoe wordt het innovatieproces binnen midden- en kleinbedrijven ook wel genoemd? c. In een onderzoek van Churchill en Lewis wordt het succes van een onderneming afhankelijk gesteld van accenten die binnen het management worden gelegd. Naar welke factoren wordt volgens het onderzoek van Churchill en Lewis met name gekeken? Noem er minimaal 4. d. Churchill en Lewis onderscheiden in de groei van een jonge onderneming naar een volgroeide onderneming een vijftal fasen. Benoem deze 5 fasen. e. Geef gemotiveerd aan in welke fase Klavier Speciaal Transport BV momenteel zit. f. Geef van een bij vraag 3.c.genoemde managementfactor gemotiveerd aan of deze factor wel of niet cruciaal is voor de bij vraag 3.e genoemde fase waarin Klavier zich bevind. Strategisch Management 17 januari

7 Vraag 4 (hoofdstuk 3) 19 punten a. Porter onderkent een vijftal concurrentiekrachten. Benoem de vijf concurrentiekrachten van Porter. b. Geef bij elke concurrentiekracht gemotiveerd aan of deze wel of niet relevant is voor Klavier Speciaal Transport BV (voor zover mogelijk vanuit de casus). c. Porter onderscheidt ook drie generieke basisstrategieopties. Beschrijf deze strategieopties. d. Leg per strategieoptie uit of deze bruikbaar is voor Klavier Speciaal Transport BV en motiveer de antwoorden casusgericht. Vraag 5 (hoofdstuk 3) 21 punten a. Mc Kinsey heeft een model opgezet dat bekend staat als het balanced 7S-en model. Geef de S-en weer uit dit 7S-en model. b. Benoem per S de analyse volgens dit model voor Klavier Speciaal Transport BV (voor zover mogelijk vanuit de casus). c. Het identificeren van de kritieke succesfactoren (KSF's) en de kritieke bedrijfsprocesfactoren (KBF's) is voor elk bedrijf, dus ook voor Klavier Speciaal Transport, uiterst belangrijk. Noem en beschrijf 3 KSF's voor Klavier Transport. d. Beschrijf welke 2 KBF's relevant zijn voor Klavier Speciaal Transport. Vraag 6 (hoofdstuk 3) 13 punten a. Het definiëren van product-markt-combinaties (PMC's) is een essentieel onderdeel voor een bedrijf en dus ook voor Klavier Transport. Benoem 4 voor Klavier Transport specifieke PMC's. b. Een instrument voor het definiëren van product-markt-combinaties (PMC's) is de zogenaamde gedachte van Abell. Benoem de 3 dimensies van de gedachte van Abell. c. Kim & Mauborgne hebben het over blue ocean en red ocean. Leg het begrip red ocean uit met een casus specifiek voorbeeld. d. Victor heeft voor de financieringsbehoefte van zijn investeringsplannen in de WMSsoftware een ondernemingsplan opgesteld. Daarvoor had hij dat nog niet eerder gedaan. Geef 3 redenen waarom een ondernemer niet aan ondernemingsplanning doet. Einde tentamen Strategisch Management 17 januari