Opslag Antwoorden Houdbaarheid van kwaliteit. T. Van der Hoorn

Transcriptie

1 Opslag Antwoorden Houdbaarheid van kwaliteit T. Van der Hoorn eerste druk, 2001

2 Artikelcode: & Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum. 2 HOUDBAARHEID VAN KWALITEIT

3 1 Kwaliteit Vragen 1.1 Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Vragen 1.2 a Keuraanduiding Betekenis Gewas Blauw verkleuring van het schutblad Anthurium Doorwas lange vegetatieve scheuten boven de hoofdknop zomerbloemen en chrysant Duim te laag geplaatste eerste bloem fresia Oortje bloemmisvorming azalea Platknop hart van bloem groeit vegatatief door roos Tongen stamper bij te rijpe bloem anjer Gepeld buitenste bloemplaat weggeplukt roos Slechte nagel een enkel bloemetje beschadigd hyacint Verdroogde knop bloemknop verschrompeld lelie Haken zijbloem fresia Hieltje ondereind bloem niet afgeknipt gerbera Schieters doorgegroeide slappe knop roos Splittak te laag gespleten tak zomerbloemen Watersteel gesprongen cellen en waterige steel tulpen Knopval bloemknoppen zijn afgevallen begonia Krimpers oude bloemen die niet open komen fresia KWALITEIT 3

4 Andere antwoorden zijn ook mogelijk. b Kolom 1 Kolom 2 uitgangsmateriaal Cultivar groeiomstandigheden naoogstbehandeling botrytissporen referentietoets bacteriegetal rasecht smet hoge temperatuur Vragen 1.3 a Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. b Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Opdracht 1.1 Wetenschappelijke namen Regels voor het correct schrijven van wetenschappelijke namen 1 Een wetenschappelijke naam bestaat uit minimaal twee woorden. 2 Het eerste woord is de geslachtsnaam en wordt altijd met een hoofdletter geschreven. 3 Het tweede woord is de soortaanduiding en wordt in principe met een kleine letter geschreven. 4 Is er sprake van een groepsaanduiding, dan wordt deze met een hoofdletter geschreven. 5 De derde naam en bij een groepsaanduiding de vierde naam, is de cultivar of rasnaam. Deze wordt geschreven met een hoofdletter en tussen enkelvoudige aanhalingstekens. 6 De groepsaanduiding wordt tussen haakjes gezet als er ook een cultivarnaam vermeld wordt. 4 HOUDBAARHEID VAN KWALITEIT

5 Opdracht 1.2 Productkenmerken Productkenmerken Uitwendig: 1 steel: stevig, recht, lengte, kleur 2 blad: kleur, vorm, dikte 3 bloem: kleur, rijpheid, hardheid, aantal knoppen 4 ziekten: zichtbaar, schimmels, insecten 5 groeiafwijkingen: blad, bloem, stengel Inwendig: 6 houdbaarheid 7 ziektegevoeligheid 8 transporteerbaarheid 9 droogtegevoeligheid Opdracht 1.3 Kwaliteitseisen van veilingen Harde eisen Zachte eisen - Minimale lengte 25 cm - Rechte steel (Wat is recht?) - Gewicht - Rijpheid 2-3 knoppen? - Aantal bloemen per bos - Goed van vorm - Voorbehandeling - Steeldikte - Volledig vrij van mineerblad - Uniform van kleur - Enzovoort. - Enzovoort. KWALITEIT 5

6 Opdracht 1.4 Kwaliteit bij snijbloemen en potplanten Opdracht 1.5 Keurcodes van de VBN Vraag Wat zijn negatieve kleurcodes? Wat zijn positieve kleurcodes? Welke groepen kleurcodes kun je onderscheiden? Welk principe ligt ten grondslag aan negatieve kleurcodes? Antwoord Opmerkingen die een slechte eigenschap van het product aangeven. Opmerkingen die een goede eigenschap van het product aangeven. Negatieve kleurcode: 1 = bloem, 2 = inwendige kwaliteit, 3 = wortel, 4 = tak steel stam, 5 = blad, naald, doorn, 6 = parasieten, 7 = verpakking, 8 = sortering, 9 = overig Positieve kleurbemerking: positie 1 = fytosanitair, 2 = uitwendige kwaliteit, 3 = inwendige kwaliteit Een positieve code is een geringe afwijking, een opvolgende negatieve code is dezelfde afwijking maar dan in ergere mate. 6 HOUDBAARHEID VAN KWALITEIT

