Oogst en oogstverwerking A Antwoorden Bewaren en afzet. T. van der Hoorn P. Sandmann

Transcriptie

1 Oogst en oogstverwerking A Antwoorden Bewaren en afzet T. van der Hoorn P. Sandmann eerste druk, 2002

2 Artikelcode: & Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum. 2 BEWAREN EN AFZET

3 1 Producten in de verkoop Vragen 1.1 a Door een goede presentatie en een goede prijs-kwaliteitverhouding. b Anjers. Omdat de bloem minder kruidachtig is. c Courgettes, komkommers en paprika. d Witlof heeft geen last van laag temperatuurbederf. e De tabel ziet er zo uit. 0-4 C 14 C bladgroenten bol- en knolgewassen hardfruit subtropische vruchtgroenten tropisch fruit bananen Vragen 1.2 a Roos, anjer, fresia. b Waar, omdat nieuw aangevoerde lucht meer vocht kan opnemen. c Alleen partij A is verkoopbaar; want die zit (in tegenstelling tot partij B en C) beneden de grens van 6,5 procent vochtverlies. d Suikers + zuurstof geeft koolzuurgas + water en zuurstof. e Snelle veroudering bij snijbloemen, snelle veroudering bij onrijpe vruchten zoals komkommer en courgette, versnelde veroudering van rijpe vruchten tijdens opslag en verhandeling. f Niet goed, omdat rijpend fruit veel ethyleen produceert. Snijbloemen verouderen hierdoor sneller. Vragen 1.3 a Als de prijs van het product tegen die tijd hoger is en het gaat niet ten koste van de kwaliteit dan loont het de moeite. b Eens, omdat er veel vraag naar het product is en weinig aanbod en de prijs hoog is. PRODUCTEN IN DE VERKOOP 3

4 2 Tijdelijke opslag Vragen 2.1 a Kwaliteit betreft niet alleen een mooi uiterlijk, maar bijvoorbeeld ook een goed gewicht. b De tabel ziet er zo uit: Plantendelen Voorbeelden zaad granen en kruiden plantendelen met veel reservevoedsel knollen, bollen en wortels gedroogde plantendelen droogbloemen en gras verse plantendelen snijbloemen halfrijpe vruchten tomaat en komkommer c d e f Omdat het verdampingselement of de koeler veel vocht aantrekt. Het product droogt sterk in en de kwaliteit vermindert. Koolzuur en water. In de verdamper verdampt de vloeistof. De warmte wordt onttrokken aan de koelcel. De temperatuur in de koelcel daalt. De damp in de verdamper wordt door de compressor samengeperst en krijgt hierdoor een hogere temperatuur en een hogere druk. De damp gaat naar de condensor. In de condensor wordt de damp weer afgekoeld tot onder de condensatietemperatuur. Doordat de temperatuur weer lager wordt, wordt de damp weer vloeistof. De vloeistof gaat weer naar het regelventiel. Dit regelventiel laat de juiste hoeveelheid vloeistof door naar de verdamper. In de verdamper is de druk weer veel lager waardoor de vloeistof weer verdampt. Zo begint het proces opnieuw. Vragen (4 x 4 horizontaal + 2 verticaal + 7 x 2 verticaal). Vragen 2.3 a De oppervlakte is 5,25x 3,75 = 19,6875 m 2. b De breedte is 17,595:15,3= 1,15 m. c De inhoud is 5,2x3,6x2,5=49,5 m 3. d 2,54 x 1,27=3,23 hoogte is 14,77: 3,23=4,58 cm. e 1500 m 2 en 0,15 ha. f Tot 3 meter. 4 BEWAREN EN AFZET

