Visienota hernieuwbare energie in Londerzeel

Transcriptie

1 Visienota hernieuwbare energie in Londerzeel Inleiding Het belang van hernieuwbare energie wordt steeds zichtbaarder en zal naar de toekomst enkel toenemen. Op 10 juni 2010 legde de Europese Raad de langetermijnvisie vast in de strategie. Hiermee wil de EU een uitweg vinden uit de economische crisis en ambitieuze structurele hervormingen in gang zetten 1. Voor energie werden er drie doelen vastgelegd: 20% minder uitstoot aan broeikasgassen tegenover 1990, 20% van onze energie moet op duurzame wijze opgewekt worden en de energie- efficiëntie moet met 20% verhogen. Een andere doelstelling binnen de strategie is het bevorderen van sociale insluiting met als streefcijfer minstens 20 miljoen mensen een uitweg geven uit de armoede. De stijgende energieprijzen en een verouderd patrimonium maken onderdeel uit van het bestaan van energie- en waterarmoede. Beide zijn bijgevolg een relevante uitdaging om in de gemeentelijke visienota mee te nemen. Op 23 en 24 oktober 2014 heeft de raad van Europa een overeenstemming bereikt om de doelstellingen te verstrengen 2 en deze in 2016 af te toetsen aan de gemaakte afspraken op de klimaattop van Parijs 3 (december 2015). De Europese visie en de doelen vastgelegd in Parijs worden voor België vertaald in het klimaatakkoord 4, hierin worden de inspanningen per gewest vastgelegd. In Vlaanderen worden inspanningen rond energie en klimaat door het departement Leefmilieu, Natuur & Energie omgezet in een Vlaams milieubeleidsplan. In het beleidsplan is een maatregelenpakket opgenomen waarin men sterker inzet op hernieuwbare energie 5. Kernpunt voor elektriciteitsproductie is het inzetten op groene stroom en WKK door onder andere het faciliteren van windturbines op plaatsen die hiervoor geschikt zijn. Daarnaast zet men in op het opwekken van groene warmte door restwarmterecuperatie, geothermie en het uitbouwen van warmtenetten. Om de kernpunten te realiseren is er een bijkomende inspanning nodig die in het huidige klimaat ingevuld word door in te zetten op het decentraliseren van de energieproductie en slimme netten. Het is echter lokaal, op het terrein, dat het pakket aan richtlijnen, maatregelen en wetgeving dient gerealiseerd en toegepast te worden. Via het burgemeesterconvenant, een initiatief van de Europese Raad, tracht men lokale besturen op een actieve manier te betrekken bij het realiseren van de doelstellingen. Londerzeel ondertekende het convenant op 25 juni 2014 en gaat hiermee het engagement aan om een klimaatactieplan op te stellen en uit te voeren met als beoogd resultaat 20% reductie van CO 2, tegen over het referentiejaar 2011, tegen Uit het participatietraject in aanloop van het klimaatactieplan (SEAP) is gebleken dat er binnen Londerzeel een draagvlak is voor een mix aan hernieuwbare energie op basis van burgerparticipatie. Vandaag kan men vaststellen dat er tal van privé-initiatieven worden genomen rond hernieuwbare energie. De zoektocht naar geschikte plaatsen om elektriciteit, warmte en koeling op een duurzaam manier te produceren gebeuren zonder planologisch en sociaal kader met vaak lange procedures tot gevolg. 7 Deze nota tracht hier een eerste aanzet aan te geven. 1 en Visienota Asse 1

2 De provincie Vlaams Brabant zette op 31 mei 2016 een eerste stap in de richting van een provinciaal kader voor hernieuwbare energie met de voorstelling van de energiekansenkaarten. De energiekansenkaarten geven via drie scenario s het potentieel aan hernieuwbare energie weer per gemeente 8. De ontwikkeling van de kansenkaarten gebeurde in het kader van het onderzoekspoor ruimtelijke implementatie provinciaal klimaatplan in aanloop naar een herziening van het provinciaal structuurplan 9. Bron: 1 Energiekansenkaarten Vlaams Brabant 2016 Als lokaal bestuur inzetten op rest- en hernieuwbare energie is de gemeente klaar stomen voor een toekomst waar de energiebehoefte voorzien wordt op basis van een gezonde mix aan al dan niet lokale