7 2 Kwaliteit van uitgangsmateriaal Vragen 2.1 a Erfelijk materiaal, drager van erfelijke eigenschappen, verzameling, verzameling van genenmateriaal, afwijking en groeiomstandigheden. b Houdbaarheid, transporteerbaarheid, ongevoelig voor botrytis, weinig droogtegevoelig. c Hoge opbrengst, weinig ziektegevoelig, planbaarheid, lage energiebehoefte. Ook andere antwoorden kunnen goed zijn. Vragen 2.2 De goede antwoorden zijn: a Spontaan, door chemicaliën en door bestraling. b Geslachtskruising. c Colchicine, chromosomen. d Zaad. e Chromosoom, de recombinant DNA-techniek. f Tetraploïd. g Terugkruisen. h Terugsporten. i Triploïde, genomen. j Chimaerie. Vragen 2.3 De volgende bewerkingen zijn juist: a, c, e, g, h, i. Vragen 2.4 Juist zijn: a, c, e, g. KWALITEIT VAN UITGANGSMATERIAAL 7

8 Vragen 2.5 Geen bescherming Kwekersrecht Merkenrecht Octrooirecht 1 Een cultivar van een potplant die geveild wordt, mag niet doorverkocht worden aan een kweker die het wil gebruiken voor vermeerdering, vanwege... X 2 F1-Hybriden zijn niet beschermd door... X 3 Moderne rozenrassen worden meestal beschermd door... X X 4 Rassen ouder dan 25 jaar hebben... X X 5 Botanische soorten kunnen beschermd worden door... X 6 Als er sprake is van genetische manipulatie kan er ook bescherming zijn door... X 7 Welk recht kent de grootste internationale erkenning? X 8 Welk recht geldt ook voor processen? X Opdracht 2.1 Ontstaan van nieuwe producten Opdracht 2.2 Bescherming van nieuwe producten 8 HOUDBAARHEID VAN KWALITEIT

9 3 Organisaties en kwaliteit Vragen 3.1 a Een naam later nog veranderen geeft alleen maar misverstanden. b De verkeerde planten leveren aan een klant kan grote juridische consequenties hebben. c Een merknaam is bedrijfsgebonden en niet gebonden aan één bepaalde plant. d Beide hebben te maken met de introductie van een nieuw ras. e Echt nieuw, onderscheidbaar, homogeen en stabiel. Vragen 3.2 toezicht, rasechtheid en raszuiverheid, herkomst, gezondheid, uitwendige kwaliteit, teeltmateriaal: standaardmateriaal, gecertificeerd materiaal, SEE, EE, E, financiën: keuringsbijdragen, vergoedingen, plantenpaspoort. Vragen 3.3 De juiste stellingen zijn: b, f, j en l. Opdracht 3.1 Vormgeving van kwaliteitsbeleid bij veilingen Opdracht 3.2 Het belang van kwaliteitseisen voor de sector Opdracht 3.3 Organisaties die zich met kwaliteit van plantenteeltproducten bezighouden ORGANISATIES EN KWALITEIT 9

10 4 Houdbaarheid van snijbloemen Vragen 4.1 a Voorbeelden van aspecten zijn: kleur bloem, kleur blad, bloemgrootte, stevigheid bloemblaadjes en stevigheid stengel. b De vijf vuistregels zijn: snel op water; acclimatiseren; verdamping beperken; de temperatuur zo laag mogelijk houden; schoon water. c De tuinder, omdat de veiling het in een aantal gevallen verplicht heeft gesteld. Vragen 4.2 De goede antwoorden zijn: 1 Juist. 2 Onjuist. 3 Onjuist. 4 Juist. 5 Onjuist. 6 Onjuist. 7 Juist. 8 Onjuist. Vragen 4.3 Er zijn vele antwoorden mogelijk. Vragen 4.4 a Bactericide door het bacterie-kiemgetal te bepalen, hormoon met behulp van een tracer, suiker met behulp van een refractometer. b Drie manieren zijn: verstopping van de poriën in de houtvaten; productie van voor de plant giftige stoffen, verslijming; verstopping op het snijvlak. c d e Een rijpe knop heeft meer suikers vanuit het blad op kunnen nemen omdat hij later geoogst is. Suiker zorgt voor het open komen van de bloemen en dat is pas bij de consument gewenst. Ja, dat mag, want deze stoffen zijn niet erg milieugevaarlijk. Vragen 4.5 Antwoorden kunnen steeds anders geformuleerd zijn. Vragen 4.6 a Twee nadelen zijn: verkleuring van de steel; vervuiling van het water. b c Uitvloeiers kun je vaak toepassen bij houtachtige gewassen, zoals bouvardia en rozen. De werking van uitvloeiers is: verdunning van de oppervlaktespanning. 10 HOUDBAARHEID VAN KWALITEIT