5 3 Bewaarcondities en bewaarmethoden Vragen 3.1 a Het soort product; de behandeling van het product en de bewaring van het product. b Geen antwoord omdat het per gekozen product sterk verschilt. c Dat er een nauwkeurige beschrijving van de samenhang van alle processen in het bedrijf is gegeven. Vragen 3.2 a Geen residuen van gewasbeschermingsmiddelen, bacteriën en verontreinigingen. b De tabel ziet er zo uit: wanden afdichtingsprofielen scharnieren verlichting afvoerputje reinigingsschema meters kisten/rekken apparatuur wel of niet beschadigd? wel of niet beschadigd? deur aan binnen- en buitenkant te openen? werkt indicatorlampje buiten? wel of niet afgedekt? is er wel of niet tijdig gereinigd? is er wel of niet tijdig geijkt? is er wel of niet recht opgesteld? is er wel of niet afgeschermd? Vragen 3.3 a Assimilatie. b Koeling. c Bij een diepvriesproduct bederft het product na ontdooien heel snel, omdat ook de enzymwerking stopt. Bij een gekoeld product is dat niet het geval. d CA- en ULO- bewaring. e Door actieve kool te gebruiken worden de schadelijke stoffen ethyleen en CO 2 gebonden. BEWAARCONDITIES EN BEWAARMETHODEN 5

6 Vragen 3.4 a Geen antwoord aanwezig. b Als er ijs gevormd wordt (en ijs zet uit) worden de lamellen beschadigd. c Niet altijd. Als je bijvoorbeeld rozen in containers zet, is doorstroomkoeling niet noodzakelijk. Alleen bij dozen die dicht op elkaar zijn gestapeld, is er bij deze toepassing een betere koeling. d De temperatuurverschillen in de koelcel worden dan te groot en plaatselijk te laag. 6 BEWAREN EN AFZET

7 4 Problemen bij de opslag Vragen 4.1 De tabel ziet er zo uit: Symptomen gerekte scheuten knikkende stelen bij snijbloemen vruchtrot wonden op bladeren en bloemen versneld afrijpen vruchten gebroken knoppen bruine bladpunten verkleuren van bladeren zachte rimpelige vruchten rottende bladeren grijze vlekken op schutbladeren krimpen van bloemen Oorzaak lichtgebrek slechte wateropname vochtige omstandigheden ruw transport ethyleenschade ruw transport te sterke verdamping lichtgebrek te sterke verdamping vochtige omstandigheden kouschade ethyleenschade Vragen 4.2 a Onjuist. b Onjuist. c Juist. d Onjuist. e Juist. f Juist. g Onjuist. Vragen 4.3 a 1 en 3. b 3. c 2 en 3. d 3. e 1 en 3. f 2. PROBLEMEN BIJ DE OPSLAG 7

8 g 2, 3 en 5. h 2, 3 en 4. Vragen 4.4 a De antwoorden zijn: ademhaling en temperatuur: bij een hogere temperatuur haalt de plant actiever adem. luchtvochtigheid en verdamping: bij een hogere luchtvochtigheid is de verdamping geringer. temperatuur en verdamping: bij een hogere temperatuur is er meer verdamping. verdamping en luchtbeweging: de verdamping is hoger als er meer luchtbeweging is. dissimilatie en CO 2 -gehalte: het CO 2 -gehalte kan stijgen door de dissimilatie. temperatuur en luchtvochtigheid: bij een hogere temperatuur wordt de luchtvochtigheid lager. b Een hoge luchtvochtigheid bij de bewaring van snijbloemen is gewenst, maar het nadeel is dat er een grotere kans is op smet. c Een goede ventilatie voor de afvoer van ethyleen is nodig, maar heeft als nadeel dat er ook meer vochtverlies optreedt. d Een lage luchtvochtigheid vermindert de kans op een Botrytisaantasting, maar heeft als nadeel dat de verdamping te groot wordt. e Het verlagen van de temperatuur voor het bewaren van snijbloemen vermindert de dissimilatie, maar heeft als nadeel dat de luchtvochtigheid hoger wordt. f De eigen warmteproductie van het geoogste product moet beperkt worden. Dit kun je het beste doen door de temperatuur te verlagen. g Als het product zelf koud is en je gaat een warme verwerkingsruimte in. h Een dikke, zware vrucht. i De temperatuur verlagen. Vragen 4.5 a Voordeel: snelle wijze van koelen, omvang van lading en wijze van verpakken van weinig invloed op de koelduur. Nadeel: duur. b Door het vacuüm treedt een snelle verdamping op; voor verdampen is warmte nodig en dat wordt onttrokken aan het product. Vragen 4.6 a Juist. b Onjuist. c Onjuist. d Juist. e Onjuist. f Juist. g Juist. 8 BEWAREN EN AFZET