energiebronnen waarbij fossiele brandstoffen enkel worden gebruikt als back- up. De slaagkansen van een totale overschakeling naar hernieuwbare energie verhogen als men dit combineert met het inzetten op Lage Temperatuur Energienetten voor transport en afgifte van warmte en Smart Grid 10 voor elektriciteit. Doelstelling Met de visienota zet de gemeente Londerzeel in op rationeel energiegebruik en hernieuwbare energie. De gemeente wenst met de nota toekomstige projecten te coördineren en te sturen op een wijze die past bij het huidige en toekomstige energiebeleid van de gemeente. Dit wil zeggen zorgen voor een goede mix aan hernieuwbare energie op het grondgebied met als eerste streefcijfer om tegen 2020 te gaan naar 20% hernieuwbare energieproductie tegen over 2011 (burgemeesterconvenant). Zes principes op basis van de Quadras Energetica Het beperken van de energievraag is de basis van het toekomstige energieverhaal. Onze manier van wonen, bouwen en verplaatsen speelt hierin een cruciale rol. De invulling van de energievraag (warmte en koeling) door energie uit reststromen en hernieuwbare energie is de tweede stap naar een gezonder leefmilieu en toekomstig goedkoper en efficiënter energielandschap. Het aanvullen van de restvraag met energie uit fossiele brandstoffen is te vermijden, maar noodzakelijk om eventueel verminderde beschikbaarheid aan hernieuwbare energie op te vangen (model van Denemarken). Figuur 1: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 8 juni-2016.jsp

3 Hieronder een oplijsting van de 6 principes die het gemeentebestuur van Londerzeel wil hanteren 11 : 1. Rationeel energieverbruik: zoveel mogelijk het energieverbruik beperken met comfortbehoud. Het groenste kilowattuur is het uitgespaarde kilowattuur. 2. Hernieuwbare energie: inzetten op een zo groot mogelijke productiecapaciteit aan rest- en hernieuwbare energie. 3. Van de inwoners: aan alle inwoners van Londerzeel moet, indien zij dit wensen, de mogelijkheid geboden worden rechtstreeks mee te participeren en te investeren. 4. Voor de inwoners: de Londerzelenaar en de gemeente moeten zoveel mogelijk zelf kunnen genieten van de voordelen van de rest- en hernieuwbare energie die op het grondgebied geproduceerd wordt. 5. Binnen de normen en wettelijke verplichtingen: vanzelfsprekend dienen de projecten rekening te houden met de wettelijke verplichtingen en geldende normen. De gemeente zal hier op toe zien. 6. Communicatie: uitgebreide informatie, sensibilisatie- en participatiecampagnes zijn noodzakelijk om een draagvlak te ontwikkelen bij inwoners en omwonenden. Het is van belang dat dit ook na de realisatie van het project op regelmatige basis herhaald wordt. Rest- en hernieuwbare energiebronnen in Londerzeel. Op basis van de verdeling gebruikt bij de energiekansenkaarten van de provincie Vlaams Brabant, worden er in dit hoofdstuk acht bronnen van rest- en hernieuwbare energie uitgediept voor Londerzeel. Per energiebron wordt gekeken wat het potentieel is in Londerzeel, met welke wetgeving er dient rekening gehouden te worden en worden er enkele voorwaarden geformuleerd waaraan rest- en/ of hernieuwbare energieprojecten in Londerzeel moeten voldoen. Deze informatie wordt aangevuld met de implementatie van lage tempartuur warmtenetten en de mogelijkheid om een collectieve WKK te plaatsen bij grotere projecten. Om een concrete link te maken tussen het potentieel van de verschillende energiebronnen en het effectief verbruik in Londerzeel zullen de gegevens uit de energiekansenkaarten in relatie worden gebracht met de onderstaande gegevens uit de nulmeting (VITO, burgemeesterconvenant 12 ). MWh/ jaar verbruik 2011 elektriciteit Verwarming gas vloeibaar gas stookolie huishoudens tertiair gemeente industrie (niet- ETS 13 ) totaal Windenergie Cijfergegevens en ambitie van de gemeente 11 Visienota Asse Europees emissiehandel systeem 3