11 Vragen 4.7 De drie principes zijn: bacteriedodend; oppervlaktespanning verlagend; remt wondheling. Vragen 4.8 a De goede antwoorden zijn: 1 Onjuist. 2 Juist. 3 Juist. 4 Onjuist. 5 Juist. 6 Onjuist. b De factoren die de opname van voorbehandelingsmiddelen bevorderen zijn: 1. Veel blad aan de stengel. Dit zorgt namelijk voor verdamping en dus ook voor een goede waterstroom door de plant. 6. Lage relatieve luchtvochtigheid. Dit zorgt voor droge lucht en dus veel verdamping. Hierdoor ontstaat een goede waterstroom. Opdracht 4.1 De houdbaarheid van snijbloemen Vragen Antwoorden 1 Is de temperatuur van invloed op de houdbaarheid? 1 Ja 2 Is de luchtvochtigheid van invloed op de houdbaarheid? 2 Nee 3 Is de waterkwaliteit van invloed op de houdbaarheid? 3 Ja 4 Is de rijpheid van invloed op de houdbaarheid? 4 Ja 5 Is de houtigheid van de steel van invloed op de houdbaarheid? 5 Ja 6 Is de samenstelling van de lucht van invloed op de houdbaarheid? 6 Ja 7 Maakt het veel uit voor de houdbaarheid als bloemen enige tijd droog liggen? 7 Ja HOUDBAARHEID VAN SNIJBLOEMEN 11

12 Factoren die de houdbaarheid bepalen Voorbehandelingsmiddelen die gebruikt kunnen worden Voorbehandelingsduur die noodzakelijk is Controle op gebruik van de middelen middels Voorbeelden van gewassen Bacteriegroei stengel Bactericide Relatief kort Kiemgetal bepalen Gerbera Lucht in de stengel Uitvloeiers Enige tijd Uitvloeier gebruiken (voelen) Roos Wondheling van de stengel Chloor Enige tijd Chloor gebruiken (ruiken) Zonnebloem Ethyleen STS of AOA Lang (4-20 uur) Controle op zilver Fresia Gebrek aan hormonen Hormonen Lang (uren) Controle op merkstof Alstroemeria Gebrek aan suiker Suiker Lang (uren) Refractometer Gips Opdracht 4.2 De ideale bewaaromstandigheden voor plantaardige producten 12 HOUDBAARHEID VAN KWALITEIT

13 Vragen 4.9 a Soort Oorzaak (slechte) houdbaarheid Bestrijding door Roos Bacteriën Rosal Chrysant Geen Geen Tulp Bacteriën Geen Fresia Ethyleen STS Trosanjer Ethyleen STS Euphorbia fulgens Bladvergeling Hormoon Alstroemeria Bladvergeling Hormoon Gerbera Bacteriën Chloor Gypsophyla Suikergebrek Suiker Bouvardia Lucht Uitvloeier Lelie Bladvergeling en ethyleen Hormoon en STS Lathyrus Ethyleen STS Cymbidium Geen Geen b De goede antwoorden zijn: 1 Onjuist. 2 Onjuist. 3 Juist. 4 Onjuist. 5 Onjuist. 6 Onjuist. 7 Juist. 8 Juist. 9 Juist. 10 Onjuist. HOUDBAARHEID VAN SNIJBLOEMEN 13

14 5 Handhaven van de houdbaarheid in de handelsketen Vragen 5.1 Vragen 5.2 De goede antwoorden zijn: 1 Hoe langer de omloopsnelheid, hoe belangrijker koeling is. 2 Stijf opeenpakken verhoogt de kans op botrytis. 3 Is het gewichtverlies door verdamping meer dan twintig procent, dan is schade onherstelbaar. 4 Als koude bloemen in een warme ruimte komen, kunnen ze nat worden door condensatie. 5 Veel zuurstof betekent een hoge ademhalingsactiviteit en daarmee vaak ook een verhoogde ethyleenproductie. De goede antwoorden zijn: Temperatuur, want bij een lage temperatuur is de ethyleenproductie gering en de rv (meestal) laag. Temperatuur en ethyleen: bij lage temperatuur ook een lage ethyleen productie, temperatuur en rv. Bij lage temperatuur is de rv hoog, ethyleen en voorbehandelen, want onder andere behandel je voor tegen ethyleen (ander combinaties kunnen ook goed zijn). Temperatuur, rv en verpakking spelen alle drie een rol bij het ontstaan en de groei van botrytis. Temperatuur; de andere factoren vragen meer arbeid (verpakking en voorbehandelen) of moeite (ethyleen en rv) om te beïnvloeden. Vragen 5.3 a De meest effectieve manier voor kwaliteitsbehoud is koelen. b De opgebouwde reservestoffen worden afgebroken door dissimilatie. c De drie processen die doorgaan na de oogst zijn: ademhaling, verdamping en warmte produceren. d De factor die de meeste invloed heeft, is de temperatuur. e Door warmteproductie loopt de temperatuur op. f Bij 5 C: roos, gerbera en anjer. Bij 25 C: roos, narcis chrysant. voorkoelen en koeling tijdens transport: geen effect; voorkoelen en geen transport koeling + 8 C; niet voorkoelen en koelen tijden transport + 13 C; niet voorkoelen en geen transportkoeling + 35 C. g De chrysant. h De twee grootste ethyleenproducenten zijn: motoren en fruit. i Bij een lage temperatuur is ook de ethyleenproductie laag. j Dat moet omdat de ademhalingscapaciteit dan flink daalt. 14 HOUDBAARHEID VAN KWALITEIT