9 Vragen 4.7 Het antwoord is als volgt. Aantasting Botrytis bacteriën Begrippen schimmel, aantal sporen per m 3 lucht, voortplanting door sporen, levend op dood plantmateriaal, pokken, peper, smet, infectie bij hoge relatieve luchtvochtigheid, groei is temperatuurafhankelijk, vooral op blad en bloem, nat slaan van bloemknoppen eencellig, organisme zonder celkern, voortplanting door celdeling, groei is temperatuurafhankelijk, vaatbundels, verslijming van de stengel, chloor als bestrijdingsmiddel, slap hangen bloemknop. Vragen 4.8 a Tuinbouwproducten zijn sowieso beperkt houdbaar, dus het probleem kan zelfs bij de consument liggen; het is moeilijk te achterhalen wie de producent is; het is moeilijk te bepalen wie verantwoordelijk is in de keten. b De veiling beoordeelt of de klacht terecht is; in dat geval wordt de partij de volgende dag overgeveild. c De kwaliteit is niet altijd te beoordelen, met name de inwendige kwaliteit van een product niet. d Men streeft naar een logistieke keten waarin je iedere schakel kunt achterhalen. PROBLEMEN BIJ DE OPSLAG 9

10 5 Verpakking en transport Vragen 5.1 a Minder stevig, mindere kwaliteit en zorgt voor veel afval. b Stapelbaar en redelijk bestand tegen vocht. c Voordeel: inklapbaar, dus minder retourvracht; nadeel gevoeliger voor schade. d De antwoorden zijn: poolfust: blauwe plastic kratten meermalig en inleverbaar bij de groenteveiling; waterbuisje: afzonderlijk buisje om de snijwond van elke afzonderlijke bloem; opzetrek: metalen rek waardoor bloemen in een container goed recht blijven staan; tray: plastic bak (met gaten) voor het vervoeren van potplanten; normtray: tray die aan vaste afmetingen voldoet: 28 x 40 en 56 x 25; eurodoos: doos die aan vaste maten voldoet 60 x 40; fustcode: code die bij een bepaald soort fust hoort, te vinden in het codeboekje van de veiling. Vragen 5.2 a Op één laag gaan 4 dozen: 4 x 31 is 124 cm (de lengte van de laag is 134 cm). b Er gaan 7 x 4 is 28 dozen op de Deense kar. c Er gaan 28 x 20 is 560 planten op de Deense kar. d Er gaan op één laag 9 trays: 3 x 40 is 120 (max. 135) en 3 x 28 is 84 (max. 103). e Er gaan 9 x 7 is 63 trays op de veilingkar. f Er gaan 63 x 6 is 378 planten op een veilingkar. g Transport per plant is op een Deense kar veel goedkoper. h Waarschijnlijk in veilingfust. Is veel sneller in te pakken en de kans op transportschade is niet groot. i De afnemer stelt vaak eisen aan de verpakking. Je moet meerdere soorten verpakkingen in huis hebben. j Bij potplanten is deze groter, er is veel meer variatie in vorm, omvang en aantal soorten producten. k Om schade door schudden tijdens het transport te voorkomen en ook om te zorgen voor voldoende ventilatie in verband met Botrytis. l Veilgroepen worden na elkaar en op verschillende klokken geveild. m In de aanvoervoorschriften van de VBN. Vragen 5.3 De volgorde is: te vroeg oogsten, bewaren van het product in de koelcel door de tuinder, verkeerd inkopen door de groothandelaar, ongewenste voorraadvorming bij de groothandel, fouten bij de informatieverwerking door de handel, problemen bij het transport, vertrektijden vliegtuig, vertrektijden veerpont, oponthoud douane, slechte verkoop bij de detaillist. Vragen 5.4 a Niet waar, meestal langer. Maar ze zijn ook beter houdbaar, dus voorraad is minder erg. b Waar, maar het kan ook een ander land zijn. c Waar, dat is een internationale afspraak. 10 BEWAREN EN AFZET