4 De ambitie van de gemeente is om tegen 2020 te streven naar 20% van het elektriciteitsverbruik te dekken met een mix van hernieuwbare energie. Onderstaande tabel geeft het aantal windturbines weer die nodig zijn in Londerzeel als men die 20% enkel zouden invullen door windenergie. In de twee laatste kolommen wordt dit cijfer benaderd vanuit het potentieel dat er is bekeken vanuit het Vlaams Brabant scenario uit de energiekansenkaarten. 20% van het elektriciteitsverbr uik van 2011 aantal windmolen van 2,3MW (2039 vollasturen) nodig om 20% van het elektriciteitsverbr uik op te vangen Potentieel aan windenergie in Londerzeel volgens het 'Vlaams Brabants scenario' uit de energiekansenkaart en aantal windmolens bij 2039 vollasturen (energiekansenkaart en) huishoude ,52 ns tertiair ,33 gemeente ,12 industrie ,13 (niet- ETS) totaal , ,00 Onder de huidige wetgeving en met het huidige draagvlak zijn 3 tot 4 windturbines op het grondgebied van Londerzeel moeilijk te realiseren. Het is wel de ambitie van de gemeente om te streven naar een zo dicht mogelijke benadering van het door de provincie naar voor geschoven potentieel en dit met burgerparticipatie. Om dit te doen is het belangrijk om gemeentegrensoverschrijdend te denken (clusteren van turbines). Een goede samenwerking en overleg met de buurgemeentes is noodzakelijk. Hiervoor heeft de gemeente Londerzeel reeds de nodige initiatieven genomen. De gemeente zal daarnaast samen met betrokken projectontwikkelaars de nodige stappen zetten naar het afbakenen van zoekzones binnen de gemeente en binnen de huidige regelgeving. In het kader van het onderzoek naar zoekzones en de eventuele wijzigende federale en Vlaams wetgeving zal er ook gekeken worden naar de wenselijkheid om windturbines te plaatsen in de open ruimte en het industriegebied.. De zoekzones en de mogelijke resultaten uit het onderzoek om turbines te plaatsen in de open ruimte zullen door de adviesraden, gemeenteraadscommissies en de energiegroep beoordeeld worden naar wenselijkheid. De officiële bevestiging van de zoekzones gebeurt door de gemeenteraad. Industriezone onderzoeken als potentiële zoekzone. Wetgeving Vandaag houdt men bij het plaatsen van een windturbine rekening met de omzendbrief Ruimtelijke Ordening van 2006 over windenergie (EME/2006/01-ro/2006/02). Hierin is een afwegingskader opgenomen en randvoorwaarden voor de oprichting van windturbines. De drie belangrijkste voorwaarden zijn: clustering van turbines, benutten van een aansluiting bij grootschalige bedrijventerreinen en indien de windturbines gelegen zijn in het buitengebied dient men aan te sluiten bij andere landschapselementen (lijninfrastructuur of grote constructies). In het Ruimtelijk Uitvoeringsplan Bedrijvenzone goedgekeurd door de bestendige deputatie van de provincie Vlaams-Brabant dd is een zone voorzien tussen de A12 en het industrieterrein waar stedenbouwkundig bekeken windenergie wenselijk is (= Bouwvrije strook van 80 m). Deze zone ligt in de perimeter van Belgocontrol en op minder dan 250m van bewoning wat de realisatie van een windmolenproject op die locatie tot op heden bemoeilijkt. Het bedrijventerrein wordt als zoekzone opgenomen om verder te onderzoeken in het licht van technologische ontwikkelingen en veranderde wetgeving. 4

5 Voor de inplanting van kleine en middelgrote windturbines stelde het departement leefmilieu natuur en energie van de Vlaamse Overheid (LNE) in 2009 een omzendbrief op met een beoordelingskader (LNE/2009/01- RO/2009/01). Windenergie in Londerzeel is mogelijk Hiervoor neemt de gemeente Londerzeel enkele voorwaarden in acht als kader voor adviesverlening en de vergunbaarheid van windturbines op het grondgebied: Om mogelijke last voor de inwoners zoveel mogelijk te vermijden moet een minimum afstand van 250m 14 t.o.v. woningen gerespecteerd worden. De windmolens zullen enkel geplaatst worden in de zoekzones die bevestigd worden door de gemeenteraad, zoals hierboven beschreven. De windturbines worden geplaatst met maximaal behoud van open ruimte. De windturbines dienen een visueel geheel te vormen in de ruimte met eenzelfde vormgeving, hoogte