15 Vragen 5.4 tulp chrysant fresia anthurium agapanthus roos lathyrus Euphorbia fulgens roos De juiste combinaties zijn: in verpakking op water plaatsen onderste bladeren verwijderen opnieuw schuin aansnijden niet onder de 16ºC verhandelen knopval door ethyleen bent neck behaarde steel heet water tegen bloeden ontdoornen niet gewenst Vragen 5.5 De goede antwoorden zijn: - in verpakking bloemen wegzetten: weinig verdamping en toch wateropname - opnieuw aansnijden: ondereind vaak met lucht in vaatbundels - geen blad in water laten komen: kans op extra bacteriegroei - stelen niet plat slaan: extra plantensappen in water geeft bacteriegroei - geen metalen vaas gebruiken: aantasting door houdbaarheidsmiddel - niet op de vensterbank zeten: te veel verdamping bij zon of c.v. - koud water gebruiken in het begin minder bacteriegroei, betere wateropname Opdracht 5.1 Transportomstandigheden van snijbloemen Opdracht 5.2 Het belang van een goede verzorging HANDHAVEN VAN DE HOUDBAARHEID IN DE HANDELSKETEN 15

16 6 Houdbaarheid van potplanten in de keten Vragen 6.1 De conclusie die je kunt trekken is dat groene planten een belangrijkere rol spelen als het gaat om interieur en sfeer. Vragen 6.2 a De twee belangrijkste aankoopcriteria voor bloeiende planten in Nederland zijn: aantal bloemen en kleur. In Duitsland zijn dit ook: aantal bloemen en kleur. b De twee belangrijkste aankoopcriteria voor bladplanten in Nederland zijn: uiterlijk en grootte. In Duitsland zijn dit: grootte en levensduur. c Dit betekent dat het dus niet op elke afzetmarkt hetzelfde hoeft te zijn en dat heeft gevolgen voor de handel. d Bij deze producten is zo n lange transportduur zeer ongewenst. e Saintpaulia en philodendron. f Schefflera, azalea en cyclaam. g Rot en schimmels, verkleuring en bladaantasting. Vragen 6.3 a De goede antwoorden zijn: 1 Onjuist. 2 Juist. 3 Juist. 4 Juist. 5 Onjuist. 6 Onjuist. 7 Juist. 1 De schade die kan ontstaan is: bladverkleuring, bladval, grotere internodiën en naar het licht toe groeien. 2 De schade die specifiek kan ontstaan bij bonte planten is: vergroening van de bladeren. 3 Drie kenmerken die je veel tegenkomt bij zonplanten zijn: stug blad, weinig huidmondjes, waslaag en beharing. 4 De lichthoeveelheid bedraagt 500 tot 750 lux. 5 Als planten niet de gewenste daglengte krijgen, kan knopval of knopverdroging optreden (hoeft niet). 6 Hoe sneller de doorlooptijd, hoe minder belangrijk het licht is in de afzetfase. Vragen 6.4 a Diverse mogelijkheden zijn goed. b Het percentage botrytissporen is in de detailhandel ( = 31%) het hoogst. c Je kunt schade door botrytis beperken door een goed veegbeleid, het gewas niet vochtig laten raken en een goede hygiëne. 16 HOUDBAARHEID VAN KWALITEIT

17 Vragen 6.5 De juiste plaats moet zijn: Stenen pot Plastic pot Uniformiteit Zwarte kunststof pot Terracotta pot Doorzichtige pot Potkluit Poreus, lagere kluittemperatuur, zoutophoping, verdamping, vervuiling, potkluit stevig in pot Lichter, niet breekbaar, snellere uitdroging, uniformer Kunststof pot, automatisering, samenvoegen Betere wortelgroei, hogere temperatuur in de zon Trend Betere doorworteling bij phalaenopsis Osmocote, niet doorgeworteld, goed doorwortelt Vragen 6.6 a Meerdere antwoorden mogelijk. b Meerdere antwoorden mogelijk. c Meerdere antwoorden mogelijk. Opdracht 6.1 Transportomstandigheden van potplanten Opdracht 6.2 De gevolgen van verkeerde (transport)omstandigheden Opdracht 6.3 De relatie tussen kwaliteit, bewaring en keten HOUDBAARHEID VAN POTPLANTEN IN DE KETEN 17

18 18 HOUDBAARHEID VAN KWALITEIT