11 d e f g h Niet waar, meestal meer dan twee. Er zit bijna altijd handel tussen. Niet waar, meestal is het product in de eerste schakel (teler) het best. Niet waar, de VBN is de Verenigde Bloemenveilingen in Nederland. Nee. De juiste volgorde is: teler, veiling, groothandel, verzendexporteur, bloemenwinkel, consument. Bijvoorbeeld door steeketiketten, toegevoegde waarde in de vorm van mooie verpakking. VERPAKKING EN TRANSPORT 11

12 6 Afzet Vragen 6.1 a Juist, waarschijnlijk veilt hij slechts incidenteel of op meerdere veilingen. Op deze wijze komt de veiling toch aan zijn inkomsten en biedt zij de gastveiler toch de mogelijkheid zijn producten op de veiling aan te voeren. b Onjuist, vooral telers die veilen op veilingen die bij de VBN aangesloten zijn. c Onjuist, bij kavelveilen is elke partij apart. d Onjuist, de klok loopt van hoog naar laag verkopen bij afslag. e Juist en onjuist. Bij bloemen laten ze vaak een monster zien, maar dat is geen blokveilen. f Juist. g Juist. De EAB de elektronische aanvoerbrief. h Juist, dit is om de markt te beschermen. i Juist, er wordt onderzoek gedaan naar de houdbaarheid van producten. j Onjuist, partijheffing gaat over de gehele partij. k Juist, omdat het productieproces steeds hetzelfde moet zijn. l Juist, dat is het doel van marketing. m Onjuist, een bedrijfskolom zijn de bedrijven in een keten. Vragen 6.2 a Omdat alle gegevens die normaal ook op een vrachtbrief te vinden zijn, nu op de veilingbrief staan. b Natuurlijk, anders zou niet duidelijk zijn van wie de kar is. Alleen zijn alle gegevens nu al bij de veiling in de computer ingevoerd. c Bij zelfkeur bepaalt de kweker zelf de kwaliteit van de partij. De veiling controleert kwekers alleen steekproefsgewijs. d Dat is kopen op afstand. De koper hoeft dan niet meer op de tribune bij de veilingklok te zitten, maar hij kan kopen vanaf het beeldscherm. Vragen 6.3 a Onjuist. b Onjuist. c Onjuist. d Juist. e Juist. f Juist. g Onjuist. h Onjuist. i Juist. Vragen 6.4 a Dat zijn er stuks. b Dat was Grand Prix. c Die was 61 cent. d Die was 1 cent hoger (61 tegenover 60 cent). e De omzet was x 0,61 cent = gulden = euro. f = 46 % Dus 100% = euro s. g In april. 12 BEWAREN EN AFZET

13 h Kalanchoe. i Phalaenopsis met 505 eurocenten. j Hyacinthus met 29 eurocenten. k Dat is x 74 = euro. l Celosia met 410 %. m Campanula met 24 %. n De teler kan dezelfde cultivar aanvoeren in een andere kwaliteit en andere potmaat. AFZET 13

14 14 BEWAREN EN AFZET