en kleur. De windturbines worden enkel geplaatst rekening houdend met geldende normen en reglementeringen. Het volledige investeringsbedrag moet open staan voor rechtstreekse financiële participatie door de inwoners van Londerzeel (voortraject klimaatactieplan). Inwoners van Londerzeel moeten het recht hebben om elektriciteit van de windturbines op het grondgebied aan te kopen tegen een democratische prijs (voortraject klimaatactieplan). De aantoonbare hinder dient zo veel mogelijk beperkt te worden. Ook na ingebruikname en ook al wordt er aan de wettelijke reglementering voldaan. De hinder en de daaromtrent genomen maatregelen worden beschreven in de lokalisatienota bij milieu- en bouwvergunningsaanvragen. Vanaf 2017 bij de omgevingsvergunning. De hinder door geluid en slagschaduw dient voor elke windturbine of voor elke cluster van windturbines in kaart gebracht te worden door gebruik te maken van een internationaal aanvaarde berekeningsmethode. De inplanting van de windturbines moet het potentieel aan windenergie maximaal valoriseren. Bij vergelijkbare mogelijkheden voor het inplanten van een turbine dient steeds de voorkeur gegeven te worden aan gemeentelijke (gemeente of OCMW) percelen waarbij de gegenereerde opbrengsten terug moeten vloeien naar de gemeenschap. Windturbines dienen te worden geplaatst met een ijsdetectiesysteem en met een all- in onderhoudscontract met de leverancier van de windturbine. De projectontwikkelaar dient een goede relatie met de omwonende uit te bouwen en te onderhouden ook na de realisatie van het project. Conclusie: Voor Londerzeel wil dit zeggen dat enkel het gebied op de grens met Merchtem in aanmerking zal komen om windturbines te plaatsen onder de huidige wetgeving (2016). Om de doelstellingen van het burgemeesterconvenant te halen zal er ook naar andere hernieuwbare energiebronnen moeten gekeken worden. 14 Met uitzondering aan woningen in industriegebied 5

6 Zonne-energie Cijfergegevens en ambitie van de gemeente De energiekansenkaarten van de provincie Vlaams Brabant geven aan dat 1/3 van het potentieel aan hernieuwbare energie voor Londerzeel ligt bij zonne-energie. Er wordt bij deze energievorm hoofdzakelijk gekeken naar de productie van elektriciteit. De opbrengst en het potentieel van zonneboilers wordt meegenomen bij technieken van ondiepe geothermie (zie verder). Als men het reëel elektriciteitsverbruik in 2011 combineert met de opbrengst van de huidige type aan zonnepanelen dan moet men in Londerzeel 73 ha aan zonnepanelen leggen om het volledige elektriciteitsverbruik te compenseren met zonne-energie. Bekijkt men dit in het kader van de burgemeesterconvenant dan is er 15 ha nodig om een reductie van 20% te realiseren op het elektriciteitsverbruik. Londerzeel heeft een bebouwde oppervlakte is van ha. Als men er vanuit gaat dat 20% daarvan dakoppervlakte is zou men kunnen zeggen dat zonne-energie een haalbare kaart is voor Londerzeel. De provinciale studie van de energiekansenkaarten is voor de berekening van het potentieel aan zonne- energie vertrokken van de aanname dat 80% van de daken vol kunnen liggen met zonnepanelen. Dit levert onderstaand potentieel op voor Londerzeel. Potentieel aan zonneenergie in Londerzeel volgens het 'Vlaams Brabants scenario' uit de energiekansenkaarten aantal m² zonnepanelen bij een opbrengst van 132 kwh/m² Ha zonnepanelen bij een opbrengst van 132 kwh/m² zonne- energie (daken) zonne- energie (zonneparken) totaal De aanname dat 80% van de daken een goede oriëntatie hebben is een zeer positieve inschatting. Een meer realistische aanname is die dat 40% van de daken binnen de bebouwde kom een goede oriëntatie hebben. 15 Voor de optimale invulling van het potentieel aan zonne- energie in combinatie met de COM- doelstellingen zal de gemeente inzetten op zowel particuliere installaties als op kleinschalige zonneparken in de onmiddellijke rand rond de kernen, als afdak bij parkings van winkels,. Vertaald naar het aantal ha betekent dit dat om de 20%- doelstelling te behalen er 6 ha zonnepark zal moeten gerealiseerd worden en 9 ha individuele panelen moeten bijkomen. Een zonnepark kan enkel gerealiseerd worden via burgerparticipatie en in samenwerking met de gemeente. Omdat het aandeel aan nieuwbouwwoningen maar een beperkt deel uitmaakt van het patrimonium zal het speerpunt bij de realisatie van individuele zonne- installaties gelegd worden bij renovatie. Via sensibilisatieprojecten waarbij de opbrengsten en voordelen van zonnepanelen visueel gemaakt worden en het verstekken van informatie aan de deelnemers van de wijkrenovatieprojecten (bv Kyoto in de wijk) zal men trachten zonnepanelen te integreren binnen renovaties. Hierbij zal de link gemaakt worden tussen het energieverbruik verminderen, de installatie van een warmtepomp en zonnepanelen die het elektriciteitsverbruik van de woning grotendeels kunnen dekken. Daarnaast zet de gemeente in op het aanmoedigen en ondersteunen van collectieve zonne-energieprojecten zowel naar productie van elektriciteit als naar productie van warmte voor sanitair warmwater en eventueel woning verwarming. Bij nieuwe verkavelingen en appartementengebouwen zal deze mogelijkheid samen met

7 de ontwikkelaar en met eventueel een derde partij (energie coöperatieve) besproken en bekeken worden. Het voordeel aan collectieve systemen is een verhoogd rendement door de omvang van de installatie waardoor de investeringskost per kwh productie merkbaar daalt en de energieverliezen in kleine mate beperkt worden. Wetgeving In juni 2010 wijzigde het Vlaams parlement de Codex Ruimtelijke Ordening waardoor zonnepanelen quasi altijd vrijgesteld zijn van een stedenbouwkundige vergunning 16. Vanaf 2013 is de steun via groenstroomcertificaten voor kleine installatie < 10 kwp afgeschaft, voor installaties boven de 10kWp bestaat er nog wel een tegemoetkoming. Installaties met omvormers groter dan 750 kw kunnen gebruik maken van projectsteun 17 en bedrijven die investeren in zonne- energie hebben recht op een verhoogde investeringsaftrek 18 Voorwaarden grotere zonne- energieprojecten in Londerzeel De zonneprojecten worden enkel geplaatst rekening houdend met geldende normen en reglementeringen. Het volledige investeringsbedrag moet open staan voor rechtstreekse financiële participatie door de inwoners van Londerzeel (voortraject klimaatactieplan). Inwoners van Londerzeel moeten het recht hebben om elektriciteit van het zonneproject op het grondgebied aan te kopen tegen een democratische prijs (voortraject klimaatactieplan). Waterkracht Londerzeel heeft waterlopen met een groot verval of debiet waar de mogelijkheid bestaat om op kleinschalige basis elektriciteit te produceren. De projecten zouden eerder een symbolische en historische waarde hebben door het opwaarderen van de historische watermolens in plaats van een hoge score in reductie van CO 2. De energiekansenkaarten geven aan dat er een potentieel is voor kwh (31 huishoudens) aan elektriciteit opgewekt door een watermolen. Deze installaties zijn onderhevig aan de wet op Stedenbouw, milieu, het natuurdecreet, de habitatrichtlijnen en de watertoets. Men kan nog gebruik maken van groenestroomcertificaten 19 en bedrijven hebben recht op een verhoogde investeringsaftrek. Bij het herstellen en herbestemmen van de watermolens dient rekening gehouden te worden met: Een restauratie die het historisch karakter en het erfgoed bewaart, gecombineerd met een hedendaagse functie(s) zoals het opwekken van elektriciteit, b&b, wonen, bezoekcentrum, De restauratie dient te passen in een toeristisch kader en de gebouwen worden op vraag opengesteld voor het publiek. Warmtekrachtkoppeling (WKK) Een WKK wekt zowel nuttige warmte als elektriciteit op. Deze techniek heeft potentieel op een plaats waar warmte zoveel mogelijk benut kan worden doorheen het volledige jaar. Omdat het hier niet gaat om een restof hernieuwbare energiebron is deze mogelijkheid niet opgenomen in de energiekansenkaarten. Het beleid zal zich voor deze techniek in eerste instantie richten op eigen installaties en installaties bij nieuwe verkavelingsprojecten. Er zal onderzocht worden of het mogelijk is de installatie volledig of gedeeltelijk te laten

8 werken op biobrandstof geteeld in de regio. Daarnaast zullen projectontwikkelaars gemotiveerd worden om de mogelijkheid van een WKK binnen hun project te onderzoeken. In de meeste gevallen dient men enkel een milieu- en bouwvergunning aan te vragen. Voor grotere installatie komt daar ook een productievergunning bij 20. WKK worden financieel ondersteund door de mogelijkheid van een verhoogde investeringsaftrek en een vrijstelling van het betalen van accijnzen op de brandstof (gas) 21. Voorwaarden voor de vergunbaarheid van een WKK: De WKK wordt geplaatst rekening houdend met de geldende normen en reglementering. De inwoners moeten het recht hebben om de elektriciteit van de WKK op het grondgebied van Londerzeel te kopen tegen democratische prijzen. De hinder dient zo veel mogelijk beperkt te worden. Dit gebeurt in een lokalisatienota bij de milieu- en bouwvergunningsaanvraag. Vanaf 2017 omgevingsvergunning. Energie uit biomassa De energiekansenkaarten geven aan dat voor Londerzeel er een klein potentieel is voor energie uit biomassa door de nog actieve landbouwactiviteit in de gemeente. Het is te onderzoeken of hiervoor ook het nodige draagvlak is en of energie uit biomassa een financieel haalbaar verhaal is voor Londerzeel. De energiekansenkaarten geven een potentieel aan zowel voor productie van elektriciteit als van warmte. Potentieel aan biomassa voor elektriciteit volgens het 'Vlaams Brabants scenario' uit de energiekansenkaarten Potentieel aan biomassa voor warmte volgens het 'Vlaams Brabants scenario' uit de energiekansenkaarten pocketvergisters- varkens pocketvergisters- runderen pocketvergisters- mestkalveren totaal (61 huishoudens) (25 huishoudens) Advies vragen bij het proefcentrum voor land- en tuinbouw en bij onze landbouwers Diepe geothermie Dit is de winning van warmte uit waterlagen diep in de ondergrond. Dit is op dit ogenblik niet van toepassing voor Londerzeel. Ondiepe geothermie De winning van energie uit de bodem om gebouwen te verwarmen heeft in Londerzeel het meeste potentieel om de warmtevraag te vergroenen al dan niet gecombineerd met een zonneboiler voor sanitair warmwater. Het administratief centrum van gemeente en politie beschikken reeds over deze techniek

9 De energiekansenkaarten geven een groot potentieel aan voor deze technieken in Londerzeel. Potentieel aan geothermie voor warmte volgens het 'Vlaams Brabants scenario' uit de energiekansenkaarten huishoudens 2011 industrie 2011 ternaire sector 2011 gemeente gebouwen 2011 totaal KWO, BEO Warmtevraag % (burgemeesterconvenant Om de doelstellingen van de burgemeesterconvenant te realiseren zullen er tegen 2020 ongeveer 1783 huishoudens moeten kiezen voor een type van ondiepe geothermie. Vanuit de gemeente zal de techniek aangemoedigd worden via sensibilisatieprojecten naar particulieren en architecten om inwoners warm te maken te investeren in een warmtepomp gekoppeld aan een warmtewisselaar in de bodem of grond/ oppervlaktewater. Deze techniek vereist een goed geïsoleerde woning. De sensibilisatie zal gericht zijn naar projecten van nieuwbouw of projecten met een doorgedreven renovatie van de woning. Daarnaast zullen projectontwikkelaars gemotiveerd worden om de haalbaarheid van een lage temperatuur energienet voor hun project na te gaan. LATENT een Vlaams MIP- project voorziet een eerste gratis screening van projecten. De gemeente zal dit MIP- project actief promoten bij projectontwikkelaars.er is een screening gebeurd voor de site Egmont waaruit blijkt dat er voor het voorliggende woonproject een mogelijkheid bestaat om te werken met een lage temperatuur energienet. Het is niet mogelijk om de huidige volledige warmtevraag op het grondgebied te compenseren via ondiepe geothermie. Met een verhoging van de isolatiegraad van gebouwen in de toekomst zou dit misschien wel kunnen. Restwarmte Het gebruik van warmte gekoppeld aan industriële processen is mogelijk, maar niet evident. De opmaak van een warmteatlas Vlaanderen bevindt zich in zijn laatste fase. Hierin worden mogelijke bronnen opgenomen rekening houdend met de privacyregelgeving. Voor Londerzeel is Eternit de dichtstbijgelegen warmtebron. Voorwaarden om gebruik te maken van restwarmte: De warmte/ koude bron dient minstens beschikbaar te zijn gedurende de levensduur van de installatie en de afschrijving van de investering. De warmte/ koude bron dient een zeker constante te zijn met ideaal pieken in de vraagperiode zoals de winter. Riothermie Hiermee wordt de winning van warmte afkomstig uit afvalwater bedoeld. De haalbaarheid van deze techniek verhoogt als er een collector in de buurt van het project gelegen is. Dit is in Londerzeel het geval. De bebouwing rond de collector heeft echter een lage densiteit, waardoor de financiële haalbaarheid dient nagegaan te worden. In 2017 zijn er wel rioleringswerken gepland in de buurt, wat voor de haalbaarheid van een dergelijk project dan weer een pluspunt is. 9

10 Potentieel aan wat is er nodig wat is er nodig wat is er wat is er nodig riothermie voor aan warmte in aan warmte in nodig aan aan warmte in warmte volgens het Londerzeel voor Londerzeel voor warmte in Londerzeel 'Vlaams Brabants huishoudens de industrie Londerzeel voor de scenario' uit de voor de gemeente energiekansenkaarten ternaire gebouwen sector Riothermie Voor riothermie zijn er geen speciale vergunningen noodzakelijk. Financieel worden deze maatregelen ondersteund door de Vlaamse overheid onder de vorm van de Call groen warmte, restwarmte, biomethaan 22 en via de ecologiepremie 23. Voorwaarden om riothermie toe te passen: Het moet aansluiten bij een gepland rioleringsproject. Een gescheiden rioleringsstelsel is een must om voldoende hoge temperaturen te krijgen ook in de winter. Er dient een intensieve sensibilisatie campagne gevoerd te worden naar de mensen die de mogelijkheid gaan hebben om aan te sluiten omdat deze techniek enkel efficiënt is als er gewerkt wordt met lage temperatuurverwarming zoals vloer-, muur- en plafondverwarming. Het Vito voerde een studie uit voor Antwerpen kansenkaart riothermie voor Antwerpen. Warmtenetten en Smart Grids Om de transitie naar een decentrale energievoorziening in Londerzeel te stimuleren is het noodzakelijk om overkoepelend in te zetten op warmtenetten en slimme netwerken. Besluit Het engagement aangegaan in het kader van het burgmeesterconvenant om 20% van ons elektriciteitsverbruik en onze warmtevraag te vergroenen kan enkel behaald worden als iedere inwoner uit Londerzeel zijn verantwoordelijkheid opneemt. Door in te zetten op een mix van WKK, ondiepe geothermie, zonne- en windenergie is een reductie van 20% haalbaar tegen Dit betekent dat er zal moeten ingezet worden op de realisatie van minstens 1 windturbine van 2,3 MW, ongeveer 15 ha zonnepanelen, elke nieuwe verkaveling zal BEN- ontworpen moeten worden met WKK als collectief energiesystemen ongeveer huishoudens zullen moeten overschakelen naar een geothermisch of bio-massa systeem om hun woning te verwarmen. Niets van deze ingrepen kan losgekoppeld worden van het goed isoleren van de woning en de compensatie van het extra elektriciteitsverbruik met zonnepanelen. In euro s betekent dit dat er na realisatie van de 20% doelstelling per jaar door de gezinnen, bedrijven en tertiaire sector ter beschikking gesteld wordt van de lokale economie. Geld dat anders naar het buitenland verdwijnt, maar nu ingezet wordt in lokale groene energiejobs. Nog anders bekeken komt dit naar op ongeveer inwoners die 250 aan aandelen kopen in een windenergie coöperatieve om zo 1 windmolen te kunnen te kunnen plaatsen. Aangevuld met gezinnen die elk een investering doen van ongeveer in een zonne- installatie gecombineerd met een totaal van 3 ha aan zonnepark. Een totaal investering van en een terugverdientijd tussen de 5 en de 10 jaar